summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1kazio.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1kazio.html')
-rw-r--r--info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1kazio.html355
1 files changed, 355 insertions, 0 deletions
diff --git a/info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1kazio.html b/info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1kazio.html
new file mode 100644
index 0000000000..795a4a38db
--- /dev/null
+++ b/info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1kazio.html
@@ -0,0 +1,355 @@
+<html>
+<head>
+<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
+<meta http-equiv="Content-language" content="pl">
+<meta name="Author" content="Włodzimierz Macewicz">
+<meta name="Keywords" content="tex, Wirtualna Akademia">
+<title>TEX,<b> </b>czyli<b> </b>pan<b> </b>Kazio</title>
+</head>
+<body>
+
+
+<a name="kazio">
+<h2>5. T<sub><font size=5>E</font></sub>X,<b> </b>czyli<b> </b>pan<b> </b>Kazio</h2>
+
+Aby<b> </b>zrozumieć<b> </b>na<b> </b>czym<b> </b>polega<b> </b>praca<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a<b> </b>może<b> </b>być
+pomocne<b> </b>wyobrażenie<b> </b>sobie,<b> </b>że<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X,<b> </b>to<b> </b>taki<b> </b>bardzo<b> </b>posłuszny
+i&nbsp;skrupulatny<b> </b>pracownik<b> </b>firmy<b> </b>zajmującej<b> </b>się<b> </b>składaniem<b> </b>tekstów.
+Na<b> </b>nazwisko<b> </b>ma<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X,<b> </b>na<b> </b>imię<b> </b>Kazimierz;<b> </b>z&nbsp;zawodu<b> </b>zecer.<b> </b>Możemy<b> </b>czasem<b> </b>o&nbsp;nim
+mówić<b> </b>,,pan<b> </b>Kazio''.<b> </b>Jego<b> </b>zaletą<b> </b>jest<b> </b>to,<b> </b>że<b> </b>zawsze<b> </b>wykonuje
+wszelkie<b> </b>polecenia<b> </b>szefa,<b> </b>jeśli<b> </b>tylko<b> </b>są<b> </b>możliwe<b> </b>do<b> </b>spełnienia.
+Ma<b> </b>jednak<b> </b>taką<b> </b>cechę,<b> </b>że<b> </b>wykonuje<b> </b>te<b> </b>polecenia<b> </b>jedynie,<b> </b>jeśli<b> </b>są<b> </b>przygotowane
+na<b> </b>piśmie<b> </b>w&nbsp;odpowiedni,<b> </b>z&nbsp;góry<b> </b>umówiony<b> </b>sposób.
+<p>
+Każdy<b> </b>z&nbsp;nas<b> </b>może<b> </b>zostać<b> </b>szefem<b> </b>pana<b> </b>Kazia.<b> </b>Wystarczy<b> </b>nauczyć<b> </b>się
+sposobu<b> </b>przygotowania<b> </b>mu<b> </b>na<b> </b>piśmie<b> </b>poleceń<b> </b>dotyczących<b> </b>sposobu
+składania.
+<p>
+Nie<b> </b>będziemy<b> </b>jednak<b> </b>zawracać<b> </b>panu<b> </b>Kaziowi<b> </b>głowy<b> </b>i&nbsp;przygotowywać
+poleceń<b> </b>dla<b> </b>niego<b> </b>w&nbsp;jego<b> </b>obecności.<b> </b>Przygotujemy<b> </b>je<b> </b>zawczasu
+i&nbsp;udamy<b> </b>się<b> </b>do<b> </b>niego<b> </b>z&nbsp;prośbą<b> </b>o&nbsp;realizację.
+<p>
+Tu<b> </b>właśnie<b> </b>zaczyna<b> </b>się<b> </b>pierwszy<b> </b>etap<b> </b>pracy.
+<p>
+Polecenia,<b> </b>które<b> </b>przygotujemy,<b> </b>to<b> </b>będą<b> </b>informacje<b> </b>o&nbsp;tym<b> </b>co<b> </b>i&nbsp;w&nbsp;jaki
+sposób<b> </b>należy<b> </b>złożyć.<b> </b>Do<b> </b>przygotowania<b> </b>zbioru<b> </b>poleceń
+użyjemy<b> </b>zwykłego<b> </b>edytora,<b> </b>który<b> </b>jest<b> </b>zwykle<b> </b>zainstalowany<b> </b>na<b> </b>każdym
+komputerze.<b> </b>Powinien<b> </b>to<b> </b>być<b> </b>tzw.&nbsp;edytor<b> </b>typu<b> </b>ASCII.
+<p>
+Napiszmy<b> </b>przykładowy<b> </b>plik<b> </b>tekstowy,<b> </b>zawierający<b> </b>następujące<b> </b>dwie<b> </b>linijki:
+<pre>
+Ala ma psa.
+\end
+</pre>
+<p>
+Oczywiście<b> </b>w&nbsp;momencie,<b> </b>kiedy<b> </b>piszemy<b> </b>ten<b> </b>tekst,<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>--&nbsp;pan<b> </b>Kazio<b> </b>--&nbsp;
+go<b> </b>nie<b> </b>widzi.
+<p>
+Po<b> </b>zakończeniu<b> </b>pisania<b> </b>(edycji),<b> </b>tworzymy<b> </b>w&nbsp;pamięci<b> </b>dyskowej
+komputera<b> </b>plik<b> </b>z&nbsp;tekstem.<b> </b>Nazwijmy<b> </b>przygotowany<b> </b>przez<b> </b>nas<b> </b>plik<b> </b><tt>ala.mex</tt>.
+Zwyczajowo<b> </b>pliki<b> </b>zawierające<b> </b>dane<b> </b>dla<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a<b> </b>mają<b> </b>rozszerzenie<b> </b><tt>.tex</tt>,
+a&nbsp;pliki<b> </b>z&nbsp;danymi<b> </b>dla<b> </b>polskiej<b> </b>wersji<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a<b> </b>mają<b> </b>rozszerzenie<b> </b><tt>.mex</tt>.
+<p>
+Wkrótce<b> </b>wyjaśni<b> </b>się,<b> </b>co<b> </b>oznaczają<b> </b>polecenia<b> </b>napisane<b> </b>w&nbsp;tym<b> </b>tekście
+i&nbsp;jak<b> </b>zrozumie<b> </b>je<b> </b>pan<b> </b>Kazio.<b> </b>Na<b> </b>razie<b> </b>uwierzmy,<b> </b>że<b> </b>będą<b> </b>one<b> </b>dla<b> </b>niego
+zrozumiałe<b> </b>i&nbsp;prześledźmy<b> </b>dalszą<b> </b>drogę<b> </b>wiodącą<b> </b>ku<b> </b>ostatecznemu<b> </b>efektowi.
+<p>
+Teraz<b> </b>już<b> </b>nadeszła<b> </b>pora,<b> </b>żeby<b> </b>poprosić<b> </b>pana<b> </b>Kazia<b> </b>o&nbsp;wykonanie<b> </b>składu
+na<b> </b>podstawie<b> </b>naszych<b> </b>poleceń.
+<p>
+Na<b> </b>każdym<b> </b>komputerze,<b> </b>na<b> </b>którym<b> </b>zainstalowany<b> </b>jest<b> </b>system<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X,
+istnieje<b> </b>specyficzny<b> </b>sposób<b> </b>uruchamiania<b> </b>go.<b> </b>Nie<b> </b>będziemy<b> </b>tu
+wyjaśniać<b> </b>rozmaitych<b> </b>sposobów<b> </b>uruchamiania<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a.
+
+<!--
+%<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>jest<b> </b>to<b> </b>program<b> </b>komputerowy,<b> </b>który<b> </b>przetwarza<b> </b>pliki.
+%<b> </b>Jego<b> </b>działanie<b> </b>polega<b> </b>na<b> </b>przeczytaniu<b> </b>pliku<b> </b>wejściowego,
+%<b> </b>przygotowanego<b> </b>przez<b> </b>użytkownika,<b> </b>i&nbsp;utworzeniu<b> </b>pliku<b> </b>wyjściowego,
+%<b> </b>zawierającego<b> </b>wszystkie<b> </b>informacje<b> </b>o&nbsp;wykonanym<b> </b>składzie.
+-->
+<p>
+T<sub><font size=4>E</font></sub>X,<b> </b>czyli<b> </b>pan<b> </b>Kazio<b> </b>przystępuje<b> </b>do<b> </b>pracy<b> </b>i&nbsp;realizuje<b> </b>polecenia.
+Po<b> </b>pewnym<b> </b>czasie<b> </b>daje<b> </b>znać,<b> </b>że<b> </b>wszystko<b> </b>gotowe.
+<p>
+Wynik<b> </b>jego<b> </b>pracy<b> </b>zapisany<b> </b>jest<b> </b>na<b> </b>dysku<b> </b>w&nbsp;postaci<b> </b>pliku
+<tt>ala.dvi</tt>.<b> </b>Oznaczenie<b> </b><tt>dvi</tt><b> </b>jest<b> </b>skrótem<b> </b>od<b> </b>angielskich
+słów<b> </b>,,device<b> </b>independent''<b> </b>--&nbsp;niezależny<b> </b>od<b> </b>urządzenia.
+Pan<b> </b>Kazio<b> </b>podjął<b> </b>wszystkie<b> </b>decyzje<b> </b>dotyczące<b> </b>położenia
+znaków<b> </b>na<b> </b>stronach,<b> </b>ale<b> </b>nie<b> </b>wie<b> </b>jeszcze<b> </b>na<b> </b>jakim<b> </b>urządzeniu
+zewnętrznym<b> </b>zdecydujemy<b> </b>się<b> </b>wydrukować<b> </b>lub<b> </b>wyświetlić<b> </b>wynik
+jego<b> </b>pracy.<b> </b>Z&nbsp;tego<b> </b>powodu<b> </b>przygotowuje<b> </b>wynik<b> </b>swojej<b> </b>pracy<b> </b>w&nbsp;
+postaci<b> </b>niezależnej<b> </b>od<b> </b>urządzenia.
+<p>
+Dodatkowo,<b> </b>jako<b> </b>niezwykle<b> </b>skrupulatny<b> </b>pracownik,<b> </b>pan<b> </b>Kazio
+umieszcza<b> </b>na<b> </b>dysku<b> </b>jeszcze<b> </b>jeden<b> </b>plik,<b> </b>o&nbsp;nazwie<b> </b><tt>ala.log</tt>,
+zawierający<b> </b>zapis<b> </b>tego,<b> </b>co<b> </b>podczas<b> </b>jego<b> </b>pracy<b> </b>wyświetlał<b> </b>ekran
+komputera.
+<p>
+Na<b> </b>tym<b> </b>kończy<b> </b>się<b> </b>rola<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a<b> </b>--&nbsp;pana<b> </b>Kazia.<b> </b>Przyniósł<b> </b>nam
+zmontowane,<b> </b>gotowe<b> </b>strony<b> </b>tekstu<b> </b>(w&nbsp;postaci<b> </b>pliku<b> </b><tt>dvi</tt>)<b> </b>i&nbsp;dalej
+musimy<b> </b>jakoś<b> </b>sobie<b> </b>radzić.<b> </b>Jak<b> </b>już<b> </b>wspomnieliśmy<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>nigdy<b> </b>nie
+działa<b> </b>samotnie.<b> </b>Pan<b> </b>Kazio<b> </b>byłby<b> </b>bezużyteczny<b> </b>w<b> </b>firmie,<b> </b>gdyby<b> </b>nie
+było<b> </b>w<b> </b>niej<b> </b>innych<b> </b>pracowników.<b> </b>W<b> </b>istocie<b> </b>użyteczność<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a<b> </b>w&nbsp;ogromnym
+stopniu<b> </b>zależy<b> </b>od<b> </b>jego<b> </b>powiązań<b> </b>z<b> </b>innymi<b> </b>programami.
+<p>
+Jeden<b> </b>z<b> </b>możliwych<b> </b>sposobów<b> </b>współpracy,<b> </b>to<b> </b>wykorzystanie,<b> </b>po
+zakończeniu<b> </b>pracy<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a,<b> </b>jednego
+z&nbsp;wielu<b> </b>programów,<b> </b>które<b> </b>umożliwiają<b> </b>zobaczenie<b> </b>tego,<b> </b>co<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X
+przygotował.<b> </b>Takie<b> </b>programy,<b> </b>zwane<b> </b>sterownikami,<b> </b>służą<b> </b>do<b> </b>wyświetlania,
+drukowania,<b> </b>naświetlania<b> </b>lub<b> </b>jeszcze<b> </b>innych<b> </b>możliwych<b> </b>sposobów
+uwidocznienia<b> </b>wyniku<b> </b>pracy<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a.
+<p>
+Użycie<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a,<b> </b>a<b> </b>następnie<b> </b>sterownika<b> </b>jest<b> </b>najbardziej<b> </b>popularnym,
+choć<b> </b>nie<b> </b>jedynym<b> </b>sposobem<b> </b>uzyskania<b> </b>wyniku<b> </b>składu.
+<p>
+W<b> </b>przypadku<b> </b>przetwarzania<b> </b>pliku<b> </b>poleceń<b> </b><tt>ala.mex</tt>,
+jeśli<b> </b>na<b> </b>naszym<b> </b>komputerze<b> </b>zainstalowany<b> </b>jest<b> </b>sterownik<b> </b>ekranowy,
+to<b> </b>możemy<b> </b>obejrzeć<b> </b>wynik<b> </b>składu<b> </b>na<b> </b>ekranie.
+<p>
+Jak<b> </b>mamy<b> </b>postępować<b> </b>dalej,<b> </b>jeśli<b> </b>nie<b> </b>będziemy<b> </b>usatysfakcjonowani
+tym<b> </b>co<b> </b>zobaczymy?<b> </b>Oczywiście<b> </b>jedynym<b> </b>sposobem<b> </b>poprawienia<b> </b>czegokolwiek
+w&nbsp;końcowym<b> </b>efekcie<b> </b>jest<b> </b>przygotowanie<b> </b>zmienionej<b> </b>wersji<b> </b>poleceń
+dla<b> </b>naszego<b> </b>pana<b> </b>Kazia<b> </b>i&nbsp;powtórzenie<b> </b>całego<b> </b>cyklu<b> </b>przetwarzania.
+<p>
+Każdy<b> </b>chyba<b> </b>zdaje<b> </b>sobie<b> </b>sprawę,<b> </b>jak<b> </b>wiele<b> </b>zależy<b> </b>od<b> </b>organizacji<b> </b>pracy
+w<b> </b>firmie:<b> </b>od<b> </b>zatrudnienia<b> </b>właściwych<b> </b>pracowników<b> </b>i<b> </b>utworzenia<b> </b>odpowiednich
+mechanizmów<b> </b>ich<b> </b>współpracy.<b> </b>Podobnie<b> </b>jest<b> </b>z<b> </b>cyklem<b> </b>przetwarzania,
+którego<b> </b>częścią<b> </b>jest<b> </b>zecer,<b> </b>pan<b> </b>Kazio.<b> </b>Powiązanie<b> </b>jego<b> </b>działalności
+z<b> </b>odpowiednimi<b> </b>programami<b> </b>może<b> </b>dać<b> </b>czasem<b> </b>zdumiewające<b> </b>efekty.
+Ale<b> </b>to<b> </b>jest<b> </b>już<b> </b>temat<b> </b>na<b> </b>osobną<b> </b>pogadankę.
+
+
+<h3>5.1. Komendy<b> </b>czyli<b> </b>polecenia</h3>
+
+Kontynuujemy<b> </b>tu<b> </b>porównywanie<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a<b> </b>do<b> </b>pana<b> </b>Kazia,<b> </b>zecera,
+który<b> </b>realizuje<b> </b>polecenia<b> </b>swojego<b> </b>szefa,<b> </b>przygotowane<b> </b>mu<b> </b>na<b> </b>piśmie.
+Ten<b> </b>szef,<b> </b>to<b> </b>oczywiście<b> </b>użytkownik<b> </b>systemu.
+<p>
+Przyjrzyjmy<b> </b>się<b> </b>obecnie<b> </b>uważniej<b> </b>plikowi<b> </b>przygotowanemu<b> </b>w&nbsp;poprzednim
+rozdziale.<b> </b>Z&nbsp;punktu<b> </b>widzenia<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a/pana<b> </b>Kazia<b> </b>plik<b> </b>ten<b> </b>składa<b> </b>się
+jedynie<b> </b>z&nbsp;komend,<b> </b>czyli<b> </b>poleceń.<b> </b>Przypomnijmy,<b> </b>że
+treścią<b> </b>pliku<b> </b>było:
+<pre>
+Ala ma psa.
+\end
+</pre>
+Plik<b> </b>ten<b> </b>zawiera<b> </b>13&nbsp;komend.
+<p>
+Pierwsze<b> </b>trzy<b> </b>z&nbsp;nich,<b> </b>to<b> </b>trzy<b> </b>pierwsze<b> </b>litery.
+Każda<b> </b>z&nbsp;nich<b> </b>to<b> </b>polecenie:<br>
+,,Umieść<b> </b>w&nbsp;składzie<b> </b>literkę<b> </b><tt>&lt;&lt;A&gt;&gt;</tt>'',<br>
+,,Umieść<b> </b>w&nbsp;składzie<b> </b>literkę<b> </b><tt>&lt;&lt;l&gt;&gt;</tt>'',<br>
+,,Umieść<b> </b>w&nbsp;składzie<b> </b>literkę<b> </b><tt>&lt;&lt;a&gt;&gt;</tt>''.<br>
+<p>
+Następna<b> </b>komenda,<b> </b>to<b> </b>odstęp.<b> </b>Oznacza<b> </b>ona<b> </b>polecenie<br>
+,,zrób<b> </b>zwykły<b> </b>odstęp<b> </b>międzywyrazowy''.
+<p>
+Podobnie<b> </b>rzecz<b> </b>się<b> </b>ma<b> </b>z&nbsp;kolejnymi<b> </b>dwoma<b> </b>literami,<b> </b>odstępem<b> </b>i&nbsp;dalszymi
+czterema<b> </b>literami.<b> </b>Również<b> </b>kropka,<b> </b>to<b> </b>po<b> </b>prostu<b> </b>polecenie<br>
+,,Umieść<b> </b>w&nbsp;składzie<b> </b>kropkę''.
+<p>
+Dwunaste<b> </b>polecenie<b> </b>w&nbsp;tym<b> </b>pliku<b> </b>jest<b> </b>najmniej<b> </b>widoczne.
+Zmiana<b> </b>wiersza<b> </b>(przejście<b> </b>do<b> </b>nowej<b> </b>linii)<b> </b>następująca<b> </b>po
+kropce<b> </b>traktowana<b> </b>jest<b> </b>przez<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a<b> </b>jak<b> </b>odstęp<b> </b>i&nbsp;w&nbsp;związku<b> </b>z&nbsp;tym
+oznacza<b> </b>to<b> </b>samo,<b> </b>co<b> </b>zwykły<b> </b>odstęp.<b> </b>(W&nbsp;składzie<b> </b>ten<b> </b>odstęp<b> </b>nie
+będzie<b> </b>widoczny,<b> </b>ponieważ<b> </b>po<b> </b>nim<b> </b>nie<b> </b>następuje<b> </b>już<b> </b>żaden<b> </b>tekst.)
+<p>
+Ostatnie,<b> </b>trzynaste<b> </b>polecenie<b> </b>znacznie<b> </b>różni<b> </b>się<b> </b>od<b> </b>pozostałych.
+Jest<b> </b>ono<b> </b>zapisane<b> </b>nie<b> </b>w&nbsp;postaci<b> </b>pojedynczego<b> </b>znaku,<b> </b>ale<b> </b>w&nbsp;postaci<b> </b>trzech
+liter<b> </b>poprzedzonych<b> </b>znakiem<b> </b><tt>\</tt><b> </b>(wtyłciach,<b> </b>po<b> </b>angielsku
+<i><b> </b>backslash</i>).<b> </b>Większość<b> </b>komend<b> </b>systemu<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X,<b> </b>które<b> </b>oznaczają<b> </b>coś<b> </b>innego
+niż<b> </b>,,umieść<b> </b>w&nbsp;składzie...''<b> </b>zapisuje<b> </b>się<b> </b>właśnie<b> </b>w&nbsp;postaci<b> </b>znaku
+w-tył-ciach<b> </b>i&nbsp;następującego<b> </b>po<b> </b>nim<b> </b>ciągu<b> </b>liter.<b> </b>Istnieje<b> </b>jeszcze<b> </b>trzecia
+kategoria<b> </b>komend,<b> </b>którą<b> </b>wkrótce<b> </b>poznamy,<b> </b>zapisywana<b> </b>w&nbsp;postaci
+znaku<b> </b>w-tył-ciach<b> </b>i&nbsp;następującego<b> </b>po<b> </b>nim<b> </b>pojedynczego<b> </b>znaku<b> </b>nie<b> </b>będącego
+literą.
+<p>
+Komenda<b> </b><tt>\end</tt><b> </b>oznacza<b> </b>,,zakończ<b> </b>pracę''.<b> </b>Jest<b> </b>to<b> </b>jedyne
+polecenie,<b> </b>które<b> </b>musi<b> </b>znaleźć<b> </b>się<b> </b>w<b> </b>każdym<b> </b>pliku<b> </b>danych
+(zestawie<b> </b>poleceń)<b> </b>dla<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a.
+<p>
+Uważny<b> </b>czytelnik<b> </b>może<b> </b>zadać<b> </b>pytanie:<b> </b>,,Skąd<b> </b>pan<b> </b>Kazio<b> </b>wiedział
+jakimi<b> </b>wielkościami<b> </b>liter<b> </b>ma<b> </b>wykonać<b> </b>skład,<b> </b>jaki<b> </b>ma<b> </b>być<b> </b>krój<b> </b>pisma&nbsp;itp.?''
+To<b> </b>bardzo<b> </b>ważne<b> </b>pytanie.<b> </b>Otóż<b> </b>w<b> </b>bardzo<b> </b>wielu<b> </b>sprawach
+szef<b> </b>umówił<b> </b>się<b> </b>z<b> </b>panem<b> </b>Kaziem:<b> </b>,,jeśli<b> </b>nie<b> </b>napiszę<b> </b>ci<b> </b>tego-i-tego,
+to<b> </b>postępuj<b> </b>tak-i-tak''.<b> </b>W<b> </b>szczególności<b> </b>są<b> </b>umówieni:
+,,jeśli<b> </b>nie<b> </b>napiszę<b> </b>ci<b> </b>jakim<b> </b>krojem<b> </b>pisma<b> </b>masz<b> </b>wykonywać<b> </b>skład,<b> </b>to
+ma<b> </b>to<b> </b>być<b> </b>Computer<b> </b>Modern<b> </b>Roman''.
+<p>
+W<b> </b>istocie<b> </b>liczba<b> </b>tego<b> </b>rodzaju<b> </b>,,umów''<b> </b>z<b> </b>panem<b> </b>Kaziem<b> </b>jest
+ogromna<b> </b>i<b> </b>sięga<b> </b>kilkuset.<b> </b>Pozwala<b> </b>to<b> </b>na<b> </b>stosowanie<b> </b>stosunkowo<b> </b>zwartej
+i<b> </b>skrótowej<b> </b>notacji.<b> </b>Dzięki<b> </b>temu,<b> </b>że<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>jest<b> </b>systemem<b> </b>programowalnym,
+możemy<b> </b>zawierać<b> </b>z<b> </b>panem<b> </b>Kaziem<b> </b>własne<b> </b>umowy,<b> </b>specyficzne<b> </b>dla<b> </b>konkretnego
+zastosowania,<b> </b>do<b> </b>którego<b> </b>go<b> </b>wykorzystujemy.
+
+<!--
+%W<b> </b>dalszej<b> </b>części<b> </b>niniejszej<b> </b>pracy<b> </b>dowiemy<b> </b>się<b> </b>więcej<b> </b>o<b> </b>tym,<b> </b>jakie
+%jeszcze<b> </b>umowy<b> </b>zostały<b> </b>zawarte<b> </b>z<b> </b>panem<b> </b>Kaziem,<b> </b>oraz<b> </b>w<b> </b>jaki<b> </b>sposób
+%można<b> </b>go<b> </b>poinformować,<b> </b>że<b> </b>chemy<b> </b>postąpić<b> </b>niezgodnie<b> </b>z<b> </b>tradycją.-->
+
+
+<!--
+<h2>Zakończenie<b> </b>--<b> </b>słowo<b> </b>od<b> </b>autora</h2>
+
+Będę<b> </b>usatysfakcjonowany,<b> </b>jeśli<b> </b>czytelnik<b> </b>po<b> </b>przeczytaniu
+tej<b> </b>broszurki<b> </b>będzie<b> </b>odczuwał<b> </b>pewien<b> </b>niedosyt.<b> </b>Rzeczywiście
+daleko<b> </b>temu<b> </b>tekstowi<b> </b>od<b> </b>omówienia,<b> </b>nawet<b> </b>pobieżnego<b> </b>wszystkich
+podstawowych<b> </b>spraw<b> </b>wiążących<b> </b>się<b> </b>z<b> </b>systemem<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X.
+<p>
+T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>kryje<b> </b>w<b> </b>sobie<b> </b>wiele<b> </b>tajemnic.<b> </b>Odkrywanie<b> </b>ich<b> </b>może<b> </b>być
+fascynującą<b> </b>zabawą.<b> </b>Życzę<b> </b>czytelnikom<b> </b>tyle<b> </b>radości<b> </b>i<b> </b>satysfakcji
+z<b> </b>używania<b> </b>i<b> </b>zgłębiania<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a,<b> </b>ile<b> </b>mi<b> </b>było<b> </b>dane<b> </b>na<b> </b>przestrzeni<b> </b>ostatnich
+kilku<b> </b>lat.-->
+
+<a name="pud">
+<h3>5.2. Pudełka<b> </b>i<b> </b>kleje</h3>
+
+System<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>składając<b> </b>tekst<b> </b>(wykonując<b> </b>polecenia)<b> </b>pracuje
+podobnie<b> </b>do<b> </b>tego<b> </b>jak<b> </b>pracowali<b> </b>dawniej<b> </b>zecerzy.<b> </b>Jeśli<b> </b>zecer
+otrzymywał<b> </b>polecenie<b> </b>(np.&nbsp;czytał<b> </b>je<b> </b>z&nbsp;przygotowanego<b> </b>maszynopisu):
+,,umieść<b> </b>w&nbsp;składzie<b> </b>literę<b> </b><<A>>'',&nbsp;to<b> </b>sięgał<b> </b>ręką<b> </b>do<b> </b>tzw.&nbsp;kaszty,
+czyli<b> </b>skrzynki,<b> </b>gdzie<b> </b>znajdowały<b> </b>się<b> </b>metalowe<b> </b>czcionki,<b> </b>wyjmował<b> </b>czcionkę
+z&nbsp;literką<b> </b>,,A''&nbsp;i&nbsp;ustawiał<b> </b>w&nbsp;odpowiednim<b> </b>miejscu<b> </b>komponowanej<b> </b>strony.
+Podobnie,<b> </b>gdy<b> </b>trzeba<b> </b>było<b> </b>zrobić<b> </b>odstęp,<b> </b>umieszczał<b> </b>w&nbsp;montowanej<b> </b>stronie
+odpowiedni<b> </b>kawałek<b> </b>metalu,<b> </b>który<b> </b>służył<b> </b>do<b> </b>odsuniecia<b> </b>następnych<b> </b>czcionek.
+<p>
+System<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>montuje<b> </b>stronę<b> </b>z&nbsp;podobnych<b> </b>elementów,<b> </b>tylko<b> </b>metalowe
+czcionki<b> </b>zostały<b> </b>zastąpione<b> </b>ich<b> </b>obrazem<b> </b>komputerowym<b> </b>i&nbsp;nazywają
+się<b> </b>w&nbsp;T<sub><font size=4>E</font></sub>X-u<b> </b><i><b> </b>pudełkami</i>,<b> </b>a&nbsp;odstępy<b> </b>nazywają<b> </b>się<b> </b>klejem.<b> </b>Można
+sobie<b> </b>wyobrazić,<b> </b>że<b> </b>każda<b> </b>strona<b> </b>montowana<b> </b>jest<b> </b>z&nbsp;pudełek,<b> </b>zawierających
+litery<b> </b>i&nbsp;inne<b> </b>znaki,<b> </b>połączonych<b> </b>ze<b> </b>sobą<b> </b>różnymi<b> </b>ilościami<b> </b>elastycznego
+kleju,<b> </b>i&nbsp;dzięki<b> </b>niemu<b> </b>utrzymywanych<b> </b>w&nbsp;odpowiednich<b> </b>odległościach<b> </b>od<b> </b>siebie.
+<p>
+Opracowanie<b> </b>przez<b> </b>autora<b> </b>systemu<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>matemetycznego<b> </b>modelu
+składu<b> </b>drukarskiego<b> </b>jest<b> </b>prawdopodobnie<b> </b>jednym<b> </b>z&nbsp;jego<b> </b>najważniejszych
+osiągnięć<b> </b>związanych<b> </b>ze<b> </b>stworzeniem<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a.<b> </b>Podstawowym<b> </b>elementem
+tego<b> </b>modelu<b> </b>jest<b> </b>stwierdzenie,<b> </b>że<b> </b>budowane<b> </b>przez<b> </b>system<b> </b>strony
+są<b> </b>pudełkami<b> </b>o&nbsp;hierarchicznej<b> </b>budowie.<b> </b>Każdy<b> </b>pojedynczy<b> </b>znak<b> </b>jest<b> </b>pudełkiem.
+Z&nbsp;takich<b> </b>znaków<b> </b>można<b> </b>tworzyć<b> </b>pudełka<b> </b>bardziej<b> </b>skomplikowane.
+Na<b> </b>każdym<b> </b>etapie<b> </b>tworzenia<b> </b>pudełek<b> </b>dowolonie<b> </b>skomplikowane<b> </b>pudełko
+może<b> </b>być<b> </b>użyte<b> </b>w&nbsp;takiej<b> </b>samej<b> </b>roli<b> </b>jak<b> </b>pojedynczy<b> </b>znak.<b> </b>Pozwala
+to<b> </b>wyrazić<b> </b>bardzo<b> </b>złożone<b> </b>konstrukcje<b> </b>za<b> </b>pomocą<b> </b>prostych<b> </b>środków.
+<p>
+Poniżej<b> </b>opisujemy<b> </b>podstawowe<b> </b>narzędzia,<b> </b>jakich<b> </b>dostarcza<b> </b>system<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X,
+do<b> </b>konstruowania<b> </b>pudełek.
+
+
+<h3>5.3. Nastroje<b> </b>pana<b> </b>Kazia</h3>
+
+T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>zna<b> </b>dwa<b> </b>podstawowe<b> </b>sposoby<b> </b>montowania<b> </b>większych<b> </b>pudełek
+z&nbsp;mniejszych<b> </b>pudełek<b> </b>i&nbsp;kleju.<b> </b>Stosuje<b> </b>jeden<b> </b>z&nbsp;tych<b> </b>sposobów,
+zależnie<b> </b>od<b> </b>nastroju<b> </b>(lub<b> </b>inaczej<b> </b>mówiąc<b> </b>,,trybu'',<b> </b>w&nbsp;jakim<b> </b>się
+w&nbsp;danej<b> </b>chwili<b> </b>znajduje).<b> </b>Angielskie<b> </b>słowo<b> </b><i><b> </b>mode</i><b> </b>oznaczające
+tryb<b> </b>(rodzaj)<b> </b>wykonywanej<b> </b>pracy<b> </b>jest<b> </b>podobne<b> </b>do<b> </b>słowa<b> </b><i><b> </b>mood</i>
+oznaczającego<b> </b>nastrój.
+Wydaje<b> </b>się,<b> </b>że<b> </b>właściwe<b> </b>jest<b> </b>wyobrażanie<b> </b>sobie<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a
+(pana<b> </b>Kazia<b> </b>z&nbsp;poprzednich<b> </b>rozdziałów)<b> </b>jako<b> </b>istoty<b> </b>poddającej<b> </b>się
+nastrojom.
+<p>
+Podstawowe<b> </b>dwa<b> </b>nastroje,<b> </b>w&nbsp;jakich<b> </b>bywa<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>--&nbsp;pan<b> </b>Kazio<b> </b>--&nbsp;
+to<b> </b>nastrój<b> </b>pionowy<b> </b>i&nbsp;poziomy.<b> </b>Zależnie<b> </b>od<b> </b>tego<b> </b>nastroju<b> </b>ma
+zwyczaj<b> </b>umieszczać<b> </b>napotykane<b> </b>przez<b> </b>siebie<b> </b>(w&nbsp;tekście<b> </b>z&nbsp;poleceniami)
+pudełka<b> </b>albo<b> </b>pionowo<b> </b>--&nbsp;jedno<b> </b>pod<b> </b>drugim,<b> </b>albo<b> </b>poziomo<b> </b>--&nbsp;jedno
+obok<b> </b>drugiego.
+<p>
+Na<b> </b>początku<b> </b>pracy,<b> </b>przed<b> </b>przeczytaniem<b> </b>pierwszego<b> </b>polecenia
+z&nbsp;pliku<b> </b>wejściowego,<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>znajduje<b> </b>się<b> </b>w&nbsp;nastroju<b> </b>pionowym.
+Pewne<b> </b>wydarzenia<b> </b>mogą<b> </b>jednak<b> </b>wpłynąć<b> </b>na<b> </b>zmianę<b> </b>jego<b> </b>nastroju
+na<b> </b>poziomy.
+<p>
+T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>jest<b> </b>w&nbsp;nastroju<b> </b>poziomym<b> </b>w&nbsp;dwóch<b> </b>rodzajach<b> </b>sytuacji:
+podczas<b> </b>składania<b> </b>akapitu<b> </b>i&nbsp;podczas<b> </b>tworzenia<b> </b>pudełka<b> </b>poziomego.
+Jest<b> </b>to<b> </b>podstawowy<b> </b>nastrój,<b> </b>w&nbsp;którym<b> </b>następuje<b> </b>składanie<b> </b>tekstów.
+Nastrój<b> </b>pionowy<b> </b>służy<b> </b>do<b> </b>montowania<b> </b>w&nbsp;strony<b> </b>elementów
+utworzonych<b> </b>w&nbsp;nastroju<b> </b>poziomym.
+<p>
+Po<b> </b>zakończeniu<b> </b>składania<b> </b>akapitu<b> </b>i&nbsp;po<b> </b>zakończeniu<b> </b>tworzenia<b> </b>pudełka
+poziomego<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>wraca<b> </b>do<b> </b>nastroju,<b> </b>w&nbsp;jakim<b> </b>znajdował<b> </b>się<b> </b>poprzednio.
+
+
+<h3>5.4. Składanie<b> </b>akapitu</h3>
+
+Początek<b> </b>akapitu<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>rozpoznaje<b> </b>po<b> </b>pewnych<b> </b>typach<b> </b>elementów,
+które<b> </b>stanowią<b> </b>zwykle<b> </b>część<b> </b>akapitu.
+W&nbsp;szczególności,<b> </b>jeśli<b> </b>będąc<b> </b>w&nbsp;trybie<b> </b>pionowym
+T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>napotka<b> </b>w&nbsp;pliku<b> </b>pojedynczą<b> </b>literę,<b> </b>to<b> </b>stwierdzi,<b> </b>że
+chcemy<b> </b>rozpocząć<b> </b>składanie<b> </b>akapitu<b> </b>i&nbsp;zmieni<b> </b>nastrój<b> </b>na<b> </b>poziomy.
+<p>
+Podczas<b> </b>składania<b> </b>akapitu<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>tworzy<b> </b>długą<b> </b>poziomą<b> </b>listę,
+złożoną<b> </b>z&nbsp;pudełek<b> </b>i&nbsp;poziomego<b> </b>kleju.<b> </b>Kolejno<b> </b>napotkane<b> </b>litery
+traktuje<b> </b>jako<b> </b>pudełka,<b> </b>a&nbsp;odstępy<b> </b>między<b> </b>literami<b> </b>zamienia<b> </b>na
+klej<b> </b>i&nbsp;oddziela<b> </b>nim<b> </b>pudełka
+<p>
+W&nbsp;przykładzie<b> </b>cytowanym<b> </b>w&nbsp;poprzednich<b> </b>rozdziałach
+akapit<b> </b>zawierający<b> </b>napis<b> </b>,,Ala<b> </b>ma<b> </b>psa.''<b> </b>zostanie<b> </b>przez
+T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a<b> </b>zamieniony<b> </b>na<b> </b>następującą<b> </b>konstrukcję<b> </b>złożoną<b> </b>z&nbsp;pudełek<b> </b>i&nbsp;kleju:
+
+<pre>
+Ala ma psa.
+</pre>
+
+(jest<b> </b>to<b> </b>dziewięć<b> </b>pudełek<b> </b>i&nbsp;dwa<b> </b>kawałki<b> </b>kleju<b> </b>między<b> </b>nimi).
+<p>
+Po<b> </b>zakończeniu<b> </b>czytania<b> </b>akapitu<b> </b>(T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>w&nbsp;tym<b> </b>wypadku<b> </b>rozpozna<b> </b>koniec<b> </b>akapitu
+po<b> </b>komendzie<b> </b><tt>\end</tt>)<b> </b>system<b> </b>dokona<b> </b>połamania<b> </b>akapitu<b> </b>na<b> </b>linijki<b> </b>o&nbsp;szerokości
+takiej<b> </b>jak<b> </b>zadana<b> </b>szerokość<b> </b>kolumny<b> </b>tekstu,<b> </b>zaczynając<b> </b>pierwszą<b> </b>z&nbsp;nich
+wcięciem<b> </b>akapitowym<b> </b>odpowiedniej<b> </b>wielkości<b> </b>oraz<b> </b>kończąc<b> </b>ostatnią<b> </b>z&nbsp;nich
+odpowiednią<b> </b>ilością<b> </b>poziomego<b> </b>kleju,<b> </b>wypełniającą<b> </b>prawą<b> </b>stronę<b> </b>ostatniego
+pudełka.
+<p>
+Każda<b> </b>linijka,<b> </b>która<b> </b>powstaje<b> </b>w&nbsp;wyniku<b> </b>połamania<b> </b>akapitu,<b> </b>jest<b> </b>pudełkiem
+o&nbsp;szerokości<b> </b>takiej<b> </b>jak<b> </b>szerokość<b> </b>kolumny<b> </b>tekstu.
+<p>
+W&nbsp;naszym<b> </b>przykładzie<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>utworzy<b> </b>akapit<b> </b>jednolinijkowy,<b> </b>a&nbsp;zatem
+powstanie<b> </b>linijka<b> </b>zaczynająca<b> </b>się<b> </b>od<b> </b>wcięcia<b> </b>akapitowego<b> </b>i&nbsp;kończąca<b> </b>się
+klejem<b> </b>dopełniającym<b> </b>ją<b> </b>do<b> </b>prawej<b> </b>strony.
+<p>
+Nie<b> </b>zachowując<b> </b>proporcji<b> </b>wymiarów,<b> </b>bo<b> </b>litery<b> </b>rysujemy<b> </b>tu<b> </b>w&nbsp;powiekszeniu
+można<b> </b>by<b> </b>narysować<b> </b>tę<b> </b>linijkę<b> </b>jako:
+
+<pre>
+Ala ma psa.
+\end
+</pre>
+
+
+<h3>5.4. Składanie<b> </b>pudełka<b> </b>poziomego</h3>
+
+Drugim<b> </b>możliwym<b> </b>sposobem<b> </b>umieszczania<b> </b>poziomo<b> </b>obok<b> </b>siebie
+pudełek<b> </b>jest<b> </b>jawne<b> </b>utworzenie<b> </b>tzw.&nbsp;pudełka<b> </b>poziomego.
+Podstawową<b> </b>komendą<b> </b>służącą<b> </b>w&nbsp;T<sub><font size=4>E</font></sub>X-u<b> </b>do<b> </b>tego<b> </b>celu<b> </b>jest<b> </b>komenda
+<tt>\hbox</tt><b> </b>(<i>h</i>,<b> </b>to<b> </b>skrót<b> </b>od<b> </b>angielskiego<b> </b><i><b> </b>horizontal</i>
+--&nbsp;poziomy,<b> </b><i>box</i>,<b> </b>to<b> </b>po<b> </b>angielsku<b> </b>pudełko).
+<p>
+Aby<b> </b>utworzyć<b> </b>w&nbsp;T<sub><font size=4>E</font></sub>X-u<b> </b>poziome<b> </b>pudełko<b> </b>o&nbsp;określonej<b> </b>zawartości
+należy<b> </b>napisać<b> </b>komendę<b> </b><tt>\hbox</tt><b> </b>i&nbsp;po<b> </b>niej<b> </b>w&nbsp;nawiasach<b> </b>klamrowych
+napisać<b> </b>zawartość<b> </b>tego<b> </b>pudełka.
+<p>
+Na<b> </b>przykład,<b> </b>jeśli<b> </b>chcemy<b> </b>utworzyć<b> </b>pudełko<b> </b>zawierające<b> </b>napis:
+,,Od<b> </b>rana<b> </b>jestem<b> </b>dziś<b> </b>w&nbsp;poziomym<b> </b>nastroju.'',
+to<b> </b>musimy<b> </b>w&nbsp;pliku<b> </b>poleceń<b> </b>dla<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a<b> </b>napisać:
+<p>
+<pre>
+Od<b> </b>rana<b> </b>jestem<b> </b>dziś<b> </b>w<b> </b>poziomym<b> </b>nastroju.
+</pre>
+<p>
+Pudełko<b> </b>takie<b> </b>może<b> </b>być<b> </b>użyte<b> </b>jako<b> </b>element<b> </b>konstrukcujny<b> </b>innych<b> </b>pudełek.
+Na<b> </b>przykład,<b> </b>jeśli<b> </b>przed<b> </b>przeczytaniem<b> </b>tego<b> </b>pudełka<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>znajdował<b> </b>się
+w&nbsp;nastroju<b> </b>pionowym,<b> </b>to<b> </b>potraktuje<b> </b>to<b> </b>pudełko<b> </b>jako<b> </b>element<b> </b>konstrukcyjny
+strony<b> </b>i&nbsp;umieści<b> </b>w&nbsp;obrębie<b> </b>strony<b> </b>pod<b> </b>innymi<b> </b>pudełkami.<b> </b>Jeśli
+znajdował<b> </b>się<b> </b>w&nbsp;nastroju<b> </b>poziomym<b> </b>i&nbsp;był<b> </b>w&nbsp;trakcie<b> </b>składania<b> </b>akapitu,
+to<b> </b>potraktuje<b> </b>to<b> </b>pudełko<b> </b>tak<b> </b>jak<b> </b>inne<b> </b>znaki<b> </b>znajdujące<b> </b>się<b> </b>w&nbsp;akapicie
+i&nbsp;umieści<b> </b>je<b> </b>na<b> </b>liście<b> </b>poziomej<b> </b>przeznaczonej<b> </b>do<b> </b>łamania<b> </b>na<b> </b>linijki.
+<p>
+Należy<b> </b>zwrócić<b> </b>uwagę<b> </b>na<b> </b>różnicę<b> </b>pomiędzy<b> </b>umieszczeniem<b> </b>w&nbsp;akapicie
+zdania<b> </b>,,Od<b> </b>rana<b> </b>jestem<b> </b>dziś<b> </b>w&nbsp;poziomym<b> </b>nastroju.''<b> </b>od<b> </b>umieszczenia
+w&nbsp;akapicie<b> </b>pudełka<b> </b>poziomego<b> </b>zawierającego<b> </b>takie<b> </b>zdanie.
+W&nbsp;pierwszym<b> </b>przypadku<b> </b>w&nbsp;różnych<b> </b>miejscach<b> </b>zdania<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X<b> </b>ma<b> </b>prawo
+dokonać<b> </b>łamania<b> </b>listy<b> </b>poziomej<b> </b>na<b> </b>linijki,<b> </b>w&nbsp;tym<b> </b>również<b> </b>z&nbsp;uwzględnieniem
+przenoszenia<b> </b>wyrazów.
+W&nbsp;drugim<b> </b>przypadku<b> </b>całe<b> </b>pudełko<b> </b>traktowane<b> </b>jest<b> </b>jako<b> </b>jeden<b> </b>znak<b> </b>i&nbsp;żadne<b> </b>
+łamanie<b> </b>wewnątrz<b> </b>niego<b> </b>nie<b> </b>może<b> </b>mieć<b> </b>miejsca.<b> </b>Może<b> </b>to<b> </b>być<b> </b>w&nbsp;szczególności
+użyteczne<b> </b>do<b> </b>wprowadzenia<b> </b>lokalnego<b> </b>zakazu<b> </b>łamania<b> </b>na<b> </b>linijki.
+
+</body>
+</html>