1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
|
**********************************************************************
* *
* Pakiet Polski czyli LaTeX2e po polsku *
* *
* *
* *
* Copyright (C) 1994 by Mariusz Olko. *
* Copyright (C) 1997 by Mariusz Olko and Marcin Woli\'nski. *
* Copyright (C) 2000,2002,2003,2007 by Marcin Woli\'nski. *
* *
**********************************************************************
--- Informacje ogólne
Pakiet 'Polski' dostarcza narzêdzi potrzebnych do sk³adu dokumentów
w jêzyku polskim LaTeXem 2e. G³ówne cechy pakietu
* umo¿liwia sk³ad czcionkami `PL' pochodz±cymi z pakietu MeX
* umo¿liwia sk³ad czcionkami w ukladzie T1 znanymi jako czcionki EC
* umo¿liwia sk³ad czcionkami w ukladzie QX, w szczególno¶ci krojami
TeX Gyre (dawniej 'Quasi') tworzonymi przez JNS Team
* umo¿liwia skompilowanie dokumentu nawet wtedy, gdy dostêpne s±
jedynie czcionki `CM'
* wykorzystuje polskie wzorce przenoszenia
* dzia³a z _formatem_ Babel z polskimi wzorcami przenoszenia
* wspomaga prace z ró¿nymi wej¶ciowymi stronami kodowymi
* wspomaga `notacjê ciachow±' polskich znaków
* posiada tryb 99.99% zgodno¶ci z LaMeXem (polsk± adaptacj± LaTeXa 2.09)
Dodatkowo do³±czone s± dwa pakiety, które pozwol± pos³u¿yæ siê
LaTeXem 2e w najbardziej nawet nieprzyjaznym otoczeniu:
* pakiet plprefix pozwala na uzyskanie polskich liter przy pomocy
notacji prefiksowej z dowolnie wybranym prefiksem (pomocny
np. do robienia wydrukow z CWEBa).
* pakiet OT1patch dorabia ogonki wg najlepszych znanych standardów do
oryginalnych czcionek CM (kod Leszka Holenderskiego).
Nie zachêcamy do stosowania tych pakietow, poza szczególnymi
przypadkami. S±dzimy, ¿e powody do ich stosowania znik³y w
wiêkszo¶ci systemów komputerowych co najmniej 10 lat temu.
Obecnie nie ma powodów ze strony samego TeXa ¿eby nie u¿ywaæ dla
polskich znaków naturalnej notacji o¶miobitowej. Notacja prefiksowa
jest w dzisiejszych czasach nienaturalnym dziwactwem. Wyj±tek
stanowi± jeszcze pewne nieprzyjazne ¶rodowiska obliczeniowe, w których
nie sposób wy¶wietliæ polskich znaków. Na tê okoliczno¶æ polski.sty
oferuje notacjê ciachow± (polecenie \prefixing).
Polskie znaki obecne w fontach zawsze bêd± dawaæ lepsze efekty ni¿
stosowanie protez zawartych w OT1patch. Poza tym u¿ywanie OT1patch
nie pozwala na pe³ne zastosowanie polskich wzorców przenoszenia.
--- Licencja
'Polski' stanowi oprogramowanie swobodne, mo¿e byæ dystrybuowany w
zgodzie z licencj± LaTeX Project Public License (zob. plik lppl.txt w
dystrybucji LaTeXa; CTAN:macros/latex/base/lppl.txt).
--- Pliki wchodzace w sk³ad pakietu
W sk³ad pakietu wchodzi kilka plików zawieraj±cych udokumentowane
(w wiêkszosci :-) ¼ród³a makr.
* polski.dtx - zawiera ¼ród³a pakietu polski
* polski.ins - g³ówny skrypt instalacyjny
* strony.dtx - plik z wej¶ciowymi stronami kodowymi dla LaTeXa oraz
definicj± uk³adu czcionek OT4
* plfonts.fdd - definicje czcionek `PL' do wykorzystania w LaTeXu
* plprefix.dtx - zawiera ¼ród³a pakietu pozwalaj±cego na uzyskiwanie
polskich liter za pomoc± `notacji prefiksowej'
* plprefix.ins - skrypt instalacyjny dla plprefix.sty
* ot1patch.dtx - zawiera ¼ród³a pakietu dorabiaj±cego ogonki
do oryginalnych czcionek Computer Modern
* ot1patch.ins - skrypt instalacyjny dla ot1patch.sty
* czytaj.txt - ten plik
* readme.txt - opis instalacji po angielsku
* conowego.txt - lista zmian w pakiecie
* sample-polski.tex - przyk³adowy dokument
* sample-rysunek{.mp,1.mps} - rysunek do przyk³adowego dokumentu
--- Instalacja pakietu
Po rozpakowaniu archiwum nale¿y wygenerowaæ wszystkie potrzebne pliki
uruchamiaj±c skrypt polski.ins
tex polski.ins
Skrypt wygeneruje na pocz±tek podstawowe pliki, tzn. pakiet polski.sty
oraz opisy wejsciowych stron kodowych. Nastêpnie u¿ytkownik jest
pytany czy ma zainstalowane czcionki `PL' pochodz±ce z instalacji
MeXa. Je¶li czcionki sa zainstalowane, generowane s± pliki
definiuj±ce polskie czcionki dla LaTeXa. Je¶li czcionki nie s±
zainstalowane w systemie, nale¿y zadbaæ, aby nie by³o te¿ pliku
ot4cmr.fd na ¶cie¿ce LaTeXa, aby nie wprowadzic w b³±d procedury
rozpoznaj±cej ¶rodowisko w pakiecie polski.sty. Na zakoñczenie nale¿y
skopiowaæ pliki *.fd *.sty *.def *.cfg do katalogu czytanego przez
TeXa.
Do poprawnego sk³adu po polsku konieczna jest obecno¶æ polskich
wzorców przenoszenia wyrazów w tzw. formacie LaTeXa. Zestaw wzorców
przenoszenia wbudowany w format zale¿y od zawarto¶ci pliku
language.dat (zob. dokumentacjê LaTeXa). Wspó³czesne implementacje
TeXa zawieraj± pomocnicze narzêdzia automatyzuj±ce generowanie
formatów. Zwykle wiêc wystarczy w narzêdziu konfiguracyjnym wybraæ
czê¶æ zatytu³owan± 'Jêzyki' i zaznaczyæ odpowiednie wzorce
przenoszenia.
W systemie emTeX (pod MS DOS-em) do generowania formatu nale¿a³o u¿yæ
polecenia:
tex386 /i/o/r/8 /mt13000 latex.ltx
--- Dokumentacja
Pliki dtx zawieraj± teksty makr wraz z dokumentacj±. S± one gotowe
do wydruku po przetworzeniu przez LaTeXa. Instrukcjê pos³ugiwania siê
pakietem polski mo¿na uzyskaæ uruchamiaj±c
latex polski.dtx
a dalej u¿ywaj±c swojego ulubionego programu do podgl±du.
--- Osmiobitowe wprowadzanie polskich liter
Aby z³o¿yæ w TeXu dokument zapisany w tzw. stronie kodowej trzeba
wskazaæ TeXowi, w jakiej stronie dokument jest zapisany. Mo¿liwe s±
dwa sposoby:
* Pos³u¿enie siê mechanizmem przekodowywania znaków na postaæ
wewnêtrzn± przez samego TeXa. W chwili obecnej stosowne wsparcie jest
obecne co najmniej w web2c, teTeXu, TeXlive, fpTeXu, mikTeXu i emTeXu.
* Zastosowanie standardowego pakietu inputenc.
Przekodowywanie nie pozwala na pracê z kilkoma wej¶ciowymi stronami
kodowymi w jednym dokumencie ani fontami o ró¿nych uk³adach polskich
znaków. Jest za to bardziej bezpieczne ze wzgledu na wspó³pracê z
programami zewnêtrznymi (np. MakeIndex). Nale¿y równie¿ zwróciæ
uwagê, ¿e przekodowanie na poziomie implementacji jest zale¿ne od
uk³adu stosowanych fontów. Definicje przekodowania przygotowane dla
fontów PL z konieczno¶ci mapuj± tylko ,,polskie znaki''. Dla
kontrastu definicje stron kodowych pakietu inputenc (np. cp1250 czy
cp852) obejmuj± wszystkie znaki strony kodowej (w³±cznie ze znakami
nieliterowymi). Pakiet inputenc pozwala równie¿ przetwarzaæ dokumenty
zakodowane w Unikodzie zapisanym w formie UTF-8 (opcja utf8).
Oto szczegó³y specyficzne dla implementacji:
------ web2c, teTeX, TeXlive, fpTeX, mikTeX
W tych implementacjach kodowanie dokumentu zadaje siê za pomoc± opcji
--translate-file wskazuj±cej plik definiuj±cy przekodowanie. Na
przyk³ad
latex --translate-file=il2-pl dokument.tex
przetwarza dokument z polskimi znakami zapisanymi w kodzie ISO
Latin-2. Mo¿na równie¿, i jest to rozwi±zanie zalecane, zadaæ kod w
pierwszej linii dokumentu za pomoc± nastêpuj±cego ,,magicznego''
komentarza:
%&latex --translate-file=il2-pl
W tym przypadku do przetwarzania dokumentu wystarczy
latex dokument.tex
W standardowej dystrybucji zawarta jest spora gar¶æ plików
definiuj±cych przekodowanie. Pliki te maj± rozszerzenie .tcx i
rezyduj± w podkatalogu texmf/web2c korzenia instalacji. S± to pliki
tekstowe, o realizowanym przekodowaniu mo¿na dowiedzieæ siê z
komentarza w pierwszych liniach pliku.
------ emTeX
W przypadku pracy z emTeXem przekodowanie musi zostaæ ,,zaszyte'' w
plik formatu. Je¿eli ma siê do czynienia z dokumentami w ró¿nych
stronach kodowych, konieczny jest oddzielny plik formatu dla ka¿dej
strony.
Pliki przekodowañ dla polskich znaków dla emTeXa dostarczane s± z
MeXem. Na przyk³ad poni¿sze polecenie generuje format LaTeX z
kodowaniem Mazovii:
tex386 /i/o/r /cmaz2pl /mt13000 latex.ltx
------ implementacje nie zapewniaj±ce przekodowania
W przypadku korzystania z takiej implementacji (lub chêci u¿ycia w
jednym dokumencie ró¿nie zakodowanych fragmentów) nale¿y do preambu³y
dokumentu dodaæ wywo³anie pakietu inputenc z opcj± wskazuj±c± stronê
kodow±, np.
\documentclass{article}
\usepackage{polski}
\usepackage[mazovia]{inputenc}
Podczas instalacji pakietu Polski tworzone sa pliki ze stronami kodowymi:
mazovia - dla popularnej (kiedy¶) strony kodowej na PCetach.
amigapl - dla polskiej strony kodowej u¿ywanej na Amidze
Ponadto w dystrybucji LaTeXa zawarte s± nastêpuj±ce strony
interesuj±ce dla polskiego u¿ytkownika:
cp1250 - dla Windowsowej strony centralnoeuropejskiej CP1250
latin2 - kodowanie ISO 8859-2 (Latin-2)
cp852 - dla DOS-owej strony CP852 (tzw. IBM Latin-2)
macce - dla strony centralnoeuropejskiej na komputerach Macintosh
utf8 - kodowanie UTF-8 (Unikod; to w zasadzie nie jest `strona
kodowa', ale zasada u¿ycia jest ta sama)
Wiêkszo¶æ instalacji TeXowych czyta osmiobitowe znaki zawarte w
dokumentach. Niektóre starsze implementacje wymagaj± u¿ycia do tego
specjalnej opcji podczas generowania formatu.
--- Podziêkowania
* Marek Ryæko i Bogus³aw Jackowski stworzyli MeXa i LaMeXa
* Robert Ramiega przys³a³ tablicê kodow± u¿ywan± na Amidze
* Staszek Wawrykiewicz napisa³ dokument przyk³adowy i, co wa¿niejsze,
zanurzy³ ca³o¶æ w kontekst TeXlive
**********************************************************************
Marcin Woli\'nski mailto:wolinski@gust.org.pl
http://www.mimuw.edu.pl/~wolinski
**********************************************************************
|
