summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/Master/texmf-dist/tex/latex/lipsum/cicero.ltd.tex
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'Master/texmf-dist/tex/latex/lipsum/cicero.ltd.tex')
-rw-r--r--Master/texmf-dist/tex/latex/lipsum/cicero.ltd.tex2185
1 files changed, 2185 insertions, 0 deletions
diff --git a/Master/texmf-dist/tex/latex/lipsum/cicero.ltd.tex b/Master/texmf-dist/tex/latex/lipsum/cicero.ltd.tex
new file mode 100644
index 00000000000..73a8de2535b
--- /dev/null
+++ b/Master/texmf-dist/tex/latex/lipsum/cicero.ltd.tex
@@ -0,0 +1,2185 @@
+%%
+%% This is file `cicero.ltd.tex',
+%% generated with the docstrip utility.
+%%
+%% The original source files were:
+%%
+%% lipsum.dtx (with options: `cicero')
+%%
+%% This file is part of the package lipsum for use with LaTeX2e.
+%%
+%% Function: Access to 150 paragraphs of the well known Lorem Ipsum dummy text.
+%%
+%% This program may be distributed and/or modified under the
+%% conditions of the LaTeX Project Public License, either version 1.3
+%% of this license or (at your option) any later version.
+%% The latest version of this license is in
+%% http://www.latex-project.org/lppl.txt
+%% and version 1.3 or later is part of all distributions of LaTeX
+%% version 2005/12/01 or later.
+%%
+%% Please send error reports and suggestions for improvements to
+%% Patrick Happel <patrick.happel@rub.de>
+%%
+%% Alternatively, use github:
+%% https://github.com/patta42/lipsum
+%%
+\ProvidesFile{cicero.ltd.tex}[2019/01/02 v2.2 Text of Cicero's speech]
+
+
+%%
+%% This text was provided by github-user
+%% svenper. See https://github.com/patta42/lipsum/issues/13
+%%
+
+\NewLipsumPar{Non eram nescius, Brute, cum, quae summis ingeniis exquisitaque
+ doctrina philosophi Graeco sermone tractavissent, ea Latinis litteris
+ mandaremus, fore ut hic noster labor in varias reprehensiones incurreret. Nam
+ quibusdam, et iis quidem non admodum indoctis, totum hoc displicet
+ philosophari. Quidam autem non tam id reprehendunt, si remissius agatur, sed
+ tantum studium tamque multam operam ponendam in eo non arbitrantur. Erunt
+ etiam, et ii quidem eruditi Graecis litteris, contemnentes Latinas, qui se
+ dicant in Graecis legendis operam malle consumere. Postremo aliquos futuros
+ suspicor, qui me ad alias litteras vocent, genus hoc scribendi, etsi sit
+ elegans, personae tamen et dignitatis esse negent.}
+ %{2}
+\NewLipsumPar{Contra quos omnis dicendum breviter existimo. Quamquam
+ philosophiae quidem vituperatoribus satis responsum est eo libro, quo a nobis
+ philosophia defensa et collaudata est, cum esset accusata et vituperata ab
+ Hortensio. Qui liber cum et tibi probatus videretur et iis, quos ego posse
+ iudicare arbitrarer, plura suscepi veritus ne movere hominum studia viderer,
+ retinere non posse. Qui autem, si maxime hoc placeat, moderatius tamen id
+ volunt fieri, difficilem quandam temperantiam postulant in eo, quod semel
+ admissum coerceri reprimique non potest, ut propemodum iustioribus utamur
+ illis, qui omnino avocent a philosophia, quam his, qui rebus infinitis modum
+ constituant in reque eo meliore, quo maior sit, mediocritatem desiderent.}
+ %{3}
+\NewLipsumPar{Sive enim ad sapientiam perveniri potest, non paranda nobis
+ solum ea, sed fruenda etiam [sapientia] est; sive hoc difficile est, tamen nec
+ modus est ullus investigandi veri, nisi inveneris, et quaerendi defatigatio
+ turpis est, cum id, quod quaeritur, sit pulcherrimum. Etenim si delectamur,
+ cum scribimus, quis est tam invidus, qui ab eo nos abducat? Sin laboramus,
+ quis est, qui alienae modum statuat industriae? Nam ut Terentianus Chremes non
+ inhumanus, qui novum vicinum non vult \textquoteleft fodere aut arare aut
+ aliquid ferre denique\textquoteright\space\textendash\space non enim illum ab
+ industria, sed ab inliberali labore deterret \textendash, sic isti curiosi,
+ quos offendit noster minime nobis iniucundus labor.}
+ %{4}
+\NewLipsumPar{Iis igitur est difficilius satis facere, qui se Latina scripta
+ dicunt contemnere. In quibus hoc primum est in quo admirer, cur in gravissimis
+ rebus non delectet eos sermo patrius, cum idem fabellas Latinas ad verbum e
+ Graecis expressas non inviti legant. Quis enim tam inimicus paene nomini
+ Romano est, qui Ennii Medeam aut Antiopam Pacuvii spernat aut reiciat, quod se
+ isdem Euripidis fabulis delectari dicat, Latinas litteras oderit?}
+ %{5}
+\NewLipsumPar{Synephebos ego, inquit, potius Caecilii aut Andriam Terentii
+ quam utramque Menandri legam?}
+ %{6}
+\NewLipsumPar{A quibus tantum dissentio, ut, cum Sophocles vel optime
+ scripserit Electram, tamen male conversam Atilii mihi legendam putem, de quo
+ Lucilius: \textquoteleft ferreum scriptorem\textquoteright, verum, opinor,
+ scriptorem tamen, ut legendus sit. Rudem enim esse omnino in nostris poetis
+ aut inertissimae segnitiae est aut fastidii delicatissimi. Mihi quidem nulli
+ satis eruditi videntur, quibus nostra ignota sunt. An \textquoteleft Utinam ne
+ in nemore\ldots\textquoteright\space nihilo minus legimus quam hoc idem
+ Graecum, quae autem de bene beateque vivendo a Platone disputata sunt, haec
+ explicari non placebit Latine?}
+ %{7}
+\NewLipsumPar{Quid? Si nos non interpretum fungimur munere, sed tuemur ea,
+ quae dicta sunt ab iis quos probamus, eisque nostrum iudicium et nostrum
+ scribendi ordinem adiungimus, quid habent, cur Graeca anteponant iis, quae et
+ splendide dicta sint neque sint conversa de Graecis? Nam si dicent ab illis
+ has res esse tractatas, ne ipsos quidem Graecos est cur tam multos legant,
+ quam legendi sunt. Quid enim est a Chrysippo praetermissum in Stoicis? Legimus
+ tamen Diogenem, Antipatrum, Mnesarchum, Panaetium, multos alios in primisque
+ familiarem nostrum Posidonium. Quid? Theophrastus mediocriterne delectat, cum
+ tractat locos ab Aristotele ante tractatos? Quid? Epicurei num desistunt de
+ isdem, de quibus et ab Epicuro scriptum est et ab antiquis, ad arbitrium suum
+ scribere? Quodsi Graeci leguntur a Graecis isdem de rebus alia ratione
+ compositis, quid est, cur nostri a nostris non legantur?}
+ %{8}
+\NewLipsumPar{Quamquam, si plane sic verterem Platonem aut Aristotelem, ut
+ verterunt nostri poetae fabulas, male, credo, mererer de meis civibus, si ad
+ eorum cognitionem divina illa ingenia transferrem. Sed id neque feci adhuc nec
+ mihi tamen, ne faciam, interdictum puto. Locos quidem quosdam, si videbitur,
+ transferam, et maxime ab iis, quos modo nominavi, cum inciderit, ut id apte
+ fieri possit, ut ab Homero Ennius, Afranius a Menandro solet. Nec vero, ut
+ noster Lucilius, recusabo, quo minus omnes mea legant. Utinam esset ille
+ Persius, Scipio vero et Rutilius multo etiam magis, quorum ille iudicium
+ reformidans Tarentinis ait se et Consentinis et Siculis scribere. Facete is
+ quidem, sicut alia; sed neque tam docti tum erant, ad quorum iudicium
+ elaboraret, et sunt illius scripta leviora, ut urbanitas summa appareat,
+ doctrina mediocris.}
+ %{9}
+\NewLipsumPar{Ego autem quem timeam lectorem, cum ad te ne Graecis quidem
+ cedentem in philosophia audeam scribere? Quamquam a te ipso id quidem facio
+ provocatus gratissimo mihi libro, quem ad me de virtute misisti. Sed ex eo
+ credo quibusdam usu venire; ut abhorreant a Latinis, quod inciderint in
+ inculta quaedam et horrida, de malis Graecis Latine scripta deterius. Quibus
+ ego assentior, dum modo de isdem rebus ne Graecos quidem legendos putent. Res
+ vero bonas verbis electis graviter ornateque dictas quis non legat? Nisi qui
+ se plane Graecum dici velit, ut a Scaevola est praetore salutatus Athenis
+ Albucius.}
+ %{10}
+\NewLipsumPar{Quem quidem locum comit multa venustate et omni sale idem
+ Lucilius, apud quem praeclare Scaevola:}
+ %{11}
+\NewLipsumPar{Graecum te, Albuci, quam Romanum atque Sabinum, municipem Ponti,
+ Tritani, centurionum, praeclarorum hominum ac primorum signiferumque, maluisti
+ dici. Graece ergo praetor Athenis, id quod maluisti, te, cum ad me accedis,
+ saluto: \textquoteleft[\ldots],\textquoteright\space inquam, \textquoteleft
+ Tite!\textquoteright\space lictores, turma omnis chorusque:
+ \textquoteleft[\ldots], Tite!\textquoteright\space hinc hostis mi Albucius,
+ hinc inimicus.}
+ %{12}
+\NewLipsumPar{Sed iure Mucius. Ego autem mirari [satis] non queo unde hoc sit
+ tam insolens domesticarum rerum fastidium. Non est omnino hic docendi locus;
+ sed ita sentio et saepe disserui, Latinam linguam non modo non inopem, ut
+ vulgo putarent, sed locupletiorem etiam esse quam Graecam. Quando enim nobis,
+ vel dicam aut oratoribus bonis aut poetis, postea quidem quam fuit quem
+ imitarentur, ullus orationis vel copiosae vel elegantis ornatus defuit? Ego
+ vero, quoniam forensibus operis, laboribus, periculis non deseruisse mihi
+ videor praesidium, in quo a populo Romano locatus sum, debeo profecto,
+ quantumcumque possum, in eo quoque elaborare, ut sint opera, studio, labore
+ meo doctiores cives mei, nec cum istis tantopere pugnare, qui Graeca legere
+ malint, modo legant illa ipsa, ne simulent, et iis servire, qui vel utrisque
+ litteris uti velint vel, si suas habent, illas non magnopere desiderent.}
+ %{13}
+\NewLipsumPar{Qui autem alia malunt scribi a nobis, aequi esse debent, quod et
+ scripta multa sunt, sic ut plura nemini e nostris, et scribentur fortasse
+ plura, si vita suppetet; et tamen, qui diligenter haec, quae de philosophia
+ litteris mandamus, legere assueverit, iudicabit nulla ad legendum his esse
+ potiora. Quid est enim in vita tantopere quaerendum quam cum omnia in
+ philosophia, tum id, quod his libris quaeritur, qui sit finis, quid extremum,
+ quid ultimum, quo sint omnia bene vivendi recteque faciendi consilia
+ referenda, quid sequatur natura ut summum ex rebus expetendis, quid fugiat ut
+ extremum malorum? Qua de re cum sit inter doctissimos summa dissensio, quis
+ alienum putet eius esse dignitatis, quam mihi quisque tribuat, quid in omni
+ munere vitae optimum et verissimum sit, exquirere?}
+ %{14}
+\NewLipsumPar{An, partus ancillae sitne in fructu habendus, disseretur inter
+ principes civitatis, P. Scaevolam M\textquoteright.que Manilium, ab iisque M.
+ Brutus dissentiet \textendash\space quod et acutum genus est et ad usus civium
+ non inutile, nosque ea scripta reliquaque eiusdem generis et legimus libenter
+ et legemus \textendash, haec, quae vitam omnem continent, neglegentur? Nam, ut
+ sint illa vendibiliora, haec uberiora certe sunt. Quamquam id quidem licebit
+ iis existimare, qui legerint. Nos autem hanc omnem quaestionem de finibus
+ bonorum et malorum fere a nobis explicatam esse his litteris arbitramur, in
+ quibus, quantum potuimus, non modo quid nobis probaretur, sed etiam quid a
+ singulis philosophiae disciplinis diceretur, persecuti sumus.}
+ %{15}
+\NewLipsumPar{Ut autem a facillimis ordiamur, prima veniat in medium Epicuri
+ ratio, quae plerisque notissima est. Quam a nobis sic intelleges eitam, ut ab
+ ipsis, qui eam disciplinam probant, non soleat accuratius explicari; verum
+ enim invenire volumus, non tamquam adversarium aliquem convincere. Accurate
+ autem quondam a L. Torquato, homine omni doctrina erudito, defensa est Epicuri
+ sententia de voluptate, a meque ei responsum, cum C. Triarius, in primis
+ gravis et doctus adolescens, ei disputationi interesset.}
+ %{16}
+\NewLipsumPar{Nam cum ad me in Cumanum salutandi causa uterque venisset, pauca
+ primo inter nos de litteris, quarum summum erat in utroque studium, deinde
+ Torquatus: Quoniam nacti te, inquit, sumus aliquando otiosum, certe audiam,
+ quid sit, quod Epicurum nostrum non tu quidem oderis, ut fere faciunt, qui ab
+ eo dissentiunt, sed certe non probes, eum quem ego arbitror unum vidisse verum
+ maximisque erroribus animos hominum liberavisse et omnia tradidisse, quae
+ pertinerent ad bene beateque vivendum. Sed existimo te, sicut nostrum
+ Triarium, minus ab eo delectari, quod ista Platonis, Aristoteli, Theophrasti
+ orationis ornamenta neglexerit. Nam illud quidem adduci vix possum, ut ea,
+ quae senserit ille, tibi non vera videantur.}
+ %{17}
+\NewLipsumPar{Vide, quantum, inquam, fallare, Torquate. Oratio me istius
+ philosophi non offendit; nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit
+ plane, quod intellegam; et tamen ego a philosopho, si afferat eloquentiam, non
+ asperner, si non habeat, non admodum flagitem. Re mihi non aeque satisfacit,
+ et quidem locis pluribus. Sed quot homines, tot sententiae; falli igitur
+ possumus.}
+ %{18}
+\NewLipsumPar{Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Te enim iudicem
+ aequum puto, modo quae dicat ille bene noris.}
+ %{19}
+\NewLipsumPar{Nisi mihi Phaedrum, inquam, tu mentitum aut Zenonem putas,
+ quorum utrumque audivi, cum mihi nihil sane praeter sedulitatem probarent,
+ omnes mihi Epicuri sententiae satis notae sunt. Atque eos, quos nominavi, cum
+ Attico nostro frequenter audivi, cum miraretur ille quidem utrumque, Phaedrum
+ autem etiam amaret, cotidieque inter nos ea, quae audiebamus, conferebamus,
+ neque erat umquam controversia, quid ego intellegerem, sed quid probarem.}
+ %{20}
+\NewLipsumPar{Quid igitur est? Inquit; audire enim cupio, quid non probes.
+ Principio, inquam, in physicis, quibus maxime gloriatur, primum totus est
+ alienus. Democritea dicit perpauca mutans, sed ita, ut ea, quae corrigere
+ vult, mihi quidem depravare videatur. Ille atomos quas appellat, id est
+ corpora individua propter soliditatem, censet in infinito inani, in quo nihil
+ nec summum nec infimum nec medium nec ultimum nec extremum sit, ita ferri, ut
+ concursionibus inter se cohaerescant, ex quo efficiantur ea, quae sint quaeque
+ cernantur, omnia, eumque motum atomorum nullo a principio, sed ex aeterno
+ tempore intellegi convenire.}
+ %{21}
+\NewLipsumPar{Epicurus autem, in quibus sequitur Democritum, non fere labitur.
+ Quamquam utriusque cum multa non probo, tum illud in primis, quod, cum in
+ rerum natura duo quaerenda sint, unum, quae materia sit, ex qua quaeque res
+ efficiatur, alterum, quae vis sit, quae quidque efficiat, de materia
+ disseruerunt, vim et causam efficiendi reliquerunt. Sed hoc commune vitium,
+ illae Epicuri propriae ruinae: censet enim eadem illa individua et solida
+ corpora ferri deorsum suo pondere ad lineam, hunc naturalem esse omnium
+ corporum motum.}
+ %{22}
+\NewLipsumPar{Deinde ibidem homo acutus, cum illud ocurreret, si omnia deorsus
+ e regione ferrentur et, ut dixi, ad lineam, numquam fore ut atomus altera
+ alteram posset attingere itaque ** attulit rem commenticiam: declinare dixit
+ atomum perpaulum, quo nihil posset fieri minus; ita effici complexiones et
+ copulationes et adhaesiones atomorum inter se, ex quo efficeretur mundus
+ omnesque partes mundi, quaeque in eo essent. Quae cum tota res (est) ficta
+ pueriliter, tum ne efficit [quidem], quod vult. Nam et ipsa declinatio ad
+ libidinem fingitur \textendash\space ait enim declinare atomum sine causa; quo
+ nihil turpius physico, quam fieri quicquam sine causa dicere,
+ \textendash\space et illum motum naturalem omnium ponderum, ut ipse
+ constituit, e regione inferiorem locum petentium sine causa eripuit atomis nec
+ tamen id, cuius causa haec finxerat, assecutus est.}
+ %{23}
+\NewLipsumPar{Nam si omnes atomi declinabunt, nullae umquam cohaerescent, sive
+ aliae declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur, primum erit hoc quasi,
+ provincias atomis dare, quae recte, quae oblique ferantur, deinde eadem illa
+ atomorum, in quo etiam Democritus haeret, turbulenta concursio hunc mundi
+ ornatum efficere non poterit. Ne illud quidem physici, credere aliquid esse
+ minimum, quod profecto numquam putavisset, si a Polyaeno, familiari suo,
+ geometrica discere maluisset quam illum etiam ipsum dedocere. Sol Democrito
+ magnus videtur, quippe homini erudito in geometriaque perfecto, huic pedalis
+ fortasse; tantum enim esse censet, quantus videtur, vel paulo aut maiorem aut
+ minorem.}
+ %{24}
+\NewLipsumPar{Ita, quae mutat, ea corrumpit, quae sequitur sunt tota
+ Democriti, atomi, inane, imagines, quae [\ldots] nominant, quorum incursione
+ non solum videamus, sed etiam cogitemus; infinitio ipsa, quam [\ldots] vocant,
+ tota ab illo est, tum innumerabiles mundi, qui et oriantur et intereant
+ cotidie. Quae etsi mihi nullo modo probantur, tamen Democritum laudatum a
+ ceteris ab hoc, qui eum unum secutus esset, nollem vituperatum.}
+ %{25}
+\NewLipsumPar{Iam in altera philosophiae parte. Quae est quaerendi ac
+ disserendi, quae [\ldots] dicitur, iste vester plane, ut mihi quidem videtur,
+ inermis ac nudus est. Tollit definitiones, nihil de dividendo ac partiendo
+ docet, non quo modo efficiatur concludaturque ratio tradit, non qua via
+ captiosa solvantur ambigua distinguantur ostendit; iudicia rerum in sensibus
+ ponit, quibus si semel aliquid falsi pro vero probatum sit, sublatum esse omne
+ iudicium veri et falsi putat.}
+ %{26}
+\NewLipsumPar{Confirmat autem illud vel maxime, quod ipsa natura, ut ait ille,
+ sciscat et probet, id est voluptatem et dolorem. Ad haec et quae sequamur et
+ quae fugiamus refert omnia. Quod quamquam Aristippi est a Cyrenaicisque melius
+ liberiusque defenditur, tamen eius modi esse iudico, ut nihil homine videatur
+ indignius. Ad maiora enim quaedam nos natura genuit et conformavit, ut mihi
+ quidem videtur. Ac fieri potest, ut errem, sed ita prorsus existimo, neque eum
+ Torquatum, qui hoc primus cognomen invenerit, aut torquem illum hosti
+ detraxisse, ut aliquam ex eo perciperet corpore voluptatem, aut cum Latinis
+ tertio consulatu conflixisse apud Veserim propter voluptatem; quod vero securi
+ percussit filium, privavisse se etiam videtur multis voluptatibus, cum ipsi
+ naturae patrioque amori praetulerit ius maiestatis atque imperii.}
+ %{27}
+\NewLipsumPar{Quid? T. Torquatus, is qui consul cum Cn.\ Octavio fuit, cum
+ illam severitatem in eo filio adhibuit, quem in adoptionem D. Silano
+ emancipaverat, ut eum Macedonum legatis accusantibus, quod pecunias praetorem
+ in provincia cepisse arguerent, causam apud se dicere iuberet reque ex utraque
+ parte audita pronuntiaret eum non talem videri fuisse in imperio, quales eius
+ maiores fuissent, et in conspectum suum venire vetuit, numquid tibi videtur de
+ voluptatibus suis cogitavisse?}
+ %{28}
+\NewLipsumPar{Sed ut omittam pericula, labores, dolorem etiam, quem optimus
+ quisque pro patria et pro suis suscipit, ut non modo nullam captet, sed etiam
+ praetereat omnes voluptates, dolores denique quosvis suscipere malit quam
+ deserere ullam officii partem, ad ea, quae hoc non minus declarant, sed
+ videntur leviora, veniamus.}
+ %{29}
+\NewLipsumPar{Quid tibi, Torquate, quid huic Triario litterae, quid historiae
+ cognitioque rerum, quid poetarum evolutio, quid tanta tot versuum memoria
+ voluptatis affert? Nec mihi illud dixeris: \textquoteleft Haec enim ipsa mihi
+ sunt voluptati, et erant illa Torquatis.\textquoteright\space Numquam hoc ita
+ defendit Epicurus neque Metrodorus aut quisquam eorum, qui aut saperet aliquid
+ aut ista didicisset. Et quod quaeritur saepe, cur tam multi sint Epicurei,
+ sunt aliae quoque causae, sed multitudinem haec maxime allicit, quod ita
+ putant dici ab illo, recta et honesta quae sint, ea facere ipsa per se
+ laetitiam, id est voluptatem. Homines optimi non intellegunt totam rationem
+ everti, si ita res se habeat. Nam si concederetur, etiamsi ad corpus nihil
+ referatur, ista sua sponte et per se esse iucunda, per se esset et virtus et
+ cognitio rerum, quod minime ille vult expetenda.}
+ %{30}
+\NewLipsumPar{Haec igitur Epicuri non probo, inquam. De cetero vellem equidem
+ aut ipse doctrinis fuisset instructior \textendash\space est enim, quod tibi
+ ita videri necesse est, non satis politus iis artibus, quas qui tenent,
+ eruditi appellantur \textendash\space aut ne deterruisset alios a studiis.
+ Quamquam te quidem video minime esse deterritum.}
+ %{31}
+\NewLipsumPar{Quae cum dixissem, magis ut illum provocarem quam ut ipse
+ loquerer, tum Triarius leniter arridens: Tu quidem, inquit, totum Epicurum
+ paene e philosophorum choro sustulisti. Quid ei reliquisti, nisi te, quoquo
+ modo loqueretur, intellegere, quid diceret? Aliena dixit in physicis nec ea
+ ipsa, quae tibi probarentur; si qua in iis corrigere voluit, deteriora fecit.
+ Disserendi artem nullam habuit. Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in
+ eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; nam ante Aristippus, et ille
+ melius. Addidisti ad extremum etiam indoctum fuisse.}
+ %{32}
+\NewLipsumPar{Fieri, inquam, Triari, nullo pacto potest, ut non dicas, quid
+ non probes eius, a quo dissentias. Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si
+ probarem, quae ille diceret? Cum praesertim illa perdiscere ludus esset. Quam
+ ob rem dissentientium inter se reprehensiones non sunt vituperandae,
+ maledicta, contumeliae, tum iracundiae, contentiones concertationesque in
+ disputando pertinaces indignae philosophia mihi videri solent.}
+ %{33}
+\NewLipsumPar{Tum Torquatus: Prorsus, inquit, assentior; neque enim disputari
+ sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest.
+ Sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. An me, inquam, nisi te
+ audire vellem, censes haec dicturum fuisse? Utrum igitur percurri omnem
+ Epicuri disciplinam placet an de una voluptate quaeri, de qua omne certamen
+ est? Tuo vero id quidem, inquam, arbitratu. Sic faciam igitur, inquit: unam
+ rem explicabo, eamque maximam, de physicis alias, et quidem tibi et
+ declinationem istam atomorum et magnitudinem solis probabo et Democriti errata
+ ab Epicuro reprehensa et correcta permulta. Nunc dicam de voluptate, nihil
+ scilicet novi, ea tamen, quae te ipsum probaturum esse confidam.}
+ %{34}
+\NewLipsumPar{Certe, inquam, pertinax non ero tibique, si mihi probabis ea,
+ quae dices, libenter assentiar. Probabo, inquit, modo ista sis aequitate, quam
+ ostendis. Sed uti oratione perpetua malo quam interrogare aut interrogari. Ut
+ placet, inquam. Tum dicere exorsus est. Primum igitur, inquit, sic agam, ut
+ ipsi auctori huius disciplinae placet: constituam, quid et quale sit id, de
+ quo quaerimus, non quo ignorare vos arbitrer, sed ut ratione et via procedat
+ oratio. Quaerimus igitur, quid sit extremum et ultimum bonorum, quod omnium
+ philosophorum sententia tale debet esse, ut ad id omnia referri oporteat,
+ ipsum autem nusquam. Hoc Epicurus in voluptate ponit, quod summum bonum esse
+ vult, summumque malum dolorem, idque instituit docere sic:}
+ %{35}
+\NewLipsumPar{Omne animal, simul atque natum sit, voluptatem appetere eaque
+ gaudere ut summo bono, dolorem aspernari ut summum malum et, quantum possit, a
+ se repellere, idque facere nondum depravatum ipsa natura incorrupte atque
+ integre iudicante. Itaque negat opus esse ratione neque disputatione, quam ob
+ rem voluptas expetenda, fugiendus dolor sit. Sentiri haec putat, ut calere
+ ignem, nivem esse albam, dulce mel. Quorum nihil oportere exquisitis
+ rationibus confirmare, tantum satis esse admonere. Interesse enim inter
+ argumentum conclusionemque rationis et inter mediocrem animadversionem atque
+ admonitionem. Altera occulta quaedam et quasi involuta aperiri, altera prompta
+ et aperta iudicari. Etenim quoniam detractis de homine sensibus reliqui nihil
+ est, necesse est, quid aut ad naturam aut contra sit, a natura ipsa iudicari.
+ Ea quid percipit aut quid iudicat, quo aut petat aut fugiat aliquid, praeter
+ voluptatem et dolorem?}
+ %{36}
+\NewLipsumPar{Sunt autem quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere
+ et negent satis esse, quid bonum sit aut quid malum, sensu iudicari, sed animo
+ etiam ac ratione intellegi posse et voluptatem ipsam per se esse expetendam et
+ dolorem ipsum per se esse fugiendum. Itaque aiunt hanc quasi naturalem atque
+ insitam in animis nostris inesse notionem, ut alterum esse appetendum, alterum
+ aspernandum sentiamus. Alii autem, quibus ego assentior, cum a philosophis
+ compluribus permulta dicantur, cur nec voluptas in bonis sit numeranda nec in
+ malis dolor, non existimant oportere nimium nos causae confidere, sed et
+ argumentandum et accurate disserendum et rationibus conquisitis de voluptate
+ et dolore disputandum putant.}
+ %{37}
+\NewLipsumPar{Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem
+ accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo
+ inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo.
+ Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit,
+ sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi
+ nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet,
+ consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt,
+ ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. Ut enim ad minima
+ veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi
+ ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit,
+ qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum,
+ qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur?}
+ %{38}
+\NewLipsumPar{At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui
+ blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et
+ quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique
+ sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum
+ fuga. Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero
+ tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus
+ id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis
+ dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut
+ rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et
+ molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus,
+ ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis
+ doloribus asperiores repellat.}
+ %{39}
+\NewLipsumPar{Hanc ego cum teneam sententiam, quid est cur verear, ne ad eam
+ non possim accommodare Torquatos nostros? Quos tu paulo ante cum memoriter,
+ tum etiam erga nos amice et benivole collegisti, nec me tamen laudandis
+ maioribus meis corrupisti nec segniorem ad respondendum reddidisti. Quorum
+ facta quem ad modum, quaeso, interpretaris? Sicine eos censes aut in armatum
+ hostem impetum fecisse aut in liberos atque in sanguinem suum tam crudelis
+ fuisse, nihil ut de utilitatibus, nihil ut de commodis suis cogitarent? At id
+ ne ferae quidem faciunt, ut ita ruant itaque turbent, ut earum motus et
+ impetus quo pertineant non intellegamus, tu tam egregios viros censes tantas
+ res gessisse sine causa?}
+ %{40}
+\NewLipsumPar{Quae fuerit causa, mox videro; interea hoc tenebo, si ob aliquam
+ causam ista, quae sine dubio praeclara sunt, fecerint, virtutem iis per se
+ ipsam causam non fuisse. \textendash\space Torquem detraxit hosti.
+ \textendash\space Et quidem se texit, ne interiret. \textendash\space At
+ magnum periculum adiit. \textendash\space In oculis quidem exercitus.
+ \textendash\space Quid ex eo est consecutus? \textendash\space Laudem et
+ caritatem, quae sunt vitae sine metu degendae praesidia firmissima.
+ \textendash\space Filium morte multavit. \textendash\space Si sine causa,
+ nollem me ab eo ortum, tam inportuno tamque crudeli; sin, ut dolore suo
+ sanciret militaris imperii disciplinam exercitumque in gravissimo bello
+ animadversionis metu contineret, saluti prospexit civium, qua intellegebat
+ contineri suam. Atque haec ratio late patet.}
+ %{41}
+\NewLipsumPar{In quo enim maxime consuevit iactare vestra se oratio, tua
+ praesertim, qui studiose antiqua persequeris, claris et fortibus viris
+ commemorandis eorumque factis non emolumento aliquo, sed ipsius honestatis
+ decore laudandis, id totum evertitur eo delectu rerum, quem modo dixi,
+ constituto, ut aut voluptates omittantur maiorum voluptatum adipiscendarum
+ causa aut dolores suscipiantur maiorum dolorum effugiendorum gratia.}
+ %{42}
+\NewLipsumPar{Sed de clarorum hominum factis illustribus et gloriosis satis
+ hoc loco dictum sit. Erit enim iam de omnium virtutum cursu ad voluptatem
+ proprius disserendi locus. Nunc autem explicabo, voluptas ipsa quae qualisque
+ sit, ut tollatur error omnis imperitorum intellegaturque ea, quae voluptaria,
+ delicata, mollis habeatur disciplina, quam gravis, quam continens, quam severa
+ sit. Non enim hanc solam sequimur, quae suavitate aliqua naturam ipsam movet
+ et cum iucunditate quadam percipitur sensibus, sed maximam voluptatem illam
+ habemus, quae percipitur omni dolore detracto, nam quoniam, cum privamur
+ dolore, ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id,
+ quo gaudemus, voluptas est, ut omne, quo offendimur, dolor, doloris omnis
+ privatio recte nominata est voluptas. Ut enim, cum cibo et potione fames
+ sitisque depulsa est, ipsa detractio molestiae consecutionem affert
+ voluptatis, sic in omni re doloris amotio successionem efficit voluptatis.}
+ %{43}
+\NewLipsumPar{Itaque non placuit Epicuro medium esse quiddam inter dolorem et
+ voluptatem; illud enim ipsum, quod quibusdam medium videretur, cum omni dolore
+ careret, non modo voluptatem esse, verum etiam summam voluptatem. Quisquis
+ enim sentit, quem ad modum sit affectus, eum necesse est aut in voluptate esse
+ aut in dolore. Omnis autem privatione doloris putat Epicurus terminari summam
+ voluptatem, ut postea variari voluptas distinguique possit, augeri
+ amplificarique non possit.}
+ %{44}
+\NewLipsumPar{At etiam Athenis, ut e patre audiebam facete et urbane Stoicos
+ irridente, statua est in Ceramico Chrysippi sedentis porrecta manu, quae manus
+ significet illum in hae esse rogatiuncula delectatum: \textquoteleft
+ Numquidnam manus tua sic affecta, quem ad modum affecta nunc est,
+ desiderat?\textquoteright\space \textendash\space Nihil sane.
+ \textendash\space\textquoteleft At, si voluptas esset bonum,
+ desideraret.\textquoteright\space\textendash\space Ita credo.
+ \textendash\space\textquoteleft Non est igitur voluptas
+ bonum.\textquoteright\space Hoc ne statuam quidem dicturam pater aiebat, si
+ loqui posset. Conclusum est enim contra Cyrenaicos satis acute, nihil ad
+ Epicurum. Nam si ea sola voluptas esset, quae quasi titillaret sensus, ut ita
+ dicam, et ad eos cum suavitate afflueret et illaberetur, nec manus esse
+ contenta posset nec ulla pars vacuitate doloris sine iucundo motu voluptatis.
+ Sin autem summa voluptas est, ut Epicuro placet, nihil dolere, primum tibi
+ recte, Chrysippe, concessum est nihil desiderare manum, cum ita esset affecta,
+ secundum non recte, si voluptas esset bonum, fuisse desideraturam. Idcirco
+ enim non desideraret, quia, quod dolore caret, id in voluptate est.}
+ %{45}
+\NewLipsumPar{Extremum autem esse bonorum voluptatem ex hoc facillime perspici
+ potest: Constituamus aliquem magnis, multis, perpetuis fruentem et animo et
+ corpore voluptatibus nullo dolore nec impediente nec inpendente, quem tandem
+ hoc statu praestabiliorem aut magis expetendum possimus dicere? Inesse enim
+ necesse est in eo, qui ita sit affectus, et firmitatem animi nec mortem nec
+ dolorem timentis, quod mors sensu careat, dolor in longinquitate levis, in
+ gravitate brevis soleat esse, ut eius magnitudinem celeritas, diuturnitatem
+ allevatio consoletur.}
+ %{46}
+\NewLipsumPar{Ad ea cum accedit, ut neque divinum numen horreat nec
+ praeteritas voluptates effluere patiatur earumque assidua recordatione
+ laetetur, quid est, quod huc possit, quod melius sit, accedere? Statue contra
+ aliquem confectum tantis animi corporisque doloribus, quanti in hominem maximi
+ cadere possunt, nulla spe proposita fore levius aliquando, nulla praeterea
+ neque praesenti nec expectata voluptate, quid eo miserius dici aut fingi
+ potest? Quodsi vita doloribus referta maxime fugienda est, summum profecto
+ malum est vivere cum dolore, cui sententiae consentaneum est ultimum esse
+ bonorum eum voluptate vivere. Nec enim habet nostra mens quicquam, ubi
+ consistat tamquam in extremo, omnesque et metus et aegritudines ad dolorem
+ referuntur, nec praeterea est res ulla, quae sua natura aut sollicitare possit
+ aut angere.}
+ %{47}
+\NewLipsumPar{Praeterea et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum
+ initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore. Quod cum ita sit,
+ perspicuum est omnis rectas res atque laudabilis eo referri, ut cum voluptate
+ vivatur. Quoniam autem id est vel summum bonorum vel ultimum vel extremum
+ \textendash\space quod Graeci [\ldots] nominant \textendash, quod ipsum nullam
+ ad aliam rem, ad id autem res referuntur omnes, fatendum est summum esse bonum
+ iucunde vivere.}
+ %{48}
+\NewLipsumPar{Id qui in una virtute ponunt et splendore nominis capti quid
+ natura postulet non intellegunt, errore maximo, si Epicurum audire voluerint,
+ liberabuntur: istae enim vestrae eximiae pulchraeque virtutes nisi voluptatem
+ efficerent, quis eas aut laudabilis aut expetendas arbitraretur? Ut enim
+ medicorum scientiam non ipsius artis, sed bonae valetudinis causa probamus, et
+ gubernatoris ars, quia bene navigandi rationem habet, utilitate, non arte
+ laudatur, sic sapientia, quae ars vivendi putanda est, non expeteretur, si
+ nihil efficeret; nunc expetitur, quod est tamquam artifex conquirendae et
+ comparandae voluptatis \textendash}
+ %{49}
+\NewLipsumPar{Quam autem ego dicam voluptatem, iam videtis, ne invidia verbi
+ labefactetur oratio mea \textendash. Nam cum ignoratione rerum bonarum et
+ malarum maxime hominum vita vexetur, ob eumque errorem et voluptatibus maximis
+ saepe priventur et durissimis animi doloribus torqueantur, sapientia est
+ adhibenda, quae et terroribus cupiditatibusque detractis et omnium falsarum
+ opinionum temeritate derepta certissimam se nobis ducem praebeat ad
+ voluptatem. Sapientia enim est una, quae maestitiam pellat ex animis, quae nos
+ exhorrescere metu non sinat. Qua praeceptrice in tranquillitate vivi potest
+ omnium cupiditatum ardore restincto. Cupiditates enim sunt insatiabiles, quae
+ non modo singulos homines, sed universas familias evertunt, totam etiam
+ labefactant saepe rem publicam.}
+ %{50}
+\NewLipsumPar{Ex cupiditatibus odia, discidia, discordiae, seditiones, bella
+ nascuntur, nec eae se foris solum iactant nec tantum in alios caeco impetu
+ incurrunt, sed intus etiam in animis inclusae inter se dissident atque
+ discordant, ex quo vitam amarissimam necesse est effici, ut sapiens solum
+ amputata circumcisaque inanitate omni et errore naturae finibus contentus sine
+ aegritudine possit et sine metu vivere.}
+ %{51}
+\NewLipsumPar{Quae est enim aut utilior aut ad bene vivendum aptior partitio
+ quam illa, qua est usus Epicurus? Qui unum genus posuit earum cupiditatum,
+ quae essent et naturales et necessariae, alterum, quae naturales essent nec
+ tamen necessariae, tertium, quae nec naturales nec necessariae. Quarum ea
+ ratio est, ut necessariae nec opera multa nec impensa expleantur; ne naturales
+ quidem multa desiderant, propterea quod ipsa natura divitias, quibus contenta
+ sit, et parabilis et terminatas habet; inanium autem cupiditatum nec modus
+ ullus nec finis inveniri potest.}
+ %{52}
+\NewLipsumPar{Quodsi vitam omnem perturbari videmus errore et inscientia,
+ sapientiamque esse solam, quae nos a libidinum impetu et a formidinum terrore
+ vindicet et ipsius fortunae modice ferre doceat iniurias et omnis monstret
+ vias, quae ad quietem et ad tranquillitatem ferant, quid est cur dubitemus
+ dicere et sapientiam propter voluptates expetendam et insipientiam propter
+ molestias esse fugiendam?}
+ %{53}
+\NewLipsumPar{Eademque ratione ne temperantiam quidem propter se expetendam
+ esse dicemus, sed quia pacem animis afferat et eos quasi concordia quadam
+ placet ac leniat. Temperantia est enim, quae in rebus aut expetendis aut
+ fugiendis ut rationem sequamur monet. Nec enim satis est iudicare quid
+ faciendum non faciendumve sit, sed stare etiam oportet in eo, quod sit
+ iudicatum. Plerique autem, quod tenere atque servare id, quod ipsi statuerunt,
+ non possunt, victi et debilitati obiecta specie voluptatis tradunt se
+ libidinibus constringendos nec quid eventurum sit provident ob eamque causam
+ propter voluptatem et parvam et non necessariam et quae vel aliter pararetur
+ et qua etiam carere possent sine dolore tum in morbos gravis, tum in damna,
+ tum in dedecora incurrunt, saepe etiam legum iudiciorumque poenis obligantur.}
+ %{54}
+\NewLipsumPar{Qui autem ita frui volunt voluptatibus, ut nulli propter eas
+ consequantur dolores, et qui suum iudicium retinent, ne voluptate victi
+ faciant id, quod sentiant non esse faciendum, ii voluptatem maximam
+ adipiscuntur praetermittenda voluptate. Idem etiam dolorem saepe perpetiuntur,
+ ne, si id non faciant, incidant in maiorem. Ex quo intellegitur nec
+ intemperantiam propter se esse fugiendam temperantiamque expetendam, non quia
+ voluptates fugiat, sed quia maiores consequatur.}
+ %{55}
+\NewLipsumPar{Eadem fortitudinis ratio reperietur. Nam neque laborum
+ perfunctio neque perpessio dolorum per se ipsa allicit nec patientia nec
+ assiduitas nec vigiliae nec ea ipsa, quae laudatur, industria, ne fortitudo
+ quidem, sed ista sequimur, ut sine cura metuque vivamus animumque et corpus,
+ quantum efficere possimus, molestia liberemus. Ut enim mortis metu omnis
+ quietae vitae status perturbatur, et ut succumbere doloribus eosque humili
+ animo inbecilloque ferre miserum est, ob eamque debilitatem animi multi
+ parentes, multi amicos, non nulli patriam, plerique autem se ipsos penitus
+ perdiderunt, sic robustus animus et excelsus omni est liber cura et angore,
+ cum et mortem contemnit, qua qui affecti sunt in eadem causa sunt, qua ante
+ quam nati, et ad dolores ita paratus est, ut meminerit maximos morte finiri,
+ parvos multa habere intervalla requietis, mediocrium nos esse dominos, ut, si
+ tolerabiles sint, feramus, si minus, animo aequo e vita, cum ea non placeat,
+ tamquam e theatro exeamus. Quibus rebus intellegitur nec timiditatem
+ ignaviamque vituperari nec fortitudinem patientiamque laudari suo nomine, sed
+ illas reici, quia dolorem pariant, has optari, quia voluptatem.}
+ %{56}
+\NewLipsumPar{Iustitia restat, ut de omni virtute sit dictum. Sed similia fere
+ dici possunt. Ut enim sapientiam, temperantiam, fortitudinem copulatas esse
+ docui cum voluptate, ut ab ea nullo modo nec divelli nec distrahi possint, sic
+ de iustitia iudicandum est, quae non modo numquam nocet cuiquam, sed contra
+ semper afficit cum vi sua atque natura, quod tranquillat animos, tum spe nihil
+ earum rerum defuturum, quas natura non depravata desiderat. [et] quem ad modum
+ temeritas et libido et ignavia semper animum excruciant et semper sollicitant
+ turbulentaeque sunt, sic [inprobitas si] cuius in mente consedit, hoc ipso,
+ quod adest, turbulenta est; si vero molita quippiam est, quamvis occulte
+ fecerit, numquam tamen id confidet fore semper occultum. Plerumque improborum
+ facta primo suspicio insequitur, dein sermo atque fama, tum accusator, tum
+ iudex;}
+ %{57}
+\NewLipsumPar{Multi etiam, ut te consule, ipsi se indicaverunt. Quodsi qui
+ satis sibi contra hominum conscientiam saepti esse et muniti videntur, deorum
+ tamen horrent easque ipsas sollicitudines, quibus eorum animi noctesque
+ diesque exeduntur, a diis inmortalibus supplicii causa importari putant. Quae
+ autem tanta ex improbis factis ad minuendas vitae molestias accessio potest
+ fieri, quanta ad augendas, cum conscientia factorum, tum poena legum odioque
+ civium? Et tamen in quibusdam neque pecuniae modus est neque honoris neque
+ imperii nec libidinum nec epularum nec reliquarum cupiditatum, quas nulla
+ praeda umquam improbe parta minuit, [sed] potius inflammat, ut coercendi magis
+ quam dedocendi esse videantur.}
+ %{58}
+\NewLipsumPar{Invitat igitur vera ratio bene sanos ad iustitiam, aequitatem,
+ fidem, neque homini infanti aut inpotenti iniuste facta conducunt, qui nec
+ facile efficere possit, quod conetur, nec optinere, si effecerit, et opes vel
+ fortunae vel ingenii liberalitati magis conveniunt, qua qui utuntur,
+ benivolentiam sibi conciliant et, quod aptissimum est ad quiete vivendum,
+ caritatem, praesertim cum omnino nulla sit causa peccandi.}
+ %{59}
+\NewLipsumPar{Quae enim cupiditates a natura proficiscuntur, facile explentur
+ sine ulla iniuria, quae autem inanes sunt, iis parendum non est. Nihil enim
+ desiderabile concupiscunt, plusque in ipsa iniuria detrimenti est quam in iis
+ rebus emolumenti, quae pariuntur iniuria. Itaque ne iustitiam quidem recte
+ quis dixerit per se ipsam optabilem, sed quia iucunditatis vel plurimum
+ afferat. Nam diligi et carum esse iucundum est propterea, quia tutiorem vitam
+ et voluptatem pleniorem efficit. Itaque non ob ea solum incommoda, quae
+ eveniunt inprobis, fugiendam inprobitatem putamus, sed multo etiam magis,
+ quod, cuius in animo versatur, numquam sinit eum respirare, numquam
+ adquiescere.}
+ %{60}
+\NewLipsumPar{Quodsi ne ipsarum quidem virtutum laus, in qua maxime ceterorum
+ philosophorum exultat oratio, reperire exitum potest, nisi derigatur ad
+ voluptatem, voluptas autem est sola, quae nos vocet ad se et alliciat suapte
+ natura, non potest esse dubium, quin id sit summum atque extremum bonorum
+ omnium, beateque vivere nihil aliud sit nisi cum voluptate vivere.}
+ %{61}
+\NewLipsumPar{Huic certae stabilique sententiae quae sint coniuncta explicabo
+ brevi. Nullus in ipsis error est finibus bonorum et malorum, id est in
+ voluptate aut in dolore, sed in his rebus peccant, cum e quibus haec
+ efficiantur ignorant. Animi autem voluptates et dolores nasci fatemur e
+ corporis voluptatibus et doloribus \textendash\space itaque concedo, quod modo
+ dicebas, cadere causa, si qui e nostris aliter existimant, quos quidem video
+ esse multos, sed imperitos \textendash, quamquam autem et laetitiam nobis
+ voluptas animi et molestiam dolor afferat, eorum tamen utrumque et ortum esse
+ e corpore et ad corpus referri, nec ob eam causam non multo maiores esse et
+ voluptates et dolores animi quam corporis. Nam corpore nihil nisi praesens et
+ quod adest sentire possumus, animo autem et praeterita et futura. Ut enim
+ aeque doleamus animo, cum corpore dolemus, fieri tamen permagna accessio
+ potest, si aliquod aeternum et infinitum impendere malum nobis opinemur. Quod
+ idem licet transferre in voluptatem, ut ea maior sit, si nihil tale metuamus.}
+ %{62}
+\NewLipsumPar{Iam illud quidem perspicuum est, maximam animi aut voluptatem
+ aut molestiam plus aut ad beatam aut ad miseram vitam afferre momenti quam
+ eorum utrumvis, si aeque diu sit in corpore. Non placet autem detracta
+ voluptate aegritudinem statim consequi, nisi in voluptatis locum dolor forte
+ successerit, at contra gaudere nosmet omittendis doloribus, etiamsi voluptas
+ ea, quae sensum moveat, nulla successerit, eoque intellegi potest quanta
+ voluptas sit non dolere.}
+ %{63}
+\NewLipsumPar{Sed ut iis bonis erigimur, quae expectamus, sic laetamur iis,
+ quae recordamur. Stulti autem malorum memoria torquentur, sapientes bona
+ praeterita grata recordatione renovata delectant. Est autem situm in nobis ut
+ et adversa quasi perpetua oblivione obruamus et secunda iucunde ac suaviter
+ meminerimus. Sed cum ea, quae praeterierunt, acri animo et attento intuemur,
+ tum fit ut aegritudo sequatur, si illa mala sint, laetitia, si bona.}
+ %{64}
+\NewLipsumPar{O praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam
+ viam! Cum enim certe nihil homini possit melius esse quam vacare omni dolore
+ et molestia perfruique maximis et animi et corporis voluptatibus, videtisne
+ quam nihil praetermittatur quod vitam adiuvet, quo facilius id, quod
+ propositum est, summum bonum consequamur? Clamat Epicurus, is quem vos nimis
+ voluptatibus esse deditum dicitis; non posse iucunde vivi, nisi sapienter,
+ honeste iusteque vivatur, nec sapienter, honeste, iuste, nisi iucunde.}
+ %{65}
+\NewLipsumPar{Neque enim civitas in seditione beata esse potest nec in
+ discordia dominorum domus; quo minus animus a se ipse dissidens secumque
+ discordans gustare partem ullam liquidae voluptatis et liberae potest. Atqui
+ pugnantibus et contrariis studiis consiliisque semper utens nihil quieti
+ videre, nihil tranquilli potest.}
+ %{66}
+\NewLipsumPar{Quodsi corporis gravioribus morbis vitae iucunditas impeditur,
+ quanto magis animi morbis impediri necesse est! Animi autem morbi sunt
+ cupiditates inmensae et inanes divitiarum, gloriae, dominationis,
+ libidinosarum etiam voluptatum. Accedunt aegritudines, molestiae, maerores,
+ qui exedunt animos conficiuntque curis hominum non intellegentium nihil
+ dolendum esse animo, quod sit a dolore corporis praesenti futurove seiunctum.
+ Nec vero quisquam stultus non horum morborum aliquo laborat, nemo igitur est
+ non miser.}
+ %{67}
+\NewLipsumPar{Accedit etiam mors, quae quasi saxum Tantalo semper impendet,
+ tum superstitio, qua qui est imbutus quietus esse numquam potest. Praeterea
+ bona praeterita non meminerunt, praesentibus non fruuntur, futura modo
+ expectant, quae quia certa esse non possunt, conficiuntur et angore et metu
+ maximeque cruciantur, cum sero sentiunt frustra se aut pecuniae studuisse aut
+ imperiis aut opibus aut gloriae. Nullas enim consequuntur voluptates, quarum
+ potiendi spe inflammati multos labores magnosque susceperant.}
+ %{68}
+\NewLipsumPar{Ecce autem alii minuti et angusti aut omnia semper desperantes
+ aut malivoli, invidi, difficiles, lucifugi, maledici, monstruosi, alii autem
+ etiam amatoriis levitatibus dediti, alii petulantes, alii audaces, protervi,
+ idem intemperantes et ignavi, numquam in sententia permanentes, quas ob causas
+ in eorum vita nulla est intercapedo molestiae. Igitur neque stultorum quisquam
+ beatus neque sapientium non beatus. Multoque hoc melius nos veriusque quam
+ Stoici. Illi enim negant esse bonum quicquam nisi nescio quam illam umbram,
+ quod appellant honestum non tam solido quam splendido nomine, virtutem autem
+ nixam hoc honesto nullam requirere voluptatem atque ad beate vivendum se ipsa
+ esse contentam.}
+ %{69}
+\NewLipsumPar{Sed possunt haec quadam ratione dici non modo non repugnantibus,
+ verum etiam approbantibus nobis. Sic enim ab Epicuro sapiens semper beatus
+ inducitur: finitas habet cupiditates, neglegit mortem, de diis inmortalibus
+ sine ullo metu vera sentit, non dubitat, si ita melius sit, migrare de vita.
+ His rebus instructus semper est in voluptate. Neque enim tempus est ullum, quo
+ non plus voluptatum habeat quam dolorum. Nam et praeterita grate meminit et
+ praesentibus ita potitur, ut animadvertat quanta sint ea quamque iucunda,
+ neque pendet ex futuris, sed expectat illa, fruitur praesentibus ab iisque
+ vitiis, quae paulo ante collegi, abest plurimum et, cum stultorum vitam cum
+ sua comparat, magna afficitur voluptate. Dolores autem si qui incurrunt,
+ numquam vim tantam habent, ut non plus habeat sapiens, quod gaudeat, quam quod
+ angatur.}
+ %{70}
+\NewLipsumPar{Optime vero Epicurus, quod exiguam dixit fortunam intervenire
+ sapienti maximasque ab eo et gravissimas res consilio ipsius et ratione
+ administrari neque maiorem voluptatem ex infinito tempore aetatis percipi
+ posse, quam ex hoc percipiatur, quod videamus esse finitum. In dialectica
+ autem vestra nullam existimavit esse nec ad melius vivendum nec ad commodius
+ disserendum viam. In physicis plurimum posuit. Ea scientia et verborum vis et
+ natura orationis et consequentium repugnantiumve ratio potest perspici. Omnium
+ autem rerum natura cognita levamur superstitione, liberamur mortis metu, non
+ conturbamur ignoratione rerum, e qua ipsa horribiles existunt saepe
+ formidines. Denique etiam morati melius erimus, cum didicerimus quid natura
+ desideret. Tum vero, si stabilem scientiam rerum tenebimus, servata illa, quae
+ quasi delapsa de caelo est ad cognitionem omnium, regula, ad quam omnia
+ iudicia rerum dirigentur, numquam ullius oratione victi sententia desistemus.}
+ %{71}
+\NewLipsumPar{Nisi autem rerum natura perspecta erit, nullo modo poterimus
+ sensuum iudicia defendere. Quicquid porro animo cernimus, id omne oritur a
+ sensibus; qui si omnes veri erunt, ut Epicuri ratio docet, tum denique poterit
+ aliquid cognosci et percipi. Quos qui tollunt et nihil posse percipi dicunt,
+ ii remotis sensibus ne id ipsum quidem expedire possunt, quod disserunt.
+ Praeterea sublata cognitione et scientia tollitur omnis ratio et vitae
+ degendae et rerum gerendarum. Sic e physicis et fortitudo sumitur contra
+ mortis timorem et constantia contra metum religionis et sedatio animi omnium
+ rerum occultarum ignoratione sublata et moderatio natura cupiditatum
+ generibusque earum explicatis, et, ut modo docui, cognitionis regula et
+ iudicio ab eadem illa constituto veri a falso distinctio traditur.}
+ %{72}
+\NewLipsumPar{Restat locus huic disputationi vel maxime necessarius de
+ amicitia, quam, si voluptas summum sit bonum, affirmatis nullam omnino fore.
+ De qua Epicurus quidem ita dicit, omnium rerum, quas ad beate vivendum
+ sapientia comparaverit, nihil esse maius amicitia, nihil uberius, nihil
+ iucundius. Nec vero hoc oratione solum, sed multo magis vita et factis et
+ moribus comprobavit. Quod quam magnum sit fictae veterum fabulae declarant, in
+ quibus tam multis tamque variis ab ultima antiquitate repetitis tria vix
+ amicorum paria reperiuntur, ut ad Orestem pervenias profectus a Theseo. At
+ vero Epicurus una in domo, et ea quidem angusta, quam magnos quantaque amoris
+ conspiratione consentientis tenuit amicorum greges! Quod fit etiam nunc ab
+ Epicureis. Sed ad rem redeamus; de hominibus dici non necesse est.}
+ %{73}
+\NewLipsumPar{Tribus igitur modis video esse a nostris de amicitia disputatum.
+ Alii cum eas voluptates, quae ad amicos pertinerent, negarent esse per se
+ ipsas tam expetendas, quam nostras expeteremus, quo loco videtur quibusdam
+ stabilitas amicitiae vacillare, tuentur tamen eum locum seque facile, ut mihi
+ videtur, expediunt. Ut enim virtutes, de quibus ante dictum est, sic amicitiam
+ negant posse a voluptate discedere. Nam cum solitudo et vita sine amicis
+ insidiarum et metus plena sit, ratio ipsa monet amicitias comparare, quibus
+ partis confirmatur animus et a spe pariendarum voluptatum seiungi non potest.}
+ %{74}
+\NewLipsumPar{Atque ut odia, invidiae, despicationes adversantur voluptatibus,
+ sic amicitiae non modo fautrices fidelissimae, sed etiam effectrices sunt
+ voluptatum tam amicis quam sibi, quibus non solum praesentibus fruuntur, sed
+ etiam spe eriguntur consequentis ac posteri temporis. Quod quia nullo modo
+ sine amicitia firmam et perpetuam iucunditatem vitae tenere possumus neque
+ vero ipsam amicitiam tueri, nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,
+ idcirco et hoc ipsum efficitur in amicitia, et amicitia cum voluptate
+ conectitur. Nam et laetamur amicorum laetitia aeque atque nostra et pariter
+ dolemus angoribus.}
+ %{75}
+\NewLipsumPar{Quocirca eodem modo sapiens erit affectus erga amicum, quo in se
+ ipsum, quosque labores propter suam voluptatem susciperet, eosdem suscipiet
+ propter amici voluptatem. Quaeque de virtutibus dicta sunt, quem ad modum eae
+ semper voluptatibus inhaererent, eadem de amicitia dicenda sunt. Praeclare
+ enim Epicurus his paene verbis: \textquoteleft Eadem\textquoteright, inquit,
+ \textquoteleft scientia confirmavit animum, ne quod aut sempiternum aut
+ diuturnum timeret malum, quae perspexit in hoc ipso vitae spatio amicitiae
+ praesidium esse firmissimum.\textquoteright}
+ %{76}
+\NewLipsumPar{Sunt autem quidam Epicurei timidiores paulo contra vestra
+ convicia, sed tamen satis acuti, qui verentur ne, si amicitiam propter nostram
+ voluptatem expetendam putemus, tota amicitia quasi claudicare videatur. Itaque
+ primos congressus copulationesque et consuetudinum instituendarum voluntates
+ fieri propter voluptatem; cum autem usus progrediens familiaritatem effecerit,
+ tum amorem efflorescere tantum, ut, etiamsi nulla sit utilitas ex amicitia,
+ tamen ipsi amici propter se ipsos amentur. Etenim si loca, si fana, si urbes,
+ si gymnasia, si campum, si canes, si equos, si ludicra exercendi aut venandi
+ consuetudine adamare solemus, quanto id in hominum consuetudine facilius fieri
+ poterit et iustius?}
+ %{77}
+\NewLipsumPar{Sunt autem, qui dicant foedus esse quoddam sapientium, ut ne
+ minus amicos quam se ipsos diligant. Quod et posse fieri intellegimus et saepe
+ etiam videmus, et perspicuum est nihil ad iucunde vivendum reperiri posse,
+ quod coniunctione tali sit aptius. Quibus ex omnibus iudicari potest non modo
+ non impediri rationem amicitiae, si summum bonum in voluptate ponatur, sed
+ sine hoc institutionem omnino amicitiae non posse reperiri.}
+ %{78}
+\NewLipsumPar{Quapropter si ea, quae dixi, sole ipso illustriora et clariora
+ sunt, si omnia dixi hausta e fonte naturae, si tota oratio nostra omnem sibi
+ fidem sensibus confirmat, id est incorruptis atque integris testibus, si
+ infantes pueri, mutae etiam bestiae paene loquuntur magistra ac duce natura
+ nihil esse prosperum nisi voluptatem, nihil asperum nisi dolorem, de quibus
+ neque depravate iudicant neque corrupte, nonne ei maximam gratiam habere
+ debemus, qui hac exaudita quasi voce naturae sic eam firme graviterque
+ comprehenderit, ut omnes bene sanos in viam placatae, tranquillae, quietae,
+ beatae vitae deduceret? Qui quod tibi parum videtur eruditus, ea causa est,
+ quod nullam eruditionem esse duxit, nisi quae beatae vitae disciplinam
+ iuvaret.}
+ %{79}
+\NewLipsumPar{An ille tempus aut in poetis evolvendis, ut ego et Triarius te
+ hortatore facimus, consumeret, in quibus nulla solida utilitas omnisque
+ puerilis est delectatio, aut se, ut Plato, in musicis, geometria, numeris,
+ astris contereret, quae et a falsis initiis profecta vera esse non possunt et,
+ si essent vera, nihil afferrent, quo iucundius, id est quo melius viveremus,
+ eas ergo artes persequeretur, vivendi artem tantam tamque et operosam et
+ perinde fructuosam relinqueret? Non ergo Epicurus ineruditus, sed ii indocti,
+ qui, quae pueros non didicisse turpe est, ea putant usque ad senectutem esse
+ discenda.}
+ %{80}
+\NewLipsumPar{Quae cum dixisset, Explicavi, inquit, sententiam meam, et eo
+ quidem consilio, tuum iudicium ut cognoscerem, quoniam mihi ea facultas, ut id
+ meo arbitratu facerem, ante hoc tempus numquam est data.}
+ %{81}
+\NewLipsumPar{Hic cum uterque me intueretur seseque ad audiendum significarent
+ paratos, Primum, inquam, deprecor, ne me tamquam philosophum putetis scholam
+ vobis aliquam explicaturum, quod ne in ipsis quidem philosophis magnopere
+ umquam probavi. Quando enim Socrates, qui parens philosophiae iure dici
+ potest, quicquam tale fecit? Eorum erat iste mos qui tum sophistae
+ nominabantur, quorum e numero primus est ausus Leontinus Gorgias in conventu
+ poscere quaestionem, id est iubere dicere, qua de re quis vellet audire. Audax
+ negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad
+ philosophos nostros esset.}
+ %{82}
+\NewLipsumPar{Sed et illum, quem nominavi, et ceteros sophistas, ut e Platone
+ intellegi potest, lusos videmus a Socrate. Is enim percontando atque
+ interrogando elicere solebat eorum opiniones, quibuscum disserebat, ut ad ea,
+ quae ii respondissent, si quid videretur, diceret. Qui mos cum a posterioribus
+ non esset retentus, Arcesilas eum revocavit instituitque ut ii, qui se audire
+ vellent, non de se quaererent, sed ipsi dicerent, quid sentirent; quod cum
+ dixissent, ille contra. Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant
+ sententiam suam. Apud ceteros autem philosophos, qui quaesivit aliquid, tacet;
+ quod quidem iam fit etiam in Academia. Ubi enim is, qui audire vult, ita
+ dixit: \textquoteleft Voluptas mihi videtur esse summum bonum\textquoteright,
+ perpetua oratione contra disputatur, ut facile intellegi possit eos, qui
+ aliquid sibi videri dicant, non ipsos in ea sententia esse, sed audire velle
+ contraria.}
+ %{83}
+\NewLipsumPar{Nos commodius agimus. Non enim solum Torquatus dixit quid
+ sentiret, sed etiam cur. Ego autem arbitror, quamquam admodum delectatus sum
+ eius oratione perpetua, tamen commodius, cum in rebus singulis insistas et
+ intellegas quid quisque concedat, quid abnuat, ex rebus concessis concludi
+ quod velis et ad exitum perveniri. Cum enim fertur quasi torrens oratio,
+ quamvis multa cuiusque modi rapiat, nihil tamen teneas, nihil apprehendas,
+ nusquam orationem rapidam coerceas. Omnis autem in quaerendo, quae via quadam
+ et ratione habetur, oratio praescribere primum debet ut quibusdam in formulis
+ ea res agetur, ut, inter quos disseritur, conveniat quid sit id, de quo
+ disseratur.}
+ %{84}
+\NewLipsumPar{Hoc positum in Phaedro a Platone probavit Epicurus sensitque in
+ omni disputatione id fieri oportere. Sed quod proximum fuit non vidit. Negat
+ enim definiri rem placere, sine quo fieri interdum non potest, ut inter eos,
+ qui ambigunt, conveniat quid sit id, de quo agatur, velut in hoc ipso, de quo
+ nunc disputamus. Quaerimus enim finem bonorum. Possumusne hic scire qualis
+ sit, nisi contulerimus inter nos, cum finem bonorum dixerimus, quid finis,
+ quid etiam sit ipsum bonum?}
+ %{85}
+\NewLipsumPar{Atqui haec patefactio quasi rerum opertarum, cum quid quidque
+ sit aperitur, definitio est. Qua tu etiam inprudens utebare non numquam. Nam
+ hunc ipsum sive finem sive extremum sive ultimum definiebas id esse, quo
+ omnia, quae recte fierent, referrentur neque id ipsum usquam referretur.
+ Praeclare hoc quidem. Bonum ipsum etiam quid esset, fortasse, si opus fuisset,
+ definisses aut quod esset natura adpetendum aut quod prodesset aut quod
+ iuvaret aut quod liberet modo. Nunc idem, nisi molestum est, quoniam tibi non
+ omnino displicet definire et id facis, cum vis, velim definias quid sit
+ voluptas, de quo omnis haec quaestio est.}
+ %{86}
+\NewLipsumPar{Quis, quaeso, inquit, est, qui quid sit voluptas nesciat, aut
+ qui, quo magis id intellegat, definitionem aliquam desideret? Me ipsum esse
+ dicerem, inquam, nisi mihi viderer habere bene cognitam voluptatem et satis
+ firme conceptam animo atque comprehensam. Nunc autem dico ipsum Epicurum
+ nescire et in eo nutare eumque, qui crebro dicat diligenter oportere exprimi
+ quae vis subiecta sit vocibus, non intellegere interdum, quid sonet haec vox
+ voluptatis, id est quae res huic voci subiciatur. Tum ille ridens: Hoc vero,
+ inquit, optimum, ut is, qui finem rerum expetendarum voluptatem esse dicat, id
+ extremum, id ultimum bonorum, id ipsum quid et quale sit, nesciat! Atqui,
+ inquam, aut Epicurus quid sit voluptas aut omnes mortales, qui ubique sunt,
+ nesciunt. Quonam, inquit, modo? Quia voluptatem hanc esse sentiunt omnes, quam
+ sensus accipiens movetur et iucunditate quadam perfunditur.}
+ %{87}
+\NewLipsumPar{Quid ergo? Istam voluptatem, inquit, Epicurus ignorat? Non
+ semper, inquam; nam interdum nimis etiam novit, quippe qui testificetur ne
+ intellegere quidem se posse ubi sit aut quod sit ullum bonum praeter illud,
+ quod cibo et potione et aurium delectatione et obscena voluptate capiatur. An
+ haec ab eo non dicuntur? Quasi vero me pudeat, inquit, istorum, aut non possim
+ quem ad modum ea dicantur ostendere! Ego vero non dubito, inquam, quin facile
+ possis, nec est quod te pudeat sapienti adsentiri, qui se unus, quod sciam,
+ sapientem profiteri sit ausus. Nam Metrodorum non puto ipsum professum, sed,
+ cum appellaretur ab Epicuro, repudiare tantum beneficium noluisse; septem
+ autem illi non suo, sed populorum suffragio omnium nominati sunt.}
+ %{88}
+\NewLipsumPar{Verum hoc loco sumo verbis his eandem certe vim voluptatis
+ Epicurum nosse quam ceteros. Omnes enim iucundum motum, quo sensus hilaretur.
+ Graece [\ldots], Latine voluptatem vocant. Quid est igitur, inquit, quod
+ requiras? Dicam, inquam, et quidem discendi causa magis, quam quo te aut
+ Epicurum reprehensum velim. Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid
+ attuleris, quam te reprehenderim. Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius
+ quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere? Teneo, inquit,
+ finem illi videri nihil dolere. Quid? Idem iste, inquam, de voluptate quid
+ sentit?}
+ %{89}
+\NewLipsumPar{Negat esse eam, inquit, propter se expetendam. Aliud igitur esse
+ censet gaudere, aliud non dolere. Et quidem, inquit, vehementer errat; nam, ut
+ paulo ante docui, augendae voluptatis finis est doloris omnis amotio. Non
+ dolere, inquam, istud quam vim habeat postea videro; aliam vero vim voluptatis
+ esse, aliam nihil dolendi, nisi valde pertinax fueris, concedas necesse est.
+ Atqui reperies, inquit, in hoc quidem pertinacem; dici enim nihil potest
+ verius. Estne, quaeso, inquam, sitienti in bibendo voluptas? Quis istud
+ possit, inquit, negare? Eademne, quae restincta siti? Immo alio genere;
+ restincta enim sitis stabilitatem voluptatis habet, inquit, illa autem
+ voluptas ipsius restinctionis in motu est. Cur igitur, inquam, res tam
+ dissimiles eodem nomine appellas?}
+ %{90}
+\NewLipsumPar{Quid paulo ante, inquit, dixerim nonne meministi, cum omnis
+ dolor detractus esset, variari, non augeri voluptatem? Memini vero, inquam;
+ sed tu istuc dixti bene Latine, parum plane. Varietas enim Latinum verbum est,
+ idque proprie quidem in disparibus coloribus dicitur, sed transfertur in multa
+ disparia: varium poema, varia oratio, varii mores, varia fortuna, voluptas
+ etiam varia dici solet, cum percipitur e multis dissimilibus rebus dissimilis
+ efficientibus voluptates. Eam si varietatem diceres, intellegerem, ut etiam
+ non dicente te intellego; ista varietas quae sit non satis perspicio, quod
+ ais, cum dolore careamus, tum in summa voluptate nos esse, cum autem vescamur
+ iis rebus, quae dulcem motum afferant sensibus, tum esse in motu voluptatem,
+ qui faciat varietatem voluptatum, sed non augeri illam non dolendi voluptatem,
+ quam cur voluptatem appelles nescio.}
+ %{91}
+\NewLipsumPar{An potest, inquit ille, quicquam esse suavius quam nihil dolere?
+ Immo sit sane nihil melius, inquam\textendash nondum enim id
+ quaero\textendash, num propterea idem voluptas est, quod, ut ita dicam,
+ indolentia? Plane idem, inquit, et maxima quidem, qua fieri nulla maior
+ potest. Quid dubitas igitur, inquam, summo bono a te ita constituto, ut id
+ totum in non dolendo sit, id tenere unum, id tueri, id defendere?}
+ %{92}
+\NewLipsumPar{Quid enim necesse est, tamquam meretricem in matronarum coetum,
+ sic voluptatem in virtutum concilium adducere? Invidiosum nomen est, infame,
+ suspectum. Itaque hoc frequenter dici solet a vobis, non intellegere nos, quam
+ dicat Epicurus voluptatem. Quod quidem mihi si quando dictum est\textendash
+ est autem dictum non parum saepe\textendash, etsi satis clemens sum in
+ disputando, tamen interdum soleo subirasci. Egone non intellego, quid sit
+ [\ldots] Graece, Latine voluptas? Utram tandem linguam nescio? Deinde qui fit,
+ ut ego nesciam, sciant omnes, quicumque Epicurei esse voluerunt? Quod vestri
+ quidem vel optime disputant, nihil opus esse eum, qui philosophus futurus sit,
+ scire litteras. Itaque ut maiores nostri ab aratro adduxerunt Cincinnatum
+ illum, ut dictator esset, sic vos de pagis omnibus colligitis bonos illos
+ quidem viros, sed certe non pereruditos.}
+ %{93}
+\NewLipsumPar{Ergo illi intellegunt quid Epicurus dicat, ego non intellego? Ut
+ scias me intellegere, primum idem esse dico voluptatem, quod ille [\ldots]. Et
+ quidem saepe quaerimus verbum Latinum par Graeco et quod idem valeat; hic
+ nihil fuit, quod quaereremus. Nullum inveniri verbum potest quod magis idem
+ declaret Latine, quod Graece, quam declarat voluptas. Huic verbo omnes, qui
+ ubique sunt, qui Latine sciunt, duas res subiciunt, laetitiam in animo,
+ commotionem suavem iucunditatis in corpore. Nam et ille apud Trabeam
+ \textquoteleft voluptatem animi nimiam\textquoteright\space laetitiam dicit
+ eandem, quam ille Caecilianus, qui \textquoteleft omnibus laetitiis
+ laetum\textquoteright\space esse se narrat. Sed hoc interest, quod voluptas
+ dicitur etiam in animo\textendash vitiosa res, ut Stoici putant, qui eam sic
+ definiunt: sublationem animi sine ratione opinantis se magno bono
+ frui\textendash, non dicitur laetitia nec gaudium in corpore.}
+ %{94}
+\NewLipsumPar{In eo autem voluptas omnium Latine loquentium more ponitur, cum
+ percipitur ea, quae sensum aliquem moveat, iucunditas. Hanc quoque
+ iucunditatem, si vis, transfer in animum; iuvare enim in utroque dicitur, ex
+ eoque iucundum, modo intellegas inter illum, qui dicat: \textquoteleft Tanta
+ laetitia auctus sum, ut nihil constet\textquoteright, et eum, qui:
+ \textquoteleft Nunc demum mihi animus ardet\textquoteright, quorum alter
+ laetitia gestiat, alter dolore crucietur, esse illum medium: \textquoteleft
+ Quamquam haec inter nos nuper notitia admodum est\textquoteright, qui nec
+ laetetur nec angatur, itemque inter eum, qui potiatur corporis expetitis
+ voluptatibus, et eum, qui crucietur summis doloribus, esse eum, qui utroque
+ careat.}
+ %{95}
+\NewLipsumPar{Satisne igitur videor vim verborum tenere, an sum etiam nunc vel
+ Graece loqui vel Latine docendus? Et tamen vide, ne, si ego non intellegam
+ quid Epicurus loquatur, cum Graece, ut videor, luculenter sciam, sit aliqua
+ culpa eius, qui ita loquatur, ut non intellegatur. Quod duobus modis sine
+ reprehensione fit, si aut de industria facias, ut Heraclitus, \textquoteleft
+ cognomento qui [\ldots] perhibetur, quia de natura nimis obscure
+ memoravit\textquoteright, aut cum rerum obscuritas, non verborum, facit ut non
+ intellegatur oratio, qualis est in Timaeo Platonis. Epicurus autem, ut opinor,
+ nec non vult, si possit, plane et aperte loqui, nec de re obscura, ut physici,
+ aut artificiosa, ut mathematici, sed de illustri et facili et iam in vulgus
+ pervagata loquitur. Quamquam non negatis nos intellegere quid sit voluptas,
+ sed quid ille dicat. E quo efficitur, non ut nos non intellegamus quae vis sit
+ istius verbi, sed ut ille suo more loquatur, nostrum neglegat.}
+ %{96}
+\NewLipsumPar{Si enim idem dicit, quod Hieronymus, qui censet summum bonum
+ esse sine ulla molestia vivere, cur mavult dicere voluptatem quam vacuitatem
+ doloris, ut ille facit, qui quid dicat intellegit? Sin autem voluptatem putat
+ adiungendam eam, quae sit in motu\textendash sic enim appellat hanc dulcem:
+ \textquoteleft in motu\textquoteright, illam nihil dolentis \textquoteleft in
+ stabilitate\textquoteright\textendash, quid tendit? Cum efficere non possit ut
+ cuiquam, qui ipse sibi notus sit, hoc est qui suam naturam sensumque
+ perspexerit, vacuitas doloris et voluptas idem esse videatur. Hoc est vim
+ afferre, Torquate, sensibus, extorquere ex animis cognitiones verborum, quibus
+ inbuti sumus. Quis enim est, qui non videat haec esse in natura rerum tria?
+ Unum, cum in voluptate sumus, alterum, cum in dolore, tertium hoc, in quo nunc
+ equidem sum, credo item vos, nec in dolore nec in voluptate; ut in voluptate
+ sit, qui epuletur, in dolore, qui torqueatur. Tu autem inter haec tantam
+ multitudinem hominum interiectam non vides nec laetantium nec dolentium?}
+ %{97}
+\NewLipsumPar{Non prorsus, inquit, omnisque, qui sine dolore sint, in
+ voluptate, et ea quidem summa, esse dico. Ergo in eadem voluptate eum, qui
+ alteri misceat mulsum ipse non sitiens, et eum, qui illud sitiens bibat? Tum
+ ille: Finem, inquit, interrogandi, si videtur, quod quidem ego a principio ita
+ me malle dixeram hoc ipsum providens, dialecticas captiones. Rhetorice igitur,
+ inquam, nos mavis quam dialectice disputare? Quasi vero, inquit, perpetua
+ oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit. Zenonis est, inquam, hoc
+ Stoici. Omnem vim loquendi, ut iam ante Aristoteles, in duas tributam esse
+ partes, rhetoricam palmae, dialecticam pugni similem esse dicebat, quod latius
+ loquerentur rhetores, dialectici autem compressius. Obsequar igitur voluntati
+ tuae dicamque, si potero, rhetorice, sed hac rhetorica philosophorum, non
+ nostra illa forensi, quam necesse est, cum populariter loquatur, esse interdum
+ paulo hebetiorem.}
+ %{98}
+\NewLipsumPar{Sed dum dialecticam, Torquate, contemnit Epicurus, quae una
+ continet omnem et perspiciendi quid in quaque re sit scientiam et iudicandi
+ quale quidque sit et ratione ac via disputandi, ruit in dicendo, ut mihi
+ quidem videtur, nec ea, quae docere vult, ulla arte distinguit, ut haec ipsa,
+ quae modo loquebamur. Summum a vobis bonum voluptas dicitur. Aperiendum est
+ igitur, quid sit voluptas; aliter enim explicari, quod quaeritur, non potest.
+ Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Aut enim eam voluptatem tueretur,
+ quam Aristippus, id est, qua sensus dulciter ac iucunde movetur, quam etiam
+ pecudes, si loqui possent, appellarent voluptatem, aut, si magis placeret suo
+ more loqui, quam ut Omnes Danai atque Mycenenses. Attica pubes reliquique
+ Graeci, qui hoc anapaesto citantur, hoc non dolere solum voluptatis nomine
+ appellaret, illud Aristippeum contemneret, aut, si utrumque probaret, ut
+ probat, coniungeret doloris vacuitatem cum voluptate et duobus ultimis
+ uteretur.}
+ %{99}
+\NewLipsumPar{Multi enim et magni philosophi haec ultima bonorum iuncta
+ fecerunt, ut Aristoteles virtutis usum cum vitae perfectae prosperitate
+ coniunxit, Callipho adiunxit ad honestatem voluptatem, Diodorus ad eandem
+ honestatem addidit vacuitatem doloris. Idem fecisset Epicurus, si sententiam
+ hanc, quae nunc Hieronymi est, coniunxisset cum Aristippi vetere sententia.
+ Illi enim inter se dissentiunt. Propterea singulis finibus utuntur et, cum
+ uterque Graece egregie loquatur, nec Aristippus, qui voluptatem summum bonum
+ dicit, in voluptate ponit non dolere, neque Hieronymus, qui summum bonum
+ statuit non dolere, voluptatis nomine umquam utitur pro illa indolentia,
+ quippe qui ne in expetendis quidem rebus numeret voluptatem.}
+ %{100}
+\NewLipsumPar{Duae sunt enim res quoque, ne tu verba solum putes. Unum est
+ sine dolore esse, alterum cum voluptate. Vos ex his tam dissimilibus rebus non
+ modo nomen unum \textendash nam id facilius paterer\textendash, sed etiam rem
+ unam ex duabus facere conamini, quod fieri nullo modo potest. Hic, qui
+ utrumque probat, ambobus debuit uti, sicut facit re, neque tamen dividit
+ verbis. Cum enim eam ipsam voluptatem, quam eodem nomine omnes appellamus,
+ laudat locis plurimis, audet dicere ne suspicari quidem se ullum bonum
+ seiunctum ab illo Aristippeo genere voluptatis, atque ibi hoc dicit, ubi omnis
+ eius est oratio de summo bono. In alio vero libro, in quo breviter
+ comprehensis gravissimis sententiis quasi oracula edidisse sapientiae dicitur,
+ scribit his verbis, quae nota tibi profecto, Torquate, sunt\textendash quis
+ enim vestrum non edidicit Epicuri [\ldots], id est quasi maxime ratas, quia
+ gravissimae sint ad beate vivendum breviter enuntiatae sententiae?\textendash
+ animadverte igitur rectene hanc sententiam interpreter:}
+ %{101}
+\NewLipsumPar{\textquoteleft Si ea, quae sunt luxuriosis efficientia
+ voluptatum, liberarent eos deorum et mortis et doloris metu docerentque qui
+ essent fines cupiditatum, nihil haberemus (quod reprehenderemus), cum undique
+ complerentur voluptatibus nec haberent ulla ex parte aliquid aut dolens aut
+ aegrum, id est autem malum.\textquoteright\space Hoc loco tenere se Triarius
+ non potuit. Obsecro, inquit, Torquate, haec dicit Epicurus? Quod mihi quidem
+ visus est, cum sciret, velle tamen confitentem audire Torquatum. At ille non
+ pertimuit saneque fidenter: Istis quidem ipsis verbis, inquit; sed quid
+ sentiat, non videtis. Si alia sentit, inquam, alia loquitur, numquam
+ intellegam quid sentiat; sed plane dicit quod intellegit. Idque si ita dicit,
+ non esse reprehendendos luxuriosos, si sapientes sint, dicit absurde,
+ similiter et si dicat non reprehendendos parricidas, si nec cupidi sint nec
+ deos metuant nec mortem nec dolorem. Et tamen quid attinet luxuriosis ullam
+ exceptionem dari aut fingere aliquos, qui, cum luxuriose viverent, a summo
+ philosopho non reprehenderentur eo nomine dumtaxat, cetera caverent?}
+ %{102}
+\NewLipsumPar{Sed tamen nonne reprehenderes, Epicure, luxuriosos ob eam ipsam
+ causam, quod ita viverent, ut persequerentur cuiusque modi voluptates, cum
+ esset praesertim, ut ais tu, summa voluptas nihil dolere? Atqui reperiemus
+ asotos primum ita non religiosos, ut edint de patella, deinde ita mortem non
+ timentes, ut illud in ore habeant ex Hymnide: \textquoteleft Mihi sex menses
+ satis sunt vitae, septimum Orco spondeo\textquoteright. Iam doloris
+ medicamenta illa Epicurea tamquam de narthecio proment: \textquoteleft Si
+ gravis, brevis; si longus, levis.\textquoteright\space Unum nescio, quo modo
+ possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere.}
+ %{103}
+\NewLipsumPar{Quid ergo attinet dicere: \textquoteleft Nihil haberem, quod
+ reprehenderem, si finitas cupiditates haberent\textquoteright? Hoc est dicere:
+ \textquoteleft Non reprehenderem asotos, si non essent
+ asoti.\textquoteright\space isto modo ne improbos quidem, si essent boni viri.
+ Hic homo severus luxuriam ipsam per se reprehendendam non putat, et hercule,
+ Torquate, ut verum loquamur, si summum bonum voluptas est, rectissime non
+ putat. Noli enim mihi fingere asotos, ut soletis, qui in mensam vomant, et qui
+ de conviviis auferantur crudique postridie se rursus ingurgitent, qui solem,
+ ut aiunt, nec occidentem umquam viderint nec orientem, qui consumptis
+ patrimoniis egeant. Nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat vivere.
+ Mundos, elegantis, optimis cocis, pistoribus, piscatu, aucupio, venatione, his
+ omnibus exquisitis, vitantes cruditatem, quibus vinum defusum e pleno sit
+ chrysizon, ut ait Lucilius, cui nihildum situlus et sacculus abstulerit,
+ adhibentis ludos et quae sequuntur, illa, quibus detractis clamat Epicurus se
+ nescire quid sit bonum; adsint etiam formosi pueri, qui ministrent, respondeat
+ his vestis, argentum, Corinthium, locus ipse, aedificium\textendash hos ergo
+ asotos bene quidem vivere aut beate numquam dixerim.}
+ %{104}
+\NewLipsumPar{Ex quo efficitur, non ut voluptas ne sit voluptas, sed ut
+ voluptas non sit summum bonum. Nec ille, qui Diogenem Stoicum adolescens, post
+ autem Panaetium audierat, Laelius, eo dictus est sapiens, quod non
+ intellegeret quid suavissimum esset\textendash nec enim sequitur, ut, cui cor
+ sapiat, ei non sapiat palatus\textendash, sed quia parvi id duceret. O
+ lapathe, ut iactare, nec es satis cognitu\textquoteright\space qui sis! In quo
+ [cognitu] Laelius clamores [\ldots] ille so lebat Edere compellans gumias ex
+ ordine nostros. Praeclare Laelius, et recte [\ldots], illudque vere: O Publi,
+ o gurges, Galloni! Es homo miser, inquit. Cenasti in vita numquam bene, cum
+ omnia in ista Consumis squilla atque acupensere cum decimano. Is haec
+ loquitur, qui in voluptate nihil ponens negat eum bene cenare, qui omnia ponat
+ in voluptate, et tamen non negat libenter cenasse umquam
+ Gallonium\textendash\space mentiretur enim\textendash, sed bene. Ita graviter
+ et severe voluptatem secrevit a bono. Ex quo illud efficitur, qui bene cenent
+ omnis libenter cenare, qui libenter, non continuo bene.}
+ %{105}
+\NewLipsumPar{Semper Laelius bene. Quid bene? Dicet Lucilius: \textquoteleft
+ cocto, condito\textquoteright, sed cedo caput cenae: \textquoteleft sermone
+ bono\textquoteright, quid ex eo? \textquoteleft si quaeris,
+ libenter\textquoteright; veniebat enim ad cenam, ut animo quieto satiaret
+ desideria naturae. Recte ergo is negat umquam bene cenasse Gallonium, recte
+ miserum, cum praesertim in eo omne studium consumeret. Quem libenter cenasse
+ nemo negat. Cur igitur non bene? Quia, quod bene, id recte, frugaliter,
+ honeste; ille porro [male] prave, nequiter, turpiter cenabat; non igitur
+ (bene). Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed
+ suavitatem ipsam neglegebat; quod non faceret, si in voluptate summum bonum
+ poneret.}
+ %{106}
+\NewLipsumPar{Semovenda est igitur voluptas, non solum ut recta sequamini, sed
+ etiam ut loqui deceat frugaliter. Possumusne ergo in vita summum bonum dicere,
+ cum id ne in cena quidem posse videamur? Quo modo autem philosophus loquitur?
+ \textquoteleft Tria genera cupiditatum, naturales et necessariae, naturales et
+ non necessariae, nec naturales nec necessariae.\textquoteright\space primum
+ divisit ineleganter; duo enim genera quae erant, fecit tria. Hoc est non
+ dividere, sed frangere. Qui haec didicerunt, quae ille contemnit, sic solent:
+ \textquoteleft Duo genera cupiditatum, naturales et inanes, naturalium duo,
+ necessariae et non necessariae.\textquoteright\space confecta res esset.
+ Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare.}
+ %{107}
+\NewLipsumPar{Sed hoc sane concedamus. Contemnit enim disserendi elegantiam,
+ confuse loquitur. Gerendus est mos, modo recte sentiat. Et quidem illud ipsum
+ non nimium probo et tantum patior, philosophum loqui de cupiditatibus
+ finiendis. An potest cupiditas finiri? Tollenda est atque extrahenda
+ radicitus. Quis est enim, in quo sit cupiditas, quin recte cupidus dici
+ possit? Ergo et avarus erit, sed finite, et adulter, verum habebit modum, et
+ luxuriosus eodem modo. Qualis ista philosophia est, quae non interitum afferat
+ pravitatis, sed sit contenta mediocritate vitiorum? Quamquam in hac divisione
+ rem ipsam prorsus probo, elegantiam desidero. Appellet haec desideria naturae,
+ cupiditatis nomen servet alio, ut eam, cum de avaritia, cum de intemperantia,
+ cum de maximis vitiis loquetur, tamquam capitis accuset.}
+ %{108}
+\NewLipsumPar{Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur et saepius. Quod equidem
+ non reprehendo; est enim tanti philosophi tamque nobilis audacter sua decreta
+ defendere. Sed tamen ex eo, quod eam voluptatem, quam omnes gentes hoc nomine
+ appellant, videtur amplexari saepe vehementius, in magnis interdum versatur
+ angustiis, ut hominum conscientia remota nihil tam turpe sit, quod voluptatis
+ causa non videatur esse facturus. Deinde, ubi erubuit\textendash vis enim est
+ permagna naturae\textendash, confugit illuc, ut neget accedere quicquam posse
+ ad voluptatem nihil dolentis. At iste non dolendi status non vocatur voluptas.
+ \textquoteleft Non laboro\textquoteright, inquit, \textquoteleft de
+ nomine\textquoteright. Quid, quod res alia tota est? \textquoteleft Reperiam
+ multos, vel innumerabilis potius, non tam curiosos nec tam molestos, quam vos
+ estis, quibus, quid velim, facile persuadeam.\textquoteright\space quid ergo
+ dubitamus, quin, si non dolere voluptas sit summa, non esse in voluptate dolor
+ sit maximus? Cur id non ita fit? \textquoteleft Quia dolori non voluptas
+ contraria est, sed doloris privatio.\textquoteright}
+ %{109}
+\NewLipsumPar{Hoc vero non videre, maximo argumento esse voluptatem illam, qua
+ sublata neget se intellegere omnino quid sit bonum\textendash eam autem ita
+ persequitur: quae palato percipiatur, quae auribus; cetera addit, quae si
+ appelles, honos praefandus sit\textendash hoc igitur, quod solum bonum severus
+ et gravis philosophus novit, idem non videt ne expetendum quidem esse, quod
+ eam voluptatem hoc eodem auctore non desideremus, cum dolore careamus.}
+ %{110}
+\NewLipsumPar{Quam haec sunt contraria! Hic si definire, si dividere
+ didicisset, si loquendi vim, si denique consuetudinem verborum teneret,
+ numquam in tantas salebras incidisset. Nunc vides, quid faciat. Quam nemo
+ umquam voluptatem appellavit, appellat; quae duo sunt, unum facit. Hanc in
+ motu voluptatem \textendash sic enim has suaves et quasi dulces voluptates
+ appellat\textendash interdum ita extenuat, ut M\textquoteright. Curium putes
+ loqui, interdum ita laudat, ut quid praeterea sit bonum neget se posse ne
+ suspicari quidem. Quae iam oratio non a philosopho aliquo, sed a censore
+ opprimenda est. Non est enim vitium in oratione solum, sed etiam in moribus.
+ Luxuriam non reprehendit, modo sit vacua infinita cupiditate et timore. Hoc
+ loco discipulos quaerere videtur, ut, qui asoti esse velint, philosophi ante
+ fiant.}
+ %{111}
+\NewLipsumPar{A primo, ut opinor, animantium ortu petitur origo summi boni.
+ \textquoteleft Simul atque natum animal est, gaudet voluptate et eam appetit
+ ut bonum, aspernatur dolorem ut malum.\textquoteright\space De malis autem et
+ bonis ab iis animalibus, quae nondum depravata sint, ait optime iudicari. Haec
+ et tu ita posuisti, et verba vestra sunt. Quam multa vitiosa! Summum enim
+ bonum et malum vagiens puer utra voluptate diiudicabit, stante an movente?
+ Quoniam, si dis placet, ab Epicuro loqui discimus. Si stante, hoc natura
+ videlicet vult, salvam esse se, quod concedimus; si movente, quod tamen
+ dicitis, nulla turpis voluptas erit, quae praetermittenda sit, et simul non
+ proficiscitur animal illud modo natum a summa voluptate, quae est a te posita
+ in non dolendo.}
+ %{112}
+\NewLipsumPar{Nec tamen argumentum hoc Epicurus a parvis petivit aut etiam a
+ bestiis, quae putat esse specula naturae, ut diceret ab iis duce natura hanc
+ voluptatem expeti nihil dolendi. Nec enim haec movere potest appetitum animi,
+ nec ullum habet ictum, quo pellat animum, status hic non dolendi, itaque in
+ hoc eodem peccat Hieronymus. At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate.
+ Itaque Epicurus semper hoc utitur, ut probet voluptatem natura expeti, quod ea
+ voluptas, quae in motu sit, et parvos ad se alliciat et bestias, non illa
+ stabilis, in qua tantum inest nihil dolere. Qui igitur convenit ab alia
+ voluptate dicere naturam proficisci, in alia summum bonum ponere?}
+ %{113}
+\NewLipsumPar{Bestiarum vero nullum iudicium puto. Quamvis enim depravatae non
+ sint, pravae tamen esse possunt. Ut bacillum aliud est inflexum et incurvatum
+ de industria, aliud ita natum, sic ferarum natura non est illa quidem
+ depravata mala disciplina, sed natura sua. Nec vero ut voluptatem expetat,
+ natura movet infantem, sed tantum ut se ipse diligat, ut integrum se salvumque
+ velit. Omne enim animal, simul et ortum est, se ipsum et omnes partes suas
+ diligit duasque, quae maximae sunt, in primis amplectitur, animum et corpus,
+ deinde utriusque partes. Nam sunt et in animo praecipua quaedam et in corpore,
+ quae cum leviter agnovit, tum discernere incipit, ut ea, quae prima data sunt
+ natura, appetat asperneturque contraria.}
+ %{114}
+\NewLipsumPar{In his primis naturalibus voluptas insit necne, magna quaestio
+ est. Nihil vero putare esse praeter voluptatem, non membra, non sensus, non
+ ingenii motum, non integritatem corporis, non valitudinem [corporis], summae
+ mihi videtur inscitiae. Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem
+ bonorum et malorum. Polemoni et iam ante Aristoteli ea prima visa sunt, quae
+ paulo ante dixi. Ergo nata est sententia veterum Academicorum et
+ Peripateticorum, ut finem bonorum dicerent secundum naturam vivere, id est
+ virtute adhibita frui primis a natura datis. Callipho ad virtutem nihil
+ adiunxit nisi voluptatem, Diodorus vacuitatem doloris. ** his omnibus, quos
+ dixi, consequentes fines sunt bonorum, Aristippo simplex voluptas, Stoicis
+ consentire naturae, quod esse volunt e virtute, id est honeste, vivere, quod
+ ita interpretantur: vivere cum intellegentia rerum earum, quae natura
+ evenirent, eligentem ea, quae essent secundum naturam, reicientemque
+ contraria.}
+ %{115}
+\NewLipsumPar{Ita tres sunt fines expertes honestatis, unus Aristippi vel
+ Epicuri, alter Hieronymi, Carneadi tertius, tres, in quibus honestas cum
+ aliqua accessione, Polemonis, Calliphontis, Diodori, una simplex, cuius Zeno
+ auctor, posita in decore tota, id est in honestate; nam Pyrrho, Aristo,
+ Erillus iam diu abiecti. Reliqui sibi constiterunt, ut extrema cum initiis
+ convenirent, ut Aristippo voluptas, Hieronymo doloris vacuitas, Carneadi frui
+ principiis naturalibus esset extremum. Epicurus autem cum in prima
+ commendatione voluptatem dixisset, si eam, quam Aristippus, idem tenere debuit
+ ultimum bonorum, quod ille; sin eam, quam Hieronymus, (ne) fecisset idem, ut
+ voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret.}
+ %{116}
+\NewLipsumPar{Nam quod ait sensibus ipsis iudicari voluptatem bonum esse,
+ dolorem malum, plus tribuit sensibus, quam nobis leges permittunt, (cum)
+ privatarum litium iudices sumus. Nihil enim possumus iudicare, nisi quod est
+ nostri iudicii\textendash in quo frustra iudices solent, cum sententiam
+ pronuntiant, addere: \textquoteleft si quid mei iudicii est\textquoteright; si
+ enim non fuit eorum iudicii, nihilo magis hoc non addito illud est
+ iudicatum\textendash. Quid iudicant sensus? Dulce amarum, leve asperum, prope
+ longe, stare movere, quadratum rotundum.}
+ %{117}
+\NewLipsumPar{Aequam igitur pronuntiabit sententiam ratio adhibita primum
+ divinarum humanarumque rerum scientia, quae potest appellari rite sapientia,
+ deinde adiunctis virtutibus, quas ratio rerum omnium dominas, tu voluptatum
+ satellites et ministras esse voluisti. Quarum adeo omnium sententia
+ pronuntiabit primum de voluptate nihil esse ei loci, non modo ut sola ponatur
+ in summi boni sede, quam quaerimus, sed ne illo quidem modo, ut ad honestatem
+ applicetur. De vacuitate doloris eadem sententia erit.}
+ %{118}
+\NewLipsumPar{Reicietur etiam Carneades, nec ulla de summo bono ratio aut
+ voluptatis non dolendive particeps aut honestatis expers probabitur. Ita
+ relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. Aut enim statuet nihil
+ esse bonum nisi honestum, nihil malum nisi turpe, cetera aut omnino nihil
+ habere momenti aut tantum, ut nec expetenda nec fugienda, sed eligenda modo
+ aut reicienda sint, aut anteponet eam, quam cum honestate ornatissimam, tum
+ etiam ipsis initiis naturae et totius perfectione vitae locupletatam videbit.
+ Quod eo liquidius faciet, si perspexerit rerum inter eas verborumne sit
+ controversia.}
+ %{119}
+\NewLipsumPar{Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Quantum enim
+ potero, minuam contentiones omnesque simplices sententias eorum, in quibus
+ nulla inest virtutis adiunctio, omnino a philosophia semovendas putabo, primum
+ Aristippi Cyrenaicorumque omnium, quos non est veritum in ea voluptate, quae
+ maxima dulcedine sensum moveret, summum bonum ponere contemnentis istam
+ vacuitatem doloris.}
+ %{120}
+\NewLipsumPar{Hi non viderunt, ut ad cursum equum, ad arandum bovem, ad
+ indagandum canem, sic hominem ad duas res, ut ait Aristoteles, ad
+ intellegendum et agendum, esse natum quasi mortalem deum, contraque ut tardam
+ aliquam et languidam pecudem ad pastum et ad procreandi voluptatem hoc divinum
+ animal ortum esse voluerunt, quo nihil mihi videtur absurdius.}
+ %{121}
+\NewLipsumPar{Atque haec contra Aristippum, qui eam voluptatem non modo
+ summam, sed solam etiam ducit, quam omnes unam appellamus voluptatem. Aliter
+ autem vobis placet. Sed ille, ut dixi, vitiose. Nec enim figura corporis nec
+ ratio excellens ingenii humani significat ad unam hanc rem natum hominem, ut
+ frueretur voluptatibus. Nec vero audiendus Hieronymus, cui summum bonum est
+ idem, quod vos interdum vel potius nimium saepe dicitis, nihil dolere. Non
+ enim, si malum est dolor, carere eo malo satis est ad bene vivendum. Hoc
+ dixerit potius Ennius: \textquoteleft Nimium boni est, cui nihil est
+ mali\textquoteright. Nos beatam vitam non depulsione mali, sed adeptione boni
+ iudicemus, nec eam cessando, sive gaudentem, ut Aristippus, sive non dolentem,
+ ut hic, sed agendo aliquid considerandove quaeramus.}
+ %{122}
+\NewLipsumPar{Quae possunt eadem contra Carneadeum illud summum bonum dici,
+ quod is non tam, ut probaret, protulit, quam ut Stoicis, quibuscum bellum
+ gerebat, opponeret. Id autem eius modi est, ut additum ad virtutem
+ auctoritatem videatur habiturum et expleturum cumulate vitam beatam, de quo
+ omnis haec quaestio est. Nam qui ad virtutem adiungunt vel voluptatem, quam
+ unam virtus minimi facit, vel vacuitatem doloris, quae etiamsi malo caret,
+ tamen non est summum bonum, accessione utuntur non ita probabili, nec tamen,
+ cur id tam parce tamque restricte faciant, intellego. Quasi enim emendum eis
+ sit, quod addant ad virtutem, primum vilissimas res addunt, dein singulas
+ potius, quam omnia, quae prima natura approbavisset, ea cum honestate
+ coniungerent.}
+ %{123}
+\NewLipsumPar{Quae quod Aristoni et Pyrrhoni omnino visa sunt pro nihilo, ut
+ inter optime valere et gravissime aegrotare nihil prorsus dicerent interesse,
+ recte iam pridem contra eos desitum est disputari. Dum enim in una virtute sic
+ omnia esse voluerunt, ut eam rerum selectione expoliarent nec ei quicquam, aut
+ unde oriretur, darent, aut ubi niteretur, virtutem ipsam, quam amplexabantur,
+ sustulerunt. Erillus autem ad scientiam omnia revocans unum quoddam bonum
+ vidit, sed nec optimum nec quo vita gubernari possit. Itaque hic ipse iam
+ pridem est reiectus; post enim Chrysippum (eum) non sane est disputatum.
+ Restatis igitur vos; nam cum Academicis incerta luctatio est, qui nihil
+ affirmant et quasi desperata cognitione certi id sequi volunt, quodcumque veri
+ simile videatur.}
+ %{124}
+\NewLipsumPar{Cum Epicuro autem hoc plus est negotii, quod e duplici genere
+ voluptatis coniunctus est, quodque et ipse et amici eius et multi postea
+ defensores eius sententiae fuerunt, et nescio quo modo, is qui auctoritatem
+ minimam habet, maximam vim, populus cum illis facit. Quos nisi redarguimus,
+ omnis virtus, omne decus, omnis vera laus deserenda est. Ita ceterorum
+ sententiis semotis relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum
+ voluptate certatio. Quam quidem certationem homo et acutus et diligens,
+ Chrysippus, non contemnit totumque discrimen summi boni in earum comparatione
+ positum putat. Ego autem existimo, si honestum esse aliquid ostendero, quod
+ sit ipsum vi sua propter seque expetendum, iacere vestra omnia. Itaque eo,
+ quale sit, breviter, ut tempus postulat, constituto accedam ad omnia tua,
+ Torquate, nisi memoria forte defecerit.}
+ %{125}
+\NewLipsumPar{Honestum igitur id intellegimus, quod tale est, ut detracta omni
+ utilitate sine ullis praemiis fructibusve per se ipsum possit iure laudari.
+ Quod quale sit, non tam definitione, qua sum usus, intellegi potest, quamquam
+ aliquantum potest, quam communi omnium iudicio et optimi cuiusque studiis
+ atque factis, qui permulta ob eam unam causam faciunt, quia decet, quia
+ rectum, quia honestum est, etsi nullum consecuturum emolumentum vident.
+ Homines enim, etsi aliis multis, tamen hoc uno plurimum a bestiis differunt,
+ quod rationem habent a natura datam mentemque acrem et vigentem celerrimeque
+ multa simul agitantem et, ut ita dicam, sagacem, quae et causas rerum et
+ consecutiones videat et similitudines transferat et disiuncta coniungat et cum
+ praesentibus futura copulet omnemque complectatur vitae consequentis statum.
+ Eademque ratio fecit hominem hominum adpetentem cumque iis natura et sermone
+ et usu congruentem, ut profectus a caritate domesticorum ac suorum serpat
+ longius et se implicet primum civium, deinde omnium mortalium societate atque,
+ ut ad Archytam scripsit Plato, non sibi se soli natum meminerit, sed patriae,
+ sed suis, ut perexigua pars ipsi relinquatur.}
+ %{126}
+\NewLipsumPar{Et quoniam eadem natura cupiditatem ingenuit homini veri
+ videndi, quod facillime apparet, cum vacui curis etiam quid in caelo fiat
+ scire avemus, his initiis inducti omnia vera diligimus, id est fidelia,
+ simplicia, constantia, tum vana, falsa, fallentia odimus, ut fraudem,
+ periurium, malitiam, iniuriam. Eadem ratio habet in se quiddam amplum atque
+ magnificum, ad imperandum magis quam ad parendum accommodatum, omnia humana
+ non tolerabilia solum, sed etiam levia ducens, altum quiddam et excelsum,
+ nihil timens, nemini cedens, semper invictum.}
+ %{127}
+\NewLipsumPar{Atque his tribus generibus honestorum notatis quartum sequitur
+ et in eadem pulchritudine et aptum ex illis tribus, in quo inest ordo et
+ moderatio. Cuius similitudine perspecta in formarum specie ac dignitate
+ transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Nam ex his tribus
+ laudibus, quas ante dixi, et temeritatem reformidat et non audet cuiquam aut
+ dicto protervo aut facto nocere vereturque quicquam aut facere aut eloqui,
+ quod parum virile videatur.}
+ %{128}
+\NewLipsumPar{Habes undique expletam et perfectam, Torquate, formam
+ honestatis, quae tota quattuor his virtutibus, quae a te quoque commemoratae
+ sunt, continetur. Hanc se tuus Epicurus omnino ignorare dicit quam aut qualem
+ esse velint qui honestate summum bonum metiantur. Si enim ad honestatem omnia
+ referant neque in ea voluptatem dicant inesse, ait eos voce inani
+ sonare\textendash\space his enim ipsis verbis utitur\textendash neque
+ intellegere nec videre sub hanc vocem honestatis quae sit subicienda
+ sententia. Ut enim consuetudo loquitur, id solum dicitur honestum, quod est
+ populari fama gloriosum. \textquoteleft Quod\textquoteright, inquit,
+ \textquoteleft quamquam voluptatibus quibusdam est saepe iucundius, tamen
+ expetitur propter voluptatem.\textquoteright}
+ %{129}
+\NewLipsumPar{Videsne quam sit magna dissensio? Philosophus nobilis, a quo non
+ solum Graecia et Italia, sed etiam omnis barbaria commota est, honestum quid
+ sit, si id non sit in voluptate, negat se intellegere, nisi forte illud, quod
+ multitudinis rumore laudetur. Ego autem hoc etiam turpe esse saepe iudico et,
+ si quando turpe non sit, tum esse non turpe, cum id a multitudine laudetur,
+ quod sit ipsum per se rectum atque laudabile, non ob eam causam tamen illud
+ dici esse honestum, quia laudetur a multis, sed quia tale sit, ut, vel si
+ ignorarent id homines, vel si obmutuissent, sua tamen pulchritudine esset
+ specieque laudabile. Itaque idem natura victus, cui obsisti non potest, dicit
+ alio loco id, quod a te etiam paulo ante dictum est, non posse iucunde vivi
+ nisi etiam honeste.}
+ %{130}
+\NewLipsumPar{Quid nunc \textquoteleft honeste\textquoteright\space dicit?
+ Idemne, quod iucunde? Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur?
+ An nisi populari fama? Sine ea igitur iucunde negat posse (se) vivere? Quid
+ turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Quid ergo hoc
+ loco intellegit honestum? Certe nihil nisi quod possit ipsum propter se iure
+ laudari. Nam si propter voluptatem, quae est ista laus, quae possit e macello
+ peti? Non is vir est, ut, cum honestatem eo loco habeat, ut sine ea iucunde
+ neget posse vivi, illud honestum, quod populare sit, sentiat et sine eo neget
+ iucunde vivi posse, aut quicquam aliud honestum intellegat, nisi quod sit
+ rectum ipsumque per se sua vi, sua natura, sua sponte laudabile.}
+ %{131}
+\NewLipsumPar{Itaque, Torquate, cum diceres clamare Epicurum non posse iucunde
+ vivi, nisi honeste et sapienter et iuste viveretur, tu ipse mihi gloriari
+ videbare. Tanta vis inerat in verbis propter earum rerum, quae significabantur
+ his verbis, dignitatem, ut altior fieres, ut interdum insisteres, ut nos
+ intuens quasi testificarere laudari honestatem et iustitiam aliquando ab
+ Epicuro. Quam te decebat iis verbis uti, quibus si philosophi non uterentur,
+ philosophia omnino non egeremus! Istorum enim verborum amore, quae perraro
+ appellantur ab Epicuro, sapientiae, fortitudinis, iustitiae, temperantiae,
+ praestantissimis ingeniis homines se ad philosophiae studium contulerunt.}
+ %{132}
+\NewLipsumPar{\textquoteleft Oculorum\textquoteright, inquit Plato,
+ \textquoteleft est in nobis sensus acerrimus, quibus sapientiam non cernimus.
+ Quam illa ardentis amores excitaret sui!\textquoteright\space Cur tandem? An
+ quod ita callida est, ut optime possit architectari voluptates? Cur iustitia
+ laudatur? aut unde est hoc contritum vetustate proverbium: \textquoteleft
+ quicum in tenebris\textquoteright? Hoc dictum in una re latissime patet, ut in
+ omnibus factis re, non teste moveamur.}
+ %{133}
+\NewLipsumPar{Sunt enim levia et perinfirma, quae dicebantur a te, animi
+ conscientia improbos excruciari, tum etiam poenae timore, qua aut afficiantur
+ aut semper sint in metu ne afficiantur aliquando. Non oportet timidum aut
+ inbecillo animo fingi non bonum illum virum, qui, quicquid fecerit, ipse se
+ cruciet omniaque formidet, sed omnia callide referentem ad utilitatem, acutum,
+ versutum, veteratorem, facile ut excogitet quo modo occulte, sine teste, sine
+ ullo conscio fallat.}
+ %{134}
+\NewLipsumPar{An tu me de L. Tubulo putas dicere? Qui cum praetor quaestionem
+ inter sicarios exercuisset, ita aperte cepit pecunias ob rem iudicandam, ut
+ anno proximo P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re
+ quaeri. Quo plebiscito decreta a senatu est consuli quaestio Cn.\ Caepioni.
+ Profectus in exilium Tubulus statim nec respondere ausus; erat enim res
+ aperta. Non igitur de improbo, sed (de) callido improbo quaerimus, qualis Q.
+ Pompeius in foedere Numantino infitiando fuit, nec vero omnia timente, sed
+ primum qui animi conscientiam non curet, quam scilicet comprimere nihil est
+ negotii. Is enim, qui occultus et tectus dicitur, tantum abest ut se indicet,
+ perficiet etiam ut dolere alterius improbe facto videatur. Quid est enim aliud
+ esse versutum?}
+ %{135}
+\NewLipsumPar{Memini me adesse P. Sextilio Rufo, cum is rem ad amicos ita
+ deferret, se esse heredem Q. Fadio Gallo, cuius in testamento scriptum esset
+ se ab eo rogatum ut omnis hereditas ad filiam perveniret. Id Sextilius factum
+ negabat. Poterat autem inpune; quis enim redargueret? Nemo nostrum credebat,
+ eratque veri similius hunc mentiri, cuius interesset, quam illum, qui id se
+ rogasse scripsisset, quod debuisset rogare. Addebat etiam se in legem Voconiam
+ iuratum contra eam facere non audere, nisi aliter amicis videretur. Aderamus
+ nos quidem adolescentes, sed multi amplissimi viri, quorum nemo censuit plus
+ Fadiae dandum, quam posset ad eam lege Voconia pervenire. Tenuit permagnam
+ Sextilius hereditatem, unde, si secutus esset eorum sententiam, qui honesta et
+ recta emolumentis omnibus et commodis anteponerent, nummum nullum attigisset.
+ Num igitur eum postea censes anxio animo aut sollicito fuisse? Nihil minus,
+ contraque illa hereditate dives ob eamque rem laetus. Magni enim aestimabat
+ pecuniam non modo non contra leges, sed etiam legibus partam. Quae quidem vel
+ cum periculo est quaerenda vobis; est enim effectrix multarum et magnarum
+ voluptatum.}
+ %{136}
+\NewLipsumPar{Ut igitur illis, qui, recta et honesta quae sunt, ea statuunt
+ per se expetenda, adeunda sunt saepe pericula decoris honestatisque causa, sic
+ vestris, qui omnia voluptate metiuntur, pericula adeunda sunt, ut adipiscantur
+ magnas voluptates. Si magna res, magna hereditas agetur, cum pecunia
+ voluptates pariantur plurimae, idem erit Epicuro vestro faciendum, si suum
+ finem bonorum sequi volet, quod Scipioni magna gloria proposita, si Hannibalem
+ in Africam retraxisset. Itaque quantum adiit periculum! Ad honestatem enim
+ illum omnem conatum suum referebat, non ad voluptatem. Sic vester sapiens
+ magno aliquo emolumento commotus cicuta, si opus erit, dimicabit.}
+ %{137}
+\NewLipsumPar{Occultum facinus esse potuerit, gaudebit; deprehensus omnem
+ poenam contemnet. Erit enim instructus ad mortem contemnendam, ad exilium, ad
+ ipsum etiam dolorem. Quem quidem vos, cum improbis poenam proponitis,
+ inpetibilem facitis, cum sapientem semper boni plus habere vultis,
+ tolerabilem. Sed finge non solum callidum eum, qui aliquid improbe faciat,
+ verum etiam praepotentem, ut M. Crassus fuit, qui tamen solebat uti suo bono,
+ ut hodie est noster Pompeius, cui recte facienti gratia est habenda; esse enim
+ quam vellet iniquus iustus poterat inpune. Quam multa vero iniuste fieri
+ possunt, quae nemo possit reprehendere!}
+ %{138}
+\NewLipsumPar{Si te amicus tuus moriens rogaverit, ut hereditatem reddas suae
+ filiae, nec usquam id scripserit, ut scripsit Fadius, nec cuiquam dixerit,
+ quid facies? Tu quidem reddes; ipse Epicurus fortasse redderet, ut Sextus
+ Peducaeus, Sex. F., is qui hunc nostrum reliquit effigiem et humanitatis et
+ probitatis suae filium, cum doctus, tum omnium vir optimus et iustissimus, cum
+ sciret nemo eum rogatum a Caio Plotio, equite Romano splendido, Nursino, ultro
+ ad mulierem venit eique nihil opinanti viri mandatum euit hereditatemque
+ reddidit. Sed ego ex te quaero, quoniam idem tu certe fecisses, nonne
+ intellegas eo maiorem vim esse naturae, quod ipsi vos, qui omnia ad vestrum
+ commodum et, ut ipsi dicitis, ad voluptatem referatis, tamen ea faciatis, e
+ quibus appareat non voluptatem vos, sed officium sequi, plusque rectam naturam
+ quam rationem pravam valere.}
+ %{139}
+\NewLipsumPar{Si scieris, inquit Carneades, aspidem occulte latere uspiam, et
+ velle aliquem inprudentem super eam assidere, cuius mors tibi emolumentum
+ futura sit, improbe feceris, nisi monueris ne assidat, sed inpunite tamen;
+ scisse enim te quis coarguere possit? Sed nimis multa. Perspicuum est enim,
+ nisi aequitas, fides, iustitia proficiscantur a natura, et si omnia haec ad
+ utilitatem referantur, virum bonum non posse reperiri; deque his rebus satis
+ multa in nostris de re publica libris sunt dicta a Laelio.}
+ %{140}
+\NewLipsumPar{Transfer idem ad modestiam vel temperantiam, quae est moderatio
+ cupiditatum rationi oboediens. Satisne ergo pudori consulat, si quis sine
+ teste libidini pareat? An est aliquid per se ipsum flagitiosum, etiamsi nulla
+ comitetur infamia? Quid? Fortes viri voluptatumne calculis subductis proelium
+ ineunt, sanguinem pro patria profundunt, an quodam animi ardore atque impetu
+ concitati? utrum tandem censes, Torquate, Imperiosum illum, si nostra verba
+ audiret, tuamne de se orationem libentius auditurum fuisse an meam, cum ego
+ dicerem nihil eum fecisse sua causa omniaque rei publicae, tu contra nihil
+ nisi sua? Si vero id etiam explanare velles apertiusque diceres nihil eum
+ fecisse nisi voluptatis causa, quo modo eum tandem laturum fuisse existimas?}
+ %{141}
+\NewLipsumPar{Esto, fecerit, si ita vis, Torquatus propter suas
+ utilitates\textendash\space malo enim dicere quam voluptates, in tanto
+ praesertim viro\textendash, num etiam eius collega P. Decius, princeps in ea
+ familia consulatus, cum se devoverat et equo admisso in mediam aciem Latinorum
+ irruebat, aliquid de voluptatibus suis cogitabat? Ubi ut eam caperet aut
+ quando? Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio
+ peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. Quod quidem eius factum nisi
+ esset iure laudatum, non esset imitatus quarto consulatu suo filius, neque
+ porro ex eo natus cum Pyrrho bellum gerens consul cecidisset in proelio seque
+ e continenti genere tertiam victimam rei publicae praebuisset.}
+ %{142}
+\NewLipsumPar{Contineo me ab exemplis. Graecis hoc modicum est: Leonidas,
+ Epaminondas, tres aliqui aut quattuor; ego si nostros colligere coepero,
+ perficiam illud quidem, ut se virtuti tradat constringendam voluptas, sed dies
+ me deficiet, et, ut Aulus Varius, qui est habitus iudex durior, dicere
+ consessori solebat, cum datis testibus alii tamen citarentur: \textquoteleft
+ Aut hoc testium satis est, aut nescio, quid satis sit,\textquoteright\space
+ sic a me satis datum est testium. Quid enim? Te ipsum, dignissimum maioribus
+ tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P. Sullae consulatum?
+ Quem cum ad patrem tuum rettulisses, fortissimum virum, qualis ille vel consul
+ vel civis cum semper, tum post consulatum fuit! Quo quidem auctore nos ipsi ea
+ gessimus, ut omnibus potius quam ipsis nobis consuluerimus.}
+ %{143}
+\NewLipsumPar{At quam pulchre dicere videbare, cum ex altera parte ponebas
+ cumulatum aliquem plurimis et maximis voluptatibus nullo nec praesenti nec
+ futuro dolore, ex altera autem cruciatibus maximis toto corpore nulla nec
+ adiuncta nec sperata voluptate, et quaerebas, quis aut hoc miserior aut
+ superiore illo beatior; deinde concludebas summum malum esse dolorem, summum
+ bonum voluptatem! Lucius Thorius Balbus fuit, Lanuvinus, quem meminisse tu non
+ potes. Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua
+ non abundaret. Erat et cupidus voluptatum et eius generis intellegens et
+ copiosus, ita non superstitiosus, ut illa plurima in sua patria sacrificia et
+ fana contemneret, ita non timidus ad mortem, ut in acie sit ob rem publicam
+ interfectus.}
+ %{144}
+\NewLipsumPar{Cupiditates non Epicuri divisione finiebat, sed sua satietate.
+ Habebat tamen rationem valitudinis: utebatur iis exercitationibus, ut ad cenam
+ et sitiens et esuriens veniret, eo cibo, qui et suavissimus esset et idem
+ facillimus ad concoquendum, vino et ad voluptatem et ne noceret. Cetera illa
+ adhibebat, quibus demptis negat se Epicurus intellegere quid sit bonum. Aberat
+ omnis dolor, qui si adesset, nec molliter ferret et tamen medicis plus quam
+ philosophis uteretur. Color egregius, integra valitudo, summa gratia, vita
+ denique conferta voluptatum omnium varietate.}
+ %{145}
+\NewLipsumPar{Hunc vos beatum; ratio quidem vestra sic cogit. At ego quem huic
+ anteponam non audeo dicere; dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro
+ beato M. Regulum anteponere, quem quidem, cum sua voluntate, nulla vi coactus
+ praeter fidem, quam dederat hosti, ex patria Karthaginem revertisset, tum
+ ipsum, cum vigiliis et fame cruciaretur, clamat virtus beatiorem fuisse quam
+ potantem in rosa Thorium. Bella magna gesserat, bis consul fuerat, triumpharat
+ nec tamen sua illa superiora tam magna neque tam praeclara ducebat quam illum
+ ultimum casum, quem propter fidem constantiamque susceperat, qui nobis
+ miserabilis videtur audientibus, illi perpetienti erat voluptarius. Non enim
+ hilaritate nec lascivia nec risu aut ioco, comite levitatis, saepe etiam
+ tristes firmitate et constantia sunt beati.}
+ %{146}
+\NewLipsumPar{Stuprata per vim Lucretia a regis filio testata civis se ipsa
+ interemit. Hic dolor populi Romani duce et auctore Bruto causa civitati
+ libertatis fuit, ob eiusque mulieris memoriam primo anno et vir et pater eius
+ consul est factus. Tenuis Lucius Verginius unusque de multis sexagesimo anno
+ post libertatem receptam virginem filiam sua manu occidit potius, quam ea
+ Ap.\space Claudii libidini, qui tum erat summo (ne) imperio, dederetur.}
+ %{147}
+\NewLipsumPar{Aut haec tibi, Torquate, sunt vituperanda aut patrocinium
+ voluptatis repudiandum. Quod autem patrocinium aut quae ista causa est
+ voluptatis, quae nec testes ullos e claris viris nec laudatores poterit
+ adhibere? Ut enim nos ex annalium monimentis testes excitamus eos, quorum
+ omnis vita consumpta est in laboribus gloriosis, qui voluptatis nomen audire
+ non possent, sic in vestris disputationibus historia muta est. Numquam audivi
+ in Epicuri schola Lycurgum, Solonem, Miltiadem, Themistoclem, Epaminondam
+ nominari, qui in ore sunt ceterorum omnium philosophorum. Nunc vero, quoniam
+ haec nos etiam tractare coepimus, suppeditabit nobis Atticus noster e
+ thesauris suis quos et quantos viros!}
+ %{148}
+\NewLipsumPar{Nonne melius est de his aliquid quam tantis voluminibus de
+ Themista loqui? Sint ista Graecorum; quamquam ab iis philosophiam et omnes
+ ingenuas disciplinas habemus; sed tamen est aliquid, quod nobis non liceat,
+ liceat illis. Pugnant Stoici cum Peripateticis. Alteri negant quicquam esse
+ bonum, nisi quod honestum sit, alteri plurimum se et longe longeque plurimum
+ tribuere honestati, sed tamen et in corpore et extra esse quaedam bona. Et
+ certamen honestum et disputatio splendida! Omnis est enim de virtutis
+ dignitate contentio. At cum tuis cum disseras, multa sunt audienda etiam de
+ obscenis voluptatibus, de quibus ab Epicuro saepissime dicitur.}
+ %{149}
+\NewLipsumPar{Non potes ergo ista tueri, Torquate, mihi crede, si te ipse et
+ tuas cogitationes et studia perspexeris; pudebit te, inquam, illius tabulae,
+ quam Cleanthes sane commode verbis depingere solebat. Iubebat eos, qui
+ audiebant, secum ipsos cogitare pictam in tabula Voluptatem pulcherrimo
+ vestitu et ornatu regali in solio sedentem, praesto esse Virtutes ut
+ ancillulas, quae nihil aliud agerent, nullum suum officium ducerent, nisi ut
+ Voluptati ministrarent et eam tantum ad aurem admonerent, si modo id pictura
+ intellegi posset, ut caveret ne quid faceret inprudens, quod offenderet animos
+ hominum, aut quicquam, e quo oriretur aliquis dolor. \textquoteleft Nos quidem
+ Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil
+ habemus.\textquoteright}
+ %{150}
+\NewLipsumPar{At negat Epicurus\textendash hoc enim vestrum lumen
+ est\textendash\space quemquam, qui honeste non vivat, iucunde posse vivere.
+ Quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget. Illud quaero, quid ei, qui in
+ voluptate summum bonum ponat, consentaneum sit dicere. Quid affers, cur
+ Thorius, cur Caius Postumius, cur omnium horum magister, Orata, non
+ iucundissime vixerit? Ipse negat, ut ante dixi, luxuriosorum vitam
+ reprehendendam, nisi plane fatui sint, id est nisi aut cupiant aut metuant.
+ Quarum ambarum rerum cum medicinam pollicetur, luxuriae licentiam pollicetur.
+ His enim rebus detractis negat se reperire in asotorum vita quod reprehendat.}
+ %{151}
+\NewLipsumPar{Non igitur potestis voluptate omnia dirigentes aut tueri aut
+ retinere virtutem. Nam nec vir bonus ac iustus haberi debet qui, ne malum
+ habeat, abstinet se ab iniuria. Nosti, credo, illud: \textquoteleft Nemo pius
+ est, qui pietatem\textendash\textquoteright; cave putes quicquam esse verius.
+ Nec enim, dum metuit, iustus est, et certe, si metuere destiterit, non erit;
+ non metuet autem, sive celare poterit, sive opibus magnis quicquid fecerit
+ optinere, certeque malet existimari bonus vir, ut non sit, quam esse, ut non
+ putetur. Ita, quod certissimum est, pro vera certaque iustitia simulationem
+ nobis iustitiae traditis praecipitisque quodam modo ut nostram stabilem
+ conscientiam contemnamus, aliorum errantem opinionem aucupemur.}
+ %{152}
+\NewLipsumPar{Quae dici eadem de ceteris virtutibus possunt, quarum omnium
+ fundamenta vos in voluptate tamquam in aqua ponitis. Quid enim? Fortemne
+ possumus dicere eundem illum Torquatum?\textendash Delector enim, quamquam te
+ non possum, ut ais, corrumpere, delector, inquam, et familia vestra et nomine.
+ Et hercule mihi vir optimus nostrique amantissimus, Aulus Torquatus, versatur
+ ante oculos, cuius quantum studium et quam insigne fuerit erga me temporibus
+ illis, quae nota sunt omnibus, scire necesse est utrumque vestrum. Quae mihi
+ ipsi, qui volo et esse et haberi gratus, grata non essent, nisi eum
+ perspicerem mea causa mihi amicum fuisse, non sua, nisi hoc dicis sua, quod
+ interest omnium recte facere. Si id dicis, vicimus. Id enim volumus, id
+ contendimus, ut officii fructus sit ipsum officium.}
+ %{153}
+\NewLipsumPar{Hoc ille tuus non vult omnibusque ex rebus voluptatem quasi
+ mercedem exigit. Sed ad illum redeo. Si voluptatis causa cum Gallo apud
+ Anienem depugnavit provocatus et ex eius spoliis sibi et torquem et cognomen
+ induit ullam aliam ob causam, nisi quod ei talia facta digna viro videbantur,
+ fortem non puto. Iam si pudor, si modestia, si pudicitia, si uno verbo
+ temperantia poenae aut infamiae metu coercebuntur, non sanctitate sua se
+ tuebuntur, quod adulterium, quod stuprum, quae libido non se proripiet ac
+ proiciet aut occultatione proposita aut inpunitate aut licentia? Quid?}
+ %{154}
+\NewLipsumPar{Illud, Torquate, quale tandem videtur, te isto nomine, ingenio,
+ gloria, quae facis, quae cogitas, quae contendis quo referas, cuius rei causa
+ perficere quae conaris velis, quid optimum denique in vita iudices non audere
+ in conventu dicere? Quid enim mereri velis, iam cum magistratum inieris et in
+ contionem ascenderis\textendash est enim tibi edicendum quae sis observaturus
+ in iure dicendo, et fortasse etiam, si tibi erit visum, aliquid de maioribus
+ tuis et de te ipso dices more maiorum\textendash, quid merearis igitur, ut
+ dicas te in eo magistratu omnia voluptatis causa facturum esse, teque nihil
+ fecisse in vita nisi voluptatis causa? \textquoteleft An me\textquoteright,
+ inquis, \textquoteleft tam amentem putas, ut apud imperitos isto modo
+ loquar?\textquoteright\space At tu eadem ista dic in iudicio aut, si coronam
+ times, dic in senatu. Numquam facies. Cur, nisi quod turpis oratio est? Mene
+ ergo et Triarium dignos existimas, apud quos turpiter loquare?}
+ %{155}
+\NewLipsumPar{Verum esto: verbum ipsum voluptatis non habet dignitatem, nec
+ nos fortasse intellegimus. Hoc enim identidem dicitis, non intellegere nos
+ quam dicatis voluptatem. Rem videlicet difficilem et obscuram! Individua cum
+ dicitis et intermundia, quae nec sunt ulla nec possunt esse, intellegimus,
+ voluptas, quae passeribus omnibus nota est, a nobis intellegi non potest?
+ Quid, si efficio ut fateare me non modo quid sit voluptas scire\textendash est
+ enim iucundus motus in sensu\textendash, sed etiam quid eam tu velis esse? Tum
+ enim eam ipsam vis, quam modo ego dixi, et nomen inponis, in motu ut sit et
+ faciat aliquam varietatem, tum aliam quandam summam voluptatem, quo addi nihil
+ possit; eam tum adesse, cum dolor omnis absit; eam stabilem appellas. Sit sane
+ ista voluptas.}
+ %{156}
+\NewLipsumPar{Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Si ne hoc
+ quidem satis ample, satis honeste dici putas, dic te omnia et in isto
+ magistratu et in omni vita utilitatis tuae causa facturum, nihil nisi quod
+ expediat, nihil denique nisi tua causa: quem clamorem contionis aut quam spem
+ consulatus eius, qui tibi paratissimus est, futuram putas? Eamne rationem
+ igitur sequere, qua tecum ipse et cum tuis utare, profiteri et in medium
+ proferre non audeas? At vero illa, quae Peripatetici, quae Stoici dicunt,
+ semper tibi in ore sunt in iudiciis, in senatu. Officium, aequitatem,
+ dignitatem, fidem, recta, honesta, digna imperio, digna populo Romano, omnia
+ pericula pro re publica, mori pro patria, haec cum loqueris, nos barones
+ stupemus, tu videlicet tecum ipse rides.}
+ %{157}
+\NewLipsumPar{Nam inter ista tam magnifica verba tamque praeclara non habet
+ ullum voluptas locum, non modo illa, quam in motu esse dicitis, quam omnes
+ urbani rustici, omnes, inquam, qui Latine loquuntur, voluptatem vocant, sed ne
+ haec quidem stabilis, quam praeter vos nemo appellat voluptatem. Vide igitur
+ ne non debeas verbis nostris uti, sententiis tuis. Quodsi vultum tibi, si
+ incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; verba tu
+ fingas et ea dicas, quae non sentias? Aut etiam, ut vestitum, sic sententiam
+ habeas aliam domesticam, aliam forensem, ut in fronte ostentatio sit, intus
+ veritas occultetur? Vide, quaeso, rectumne sit. Mihi quidem eae verae videntur
+ opiniones, quae honestae, quae laudabiles, quae gloriosae, quae in senatu,
+ quae apud populum, quae in omni coetu concilioque profitendae sint, ne id non
+ pudeat sentire, quod pudeat dicere.}
+ %{158}
+\NewLipsumPar{Amicitiae vero locus ubi esse potest aut quis amicus esse
+ cuiquam, quem non ipsum amet propter ipsum? Quid autem est amare, e quo nomen
+ ductum amicitiae est, nisi velle bonis aliquem affici quam maximis, etiamsi ad
+ se ex iis nihil redundet? \textquoteleft Prodest\textquoteright, inquit,
+ \textquoteleft mihi eo esse animo.\textquoteright\space Immo videri fortasse.
+ Esse enim, nisi eris, non potes. Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse
+ ceperit? quod non subducta utilitatis ratione effici solet, sed ipsum a se
+ oritur et sua sponte nascitur. \textquoteleft At enim sequor
+ utilitatem.\textquoteright\space Manebit ergo amicitia tam diu, quam diu
+ sequetur utilitas, et, si utilitas amicitiam constituet, tollet eadem.}
+ %{159}
+\NewLipsumPar{Sed quid ages tandem, si utilitas ab amicitia, ut fit saepe,
+ defecerit? relinquesne? Quae ista amicitia est? Retinebis? Qui convenit? Quid
+ enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides. \textquoteleft Ne
+ in odium veniam, si amicum destitero tueri.\textquoteright\space Primum cur
+ ista res digna odio est, nisi quod est turpis? Quodsi, ne quo incommodo
+ afficiare, non relinques amicum, tamen, ne sine fructu alligatus sis, ut
+ moriatur optabis. Quid, si non modo utilitatem tibi nullam afferet, sed
+ iacturae rei familiaris erunt faciendae, labores suscipiendi, adeundum vitae
+ periculum? Ne tum quidem te respicies et cogitabis sibi quemque natum esse et
+ suis voluptatibus? Vadem te ad mortem tyranno dabis pro amico, ut Pythagoreus
+ ille Siculo fecit tyranno? Aut, Pylades cum sis, dices te esse Orestem, ut
+ moriare pro amico? Aut, si esses Orestes, Pyladem refelleres, te indicares et,
+ si id non probares, quo minus ambo una necaremini non precarere?}
+ %{160}
+\NewLipsumPar{Faceres tu quidem, Torquate, haec omnia; nihil enim arbitror
+ esse magna laude dignum, quod te praetermissurum credam aut mortis aut doloris
+ metu. Non quaeritur autem quid naturae tuae consentaneum sit, sed quid
+ disciplinae. Ratio ista, quam defendis, praecepta, quae didicisti, quae
+ probas, funditus evertunt amicitiam, quamvis eam Epicurus, ut facit, in caelum
+ efferat laudibus. At coluit ipse amicitias. Quis, quaeso, illum negat et bonum
+ virum et comem et humanum fuisse? De ingenio eius in his disputationibus, non
+ de moribus quaeritur. Sit ista in Graecorum levitate perversitas, qui
+ maledictis insectantur eos, a quibus de veritate dissentiunt. Sed quamvis
+ comis in amicis tuendis fuerit, tamen, si haec vera sunt\textendash nihil enim
+ affirmo\textendash, non satis acutus fuit.}
+ %{161}
+\NewLipsumPar{At multis se probavit. Et quidem iure fortasse, sed tamen non
+ gravissimum est testimonium multitudinis. In omni enim arte vel studio vel
+ quavis scientia vel in ipsa virtute optimum quidque rarissimum est. Ac mihi
+ quidem, quod et ipse bonus vir fuit et multi Epicurei et fuerunt et hodie sunt
+ et in amicitiis fideles et in omni vita constantes et graves nec voluptate,
+ sed officio consilia moderantes, hoc videtur maior vis honestatis et minor
+ voluptatis. Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio. Atque ut
+ ceteri dicere existimantur melius quam facere, sic hi mihi videntur facere
+ melius quam dicere.}
+ %{162}
+\NewLipsumPar{Sed haec nihil sane ad rem; illa videamus, quae a te de amicitia
+ dicta sunt. E quibus unum mihi videbar ab ipso Epicuro dictum cognoscere,
+ amicitiam a voluptate non posse divelli ob eamque rem colendam esse, quod,
+ (quoniam) sine ea tuto et sine metu vivi non posset, ne iucunde quidem posset.
+ Satis est ad hoc responsum. Attulisti aliud humanius horum recentiorum,
+ numquam dictum ab ipso illo, quod sciam, primo utilitatis causa amicum expeti,
+ cum autem usus accessisset, tum ipsum amari per se etiam omissa spe
+ voluptatis. Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant.
+ Mihi enim satis est, ipsis non satis. Nam aliquando posse recte fieri dicunt
+ nulla expectata nec quaesita voluptate.}
+ %{163}
+\NewLipsumPar{Posuisti etiam dicere alios foedus quoddam inter se facere
+ sapientis, ut, quem ad modum sint in se ipsos animati, eodem modo sint erga
+ amicos; id et fieri posse et saepe esse factum et ad voluptates percipiendas
+ maxime pertinere. Hoc foedus facere si potuerunt, faciant etiam illud, ut
+ aequitatem, modestiam, virtutes omnes per se ipsas gratis diligant. An vero,
+ si fructibus et emolumentis et utilitatibus amicitias colemus, si nulla
+ caritas erit, quae faciat amicitiam ipsam sua sponte, vi sua, ex se et propter
+ se expetendam, dubium est, quin fundos et insulas amicis anteponamus?}
+ %{164}
+\NewLipsumPar{Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro
+ de laude amicitiae dicta sunt. Non quaero, quid dicat, sed quid convenienter
+ possit rationi et sententiae suae dicere. \textquoteleft Utilitatis causa
+ amicitia est quaesita.\textquoteright\space Num igitur utiliorem tibi hunc
+ Triarium putas esse posse, quam si tua sint Puteolis granaria? Collige omnia,
+ quae soletis: \textquoteleft Praesidium amicorum.\textquoteright\space Satis
+ est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidii.
+ Iam contemni non poteris. Odium autem et invidiam facile vitabis. Ad eas enim
+ res ab Epicuro praecepta dantur. Et tamen tantis vectigalibus ad liberalitatem
+ utens etiam sine hac Pyladea amicitia multorum te benivolentia praeclare
+ tuebere et munies.}
+ %{165}
+\NewLipsumPar{\textquoteleft At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana,
+ quicum occulta omnia?\textquoteright\space Tecum optime, deinde etiam cum
+ mediocri amico. Sed fac ista esse non inportuna; quid ad utilitatem tantae
+ pecuniae? Vides igitur, si amicitiam sua caritate metiare, nihil esse
+ praestantius, sin emolumento, summas familiaritates praediorum fructuosorum
+ mercede superari. Me igitur ipsum ames oportet, non mea, si veri amici futuri
+ sumus. Sed in rebus apertissimis nimium longi sumus. Perfecto enim et concluso
+ neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, si ad voluptatem omnia
+ referantur, nihil praeterea est magnopere dicendum. Ac tamen, ne cui loco non
+ videatur esse responsum, pauca etiam nunc dicam ad reliquam orationem tuam.}
+ %{166}
+\NewLipsumPar{Quoniam igitur omnis summa philosophiae ad beate vivendum
+ refertur, idque unum expetentes homines se ad hoc studium contulerunt, beate
+ autem vivere alii in alio, vos in voluptate ponitis, item contra miseriam
+ omnem in dolore, id primum videamus, beate vivere vestrum quale sit. Atque hoc
+ dabitis, ut opinor, si modo sit aliquid esse beatum, id oportere totum poni in
+ potestate sapientis. Nam si amitti vita beata potest, beata esse non potest.
+ Quis enim confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod
+ fragile et caducum sit? Qui autem diffidet perpetuitati bonorum suorum, timeat
+ necesse est, ne aliquando amissis illis sit miser. Beatus autem esse in
+ maximarum rerum timore nemo potest.}
+ %{167}
+\NewLipsumPar{Nemo igitur esse beatus potest. Neque enim in aliqua parte, sed
+ in perpetuitate temporis vita beata dici solet, nec appellatur omnino vita,
+ nisi confecta atque absoluta, nec potest quisquam alias beatus esse, alias
+ miser; qui enim existimabit posse se miserum esse beatus non erit. Nam cum
+ suscepta semel est beata vita, tam permanet quam ipsa illa effectrix beatae
+ vitae sapientia neque expectat ultimum tempus aetatis, quod Croeso scribit
+ Herodotus praeceptum a Solone. At enim, quem ad modum tute dicebas, negat
+ Epicurus diuturnitatem quidem temporis ad beate vivendum aliquid afferre, nec
+ minorem voluptatem percipi in brevitate temporis, quam si illa sit
+ sempiterna.}
+ %{168}
+\NewLipsumPar{Haec dicuntur inconstantissime. Cum enim summum bonum in
+ voluptate ponat, negat infinito tempore aetatis voluptatem fieri maiorem quam
+ finito atque modico. Qui bonum omne in virtute ponit, is potest dicere perfici
+ beatam vitam perfectione virtutis; negat enim summo bono afferre incrementum
+ diem. Qui autem voluptate vitam effici beatam putabit, qui sibi is conveniet,
+ si negabit voluptatem crescere longinquitate? Igitur ne dolorem quidem. An
+ dolor longissimus quisque miserrimus, voluptatem non optabiliorem diuturnitas
+ facit? Quid est igitur, cur ita semper deum appellet Epicurus beatum et
+ aeternum? Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus;
+ uterque enim summo bono fruitur, id est voluptate. \textquoteleft At enim hic
+ etiam dolore.\textquoteright\space At eum nihili facit; ait enim se, si
+ uratur, \textquoteleft Quam hoc suave!\textquoteright\space dicturum.}
+ %{169}
+\NewLipsumPar{Qua igitur re ab deo vincitur, si aeternitate non vincitur? In
+ qua quid est boni praeter summam voluptatem, et eam sempiternam? Quid ergo
+ attinet gloriose loqui, nisi constanter loquare? In voluptate
+ corporis\textendash addam, si vis, \textquoteleft animi\textquoteright, dum ea
+ ipsa, ut vultis, sit e corpore\textendash situm est vivere beate. Quid? Istam
+ voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Nam quibus rebus
+ efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. Non enim in ipsa
+ sapientia positum est beatum esse, sed in iis rebus, quas sapientia comparat
+ ad voluptatem. Totum autem id externum est, et quod externum, id in casu est.
+ Ita fit beatae vitae domina fortuna, quam Epicurus ait exiguam intervenire
+ sapienti.}
+ %{170}
+\NewLipsumPar{Age, inquies, ista parva sunt. Sapientem locupletat ipsa natura,
+ cuius divitias Epicurus parabiles esse docuit. Haec bene dicuntur, nec ego
+ repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Negat enim tenuissimo victu, id est
+ contemptissimis escis et potionibus, minorem voluptatem percipi quam rebus
+ exquisitissimis ad epulandum. Huic ego, si negaret quicquam interesse ad beate
+ vivendum quali uteretur victu, concederem, laudarem etiam; verum enim diceret,
+ idque Socratem, qui voluptatem nullo loco numerat, audio dicentem, cibi
+ condimentum esse famem, potionis sitim. Sed qui ad voluptatem omnia referens
+ vivit ut Gallonius, loquitur ut Frugi ille Piso, non audio nec eum, quod
+ sentiat, dicere existimo.}
+ %{171}
+\NewLipsumPar{Naturales divitias dixit parabiles esse, quod parvo esset natura
+ contenta. Certe, nisi voluptatem tanti aestimaretis. Non minor, inquit,
+ voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Hoc est non
+ modo cor non habere, sed ne palatum quidem. Qui enim voluptatem ipsam
+ contemnunt, iis licet dicere se acupenserem maenae non anteponere. Cui vero in
+ voluptate summum bonum est, huic omnia sensu, non ratione sunt iudicanda,
+ eaque dicenda optima, quae sint suavissima.}
+ %{172}
+\NewLipsumPar{Verum esto; consequatur summas voluptates non modo parvo, sed
+ per me nihilo, si potest; sit voluptas non minor in nasturcio illo, quo vesci
+ Persas esse solitos scribit Xenophon, quam in Syracusanis mensis, quae a
+ Platone graviter vituperantur; sit, inquam, tam facilis, quam vultis,
+ comparatio voluptatis, quid de dolore dicemus? Cuius tanta tormenta sunt, ut
+ in iis beata vita, si modo dolor summum malum est, esse non possit. Ipse enim
+ Metrodorus, paene alter Epicurus, beatum esse describit his fere verbis:
+ \textquoteleft cum corpus bene constitutum sit et sit exploratum ita
+ futurum.\textquoteright\space an id exploratum cuiquam potest esse, quo modo
+ se hoc habiturum sit corpus, non dico ad annum, sed ad vesperum? Dolor ergo,
+ id est summum malum, metuetur semper, etiamsi non aderit; iam enim adesse
+ poterit. Qui potest igitur habitare in beata vita summi mali metus?}
+ %{173}
+\NewLipsumPar{Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Iam id
+ ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Sed quae tandem ista ratio est? Maximus
+ dolor, inquit, brevis est. Primum quid tu dicis breve? Deinde dolorem quem
+ maximum? Quid enim? summus dolor plures dies manere non potest? Vide, ne etiam
+ menses! Nisi forte eum dicis, qui, simul atque arripuit, interficit. Quis
+ istum dolorem timet? illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum
+ virum, Cn.\space Octavium, Marci filium, familiarem meum, confici vidi, nec
+ vero semel nec ad breve tempus, sed et saepe et plane diu. Quos ille, di
+ inmortales, cum omnes artus ardere viderentur, cruciatus perferebat! Nec tamen
+ miser esse, quia summum id malum non erat, tantum modo laboriosus videbatur;
+ at miser, si in flagitiosa et vitiosa vita afflueret voluptatibus.}
+ %{174}
+\NewLipsumPar{Quod autem magnum dolorem brevem, longinquum levem esse dicitis,
+ id non intellego quale sit. Video enim et magnos et eosdem bene longinquos
+ dolores, quorum alia toleratio est verior, qua uti vos non potestis, qui
+ honestatem ipsam per se non amatis. Fortitudinis quaedam praecepta sunt ac
+ paene leges, quae effeminari virum vetant in dolore. Quam ob rem turpe
+ putandum est, non dico dolere\textendash nam id quidem est interdum
+ necesse\textendash, sed saxum illud Lemnium clamore Philocteteo funestare,
+ Quod eiulatu, questu, gemitu, fremitibus Resonando mutum flebiles voces
+ refert. Huic Epicurus praecentet, si potest, cui (e) viperino morsu venae
+ viscerum Veneno inbutae taetros cruciatus cient! Sic Epicurus: \textquoteleft
+ Philocteta, st! Brevis dolor.\textquoteright\space At iam decimum annum in
+ spelunca iacet. \textquoteleft Si longus, levis; dat enim intervalla et
+ relaxat.\textquoteright}
+ %{175}
+\NewLipsumPar{Primum non saepe, deinde quae est ista relaxatio, cum et
+ praeteriti doloris memoria recens est et futuri atque inpendentis torquet
+ timor? \textquoteleft Moriatur\textquoteright, inquit. Fortasse id optimum,
+ sed ubi illud: \textquoteleft Plus semper voluptatis\textquoteright? Si enim
+ ita est, vide ne facinus facias, cum mori suadeas. Potius ergo illa dicantur:
+ turpe esse, viri non esse debilitari dolore, frangi, succumbere. Nam ista
+ vestra: \textquoteleft Si gravis, brevis; si longus,
+ levis\textquoteright\space dictata sunt. Virtutis, magnitudinis animi,
+ patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet.}
+ %{176}
+\NewLipsumPar{Audi, ne longe abeam, moriens quid dicat Epicurus, ut intellegas
+ facta eius cum dictis discrepare: \textquoteleft Epicurus Hermarcho salutem.
+ Cum ageremus\textquoteright, inquit, \textquoteleft vitae beatum et eundem
+ supremum diem, scribebamus haec. Tanti autem aderant vesicae et torminum
+ morbi, ut nihil ad eorum magnitudinem posset accedere.\textquoteright\space
+ Miserum hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non potest. Sed
+ audiamus ipsum: \textquoteleft Compensabatur\textquoteright, inquit,
+ \textquoteleft tamen cum his omnibus animi laetitia, quam capiebam memoria
+ rationum inventorumque nostrorum. Sed tu, ut dignum est tua erga me et
+ philosophiam voluntate ab adolescentulo suscepta, fac ut Metrodori tueare
+ liberos.\textquoteright}
+ %{177}
+\NewLipsumPar{Non ego iam Epaminondae, non Leonidae mortem huius morti
+ antepono, quorum alter cum vicisset Lacedaemonios apud Mantineam atque ipse
+ gravi vulnere exanimari se videret, ut primum dispexit, quaesivit salvusne
+ esset clipeus. Cum salvum esse flentes sui respondissent, rogavit essentne
+ fusi hostes. Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua
+ erat transfixus, hastam. Ita multo sanguine profuso in laetitia et in victoria
+ est mortuus. Leonidas autem, rex Lacedaemoniorum, se in Thermopylis
+ trecentosque eos, quos eduxerat Sparta, cum esset proposita aut fuga turpis
+ aut gloriosa mors, opposuit hostibus. Praeclarae mortes sunt imperatoriae;
+ philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Refert tamen, quo modo.
+ (beatus) sibi videtur esse moriens. Magna laus. \textquoteleft
+ Compensabatur\textquoteright, inquit, \textquoteleft cum summis doloribus
+ laetitia.\textquoteright}
+ %{178}
+\NewLipsumPar{Audio equidem philosophi vocem, Epicure, sed quid tibi dicendum
+ sit oblitus es. Primum enim, si vera sunt ea, quorum recordatione te gaudere
+ dicis, hoc est, si vera sunt tua scripta et inventa, gaudere non potes. Nihil
+ enim iam habes, quod ad corpus referas; est autem a te semper dictum nec
+ gaudere quemquam nisi propter corpus nec dolere. \textquoteleft
+ Praeteritis\textquoteright, inquit, \textquoteleft
+ gaudeo.\textquoteright\space Quibusnam praeteritis? Si ad corpus
+ pertinentibus, rationes tuas te video compensare cum istis doloribus, non
+ memoriam corpore perceptarum voluptatum; sin autem ad animum, falsum est, quod
+ negas animi ullum esse gaudium, quod non referatur ad corpus. Cur deinde
+ Metrodori liberos commendas? Quid (in) isto egregio tuo officio et tanta
+ fide\textendash sic enim existimo\textendash ad corpus refers?}
+ %{179}
+\NewLipsumPar{Huc et illuc, Torquate, vos versetis licet, nihil in hac
+ praeclara epistula scriptum ab Epicuro congruens et conveniens decretis eius
+ reperietis. Ita redarguitur ipse a sese, convincunturque scripta eius
+ probitate ipsius ac moribus. Nam ista commendatio puerorum, memoria et caritas
+ amicitiae, summorum officiorum in extremo spiritu conservatio indicat innatam
+ esse homini probitatem gratuitam, non invitatam voluptatibus nec praemiorum
+ mercedibus evocatam. Quod enim testimonium maius quaerimus, quae honesta et
+ recta sint, ipsa esse optabilia per sese, cum videamus tanta officia
+ morientis?}
+ %{180}
+\NewLipsumPar{Sed ut epistulam laudandam arbitror eam, quam modo totidem fere
+ verbis interpretatus sum, quamquam ea cum summa eius philosophia nullo modo
+ congruebat, sic eiusdem testamentum non solum (a) philosophi gravitate, sed
+ etiam ab ipsius sententia iudico discrepare. Scripsit enim et multis saepe
+ verbis et breviter arteque in eo libro, quem modo nominavi, mortem nihil ad
+ nos pertinere. Quod enim dissolutum sit, id esse sine sensu, quod autem sine
+ sensu sit, id nihil ad nos pertinere omnino. Hoc ipsum elegantius poni
+ meliusque potuit. Nam quod ita positum est, quod dissolutum sit, id esse sine
+ sensu, id eius modi est, ut non satis plane dicat quid sit dissolutum.}
+ %{181}
+\NewLipsumPar{Sed tamen intellego quid velit. Quaero autem quid sit, quod, cum
+ dissolutione, id est morte, sensus omnis extinguatur, et cum reliqui nihil sit
+ omnino, quod pertineat ad nos, tam accurate tamque diligenter caveat et
+ sanciat ut Amynomachus et Timocrates, heredes sui, de Hermarchi sententia dent
+ quod satis sit ad diem agendum natalem suum quotannis mense Gamelione itemque
+ omnibus mensibus vicesimo die lunae dent ad eorum epulas, qui una secum
+ philosophati sint, ut et sui et Metrodori memoria colatur.}
+ %{182}
+\NewLipsumPar{Haec ego non possum dicere non esse hominis quamvis et belli et
+ humani, sapientis vero nullo modo, physici praesertim, quem se ille esse vult,
+ putare ullum esse cuiusquam diem natalem. Quid? Idemne potest esse dies
+ saepius, qui semel fuit? Certe non potest. An eiusdem modi? Ne id quidem, nisi
+ multa annorum intercesserint milia, ut omnium siderum eodem, unde profecta
+ sint, fiat ad unum tempus reversio. Nullus est igitur cuiusquam dies natalis.
+ \textquoteleft At habetur!\textquoteright\space Et ego id scilicet nesciebam!
+ Sed ut sit, etiamne post mortem coletur? Idque testamento cavebit is, qui
+ nobis quasi oraculum ediderit nihil post mortem ad nos pertinere? Haec non
+ erant eius, qui innumerabilis mundos infinitasque regiones, quarum nulla esset
+ ora, nulla extremitas, mente peragravisset. Num quid tale Democritus? Ut alios
+ omittam, hunc appello, quem ille unum secutus est.}
+ %{183}
+\NewLipsumPar{Quodsi dies notandus fuit, eumne potius, quo natus, an eum, quo
+ sapiens factus est? Non potuit, inquies, fieri sapiens, nisi natus esset. [et]
+ Isto modo, ne si avia quidem eius nata non esset. Res tota, Torquate, non
+ doctorum hominum, velle post mortem epulis celebrari memoriam sui nominis.
+ Quos quidem dies quem ad modum agatis et in quantam hominum facetorum
+ urbanitatem incurratis, non dico\textendash\space nihil opus est
+ litibus\textendash; tantum dico, magis fuisse vestrum agere Epicuri diem
+ natalem, quam illius testamento cavere ut ageretur.}
+ %{184}
+\NewLipsumPar{Sed ut ad propositum\textendash de dolore enim cum diceremus, ad
+ istam epistulam delati sumus\textendash, nunc totum illud concludi sic licet:
+ qui in summo malo est, is tum, cum in eo est, non est beatus; sapiens autem
+ semper beatus est et est aliquando in dolore; non est igitur summum malum
+ dolor. Iam illud quale tandem est, bona praeterita non effluere sapienti, mala
+ meminisse non oportere? Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus?
+ Themistocles quidem, cum ei Simonides an quis alius artem memoriae
+ polliceretur, \textquoteleft Oblivionis\textquoteright, inquit, \textquoteleft
+ mallem. Nam memini etiam quae nolo, oblivisci non possum quae
+ volo.\textquoteright}
+ %{185}
+\NewLipsumPar{Magno hic ingenio, sed res se tamen sic habet, ut nimis
+ imperiosi philosophi sit vetare meminisse. Vide ne ista sint Manliana vestra
+ aut maiora etiam, si imperes quod facere non possim. Quid, si etiam iucunda
+ memoria est praeteritorum malorum? Ut proverbia non nulla veriora sint quam
+ vestra dogmata. Vulgo enim dicitur: \textquoteleft Iucundi acti
+ labores\textquoteright, nec male Euripides\textendash\space concludam, si
+ potero, Latine; Graecum enim hunc versum nostis omnes\textendash:
+ \textquoteleft Suavis laborum est praeteritorum memoria.\textquoteright\space
+ Sed ad bona praeterita redeamus. Quae si a vobis talia dicerentur, qualibus
+ Caius Marius uti poterat, ut expulsus, egens, in palude demersus tropaeorum
+ recordatione levaret dolorem suum, audirem et plane probarem. Nec enim absolvi
+ beata vita sapientis neque ad exitum perduci poterit, si prima quaeque bene ab
+ eo consulta atque facta ipsius oblivione obruentur.}
+ %{186}
+\NewLipsumPar{Sed vobis voluptatum perceptarum recordatio vitam beatam facit,
+ et quidem corpore perceptarum. Nam si quae sunt aliae, falsum est omnis animi
+ voluptates esse e corporis societate. Corporis autem voluptas si etiam
+ praeterita delectat, non intellego, cur Aristoteles Sardanapalli epigramma
+ tantopere derideat, in quo ille rex Syriae glorietur se omnis secum libidinum
+ voluptates abstulisse. Quod enim ne vivus quidem, inquit, diutius sentire
+ poterat, quam dum fruebatur, quo modo id potuit mortuo permanere? Effluit
+ igitur voluptas corporis et prima quaeque avolat saepiusque relinquit causam
+ paenitendi quam recordandi. Itaque beatior Africanus cum patria illo modo
+ loquens: \textquoteleft Desine, Roma, tuos hostes\textquoteright\space
+ reliquaque praeclare: \textquoteleft Nam tibi moenimenta mei peperere
+ labores.\textquoteright\space Laboribus hic praeteritis gaudet, tu iubes
+ voluptatibus, et hic se ad ea revocat, e quibus nihil umquam rettulerit ad
+ corpus, tu totus haeres in corpore.}
+ %{187}
+\NewLipsumPar{Illud autem ipsum qui optineri potest, quod dicitis, omnis animi
+ et voluptates et dolores ad corporis voluptates ac dolores pertinere? Nihilne
+ te delectat umquam \textendash video, quicum loquar\textendash, te igitur,
+ Torquate, ipsum per se nihil delectat? Omitto dignitatem, honestatem, speciem
+ ipsam virtutum, de quibus ante dictum est, haec leviora ponam: poema,
+ orationem cum aut scribis aut legis, cum omnium factorum, cum regionum
+ conquiris historiam, signum, tabula, locus amoenus, ludi, venatio, villa
+ Luculli\textendash nam si \textquoteleft tuam\textquoteright\space dicerem,
+ latebram haberes; ad corpus diceres pertinere\textendash, sed ea, quae dixi,
+ ad corpusne refers? An est aliquid, quod te sua sponte delectet? Aut
+ pertinacissimus fueris, si in eo perstiteris ad corpus ea, quae dixi, referri,
+ aut deserueris totam Epicuri voluptatem, si negaveris.}
+ %{188}
+\NewLipsumPar{Quod vero a te disputatum est maiores esse voluptates et dolores
+ animi quam corporis, quia trium temporum particeps animus sit, corpore autem
+ praesentia solum sentiantur, qui id probari potest, ut is, qui propter me
+ aliquid gaudeat, plus quam ego ipse gaudeat? [animo voluptas oritur propter
+ voluptatem corporis, et maior est animi voluptas quam corporis. Ita fit, ut
+ gratulator laetior sit quam is, cui gratulatur.] Sed dum efficere vultis
+ beatum sapientem, cum maximas animo voluptates percipiat omnibusque partibus
+ maiores quam corpore, quid occurrat non videtis. Animi enim quoque dolores
+ percipiet omnibus partibus maiores quam corporis. Ita miser sit aliquando
+ necesse est is, quem vos beatum semper vultis esse, nec vero id, dum omnia ad
+ voluptatem doloremque referetis, efficietis umquam.}
+ %{189}
+\NewLipsumPar{Quare aliud aliquod, Torquate, hominis summum bonum reperiendum
+ est, voluptatem bestiis concedamus, quibus vos de summo bono testibus uti
+ soletis. Quid, si etiam bestiae multa faciunt duce sua quaeque natura partim
+ indulgenter vel cum labore, ut in gignendo, in educando, perfacile appareat
+ aliud quiddam iis propositum, non voluptatem? Partim cursu et peragratione
+ laetantur, congregatione aliae coetum quodam modo civitatis imitantur;}
+ %{190}
+\NewLipsumPar{Videmus in quodam volucrium genere non nulla indicia pietatis,
+ cognitionem, memoriam, in multis etiam desideria videmus. Ergo in bestiis
+ erunt secreta e voluptate humanarum quaedam simulacra virtutum, in ipsis
+ hominibus virtus nisi voluptatis causa nulla erit? Et homini, qui ceteris
+ animantibus plurimum praestat, praecipue a natura nihil datum esse dicemus?}
+ %{191}
+\NewLipsumPar{Nos vero, siquidem in voluptate sunt omnia, longe multumque
+ superamur a bestiis, quibus ipsa terra fundit ex sese pastus varios atque
+ abundantes nihil laborantibus, nobis autem aut vix aut ne vix quidem suppetunt
+ multo labore quaerentibus. Nec tamen ullo modo summum pecudis bonum et hominis
+ idem mihi videri potest. Quid enim tanto opus est instrumento in optimis
+ artibus comparandis? Quid tanto concursu honestissimorum studiorum, tanto
+ virtutum comitatu, si ea nullam ad aliam rem nisi ad voluptatem conquiruntur?}
+ %{192}
+\NewLipsumPar{Ut, si Xerxes, cum tantis classibus tantisque equestribus et
+ pedestribus copiis Hellesponto iuncto Athone perfosso mari ambulavisset terra
+ navigavisset, si, cum tanto impetu in Graeciam venisset, causam quis ex eo
+ quaereret tantarum copiarum tantique belli, mel se auferre ex Hymetto voluisse
+ diceret, certe sine causa videretur tanta conatus, sic nos sapientem plurimis
+ et gravissimis artibus atque virtutibus instructum et ornatum non, ut illum,
+ maria pedibus peragrantem, classibus montes, sed omne caelum totamque cum
+ universo mari terram mente complexum voluptatem petere si dicemus, mellis
+ causa dicemus tanta molitum.}
+ %{193}
+\NewLipsumPar{Ad altiora quaedam et magnificentiora, mihi crede, Torquate,
+ nati sumus, nec id ex animi solum partibus, in quibus inest memoria rerum
+ innumerabilium, in te quidem infinita, inest coniectura consequentium non
+ multum a divinatione differens, inest moderator cupiditatis pudor, inest ad
+ humanam societatem iustitiae fida custodia, inest in perpetiendis laboribus
+ adeundisque periculis firma et stabilis doloris mortisque
+ contemptio\textendash ergo haec in animis, tu autem etiam membra ipsa
+ sensusque considera, qui tibi, ut reliquae corporis partes, non comites solum
+ virtutum, sed ministri etiam videbuntur.}
+ %{194}
+\NewLipsumPar{Quid? Si in ipso corpore multa voluptati praeponenda sunt, ut
+ vires, valitudo, velocitas, pulchritudo, quid tandem in animis censes? In
+ quibus doctissimi illi veteres inesse quiddam caeleste et divinum putaverunt.
+ Quodsi esset in voluptate summum bonum, ut dicitis, optabile esset maxima in
+ voluptate nullo intervallo interiecto dies noctesque versari, cum omnes sensus
+ dulcedine omni quasi perfusi moverentur. Quis est autem dignus nomine hominis,
+ qui unum diem totum velit esse in genere isto voluptatis? Cyrenaici quidem non
+ recusant; vestri haec verecundius, illi fortasse constantius.}
+ %{195}
+\NewLipsumPar{Sed lustremus animo non has maximas artis, quibus qui carebant
+ inertes a maioribus nominabantur, sed quaero num existimes, non dico Homerum,
+ Archilochum, Pindarum, sed Phidian, Polyclitum, Zeuxim ad voluptatem artes
+ suas direxisse. Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis
+ excellens ad factorum pulchritudinem? Quae autem est alia causa erroris tanti
+ tam longe lateque diffusi, nisi quod is, qui voluptatem summum bonum esse
+ decernit, non cum ea parte animi, qua inest ratio atque consilium, sed cum
+ cupiditate, id est cum animi levissima parte, deliberat? Quaero enim de te, si
+ sunt di, ut vos etiam putatis, qui possint esse beati, cum voluptates corpore
+ percipere non possint, aut, si sine eo genere voluptatis beati sint, cur
+ similem animi usum in sapiente esse nolitis.}
+ %{196}
+\NewLipsumPar{Lege laudationes, Torquate, non eorum, qui sunt ab Homero
+ laudati, non Cyri, non Agesilai, non Aristidi aut Themistocli, non Philippi
+ aut Alexandri, lege nostrorum hominum, lege vestrae familiae; neminem videbis
+ ita laudatum, ut artifex callidus comparandarum voluptatum diceretur. Non
+ elogia monimentorum id significant, velut hoc ad portam: \textquoteleft Hunc
+ unum plurimae consentiunt gentes populi primarium fuisse
+ virum.\textquoteright}
+ %{197}
+\NewLipsumPar{Idne consensisse de Calatino plurimas gentis arbitramur,
+ primarium populi fuisse, quod praestantissimus fuisset in conficiendis
+ voluptatibus? Ergo in iis adolescentibus bonam spem esse dicemus et magnam
+ indolem, quos suis commodis inservituros et quicquid ipsis expediat facturos
+ arbitrabimur? Nonne videmus quanta perturbatio rerum omnium consequatur,
+ quanta confusio? Tollitur beneficium, tollitur gratia, quae sunt vincla
+ concordiae. Nec enim, cum tua causa cui commodes, beneficium illud habendum
+ est, sed faeneratio, nec gratia deberi videtur ei, qui sua causa commodaverit.
+ Maximas vero virtutes iacere omnis necesse est voluptate dominante. Sunt etiam
+ turpitudines plurimae, quae, nisi honestas natura plurimum valeat, cur non
+ cadant in sapientem non est facile defendere.}
+ %{198}
+\NewLipsumPar{Ac ne plura complectar\textendash sunt enim
+ innumerabilia\textendash, bene laudata virtus voluptatis aditus intercludat
+ necesse est. Quod iam a me expectare noli. Tute introspice in mentem tuam ipse
+ eamque omni cogitatione pertractans percontare ipse te perpetuisne malis
+ voluptatibus perfruens in ea, quam saepe usurpabas, tranquillitate degere
+ omnem aetatem sine dolore, adsumpto etiam illo, quod vos quidem adiungere
+ soletis, sed fieri non potest, sine doloris metu, an, cum de omnibus gentibus
+ optime mererere, cum opem indigentibus salutemque ferres, vel Herculis perpeti
+ aerumnas. Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen
+ verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt.}
+ %{199}
+\NewLipsumPar{Elicerem ex te cogeremque, ut responderes, nisi vererer ne
+ Herculem ipsum ea, quae pro salute gentium summo labore gessisset, voluptatis
+ causa gessisse diceres. Quae cum dixissem, Habeo, inquit Torquatus, ad quos
+ ista referam, et, quamquam aliquid ipse poteram, tamen invenire malo
+ paratiores. Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum
+ optimos viros, tum homines doctissimos. Recte, inquit, intellegis. Age sane,
+ inquam. Sed erat aequius Triarium aliquid de dissensione nostra iudicare.
+ Eiuro, inquit adridens, iniquum, hac quidem de re; tu enim ista lenius, hic
+ Stoicorum more nos vexat. Tum Triarius: Posthac quidem, inquit, audacius. Nam
+ haec ipsa mihi erunt in promptu, quae modo audivi, nec ante aggrediar, quam te
+ ab istis, quos dicis, instructum videro. Quae cum essent dicta, finem fecimus
+ et ambulandi et disputandi.}
+ %{200}
+\NewLipsumPar{Voluptatem quidem, Brute, si ipsa pro se loquatur nec tam
+ pertinaces habeat patronos, concessuram arbitror convictam superiore libro
+ dignitati. Etenim sit inpudens, si virtuti diutius repugnet, aut si honestis
+ iucunda anteponat aut pluris esse contendat dulcedinem corporis ex eave natam
+ laetitiam quam gravitatem animi atque constantiam. Quare illam quidem
+ dimittamus et suis se finibus tenere iubeamus, ne blanditiis eius
+ inlecebrisque impediatur disputandi severitas.}
+%%
+%%
+%% End of file `cicero.ltd.tex'.