summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/language/vietnamese/vietnet/tcvn/install-vn.txt
blob: 0925a65bc1b13edcbf035b483f7ac39b2e71a2c5 (plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
  Vietnamese-HOWTO:LaTeX
  NGUYEN-DAI Quy, DaiQuy.Nguyen@ulg.ac.be
  10 JAN 1999

  H­íng dÉn sö dông tiÕng ViÖt trong LaTeX
  ______________________________________________________________________

  Muc Luc

  1. Cã thÓ dïng tiÕng ViÖt víi LaTeX ?

  2. C¸c phiªn b¶n TeX/LaTeX nµo cã thÓ dïng tiÕng ViÖt ?

  3. C¸c bé font nµo lµ cÇn thiÕt ®Ó ch¹y trªn teTeX ?

     3.1 Font ch÷ TCVN-5712
     3.2 Font ch÷ VISCII

  4. Lµm thÕ nµo ®Ó t¶i xuèng, cµi ®Æt vµ sö dông bé font TCVN ?

     4.1 T¶i xuèng (download)
     4.2 ChuyÓn tõ TrueType font sang d¹ng Meta Font
     4.3 Cµi ®Æt
     4.4 Sö dông trong LaTeX

  5. Gãp ý, lçi vµ bæ sung

  ______________________________________________________________________

  1. Cã thÓ dïng tiÕng ViÖt víi LaTeX ?

  V©ng, b¹n cã thÓ dïng tiÕng ViÖt trong TeX/LaTeX nh­ c¸c ng«n ng÷
  kh¸c.  Tµi liÖu mµ b¹n ®ang ®äc ®©y ®­îc viÕt ra nh»m môc ®Ých cho b¹n
  nh÷ng gîi ý vµ nh÷ng h­íng dÉn s¬ khëi ®Ó b¹n cã thÓ sö dông tiÕng
  ViÖt víi c¸c bé m· kh¸c nhau víi LaTeX.

  2. C¸c phiªn b¶n TeX/LaTeX nµo cã thÓ dïng tiÕng ViÖt ?

  VÒ nguyªn t¾c b¹n cã thÓ dïng tiÕng ViÖt trªn tÊt c¶ c¸c phiªn b¶n cña
  TeX/LaTeX trªn c¸c hÖ ®iÒu hµnh kh¸c nhau. VÊn ®Ò ®Æt ra lóc ®ã lµ
  viÖc chuyÓn ®æi c¸c bé font cho t­¬ng thÝch víi c¸c hÖ ®iÒu hµnh ®ã.

  HiÖn t¹i t¸c gi¶ ®· thö nghiÖm thµnh c«ng c¸c bé font ViÖt nam trªn
  c¸c phiªn b¶n sau ®©y :

  .  MikTeX v1.11 Windows9x/NT. §©y lµ hÖ ch­¬ng tr×nh kh¸ m¹nh cho
     Windows 9x/NT cña t¸c gi¶ Christian Schenk (cschenk@snafu.de).  Xin
     xem MikTeX Homepage <http://www.snafu.de/~cschenk/miktex/> ®Ó biÕt
     thªm chi tiÕt.

  .  teTeX v0.9 Linux. §©y lµ phiªn b¶n ®­îc cung cÊp cïng víi
     RedHat-5.2.

  Tuy nhiªn t¸c gi¶ ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ thö nghiÖm trªn c¸c
  phiªn b¶n TeX/LaTeX kh¸c nh­ Unix TeX (trªn Unix), NTeX (trªn Linux)
  hoÆc c¸c phiªn b¶n dµnh cho Macintosh. C¸c kinh nghiÖm cña ng­êi sö
  dông c¸c ch­¬ng tr×nh nµy sÏ lµ nh÷ng bæ sung quÝ b¸u cho tµi liÖu
  nµy.

  3. C¸c bé font nµo lµ cÇn thiÕt ®Ó ch¹y trªn teTeX ?

  Mét vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n ®Æt ra cho ng­êi sö dông tiÕng ViÖt trong
  hÇu hÕt c¸c øng dông (Windows, Unix/Linux, DOS, Mac...) lµ dïng bé m·
  nµo ? Mét c©u hái kh«ng dÔ dµng g× ®Ó t×m ra c©u tr¶ lêi. Phô thuéc
  vµo thãi quen cña ng­êi sö dông.  Mét sè ng­êi thÝch dïng bé m· nµy,
  sè kh¸c th× thÝch bé m· kh¸c.  ThËt ra sö dông bé m· nµo kh«ng quan
  träng, mµ quan träng lµ sö dông nh­ thÕ nµo ?


  Cã thÓ tãm t¾t s¬ bé c¸c bé m· tiÕng ViÖt hiÖn cã trong vµ ngoµi n­íc
  nh­ sau :

  .  Lo¹i font 1 byte nh­ TCVN3-5712, VISCII, VIETWARE_F...
  .  Lo¹i font 2 byte nh­ VNI-WIN, BK tpHCM2, VIETWARE_X...
  .  Lo¹i font tæ hîp nh­ Microsoft CP 1258, IBM CP 01129...

  Theo t¸c gi¶ cña VietKey : Nh­îc ®iÓm cña lo¹i font 2-byte lµ chÊt
  l­îng ch÷ kh«ng thËt ®Ñp vµ h¬n n÷a kh«ng cho phÐp t¹o font Bitmap.
  Lo¹i font nµy, do c¸c nh­îc ®iÓm trªn, kh«ng ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong tµi
  liÖu nµy. Lo¹i font tæ hîp còng cã c¶ ký tù ®­îc t¹o font 2-byte nªn
  còng kh«ng n»m trong khu«n khæ cña tµi liÖu nµy.


  Tµi liÖu nµy ®Ò cËp chñ yÕu ®Õn lo¹i font 1-byte. Do kh«ng thÓ cïng
  mét lóc cã thÓ lµm viÖc víi tÊt c¶ c¸c bé font (do h¹n chÕ vÒ thoi
  gian vµ ®iÒu kiÖn m¸y mãc), t¸c gi¶ ®· chän hai font tiªu biÓu trong
  nhãm nµy lµ TCVN vµ VISCII. Tuy nhiªn theo c¸ch thøc nµy th× tÊt c¶
  c¸c lo¹i font lo¹i 1-byte cã thÓ chuyÓn ®æi tõ d¹ng TrueType sang Meta
  Font ®Ó dïng ®­îc trong LaTeX.

  3.1. Font ch÷ TCVN-5712

  §©y lµ bé font ch÷ ®· ®­îc c«ng nhËn chÝnh thøc ®Ó sö dông t¹i ViÖt
  nam.  Bé font ®­îc thiÕt kÕ chñ yÕu ë d¹ng TrueType dïng cho c¸c øng
  dông trªn Windows.

  Trªn Internet bé font nµy ®­îc t¶i xuèng miÔn phÝ tõ :
  <http://www.vnn.vn/> hoÆc  <http://home.vnn.vn/utilities/> kÌm theo
  ch­¬ng tr×nh gâ VietKey trong Windows 3.x/9x/NT.

  PhÇn tiÕp theo ®©y sÏ tr×nh bµy chi tiÕt lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ cµi ®Æt
  vµ sö dông bé font TCVN víi LaTeX trªn c¶ Windows9x/NT vµ Linux.

  3.2. Font ch÷ VISCII  

  §©y lµ s¶n phÈm cña Trichlor Organization <http://www.trichlor.org/>.
  Bé font nµy ®­îc thiÕt kÕ cho hÇu hÕt c¸c hÖ ®iÒu hµnh : Windows, DOS,
  Unix/X-Windows vµ Macintosh. ViÖc cµi ®Æt bé font nµy rÊt ®¬n gi¶n v×
  tÊt c¶ ®· ®­îc thiÕt kÕ s½n.

  C¸c b¹n cã thÓ t×m thÊy bé font Computer Modern Roman (vncmr-2.2
  15/7/1996) cïng víi h­íng dÉn cµi ®Æt t¹i c¸c server
  CTAN:/language/vietnamese/vncmr/.  T¸c gi¶ lµ Werner Lemberg
  (a7621gac@awiuni11.bitnet)

  NÕu c¸c b¹n thÝch dïng TTF h¬n lµ CMR th× cã thÓ t¶i xuèng bé font
  VISCII ®· ®­îc chuyÓn tõ TTF sang bëi t¸c gi¶ T« Thanh B×nh
  <http://infaut.et.uni-magdeburg.de/~binh/vietnam_tex.html>.

  4. Lµm thÕ nµo ®Ó t¶i xuèng, cµi ®Æt vµ sö dông bé font TCVN ?

  4.1. T¶i xuèng (download) 

  C¸c bé font TCVN cã thÓ ®­îc t¶i xuèng tõ c¸c server
  CTAN:/language/vietnamese/tcvn/

  HoÆc cã thÓ ®­îc t¶i xuèng tõ mét trong c¸c ®Þa chØ sau ®©y:

  .  <http://members.xoom.com/quy/VietLUG/vlug/howtos/>
  .  <ftp://ltas18.ltas.ulg.ac.be/pub/vlug/howtos/>

  4.2. ChuyÓn tõ TrueType font sang d¹ng Meta Font

  B»ng c«ng cô ttf2mf t¸c gi¶ ®· chuyÓn c¸c font TCVN tõ d¹ng TrueType
  sang d¹ng Meta Font (vn*.mf).  Tõ c¸c file nµy c¸c ch­¬ng tr×nh cña
  TeX sÏ t¹o ra c¸c file TeX font metrics (vn*.tfm). TÊt c¶ c¸c file cña
  c¶ hai d¹ng nµy cïng víi c¸c file ®Þnh nghÜa font vµ style ®­îc nÐn
  trong file tcvn-tex.tar.gz.

  4.3. Cµi ®Æt

  Tõ c¸cfile t¶i xuèng, c¸c b¹n sö dông dßng lÖnh sau ®Ó gì nÐn c¸c file

                  $ gunzip tcvn-tex.tar.gz
                  $ tar xvf tcvn-tex.tar

  C¸c b¹n sÏ thu ®­îc c¸c th­ môc sau:

  .  doc: chøa c¸c file h­íng dÉn vµ  vÝ dô.
  .  texinput: chøa c¸c file ®Þnh nghÜa font vµ style cho TeX.  (*.fd,
     *.sty)
  .  source : chøa c¸c file nguån cña Meta Font (vn*.mf)
  .  tfm : chøa c¸c file TeX font metrics (vn*.tfm)

  ViÖc cµi ®Æt thËt ra chØ ®¬n gi¶n lµ copy c¸c file trªn vµo nh÷ng th­
  môc thÝch hîp cña tex mµ b¹n ®ang sö dông. Gi¶ sö r»ng b¹n ®· cµi ®Æt
  c¸c phiªn b¶n TeX/LaTeX nh­ sau :

  .  §èi víi MikTeX:C:\texmf\ vµ C:\localtexmf\.  Bé font sÏ ®­îc cµi
     ®Æt vµo th­ môc C:\localtexmf\.
  .  §èi víi teTeX:/usr/share/texmf/

  Víi qui ­íc r»ng th­ môc cµi ®Æt bé font tiÕng ViÖt lµ tcvn, sau ®©y
  lµ c¸c b­íc cÇn thiÕt ®Ó cµi ®Æt:

  .  Copy c¸c file trong th­ muc texinput vµo th­ môc tcvn.
     MikTeX: C:\localtexmf\tex\latex\tcvn\
     teTeX: /usr/share/texmf/tex/latex/tcvn/

  .  Copy c¸c file trong th­ môc source vµo th­ môc c¸c file nguån cña
     Meta Font vÝ dô nh­:
     MikTeX:C:\localtexmf\fonts\source\tcvn\
     teTeX:/usr/share/texmf/fonts/source/tcvn/

  .  §èi víi c¸c font tfm th«ng th­êng th× kh«ng cÇn cµi ®Æt v× khi b¹n
     biªn dÞch file nguån TeX sÏ tù ®éng t¹o ra c¸c file nµy.  Tuy nhiªn
     trong tr­êng hîp phiªn b¶n cña b¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã b¹n cã thÓ
     cµi ®Æt nh­ sau:
     MikTeX:C:\localtexmf\fonts\tfm\tcvn\
     teTeX:/usr/share/texmf/fonts/tfm/tcvn/

  TiÕp ®Õn, ®èi víi teTeX b¹n ph¶i thªm mét dßng sau vµo trong file
  /usr/share/texmf/fontname/special.map :

                  vn  tcvn  vn

  B­íc cuèi cïng lµ cËp nhËt b»ng c¬ së d÷ liÖu võa míi ®­îc thªm vµo.
  Víi teTeX c¸c b¹n dïng :

                  $ texhash

  Víi MikTeX b¹n chän [Programs]- [MikTeX]- [Maintenance]- [Refresh
  Filename Database] hoÆc tõ cöa sæ DOS gâ lÖnh sau :

                  C:\initexmf -u

  4.4. Sö dông trong LaTeX

  Víi LaTeX, c¸c b¹n cã thÓ dïng font tiÕng ViÖt vÝ dô nh­ sau :

          \documentclass[12pt,a4paper]{article}
          \usepackage{tcvn}
          \begin{document}
                  ...
                  (Text in TCVN encoding)
                  ...
          \end{document}

  Khi b¹n dïng package tcvn th× c¸c font ch÷ ®­îc ®Þnh nghÜa mÆc ®Þnh
  nh­ sau:

  .  Sans font : VnArial
  .  Roman font : VnTime
  .  Typewriter font : VnCourier

  Muèn thay ®æi font ch÷ th× dïng c¸c lÖnh sau ®©y:

  .  \VnArial : Font ch÷ VnArial
  .  \VnArialB : Font ch÷ VnArial Bold
  .  \VnArialI : Font ch÷ VnArial Italic
  .  \VnArialBI : Font ch÷ VnArial Bold and Italic
  .  \VnArialH : Font ch÷ VnArial Hoa
  .  \VnCourier : Font ch÷ VnCourier
  .  \VnCourierB : Font ch÷ VnCourier Bold
  .  \VnCourierI : Font ch÷ VnCourier Italic
  .  \VnCourierBI : Font ch÷ VnCourier Bold and Italic
  .  \VnCourierH : Font ch÷ VnCourier Hoa
  .  \VnTime :  Font ch÷  VnTime
  .  \VnTimeB :  Font ch÷  VnTime Bold
  .  \VnTimeI :  Font ch÷  VnTime Italic
  .  \VnTimeBI :  Font ch÷  VnTime Bold and Italic
  .  \VnTimeH :  Font ch÷  VnTime Hoa

  VÝ dô: Muèn in dßng ch÷ 'Sµi gßn' b»ng font VnTime ch÷ ®Ëm vµ cì lín
  c¸c b¹n cã thÓ dïng:

          {\VnTimeB {\Large Sµi gßn}}

  Xem thªm file vidu.tex trong th­ môc doc ®Ó biÕt chi tiÕt c¸ch dïng.

  5. Gãp ý, lçi vµ bæ sung

  Mäi gãp ý, lçi hoÆc bæ sung cho tµi liÖu nµy xin göi ®Õn :
  NGUYEN-DAI Quy <mailto:DaiQuy.Nguyen@ulg.ac.be>.