summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/language/armenian/armtex/examples/latex/manual.tex
blob: 04d6a78d604fa1dd57abe6427f9552fd352dc593 (plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%
%% This is the `manual.tex' file (ArmTeX manual in Armenian).
%%
%% This file is a part of the ArmTeX project [2024/01/13 v3.0-beta5]
%%
%% ArmTeX is a system for writing in Armenian with plain TeX and/or LaTeX(2e).
%%
%% Copyright 1997 - 2024:
%%   Serguei Dachian (Serguei.Dachian_AT_univ-lille.fr),
%%   Arnak Dalalyan  (arnak.dalalyan_AT_ensae.fr),
%%   Vardan Akopian  (vakopian_AT_yahoo.com).
%%
%% ArmTeX may be distributed and/or modified under the conditions of the LaTeX
%% Project Public License, either version 1.3 of this license or (at your
%% option) any later version.
%%
%% The latest version of this license is in
%%   http://www.latex-project.org/lppl.txt
%% and version 1.3 or later is part of all distributions of LaTeX version
%% 2005/12/01 or later.
%%
%% ArmTeX has the LPPL maintenance status `author-maintained'.
%%
%% For more details, installation instructions and the complete list of files
%% see the provided `README' file.
%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%


\documentclass[12pt,a4paper]{article}


\expandafter\ifx\csname pdfglyphtounicode\endcsname\relax\else
\InputIfFileExists{glyphtounicode.tex}{}{}
\fi


\usepackage{mflogo}
\usepackage{armtex}


\def\mybs{\char'134}
\def\mybar{\char'174}
\def\mylbrace{\char'173}
\def\myrbrace{\char'175}
\def\myindent{\leavevmode\hskip\parindent}

\parskip=5pt


\title{\ArmTeX$\,$` $\,${\aroff \TeX}-um ev {\aroff \LaTeX}-um Hayeren Lezvov 
Grelu Hamakarg\\
{\normalsize\aroff (\latArmTeX: a System for Writing in Armenian with \TeX\ and
\LaTeX)}}
\author{%
Sergey DASHYAN  \thanks{{\tt Serguei.Dachian@univ-lille.fr}}\\
Ar'nak DALALYAN \thanks{{\tt arnak.dalalyan@ensae.fr}}\\
Vardan HAKOBYAN \thanks{{\tt vakopian@yahoo.com}}
}
\date{1-u' hunisi 1999 th.}



\begin{document}



\maketitle


\vglue -12cm
\noindent
%
\textsl{\textbf{OWSHADROWT'YO|WN:} Sa tarberak 2.0-i (grethe anphophox)
  dzer'narkn e': Ayn kphoxarinvi tarberak 3.0-i dzer'narkov naxqan ays beta
  tho\-ghark\-man pashtonakanacowmu': \ArmTeX~3.0-i nor hnaravoruthyunneri
  (g'a\-ma\-na\-ka\-vor) hamar'ot nkaragrowmu' (angleren lezvov) karogh eq
  gu't\armuh nel~{\sl ``README''} fayli verjum:}
%
\vglue 9.93cm
%\vglue 10.43cm


\section{Nerac'uthyun}

\myindent \ArmTeX-u' {\aroff \TeX}-um ev {\aroff \LaTeX}-um hayeren lezvov
grelu hamakarg e': Ays hamakargu' o'gtagorc'elu hamar anhrag'esht e' unenal
{\aroff \TeX} c'ragiru' (og'tvac' {\aroff plain \TeX} ev/kam {\aroff \LaTeXe}
formatnerov), inchpes naev {\aroff \MF} c'ragiru': Hamakargu' karogh e'
o'gtagorc'vel inchpes latinakan steghnashar unecogh hamakargchi vra (ar'anc
oreve' hatuk ha\-ye\-re\-nac\-man), aynpes e'l kamayakan haykakan steghnashar
unecoghi vra, ayn paymanov or hayeren aybubenu' gtnvi u'ndlaynvac' {\tt ASCII}
aghyusaki erk\-rord kesum, aysinqn 128-ic 255 dirqerum: Ayd paymanin e'
bavararum, o'rinaki hamar, {\tt ArmSCII8} haykakan standartu':

\ArmTeX\ hamakargu' anvj'ar e' ({\aroff freeware}): Karogh eq ayn ar'anc
mta\-hog\-ve\-lu bag'anel dzer u'nkernerin ev barekamnerin, miayn ayn paymanov
or phoxanceq bolor fayleru': Mi tatanveq mez dimel bolor harcerov ev
ar'ajarkuthyunnerov:

\ArmTeX-i teghadrman ({\rm installation}-i) hamar anhrag'esht bolor
te\-ghe\-ku\-thyun\-ne\-ru' gtnvum en {\rm ``README''} faylum:

Hamakargu' o'gtagorc'elu hamar bavakan e' karoghanal ayn kanchel dzer
fayleric, tirapetel tar'qatesakneru' phoxogh hramannerin ev i\-ma\-nal the
inchpes petq e' nermuc'el teqstu' steghnasharic: Ays
gor\-c'o\-ghu\-thyun\-ne\-ru' nkaragrvac' en hajordogh ereq bag'innerum:


\section{Tar'eri ev ketadrakan nshanneri greladzevu'}
\label{s2}

\myindent Ethe dzer hamakargichu' o'g'tvac' che' haykakan steghnasharov, apa
ta\-r'e\-ru' petq e' nermuc'ven tar'adardzuthyan hetevyal aghyusaki hamadzayn`

\begin{table}[ht]
\centerline{\vbox{\offinterlineskip
\halign{\strut\vrule width1pt#&&\artm\quad #\ \hfill&\artm
#\quad\hfill&\vrule#&\quad\tt #\ \hfill&\vrule width1pt#\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&A&a&&a&&I&i&&i&&Y&y&&y&&T&t&&t&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&B&b&&b&&L&l&&l&&N&n&&n&&R&r&&r&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&G&g&&g&&X&x&&x&&Sh&sh&&sh &&C&c&&c&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&D&d&&d&&C'&c'&&c'&&O&o&&o&&W&w&&w&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&E&e&&e&&K&k&&k&&Ch&ch&&ch &&P'&p'&&p', ph&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&Z&z&&z&&H&h&&h&&P&p&&p&&Q&q&&q&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&E'&e'&&e'&&Dz&dz&&dz &&J&j&&j&&&ev&&ev&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&U'&u'&&u'&&Gh&gh&&gh &&R'&r'&&r'&&O'&o'&&o'&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&T'&t'&&t', th&&J'&j'&&j'&&S&s&&s&&F&f&&f&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&G'&g'&&g'&&M&m&&m&&V&v&&v&&U&u&&u, ow&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
}}}
\caption{Tar'adardzuthyun:}
\label{t1}
\end{table}

Inchpes erevum e' ays aghyusakic, orosh tar'er unen krknaki
ta\-r'a\-dar\-dzu\-thyun. o'rinak <<th>> tar'u' stanalu hamar kareli e'
nermuc'el inchpes [~{\tt t'}~], aynpes e'l [~{\tt th}~]: Mec'atar'eru' stanalu
hamar petq e' ha\-ma\-pa\-tas\-xan tar'adardzuthyan mej latinakan
phoqratar'eru' (boloru' kam miayn ar'ajinu') phoxarinel mec'atar'erov: O'rinak
<<TH>> tar'u' sta\-na\-lu hamar kareli e' nermuc'el [~{\tt T'}~], [~{\tt TH}~]
kam [~{\tt Th}~]: Bacar'uthyunnern en <<ev>>-u', oru' mec'atar' chuni, ev
<<u>>-n, ori mec'atar'u' uni erku greladzev. nermuc'elov [~{\tt U}~] kam
[~{\tt OW}~] kstanaq <<U>>, isk nermuc'elov [~{\tt Ow}~]$\,$` <<Ow>>:

Nshenq, or \ArmTeX\ 1.0-i o'gtagorc'ac' tar'adardzuthyan hamakargu' tarbervum
e' Aghyusak~\ref{t1}-um bervac'ic: Aveli j'shgrit`
\begin{itemize}
\item[--]<<g'>> tar'i [~{\tt z'}~] ev [~{\tt zh}~] hin greladzeveru'
  phoxarinvel en [~{\tt g'}~]-ov,
\item[--]<<c'>> tar'i [~{\tt ts}~] hin greladzevu' phoxarinvel e' [~{\tt
    c'}~]-ov,
\item[--]<<j'>> tar'i [~{\tt j'}~] ev [~{\tt ch'}~] hin greladzeveric
  \ArmTeX-i nor tar\-be\-ra\-kum nergravvel e' miayn ar'ajinu':
\end{itemize}

Ays tarberuthyunneri patj'ar'ov, \ArmTeX\ 1.0-ov grvac' dzer fayleru' karogh
en phophoxuthyunneri kariq unenal: Neroghamit klineq dzez ays neghuthyunu'
patj'ar'elu hamar: Tar'adardzuthyan ayspisi u'ntruthyunu' ev phophoxuthyunu'
omanc mot karogh e' zarmanq kam dg'gohuthyun a\-r'a\-jac\-nel, sakayn ayn uni
o'byektiv patj'ar'ner, oronq kqnnarkven suyn bag'ni verjum:

Baci tar'eric hamakargu' o'g'tvac' e' naev hetevyal ketadrakan (ev och miayn)
nshannerov`

\begin{itemize}
\item[\artm .]\quad mijaket, greladzevu'` [~{\tt .}~]$\,$,
\item[\artm ,]\quad storaket, greladzevu'` [~{\tt ,}~]$\,$,
\item[\artm :]\quad verjaket, greladzevu'` [~{\tt :}~]$\,$,
\item[\artm `]\quad but', greladzevu'` [~{\tt `}~]$\,$,
\item[\artm |]\quad shesht, greladzevu'` [~{\tt\mybar}~]$\,$,
\item[\artm ?]\quad paruyg/harcakan nshan, greladzevu'` [~{\tt ?}~]$\,$,
\item[\artm !]\quad erkaracman/bacakanchakan nshan, greladzevu'` [~{\tt
    !}~]$\,$,
\item[\artm -]\quad miut'yan gc'ik, greladzevu'` [~{\tt -}~]$\,$,
\item[\artm \|]\quad anjatman gic', greladzevu'` [~{\tt \mybs textanjgic}~]
  kam [~{\tt \mybs\mybar}~]$\,$,
\item[\artm --]\quad ent'amna/toghadardzi nshan, greladzevu'` [~{\tt
    -{\kern0.2em}-}~]$\,$,
\item[\artm ']\quad apat'arc, greladzevu'` [~{\tt '}~]$\,$,
\item[\artm ...]\quad kaxman keter, greladzevu'` [~{\tt ...}~]$\,$,
\item[\artm ....]\quad bazmaket, greladzevu'` [~{\tt ....}~]$\,$,
\item[\artm (]\quad dzax kor p'akagic', greladzevu'` [~{\tt (}~]$\,$,
\item[\artm )]\quad aj kor p'akagic', greladzevu'` [~{\tt )}~]$\,$,
\item[{\artm [}]\quad dzax ughigh p'akagic', greladzevu'` [~{\tt [}~]$\,$,
\item[{\artm ]}]\quad aj ughigh p'akagic', greladzevu'` [~{\tt ]}~]$\,$,
\item[\artm \{]\quad dzax dzevavor p'akagic', greladzevu'` [~{\tt \mybs
    textbraceleft}~] kam [~{\tt \mybs\mylbrace}~]$\,$,
\item[\artm \}]\quad aj dzevavor p'akagic', greladzevu'` [~{\tt \mybs
    textbraceright}~] kam [~{\tt \mybs\myrbrace}~]$\,$,
\item[\artm \!]\quad lat. bacakanchakan nshan, greladzevu'` [~{\tt \mybs
    textexclam}~] kam [~{\tt \mybs!}~]$\,$,
\item[\artm ;]\quad ket-storaket, greladzevu'` [~{\tt ;}~]$\,$,
\item[\artm ``]\quad bacvogh angliakan chakert, greladzevu'` [~{\tt
    `{}`}~]$\,$,
\item[\artm '']\quad phakvogh angliakan chakert, greladzevu'` [~{\tt '{}'}~]
  kam [~{\tt "}~]$\,$,
\item[\artm \$]\quad dolari nshan, greladzevu'` [~{\tt \mybs textdollar}~] kam
  [~{\tt \mybs\$}~]$\,$,
\item[\artm \%]\quad tokosi nshan, greladzevu'` [~{\tt \mybs textpercent}~]
  kam [~{\tt \mybs\%}~]$\,$,
\item[\artm *]\quad astghanish, greladzevu'` [~{\tt *}~]$\,$,
\item[\artm +]\quad gumarman nshan, greladzevu'` [~{\tt +}~]$\,$,
\item[\artm /]\quad kotoraki nshan, greladzevu'` [~{\tt /}~]$\,$,
\item[\artm <]\quad bacvogh chakert, greladzevu'` [~{\tt <}~] kam [~{\tt
    <<}~]$\,$,
\item[\artm >]\quad phakvogh chakert, greladzevu'` [~{\tt >}~] kam [~{\tt
    >>}~]$\,$,
\item[\artm =]\quad havasaruthyan nshan, greladzevu'` [~{\tt =}~]$\,$,
\item[\artm @]\quad {\rm at}-i nshan, greladzevu'` [~{\tt @}~]$\,$,
\item[\artm \?]\quad lat. harcakan nshan, greladzevu'` [~{\tt \mybs
    textquestion}~] kam [~{\tt \mybs?}~]$\,$,
\item[\artm ---]\quad lat. erkar gic', greladzevu'` [~{\tt
    -{\kern0.2em}-{\kern0.2em}-}~]$\,$,
\item[\artm \#]\quad angliakan hamari nshan, greladzevu'` [~{\tt \mybs
    texthash}~] kam [~{\tt \mybs\#}~]$\,$,
\item[\artm \&]\quad angleren <<ev>>, greladzevu'` [~{\tt \mybs textand}~] kam
  [~{\tt \mybs\&}~]$\,$:
\end{itemize}

Inchpes nkateciq, orosh nshanner unen erku greladzev, oroncic meku' uni {\tt
  \mybs text...}\ tesqu': Aydpisi nshanner tpelu ar'avel vstaheli mijocu' {\tt
  \mybs text...}\ hramani o'gtagorc'umn e', minchder' nuyn nshanu' tpogh myus
hra\-ma\-nu', linelov aveli harmar o'gtagorc'elu hamar, karogh e'
an\-ha\-ma\-te\-ghe\-li linel {\aroff\LaTeX}-i orosh phathethneri ({\rm
  package}-neri), kam nuynisk {\aroff\LaTeX}-i apaga tarberakneri het: Inchpes
ktesnenq Bag'in~\ref{lload}-um, o'g\-ta\-gor\-c'o\-ghu' nuynisk hnaravoruthyun
uni <<anjatel>> ayd hramanneric omanq:

Ethe dzer hamakargichu' o'g'tvac' e' haykakan steghnasharov, apa i havelumn
veru' nkaragrvac' mijoci, steghnashari vra goyuthyun unecogh tar'eru' ev
nshanneru' karogh en nermuc'vel anmijakanoren:

Nshenq, or dg'baxtabar hayeren teqstum toghadardzumu' inq\-na\-be\-ra\-bar chi
katarvum: Ayn iragorc'elu hamar karogh eq o'gtagorc'el bun {\rm \LaTeX}-i {\tt
  \mybs-} ev \ArmTeX-i {\tt\mybs armuh} ({\aroff ARMenian Unconditional
  Hyphenation}) hramanneru': Verjin hramanu' katarum e' och paymanakan
to\-gha\-dar\-dzum ev imast uni o'gtagorc'el gaghtnavanki <<u'>> unecogh
ba\-r'e\-rum ev <<ev>> kcagiru' toghadardzov kiselis: O'rinak, karogh eq
nermuc'el [~{\tt si\mybs-ra\mybs-marg}~], [~{\tt bu'\mybs armuh\ nuthyun}~]
kam [~{\tt Se\mybs armuh\ van}~]:

Verjapes nkatenq, or shat hazvagyut depqerum, stacvac' ar\-dyun\-qu' karogh e'
tarbervel naxatesvac'ic: O'rinak, ethe <<t>> tar'in anmijapes hajordum e'
<<h>> tar'u', bnakan kliner o'gtagorc'el [~{\tt th}~]
ta\-r'a\-dar\-dzu\-thyu\-nu', sakayn verjins kmeknabanvi orpes <<th>> tar'u':
Nman thyurimacuthyunneric karogh eq xusaphel [~{\tt th}~]-i phoxaren
nermuc'elov [~{\tt t\mybs textbreaklig h}~] kam [~{\tt t\mybs *h}~]: Nshenq,
or mer tar'adardzuthyan ha\-ma\-kar\-gi steghc'man ev katarelacman erkrord
skzbunqn e' eghel (ar'ajinu' iharke linelov arevelahayereni het fonetik
hamapatasxanuthyunu') nman thyurimacuthyunneri minimizacumu': O'rinak, suyn
dzer'narku' kaz\-me\-lis, menq och mi angam aydpisi depqeri chenq handipel
(bnakanabar, baci ditavoryal bervac' o'rinakneric): Storev mejberum enq mez
hayt\-ni aydpisi thyurimacuthyunneri lriv canku'.
\begin{enumerate}
%
\item <<e\*v>> tar'axumbu' parunakogh bolor bar'eru', o'rinak` <<tare\*verj>>
  bar'u' karogh e' tar'adardzvel orpes [~{\tt tare\mybs *verj}~]:
%
\item Apatharcu' kam angliakan chakertu'` orosh tar'erin hajordelis, o'rinak
  [~{\tt ``mat''}~] nermuc'elis anspaselioren kstacvi <<``mat''>>, ayl och the
  <<``mat">>: Nshenq or ays depqum, baci {\tt \mybs *} hramani
  o'g\-ta\-gor\-c'u\-mic, ka naev hetevyal luc'umu'` [~{\tt ``mat"}~]:
%
\item Hetevyal bar'eru' ev nrancov kazmvac' barduthyunneru'`
\begin{itemize}
\item[--]d\*zzal [~{\tt d\mybs *zzal}~],
\item[--]t\*haj' [~{\tt t\mybs *haj'}~],
\item[--]t\*has [~{\tt t\mybs *has}~]:
\end{itemize}
%
\end{enumerate}
Nuynanman depqer gtnelis, xndrum enq mez imacuthyan mej dnel` veru' bervac'
canku' lrivacnelu npatakov:


\section{Inchpes kanchel \ArmTeX-u' dzer fayleric}
\subsection{{\bf \LaTeX}-i depqum}
\label{lload}

\myindent \ArmTeX-u' {\rm \LaTeX}-um o'gtagorc'elu hamar, naxevar'aj petq e'
kanchel {\rm\LaTeX}-i {\tt armtex} phathethu'` hetevyal hramanu'.

{\tt \mybs usepackage\mylbrace armtex\myrbrace}

\noindent tpelov dzer fayli skzbnamasum ({\tt \mybs documentclass} ev {\tt
  \mybs begin\mylbrace document\myrbrace} hramanneri mijev):


Ays phathethin kareli e' tal hetevyal fakultativ argumentneru'` {\tt latin},
{\tt notstar}, {\tt notbar}, {\tt notexclam}, {\tt notdots} ev {\tt safe}: Ays
argumentneru' karogh en o'gtagorc'vel miag'amanak, o'rinak`

{\tt \mybs usepackage[latin,notbar,notexclam]\mylbrace armtex\myrbrace}\qquad:

Ayg'm nkaragrenq ays argumentneri imastneru':

\ArmTeX-u'` {\tt latin} argumenti bacakayuthyan depqum, hayeren lezvov e' tpum
dzer dokumenti himnakan teqstu', inchpes naev bo\-van\-da\-ku\-thyu\-nu',
gluxneri ev bag'inneri anunneru' ev ayln: Sakayn, ethe da dzer uzac'u' che',
apa karogh eq o'gtagorc'el {\tt latin} argumentu' ev hayeren teqst sta\-na\-lu
hamar kirar'el tar'atesakneru' phoxogh hramanneru', oronq nka\-ra\-grvac' en
\ref{lfonts}~bag'num:

\ArmTeX-u' verasahmanum e' {\tt \mybs*}, {\tt \mybs|} ev {\tt \mybs!} {\rm
  \LaTeX}-i standart hra\-man\-ne\-ru'` pahpanelov nranc imastu'
mathematikakan eghanakum: Ethe dzer mot aydpisi verasahmanumneri het kapvac'
problemner ar'ajanan, apa karogh eq drancic yuraqanchyuru' <<anjatel>>`
o'gtagorc'elov ha\-ma\-pa\-tas\-xa\-na\-bar {\tt notstar}, {\tt notbar} kam
{\tt notexclam} fakultativ ar\-gu\-ment\-ne\-ru':

{\rm \LaTeX}-u' {\tt \mybs vdots} ev {\tt \mybs ddots} hramanneru'
iragorc'elis keteru' vercnum e' u'nthacik tar'atesakic (i tarberuthyun
mathematikakan eghanakum keter dnogh myus hramanneri): \ArmTeX-u' ughghum e'
{\rm \LaTeX}-i ayd tar\-o'\-ri\-nak varqu'` verohishyal hramanneru'
verasahmanelov: Ethe dzer mot aydpisi verasahmanumneri het kapvac' problemner
ar'ajanan, apa karogh eq ayn <<anjatel>> o'gtagorc'elov {\tt notdots}
argumentu':

Ethe duq npatakaharmar eq gtnum miag'amanak <<anjatel>> veru' nkaragrvac'
bolor hing verasahmanumneru', apa karogh eq o'gtagorc'el {\tt safe}
argumentu':

Nshenq, or \ArmTeX-um o'gtagorc'vogh tar'atesaknerum tar'eru' ev nu'\armuh
shanneru' dasavorvac' en {\tt OT6} dirqabashxman hamadzayn: Ethe
o'g\-ta\-gor\-c'um eq {\rm \LaTeX}-i {\tt armtex} phathethu', apa {\tt OT6}-u'
kanchvum e' inqnu'stinqyan: Ayd depqum och miayn kariq chka, ayl naev chi
kareli {\tt OT6}-u' kanchel <<dzer'qov>>, aysinqn o'gtagorc'elov {\rm
  \LaTeX}-i standart {\tt fontenc} phathethu':

Verjapes, hayeren steghnashar o'gtagorc'elu hamar petq e' kancheq
{\rm\LaTeX}-i standart {\tt inputenc} phathethu'` dzer steghnasharin
ha\-ma\-pa\-tas\-xa\-nogh dirqabashxman anunu' (phoqratar'erov) orpes argument
ta\-lov, o'rinak`

{\tt \mybs usepackage[armscii8]\mylbrace inputenc\myrbrace}\qquad:

Dg'baxtabar, \ArmTeX\ 2.0-um naxatesvac' e' miayn {\tt ArmSCII8}
dir\-qa\-bash\-xu\-mu': Verjins sahmanvac' e' {\aroff ``armscii8.def''}
faylum, oru' karogh eq orpes himq o'gtagorc'el ayl dirqabashxumner sahmanelu
hamar: Owrax klinenq stanal dzer sahmanac' ev phordzarkac' ayl
dirqabashxumneru'` \ArmTeX-i hetaga tarberaknerum u'ndgrkelu npatakov:


\subsection{{\bf Plain \TeX}-i depqum}

\myindent \ArmTeX-u' {\rm plain \TeX}-um o'gtagorc'elu hamar, naxevar'aj petq
e' kan\-chel {\rm ``arm.tex''} faylu'` hetevyal hramanu' teghadrelov dzer
fayli skzbum.

{\tt \mybs input arm}\qquad:

Hayeren steghnashar o'gtagorc'elu hamar anhrag'esht e' kanchel naev {\rm
  ``armkb-a8.tex''} faylu'`

{\tt \mybs input armkb-a8}\qquad:

Verohishyal {\rm ``armkb-a8.tex''} faylu' naxatesvac' e' {\tt ArmSCII8}
dir\-qa\-bashx\-man hamar: Ayd faylu' karogh eq himq u'ndunel ayl
dirqabashxumner sahmanelu hamar: Owrax klinenq stanal dzer sahmanac' ev
phordzarkac' ayl dirqabashxumneru'` \ArmTeX-i hetaga tarberaknerum u'ndgrkelu
npatakov:


\section{Tar'atesakneru' phoxelu het kapvac' hra\-man\-ner}
\subsection{{\bf \LaTeX}-i depqum}
\label{lfonts}

\subsubsection{O'rthogonal hramanner}

\myindent {\rm\LaTeXe}-u' uni tar'atesakner phoxelu j'kun
hamakarg. ta\-r'a\-te\-sa\-ku' oroshvum e' hing parametrerov ({\rm encoding,
  family, series, shape, size}), oronq karogh en phophoxvel iraric ankax
(o'rthogonal dzevov): O'rinak` {\rm Computer Modern Roman (cmr)} u'ntaniqu'
u'ntrvum e' {\tt \mybs rmfamily} hra\-ma\-nov, isk italik dzevu'` {\tt \mybs
  itshape} hramanov: Ayspisov, nermuc'elov o'rinak

{\tt \mylbrace\mybs rmfamily\mybs itshape cat\myrbrace}\qquad,

\noindent angleren {\rm ``cat''} bar'u' ktpvi {\rm cmr} u'ntaniqi italik
dzevov: Nshenq naev, or bolor o'rthogonal hramanneru' unen {\tt \mybs text...}
tipi hamarg'eq, oru' ha\-ma\-pa\-tas\-xan phophoxuthyunu' kirar'um e'
argumentum gtnvogh teqsti vra: O'rinak, naxord o'rinaki hamarg'eq greladzevn
e'`

{\tt \mybs textrm\mylbrace \mybs textit\mylbrace cat\myrbrace\myrbrace}\qquad:

\ArmTeX-u' parunakum e' tar'atesakneri erku u'ntaniq` {\rm cmr} ev {\rm cmss}:
Ar'ajin u'ntaniqu' uni ereq dzeveri (normal, italik ev shegh) thav ({\rm
  bold}) ev normal ({\rm medium}) tarberakneru': Erkrord u'ntaniqu' uni erku
dzeveri (normal ev shegh) thav ev normal tarberakneru': Ayd tar'atesakneru'
ka\-re\-li e' u'ntrel o'gtagorc'elov Aghyusak~\ref{t2}-owm bervac' o'rthogonal
hramanneru':

\begin{table}[ht]
\centerline{\vbox{\offinterlineskip
\halign{\vphantom{$\Big($}\vrule width1pt#&\tt\quad\mybs #\hfill\quad&\vrule #
&\tt\quad\mybs #\hfill\quad&\vrule width1pt#\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&artmfamily&&armtm&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&arssfamily&&armss&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&armdseries&&armmd&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&arbfseries&&armbf&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&arupshape&&armup&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&aritshape&&armit&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&arslshape&&armsl&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
}}}
\caption{O'rthogonal hramanner:}
\label{t2}
\end{table}

Tar'atesak phoxogh ayn hramanneru', oronq sksvum en {\tt\mybs arm}-ov,
ha\-ma\-pa\-tas\-xa\-num en {\rm \LaTeX}-i {\tt\mybs text}-ov sksvogh
hramannerin: Nshenq, or Aghyusak~\ref{t2}-i hramanneru' linelov phoxadardzabar
o'rthogonal, o'r\-tho\-go\-nal chen {\rm \LaTeX}-i standart hramanneri het:
Dra patj'ar'n ayn e', or haykakan eghanakum chgtnvelu depqum,
Aghyusak~\ref{t2}-i hramanneru' na\-xa\-pes mtnum en haykakan eghanak, inchu'
kayanum e' mi sharq gor\-c'o\-ghu\-thyun\-ne\-ri katarman mej, oronq, haykakan
eghanakic durs galu hramani het miasin, knkaragrven Bag'in~\ref{zan}-um:

Verjapes nshenq, or patmakan patj'ar'nerov, inchpes naev \ArmTeX\ 1.0-i het
hamategheli linelu npatakov, {\rm cmr} ev {\rm cmss} u'ntaniqneru' u'nt\-rogh
hramanneri anunneru' o'gtagorc'um en hamapatasxanabar {\tt tm} ev {\tt ss}
<<armatneru'>>` avandakan {\tt rm}-i ev {\tt sf}-i phoxaren:

\subsubsection{Och o'rthogonal (hin tipi) hramanner}

\myindent Baci naxord bag'num nkaragrvac' o'rthogonal hramanneric, {\rm
  \LaTeX}-u' uni tar'atesakner phoxelu hin tipi ({\rm plain \TeX}-ic
g'ar'angac') och o'rthogonal hramanner` {\tt \mybs rm}, {\tt \mybs sf}, {\tt
  \mybs tt}, {\tt \mybs bf}, {\tt \mybs it}, {\tt \mybs sl} ev {\tt \mybs sc}
(oroncic omanq gorc'um en naev mathematikakan eghanakum): Ays hramanneru'
\ArmTeX-u' verasahmanum e' aynpes, or haykakan eghanakum gtnvelu depqum,
naxapes durs gan haykakan eghanakic, inchu' hangamanoren nka\-ra\-grvac' e'
Bag'in~\ref{zan}-um:

\begin{table}[ht]
\centerline{\vbox{\offinterlineskip
\halign{\vphantom{$\Big($}\vrule width1pt#&\tt\quad\mybs #\hfill\quad&\vrule #
&\quad\artm #\hfill\quad&\vrule width1pt#\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&artm&&*&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&artmit&&*&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&artmsl&&&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&artmbf&&*&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&artmbfit&&*&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&artmbfsl&&&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&arss&&&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&arsssl&&&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&arssbf&&&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&arssbfsl&&&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
}}}
\caption{Och o'rthogonal hramanner:}
\label{t3}
\end{table}

Baci ayd \ArmTeX-u' uni haykakan tar'atesakner u'ntrogh sephakan och
o'rthogonal hramanner, oronq bervac' en Aghyusak~\ref{t3}-um: Ayd
a\-ghyu\-sa\-kum astghanishov nshvac' hramanneru' gorc'um en naev
mathematikakan eghanakum:

\subsubsection{Mathematikakan eghanaki hramanner}

\myindent{\rm \LaTeXe}-u' mathematikakan eghanakum tar'atesakner phophoxelu
hamar naxatesel e' naev (nor tipi) aynpisi hramanner, inchpisiq en {\tt \mybs
  mathrm}, {\tt \mybs mathbf} ev ayln: O'rinak, $\mathbf P(\xi=\eta)$
banadzevowm, thav {\rm ``P''} tar'u' karogh eq stanal nermuc'elov inchpes naev
[~{\tt \$\mylbrace\mybs bf P\myrbrace(\mybs xi=\mybs eta)\$}~], ayn\-pes e'l
[~{\tt \$\mybs mathbf\mylbrace P\myrbrace(\mybs xi=\mybs eta)\$}~]:

\begin{table}[ht]
\centerline{\vbox{\offinterlineskip
\halign{\vphantom{$\Big($}\vrule width1pt#&\tt\quad\mybs #\hfill\quad
&\vrule width1pt#\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&mathartm&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&mathartmit&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&mathartmbf&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
&mathartmbfit&\cr
\noalign{\hrule height 1pt depth 0pt}
}}}
\caption{Mathematikakan eghanaki hramanner:}
\label{t4}
\end{table}

Ays hramanneri analogiayov, \ArmTeX-u' sahmanum e' ma\-the\-ma\-ti\-ka\-kan
eghanakum haykakan tar'atesakner u'ntrogh hramanner, oronq bervac' en
Aghyusak~\ref{t4}-um:

Hnaramit u'nthercoghu' knkati, or ays verjin aghyusaki hramanneru'
hamapatasxanum en Aghyusak~\ref{t3}-i astghanishov hramannerin:

\subsubsection{Zanazan hramanner}
\label{zan}

\myindent Inchpes nshel enq naxord bag'innerum, hayeren tar'atesakner
u'nt\-rogh ashxatogh hramanneru' <<haykakan eghanakum chgtnvelu depqum,
naxapes mu'tnum en haykakan eghanak>>: Haykakan eghanak mtnelu' kayanum e'
haykakan normal tar'atesaki ({\tt \mybs artm}-i) u'ntruthyan, inch\-pes naev
{\tt \mybs armdate} ev {\tt \mybs armhyph} hramanneri katarman mej: Verjin
erku hramanneru' harmarecnum en {\tt \mybs today} ev {\tt \mybs-} hramanneri
ashxateladzeveru' hayeren lezvin: Ayd hramanneri ashxateladzeveru' skzbnakanin
be\-re\-lu hamar kareli e' o'gtagorc'el hamapatasxanabar {\tt \mybs
  armdateoff} ev {\tt \mybs armhyphoff} hramanneru': Isk hayeren eghanakic
durs galu hramann e' {\tt \mybs aroff}-u', ori ashxatanqu' kayanum e' och
haykakan normal tar'atesaki u'ntruthyan, inchpes naev {\tt \mybs armdateoff}
ev {\tt \mybs armhyphoff} hramanneri ka\-tar\-man mej:
 
Goyuthyun unen naev {\tt \mybs armnames} ev {\tt \mybs armnamesoff}
hramanneru', oronq hamapatasxanabar hayeren en dardznum ev verakangnum en
skzbna\-kan vij'aki <<Glux>>, <<Mas>>, <<Aghyusak>> ev nmanatip myus bar'eru':
Skzbunqoren ays hramanneru' o'gtagorc'elu kariqu' chka, bayc karogh e'
ar'ajanal o'rinak {\tt babel} phathethu' o'gtagorc'elis:

Verjapes hishatakenq {\tt \mybs latArmTeX} ev {\tt \mybs ArmTeX} hramanneru',
oronq verartadrum en hamapatasxanabar \latArmTeX\ ev \ArmTeX\ logoneru': Ays
hramanneru' gorc'um en inchpes hayeren, aynpes e'l och hayeren
e\-gha\-nak\-ne\-rum, ev o'rthogonal en hamapatasxan eghanaki tar'atesak
phoxogh hramannerin:


\subsection{{\bf Plain \TeX}-i depqum}

\myindent {\rm Plain \TeX}-u' chuni tar'atesakneri het ashxatelu ayn j'kun
ha\-ma\-kar\-gu', orov o'g'tvac' e' {\rm \LaTeXe}-u': Ayd isk patj'ar'ov,
\ArmTeX-u' o'g\-ta\-gor\-c'e\-lis {\rm plain \TeX}-um, veru' nkaragrac'
hramanneric gorc'um en miayn {\tt \mybs armdate}, {\tt \mybs armhyph}, {\tt
  \mybs armdateoff}, {\tt \mybs armhyphoff}, {\tt \mybs aroff}, {\tt \mybs
  latArmTeX} ev {\tt \mybs ArmTeX}, inchpes naev Aghyusak~\ref{t3}-um trvac'
hramanneru':

Myus tarberuthyunn ayn e', or {\tt \mybs rm}, {\tt \mybs sf}, {\tt \mybs tt},
{\tt \mybs bf}, {\tt \mybs it}, {\tt \mybs sl} ev {\tt \mybs sc} hramanneru'
o'g'tvac' chen hayeren eghanakic inqnuruyn durs galu hat\-ku\-thyamb: Hayeren
eghanakic durs galu anhrag'eshtuthyan depqum, ka\-rogh eq o'gtagorc'el {\tt
  \mybs aroff} hramanu': Verjins och haykakan normal ta\-r'a\-te\-sa\-ki
u'ntruthyunu' iragorc'elu hamar o'gtagorc'um e' {\tt \mybs arofffont}-i
arg'equ': Ayd arg'equ' {\tt\mybs rm} e', bayc ayn kareli e' phoxel,
nermowc'elov o'rinak [~{\tt \mybs let\mybs arofffont=\mybs bf}~]:

Verjapes andradar'nanq {\tt \mybs latArmTeX} ev {\tt \mybs ArmTeX}
hramannerin: Ays hramanneru' gorc'um en grethe inchpes {\rm \LaTeX}-i depqum:
Mi tar\-be\-ru\-thyunn ayn e', or nranq petq e' o'gtagorc'ven hamapatasxan
e\-gha\-nak\-ne\-rum: Baci ayd, orpeszi {\tt \mybs ArmTeX} hramanu' hangecni
cankali ardyunqi, karogh e' anhrag'esht linel phoxel {\tt \mybs arofffont}-i
arg'equ'. o'rinak \armbf{<<\ArmTeX>>} stanalu hamar petq e' nermuc'el

{\tt\mylbrace \mybs artmbf \mybs let\mybs arofffont=\mybs bf \mybs
ArmTeX\myrbrace}\qquad:




\newpage\appendix
\noindent{\LARGE\arbfseries Havelvac'}
\section{{\tt\bfseries OT6} dirqabashxman aghyusakner}
\subsection{{\tt\bfseries artmr10} tar'atesaku'}

\def\mystrut{{\vrule height 18pt depth 9pt width 0pt}}
\def\mychar#1{{\char#1}}
\def\aghyusak{%
$$
\vbox{\offinterlineskip
\halign{\vrule##&\quad\mystrut $##$\quad
&&\vrule##&\quad\hfill\mystrut{\trialfont ##}\hfill\quad\cr
\noalign{\hrule}
&&&~$0$~&&~$1$~&&~$2$~&&~$3$~&&~$4$~&&~$5$~&&~$6$~&&~$7$~&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'00&&   &&\mychar{'001}&&\mychar{'002}&&\mychar{'003}&&\mychar
{'004}&&\mychar{'005}&&\mychar{'006}&&\mychar{'007}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'01&&\mychar{'010}&&\mychar{'011}&&\mychar{'012}&&\mychar{'013}&&\mychar
{'014}&&\mychar{'015}&&\mychar{'016}&&\mychar{'017}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'02&&   &&\mychar{'021}&&\mychar{'022}&&\mychar{'023}&&\mychar
{'024}&&\mychar{'025}&&\mychar{'026}&&\mychar{'027}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'03&&\mychar{'030}&&\mychar{'031}&&\mychar{'032}&&\mychar{'033}&&\mychar
{'034}&&\mychar{'035}&&\mychar{'036}&&\mychar{'037}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'04&&\mychar{'040}&&\mychar{'041}&&\mychar{'042}&&\mychar{'043}&&\mychar
{'044}&&\mychar{'045}&&\mychar{'046}&&\mychar{'047}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'05&&\mychar{'050}&&\mychar{'051}&&\mychar{'052}&&\mychar{'053}&&\mychar
{'054}&&\mychar{'055}&&\mychar{'056}&&\mychar{'057}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'06&&\mychar{'060}&&\mychar{'061}&&\mychar{'062}&&\mychar{'063}&&\mychar
{'064}&&\mychar{'065}&&\mychar{'066}&&\mychar{'067}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'07&&\mychar{'070}&&\mychar{'071}&&\mychar{'072}&&\mychar{'073}&&\mychar
{'074}&&\mychar{'075}&&\mychar{'076}&&\mychar{'077}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'10&&\mychar{'100}&&\mychar{'101}&&\mychar{'102}&&\mychar{'103}&&\mychar
{'104}&&\mychar{'105}&&\mychar{'106}&&\mychar{'107}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'11&&\mychar{'110}&&\mychar{'111}&&\mychar{'112}&&\mychar{'113}&&\mychar
{'114}&&\mychar{'115}&&\mychar{'116}&&\mychar{'117}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'12&&\mychar{'120}&&\mychar{'121}&&\mychar{'122}&&\mychar{'123}&&\mychar
{'124}&&\mychar{'125}&&\mychar{'126}&&\mychar{'127}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'13&&\mychar{'130}&&\mychar{'131}&&\mychar{'132}&&\mychar{'133}&&\mychar
{'134}&&\mychar{'135}&&\mychar{'136}&&\mychar{'137}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'14&&\mychar{'140}&&\mychar{'141}&&\mychar{'142}&&\mychar{'143}&&\mychar
{'144}&&\mychar{'145}&&\mychar{'146}&&\mychar{'147}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'15&&\mychar{'150}&&\mychar{'151}&&\mychar{'152}&&\mychar{'153}&&\mychar
{'154}&&\mychar{'155}&&\mychar{'156}&&\mychar{'157}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'16&&\mychar{'160}&&\mychar{'161}&&\mychar{'162}&&\mychar{'163}&&\mychar
{'164}&&\mychar{'165}&&\mychar{'166}&&\mychar{'167}&\cr
\noalign{\hrule}
%
&'17&&\mychar{'170}&&\mychar{'171}&&\mychar{'172}&&\mychar{'173}&&\mychar
{'174}&&\mychar{'175}&&\mychar{'176}&&\mychar{'177}&\cr
\noalign{\hrule}
}}
$$
}
\font\trialfont=artmr10 scaled 1600
\aghyusak


\newpage
\subsection{{\tt\bfseries arssr10} tar'atesaku'}

\font\trialfont=arssr10 scaled 1600
\aghyusak


\newpage
\section{\ArmTeX-i phophoxman patmuthyunu'}

\myindent \armbf{\ArmTeX\ 1.0} (25-u' hunisi 1997 th.): Sa \ArmTeX-i ar'ajin
tarberakn e': Ayn himnakanum baghkacac' e' haykakan tar'atesakneric, ev
nu'\armuh ranq {\rm plain \TeX}-um o'gtagorc'elu hamar tramadrowm e' minimal
qanakov parz hramanner:

\bigskip\bigskip

\armbf{\ArmTeX\ 2.0} (1-u' hunisi 1999 th.): Naxord tarberaki nkatmamb,
\ArmTeX-i ays tarberaku' krel e' hetevyal kapital phophoxuthyunneru'`
\begin{itemize}
%
\item[--]Katarelagorc'vel e' tar'adardzuthyan hamakargu' ({\aritshape te|s}
  Bag'in~\ref{s2}):
%
\item[--]U'ndlaynvel e' \ArmTeX-i hramanneri canku' ev naxatesvel e'
  ha\-ma\-kar\-gi o'gtagorc'umu' {\rm \LaTeXe}-um:
%
\item[--]Owghghvel en orosh annshan sxalner ({\rm bug}-er):
%
\item[--]Grvel en hayeren lezvov dzer'narku' ev mi qani o'rinak fayler`
  inchpes {\rm \LaTeX}-i, aynpes e'l {\rm plain \TeX}-i hamar:
%
\item[--]Her'acvel en orosh och anhrag'esht fayler:
%
\end{itemize}



\end{document}