summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/language/vietnamese/vntex/source/doc/vn-fonts.tex
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'language/vietnamese/vntex/source/doc/vn-fonts.tex')
-rw-r--r--language/vietnamese/vntex/source/doc/vn-fonts.tex610
1 files changed, 610 insertions, 0 deletions
diff --git a/language/vietnamese/vntex/source/doc/vn-fonts.tex b/language/vietnamese/vntex/source/doc/vn-fonts.tex
new file mode 100644
index 0000000000..ad6bdbb8b2
--- /dev/null
+++ b/language/vietnamese/vntex/source/doc/vn-fonts.tex
@@ -0,0 +1,610 @@
+\ifx\printversion\undefined
+ \documentclass[12pt]{article}
+% \advance\textwidth by 32.4pt
+\else
+ \documentclass[11pt,a4paper]{article}
+ \RequirePackage[monochrome]{color}
+ \advance\topmargin by -2.2cm
+ \advance\textheight by 3.3cm
+ \advance\footskip by .5cm
+ \advance\oddsidemargin by -0.5cm
+ \advance\textwidth by 1cm
+\fi
+\usepackage{url}
+\usepackage[colorlinks,bookmarks=false]{hyperref}
+\usepackage{mflogo}
+\usepackage{fancyvrb}
+\usepackage[utf8]{vietnam}
+\usepackage{charter}
+\usepackage{microtype}
+
+%%\parskip.5\baselineskip
+%%\parindent0pt
+\usepackage{parskip}
+\raggedbottom
+\DefineShortVerb{\|}
+\input{abbr.tex}
+
+\begin{document}
+
+\title{Dùng font với \<VNTEX>}
+\author{Hàn Thế Thành và Thái Phú Khánh Hòa}
+\maketitle
+
+\section{Giới thiệu}
+Tài liệu này hướng dẫn cách sử dụng các font tiếng Việt với
+\<VNTEX>. Tài liệu giả sử rằng bạn đã
+\begin{itemize}
+\item cài đặt được \<VNTEX> lên hệ thống \<TEX> của bạn (nếu bạn dùng
+ \<TEXLIVE>\,$\ge$\,2005 hoặc \<MIKTEX>\,$\ge$\,2.5 thì \<VNTEX> đã
+ được tích hợp sẵn, bạn không phải tự cài đặt);
+\item gõ (và hiển thị) được tiếng Việt;
+\item đã biên dịch được một tài liệu ví dụ với nội dung tương tự sau:
+\begin{verbatim}
+\documentclass{report}
+\usepackage[utf8]{vietnam}
+\begin{document}
+Tiếng Việt
+\end{document}
+\end{verbatim}
+\end{itemize}
+
+Nếu bạn chưa thực hiện được các bước trên, xin vui lòng tham khảo các
+tài liệu hoặc các diễn đàn liên quan trước khi tiếp tục.
+
+Tài liệu này chỉ đề cập đến các font có trong \<VNTEX>, và các font có
+hỗ trợ cho tiếng Việt được phân phối cùng với các hệ thống \<TEX>
+thông dụng hiện nay như \<TEXLIVE> hay \<MIKTEX>. Còn nhiều font khác
+tuy cũng hỗ trợ tiếng Việt nhưng không được đề cập ở đây vì nhiều lý
+do khác nhau. \<VNTEX> chỉ hỗ trợ các font:
+\begin{itemize}
+\item có chất lượng tương đối tốt;
+\item miễn phí, có bản quyền rõ ràng và có thể phân phối lại;
+\item có thể dùng được với ``classic'' (8-bit) \<TEX> và các \<DVI>
+ driver thông dụng như \<XDVI>, \<YAP>, \<DVIPS>, \<DVIPSONE> hay
+ \<DVIPDFM>. Ngoại lệ duy nhất là một số font \<TRUETYPE> (MS core)
+ yêu cầu phải có driver hỗ trợ font \<TRUETYPE>, ví dụ \<PDFTEX> hay
+ \<DVIPDFMX>.
+\end{itemize}
+
+Các hướng dẫn ở đây chỉ dùng cho \<LATEX>. Nếu bạn dùng \<CONTEXT>,
+xin vui lòng đọc tài liệu hướng dẫn dành cho \<CONTEXT>. Còn nếu bạn
+dùng \<PLAIN>, thì bạn phải tự mày mò lấy |:)|. Mẹo: có thể dùng gói
+\<PLNFSS> để dùng \<NFSS> với \<PLAIN>.
+
+\section{Cơ chế chọn font trong \<LATEX>}
+Một chút kiến thức về \<NFSS> (cơ chế chọn font trong \<LATEX>) sẽ rất
+có ích ở đây. Chúng tôi sẽ giới thiệu \<NFSS> một cách nôm na (và đôi
+khi có thể thiếu chính xác), với hy vọng là làm như vậy sẽ dễ hiểu
+hơn.
+
+\subsection{Các thuộc tính của font}
+Khi chúng ta dùng \<MSWORD>, \<OOWRITER> hay một trình soạn thảo tương
+tự tạo một văn bản mới thì luôn có một font chữ mặc định, thường là
+Times New Roman, cỡ chữ 12pt, chữ thường (không nghiêng không
+đậm). Chúng ta có thể thay đổi font chữ mặc định bằng cách chọn chữ
+nghiêng, chữ đậm, hay thay đổi cỡ chữ. Như vậy để xác định một font,
+ta thấy chỉ dùng tên của font (Times) chưa đủ, mà ta còn phải mô tả
+thêm các tính chất khác, như độ nghiêng, độ đậm hay cỡ chữ. Các tính
+chất của một font ta gọi là các thuộc tính (attribute) của font. Khi
+ta thay đổi một font, thực ra là ta thay đổi (chọn) các thuộc tính
+khác nhau của font. Ta cũng có thể coi tên gọi của font là một thuộc
+tính. Ta có thể chọn kiểu chữ khác, ví dụ Arial, bằng cách thay đổi
+tên (hay ``thuộc tính tên'') của font.
+
+Khi ta dùng \<LATEX> thì cơ chế chọn font cũng hoạt động tương tự. Khi
+ta tạo một văn bản \<LATEX>, thì ban đầu cũng có một font mặc định,
+thường là font |cmr10| (Computer Modern, cỡ chữ 10pt, chữ thường).
+Các câu lệnh \<LATEX> dùng để thay đổi kiểu font mà ta vẫn hay gặp như
+|\textit|, |\texttt|, |\bf|, |\large|, \<...> thực ra là các lệnh dùng
+để thay đổi các thuộc tính của font. Ví dụ lệnh |\textit| sẽ chọn
+``thuộc tính nghiêng'' của font.
+
+Vậy giờ ta chỉ cần biết font trong \<LATEX> có các thuộc tính nào và
+cách thay đổi các thuộc tính đó là có thể chọn lựa font theo ý thích
+của mình.
+
+Các thuộc tính của font trong \<LATEX> là:
+\begin{description}
+\item[bảng mã (font encoding):] xác định font chứa các ký tự nào. Các
+ bảng mã thường gặp:
+\begin{itemize}
+\item |OT1| -- bảng mã dùng cho các font Compuder Modern (7-bit)
+\item |T1| -- bảng mã cho các font chứa các ký tự trong các ngôn ngữ latin
+Tây Âu (iso-8859-1) và Đông Âu (iso-8859-2)
+\item |T5| -- bảng mã cho tiếng Việt
+\end{itemize}
+
+\item[họ font (font family):] xác định kiểu (họ) font, tương tự như Times
+New Roman hay Arial. Vì nhiều lý do mà họ font trong \<LATEX> thường có tên
+rất ngắn (3--5 ký tự) và tương đối khó nhớ. Một số họ font thường gặp:
+\begin{itemize}
+\item |cmr| -- Computer Modern Roman
+\item |ptm| -- Times Roman
+\item |phv| -- Helvetica
+\end{itemize}
+
+\item [độ đậm (font series):] xác định độ đậm nhạt của font. Đôi khi cả
+thuộc tính chiều rộng (width) cũng được gán vào đây. Các giá trị
+thường gặp:
+\begin{itemize}
+\item |m| (medium) -- chữ thường (không đậm)
+\item |b| (bold) -- chữ đậm
+\item |bx| (bold extended) -- chữ đậm và rộng hơn chữ thường
+\end{itemize}
+
+\item [kiểu dáng (font shape):] xác định kiểu dáng font, ví dụ chữ thẳng
+hay chữ nghiêng. Các giá trị thường gặp:
+\begin{itemize}
+\item |n| -- chữ thường (thẳng)
+\item |it| -- chữ nghiêng ``italic''
+\item |sl| -- chữ nghiêng ``oblique''
+\item |sc| -- chữ ``smallcap'' (các chữ thường có hình dáng như chữ hoa,
+nhưng bé hơn)
+\end{itemize}
+Chữ nghiêng italic và oblique khác nhau ở chỗ hình dáng chữ nghiêng
+oblique trông giống như chữ thẳng (chỉ trừ mỗi khoản ``nghiêng''), còn
+chữ italic có hình dáng khác khá nhiều so với chữ thẳng, thường chữ
+italic có hình dáng gần với chữ viết tay hơn. Muốn biết rõ hơn bạn có
+thể phóng to và so sánh chữ |a| của chữ nghiêng italic với chữ thẳng.
+
+\item [cỡ chữ (font size):] xác định cỡ chữ.
+\end{description}
+
+Để thay đổi thuộc tính của font, ta có thể xem ví dụ sau:
+
+\begin{verbatim}
+\fontshape{it}
+\selectfont
+\end{verbatim}
+
+Ví dụ trên chọn giá trị ``nghiêng italic'' cho thuộc tính ``kiểu
+dáng'' (|fontshape|). Lưu ý là sau khi thay đổi thuộc tính font, ta
+phải dùng lệnh |\selectfont| để chọn font có thuộc tính mới. Cách chọn
+font như trong ví dụ trên ta ít khi gặp, vì ta hay dùng lệnh |\it|
+hoặc |\textit| để chọn chữ nghiêng. Các lệnh này thực ra là các lệnh
+gõ tắt (shortcut) để tiện cho người dùng. Dựa trên nguyên tắc này, ta
+có thể đoán được lệnh dùng để chọn font chữ đậm ta hay dùng (|\bf| hay
+|\textbf|) thực ra là lệnh gõ tắt của:
+
+\begin{verbatim}
+\fontseries{b}
+\selectfont
+\end{verbatim}
+
+Ta cũng có thể thay đổi nhiều thuộc tính cùng một lúc rồi dùng
+|\selectfont| để chọn font. Ví dụ sau sẽ chọn font vừa nghiêng vừa đậm:
+
+\begin{verbatim}
+\fontshape{it}
+\fontseries{b}
+\selectfont
+\end{verbatim}
+
+Đến đây chắc bạn cũng có thể đoán ra là các lệnh thay đổi cỡ chữ như
+|\large|, |\huge|,\<...> là các lệnh gõ tắt dùng để thay đổi thuộc
+tính |fontsize| của font.
+
+\subsection{Các họ (kiểu) chữ mặc định}
+Ta sẽ tìm hiểu thêm về việc thay đổi thuộc tính |fontfamily| của một
+font. Còn |fontencoding| thì \emph{rất ít khi} cần thay đổi nên ta
+không đề cập đến ở đây.
+
+Khi ta bắt đầu một văn bản \<LATEX>, font chữ mặc định là kiểu chữ
+``có chân'' (roman, serif). Khi ta dùng lệnh |\sf| hay |\textsf|, thì
+\<LATEX> chuyển sang font chữ ``không chân'' (sans serif). Việc chuyển
+font này được thực hiện bởi các lệnh thay đổi thuộc tính ta đã biết:
+
+\begin{verbatim}
+\fontfamily{\sfdefault}
+\selectfont
+\end{verbatim}
+
+|\sfdefault| là một macro chứa giá trị |fontfamily| của font không
+chân mặc định, thường là |cmss| (Computer Modern Sans Serif). Tương tự
+như vậy, việc chuyển sang font ``máy chữ'' (typewriter) bằng lệnh
+|\tt| hay |\texttt| thực ra là việc thay đổi thuộc tính |fontfamily|
+như sau:
+
+\begin{verbatim}
+\fontfamily{\ttdefault}
+\selectfont
+\end{verbatim}
+
+Thông thường |\ttdefault| có giá trị |cmtt| (Computer Modern Typewriter).
+
+Ta tóm tắt lại các giá trị mặc định của |fontfamily| mà \<LATEX> dùng
+cho các họ chữ:
+\begin{itemize}
+\item |\rmdefault| -- dùng cho font có chân, thường là |cmr|. Font này
+ được chọn sau dòng |\begin{document}|
+\item |\sfdefault| -- dùng cho font không chân, thường là
+ |cmss|. Font này được chọn khi ta dùng lệnh |\sf| hay |\textsf|
+\item |\sfdefault| -- dùng cho font máy chữ, thường là |cmtt|. Font
+ này được chọn khi ta dùng lệnh |\tt| hay |\texttt|
+\end{itemize}
+
+Ví dụ khi ta muốn dùng font Bitstream Charter như font có chân mặc định
+trong văn bản, thì ta thêm dòng sau vào ``preamble'' của văn bản (phần
+trước |\begin{document}|):
+
+\begin{verbatim}
+\renewcommand{\rmdefault}{bch}
+\end{verbatim}
+
+Ta cũng có thể dùng gói |charter.sty| để kích hoạt font Bitstream Charter
+cho văn bản của mình bằng cách thêm vào preamble dòng sau:
+
+\begin{verbatim}
+\usepackage{charter}
+\end{verbatim}
+
+Nếu ta xem nội dung của gói |charter.sty| thì cũng sẽ thấy nội dung tương
+tự như trên.
+
+\section{Làm sao biết được có thể chọn font nào?}
+Đến đây chắc bạn đọc cũng hình dung ra được việc thay đổi font có
+chân, không chân và font máy chữ cho một văn bản thực ra chỉ là việc
+định nghĩa lại các macro |\rmdefault|, |\sfdefault| và
+|\ttdefault|. Vấn đề còn lại là làm sao biết được các giá trị
+|fontfamily| của font mà ta muốn dùng. Ví dụ ta muốn dùng font
+Palatino, làm sao biết được giá trị |fontfamily| của font này mà chọn?
+
+Cách đơn giản nhất là xem các mẫu font của \<VNTEX> (và một số font
+khác cũng hỗ trợ tiếng Việt) tại
+\href{http://vntex.sf.net/fonts/samples}{đây}. Ta xem thử một ví dụ sau:
+xem mẫu font \<URWVN>
+(\href{http://vntex.sf.net/fonts/samples/urwvn-test.pdf}{urwvn-test.pdf}),
+ta thấy có các cột (theo thứ tự từ trái sang phải):
+\begin{description}
+\item [NFSS] -- các thuộc tính của font như ta đã tìm hiểu, theo thứ tự\\
+|fontencoding/fontfamily/fontseries/fontshape|. Thuộc tính |fontsize| không
+được đề cập đến ở đây vì không cần thiết.
+\item [TFM] -- tên tập tin chứa font (tạm thời ta không cần quan tâm)
+\item [PostScript] -- tên ``thông thường'' của font
+\item [Sample] -- mẫu font
+\end{description}
+
+Ví dụ xem dòng đầu tiên ta thấy \textbf{NFSS} = |T5/uag/db/n| và
+\textbf{PostScript} = |VnURWGothicL-Demi|, có thể hiểu như sau: font
+này có tên thông thường là |VnURWGothicL-Demi|, và các thuộc tính
+\<NFSS> của font này là:\\[1ex]
+\begin{tabular}{ll}
+|fontencoding| & = |T5|\\
+|fontfamily| & = |uag|\\
+|fontseries| & = |db|\\
+|fontshape| & = |n|\\
+\end{tabular}
+
+\selectfont
+
+
+Giả sử bây giờ ta muốn chọn font Century Schoolbook làm font có chân
+mặc định trong văn bản. Xem ở cột \textbf{PostScript} ta thấy các font
+trong họ này có tên bắt đầu với |VnCenturySchoolbookL| (có một số font
+cùng trong họ font này có tên \textbf{PostScript} là |N/A|, điều này
+tạm thời ta cũng chưa cần quan tâm). Xem ở cột \textbf{NFSS} ta thấy
+các font này có |fontfamily| là |unc|. Để chọn font này ta thêm vào
+preamble dòng:
+
+\begin{verbatim}
+\renewcommand{\rmdefault}{unc}
+\end{verbatim}
+
+Tương tự như vậy, nếu ta muốn chọn font VnNimbusSansL (giống như
+Helvetica) làm font không chân mặc định, thì ta dùng:
+
+\begin{verbatim}
+\renewcommand{\sfdefault}{uhv}
+\end{verbatim}
+
+Ta cũng có thể chọn một font tùy ý mà không cần phải thay đổi các giá
+trị mặc định. Ví dụ ta muốn dùng font VnURWGothicL-Demi chỉ cho một
+đoạn ngắn nào đó trong văn bản thì ta chọn font này dựa vào các thuộc
+tính ở cột \textbf{NFSS} như sau:
+
+\begin{verbatim}
+\fontencoding{T5}
+\fontfamily{uag}
+\fontseries{db}
+\fontshape{n}
+\selectfont
+\end{verbatim}
+
+Các lệnh trên có thể viết gọn hơn:
+\begin{verbatim}
+\usefont{T5}{uag}{db}{n}
+\end{verbatim}
+
+\section{Một số vấn đề liên quan}
+\subsection{Chọn font như thế nào là hợp lý?}
+Chọn font cũng như trang điểm, nếu không rành mà cứ dùng thật nhiều font
+cho một văn bản thì cũng như trang điểm dùng thật nhiều các mỹ phẩm khác
+nhau cho một khuôn mặt. Kết quả là ta tưởng ta đẹp trong khi người khác
+nhìn vào thấy buồn cười.
+
+Vậy làm sao để có thể ``rành''? Câu trả lời duy nhất theo chúng tôi là qua
+học hỏi, tìm tòi và kinh nghiệm thực tế. Bước đầu thì nên theo những hướng
+dẫn cơ bản, khi đã có kinh nghiệm thì ta có thể làm theo sở thích của mình.
+Các qui tắc có ích khi mới bắt đầu là:
+\begin{itemize}
+\item nên tránh dùng các lệnh chọn font của \<LATEX> phiên bản cũ (2.09) như
+|\bf|, |\it|, |\tt|\<...> Thay vào đó hãy dùng các lệnh tương ứng của
+\<LATEX>2e như |\textbf|, |\textit|, |\texttt|,\<...>
+
+\item trong một văn bản chỉ nên dùng tối đa 3 họ font: có chân, không
+ chân và máy chữ
+
+\item nên thay đổi các họ font mặc định bằng các gói tương ứng nếu
+ có. Ví dụ nếu đã có gói |charter.sty| thì ta nên dùng
+
+\begin{verbatim}
+\usepackage{charter}
+\end{verbatim}
+
+thay vì
+
+\begin{verbatim}
+\renewcommand{\rmdefault}{bch}
+\end{verbatim}
+
+Lý do chính là một số gói có thể chứa thêm các điều chỉnh cần thiết
+ngoài việc định nghĩa lại |\rmdefault|, |\sfdefault| hay
+|\ttdefault|. Ngoài ra một số gói có thể chọn nhiều font ``hợp nhau''
+cùng một lúc, Ví dụ gói |newcent.sty| ngoài việc chọn |pnc| (New
+Century SchoolBook) cho font có chân mặc định (|\rmdefault|) còn chọn
+|pag| (Avant Garde) cho font không chân mặc định (|\sfdefault|) và
+|pcr| (Courier) cho font máy chữ mặc định (|\ttdefault|), vì 3 font
+này có vẻ ``hợp nhau''.
+
+Các gói để chọn font cho \<VNTEX> sẽ được mô tả ở phần sau.
+
+\item Chú ý là không phải cứ chọn font bằng gói là tối ưu, vì có một
+ số gói đã ``lỗi thời'' (obsolete). Nên đọc tài liệu
+ \href{http://ctan.org/tex-archive/info/l2tabu/english/l2tabuen.pdf}{l2tabuen}
+ để biết thêm thông tin về các gói lỗi thời và cách dùng các gói
+ tương ứng.
+
+\item nếu bạn muốn dùng một font mà không tìm được gói tương ứng, thì
+ nên nên tìm hiểu kỹ (qua tài liệu, Internet, các diễn đàn,\<...>) để
+ biết các họ font nào thích hợp với nhau,
+\end{itemize}
+
+\subsection{Chọn font toán như thế nào cho hợp lý?}
+Tài liệu tốt nhất cho đề tài này là
+\href{http://ctan.tug.org/tex-archive/info/Free_Math_Font_Survey/survey.html}{Free
+ Math Font Survey}. Hiện bản tiếng Việt chưa được dịch. Lưu ý có một
+số font trong tài liệu này chưa hỗ trợ tiếng Việt. Trong tương lai có
+thể chúng tôi sẽ Việt hóa các font này.
+
+\section{Cách chọn các font với \<VNTEX>}
+\subsection{\<VNR>}
+Các font \<VNR> là font mặc định khi dùng \<VNTEX> nên không cần phải
+làm gì thêm.
+
+\subsection{\<LM>}
+Dự án font \<LM> nhằm thống nhất các bản ``địa phương hóa'' font \<CM>
+cho các ngôn ngữ khác nhau. Để dùng các font \<LM> thay cho font
+\<VNR>, bạn chỉ cần dùng:
+
+\begin{verbatim}
+\usepackage{lmodern}
+\end{verbatim}
+
+\subsection{Antykwa Torunska}
+Đây là bộ font có chân do nhà thiết kế chữ người Ba Lan Zygfryd
+Gardzielewski tạo ra, sau đó được Janusz Marian Nowacki chuyển sang
+định dạng \<T1> và thêm hỗ trợ cho nhiều ngôn ngữ khác trong đó có cả
+tiếng Việt. Bộ font này miễn phí và có sẵn trong nhiều bản phân phối
+\<TEX> thông dụng. Bạn có thể đọc thêm về bộ font này tại
+\href{http://www.janusz.nowacki.strefa.pl}{đây}.
+
+Để dùng bộ font này bạn có thể dùng gói |anttor| với các lựa chọn khác
+nhau:\\[1ex]
+\begin{tabular}{ll}
+|\usepackage{anttor}| & chọn kiểu font thường\\
+|\usepackage[light]{anttor}| & chọn kiểu font mảnh\\
+|\usepackage[condensed]{anttor}| & chọn kiểu font hẹp\\
+|\usepackage[light,condensed]{anttor}| & chọn kiểu font vừa mảnh vừa hẹp\\
+\end{tabular}\\[1ex]
+
+\subsection{Kurier}
+Bộ font Kurier cũng do Janusz Marian Nowacki thực hiện và được công bố
+tại cùng địa chỉ với font Antykwa Torunska.
+
+Tương tự, để dùng bộ font này bạn có thể dùng gói |kurier| với các lựa
+chọn khác nhau:\\[1ex]
+\begin{tabular}{ll}
+|\usepackage{kurier}| & chọn kiểu font thường\\
+|\usepackage[light]{kurier}| & chọn kiểu font mảnh\\
+|\usepackage[condensed]{kurier}| & chọn kiểu font hẹp\\
+|\usepackage[light,condensed]{kurier}| & chọn kiểu font vừa mảnh vừa hẹp\\
+\end{tabular}\\[1ex]
+
+\subsection{Iwona}
+Bộ font Iwona cũng do Janusz Marian Nowacki thực hiện và được công bố tại
+cùng địa chỉ với font Antykwa Torunska.
+
+Tương tự, để dùng bộ font này bạn có thể dùng gói |iwona| với các lựa chọn
+khác nhau:\\[1ex]
+\begin{tabular}{ll}
+|\usepackage{iwona}| & chọn kiểu font thường\\
+|\usepackage[light]{iwona}| & chọn kiểu font mảnh\\
+|\usepackage[condensed]{iwona}| & chọn kiểu font hẹp\\
+|\usepackage[light,condensed]{iwona}| & chọn kiểu font vừa mảnh vừa hẹp\\
+\end{tabular}\\[1ex]
+
+\subsection{\<URWVN>}
+Tài liệu hướng dẫn sử dụng cho các font \<PS> thông thường (35 font \<PS>
+``chuẩn'') cũng dùng được với các font \<URWVN>. Tài liệu này có tên là
+|psnfss2e.pdf| hoặc |psnfss2e.dvi| và thường có sẵn trong các bản \<TEX>.
+Nếu chưa có tài liệu này trên máy thì bạn có thể tải về từ
+\href{http://www.ctan.org/tex-archive/macros/latex/required/psnfss/psnfss2e.pdf}{đây}.
+
+Ở đây chúng tôi chỉ ghi lại phần giới thiệu để bạn có thể sử dụng ngay các
+font này. Nếu bạn có thắc mắc gì xin hãy đọc tài liệu nguyên bản để biết
+thêm chi tiết.
+\begin{quotation}
+\parindent0pt
+\noindent Cách đơn giản nhất để sử dụng các font \<PS> thông dụng là
+định nghĩa lại các giá trị mặc định của các font có chân (roman),
+không chân (sans serif) và font máy chữ (typewriter). Để làm việc này
+bạn có thể sử dụng các gói trong bảng dưới đây. Dòng đầu tiên liệt kê
+các họ font mặc định (Computer Modern). Cột nào trống có nghĩa là gói
+tương ứng không thay đổi giá trị font mặc định cho cột đó. Có một số
+gói được giải thích chi tiết hơn, ví dụ gói |helvet|, |mathpazo| và
+|mathptmx|.
+
+\begin{table}[!htb]
+\caption{Các gói dùng cho việc sử dụng các font \<PS> thông dụng}
+\medskip
+\begin{center}
+\UndefineShortVerb{\|}
+\renewcommand{\arraystretch}{1.2}
+\newcommand{\Lpack}[1]{\textsf{#1}}
+\def\NL{\hfil\break}
+\ifx\printversion\undefined
+ %\footnotesize
+ %\begin{tabular}{|l|p{1.8cm}p{2.2cm}p{2.4cm}p{2.2cm}|}
+ \small
+ \begin{tabular}{|l|p{2.8cm}p{2.4cm}p{2.6cm}p{2.3cm}|}
+\else
+ \small
+ \begin{tabular}{|l|p{2.8cm}p{2.4cm}p{2.6cm}p{2.3cm}|}
+\fi
+ \hline
+ \textbf{tên gói} & \textbf{font có \NL chân \NL(roman)} &
+ \textbf{font \NL không chân \NL (sans serif)} &
+ \textbf{font máy chữ \NL(typewriter)} &
+ \textbf{font công \NL thức toán} \\\hline\hline
+ (none) & CM Roman & CM Sans Serif
+ & CM Typewriter & $\approx$ CM Roman\\\hline
+ \Lpack{mathpazo} & Palatino
+ &
+ &
+ & $\approx$ Palatino\\\hline
+ \Lpack{mathptmx} & Times
+ &
+ &
+ & $\approx$ Times\\\hline
+ \Lpack{helvet} &
+ & Helvetica
+ &
+ & \\\hline
+ \Lpack{avant} &
+ & Avant~Garde
+ &
+ & \\\hline
+ \Lpack{courier} &
+ &
+ & Courier
+ & \\\hline
+ \Lpack{chancery} & Zapf Chancery
+ &
+ &
+ & \\\hline
+ \Lpack{bookman} & Bookman
+ & Avant~Garde
+ & Courier
+ & \\\hline
+ \Lpack{newcent} & \raggedright New Century Schoolbook
+ & Avant~Garde
+ & Courier
+ & \\\hline
+ \Lpack{charter} & Charter
+ &
+ &
+ & \\\hline
+\end{tabular}
+\end{center}
+\end{table}
+
+
+Ví dụ khi ta dùng
+\begin{verbatim}
+\usepackage{bookman}
+\end{verbatim}
+
+thì sẽ được\\[1ex]
+\begin{tabular}{ll}
+font có chân & = Bookman\\
+font không chân & = Avant~Garde\\
+font máy chữ & = Courier\\
+\end{tabular}\\[1ex]
+do gói này định nghĩa lại cả 3 họ font. Còn nếu ta dùng
+\begin{verbatim}
+\usepackage{charter}
+\end{verbatim}
+
+thì sẽ được\\[1ex]
+\begin{tabular}{ll}
+font có chân & = Charter\\
+font không chân & = CM Sans Serif (default)\\
+font máy chữ & = CM Typewriter (default)\\
+\end{tabular}\\[1ex]
+do gói này chỉ định nghĩa lại họ font có chân, còn 2 họ font kia vẫn giữ giá
+trị mặc định.
+
+\end{quotation}
+
+Một lưu ý quan trọng là các tên \<PS> của các font \<URWVN> (thực chất
+là tên các font \<URW> có thêm prefix |Vn|) không giống như tên của 35
+font \<PS> chuẩn, vì các tên này do \<URW> đặt cho các font của mình
+trong khi tên của 35 font \<PS> chuẩn do Adobe đặt. Bạn có thể tham
+khảo bảng dưới đây để biết các font nào tương đương với nhau:
+
+\begin{center}
+\UndefineShortVerb{\|}
+\renewcommand{\arraystretch}{1.2}
+\begin{tabular}{|l|l|}
+\hline
+VnURWGothicL & AvantGarde\\
+VnURWBookmanL & Bookman\\
+VnNimbusMonoL & Courier\\
+VnNimbusSansL & Helvetica\\
+VnURWPalladioL & Palatino\\
+VnNimbusRomanNo9L & Times\\
+VnURWChanceryL & ZapfChancery\\
+\hline
+\end{tabular}
+\end{center}
+
+
+\subsection{Bitstream Charter}
+Dùng gói |charter| như sau:
+\begin{verbatim}
+\usepackage{charter}
+\end{verbatim}
+
+\subsection{MS core}
+Các font MS core do Monotype và Linotype thực hiện và bán lại cho
+Microsoft (trừ các font Tahoma và Verdana do Microsoft tự thực
+hiện). Các font này có định dạng \<TRUETYPE> và yêu cầu phải có driver
+hỗ trợ font \<TRUETYPE>, ví dụ \<PDFTEX> hay \<DVIPDFMX>.
+
+Hiện nay chưa có gói nào hỗ trợ việc dùng các font này, do đó ta phải
+tự định nghĩa lại các họ font mặc định |\rmdefault|, |\sfdefault| và
+|\ttdefault| như đã trình bày ở trên. Ở đây chúng tôi chỉ nêu một ví
+dụ: giả sử sau khi xem mẫu font mscore tại
+\href{http://vntex.sf.net/fonts/samples/mscore-test.pdf}{đây}, ta muốn
+dùng font Verdana làm font không chân mặc định. Các font này có thuộc
+tính |fontfamily| là |jvn|, do đó ta cần thêm vào preamble dòng:
+
+\begin{verbatim}
+\renewcommand{\sfdefault}{jvn}
+\end{verbatim}
+
+Muốn sử dụng các font còn lại ta làm tương tự.
+
+Nếu bạn muốn viết các gói để hỗ trợ các font này thì chúng tôi rất
+hoan nghênh.
+
+Đa số các font trong bộ font này đều có phiên bản tương ứng trong bộ
+\<URWVN> (trừ các font Tahoma và Verdana). Bạn có thể dùng font nào
+bạn thích hơn. Theo ý kiến chủ quan của chúng tôi thì các font
+\<URWVN> có các dấu tiếng Việt ``đẹp'' hơn.
+
+\section{Góp ý}
+Mọi ý kiến đóng góp xin gởi đến các tác giả |hanthethanh| hoặc
+|h2vnteam| tại |gmail| chấm |com|.
+\end{document}