summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/info/lshort/polish/src/custom.tex
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'info/lshort/polish/src/custom.tex')
-rw-r--r--info/lshort/polish/src/custom.tex1681
1 files changed, 0 insertions, 1681 deletions
diff --git a/info/lshort/polish/src/custom.tex b/info/lshort/polish/src/custom.tex
deleted file mode 100644
index 1c83e554fe..0000000000
--- a/info/lshort/polish/src/custom.tex
+++ /dev/null
@@ -1,1681 +0,0 @@
-% -- translate-file=il2-pl --
-%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
-% Contents: Customising LaTeX output (LShort2e Introduction)
-% File: custom.tex (Polish translation)
-%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
-
-\chapter{Adaptowanie {\LaTeX}a \label{chp:adapt}}
-
-\begin{intro}
- Dokumenty składane za pomocą poznanych do tej pory poleceń
- będą się zapewne podobały zdecydowanej większości czytelników.
- Chociaż ich wygląd nie będzie może wyrafinowany, z~pewnością jednak
- spełnią one podstawowe zasady składu, dzięki czemu
- będzie się je czytało łatwo i~przyjemnie.
-
- W~niektórych wypadkach może się jednak okazać, że brakuje polecenia
- czy otoczenia, za pomocą którego moglibyśmy złożyć dany fragment
- tekstu w~sposób odpowiadający potrzebom, albo też że sposób
- działania dostępnej w~{\LaTeX}u instrukcji nie spełnia naszych wymagań.
-
- W~tym rozdziale przedstawimy, jak nauczyć {\LaTeX}a formatować
- dokumenty tak, aby wyglądały inaczej niż w~wypadku korzystania
- jedynie ze standardowych klas i~pakietów.
-\end{intro}
-
-\section{Definiowane instrukcji i~otoczeń}
-
-Czytelnicy zauważyli zapewne, że nowo wprowadzane w~tej książce
-polecenia ukazują się w~ramkach oraz że znajdują się one
-w~skorowidzu. Aby to osiągnąć, nie korzystaliśmy za każdym razem
-z~wbudowanych w~{\LaTeX}a instrukcji, lecz utworzyliśmy własny
-pakiet, w~którym zawarliśmy nowe, potrzebne nam polecenia i~otoczenia.
-Dysponując takim pakietem, wystarczy po prostu napisać:
- %
-\begin{example}
-\begin{command}
-\ci{polecenie}
-\end{command}
-\end{example}
-\noindent
-W~tym przykładzie użyliśmy zarówno nowego otoczenia o~nazwie
-\verb+command+, odpowiedzialnego za rysowanie ramek dookoła instrukcji,
-jak też nowego polecenia \verb+\ci+, służącego do składu nazw poleceń
-i~wprowadzania ich do skorowidza. Proponujemy Czytelnikom odszukanie
-hasła \verb+\polecenie+ w~skorowidzu; przy haśle powinny być podane
-numery stron, na których ta instrukcja występuje w~książce.
-
-Gdy zdecydujemy się zaprzestać otaczać polecenia ramkami,
-to do zmiany wyglądu wystarczy, że zmienimy definicję
-otoczenia \verb+command+.
-Jest to znacznie łatwiejsze od przebiegnięcia przez cały dokument
-w~celu wyłapania w~nim wszystkich standardowych poleceń \LaTeX{}, które
-służą do rysowania ramek wokół słów.
-
-%%<PLext>
-We wstępie do tego opracowania wspomnieliśmy, że w~{\LaTeX}u możemy
-się skupić na logicznej strukturze dokumentów. Wskazane jest
-rozróżnić w~tekście źródłowym wszystkie elementy logiczne dokumentu,
-nawet jeżeli ich formatowanie jest identyczne. Nierzadko bowiem to,
-co dzisiaj formatujemy w~taki sam sposób, w~przyszłości możemy chcieć
-rozróżnić.
-
-Zwykło się na przykład składać adresy internetowe imitacją kroju
-maszynowego. Ponieważ w~adresach mogą wystąpić znaki specjalne
-{\LaTeX}a, to można by do tego celu stosować instrukcję \ci{verb}.
-Lepiej jednak użyć specjalnej instrukcji, np.~\ci{url}. W~dokumencie
-papierowym nie ma to znaczenia, znakowanie logiczne pozwala jednak
-przedstawić dokument zarówno w~formie drukowanej, jak
-i~hipertekstowej, w~formacie \acro{HTML} lub \acro{PDF}.
-%%</PLext>
-
-\subsection{Instrukcje definiowane przez użytkownika}
-
-Do definiowania potrzebnych nam nowych poleceń możemy użyć instrukcji:
-%
-\begin{command}
-\ci{newcommand}\verb|{|%
-\emph{nazwa}\verb|}[|\emph{num}\verb|]{|\emph{tekst}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Wymaga ona podania dwóch argumentów. Pierwszy z~nich, \emph{nazwa},
-oznacza nazwę nowej instrukcji, natomiast \emph{tekst} to jej znaczenie,
-czyli tekst, który ma zostać wstawiony do składu w~momencie wykonania
-instrukcji. Podawany w~nawiasach kwadratowych argument \emph{num}
-powinien być cyfrą od~1 do~9, określającą liczbę (obowiązkowych) argumentów
-instrukcji. Argument \emph{num} jest opcjonalny, a~jego pominięcie
-oznacza, że definiowana instrukcja jest bezargumentowa.
-
-%%<PLext>
-W~części \emph{tekst} wolno używać zarówno standardowych instrukcji
-{\LaTeX}a, jak też zdefiniowanych przez użytkownika. Nie wolno jednak
-korzystać z~tych instrukcji, które same definiują inne polecenia, jak
-\ci{newcommand}, \ci{newenvironment} itp. Niedozwolona jest rekursja,
-nie wolno też w~nazwach instrukcji umieszczać polskich liter
-diakrytycznych.
-%%</PLext>
-
-Następujące przykłady pomogą lepiej zrozumieć zagadnienie. W~pierwszym
-z~nich definiujemy instrukcję o~nazwie \cmd{kwle}, mającą być skrótem dla
-słów ,,Krótkie wprowadzenie do systemu \LaTeXe''. Takie polecenie
-mogłoby się przydać, gdyby tytuł książki miał w~niej występować wielokrotnie.
-%
-\begin{example}
-\newcommand{\kwle}{Krótkie
-wprowadzenie do systemu \LaTeXe}
-% następnie po \begin{document}:
-\kwle; \emph{\kwle}
-\end{example}
-%
-\noindent
-Następny przykład ilustruje sposób wykorzystania opcjonalnego argumentu
-\emph{num}. Znacznik \verb|#1| oznacza pierwszy parametr formalny
-(\verb|#2| oznaczałby drugi, \verb|#3| -- trzeci
-itd.). W~trakcie wykonywania treści instrukcji w~miejsce parametrów
-formalnych \TeX{} wstawia argumenty podane w~jej wywołaniu
-(parametry aktualne).
-
-Instrukcja w~poniższym przykładzie ma jeden parametr:
-%
-\begin{example}
-\newcommand{\wle}[1]
-{\emph{#1} wprowadzenie
-do systemu \LaTeXe}
-% następnie po \begin{document}:
-\wle{Krótkie}; \wle{Długie}
-\end{example}
-%
-\noindent {\LaTeX} nie pozwala zdefiniować instrukcji nazwanej tak samo
-jak wcześniej zdefiniowane polecenie. W~wypadku gdy chcemy zmienić
-znaczenie już istniejącej instrukcji, powinniśmy użyć polecenia
-\ci{renewcommand}. Za wyjątkiem nazwy ma ono składnię identyczną jak
-\verb|\newcommand|.
-
-Czasami może się też przydać polecenie
-\ci{providecommand}. Działa ono jak \verb|\newcommand|, z~tym że jeśli
-istnieje już komenda o~takiej samej nazwie, to nie zastępuje ono
-starej, zwyczajnie ignorując nową.
-
-Nieco uwagi należy poświęcić temu, jaki skutek ma umieszczenie odstępu
-po komendzie \LaTeX{}a. Informacje na ten temat można znaleźć na stronie
-\pageref{whitespace}.
-
-\subsection{Otoczenia definiowane przez użytkownika }
-
-Odpowiednikiem definiującej nowe polecenie instrukcji \verb|\newcommand|
-jest dla otoczeń instrukcja \verb|\newenvironment|. Ma ona następującą
-składnię:
-%
-\begin{command}
-\ci{newenvironment}\verb|{|%
-\emph{nazwa}\verb|}[|\emph{num}\verb|]{|%
-\emph{początek}\verb|}{|\emph{koniec}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Podobnie jak w~wypadku \verb|\newcommand|, można instrukcji
-\ci{newenvironment} użyć z~argumentem opcjonalnym albo bez niego.
-{\LaTeX} wstawia tekst \emph{początek}, gdy w~dokumencie napotyka napis
-\verb+\begin{+\emph{nazwa}\verb+}+, a~zawartość argumentu \emph{koniec}
- -- po napotkaniu napisu \verb|\end{|\emph{nazwa}\verb|}|.
-
-Poniższy przykład ilustruje sposób użycia
-instrukcji \ci{newenvironment}.
-%
-\begin{example}
-\newenvironment{zrodlo}
-{Źródło: }{\par}
-% następnie po \begin{document}:
-\begin{zrodlo} Rocznik Statystyczny
-GUS. \end{zrodlo}
-\end{example}
-%
-\noindent
-Znaczenie argumentu \emph{num} jest takie samo jak w~instrukcji
-\verb|\newcommand|.
-
-{\LaTeX} nie pozwala zdefiniować otoczenia o~już istniejącej nazwie.
-W~razie potrzeby zastąpienia już istniejącego otoczenia
-powinniśmy użyć polecenia \ci{renewenvironment}, o~składni takiej samej
-jak \ci{newenvironment}.
-
-% to jest zbędne [tp]:
-% Polecenia użyte w~powyższym przykładzie są objaśniane dalej. O~poleceniu
-% \ci{rule} można przeczytać na stronie \pageref{sec:rule}, o~\ci{stretch}
-% -- na stronie \pageref{cmd:stretch}, a~informacje na temat \ci{hspace}
-% można znaleźć na stronie \pageref{sec:hspace}.
-
-\subsection{Nadmiarowe odstępy}
-
-Gdy tworzymy nowe otoczenie, problemem mogą być zbędne
-%, niechciane przez nas %% źle się łamie strona
-odstępy, które {\LaTeX} wstawia do składu. Rozważmy przykład
-otoczenia, które ma się rozpoczynać od akapitu bez wcięcia, ponadto
-pierwszy akapit po otoczeniu także nie ma mieć wcięcia. Polecenie
-\ci{ignorespaces}, umieszczone jako ostatnie polecenie bloku
-\emph{begin\/} otoczenia, spowoduje zignorowanie wszystkich %znaków
-odstępów występujących przed pierwszym akapitem otoczenia. Usunięcie
-drugiego wcięcia przez umieszczenie w~bloku końcowym \ci{ignorespaces}
-jest niemożliwe, gdyż zawsze ostatnim poleceniem będzie
-\verb@\end{otoczenie}@, które anuluje działanie \ci{ignorespaces}.
-W~takiej sytuacji trzeba skorzystać z~polecenia
-\ci{ignorespacesafterend}. Napotkawszy je, {\LaTeX} wstawi
-\ci{ignorespaces} dopiero po wykonaniu zamykającego
-\verb|\end{otoczenie}|.
-
- %%
-\begin{example}
-\newenvironment{proste}%
- {\noindent}%
- {\par\noindent}
-
-\begin{proste}
-Zobacz odstęp\\z~lewej strony.
-\end{proste}
-Tak samo\\tutaj.
-\end{example}
-
-\begin{example}
-\newenvironment{poprawne}%
- {\noindent\ignorespaces}%
- {\par\noindent%
- \ignorespacesafterend}
-
-\begin{poprawne}
-Bez odstępu\\z lewej strony.
-\end{poprawne}
-Tak samo\\tutaj.
-\end{example}
-
-% Poniższe jest zupełnie niepotrzebne [tp]:
-% \subsection{Wywoływanie \LaTeX{}a w~linii rozkazowej}
-
-% Użytkownicy systemów operacyjnych typu Unix do obsługi projektów
-% \LaTeX{}owych stosują zapewne pliki Makefile. W~tym kontekście
-% ciekawa byłaby możliwość tworzenia różnych wersji tego samego dokumentu
-% metodą podawaniu różnych parametrów w~linii rozkazowej
-% wołającej \LaTeX{}a. Możemy to ułatwić, umieszczając w~dokumencie
-% coś takiego:
-% \begin{verbatim}
-% \usepackage{ifthen}
-% \ifthenelse{\equal{\blackandwhite}{true}}{
-% % coś robimy w~trybie "czarno--białym"
-% }{
-% % robimy coś innego w~trybie "kolorowym"
-% }
-% \end{verbatim}
-% Możemy teraz wywołać \LaTeX{}a w~następujący sposób:
-% \begin{verbatim}
-% latex '\newcommand{\blackandwhite}{true}\input{test.tex}'
-% \end{verbatim}
-% Polecenie \verb|\blackandwhite| zostaje zdefiniowane jeszcze przed
-% odczytem pliku źródłowego. Zmieniając \verb|\blackandwhite| na
-% \ci{false} spowodujemy generowanie kolorowej wersji dokumentu.
-
-\subsection{Własne pakiety}
-
-W~wypadku definiowania wielu nowych poleceń i~otoczeń preambuła
-dokumentu może się znacznie wydłużyć. Dobrze w~takiej sytuacji stworzyć
-pakiet zawierający definicje tych instrukcji i~otoczeń. Taki pakiet
-można później dołączyć do dokumentu poleceniem \ci{usepackage}.
-
-\begin{figure}[!htbp]
-\begin{lined}{\textwidth}
-\begin{verbatim}
-% Przykładowy pakiet ***
-\ProvidesPackage{demopack}
-\newcommand{\kwle}{Krótkie wprowadzenie do systemu \LaTeXe}
-\newcommand{\wle}[1]{\emph{#1} wprowadzenie
-do systemu \LaTeXe}
-\newenvironment{zrodlo}{Źródło: }{\par}
-\end{verbatim}
-\end{lined}
-\caption{Przykładowy pakiet\label{package} }
-\end{figure}
-\noindent
-
-Tworzenie pakietu polega na skopiowaniu poleceń z~preambuły do
-oddzielnego pliku o~rozszerzeniu \eei{.sty}.
-Na początku pakietu należy wpisać polecenie:
-%
-\begin{command}
-\ci{ProvidesPackage}\verb|{|\emph{nazwa}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Dzięki instrukcji \verb|\ProvidesPackage| {\LaTeX} poznaje nazwę
-pakietu, a~to pozwala mu na przykład ostrzec użytkownika
-w~wypadku powtórnego dołączenia pakietu do dokumentu.
-Rysunek~\ref{package} przedstawia niewielki pakiet z~instrukcjami
-z~powyższych przykładów.
-
-\section{Fonty}
-
-\subsection{Instrukcje przełączające stopień pisma }
-
-{\LaTeX} automatycznie
-%%dostosowuje
-dobiera
-krój, odmianę i~stopień pisma\footnote{%
- \emph{Pismo drukarskie\index{pismo!drukarskie}\/} to pismo utrwalone
- na nośniku, tj.~materiale, na którym umieszczono negatywy lub pozytywy
- znaków pisma. \emph{Krój pisma}\index{pismo!krój} to obraz pisma
- drukarskiego o~jednolitych cechach graficznych, niezależnych od
- stopnia i~odmiany pisma. Każdy krój pisma posiada swoją nazwę (na
- przykład Times New Roman, Computer Modern czy Garamond). \emph{Odmiana
- kroju}\index{pismo!odmiana} pisma różnicuje pisma jednego kroju ze
- względu na grubość, szerokość i~pochylenie. \emph{Stopień
- pisma}\index{pismo!stopień} określa z~kolei wielkość znaków. Zestawy
- metalowych \emph{czcionek}\index{czcionka|see{pismo drukarskie}},
- czyli kawałków metalu,
- w~których utrwalano znaki pisma, drukarze przechowywali
- w~\emph{kasztach}\index{kaszta}. Angielską, a~właściwie amerykańską
- nazwą zestawu czcionek jednego kroju i~wielkości, powszechnie dziś
- używaną w~terminologii komputerowej, jest \emph{font}\index{font}
- (zobacz też~\cite{chwialowski}).
-
- Fonty {\LaTeX}a, takie jak \acro{PL}, \acro{EC} czy \acro{LM}, są
- optycznie identyczne, bo wszystkie są replikami kroju \emph{Computer
- Modern}, różnią się jednak od najczęściej używanego
- w~edytorach biurowych, takich jak {\MSWord}, kroju \emph{Times New
- Roman}. }
-%% do logicznego charakteru składanych
-dla różnych
-elementów dokumentu (tytułów
-rozdziałów, punktów, przypisów itp.). Czasami zachodzi jednak potrzeba
-,,ręcznego'' przełączenia kroju bądź stopnia pisma. Można do tego
-użyć poleceń zestawionych w~tabelach~\ref{fonts} i~\ref{sizes}.
-Stopień pisma jest kwestią układu graficznego dokumentu i~zależy od
-wybranej klasy dokumentu oraz ustawienia odpowiednich opcji.
-W~tabeli~\ref{tab:ptsizes} zestawiono stopnie pisma w~jednostkach
-absolutnych dla poleceń zmieniających wielkość kroju w~standardowych
-klasach dokumentów.
-%
-\begin{example}
-{\small Nieliczni lecz
-\textbf{odważni} Rzymianie rządzili}
-{\Large wielką \textit{Italią}.}
-\end{example}
-%
-
-\noindent
-Bieżący font jest w~{\LaTeX}u scharakteryzowany przez pięć elementów:
-układ (zestaw znaków), krój (rodzinę), grubość i~szerokość, odmianę oraz
-stopień i~interlinię. Każdy z~nich można dobrać niezależnie od
-ustawienia pozostałych. Oznacza to na przykład, że zmiana stopnia
-pisma nie powoduje zmiany jego kroju ani odmiany.
-
-\begin{table}[!bth]
-\caption{Polecenia wyboru krojów i~odmian \label{fonts}}
-\begin{lined}{12.5cm}
-%
-% Alan suggested not to tell about the other form of the command
-% eg \verb|\sffamily| or \verb|\bfseries|. This seems a good thing to me.
-%
-\tabcolsep=.5\tabcolsep
-\begin{tabular}{@{}rl@{\quad}rl@{}}
-\ci{textrm}\verb|{...}| & \textrm{krój szeryfowy} &
-\ci{textsf}\verb|{...}| & \textsf{krój bezszeryfowy} \\
-\ci{texttt}\verb|{...}| & \multicolumn{3}{l}{\texttt{grotesk},
- tj. pismo o~jednakowej szerokości znaków} \\[6pt]
-\ci{textmd}\verb|{...}| & \textmd{pismo jasne} &
-\ci{textbf}\verb|{...}| & \textbf{pismo grube} \\[6pt]
-\ci{textup}\verb|{...}| & \textup{odmiana prosta} &
-\ci{textit}\verb|{...}| & \textit{kursywa} \\
-\ci{textsl}\verb|{...}| & \textsl{odmiana pochyła}&
-\ci{textsc}\verb|{...}| & \textsc{kapitaliki} \\[6pt]
-\ci{emph}\verb|{...}| & \emph{wyróżnienie} \\
-\ci{textnormal}\verb|{...}| & \multicolumn{2}{l}{główny font dokumentu}
-\end{tabular}
-\end{lined}
-\vspace{-2.0ex}
-\end{table}
-
-\begin{table}[!tbh]
-\caption{Polecenia jednoczesnego wyboru stopnia pisma
-i~interlinii\index{stopień pisma}\label{sizes} }
-\begin{lined}{12.5cm}
-\begin{tabular}{@{}ll}
-\ci{tiny} & \tiny mikroskopijny \\
-\ci{scriptsize} & \scriptsize bardzo mały \\
-\ci{footnotesize} & \footnotesize mniejszy \\
-\ci{small} & \small mały \\
-\ci{normalsize} & \normalsize normalny \\
-\ci{large} & \large duży
-\end{tabular}%
-\qquad\begin{tabular}{ll@{}}
-\ci{Large} & \Large większy \\[5pt]
-\ci{LARGE} & \LARGE bardzo duży \\[5pt]
-\ci{huge} & \huge ogromny \\[5pt]
-\ci{Huge} & \Huge największy
-\end{tabular}
-\end{lined}
-\end{table}
-
-Przy okazji omawiania poleceń dotyczących fontów trzeba wspomnieć
-o~koncepcji \emph{grupowania}. Grupa\index{grupa} zaczyna
-się od znaku \verb+{+, a~kończy znakiem \verb+}+. Grupy służą
-do ograniczania zasięgu działania poleceń {\LaTeX}a. Przyjrzyjmy się
-następującemu przykładowi:
-%
-\begin{example}
-Lubię {\LARGE duże oraz
-{\small małe} litery} i~cyfry.
-\end{example}
-%
-%%<PLext>
- Pierwszy nawias klamrowy rozpoczyna grupę, potem polecenie
- \verb+\LARGE+ zmienia stopień pisma na \emph{bardzo duży}, w~którym
- zostanie złożony napis ,,duże oraz''. Kolejny otwierający nawias
- klamrowy zaczyna następną grupę. W~jej obrębie polecenie \verb+\small+ zmienia
- stopień pisma na mały. Do złożenia w~tym stopniu przewidziano jedynie słowo
- ,,małe'', bo nawias \verb+}+ za tym słowem zamyka grupę. Po zamknięciu
-grupy następuje powrót do stopnia pisma aktualnego przed jej
-rozpoczęciem, czyli \verb+\LARGE+. W~nim zostanie złożone
-słowo ,,litery''. Zamknięcie tej grupy powoduje, że resztę tekstu
-{\LaTeX} złoży w~wyjściowym stopniu pisma. Jak widać, grupy można
-zagnieżdżać, nawet wielokrotnie.
-%%</PLext>
-
-\noindent
-Polecenia zmieniające stopień pisma zmieniają także interlinię. Dzieje
-się tak jednak tylko wtedy, gdy \emph{przed} zamknięciem odpowiedniej
-grupy kończony jest akapit -- przez wstawienie pustego wiersza
-\emph{lub} polecenia \ci{par}. Zwróćmy uwagę na miejsce, w~którym
-umieszczono instrukcję \verb|\par| w~poniższych dwóch przykładach.
-%
-\begin{example}
-{\Large Zdanie, które ma więcej
-niż pięć słów, nie ma sensu!\par}
-\end{example}
-%
-\begin{example}
-{\Large Zdanie, które ma więcej
-niż pięć słów, nie ma sensu!}\par
-\end{example}
-%
-\noindent
-Jeśli zachodzi konieczność zmiany stopnia pisma dla całego akapitu lub jeszcze
-dłuższego tekstu, to możemy skorzystać ze składni przyjętej dla otoczeń:
-%
-\begin{example}
-\begin{Large} Zdanie, które ma
-więcej niż pięć słów, nie ma sensu!
-\end{Large}
-\end{example}
-%
-\noindent
-Zapis taki pozwala unikać łatwych do popełnienia błędów, wynikających
-z~opuszczania nawiasów otwierających lub zamykających grupy.
-
-% [RK] usuwam ten akapit jako nieobecny w oryginale, nieoznakowany
-% przez TP i w ogóle mało niosący informacji (powtarza to, co
-% w nagłówku tabeli.
-% Stopień pisma jest kwestią układu graficznego dokumentu i~zależy od
-% wybranej klasy dokumentu i~ustawienia odpowiednich opcji.
-% W~tabeli~\ref{tab:ptsizes} zestawiono stopnie pisma, wyrażone
-% w~jednostkach absolutnych, dla poleceń ustalających wielkość kroju
-% w~standardowych klasach dokumentów.
-
-\begin{table}[!tb]
-\caption{Wielkość stopnia pisma w~klasach standardowych\label{tab:ptsizes}}
-\label{tab:sizes}
-\begin{lined}{12.5cm}
-\tabcolsep=1.75em
-\begin{tabular}{lrrr}
-\multicolumn{1}{c}{\emph{Stopień}} & \multicolumn{1}{c}{\emph{10pt}} &
-\multicolumn{1}{c}{\emph{opcja 11pt}} &
-\multicolumn{1}{c}{\emph{opcja 12pt}} \\[4.5pt]
-\verb|\tiny| & 5pt & 6pt & 6pt \\
-\verb|\scriptsize| & 7pt & 8pt & 8pt \\
-\verb|\footnotesize| & 8pt & 9pt & 10pt \\
-\verb|\small| & 9pt & 10pt & 11pt \\
-\verb|\normalsize| & 10pt & 11pt & 12pt \\
-\verb|\large| & 12pt & 12pt & 14pt \\
-\verb|\Large| & 14pt & 14pt & 17pt \\
-\verb|\LARGE| & 17pt & 17pt & 20pt \\
-\verb|\huge| & 20pt & 20pt & 25pt \\
-\verb|\Huge| & 25pt & 25pt & 25pt
-\end{tabular}
-\end{lined}
-\vspace{-2.0ex}
-\end{table}
-
-W~\emph{trybie matematycznym} w~celu złożenia fragmentu wzoru innym
-niż pochyłe krojem pisma można zastosować polecenia zestawione
-w~tabeli~\ref{mathfonts}.
-
-\begin{table}[!tb]
-\caption{Polecenia wyboru fontów w~trybie matematycznym\label{mathfonts} }
-\begin{lined}{\textwidth}
-\begin{tabular}{@{}lll@{}}
-\textit{Polecenie}&\textit{Przykład}& \textit{Wynik\strut}\\ \hline
-\ci{mathcal}\verb|{...}|& \verb|$\mathcal{B}=c$|& $\mathcal{B}=c$\\
-\ci{mathrm}\verb|{...}|& \verb|$\mathrm{K}_2$|& $\mathrm{K}_2$\\
-\ci{mathbf}\verb|{...}|& \verb|$\sum x=\mathbf{v}$|& $\sum x=\mathbf{v}$\\
-\ci{mathsf}\verb|{...}|& \verb|$\mathsf{G\times R}$|& $\mathsf{G\times
-R}$\\
-\ci{mathtt}\verb|{...}|& \verb|$\mathtt{L}(b,c)$|& $\mathtt{L}(b,c)$\\
-\ci{mathnormal}\verb|{...}|& \verb|$\mathnormal{R_{19}}\neq R_{19}$|&
-$\mathnormal{R_{19}}\neq R_{19}$\\
-\ci{mathit}\verb|{...}|& \verb|$\mathit{ffi}\neq ffi$|& $\mathit{ffi}\neq
-ffi$
-\end{tabular}
-\end{lined}
-\end{table}
-
-\subsection{Uwaga, niebezpieczeństwo! }
-
-Jak zaznaczyliśmy na początku rozdziału, nie należy instrukcji zmiany
-fontu wstawiać \emph{explicite} do pliku źródłowego. Byłoby to niezgodne
-z~podstawową ideą {\LaTeX}a, jaką jest oddzielenie formy od treści
-dokumentu i~posługiwanie się formatowaniem logicznym, a~nie wizualnym.
-Jeżeli fragment tekstu ma zostać wyróżniony przez złożenie go innym
-krojem lub stopniem pisma, to należy zdefiniować odpowiednie polecenie
-i~potem właśnie jego używać w~treści dokumentu.
-%
-\begin{example}
-% w~preambule albo pakiecie
-\newcommand{\uwaga}[1]{\textbf{#1}}
-% po \begin{document}
-\uwaga{Baczność!} Przewody sieci
-trakcyjnej są pod napięciem.
-Dotknięcie grozi \uwaga{śmiercią}.
-\end{example}
-%
-\noindent
-Niewątpliwą zaletą tego podejścia jest to, że kiedy później będziemy
-chcieli wyróżnić wszystkie elementy, na które czytelnik powinien
-zwrócić \emph{szczególną uwagę}, w~sposób inny niż składając je pismem
-półgrubym, to nie musimy przeglądać całego pliku w~celu sprawdzenia,
-czy dane wystąpienie \ci{textbf} dotyczy tekstu, na który ma zostać
-zwrócona \emph{szczególna uwaga}, czy też wstawione zostało w~zupełnie
-innym celu.
-
-\medskip
-\noindent
-%%<PLext>
- \EMPH{Na zakończenie rada z~gatunku estetycznych}: nie należy
- przesadzać ze stosowaniem wielu różnych krojów pisma w~jednym
- dokumencie.
-%%</PLext>
-
-\subsection{Użycie alternatywnych krojów pisma}
-
-Większość dokumentów jest składanych w~{\LaTeX}u z~użyciem domyślnego
-kroju, będącego repliką \emph{Computer Modern}. Jeżeli wygląd znaków
-z~rodziny \acro{CM} nam się znuży, to możemy złożyć dokument innym
-krojem. Musimy jednak pamiętać, że na ogół alternatywne kroje nie są tak
-kompletne jak rodzina \emph{Computer Modern}, często na przykład brakuje
-w~nich kompletu symboli matematycznych, znaków z~alfabetów
-niełacińskich, takich jak greka lub alfabet cyrylicki, albo niektórych
-odmian, jak na przykład kapitalików.
-
-Z~drugiej strony krój \acro{CM} ma też wady: kreski znaków są cieńsze, a
-względna wysokość małych liter\footnote{Względna w~porównaniu do
- nominalnego stopnia pisma;
- wysokość ta wynosi dla kroju \acro{CM} 43\%, a dla
- kroju Palatino -- 46\%; dla dużych liter z~tych krojów jest
- to odpowiednio: 68,9\% i~68,5\%.} jest mniejsza niż w~wielu innych
-krojach. Te cechy kroju \acro{CM} powodują, że jest mniej czytelny
-w~wypadku, gdy jest reprodukowany na nośniku o~niskiej rozdzielczości,
-lub -- mówiąc wprost -- nie najlepiej się nadaje do dokumentów, które będą
-wyświetlane na ekranach komputerów, np.~dokumentów w~formacie \acro{PDF}.
-
-Pakiet~\pai{qtimes} umożliwia skład dokumentu w~kroju QTimes,
-który jest klonem znanego kroju Times New Roman autorstwa Stanleya
-Morisona\index{Morison Stanley}.
-Jeżeli dokument zawiera wzory matematyczne, to aby znaki
-w~formułach były optycznie zgodne z~otaczającym je tekstem, należy także
-dołączyć pakiety \pai{txfonts} oraz \pai{qtxmath}:
- %%
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-%& --translate-file=il2-pl
-\documentclass[a4paper]{article}
-\usepackage{polski}
-\usepackage{txfonts,qtimes,qtxmath}
-\usepackage{qswiss,qcourier}
-\usepackage{sfheaders}
-\author{Wanda Przechlewska}
-\title{Test pakietu txfonts}
-\begin{document} ...
-\end{verbatim}
-\end{code}
- %%
-Z~kolei pakiet~\pai{qpalatin} wraz z~pakietami \pai{qpxmath} oraz
-\pai{pxfonts} umożliwia skład dokumentu krojem QPalatino
-(łącznie ze wzorami matematycznymi), który jest klonem znanego kroju
-Palatino autorstwa Hermanna Zapfa\index{Zapf Hermann}:
- %%
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-%& --translate-file=il2-pl
-\documentclass[a4paper]{article}
-\usepackage{polski}
-\usepackage{pxfonts,qpalatin,qpxmath}
-\usepackage{qswiss,qcourier}
-\usepackage{sfheaders}
-\author{Maria Matysek}
-\title{Test pakietu qpxfonts}
-\begin{document} ...
-\end{verbatim}
-\end{code}
- %%
-W~powyższych przykładach dołączono także pakiety \pai{qswiss},
-\pai{sfheaders} oraz \pai{qcourier}. Pakiet \pai{qswiss} przestawia
-domyślą odmianę bezszeryfową na krój Helvetica, a~\pai{sfheaders}
-przedefiniowuje śródtytuły tak, że składane są krojem bezszeryfowym.
-Z~kolei \pai{qcourier} zamienia domyślny krój o~stałej szerokości znaków
-na QCourier. W~rezultacie pierwszy z~dokumentów będzie podobny do
-typowego dokumentu składanego na przykład edytorem {\MSWord}; drugi
-z~kolei będzie się doskonale nadawał do dokumentu \acro{PDF}, który
-chcemy umieścić w~sieci \acro{WWW}, z~uwagi na to, że krój Palatino --
-reprodukowany w~niskiej rozdzielczości -- jest dużo bardziej czytelny
-niż \acro{CM}, a nawet \emph{Times New Roman}. Uwaga: aby powyższe
-deklaracje zadziałały, instalacja {\LaTeX}a musi zawierać
-ww.~fonty\footnote{Wchodzą one w~skład współczesnych dystrybucji
- {\LaTeX}a. Jeżeli ich nie masz, to powinieneś je doinstalować.
- W~dokumentacji dystrybucji powinno być opisane, jak się to robi.}.
-
-\section{Odstępy }
-
-\subsection{Zmiana wielkości interlinii\index{interlinia} }
-
-% Odstęp %%<skład
-Wielkość odstępów między wierszami dokumentu można zmienić, umieszczając
-w~preambule polecenie \ci{linespread}, postaci:
-%
-\begin{command}
-\ci{linespread}\verb|{|\emph{czynnik}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Parametr \emph{czynnik\/} określa powiększenie odstępu między wierszami.
-Znany z~maszyn do pisania efekt podwójnej
-interlinii\index{interlinia!podwójna},
-czyli podwojenie odstępu\index{odstęp!podwójny}, uzyskamy za pomocą
-\verb|\linespread{1.6}|.
-Aby otrzymać odstęp wielkości 1,5, powinniśmy wpisać \verb|\linespread{1.3}|.
-Pojedynczemu i~zarazem domyślnemu odstępowi odpowiada wartość~1.
-
-Polecenie \ci{linespread} wpływa na odstępy międzywierszowe w~całym
-dokumencie.
-Jeśli są wyraźne powody do zmiany odstępu tylko w~pewnym fragmencie
-dokumentu, to lepsza może się okazać instrukcja:
-\begin{command}
-\verb|\setlength{\baselineskip}{1.5\baselineskip}|
-\end{command}
- %%
-Poniższy przykład ilustruje wykorzystanie \ci{baselineskip}:
- %%
-\begin{example}
-{\setlength{\baselineskip}%
- {1.5\baselineskip}
-Ten akapit jest składany
-z~\ci{baselineskip} ustawionym
-na 1,5 dotychczasowej wartości.
-Zwróćmy uwagę na wystąpienie
-\ci{par} na końcu akapitu.\par}
-
-Przeznaczenie tego akapitu
-jest jasne. Ilustruje on,
-że po zamykającym nawiasie
-klamrowym następuje powrót
-do normalnego składu.
-\end{example}
-
-\subsection{Odstępy wokół akapitów\label{parsp} }
-
-Dwa dodatkowe parametry określają w~\LaTeX{}u wielkość, odpowiednio,
-wcięcia akapitowego oraz odstępu między akapitami. Wpisując na przykład
-do preambuły dokumentu:
-%
-\begin{code}
-\ci{setlength}\verb|{|\ci{parindent}\verb|}{0pt}| \\
-\verb|\setlength{|\ci{parskip}\verb|}{1ex plus 0.5ex minus 0.2ex}|
-\end{code}
-%
-\noindent
-ustalamy wielkość wcięcia akapitowego na 0~pt
-(co powoduje, że akapity będą się zaczynać bez wcięć), a~odstęp między
-akapitami ustalamy na 1~ex plus 0,5~ex minus 0,2~ex. Drugi zapis
-oznacza, że normalny odstęp między akapitami, wynoszący 1,0~ex
-(jednostki miary w~{\LaTeX}u podaje tabela~\ref{units} na
-stronie~\pageref{units}), może się zwiększyć do $1{,}0 + 0{,}5 =
-1{,}5$~ex lub zmniejszyć do $1{,}9 - 0{,}2 = 0{,}8$~ex. W~Europie
-kontynentalnej akapity składa się czasami bez wcięcia akapitowego, a~jedynie
-z~dodatkowym odstępem między nimi. Ale uwaga! Ten efekt pojawi
-się także w~spisie treści, tabel i~rysunków, gdzie poszczególne
-pozycje spisu będą od siebie bardziej oddalone (w~spisach większość
-akapitów jest jednowierszowa). Aby uniknąć tego trochę śmiesznego
-efektu, należy usunąć powyższe instrukcje \ci{setlength} z~preambuły
-dokumentu i~wstawić je w~części głównej, po poleceniach
-\verb+\tableofcontents+ itp. Najlepiej jednak wcale nie korzystać
-z~tego sposobu, gdyż znakomita większość książek jest składana
-z~wcięciem akapitowym, a~nie z~dodatkowymi odstępami między
-akapitami\footnote{%%
-% Pomijając wszystkie inne argumenty, oszczędzamy także trochę drzew nie
-% wstawiając odstępów między akapity.
- Jednoczesne użycie wcięć i~powiększonych odstępów między akapitami
- uważa się w~Polsce za poważny błąd typograficzny.}.
-
-Wcięcie akapitowe na początku akapitu wstawiamy
-poleceniem\footnote{Dla uzyskania efektu
-wcięcia w~pierwszym akapicie po tytule rozdziału, punktu itd.
-należy dołączyć do dokumentu pakiet \pai{indentfirst}
-z~zestawu pakietów ,,tools''.}:
-%
-\begin{command}
-\ci{indent}
-\end{command}
-%
-\noindent
-Wstawienie \verb+\indent+, kiedy wartość \verb|\parindent| wynosi
-zero, nie przyniesie oczywiście żadnego efektu.
-
-Aby uzyskać akapit bez wcięcia, należy przed nim umieścić polecenie:
-%
-\begin{command}
-\ci{noindent}
-\end{command}
-
-
-\subsection{Odstępy poziome\label{sec:hspace} }
-
-Wielkość odstępów między słowami oraz między zdaniami \LaTeX{} ustala
-automatycznie. Dodatkowy odstęp poziomy\index{odstęp!poziomy} (przez
-\emph{odstęp poziomy\/} rozumiemy odstęp między wyrazami, przez
-\emph{odstęp pionowy\/} -- odstęp między wierszami i~akapitami) możemy
-wstawić poleceniem:
-%
-\begin{command}
-\ci{hspace}\verb|{|\emph{odległość}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Jeżeli taki odstęp, w~wyniku złamania akapitu na wiersze, wypadnie na
-początku lub na końcu wiersza, to zostanie on usunięty -- aby zapobiec
-justowaniu akapitu ,,w~chorągiewkę''. Jeżeli {\LaTeX} ma wstawić odstęp
-także na początku lub na końcu wiersza, to zamiast \verb+\hspace+ należy
-użyć ,,gwiazdkowej'' wersji \ci{hspace*}. Argument \emph{odległość}
-oznacza wymiar {\LaTeX}owy. W~najprostszej postaci jest to liczba wraz
-z~jednostką odległości. Wykaz ważniejszych spośród dostępnych w~{\LaTeX}u
-jednostek odległości znajduje się w~tabeli~\ref{units}.
-%
-\begin{example}
-To jest \hspace{1.5cm}odstęp
-równy 1,5~cm.
-\end{example}
-
-%\suppressfloats % ?? --tp??--
-\begin{table}[!hbt]
-\caption{{\LaTeX}owe jednostki miary\label{units}}
-\index{jednostki miary}%
-\begin{lined}{10.5cm}
-\begin{tabular}{@{}ll@{}}
-\texttt{mm} & milimetr $\approx 1/25$~cala \quad \demowidth{1mm} \\
-\texttt{cm} & centymetr = 10~mm \quad \demowidth{1cm} \\
-\texttt{in} & cal $=$ 25,4~mm \quad \demowidth{1in} \\
-\texttt{pt} & punkt $\approx 1/72$~cala $\approx \frac{1}{3}$~mm
-\quad\demowidth{1pt}\\
-\texttt{em} & w~przybliżeniu szerokość ,,M'' w~bieżącym foncie \quad
-\demowidth{1em}\\
-\texttt{ex} & w~przybliżeniu wysokość ,,x'' w~bieżącym foncie \quad
-\demowidth{1ex}
-\end{tabular}
-%%\bigskip %% po kiego grzyba?? --tp--
-\end{lined}
-\end{table}
-
-%%<PLext>
-Często wygodnie jest użyć odległości ,,elastycznej'',
-zostawiając {\LaTeX}owi nieco swobody doboru
-takiej odległości, jaką uzna za najlepszą z~punktu widzenia
-jakości składu. Taką
-elastyczną odległość zapisujemy następująco:
-\emph{n}~\verb+plus+~\emph{p} \verb+minus+~\emph{m}.
-Części ,,\verb+plus+~\emph{p}'' i~,,\verb+minus+~\emph{m}'' są
-opcjonalne (każdą z~nich można pominąć).
-Tego typu odległości mają naturalną wielkość \emph{n} i~mogą się
-kurczyć lub~rozciągać w~zakresie od $\emph{n} - \emph{m}$
-do $\emph{n} + \emph{p}$.
-
-Omawiany wcześniej odstęp między akapitami (\verb+\parskip+) jest
-przykładem {\LaTeX}owego wymiaru o~zmiennej wielkości. Część wymiarów
-może mieć wartości zmienne, część jednak musi mieć wartość stałą.
-Powinno być na przykład zrozumiałe, że wcięcie akapitowe musi być
-wielkością stałą, podobnie jak szerokość i~wysokość łamu.
-%%</PLext>
-
-Polecenie\label{cmd:stretch}:
-%
-\begin{command}
-\ci{stretch}\verb|{|\emph{n}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-wstawia specjalny rozciągliwy odstęp, który potrafi wypełnić całą wolną
-przestrzeń w~pionie lub w~poziomie. Jeżeli na przykład wstawimy
-w~wierszu dwa lub więcej poleceń
-\verb|\hspace{\stretch{|\emph{n}\verb|}}|, to odstępy dzięki nim
-uzyskane będą miały wielkość według proporcji zadanych przez
-argument~\emph{n}.
-W~poniższym przykładzie odstęp między~\emph{x\/} a~\emph{y\/}~jest trzy
-razy mniejszy od odstępu między~\emph{y\/}~a~\emph{z}.
- %
-\begin{example}
-x\hspace{\stretch{1}}
-y\hspace{\stretch{3}}z
-\end{example}
- %
-\noindent
-Wielkość odstępów towarzyszących tekstowi warto dostosować do aktualnego
-rozmiaru czcionki. Można do tego użyć względnych jednostek miary
-\texttt{em} oraz \texttt{ex}:
- %
-\begin{example}
-{\Large{}big\hspace{1em}y} \quad
-{\tiny{}tin\hspace{1em}y}
-\end{example}
- %
-\noindent
-\label{quad:def}%%
-Przypominamy, że polecenia \ci{quad} i~\ci{qquad} wstawiają
-odstęp poziomy o~szerokości, odpowiednio, 1\,em oraz 2\,em.
-
-\subsection{Odstępy pionowe}
-
-Odstępy pionowe między akapitami, rozdziałami, punktami itp. {\LaTeX}
-wstawia automatycznie. Jeśli zachodzi potrzeba wstawienia dodatkowego
-odstępu pionowego, to należy zastosować polecenie:
-%
-\begin{command}
-\ci{vspace}\verb|{|\emph{odległość}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Polecenie to należy oddzielić pustymi liniami od otaczającego je tekstu.
-Jeżeli w~wyniku złamania strony odstęp taki znajdzie się na początku lub
-na końcu strony (będzie zaczynał lub też kończył kolumnę tekstu), to
-zostanie on usunięty. Jeżeli ma zostać wstawiony także na początku lub
-końcu strony, to należy użyć wersji ,,gwiazdkowej''
-\ci{vspace*}\footnote{Zwróćmy uwagę, że w~takim wypadku
- wysokość kolumny tekstu na sąsiednich stronach nie będzie jednakowa,
- stosujmy zatem polecenie \ci{vspace*} z~pewną
- ostrożnością.}. Argument \emph{odległość} oznacza
-{\LaTeX}owy wymiar.
-
-Do rozmieszczania tekstu kolumny w~pionie można używać
-polecenia \ci{stretch}, łącznie z~\ci{pagebreak}. W~poniższym
-przykładzie tekst zostanie rozmieszczony tak, że odstęp u~dołu będzie
-dwa razy mniejszy od odstępu u~góry strony:
-%
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-\vspace{\stretch{1}}
-Tytuł i~autor
-\vspace{\stretch{2}}\pagebreak
-\end{verbatim}
-\end{code}
-%
-\noindent
-Dodatkowy odstęp między dwoma wierszami tego samego akapitu lub
-między wierszami tabeli możemy uzyskać poleceniem:
-%
-\begin{command}
-\ci{\bs}\verb|[|\emph{odległość}\verb|]|
-\end{command}
-\noindent
- %%
-Polecenia \ci{bigskip}, \ci{medskip} i~\ci{smallskip} wstawiają
-odpowiednio odstępy ,,elastyczne'' o~następujących wielkościach: 12pt
-$\pm$~4pt, 6pt $\pm$~2pt oraz 3pt $\pm$~1pt\footnote{Nie są to wielkości
- przypadkowe: 12~punktów to typowa odległość między liniami
- podstawowymi wierszy przy składzie pismem w~stopniu 10~punktów.}.
-
-
-\section{Układ graficzny strony}
-
-Wymiary papieru można podać jako argumenty instrukcji
-\verb+\documentclass+. Na podstawie zadeklarowanych wymiarów
-{\LaTeX} oblicza szerokość i~wysokość kolumny, marginesy i~inne parametry.
-Na rysunku~\ref{fig:layout} przedstawiono dostępne parametry
-graficznego układu strony. Do przygotowania rysunku użyliśmy
-pakietu \pai{layout} z~zestawu ,,tools''%
-\footnote{\CTAN{macros/latex/packages/tools}.}.
-Jeżeli obliczone przez {\LaTeX}a wartości są z~pewnych względów
-nieodpowiednie, to można je zmienić.
-
-\begin{figure}[!hp]
-\centering
-\makeatletter\@layout\makeatother
-%%
-\vspace*{1.8cm}
-\caption{Parametry układu graficznego strony \label{fig:layout}}
-\cih{footskip}
-\cih{headheight}
-\cih{headsep}
-\cih{marginparpush}
-\cih{marginparsep}
-\cih{marginparwidth}
-\cih{oddsidemargin}
-\cih{paperheight}
-\cih{paperwidth}
-\cih{textheight}
-\cih{textwidth}
-\cih{topmargin}
-\end{figure}
-
-Zanim jednak zaczniemy eksperymentować, zwiększając na przykład
-szerokość szpalty, chwilę pomyślmy. Jak dla większości rzeczy w~{\LaTeX}u,
-istnieją ważne powody, dlaczego szerokość szpalty jest
-taka a~nie inna.
-
-Z~pewnością w~porównaniu z~wydrukiem przygotowanym za pomocą świeżo
-kupionego programu {\MSWord} strona {\LaTeX}owa ma denerwująco wąską
-szpaltę. Ale spójrzmy na książkę z~renomowanego wydawnictwa i~policzmy
-na niej liczbę znaków w~przeciętnym wierszu. Okaże się, że wynosi ona
-około 66. Jeśli porównamy ją z~wydrukiem złożonym przez {\LaTeX}a, to
-zapewne i~tym razem będzie ona zbliżona do 66. Z~doświadczeń wynika bowiem,
-że w~miarę wzrostu liczby znaków w~wierszu czytanie staje się
-męczące. Dzieje się tak, gdyż przy długich wierszach naszym
-oczom trudniej jest przenosić wzrok z~końca jednego wiersza na
-początek następnego. Jest to jedna z~przyczyn stosowania składu
-wielołamowego w~gazetach i~czasopismach.
-
-Tak więc, jeśli zwiększamy szerokość kolumny, to pamiętajmy, że może to
-utrudnić odbiorcom czytanie naszej pracy.
-No, ale dość już kazań.
-Obiecaliśmy przecież wyjaśnić, jak można te rzeczy robić\dots
-
-W~{\LaTeX}u mamy dwie instrukcje do zmiany wielkości wymiarów,
-używane zazwyczaj w~obrębie preambuły dokumentu.
-Pierwsza z~nich \emph{nadaje} parametrowi określoną wielkość:%
- %%
-\begin{command}
-\ci{setlength}\verb|{|\emph{parametr}\verb|}{|\emph{wielkość}\verb|}| \par
-\end{command}
- %%
-\noindent
-Drugie polecenie \emph{zwiększa} wartość parametru
-o~określoną wielkość:
-\noindent
-\begin{command}
-\ci{addtolength}\verb|{|\emph{parametr}\verb|}{|\emph{wielkość}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Z~tej pary częściej stosowana
-jest druga instrukcja, ponieważ pozwala zmieniać wymiary. Przykładowo, aby
-zwiększyć szerokość szpalty o~jeden centymetr, umieszczamy w~preambule
-dokumentu następujące polecenia:
-%
-\begin{code}
-\verb|\addtolength{\hoffset}{-0.5cm}|\\
-\verb|\addtolength{\textwidth}{1cm}|
-\end{code}
-
-Zmianę parametrów układu graficznego strony ułatwia pakiet
-\pai{geometry}. W~wykonywaniu operacji arytmetycznych na wymiarach pomaga
-pakiet \pai{calc}.
-
-%%
-\section{Więcej o~odległościach}
-
-Kiedy to tylko możliwe, unikajmy stosowania wymiarów
-zdefiniowanych w~jednostkach absolutnych, takich jak punkty czy
-milimetry. Starajmy się raczej odnosić wymiary do już
-istniejących, takich jak wysokość czy szerokość kolumny. W~poniższym
-przykładzie szerokość rysunku jest definiowana jako połowa szerokości
-bieżącej szpalty:
-%
-\begin{code}
-\verb+\includegraphics[width=0.5\textwidth]{sowauszata.eps}+
-\end{code}
-%
-\noindent
-Następujące trzy polecenia pozwalają określić szerokość,
-wysokość i~głębokość \emph{tekstu}:
-%
-\begin{command}
-\ci{settoheight}\verb|{|\emph{nazwa}\verb|}{|\emph{tekst}\verb|}|\\
-\ci{settodepth}\verb|{|\emph{nazwa}\verb|}{|\emph{tekst}\verb|}|\\
-\ci{settowidth}\verb|{|\emph{nazwa}\verb|}{|\emph{tekst}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Oto przykład ilustrujący zastosowanie tych poleceń:
-%
-\begin{example}
-\newenvironment{vardesc}[1]{%
-\settowidth{\parindent}{#1:\ }
-\makebox[0pt][r]{#1:\ }}{}
-
-\begin{displaymath} a^2+b^2=c^2
-\end{displaymath}
-
-\begin{vardesc}{gdzie}%
-$a$, $b$ -- przyprostokątne, \par
-$c$ -- przeciwprostokątna.
-\end{vardesc}
-\end{example}
-
-\section{Pudełka \label{sec:boxes}}
-
-Każdą stronę {\LaTeX} tworzy z~pudełek\index{pudełko}, które odpowiednio
-skleja. Elementarnymi pudełkami są litery, z~których sklejane są słowa.
-Słowa są następnie łączone w~wiersze, a~wiersze -- w~akapity. Do łączenia
-używany jest specjalny klej, który dzięki elastyczności pozwala wyrazy
-ścisnąć lub rozciągnąć tak, by dokładnie wypełniały wiersze na stronie.
-
-Trzeba przyznać, że takie ujęcie jest mocno uproszczoną wersją tego, co
-się naprawdę dzieje, chociaż zasadniczo biorąc, działanie {\TeX}a można
-jednak wyjaśnić właśnie w~terminach pudełek oraz kleju\index{klej}
-(odstępu wstawianego między pudełkami). Pudełkami są nie tylko litery.
-Do pudełka można włożyć praktycznie wszystko, także inne pudełka. Każde
-pudełko {\LaTeX} traktuje jak pojedynczą literę.
-
-Chociaż nie mówiliśmy o~tym wprost, pudełka pojawiały się już
-w~poprzednich rozdziałach. Na przykład polecenie \ci{includegraphics}
-albo otoczenie \ei{tabular} tworzą pudełka. Dzięki temu dwa rysunki albo
-tabele można łatwo zestawić obok siebie. Trzeba jedynie zadbać o~to, by
-łączna szerokość połączonych obiektów nie przekraczała szerokości
-szpalty.
-
-To samo odnosi się do akapitów, które -- jeśli tego potrzebujemy --
-możemy składać w~pudełka o~zadanej szerokości:
-%
-\begin{command}
-\ci{parbox}\verb|[|\emph{pos}\verb|]{|\emph{szerokość}%
-\verb|}{|\emph{tekst}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Do tego samego celu można wykorzystać otoczenie:
-%
-\begin{command}
-\verb|\begin{|\ei{minipage}\verb|}[|\emph{pos}\verb|]{|%
-\emph{szerokość}\verb|}| \emph{tekst} \verb|\end{|\ei{minipage}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Argument \emph{szerokość} to wymiar określający szerokość pudełka.
-Argument \emph{pos\/} jest jednoliterowy i~może przyjmować jedną
-z~wartości: \texttt{c}, \texttt{t} lub \texttt{b}. Wartości te
-określają, jak {\LaTeX} ma umieścić pudełko względem otaczającego
-tekstu. Wartość \verb|c| oznacza umieszczenie środka wysokości pudełka
-na linii podstawowej\index{linia podstawowa}, \verb|t| -- umieszczenie
-linii podstawowej pierwszego wiersza w~pudełku na linii
-podstawowej\index{linia podstawowa} otaczającego tekstu, natomiast
-\verb|b| -- umieszczenie dolnej krawędzi pudełka na linii
-podstawowej\index{linia podstawowa}. Wynik zastosowania parametrów
-ilustruje poniższy przykład (linię podstawową\index{linia podstawowa}
-oznaczono kreską):
-%%
-\iffalse
-%% JG
-Główna różnica między \ci{parbox} a~\pai{minipage} polega na tym, że
-wewnątrz \verb|parbox| nie wszystkie polecenia i~otoczenia są dozwolone,
-w~przeciwieństwie do otoczenia \verb|minipage|.
-\fi
-%%
-%%
-\begin{example}
-\makebox[0pt][l]{\rule{66mm}{.4pt}}%
-\parbox[c]{9mm}{5 5 5 5 5 5 5 5 5}
-\parbox[t]{9mm}{6 6 6 6 6 6 6 6 6}
-\parbox[b]{9mm}{8 8 8 8 8 8 8 8 8}
-\end{example}
-
-\bigskip
-\noindent
-Polecenie \ci{parbox} składa tekst w~pudełku, w~razie potrzeby dzieląc
-tekst na linijki. Inaczej jest z~pudełkami uzyskiwanymi
-poleceniem \ci{mbox}, których zawartość nigdy nie jest dzielona na
-wiersze. Polecenia tego używamy, gdy trzeba zapobiec dzieleniu wyrazu
-lub sekwencji wyrazów na wiersze. Polecenie \verb+\mbox+ jest
-uproszczoną wersją instrukcji \ci{makebox}, o~składni:
-%
-\begin{command}
-\ci{makebox}\verb|[|\emph{szerokość}\verb|][|\emph{pos}\verb|]{|%
-\emph{tekst}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-W~opcjonalnym argumencie \emph{szerokość} możemy zadać szerokość
-pudełka. Może się ona różnić od naturalnej szerokości tekstu w~pudełku;
-może wynosić zero, a~nawet być wielkością ujemną! W~obrębie argumentu
-\emph{szerokość} możemy się też posługiwać wielkościami \ci{width}
-(szerokość), \ci{height} (wysokość), \ci{depth} (głębokość) oraz
-\ci{totalheight} (suma wysokości i~głębokości). Ponadto argument
-\emph{pos} określa sposób umieszczenia tekstu. Litera \texttt{c}~oznacza
-wyśrodkowanie, \texttt{l}~-- dosunięcie do lewej, \texttt{r}~--
-dosunięcie do prawej, a~\texttt{s}~-- wyspacjowanie zawartości.
-
-Poniższy przykład ilustruje użycie polecenia \verb+\width+
-w~obrębie argumentu \emph{szerokość}. Pierwsze pudełko ma szerokość
-równą połowie naturalnej szerokości tekstu:
-%
-\begin{example}
-\makebox[.5\width][l]{oooooooo}%
-\makebox{xxxxxxxx}
-\end{example}
-
-\bigskip
-\noindent
-Polecenie \ci{framebox} działa dokładnie jak \ci{makebox},
-z~tym że naokoło pudełka kreślona jest ramka.
-
-Oto przykład zastosowania poleceń \ci{makebox} i~\ci{framebox}:
-%
-\begingroup
-\hbadness 10000
-\begin{example}
-\makebox[\textwidth]{%
-p o ś r o d k u}\par
-\makebox[\textwidth][s]{%
-r o z s t r z e l o n y}\par
-\framebox[1.1\width]{Teraz jestem
-obramowany!} \par
-\framebox[0.8\width][r]{Trochę
-tu jest za szeroko} \par
-\framebox[1cm][l]{Nie
-ma sprawy}
-Da się to czytać?
-\end{example}
-\endgroup
-
-\bigskip
-\noindent
-Pudełka można też przesuwać w~pionie. Służy do tego polecenie:
-%
-\begin{command}
-\ci{raisebox}\verb|{|\emph{przesunięcie}\verb|}[|%
-\emph{wysokość}\verb|][|\emph{głębokość}\verb|]{|\emph{tekst}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Argument \emph{przesunięcie} określa wielkość przesunięcia w~górę (lub
-w~dół, jeżeli wielkość przesunięcia jest ujemna). Ponadto za pomocą
-parametrów opcjonalnych \emph{wysokość} oraz \emph{głębokość} można
-zadać nominalną wysokość oraz głębokość pudełka (\LaTeX{} będzie traktował
-pudełko tak, jakby miało zadane wymiary, bez względu na wymiary
-naturalne). Wewnątrz parametrów można skorzystać z~wielkości
-\ci{width}, \ci{height}, \ci{depth} oraz \ci{totalheight}.
-
-\begin{example}
-\raisebox{0pt}[0pt][0pt]{\Large%
-\textbf{Aaaa\raisebox{-0.3ex}{a}%
-\raisebox{-0.7ex}{aa}%
-\raisebox{-1.2ex}{r}%
-\raisebox{-2.2ex}{g}%
-\raisebox{-4.5ex}{h}}}
-Krzyczała, ale nikt nie zauważył,
-że coś się jej przytrafiło.
-\end{example}
-
-\section{Kreski i~podpory \label{sec:rule}}
-
-W~wyniku wykonania polecenia \ci{rule}, postaci:
-%
-\begin{command}
-\ci{rule}\verb+[+\emph{przesunięcie}\verb+]{+%
-\emph{szerokość}\verb+}{+\emph{wysokość}\verb+}+
-\end{command}
-%
-\noindent
-otrzymujemy w~składzie
-czarny prostokąt:
-%
-\begin{example}
-\rule{3mm}{.1pt}%
-\rule[-1mm]{5mm}{1cm}%
-\rule{3mm}{.1pt}%
-\rule[1mm]{1cm}{5mm}%
-\rule{3mm}{.1pt}
-\end{example}
-%
-\noindent
-Polecenie \ci{rule} służy zwykle do rysowania kresek pionowych
-i~poziomych. Na przykład gruba czarna krecha na stronie tytułowej
-niniejszego \emph{Wprowadzenia} to wynik zadziałania instrukcji:
-%
-\begin{code}
-\verb+\rule[-1ex]{\textwidth}{5pt}+
-\end{code}
-%
-Parametr \emph{przesunięcie} określa, jak wysoko przesunąć kreskę
-ponad linię podstawową\index{linia podstawowa} (lub opuścić
-poniżej linii podstawowej, jeśli parametr jest ujemny).
-
-Specjalnym przypadkiem jest kreska o~zerowej szerokości, lecz
-o~niezerowej wysokości. Taką kreskę nazywamy \emph{podporą}
-(\USemph{strut}). Podpora to często stosowana metoda nadawania
-wszystkim elementom jednakowej wysokości. Spójrzmy na poniższy
-przykład. Dzięki wstawieniu podpory drugi wiersz ma tę samą wysokość
-co pierwszy. Zawartość wiersza trzeciego jest identyczna jak drugiego,
-ale w~drugim występuje niewidoczna podpora. Gdyby jej brakowało, to
-wysokość drugiego wiersza byłaby mniejsza.
-
-\begin{example}
-\begin{tabular}{|c|} \hline
-\rule{1pt}{4ex}Pittprop \ldots\\
-\hline
-\rule{0pt}{4ex}Strut\\ \hline
-Strut\\ \hline
-\end{tabular}
-\end{example}
-
-%%<PLext>
-\section{Więcej o~składaniu tabel~\label{more:tables}}
-\subsection{Tabele o~zadanej szerokości}
-
-W~otoczeniu~\ei{tabular} szerokość poszczególnych kolumn tabeli
-jest ustalana automatycznie, a~szerokość tabeli jest sumą szerokości
-kolumn i~odstępów międzykolumnowych.
-Czasami jednak trzeba złożyć tabelę o~z~góry zadanej
-szerokości; jest to potrzebne przykładowo wtedy, gdy wszystkie tabele
-w~dokumencie mają mieć tę samą szerokość.
-
-Do tego celu można użyć albo otoczenia \ei{tabular*},
-albo otoczenia \ei{tabularx} z~pakietu o~tej samej nazwie. Niestety
-każdy z~tych sposobów ma poważne ograniczenia funkcjonalne. Rozpocznijmy
-od otoczenia \ei{tabular*}, które różni się od \ei{tabular}
-tylko jednym dodatkowym parametrem
-obowiązkowym, określającym szerokość tabeli:
-%
-\begin{command}
-\verb|\begin{tabular*}{|\emph{szerokość}\verb|}{|\emph{spec-kolumn}\verb|}|
-\end{command}
-%
-\noindent
-Rozważmy przykład tabeli zawierającej najważniejsze ,,parametry''
-słynnych wzniesień i~przełęczy:
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-\begin{tabular}{|l|r|r|r|r|r|}\hline
-Nazwa & \multicolumn{2}{|c|}{Wys. w~m~n.p.m.} &
-Długość & \multicolumn{2}{|c|}{Nachylenie \%}\\
- \cline{2-3} \cline{5-6}% \cline można wstawiać wielokrotnie
- & początek & koniec & w~km & śr. & max \\ \hline
-Col du Galibier & 1401 & 2646 & 18,1 & 6,9\% & 14,5 \\
-Alpe D'Huez & 724 & 1815 & 14,2 & 7,7\% & 15,0 \\
-Passo Gavia & 1734 & 2618 & 13,5 & 6,5\% & 20,0 \\ \hline
-\end{tabular}
-\end{verbatim}
-\end{code}
-\noindent
-Złożone tabele wyglądają następująco:
-\par
-\medskip
-\noindent%%<-- ważne
-\begin{tabular}{|l|r|r|r|r|r|}\hline
-Nazwa & \multicolumn{2}{c|}{Wys. w~m~n.p.m.} & Długość & \multicolumn{2}{c|}{Nachylenie \%}\\
- \cline{2-3} \cline{5-6}
- & początek & koniec & w~km & śr. & max \\ \hline
-Col du Galibier & 1401 & 2646 & 18,1 & 6,9\% & 14,5 \\
-Alpe D'Huez & 724 & 1815 & 14,2 & 7,7\% & 15,0 \\
-Passo Gavia & 1734 & 2618 & 13,5 & 6,5\% & 20,0 \\ \hline
-\end{tabular}
-\par
-\medskip
- %%
-\noindent
-Jeżeli tabela ma być złożona na przykład
-na szerokość łamu, to zastępujemy \ei{tabular}
-jego wersją z~gwiazdką oraz modyfikujemy preambułę tabeli:
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-\begin{tabular*}{\textwidth}%
-{@{\extracolsep{\stretch{1}}}|l|r|r|r|r|r|}\hline ...
-\end{tabular}
-\end{verbatim}
-\end{code}
- %%
-\noindent
-Złożona tabela wygląda następująco:
-\par \medskip
-
-\noindent%%<-- ważne
-\begin{tabular*}{\textwidth}%
-{@{\extracolsep{\stretch{1}}}|l|r|r|r|r|r|}\hline
-Nazwa & \multicolumn{2}{c|}{Wys. w~m~n.p.m.} & Długość & \multicolumn{2}{c|}{Nachylenie \%}\\
- \cline{2-3} \cline{5-6}
- & początek & koniec & w~km & śr. & max \\ \hline
-Col du Galibier & 1401 & 2646 & 18,1 & 6,9\% & 14,5 \\
-Alpe D'Huez & 724 & 1815 & 14,2 & 7,7\% & 15,0 \\
-Passo Gavia & 1734 & 2618 & 13,5 & 6,5\% & 20,0 \\ \hline
-\end{tabular*}
-\par
-\medskip
-\noindent
-Wewnątrz otoczenia \ei{tabular} {\LaTeX} odziela poszczególne kolumny
-stałym odstępem równym \ci{tabcolsep}. Do składania tabel o~określonej
-szerokości należy ten odstęp zamienić na taki, którego wielkość może się
-zmieniać (por.~punkt~\ref{sec:hspace}). Do tego celu należy użyć
-wspomnianej w~punkcie~\ref{sec:tabular} (s.~\pageref{sec:tabular-et})
-instrukcji \verb+@+. Ponadto polecenie
-\ci{extracolsep}, umieszczone wewnątrz instrukcji \verb+@{...}+, wstawia
-\emph{dodatkowy odstęp\/} między kolejnymi kolumnami -- do odwołania
-poleceniem \ci{extracolsep} albo aż do końca tabeli.
-
-W~powyższym przykładzie polecenie \verb+@{...}+ usuwa domyślny odstęp
-międzykolumnowy, zastępując go specjalnym odstępem o~zmiennej wielkości
-(taki odstęp wstawia polecenie \ci{stretch}). Manipulując odstępem
-międzykolumnowym, {\LaTeX} dopasowuje szerokość tabeli do żądanej
-wielkości. Otoczenie \ei{tabular*}
-%do prawidłowego działania
-powinno zawierać w~specyfikacji formatu kolumn co najmniej jedną
-konstrukcję \verb|@{\extracolsep{\stretch{1}}}|. Uważny czytelnik
-dostrzeże jednak, że kreski poziome pod pierwszym wierszem między
-kolumnami 2--3 oraz 5--6 nie są ,,dociągnięte'' do lewego brzegu.
-Niestety nie da się tego naprawić -- przynajmniej nie w~prosty sposób.
-Otoczenie \ei{tabular*} nadaje się do składania tabel, ale tylko wtedy,
-gdy nie korzystamy zbyt często z~polecenia \ci{cline}.
-
-Spróbujmy teraz zastosować otoczenie \ei{tabularx}. W~tym celu najpierw
-do preambuły dokumentu dołączamy pakiet \pai{tabularx}. Następnie
-zmieniamy tabelę w~taki sposób (kolumny, których szerokość ma
-być wyznaczona automatycznie, oznaczamy symbolem \verb@X@):
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-\begin{tabularx}{\textwidth}{|X|X|X|X|X|X|}\hline
-...
-\end{tabularx}
-\end{verbatim}
-\end{code}
-
-\noindent
-Złożona tabela wygląda następująco:
-\par
-\medskip
-\begingroup
-\hbadness10001 %%<--
-\noindent%%<-- ważne
-\begin{tabularx}{\textwidth}{|X|X|X|X|X|X|}\hline
-Nazwa & \multicolumn{2}{c|}{Wys. w~m~n.p.m.} & Długość & \multicolumn{2}{c|}{Nachylenie \%}\\
- \cline{2-3} \cline{5-6}
- & początek & koniec & w~km & śr. & max \\ \hline
-Col du Galibier & 1401 & 2646 & 18,1 & 6,9\% & 14,5 \\
-Alpe D'Huez & 724 & 1815 & 14,2 & 7,7\% & 15,0 \\
-Passo Gavia & 1734 & 2618 & 13,5 & 6,5\% & 20,0 \\ \hline
-\end{tabularx}
-\par
-\endgroup
- %%
-\medskip
-\noindent
-Teraz wprawdzie wszystkie kreski są elegancko dociągnięte, ale jest
-problem z~pierwszą kolumną: jest ona zbyt wąska, a przez to zawartość
-rubryk już się nie mieści i~musi zostać przeniesiona\footnote{Ponadto
- lepiej, by kolumny 2--6 były wyrównane do prawego, a~nie
- do lewego brzegu rubryki.}. Otoczenie \ei{tabularx} automatycznie
-dzieli bowiem tabelę wyłącznie na kolumny \emph{o~równej szerokości}.
-Jest to jego największe ograniczenie funkcjonalne.
-
-Specyfikacja kolumn tabeli oprócz \verb@X@ może zawierać także wartości
-,,tradycyjne'', takie jak: \verb@l@, \verb@r@ lub \verb@c@.
-Odpowiadającym tym specyfikacjom kolumny mają naturalną szerokość.
-Przykładowo:
- %%
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-\begin{tabularx}{\textwidth}{|l|X|X|X|X|X|}\hline
-...
-\end{tabularx}
-\end{verbatim}
-\end{code}
- %%
-\noindent
-Akurat w~naszym przykładzie osiągneliśmy zadowalający
-rezultat, gotowa tabela wygląda bowiem następująco:
-\par
-\medskip
-\noindent%%<-- ważne
-\begin{tabularx}{\textwidth}{|l|X|X|X|X|X|}\hline
-Nazwa & \multicolumn{2}{c|}{Wys. w~m~n.p.m.} & Długość & \multicolumn{2}{c|}{Nachylenie \%}\\
- \cline{2-3} \cline{5-6}
- & początek & koniec & w~km & śr. & max \\ \hline
-Col du Galibier & 1401 & 2646 & 18,1 & 6,9\% & 14,5 \\
-Alpe D'Huez & 724 & 1815 & 14,2 & 7,7\% & 15,0 \\
-Passo Gavia & 1734 & 2618 & 13,5 & 6,5\% & 20,0 \\ \hline
-\end{tabularx}
-\medskip
-
-Tabele złożone z~użyciem otoczenia \ei{tabular} nie są automatycznie
-dzielone między stronami. Do składu tabel, które nie mieszczą się na
-pojedynczej stronie, służy
-pakiet~\ei{longtable}, opisany w~następnym punkcie.
-
-\subsection{Pakiet \pai{longtable} \label{sec:longtable}}
-
-Pakiet definiuje otoczenie \ei{longtable}, pozwalające składać tabele
-ciągnące się przez wiele kolejnych stron dokumentu.
-Aby zapewnić jednakowe szerokości
-rubryk na wszystkich stronach, wymagana jest
-dwukrotna kompilacja dokumentu. Oto przykład:
- %%
-\begin{verbatim}
-\begin{longtable}{|l|r|r|r|}
-\caption{Tytuł tabeli}\\\hline
-\multicolumn{4}{|c|}{To jest nagłówek pierwszej strony}\\\hline
- nazwa & wysokość & długość & nachylenie \\ \hline
- k-1 & k-2 & k-3 & k-4 \\ \hline
-\endfirsthead
-\hline
-\multicolumn{4}{|c|}{To jest nagłówek następnych stron}\\
-\hline k-1 & k-2 & k-3 & k-4\\\hline
-\endhead
-\hline \multicolumn{4}{|c|}{Stopka tabeli}\\ \hline
-\endfoot
-\hline \multicolumn{4}{|c|}{Stopka na ostatniej stronie}\\
-\hline
-\endlastfoot
- Col du T\'el\'egraphe & 1,566 & 12,0 & 6,7\% \\
- Col du Galibier & 2,646 & 18,1 & 6,9\% \\
- Col de la Madeleine & 2,000 & 25,4 & 6,1\% \\
- %% ... 17 pominiętych wierszy ...
- La Bola del Mundo & 2257 & 21,8 & 6,2\% \\
-\end{longtable}
-\end{verbatim}
- %% http://www.salite.ch/struttura/salite.asp?stato=Francia
- %% coś tu dopisać nt toporności tego pakietu, tabular + longtable
-
-Po złożeniu efekt jest następujący\footnote{Dane z~tabeli pochodzą
- z~katalogu \url{http://www.salite.ch}.}:
-
-\begin{longtable}{|l|r|r|r|}
- \caption{Tytuł tabeli}\\\hline
- \multicolumn{4}{|c|}{To jest nagłówek pierwszej strony}\\ \hline
- nazwa & wysokość & długość & nachylenie \\ \hline
- k-1 & k-2 & k-3 & k-4 \\ \hline
- \endfirsthead
- \hline
- \multicolumn{4}{|c|}{To jest nagłówek następnych stron}\\
- \hline k-1 & k-2 & k-3 & k-4\\\hline
- \endhead
- \hline \multicolumn{4}{|c|}{Stopka tabeli}\\ \hline
- \endfoot
- \hline \multicolumn{4}{|c|}{Stopka na ostatniej stronie}\\
- \hline
- \endlastfoot
- Col du T\'el\'egraphe & 1,566 & 12,0 & 6,7\% \\
- Col du Galibier & 2,646 & 18,1 & 6,9\% \\
- Col de la Madeleine & 2,000 & 25,4 & 6,1\% \\
- Alpe D'Huez & 1815 & 14,2 & 7,7\% \\
- Col de la Croix de Fer & 2067 & 22,0 & 7,0\% \\
- %see http://pl.wikipedia.org/wiki/Fabio_Casartelli
- %for the details concerning Fabio Casartelli
- Col de Portet d'Aspet\index{Casartelli Fabio} & 1069 & 4,4 & 9,6\% \\
- %see http://en.wikipedia.org/wiki/Tom_Simpson
- %for the details concerning Tom Simpson
- Mont Ventoux\index{Simpson Tom} & 1912 & 21,0 & 7,6\% \\
- Col de l`Izoard & 2361 & 15.9 & 6,9\% \\
- Passo dello Stelvio & 2758 & 24.3 & 7.4\% \\
- Col du Tr\'ebuchet & 1143 & 14.6 & 4.3\% \\
- Passo Gavia & 2618 & 13.5 & 6.5\% \\
- Col du Grand Colombier & 1505 & 15.9 & 7.8\% \\
- Col de l`Iseran & 2770 & 48,0 & 4.1\% \\
- Courchevel & 2000 & 21,7 & 6,5\% \\
- Col de l`Aspin & 1489 & 12,0 & 6,5\% \\
- Col de la Croix de l`Homme Mort & 1163 & 18,0 & 4,3\% \\
- Col de Notre Dame des Abeilles & 1000 & 13,9 & 5,1\% \\
- Paso del Morredero & 1872 & 25,0 & 5,4\% \\
- Collado de la Caballar & 1308 & 14,5 & 7,5\% \\
- Capilla de la Magdalena & 1137 & 11,0 & 5,5\% \\
- La Bola del Mundo & 2257 & 21,8 & 6,2\% \\
-\end{longtable}
-
-\subsection{Pakiet \pai{array}}
-
-Do składu tabel o~bardziej skomplikowanym układzie graficznym lepiej
-używać pakietu \pai{array}. Pakiet ten nie wprowadza żadnego nowego
-otoczenia, redefiniuje jedynie i~rozszerza standardowe otoczenie
-\ei{tabular}.
-
-W~,,standardowym'' otoczeniu \ei{tabular} konstrukcja
-\verb|p{|\emph{szer-kolumn}\verb|}| deklaruje kolumnę, w~której
-zawartość każdej rubryki będzie składana w~prostokąt o~zadanej
-szerokości, z~wyrównywaniem obu marginesów (odpowiednik
-\verb@\parbox[t]{szer}@). Pakiet \pai{array} wprowadza ponadto
-\verb@b{szer}@ -- odpowiednik \verb@\parbox[b]{szer}@ -- oraz
-\verb@m{szer}@ -- odpowiednik \verb@\parbox{szer}@.
-Przykład:
- %%
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-\begin{tabular}{|p{8mm}|p{8mm}|p{8mm}|} \hline
-x y z x y z x y z x y z x y z & x y z x y z x y y&
-1 1 1 1 1 \\ \hline \end{tabular}
-\begin{tabular}{|m{8mm}|m{8mm}|m{8mm}|} \hline
-x y z x y z x y z x y z x y z & x y z x y z x y y&
-2 2 2 2 2 \\ \hline \end{tabular}
-\begin{tabular}{|b{8mm}|b{8mm}|b{8mm}|} \hline
-x y z x y z x y z x y z x y z & x y z x y z x y y&
-3 3 3 3 3 \\ \hline
-\end{tabular}
-\end{verbatim}
-\end{code}
- %%
-Złożone tabele wyglądają następująco:
- %%
-\par
-\medskip
-\noindent%%<-- ważne
-\begin{tabular}{|p{8mm}|p{8mm}|p{8mm}|} \hline
-x y z x y z x y z x y z x y z & x y z x y z x y y&
-1 1 1 1 1 \\ \hline
-\end{tabular}
-\quad
-\noindent
-\begin{tabular}{|m{8mm}|m{8mm}|m{8mm}|} \hline
-x y z x y z x y z x y z x y z & x y z x y z x y y&
-2 2 2 2 2 \\ \hline
-\end{tabular}
-\quad
-\noindent
-\begin{tabular}{|b{8mm}|b{8mm}|b{8mm}|} \hline
-x y z x y z x y z x y z x y z & x y z x y z x y y&
-3 3 3 3 3 \\ \hline
-\end{tabular}
-
-\par
-\bigskip
-\noindent
-Kolejnym użytecznym rozszerzeniem zdefiniowanym w~\pai{array} jest
-możliwość bardziej szczegółowego określenia sposobu formatowania rubryk
-tabeli, niż ma to miejsce w~standardowym otoczeniu \ei{tabular}, gdzie
-w~zasadzie możemy jedynie określić sposób justowania zawartości rubryk
-w~poszczególnych kolumnach. Wracając do przykładu tabeli zawierającej
-różne ,,parametry'' dotyczące przełęczy i~wniesień, załóżmy, że
-nazwę wzniesienia chcemy złożyć kursywą, a~długość -- odmianą półgrubą.
-Można to
-oczywiście osiągnąć, wstawiając odpowiednie polecenia do każdej rubryki
-danej kolumny, ale sprawniej będzie zastosować zdefinowane w~pakiecie
-\pai{array} konstrukcje:
-\begin{command}
-\verb|>{|\emph{polecenia}\verb|}| lub \verb|<{|\emph{polecenia}\verb|}|
-\end{command}
- %%
-\noindent
-Konstrukcji \verb|>{|\emph{polecenia}\verb|}| można użyć
-w~preambule \emph{przed\/} \verb@c@, \verb@l@, \verb@r@, \verb@p@ oraz
-\verb@m@ i~\verb@b@. Jej działanie polega na wstawieniu
-\emph{poleceń\/} na początku każdej rubryki w~tej kolumnie.
-Podobnie, \verb|<{|\emph{polecenia}\verb|}| można użyć \emph{po\/}
-\verb@c@, \verb@l@, \verb@r@, \verb@p@, \verb@m@ i~\verb@b@. W~rezultacie
-\emph{polecenia} zostaną wstawione na końcu każdej
-rubryki w~tej kolumnie.
-
-Wracając do przykładu, oto preambuła tabeli wykorzystująca
-omawiane konstrukcje pakietu \pai{array}:
- %%
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-\begin{tabular}{|>{\itshape}l|r|r|>{\bfseries}r|r|r|}\hline
-Nazwa & \multicolumn{2}{|c|}{Wys. w~m~n.p.m.} &
-Długość & \multicolumn{2}{|c|}{Nachylenie \%}\\
-...
-\end{verbatim}
-\end{code}
- %%
-Wynik jest następujący:
- %%
-\par
-\medskip
-\noindent
-\begin{tabular}{|>{\itshape}l|r|r|>{\bfseries}r|r|r|}\hline
-Nazwa & \multicolumn{2}{c|}{Wys. w~m~n.p.m.} &
-Długość & \multicolumn{2}{c|}{Nachylenie \%}\\
- \cline{2-3} \cline{5-6}%
- & początek & koniec & w~km & śr. & max \\ \hline
-Col du Galibier & 1401 & 2646 & 18,1 & 6,9\% & 14,5 \\
-Alpe D'Huez & 724 & 1815 & 13,5 & 7,7\% & 15,0 \\
-Passo Gavia & 1734 & 2618 & 13,5 & 6,5\% & 20,0 \\ \hline
-\end{tabular}
-\par
-
-\medskip
-\noindent
-Do zmiany głębokości konkretnego wiersza służy
-opcjonalny argument polecenia~\verb@\\@, np.
-\verb@\\[2pt]@.
-Wysokość i~głębokość wiersza można zmienić za pomocą
-niewidzialnej kreski, np.
-\verb@\rule[-3mm]{0mm}{8mm}@. Przykładowo, w~powyższym
-przykładzie tabela będzie wyglądała lepiej, jeżeli
-dodamy do pierwszego wiersza:
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-Col du Galibier\rule[-3.5pt]{0pt}{15pt}
-\end{verbatim}
-\end{code}
-Spowoduje to wstawienie dodatkowego odstępu między
-kreską nad pierwszym wierszem tabeli a~zawartością wiersza.
-
-\subsection{Pakiet \pai{tap}}
-% --------------------
-
-Pakiet \pai{tap} (autorzy: Bogusław Jackowski\index{Jackowski Bogusław},
-Piotr Pianowski\index{Pianowski Piotr} i~Piotr
-Strzelczyk\index{Strzelczyk Piotr}) pozwala na eleganckie składanie
-nawet najbardziej ekstrawaganckich (jednostronicowych) tabel, z~tym że
-stosuje niestandardowy zapis\footnote{Tak naprawdę, nie jest to nawet
- pakiet w~rozumieniu {\LaTeX}a i~zamiast poleceniem \ci{usepackage}
- należy go dołączać poleceniem \ci{input}.}, co może powodować problemy
-w~integracji z~innymi pakietami {\LaTeX}a, np. pakietem \pai{colortbl},
-służącym do kolorowania rubryk w~tabelach. Oto przykład:
-\par
-\medskip
-\noindent
-\begin{code}
-\begin{verbatim}
-\input{tap.tex} %% <- dołączenie pakietu
-\desiredwidth=\textwidth %% skład na szerokość łamu
-\begintable
-\begintableformat \left " &\right \endtableformat
-\=
-\B!^ | @2\center{Wys. w~m~n.p.m.} | Długość |
- @2\center{Nachylenie \%} \E!
-\B"- \center{Nazwa} " @2\- " " @2\- \E"
-\B"_ | początek | koniec | w~km | śr. | max \E!
-\B! Col du Galibier | -- | 2645 | 17,5 | 6,9\% | 14,5 \E!
-\B! Alpe D'Huez | -- | 1839 | 13,0 | 8,5\% | 15,0 \E!
-\B! Passo Gavia | -- | 2621 | 17,3 | 7,9\% | 20,0 \E!
-\=
-\endtable
-\end{verbatim}
-\end{code}
- %%
-Wynik jest imponujący:
- %%
-\par
-\medskip
-\begingroup
-\input{tap.tex}
-\desiredwidth=\textwidth %% skład na szerokość łamu
-\begintable
-\begintableformat \left " &\right \endtableformat
-\=
-\B!^ | @2\center{Wys. w~m~n.p.m.} | Długość | @2\center{Nachylenie \%} \E!
-\B"- \center{Nazwa} " @2\- " " @2\- \E"
-\B!_ | początek | koniec | w~km | śr. | max \E! \=
-\B!^ Col du Galibier | 1401 | 2646 | 18,1 | 6,9\% | 14,5 \E!
-\B!+ Alpe D'Huez | 724 | 1815 | 14,2 | 7,7\% | 15,0 \E!
-\B!_ Passo Gavia | 1734 | 2618 | 13,5 | 6,5\% | 20,0 \E!
-\=
-\endtable
-\endgroup
-
-\medskip
-\noindent
-Więcej informacji można odnaleźć w~(polskojęzycznej) dokumentacji
-pakietu (\CTAN{macros/generic/tables/tap077.zip}).
-
-%% dodałem akapit, żeby się tak nie kończyło gwałtownie:-) [tp]:
-\medskip
-\noindent
-Na zakończenie uwaga: składanie tabel w~{\LaTeX}u nie jest może aż tak
-proste jak w~edytorach {\WYSIWYG}, ale za to można tworzyć konstrukcje
-niezwykle trudne lub wręcz niemożliwe do wykonania w~innych programach.
-Ponadto zadanie składania tabel można sobie znakomicie ułatwić, stosując
-skryptowe języki programowania, w~rodzaju Perla czy Pythona. Już
-stosunkowo niewielka umiejętność programowania w~wymienionych językach
-pozwala na szybką konwersję generowanych przez zewnętrzne aplikacje
-danych tabelarycznych do formatu {\LaTeX}a.
-
-% To jest teraz wstawione do indeksu!
-% \label{verylast}\mbox{}%% przeniesione do xtables
-% </PLext>
-%
-\endinput
-%%% Local Variables:
-%%% mode: latex
-%%% TeX-master: "lshort2e"
-%%% case-fold-search: nil
-%%% coding: latin-2
-%%% LocalWords: ghostscript acrobat makeindex plmindex kiepskości
-%%% ispell-local-dictionary: "polish"
-%%% End: