summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia
diff options
context:
space:
mode:
authorNorbert Preining <norbert@preining.info>2019-09-02 13:46:59 +0900
committerNorbert Preining <norbert@preining.info>2019-09-02 13:46:59 +0900
commite0c6872cf40896c7be36b11dcc744620f10adf1d (patch)
tree60335e10d2f4354b0674ec22d7b53f0f8abee672 /info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia
Initial commit
Diffstat (limited to 'info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia')
-rw-r--r--info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia/hist.html65
-rw-r--r--info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia/tex.html160
2 files changed, 225 insertions, 0 deletions
diff --git a/info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia/hist.html b/info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia/hist.html
new file mode 100644
index 0000000000..726acd4457
--- /dev/null
+++ b/info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia/hist.html
@@ -0,0 +1,65 @@
+<html>
+<head>
+<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
+<meta http-equiv="Content-language" content="pl">
+<meta name="Author" content="Włodzimierz Macewicz">
+<meta name="Keywords" content="historia texa, Wirtualna Akademia">
+<title>Historia Programu TeX</title>
+</head>
+<body>
+
+<h2> Krótka historia powstania TeX-a</h2>
+
+<p>Donald Knuth pracował nad swoim kilkutomowym dziełem ....
+Działo się to w epoce początków zastosowań programów do składu tekstów.
+Po obejrzeniu wersji wstępnej I tomu, złożonej nowymi
+narzędziami, Donald Knuth przerwał pisanie
+książki i zajął się projektowaniem programu wspomagającego skład.
+W wyniku prac
+powstał program TeX -- służący do składu i program MeTaFont
+-- służący do projektowania fontów oraz pięć książek, będących
+obszerną dokumentacją nowego systemu. Programy zostały
+napisane w specjalnym, <b>przenośnym</b> języku, również
+wymyślonym przez prof. Knutha. Język charakteryzuje się tym, że jednocześnie
+tworzy się program i dokument opisujący algorytmy i jego fragmenty.
+Interpreterami tego języka jest <code>WEAVE</code> i <code>TANGLE</code>
+
+Po przetworzeniu napisanego tekstu programem <code>TANGLE</code> otrzymujemy
+program w <code>Pascal-u</code>, a po przetworzeniu programem
+<code>WEAVE</code>
+książkę, gotową do przetworzenia programem TeX, nadającą się do druku.
+Jest to niewątpliwie kłopotliwy sposób pisania programów, ale pozwala
+na oszczędności w najbardziej kosztownej fazie testowania i pielęgnacji
+programu.
+
+<p>Powstały programy <b>praktycznie bezbłędne</b> (prof. Knuth
+wyznaczył nagrodę za każdy znaleziony błąd w programach TeX, MeTafont,
+Weave i Tangle), dostępne na wszystkich komputerach (co najmniej 16-bitowych)
+pracujących pod dowolnym systemem operacyjnym. Program TeX
+zachowuje się <b>jednakowo</b> na każdym komputerze, sposób
+obliczeń jest niezależny od dokładności arytmometru.
+
+<p>Biorąc pod uwagę złożoność funkcji programu, jest on
+bardzo efektywny mimo przenaszalności kodu. Efektywność programu
+nie wynika z mikrooszczędności wynikających ze sztuczek kodowania,
+ale z odpowiedniego zaprojektowania algorytmów i struktur danych.
+
+<p>Od roku 1982 miały miejsce tylko dwie niewielkie modyfikacje
+jego funkcji (prof. Knuth zadecydował, że system nie będzie podlegał
+dalszym modyfikacjom). Ostatnią wersją jest 3.1415 (numery wersji
+rosną zgodnie z kolejnymi przybliżeniami liczby pi), a różnice wynikają
+głównie z dostosowania do różnych systemów wejścia/wyjścia, a nie
+z poprawiania, czy tez z modyfikacji podstawowych funkcji programu TeX.
+
+
+<p>Program TeX, zgodnie z wolą Donalda Knutha jest własnością świata;
+tz. dozwolone jest wykorzystywanie dowolnych fragmentów kodu
+programu w dowolnych celach, również komercyjnych. Można zrobić
+własną implementację programu i sprzedawać ją.
+
+<hr>
+<em>Włodzimierz Macewicz</em>
+<hr>
+</body>
+</html>
+
diff --git a/info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia/tex.html b/info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia/tex.html
new file mode 100644
index 0000000000..a4f0eb225d
--- /dev/null
+++ b/info/tex-virtual-academy-pl/kuchnia/tex.html
@@ -0,0 +1,160 @@
+<html>
+<head>
+<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
+<meta http-equiv="Content-language" content="pl">
+<meta name="Author" content="Włodzimierz Macewicz">
+<meta name="Keywords" content="tex, Wirtualna Akademia">
+<title>Program TeX</title>
+</head>
+<body>
+
+<h2> Parę słów o programie TeX</h2>
+
+Najprościej mówiąc, TeX jest programem służącym do składu tekstów,
+jego podstawową rolą jest zastąpienie pracy zecera. Jest to jednak
+zbyt duże uproszczenie. TeX jest systemem, czyli zbiorem
+różnych narzędzi, stanowiących logiczną całość, służącym do
+profesjonalnego przygotowania publikacji, ze szczególnym uwzględnieniem
+matematyki. Jądrem systemu jest oczywiście program TeX. Używając
+terminologii informatycznej jest to specjalizowany makrogenerator przystosowany
+do przetwarzania tekstów. Język, przy pomocy
+którego sterujemy składem, pozwala na absolutnie precyzyjne
+wyrażenie swoich życzeń. Osoba opisująca postać dokumentu jest w roli
+redaktora technicznego przekazującego swoją wolę zecerowi. Język
+opisu jest niewątpliwie trudny, można powiedzieć że tak trudny jak
+problem, którego rozwiązaniu służy.
+
+<p>Łamanie tekstu jest nie tylko wiedzą, ale i sztuką. Ostateczny
+kształt dokumentu musi uwzględniać:
+tradycję, reguły estetyki, zdolności percepcyjne człowieka, funkcjonalność
+i wiele innych aspektów. Iluzją jest, że jakikolwiek program
+jest w stanie samodzielnie uwzględnić wszystkie aspekty; musi zrobić to
+człowiek posiadający odpowiednią wiedzę i doświadczenie. Program
+jest jedynie narzędziem, które pozwoli na efektywne osiągnięcie
+postawionego celu.
+
+<p>Podstawową cechą programu TeX, różniącą go od innych
+jest to, że może on zrobić tyle, na ile pozwala wiedza osoby go
+używającej, a nie tyle, na ile pozwala wyobraźnia jego twórcy. Jest to
+nie tylko system, ale i pewna filozofia podejścia do rozwiązywanego
+problemu.
+
+<p>Program TeX został wymyślony i napisany przez Donalda Knutha.
+Historia jego powstania jest na tyle ciekawa, że pozwolę sobie ją
+w paru słowach <a href=hist.html>
+przytoczyć</a>.
+
+<p>Przygotowując publikację wydajemy dyspozycje składu w postaci poleceń,
+następnie tak przygotowany tekst przetwarzamy programem TeX. Jest to
+działanie w trybie <i>off line</i> w odróżnieniu od trybu <i>on line</i>
+oferowanego przez programy nowej generacji. Ostateczny
+efekt zależy od precyzji (naszej wiedzy) wyrażania naszych życzeń.
+Program wymaga od nas ścisłego formułowania naszych życzeń, pozwala
+na <b>obiektowe</b> podejście do zagadnienia -- jest to
+naturalne podejście do problemu. Definiujemy obiekty: akapity, tytuły,
+listy, skorowidze, spisy itp. i określamy sposoby składu tych obiektów:
+marginesy,
+czcionkę, odstępy itp. Mając wprowadzony tekst, opisany poleceniami składu,
+możemy zmienić formę dokumentu zmieniając jedynie
+atrybuty (cechy) zdefiniowanych obiektów bez konieczności
+modyfikowania dokumentu. Tryb pracy
+popularnych programów typu <dfn>MS-Word</dfn> sprzyja wstawianiu znaków
+sterujących w danym miejscu, dających pożądany efekt wizualny --
+zmiana formy dokumentu wymaga skasowania starych znaków sterujących
+i wstawienia nowych w <b>całym dokumencie</b>. Praca
+z systemem TeX zdecydowanie utrudnia tego rodzaju działanie
+(doraźna ingerencja wymaga większej, a nie mniejszej wiedzy). Przystępując
+do pracy należy określić jakie efekty chcemy uzyskać, zdefiniować
+odpowiednie obiekty, które będą reprezentowane w ten sposób,
+a następnie posługiwać się ich definicjami.
+
+<p>Dodatkową zaletą pracy z systemem TeX, jest to, że używamy wyłącznie
+znaków pisarskich bezpośrednio dostępnych na klawiaturze. Pisząc wzory
+matematyczne używamy nazw symboli i konstrukcji i nie musimy
+zmieniać trybu pracy edytora, odrywać rąk od klawiatury, aby
+wziąć mysz itp. W 99/100 przypadków złożony wzór matematyczny
+nie wymaga ,,ręcznych'' interwencji;
+w odróżnieniu od wszystkich innych znanych
+mi programów. Zdefiniowane są prawie wszystkie używane symbole
+matematyczne (jak do tej pory brakowało mi tylko symbolu
+potrójnej całki po kole). Nazwy poleceń odzwierciedlają ich funkcje,
+nie musimy pamiętać znaczenia wielu klawiszy funkcyjnych, których
+znaczenie trudno skojarzyć z ich nazwami. Jeżeli nazwy poleceń
+są trudne do zapamiętania można w łatwy sposób tworzyć ich synonimy.
+
+
+<p>Niewątpliwie TeX-a nie da się używać nie rozumiejąc
+jego języka programowania, w odróżnienu od programów
+typu <dfn>MS-Word</dfn>, ale twierdzę że sprzyja to systematycznemu
+podejściu do problemu. Aby używać TeX-a trzeba zdobyć niezbędną wiedzę
+również o sztuce składu publikacji, nie da się go używać tak jak starej
+maszyny do pisania. Włożony wysiłek szybko procentuje
+wzrostem efektywności pracy. W znanych mi
+narzędziach, w miarę zdobywania wiedzy o nich i doświadczenia, napotykamy
+na liczne bariery, błędy i ograniczenia, bardzo denerwujące
+doświadczonego użytkownika. Używanie takiego programu staje
+się walką z narzędziem, a nie z postawionym zadaniem.
+Autor TeX-a zadbał o to, aby był to program <b>bezbłędny</b> i
+jego cechy oraz własności nie uległy zmianie;
+TeX jest niezwykle stabilnym programem.
+
+<p> Przewagę TeX-a nad innymi programami widać szczególnie
+przy składzie formuł matematycznych. Symbole i operatory matematyczne zostały
+podzielone na grupy. Zostały zdefiniowane cechy tych grup i określone
+zasady sąsiedztwa (np. odstęp między znakami). Nazwy symboli są jasne
+i logiczne. Nie musimy określać pozycji każdego symbolu; robi to
+za nas TeX. Wiele programów (np. WordPerfect) ma zapożyczony sposób
+definiowania wzorów matematycznych, ale efekt końcowy jest
+drastycznie gorszy (bez ręcznej korekty).
+
+<p>Na szczęście używając programu TeX możemy korzystać z wiedzy
+innych. Mamy do dyspozycji ponad 20 MB zbiorów makroinstrukcji,
+ułatwiających proces składu. W celu ułatwienia pracy
+w 1982 został napisany przez L.Lamporta zbiór makroinstrukcji nazwany
+systemem LaTeX. Zawiera on definicje najczęściej używanych
+obiektów i określa sposób ich składu. LaTeX jest pewnego rodzaju
+nakładką na język składu TeX-a (zdefiniowaną w jego języku),
+ułatwiającą pisanie typowych artykułów, raportów i książek
+przez samych autorów. Opatrując tekst kilkoma (no może kilkudziesięcioma)
+poleceniami, otrzymujemy zadowalający rezultat składu. Zmieniając
+cechy zdefiniowanych obiektów możemy taką publikację bardzo
+łatwo dostosować do wymagań konkretnego wydawnictwa.
+
+<p>L.Lamport
+ma niewątpliwie duże zasługi w popularyzacji TeX-a i
+dostosowaniu go do potrzeb ,,normalnego'' użytkownika, ale sam
+kod systemu LaTeX jest bardzo nieporządny, w dodatku przez kilka
+lat zostało napisanych szereg makroinstrukcji pisanych w różny
+sposób, często wprowadzających efekty uboczne.
+W wyniku pracy
+p. Franka Mitellbacha i Rainera Sch&ouml;pfa cały pakiet LaTeX-a został napisany
+<b>od nowa</b> -- znany jest on pod nazwą LaTeX2e (2 epsilon,
+jako forma przejściowa do systemu 3), a coraz
+częściej pod nazwą LaTeX (,,stary'' LaTeX został nazwany LaTeX-209).
+
+<p>Nowy system ma budowę warstwową. W języku TeX-a została zdefiniowana
+spójna i logiczna warstwa umożliwiająca pisanie kodu prawie ,,proceduralnego'',
+a nie jako klasyczne makrowołania.
+Został zdefiniowany elegancki interface
+dla programistów definiujących skład i piszących nowe
+pakiety makroinstrukcji.
+Ze względu na to, że klasyczne
+makrogeneratory tracą na znaczeniu, a większość programistów
+przyzwyczajonych jest do języków proceduralnych (Pascal, C) jest
+to niewątpliwie duże ułatwienie.
+W tym języku
+pośrednim został zdefiniowany od nowa system LaTeX, jako zbiór
+poleceń realizujących podobne cele, jak system LaTeX L.Lamporta.
+
+<p>Dodatkową zaletą programu TeX i pakietu LaTeX jest to, że
+są one programami <i>public domain</i>, używając ich nie musimy
+wnosić żadnych opłat. W szerzącej się komercyjnej bylejakości
+TeX jest przykładem rzadko spotykanej staranności, stabilności
+ i bezbłędności działania.
+
+<hr>
+<em>Włodzimierz Macewicz</em>
+<hr>
+</body>
+</html>
+