diff options
author | Norbert Preining <norbert@preining.info> | 2019-09-02 13:46:59 +0900 |
---|---|---|
committer | Norbert Preining <norbert@preining.info> | 2019-09-02 13:46:59 +0900 |
commit | e0c6872cf40896c7be36b11dcc744620f10adf1d (patch) | |
tree | 60335e10d2f4354b0674ec22d7b53f0f8abee672 /info/lshort/polish/src/things.tex |
Initial commit
Diffstat (limited to 'info/lshort/polish/src/things.tex')
-rw-r--r-- | info/lshort/polish/src/things.tex | 986 |
1 files changed, 986 insertions, 0 deletions
diff --git a/info/lshort/polish/src/things.tex b/info/lshort/polish/src/things.tex new file mode 100644 index 0000000000..8d9c16e584 --- /dev/null +++ b/info/lshort/polish/src/things.tex @@ -0,0 +1,986 @@ +% -- translate-file=il2-pl -- +%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% +% Contents: Things you need to know (LShort2e Introduction) +% File: things.tex (Polish translation) +%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% + +\chapter{Podstawy, które warto znać} +\begin{intro} + W~pierwszej części tego rozdziału przedstawimy krótko filozofię oraz + historię systemu \LaTeXe. W~części drugiej skoncentrujemy się na podstawowych + elementach dokumentu \LaTeX{}owego. Po przeczytaniu tego rozdziału + czytelnik powinien z~grubsza wiedzieć, jak działa {\LaTeX}, co jest + niezbędne do rozumienia materiału prezentowanego w~następnych + rozdziałach. +\end{intro} + +\section{Nazwa programu} +\subsection{\TeX} + +{\TeX} jest programem komputerowym stworzonym +przez \index{Knuth Donald E.}Donalda E.~Knutha~\cite{texbook}. +Jest przeznaczony do składu +tekstów oraz wzorów matematycznych. Knuth rozpoczął pracę nad {\TeX}em +w~1977 roku, aby wykorzystać potencjał składu cyfrowego, stosowanego +wówczas na coraz szerszą skalę w~poligrafii. Miał też nadzieję, że uda +się odwrócić tendencję do pogarszania się jakości typograficznej, co +uwidaczniało się w~jego własnych książkach i~artykułach. W~używanej +obecnie postaci {\TeX} został udostępniony w~roku 1982, a~niewielkie +rozszerzenie, dotyczące ośmiobitowego kodowania znaków, pojawiło się +w~roku 1989. {\TeX} ma renomę programu nadzwyczaj stabilnego, +pracującego na różnego rodzaju sprzęcie oraz praktycznie wolnego od +błędów. Numery wersji {\TeX}a zbiegają do liczby $\pi$, a~obecny wynosi +3{,}14159. + +Słowo {\TeX} należy wymawiać ,,tech''. Zgłoska ,,ch'' ma związek z~tym, +że znak X przypomina grecką literę ,,chi''. \TeX{} jest też pierwszą +sylabą greckiego słowa texnologia (technologia). W~sytuacjach, w~których +nie można zapisywać nazwy {\TeX} z~charakterystycznym obniżeniem litery~E, +należy zamiennie używać wersji \texttt{TeX}. + +\subsection{\LaTeX} + +{\LaTeX} jest zestawem instrukcji (poleceń, makrodefinicji, makr) +umożliwiających autorom złożenie i~wydrukowanie ich prac na +najwyższym poziomie typograficznym. +%!%{\LaTeX} jest zestawem poleceń, tak zwanych makr, umożliwiających +%!%autorom składanie i~drukowanie prac na bardzo wysokim poziomie +%!%typograficznym, w~predefiniowanej profesjonalnej szacie graficznej. +Pierwszą wersję {\LaTeX}a opracował \index{Lamport Leslie}Leslie +Lamport~\cite{manual}. Do formatowania dokumentu {\LaTeX} +używa programu {\TeX}. Pielęgnacją dzisiejszych wersji \LaTeX{}a +zajmuje się Frank Mittelbach\index{Mittelbach Frank}. + +Kilka lat temu pakiet \LaTeX{} został rozszerzony przez zespół o~nazwie +\index{LaTeX3@\LaTeX 3}\LaTeX 3 (\Elang{\LaTeX 3 team}), kierowany przez +\index{Mittelbach Frank}Franka Mittelbacha. Celem tego rozszerzenia było +wprowadzenie kilku od dawna postulowanych ulepszeń oraz unifikacja +rozmaitych odmian \LaTeX{}a, które rozpowszechniły się od chwili +powstania kilkanaście lat wcześniej +\LaTeX{}a w~wersji 2.09\index{LaTeX 2.09@\LaTeX{}2.09}. Nową wersję +pakietu nazwano \index{LaTeX 2e@\LaTeXe}\LaTeXe, w~celu odróżnienia +jej od wersji poprzednich. Niniejszy dokument opisuje właśnie \LaTeXe. + +Słowo {\LaTeX} należy wymawiać ,,lej-tech'' albo ,,la-tech.'' Jeżeli +nie można zapisać symbolu {\LaTeX}, to zamiennie należy użyć zapisu +\texttt{LaTeX}. {\LaTeXe} wymawiamy ,,la-tech dwa i'', a~zamienną +wersją zapisu jest \texttt{LaTeX2e}. + +\section{Podstawy} +\subsection{Autor, redaktor i~zecer} + +Aby wydać książkę, autor dostarcza maszynopis do wydawnictwa. +W~wydawnictwie redaktor decyduje o~układzie graficznym dokumentu +(szerokość szpalty, krój pisma, odstępy przed i~po tytułach +rozdziałów~itd.). Redaktor zapisuje swoje decyzje w~maszynopisie, +w~formie odpowiednich instrukcji, i~przekazuje go zecerowi. Na +podstawie maszynopisu oraz~instrukcji zecer wykonuje skład. + +Redaktor-człowiek odgaduje, co miał na myśli autor, gdy zapisywał +maszynopis. Wykorzystując swoje doświadczenie zawodowe, ustala, które +miejsca w~maszynopisie oznaczają tytuły rozdziałów, podrozdziałów, +cytaty, przykłady, wzory matematyczne itd. + +{\LaTeX} gra rolę redaktora, a~{\TeX} -- zecera. Z~tym że {\LaTeX} +jest ,,zaledwie'' programem komputerowym i~dlatego potrzebuje dodatkowej +pomocy autora, który powinien dostarczyć niezbędnych do składu +informacji o~strukturze logicznej dokumentu. Informacje te autor zapisuje +w~pliku źródłowym dokumentu jako ,,polecenia dla {\LaTeX}a''. + +Praca z~{\LaTeX}em zdecydowanie różni się od podejścia stosowanego +w~procesorach tekstu typu \wi{\WYSIWYG}\footnote{ang.~\textit{What you + see is what you get} (dostaniesz to, co widzisz).}, takich jak +{\MSWord} albo \prg{OpenOffice}. %% Corel WordPerfect. +Pierwszy sposób można +określić ,,formatowaniem logicznym''\index{formatowanie!logiczne} +drugi -- ,,formatowaniem +wizualnym''\index{formatowanie!wizualne}. +Używając programów typu {\WYSIWYG}, autor decyduje +interakcyjnie o~wyglądzie graficznym dokumentu, w~miarę dopisywania +tekstu. +Przez cały czas widzi na ekranie, jak tekst będzie wyglądał po wydrukowaniu. + +Używając {\LaTeX}a, nie można na ogół oglądać dokumentu w~jego +ostatecznej postaci i~jednocześnie dopisywać tekstu. Można natomiast +obejrzeć dokument na ekranie po przetworzeniu go {\LaTeX}em\footnote{Na + szybkim komputerze przetworzenie trwa często zaledwie kilka sekund. + Dysponując dużym ekranem, można jednocześnie wyświetlić okno z~plikiem + źródłowym oraz okno podglądu, otrzymując w~ten sposób system prawie + {\WYSIWYG}.}. Gdy jest już gotowy, można dokument wysłać na drukarkę. + +\subsection{Układ graficzny } + +Projektowanie książek jest sztuką. Amatorzy często popełniają poważny +błąd, zakładając, że zaprojektowanie układu graficznego książki jest +jedynie kwestią estetyki (jeżeli dokument ładnie wygląda, to jest dobrze +złożony). Ponieważ dokumenty są przeznaczone do czytania, a~nie +do powieszenia, jak obraz na ścianie w~galerii, to o~wiele większe +znaczenie niż piękny wygląd ma łatwość czytania i~przyswajania tekstu. +Przykłady: +% +\begin{itemize} +\item stopień pisma oraz numerację rozdziałów, podrozdziałów i~punktów + należy ustalić tak, by czytelnik mógł się szybko zorientować + w~strukturze dokumentu; +\item szerokość szpalty powinna być na tyle wąska, by czytelnik nie + musiał wytężać wzroku, wystarczająco jednak duża, aby tekst + elegancko wypełniał stronę. +\end{itemize} +% +W~systemach wizualnych często powstają dokumenty przyjemne dla oka, +chociaż pozbawione struktury albo wykazujące brak konsekwencji +w~strukturze. {\LaTeX} zapobiega powstawaniu takich błędów, nakłaniając +autora do określenia \emph{logicznej} struktury dokumentu. Do +{\LaTeX}a należy dobór najodpowiedniejszego dla niej układu graficznego. + +\subsection{Zalety i~wady} + +Tematem często dyskutowanym, gdy użytkownicy programów typu +\wi{\WYSIWYG} spotykają użytkowników {\LaTeX}a, są ,,\wi{zalety + {\LaTeX}a} w~porównaniu ze zwykłym procesorem tekstu'' albo na +odwrót. Najlepiej podczas takich dyskusji siedzieć cicho. Czasami +jednak nie ma ucieczki\dots + +Na wszelki wypadek trochę amunicji. Oto najważniejsze zalety +{\LaTeX}a w~porównaniu ze zwykłymi procesorami tekstu: + +\begin{itemize} + +\item +Dostępne są gotowe, przygotowane przez zawodowców +%!%układy graficzne, dzięki +szablony, dzięki +zastosowaniu których dokumenty wyglądają ,,jak z~drukarni''. +\item +Wygodnie składa się wzory matematyczne. +\item +Do rozpoczęcia pracy wystarczy poznać zaledwie kilkanaście +łatwych do zrozumienia instrukcji, określających strukturę logiczną +dokumentu. Nie trzeba zaprzątać sobie głowy formatowaniem dokumentu. +\item +Nawet takie elementy jak: przypisy, odnośniki, spisy treści, +spisy tabel, skorowidze oraz spisy bibliograficzne przygotowuje się +bardzo łatwo. +\item +Istnieje wiele bezpłatnych pakietów poszerzających typograficzne +możliwości {\LaTeX}a. +Dostępne są na przykład pakiety umożliwiające wstawianie do +dokumentów grafiki w~formacie \PostScript, +tworzenie hipertekstowej wersji dokumentów w~formacie \acro{PDF} czy też +przygotowanie spisów bibliograficznych według ściśle określonych +reguł, obowiązujących w~różnych wydawnictwach. Opis wielu +z~tych pakietów można znaleźć w~podręczniku~\companion. +\item +{\LaTeX} zachęca autorów do tworzenia dokumentów o~dobrze +określonej strukturze. +\item +{\TeX} --~program formatujący używany przez \LaTeXe{} --~jest bezpłatny +i~w~najwyższym stopniu przenośny. Dzięki temu można działać na +praktycznie dowolnej platformie systemowo{\dywiz}sprzętowej. + +% +% Add examples ... +% +\end{itemize} + +\medskip + +\noindent +{\LaTeX} ma także pewne wady, chociaż ciężko mi +znaleźć jakąkolwiek istotną. Jestem jednak pewien, że inne osoby +wskażą ci ich setki\texttt{;-)} + +\begin{itemize} +\item {\LaTeX} nie działa u~tych, którzy zaprzedali swoje dusze\ldots +\item Chociaż przez zmianę niektórych parametrów można dostosowywać + predefiniowane układy graficzne do własnych potrzeb, to jednak + zaprojektowanie całkowicie nowego układu jest + pracochłonne\footnote{Plotki mówią, że jest to jeden z~ważniejszych + problemów, nad jakim pracują twórcy systemu + % \LaTeX3\index{LaTeX3@\LaTeX 3}.}. + % Uwaga (TP) powyższy zapis spowoduje wygenerowanie hasła: + % \indexentry{LaTeX3@\LaTeX 3}{4} (dwie spacje po LaTeX) + % co spowoduje, że makeindex posortuje to jako osobną pozycję + % to samo będzie jak wstawimy \index{} w \caption + % Z tego co mi się wydaje to taki `feature' LaTeXa + % +\LaTeX3\index{LaTeX3@\protect\LaTeX 3}.}. +\item Trudno jest tworzyć dokumenty o~nieokreślonej, bałaganiarskiej +strukturze. +\item Twój chomik może nie być w~stanie, mimo kilku obiecujących + kroków wstępnych, w~pełni pojąć koncepcję znakowania logicznego. +\end{itemize} + +\section{Plik źródłowy} + +Plik źródłowy {\LaTeX}a to zwykły plik tekstowy (plik \acro{ASCII}). +Taki plik można utworzyć w~dowolnym edytorze tekstowym. +Powinien on zawierać tekst dokumentu oraz instrukcje dla {\LaTeX}a +określające, jak tekst ma zostać złożony. + +\subsection{Odstępy} + +Znaki \emph{niewidoczne}\index{odstęp}, takie jak odstępy (spacje) lub +znaki tabulacji, są przez {\LaTeX}a traktowane jednakowo -- jako +odstęp. \emph{Kolejno} po sobie występujące znaki odstępu {\LaTeX} +traktuje jak \emph{pojedynczy} odstęp. Znaki odstępu znajdujące się na +początku wiersza są prawie zawsze ignorowane\index{odstęp!na początku + wiersza}. Pojedynczy koniec linii jest traktowany jak odstęp. + +Pusty wiersz pomiędzy dwoma wierszami tekstu oznacza koniec akapitu. +Kolejno występujące puste wiersze {\LaTeX} traktuje jak jeden. +Przykładem może być poniższy tekst. Po prawej stronie (w~ramce) +przedstawiono wynik składu, a~po lewej -- zawartość pliku źródłowego. +% +\begin{example} +Nie ma znaczenia, czy między słowami +jest jedna czy więcej spacji. + +Pusty wiersz zakończył poprzedni +akapit. +\end{example} + +\subsection{Znaki specjalne} + +Niektóre znaki są zarezerwowane -- w~tym sensie, że albo mają dla +\LaTeX{}a specjalne znaczenie, albo nie są dostępne we wszystkich +standardowych krojach pisma. Użyte dosłownie w~pliku źródłowym nie +pojawią się na wydruku, lecz (najczęściej) spowodują błąd podczas +przetwarzania tekstu. Oto ich lista: +% +\begin{code} +\verb.$ & % # _ { } ~ ^ \ . %$ +\end{code} +% +\noindent +Znaki te można umieścić w~dokumencie pod warunkiem, że w~pliku źródłowym +zostaną poprzedzone znakiem w-tył-ciacha +(ang. \UKemph{backslash}\index{backslash}): +% +\begin{example} +\$ \& \% \# \_ \{ \} +\end{example} +% +\noindent +Samego znaku w-tył-ciach \emph{nie można} wstawić do tekstu metodą +podwojenia, kombinacja \verb|\\| jest bowiem poleceniem +{\LaTeX}a, opisanym w~punkcie~\ref{just-paragraphs}. Znak w-tył-ciach +można wstawić poleceniem \verb|$\backslash$|\index{w-tył-ciach}. Uwaga: +znaki dolara są tu niezbędne, a~ich opuszczenie spowoduje błąd podczas +przetwarzania. + +\subsection{Polecenia {\LaTeX}a} + +Polecenia\index{polecenie} {\LaTeX}a mogą wystąpić w~dwóch +następujących odmianach: + +\begin{enumerate} +\item +\label{control-seqs} +Instrukcji rozpoczynających się znakiem \wi{w-tył-ciach} ,,\verb|\|'', +po którym występuje ciąg liter. Końcem instrukcji jest wówczas odstęp +lub inny znak niebędący literą. W~nazwach instrukcji {\LaTeX} +rozróżnia litery małe i~duże, nie można też w~nich używać polskich +liter diakrytycznych. + +\item +\label{control-chars} +Instrukcji składających się ze znaku w-tył-ciach oraz \emph{jednego\/} +znaku niebędącego literą. +\end{enumerate} +%% +\label{whitespace} +%% +\noindent +{\LaTeX} ignoruje znaki niewidoczne po instrukcji +typu~\ref{control-seqs}. Jeżeli po instrukcji ma występować +w~dokumencie +odstęp\index{odstęp!po instrukcji}, to należy bezpośrednio po niej +umieścić kolejno: parę nawiasów klamrowych \verb|{}| i~odstęp. Para +znaków \verb|{}| zapobiega zignorowaniu przez {\LaTeX}a odstępu po +nazwie instrukcji. Innym sposobem jest wstawienie specjalnej instrukcji +\verb|\ | (tj.~w-tył-ciach i~spacja). Niektórzy zapobiegają +,,połykaniu'' spacji w~jeszcze inny sposób, a~mianowicie +otaczając nazwę instrukcji parą nawiasów \verb|{| i~\verb|}|. +% +\begin{example} +Czytałem, że Knuth dzieli +użytkowników systemu {\TeX} na +\TeX{}ników oraz \TeX pertów.\\ +Dzisiaj jest \today. +\end{example} +% +\noindent +Niektóre instrukcje {\LaTeX}owe mają argumenty\index{argument}. Podaje +się je w~nawiasach klamrowych \verb|{ }|, każdy w~osobnej parze +nawiasów. Liczba oraz kolejność argumentów jest istotna i~wynika z~definicji +instrukcji. Instrukcje mogą mieć także argumenty +opcjonalne\index{argument!opcjonalny}, podawane w~nawiasach kwadratowych +\verb|[ ]|. W~wypadku większej liczby argumentów opcjonalnych oddziela +się je przecinkami. Kolejność argumentów opcjonalnych \emph{nie odgrywa roli}. + +Poniższe przykłady ilustrują postać instrukcji {\LaTeX}owych. +Ich znaczenie jest tu nieistotne i~zostanie opisane później. +% +\begin{example} +Możesz na mnie \textsl{polegać}! + +Tu wstaw zmianę wiersza.\newline +Dziękuję. +\end{example} + +\subsection{Komentarze\index{komentarz}} + +Po napotkaniu znaku \verb|%|\index{\%} {\LaTeX} ignoruje +resztę bieżącego wiersza (łącznie ze znakiem końca wiersza) oraz +znaki odstępu na początku następnego. Znak \verb|%| +jest używany do umieszczania komentarzy i~dodatkowych +informacji w~pliku źródłowym. + % +\begin{example} +Mao zmarł % sprawdzić! + w~1975 roku. +\end{example} + +\noindent +Znaku \verb+%+ używa się niekiedy do dzielenia bardzo +długich linii w~pliku wejściowym, gdy niedozwolone jest użycie +spacji lub złamanie wiersza. + +%% Tego nie tłumaczymy bo jest niepotrzebne i mylące +%% [ pojawia się pojęcie pakietu, otoczenia]: +%%For longer comments you could use the \ei{comment} environment +%%provided by the \pai{verbatim} package. This means, that you have to add the +%%line \verb|\usepackage{verbatim}| to the preamble of your document as +%%explained below before you can use this command. +%% +%%\begin{example} +%%This is another +%%\begin{comment} +%%rather stupid, +%%but helpful +%%\end{comment} +%%example for embedding +%%comments in your document. +%%\end{example} +%% +%%Note that this won't work inside complex environments, like math for example. +%%Takie komentarze nie są jednak dozwolone wewnątrz niektórych +%%otoczeń, na przykład \verb|math|. + +\section{Struktura pliku źródłowego } + +{\LaTeX} oczekuje, że plik źródłowy posiada określoną strukturę. +W~szczególności, każdy plik źródłowy składa się +z~dwóch części: preambuły\index{preambuła} oraz części głównej. +Preambuła powinna się rozpoczynać +od instrukcji~\ci{documentclass}: +% +\begin{code} +\verb|\documentclass{...}| +\end{code} +% +Instrukcja ta określa rodzaj tworzonego dokumentu. Po niej można +umieścić polecenia dotyczące stylu całego dokumentu oraz dołączyć +pakiety poszerzające możliwości {\LaTeX}a. +Pakiety dołącza się poleceniem\ci{usepackage}: +% +\begin{code} +\verb|\usepackage{...}| +\end{code} +% Tu potrzebny akapit + +Część główna dokumentu zaczyna się od instrukcji +\verb|\begin{document}|. Za nią znajduje się tekst dokumentu, + wzbogacony o~\LaTeX{}owe polecenia sterujące wyglądem. Na końcu + dokumentu musi występować polecenie \verb|\end{document}|. Tekst +znajdujący się za tym poleceniem jest przez {\LaTeX}a ignorowany. + +Rysunek~\ref{mini} pokazuje zawartość minimalnego dokumentu +{\LaTeX}owego. Użyte w~nim instrukcje \verb|\usepackage{...}|, +niezbędne do składania +w~języku polskim, omawiamy w~punkcie~\ref{int-support}. + +\begin{figure}[!bth] +\begin{lined}{7.5cm} +\begin{verbatim} +\documentclass{article} +\usepackage[MeX]{polski} +% kodowanie: latin2, utf8 lub cp1250 +\usepackage[latin2]{inputenc} +\begin{document} +Małe jest piękne. +\end{document} +\end{verbatim} +\end{lined} +\caption{Zawartość minimalnego pliku źródłowego \label{mini}} +\end{figure} + +Rysunek~\ref{document} przedstawia nieco bardziej rozbudowany plik +źródłowy. + +\begin{figure}[!tbh] +\begin{lined}{10.5cm} +\begin{verbatim} +\documentclass[a4paper,11pt]{article} +\usepackage{latexsym} +\usepackage[MeX]{polski} +\usepackage[latin2]{inputenc}% ew. utf8 lub cp1250 +% Zdefiniowanie autora i~tytułu: +\author{H.~Szczególny} +\title{Minimalizm} +\frenchspacing +\begin{document} +% Wstawienie autora i~tytułu do składu: +\maketitle +% Wstawienie spisu treści: +\tableofcontents +\section{Kilka spostrzeżeń na wstępie} +Właśnie tu zaczyna się mój cudowny artykuł. +\section{Na pożegnanie} +\ldots{} A~tu się on kończy. +\end{document} +\end{verbatim} +\end{lined} +\caption[Przykład artykułu do czasopisma]{Przykład artykułu do + czasopisma. Użyte w~nim polecenia zostaną objaśnione + w~dalszej części. \label{document}} +\end{figure} + +\section{Typowa sesja pracy z~\LaTeX{}em} + +Na pewno chciałbyś już sprawdzić, jak będzie wyglądał na papierze +dokument z~przykładu \ref{mini}. Szczegółowy sposób uruchomienia +{\LaTeX}a zależy od systemu operacyjnego, wersji i~upodobań +użytkownika\footnote{O tym, jak zainstalować {\LaTeX}a, można + przeczytać na %stronie + \url{http://www.gust.org.pl}.}. {\LaTeX} ,,jako +taki'' nie jest wyposażony w~zintegrowane środowisko graficzne +(\acro{IDE}). Praca z~takim systemem polega na wydawaniu +odpowiednich poleceń z~wiersza poleceń systemu operacyjnego. +Oczywiście posługiwanie się {\LaTeX}em w~ten sposób jest na dłuższą +metę niewygodne, niemniej do stworzenia pierwszego dokumentu nic więcej nie +potrzeba. Dzięki temu będziesz też wiedział, co kryje się za guzikami, +gdy później zainstalujesz jedno z~istniejących zintegrowanych środowisk +graficznych do pracy z~{\LaTeX}em. + +\begin{enumerate} +\item\label{edit:doc} Uruchom edytor i~wpisz %%do niego + tekst + z~przykładu~\ref{mini}. Zapisz dokument jako %%zwykły + tekstowy plik \acro{ASCII}. W~systemach typu Unix możesz do tego + użyć praktycznie dowolnego edytora. %%(joe, vi, emacs, itp.). + W~systemie {\MSWindows} musisz zapisać plik jako \emph{Zwykły tekst}, + \emph{Dokument tekstowy} lub wybrać \emph{Wszystkie pliki} jako typ + dokumentu. +% Zmiana: +% Jeżeli możesz określić \emph{kodowanie}, to wybierz +% \acro{ANSI}; nie zapisuj dokumentu w~kodowaniu \emph{Unicode}, +% ponieważ ,,standardowy'' {\LaTeX} nie potrafi go poprawnie +% przetwarzać\footnote{Istnieją rozwiązania dla składania dokumentów +% unikodowych. Najpełniejsze możliwości oferuje niedawno opublikowana +% przez Jonathana Kew specjalna wersja \TeX{}a, o~nazwie XeTeX. +% Potrafi ona przetwarzać dokumenty zakodowane w~unikodzie, a~także +% generować skład z~użyciem unikodowych fontów OpenType.}. +% +W~różnych systemach obowiązują różne warianty kodowania polskich znaków. +Najpopularniejsze z~tych wariantów, to: +kodowanie wielobajtowe \emph{Unicode\/} (\MSWindows, nowe +dystrybucje Linuksa), kodowanie \acro{CP}~1250 (\MSWindows) lub +\acro{ISO}~8859-2 (Linux) albo jeszcze coś innego (np.~Mac). +Dokładna postać wiersza \verb@\usepackage[...]{inputenc}@ zależy +od wybranego kodowania; wewnątrz nawiasów kwadratowych należy wpisać +albo +\popti{utf8} jeżeli używamy \emph{Unicode\/}\index{Unicode}\footnote{% + Uwaga: {\LaTeX} potrafi przetwarzać dokumenty Unicodowe w~ograniczonym + zakresie, wystarczającym dla tekstów w~językach europejskich, ale + dalekim od kompletności.}, albo +\popti{latin2} jeżeli korzystamy z~\acro{ISO}~8859-2 +lub też \popti{cp1250} jeżeli używamy \acro{CP}~1250\footnote{Wybierz +kodowanie \acro{ANSI} aby zapisać dokument w~standardzie \acro{CP}~1250.}. +Więcej informacji na temat kodowania znajdziesz w~punkcie~\ref{int-support}. +% koniec zmian dot. unicode +% + Nie używaj odstępów w~nazwie pliku, przynajmniej + na początku swojej przygody z~{\LaTeX}em, bo może ci to + skomplikować życie. Wybierając nazwę dla pliku, podaj jako jej + rozszerzenie \eei{.tex}. + Poprawną nazwą byłoby na przykład \ee{foo.tex}. +% +\item Uruchom program \prg{latex} na pliku utworzonym + w~punkcie~\ref{edit:doc}, wpisując w~wierszu + poleceń\footnote{Ponieważ ten sposób pracy jest zwykle nieznany + użytkownikom systemu {\MSWindows}, przypominamy, że wiersz poleceń + możemy uruchomić na przykład tak: wywołujemy \emph{Start}/\emph{Uruchom}, + wpisujemy \prgi{cmd} lub \prgi{command} i~naciskamy klawisz + Enter.}: +\begin{code} +\begin{verbatim} +latex foo.tex +\end{verbatim} +\end{code} + %% +W~wypadku sukcesu zakończy się to utworzeniem pliku o~rozszerzeniu +\eei{.dvi}\footnote{W~większości współczesnych dystrybucji systemu + {\TeX} dostępne jest polecenie + %\texttt{pdflatex foo.tex} + \prg{pdflatex} + do + generowania dokumentu w~formacie \acro{PDF}. Więcej na ten temat w~punkcie + \ref{sec:pdftex}.}. Polecenie trzeba powtórzyć kilka razy, by +\LaTeX{} mógł utworzyć spis treści i/lub odsyłacze do pozycji +bibliograficznych, rysunków, wzorów matematycznych +%%, rozdziałów +i~śródtytułów. Napotkawszy błąd w~dokumencie, {\LaTeX} zakończy +jego przetwarzanie i~przejdzie do trybu dialogu +z~użytkownikiem. Wpisanie \texttt{Ctrl-D} (lub \texttt{Ctrl-Z} % sprawdzić +w~{\MSWindows}) w~tym trybie powoduje powrót na poziom +wiersza poleceń. + +\item Teraz możesz obejrzeć plik \acro{DVI}. Jest na to kilka + sposobów. W~systemie typu Unix wyposażonym w~środowisko graficzne + X~Windows możesz wywołać: + % +\begin{code} +\begin{verbatim} +xdvi foo.dvi & +\end{verbatim} +\end{code} + % +W~systemie {\MSWindows} możesz skorzystać z~programu \prgi{yap} bądź +innej przeglądarki plików \acro{DVI}. Możesz też przetworzyć plik +\acro{DVI} do formatu {\PSi}\prgih{dvips}: + % +\begin{code} +\begin{verbatim} +dvips -Pcmz foo.dvi -o foo.ps +\end{verbatim} +\end{code} + % +Pliki w~formacie {\PSi} można oglądać i~drukować za pomocą programu +\prgi{ghostscript}. + +Jeśli twoja dystrybucja {\LaTeX}a zawiera program \prgi{dvipdf} +do konwersji plików \acro{DVI} na format \acro{PDF}, to +spróbuj go wywołać, wpisując: + %%w~następujący sposób: + %%\looseness-3 + %% +\begin{code} +\begin{verbatim} +dvipdf foo.dvi +\end{verbatim} +\end{code} +Pliki \acro{PDF} można oglądać i~drukować, korzystając z~programu Acrobat +lub wspomnianego już \prgi{ghostscript}a. +\end{enumerate} + +\section{Układ graficzny dokumentu} + +\subsection {Klasy dokumentów\label{sec:documentclass}} + +Na samym początku przetwarzania pliku źródłowego +{\LaTeX} musi się dowiedzieć, jakiego typu dokument autor +chce uzyskać. Określone jest to w~instrukcji \ci{documentclass}: +% +\begin{command} +\ci{documentclass}\verb|[|\emph{opcje}\verb|]{|\emph{klasa}\verb|}| +\end{command} +% +\noindent +gdzie \emph{klasa} oznacza typ dokumentu. +%W~tabeli~\ref{documentclasses} +%zestawiono klasy dokumentów opisane w~niniejszym wprowadzeniu. +%W~dystrybucji {\LaTeXe} znajdują się także inne klasy, między innymi +%listy oraz slajdy\footnote{Do prac w~języku polskim znakomicie nadają +% się klasy Marcina Wolińskiego\index{Woliński Marcin} +% \texttt{mwart}, \texttt{mwrep} +% i~\texttt{mwbook}. Generują +% one skład bardziej zgodny z~polską tradycją typograficzną niż +% standardowe klasy {\LaTeX}a. Por.~punkt~\ref{polski}.}. +W~niniejszym wprowadzeniu opisano następujące klasy +ze standardowej dystrybucji \LaTeXe\footnote{% +W~dystrybucji {\LaTeXe} znajdują się także inne, rzadziej wykorzystywane +klasy, np. \texttt{slides}\index{klasa!slides} +do przygotowywania przeźroczy. +%%Przeźrocza składane są bezszeryfowym krojem pisma. %<- nieistotne + Zamiast klasy standardowej + można do tworzenia slajdów zastosować pakiet +\pai{foiltex}, dostępny pod adresem +\CTAN{macros/latex/packages/supported/foiltex}, +bądź pakiet \pai{beamer}, spod adresu +\CTAN{macros/latex/contrib/beamer} (krótkie wprowadzenie do +pakietu \pai{beamer} zawiera punkt~\ref{sec:beamer}).}: +\begin{description} +\item [\normalfont\texttt{article}] artykuły, krótkie + opracowania\index{klasa!article}\ldots +\item [\normalfont\texttt{report}] dłuższe opracowania, dysertacje +magisterskie i~doktorskie\index{klasa!report}\ldots +\item [\normalfont\texttt{book}] książki\index{klasa!book}. +\item [\normalfont\texttt{letter}] listy\index{klasa!letter}. +\end{description} + +\medskip +\noindent +Opcje\index{opcje} +pozwalają zmieniać sposób działania klas. +Poszczególne opcje rozdziela się +przecinkami. +%W~tablicy~\ref{options} zestawiono najczęściej +%wykorzystywane opcje dla klas standardowych. +Najczęściej +wykorzystywane opcje dla klas standardowych to: +%\begin{table}[!tb] +%\caption{Ważniejsze opcje klas dokumentów\label{options} } +%\begin{lined}{12cm}% było 12cm +% +\begin{description} +\item[\normalfont\popti{10pt}, \popti{11pt}, \popti{12pt}] \quad + Ustalenie stopnia pisma dla tekstu zasadniczego dokumentu. Domyślną + wartością jest 10 punktów. + +\item[\normalfont\popti{a4paper}, \popti{letterpaper}, \ldots] \quad + Ustalenie wymiarów papieru. Wartością domyślną jest + \popti{letterpaper}. Inne dopuszczalne wartości to: + \popti{a5paper}, \popti{b5paper}, \popti{executivepaper} + i~\popti{legalpaper}. + +\item[\normalfont\popti{fleqn}] \quad +Składanie wyeksponowanych wzorów matematycznych od lewego marginesu +zamiast domyślnego centrowania. + +\item[\normalfont\popti{leqno}] \quad +Umieszczanie numerów wzorów matematycznych na lewym marginesie +zamiast domyślnie na prawym. + +\item[\normalfont\popti{titlepage}, \popti{notitlepage}] \quad + Pierwsza %z~wariantów + z~opcji powoduje, że {\LaTeX} składa tytuł (instrukcja + \texttt{maketitle}) oraz streszczenie (instrukcja \texttt{abstract}) + na odzielnej stronie, + %drugi + druga -- że skład tekstu zaczyna się na stronie + tytułowej. W~klasie \texttt{article} tytuł i~streszczenie nie są + domyślnie składane na oddzielnych stronach, podczas gdy w~stylach + \texttt{report} i~\texttt{book} -- są. + +\item[\normalfont\popti{onecolumn}, \normalfont\popti{twocolumn}] + \quad Skład jedno- lub dwułamowy (dwukolumnowy). + +\item[\normalfont\popti{oneside}, \popti{twoside}] \quad + Druk na jednej lub + na dwóch stronach kartki papieru. W~klasach \texttt{article} + i~\texttt{report} domyślną opcją jest \popti{oneside}, natomiast + w~klasie \texttt{book} -- \popti{twoside}. Włączenie opcji + \popti{oneside} powoduje przy okazji, że {\LaTeX} nie wyrównuje + wysokości kolejnych stron, dopuszczając pewną ich zmienność. + +\item[\normalfont\popti{openright}, \popti{openany}] \quad Wybranie pierwszej + opcji powoduje, że tytuły rozdziałów będą umieszczane na stronach + nieparzystych. W~klasie \texttt{article} opcja nie ma znaczenia, + gdyż w~tej klasie nie jest zdefiniowane pojęcie rozdziału. W~klasie + \texttt{report} domyślną wartością jest \popti{openany}, a~w~klasie + book -- \popti{openright}. +\end{description} +%\end{lined} +%\end{table} + +\medskip +\noindent +Przykład. Plik źródłowy może się rozpoczynać od następującej +instrukcji\cih{documentclass}: +% +\begin{code} +\begin{verbatim} +\documentclass[11pt,twoside,a4paper]{article} +\end{verbatim} +\end{code} +% +\noindent +W tym wypadku dokument zostanie złożony w~klasie \emph{article}, pismem +w~stopniu \emph{11~punktów}, i~zostanie przygotowany +do wydruku po \emph{dwóch} stronach +kartki papieru formatu \emph{A4}. + +\subsection{Pakiety\index{pakiet}} + +Pakiety rozszerzają możliwości \LaTeX{}a. Sam {\LaTeX} nie ma na +przykład instrukcji do dołączania grafiki, kolorowania tekstu, łamania +dużych tabel itp. Do wykonywania tych zadań służą właśnie pakiety. +Dołącza się je poleceniem: +% +\begin{command} +\ci{usepackage}\verb|[|\emph{opcje}\verb|]{|\emph{pakiet}\verb|}| +\end{command} +% +\noindent +gdzie \emph{pakiet\/} oznacza nazwę pakietu, a~\emph{opcje} -- listę +rozdzielonych przecinkami opcji. Część pakietów znajduje się +w~podstawowej dystrybucji {\LaTeXe} (zobacz tabela~\ref{packages}), +kolejnych kilkanaście, m.in. tak użyteczne jak +\pai{babel} czy \pai{graphicx}, jest do niej \emph{obowiązkowo\/} dodawanych; +pozostałe są rozpowszechniane oddzielnie. Gdy używamy {\LaTeX}a +w~systemie, którym zarządza (dobry) administrator, to informacja +o~dostępnych pakietach powinna się znajdować w~\guide. Podstawowym +źródłem informacji o~{\LaTeX}u jest \companion. Zawiera on opis setek +pakietów, a~także informuje, jak można pisać własne rozszerzenia +{\LaTeX}a. + +Wartościowym źródłem informacji o~istniejących pakietach {\LaTeX}a jest +\emph{{\TeX} Catalogue Online\/} Grahama Williamsa\index{Williams + Graham}~\cite{catalogue}, dostępny niestety tylko w~języku angielskim. +Użytkownikom polskojęzycznym polecamy \emph{Wirtualną Akademię\/} +Włodzimierza Macewicza\index{Macewicz Włodzimierz}~\cite{WAWM}. + +\begin{table}[!tb] +\caption{Wybrane pakiety z~podstawowej + dystrybucji \LaTeX{}a\label{packages} +} +\begin{lined}{11cm}% było 11cm +\begin{description} + +\item[\normalfont\pai{doc}] + Służy do drukowania dokumentacji pakietów + oraz innych części składowych {\LaTeX}a. + Opis znajduje się w~pliku \texttt{doc.dtx}% + \footnote{Plik ten powinien być zainstalowany w~twoim systemie. Aby + otrzymać z~niego plik \acro{DVI}, wystarczy w~katalogu z~prawem do + zapisu napisać \texttt{latex doc.dtx}. To samo stosuje się do innych + pakietów z~tej tabeli.}. + +\item[\normalfont\pai{exscale}] Umożliwia skalowanie fontów + matematycznych, tak by optycznie były zgodne z~otaczającym tekstem, + np.~w~tytułach rozdziałów. Opis w~\texttt{ltexscale.dtx}. + +\item[\normalfont\pai{fontenc}] Definiuje układ znaków, którego ma używać + \LaTeX. Opis w~punkcie~\ref{int-support} i~w~\texttt{ltoutenc.dtx}. + +\item[\normalfont\pai{ifthen}] Umożliwia korzystanie z~poleceń typu + \texttt{if... then do... otherwise do}. Opis w~\texttt{ifthen.dtx} + i~\cite{companion}. + +\item[\normalfont\pai{latexsym}] Udostępnia specjalny font symboliczny + (fonty \verb+lasy+). Opis w~\texttt{latexsym.dtx} i~\cite{companion}. + +\item[\normalfont\pai{makeidx}] Udostępnia polecenia do + przygotowywania skorowidzów. Opis w~punkcie~\ref{sec:indexing} + i~\cite{companion}. + +\item[\normalfont\pai{syntonly}] Powoduje, że dokument jest przetwarzany + bez składania czegokolwiek. Przydatny do szybkiego sprawdzenia, czy + dokument nie zawiera błędów. Opis w~\texttt{syntonly.dtx} + i~\cite{companion}. + +\item[\normalfont\pai{inputenc}] Definiuje układ znaków w~pliku + źródłowym, jak: \acro{ASCII}, \acro{ISO} Latin-1, \acro{ISO} + Latin-2, 437/850 \acro{IBM}, Apple Macintosh, Next, \acro{ANSI}-Windows, + itd. + %albo układ zdefiniowany przez użytkownika. + Opis w~\texttt{inputenc.dtx}. +\end{description} +\end{lined} +\end{table} + +\subsection{Style strony} + +Typowa strona składa się z~trzech podstawowych części. Powyżej kolumny +tekstu głównego znajduje się \emph{pagina górna} (główka), która może +zawierać numer strony, tytuł rozdziału czy punktu. Poniżej kolumny +tekstu znajduje się \emph{pagina dolna} (stopka). W~niniejszym +wprowadzeniu pagina dolna jest pusta, górna natomiast zawiera numer +strony oraz tytuł rozdziału na stronicach parzystych, a~tytuł punktu -- +na nieparzystych\footnote{Paginę zawierającą oprócz + kolejnego numeru kolumny (strony) także informację dotyczącą treści + tej kolumny drukarze + nazywają \emph{żywą paginą}\index{żywa pagina}.}. + +{\LaTeX} pozwala wybrać jeden z~trzech sposobów składania pagin. +Służy do tego instrukcja: +% +\begin{command} +\ci{pagestyle}\verb|{|\emph{styl}\verb|}| +\end{command} + %% +\noindent +Dopuszczalne wartości argumentu \emph{styl\/} +%zestawiono w~tabeli~\ref{pagestyles}. +są następujące: + +%\begin{table}[!tb] +%\caption{Standardowe style strony w~\LaTeX{}u\label{pagestyles} } +%\begin{lined}{12cm} %% było 12cm +\begin{description} + +\item[\normalfont\texttt{plain}] pagina górna jest pusta, a~pagina + dolna zawiera wycentrowany numer strony. Ten styl jest domyślny; + +\item[\normalfont\texttt{headings}] pagina górna zawiera numer strony + oraz tytuł, pagina dolna jest pusta; + +\item[\normalfont\texttt{empty}] pagina górna i~dolna są puste. + +\end{description} +%\end{lined} +%\end{table} +%% +\noindent +Możliwa jest także zmiana stylu \emph{bieżącej} strony. +Służy do tego polecenie: + %% +\begin{command} +\ci{thispagestyle}\verb|{|\emph{styl}\verb|}| +\end{command} + %% +Punkt~\ref{sec:fancyhdr} na stronie \pageref{sec:fancyhdr} niniejszego +\emph{Wprowadzenia} oraz podręcznik~\cite{companion} w~punkcie~4.4 na +stronie~54 zawierają więcej informacji o~paginach, w~szczególności +o~sposobach samodzielnego definiowania ich wyglądu. + +\section{Nazwy plików związanych z~\LaTeX{}em\label{sec:latex-files}} + +Pracując z~\LaTeX{}em, szybko zauważysz, że na dysku pojawia się +mnóstwo plików o~różnych rozszerzeniach nazwy, a~ty nie wiesz, co to +za jedne. W~poniższym wykazie objaśniono rozmaite typy plików, +z~którymi możesz się zetknąć. Wykaz ten nie pretenduje do kompletnego, +dlatego napisz do nas, gdy napotkasz jakieś nowe rozszerzenie, które +uznasz za %ważne i~ +warte opisania. + %% +\begin{description} +\item[\eei{.tex}] Plik źródłowy z~dokumentem w~notacji \LaTeX{}a bądź + zwykłego \TeX{}a. Można go kompilować programem \prg{latex} bądź, + odpowiednio, \prg{tex}. +\item[\eei{.sty}] Pakiet makr \LaTeX{}owych. Plik tego typu można + dołączać do dokumentu \LaTeX{}owego, używając do tego celu + instrukcji \ci{usepackage}. +\item[\eei{.dtx}] Udokumentowany \TeX{}. Jest to podstawowy format, + w~jakim dystrybuowane są style \LaTeX{}a. Skutkiem kompilacji pliku + tego typu jest broszurka z~udokumentowanymi makrami. +\item[\eei{.ins}] Instalator dla plików \eei{.dtx}. Ściągając + z~sieci pakiet \LaTeX{}owy, otrzymasz na ogół pliki \eei{.dtx} + i~\eei{.ins}. Uruchomienie \LaTeX{}a na pliku \eei{.ins} + powoduje rozpakowanie pliku .dtx. +\item[\eei{.cls}] Plik z~klasą \LaTeX{}a definiującą wygląd + składanych w~\LaTeX{}u dokumentów. Właśnie do tych plików odnosi się + występująca na początku dokumentu instrukcja \ci{documentclass}. +\item[\eei{.fd}] Definicja niektórych właściwości fontów \LaTeX{}a. +\end{description} + +\smallskip +W~wyniku kompilacji dokumentu %{\LaTeX}owego +powstają następujące pliki: +% +\begin{description} +\item[\eei{.dvi}] \emph{Device Independent File\/} (plik niezależny od + urządzenia), będący wynikiem kompilacji pliku źródłowego przez + ,,tradycyjnego'' {\LaTeX}a\footnote{W~nowych wersjach systemu, + {\LaTeX} potrafi także generować dokumenty bezpośrednio w~formacie + \acro{PDF}. Więcej informacji na ten temat zawiera punkt~\ref{sec:pdftex}.}. + Zawartość plików \acro{DVI} możesz zobaczyć w~przeglądarce plików + \acro{DVI} albo posłać na drukarkę, korzystając z~programu + \prgi{dvips} albo innego programu o~podobnych funkcjach. +\item[\eei{.pdf}] Portable Document Format (przenośny format + dokumentów). Zagadnienie generowania plików w~formacie \acro{PDF} + jest omawiane w~punkcie \ref{sec:pdftex}, zaczynającym się na + stronie \pageref{sec:pdftex}. +\item[\eei{.log}] Zawiera szczegółowy raport z~tego, co się wydarzyło + podczas kompilacji: które pliki były przetwarzane, co szczególnego + i~ewentualnie jakie błędy \LaTeX{} w~nich znalazł, a~także -- jakie + pliki powstały w~wyniku kompilacji. +\item[\eei{.toc}] Zawiera nagłówki rozdziałów i~punktów dokumentu. Jest + czytany przez {\LaTeX}a w~następnym przebiegu kompilacji, + w~celu wygenerowania spisu treści. +\item[\eei{.lof}] Podobny do pliku \eei{.toc}, z~tym że zawiera + wykaz ilustracji. +\item[\eei{.lot}] Tak samo, lecz dotyczy wykazu tabel. +\item[\eei{.aux}] Inny plik pomocniczy, przenoszący informację + z~jednego przebiegu kompilacji do następnego. Jest używany między + innymi do magazynowania informacji związanej z~odsyłaczami + występującymi w~dokumencie. +\item[\eei{.idx}] Jeśli dokument zawiera skorowidz, to w~tym pliku + {\LaTeX} zapisze wszystkie jego hasła. Do przetworzenia tego pliku + służy program \prgi{makeindex} + (lub \prgi{plmindex}, w~przypadku języka + polskiego). Więcej o~tworzeniu skorowidzów przeczytasz w~punkcie + \ref{sec:indexing} na stronie \pageref{sec:indexing}. +\item[\eei{.ind}] Przetworzony plik \eei{.idx}, gotowy do włączenia + do dokumentu w~następnym cyklu kompilacji. +\item[\eei{.ilg}] Sprawozdanie z~tego, co zrobił program \prgi{makeindex}. +\end{description} + + +\section{Duże dokumenty \label{sec:duze-d}} + +Pracując nad dużym dokumentem, wygodnie jest podzielić plik źródłowy +na mniejsze części. W~{\LaTeX}u mamy dwie instrukcje ułatwiające pracę +z~tak podzielonymi dokumentami. Pierwszą z~nich jest: +% +\begin{command} +\ci{include}\verb|{|\emph{plik}\verb|}| +\end{command} +% +\noindent +Włącza ona do dokumentu zawartość innego pliku. Przed przetworzeniem, +a~także po przetworzeniu zawartości włączanego pliku {\LaTeX} rozpoczyna +nową stronę. + +Drugiej instrukcji używa się w~preambule. Pozwala ona wstawiać do +tekstu jedynie wybrane pliki. +% +\begin{command} +\ci{includeonly}\verb|{|\emph{plik1,plik2,...}\verb|}| +\end{command} +% +\noindent +Spośród instrukcji \ci{include} zostaną wykonane tylko te, +które dotyczą plików wymienionych w~argumencie +\ci{includeonly}. Uwaga: w~wykazie plików nie wolno używać odstępów; +poszczególne pliki nalezy oddzielać wyłącznie przecinkiem! + +Polecenie \ci{include} rozpoczyna skład dołączanego tekstu od nowej +strony. W~połączeniu z~poleceniem \ci{includeonly} w~preambule +instrukcja \ci{include} umożliwia przetwarzanie wybranych +plików bez zmiany miejsc łamania poszczególnych +stron i~z~zachowaniem prawidłowej numeracji stron, rozdziałów, tabel +itp. Czasami jednak rozpoczynanie składu od nowej strony +nie jest pożądane. W~takiej sytuacji zamiast \ci{include} +należy posłużyć się instrukcją: +% +\begin{command} +\ci{input}\verb|{|\emph{plik}\verb|}| +\end{command} +% +\noindent +Wstawia ona zawartość podanego pliku już bez żadnych +dodatkowych efektów. + +Argument poleceń \ci{input} i~\ci{include} może zawierać pełną ścieżkę +do pliku, ale w~imię wygody i~przenośności nie należy używać ścieżek +bezwzględnych. +Na przykład: + % +\begin{code} +\begin{verbatim} +\include{C:\Documents and Settings\elka\Moje dokumenty\r2.tex} +\end{verbatim} +\end{code} + % +jest koszmarnym błędem w~większości dystrybucji {\LaTeX}a. Nawet +jeżeli nasz {\LaTeX} wie, co oznacza specyficzny dla {\MSWindows} +zapis \verb@C:\@, oraz poradzi sobie z~odstępami w~nazwach katalogów +i~ze znakami~\verb@\@ (które w~tym wypadku nie są początkiem żadnego +polecenia), to taki dokument przesłany komuś, kto będzie go kompilował +w~systemie Linux, sprawi mu~mnóstwo problemów. +Pamiętajmy: bez względu na to, jakiego systemu operacyjnego +używamy, katalogi powinniśmy oddzielać znakiem \verb@/@. + +\endinput + +%%% Local Variables: +%%% mode: latex +%%% TeX-master: "lshort2e" +%%% coding: latin-2 +%%% case-fold-search: nil +%%% LocalWords: ghostscript acrobat makeindex plmindex +%%% ispell-local-dictionary: "polish" +%%% End: |