summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/Master/texmf-dist/doc/xelatex/xepersian/userguide-persian.tex
blob: 34557f35426c5e875de7ccefed38cf154bf197d2 (plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
\documentclass{article}
\makeatletter
\renewcommand*\l@section{\@dottedtocline{2}{.5em}{2.3em}}
\renewcommand*\l@subsection{\@dottedtocline{2}{2.7em}{2.3em}}
\makeatother
\addtolength{\textwidth}{5cm}
\addtolength{\hoffset}{-2.5cm}
\addtolength{\voffset}{-1cm}
\addtolength{\textheight}{2.5cm}
%\usepackage{pdfsync}
\usepackage{fancyhdr}
\pagestyle{fancy}
% with this we ensure that the chapter and section
% headings are in lowercase.
% \renewcommand{\chaptermark}[1]{%
%         \markboth{#1}{}}
\renewcommand{\sectionmark}[1]{%
        \markright{\thesection\ #1}}
\fancyhf{} % delete current header and footer
\fancyhead[LO,RE]{\bfseries\thepage}
%\fancyhead[RO]{\bfseries\rightmark}
\fancyhead[LE,RO]{\bfseries\rightmark}
\renewcommand{\headrulewidth}{0.5pt}
\renewcommand{\footrulewidth}{0pt}
\addtolength{\headheight}{0.5pt} % space for the rule
\fancypagestyle{plain}{%
   \fancyhead{} % get rid of headers on plain pages
   \renewcommand{\headrulewidth}{0pt} % and the line
}
\usepackage{pstricks}
\usepackage{animate}
\usepackage{pstricks-add}
\usepackage{multido}
\usepackage{color}
\definecolor{myblue}{rgb}{0.02,0.04,0.48}
\definecolor{lightblue}{rgb}{0.61,.8,.8}
\definecolor{myred}{rgb}{0.65,0.04,0.07}
\definecolor{lightgray}{gray}{0.6}
\definecolor{mygreen}{rgb}{0,.43,0}
\usepackage{fancybox}
\usepackage{fancyvrb}
\usepackage{setspace}
\usepackage{perpage}
\usepackage{persianpoem}
\newenvironment{myverb}{\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{red},fillcolor=\color{yellow},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+\[\]]}{\end{Verbatim}}
\usepackage{xepersian}
\settextfont[Scale=1.2]{XB Zar}
\setdigitfont[Scale=1.2]{XB Zar}
\setromantextfont[Scale=1.2]{Linux Libertine}
\defpersianfont\nastaliq[Scale=1.8]{IranNastaliq}
\defromanfont\linlib[Scale=1.5]{Linux Libertine}
%\addtolength{\hoffset}{-2cm}
%\addtolength{\textwidth}{3cm}
\newcommand{\textblue}[1]{{\addfontfeature{Color=0000FF}#1}}
\numberwithin{equation}{section}
\numberwithin{table}{section}
\onehalfspacing
\newcommand\femph[1]{«#1»}
\frenchspacing
\newcommand\LRcite[1]{\LR{\rmfamily{\cite{#1}}}}


\begin{document}

\thispagestyle{empty}

\noindent
\begin{LTR}
\begin{pspicture}(0,13.5)(\linewidth,0)
  \psline[linewidth=3mm,linecolor=mygreen](0,13.5)(\linewidth,13.5)
  \rput(\linewidth,13.5)
    {\pspolygon*(-3.6,0)(-1.4,0)(0,-1.4)(0,-3.6)}
  \rput(\linewidth,13.5)
    {\rput{-45}(-1,-1){\Large\textbf{\white \rl{نسخهٔ}}}}
  \rput(\linewidth,13.5)
    {\rput{-45}(-1.5,-1.5){\Large\textbf{\white \rl{۰/۱۶۳}}}}

  \rput[l](13,3.7){\textsl{\huge \rl{راهنمای بستهٔ}}}
  \psline[linewidth=3mm,linecolor=myred](0,3)(\linewidth,3)
  \psline[linewidth=3mm,linecolor=myred](0,0)(\linewidth,0)
  \rput[b](0.5\linewidth,5)
    {\includegraphics[height=0.3\textheight]{iran.jpg}}
  \rput[l](0,1.5){\psscaleboxto(\textwidth,2){\rl{زی‌پرشین}}}

\end{pspicture}
\end{LTR}

\vfill\noindent
{{\huge \textbf{گروه فارسی‌--لاتک}} \hfill
{\large\textsl{وفا خلیقی، مهدی امیدعلی، و مصطفی واحدی}}}
\newpage
\pagenumbering{harfi}
\section*{مقدمه}
\newpage
\tableofcontents
\newpage
\listoftables
\newpage
\listoffigures
\newpage
\pagenumbering{persian}
\pagestyle{fancy}

\section{نمونهٔ فایل ورودی}
 یک نمونه فایل ورودی می‌تواند به صورت زیر باشد.


\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{red},fillcolor=\color{yellow},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+\(\)]
+color(myblue)\documentclass{book}
+color(lightblue)\usepackage{xepersian}
+color(myred)\settextfont[Scale=1]{XB Zar}
+color(myred)\setromantextfont[Scale=1]{Junicode}
+color(myred)\setdigitfont[Scale=1]{XB Zar}
+color(mygreen)\title{+rl(عنوان نوشتار)}
+color(mygreen)\author{+rl(نام نویسنده)}
+color(lightgray)\begin{document}
\maketitle
\tableofcontents
\chapter{+rl(فصل اول)}
\section{+rl(بخش اول)}
...
+color(lightgray)\end{document}
\end{Verbatim}

همانطور که می‌بینید شکل فایل ورودی هیچ‌گونه تفاوتی با یک فایل استاندارد لاتک ندارد. تنها ممکن است فرمانهای خط سوم، چهارم، و پنجم این فایل نمونه برای شما 
نا آشنا باشند که در قسمتهای بعد به توضیح آنها می‌پردازیم. به طور کلی در استفاده از طبقه‌های استاندارد لاتک به جز فراخوانی بستهٔ \lr{\XePersian} هیچ 
کار اضافه‌ای لازم نیست که انجام دهید. تنها به عنوان یک توصیه، سعی کنید 

\centerline{\shadowbox{\nastaliq\textblue{
 این بسته آخرین بسته‌ای باشد که فراخوانی می‌کنید و فرمان‌های خود را بعد از فراخوانی این بسته قرار دهید.}} }

همچنین توجه داشته باشید که 
بسته‌های زیر به طور خودکار فراخوانی می‌شوند و شما نباید آنها را مستقیماً در فایل فراخوانی کنید.

\centerline{\shadowbox{\lr{amsmath, amssymb, amsthm, graphicx.}}}

همچنین بسته \lr{\XePersian} هنوز قابلیت استفاده از طبقهٔ \lr{memoir} را ندارد، ولی در آینده این امکان نیز افزوده خواهد شد. 
\section{فرمانهای بسته}
در این قسمت تعدادی از فرمانهای مفید را که لازم است بدانید شرح می‌دهیم.  در جدول \ref{commands} فرمانهای بسته را مشاهده
می‌کنید. همچنین در بسته چند نوع شمارنده تعریف شده است که در جدول \ref{counters} مشاهده می‌کنید.



\begin{table}[!hbp]
\begin{center}
\begin{tabular}{|r|l|}
\hline
 فرمان & شرح\\
 \hline
 \verb+\settextfont[...]{...}+&قلم فارسی متن را مشخص می‌کند.\\
 \hline
 \verb+\setromantextfont[...]{...}+&قلم انگلیسی متن را مشخص می‌کند.\\
 \hline
 \verb+\setdigitfont[...]{...}+&قلم ارقام را در فرمول‌ها مشخص می‌کند.\\
 \hline
 \verb+\defpersianfont\fontname[...]{...}+&یک قلم فارسی را مشخص می‌کند.\\
\hline
 \verb+\defromanfont\fontname[...]{...}+&یک قلم انگلیسی را مشخص می‌کند.\\
\hline
\verb+\footnote{...}+&برای درج یک پانوشت فارسی \\
\hline
\verb+\Footnote{...}+&برای درج یک پانوشت انگلیسی \\
\hline
\verb+\today+&درج تاریخ جاری خورشیدی\\
\hline
\verb+\englishtoday+&درج تاریخ جاری میلادی\\
\hline
\verb+\rldblcolumn+&ترتیب ستونها را در یک متن چندستونی از راست‌ به ‌چپ می‌کند (پیش‌فرض)\\
\hline 
\verb+\lrdblcolumn+&ترتیب ستونها را در یک متن چند‌ستونی از چپ ‌به ‌راست می‌کند \\
\hline
\verb+\twocolumnstableofcontents+ & فهرست مطالب را در دو ستون می‌چیند (نیاز به فراخوانی \verb+fmultico+ دارد)\\
\hline
\verb+\lr{...}+&یک متن کوتاه انگلیسی را در یک پاراگراف فارسی قرار می‌دهد\\
\hline
 \verb+\rl{...}+&یک متن کوتاه فارسی را در یک پاراگراف انگلیسی قرار می‌دهد\\
\hline
\verb+\begin{LTR}+&شروع محیط چپ‌به‌راست\\
 \verb+\end{LTR}+&پایان محیط  چپ‌به‌راست\\
\hline
\verb+\begin{RTL}+&شروع محیط راست‌به‌چپ\\
\verb+\end{RTL}+&پایان محیط راست‌به‌چپ\\
\hline
\verb+\begin{roman}+&شروع محیط انگلیسی مجهز به قلم انگلیسی متن\\
 \verb+\end{roman}+&پایان محیط انگلیسی\\
\hline
\verb+\begin{persian}+&شروع محیط فارسی مجهز به قلم فارسی متن\\
\verb+\end{persian}+&پایان محیط فارسی\\
\hline
\verb+\Roman+&برای درج کتاب‌نامه‌های انگلیسی\\
\hline
\verb+\Persian+&برای درج کتاب‌نامه‌های فارسی\\
\hline
 \verb+\rmfamily+&قلم انگلیسی را برای حروف‌چینی استفاده می‌کند (پیش‌فرض محیط \verb+roman+)\\
\hline
\verb+\farsifont+&قلم فارسی را برای حروف‌چینی استفاده می‌کند (پیش‌فرض محیط \verb+persian+) \\
\hline
 \verb+\PersianFootNum+&شمارهٔ پانوشت‌های انگلیسی را به صورت فارسی درج می‌کند (پیش‌فرض )\\
\hline
 \verb+\RomanFootNum+&شمارهٔ پانوشت‌های انگلیسی را به صورت انگلیسی درج می‌کند.\\
\hline
 \verb+\RomanBibNum+&شمارهٔ مراجع انگلیسی را به صورت انگلیسی درج می‌کند (پیش‌فرض)\\
\hline
 \verb+\PersianBibNum+&شمارهٔ مراجع انگلیسی را به صورت فارسی درج می‌کند.\\
\hline
\end{tabular}
\end{center}
\caption{فرمان‌ها}\label{commands}
\end{table}

\begin{table}[!hbp]
\begin{center}
\begin{tabular}{|r|l|}
\hline
 شمارنده & شرح\\
\hline
\verb+arabic+&شمارندهٔ عربی اصلی لاتک برای سازگاری با بسته از نو تعریف شده است. \\
\hline
 \verb+persian+&همان اثر شمارنده \verb+arabic+ اصلی لاتک را دارد.\\
\hline
\verb+adadi+& شمارنده را به صورت یک، دو، سه، \ldots تغییر می‌دهد. \\
\hline
\verb+harfi+&شمارنده را به صورت الف\char"200D، ب، پ، \ldots تغییر می‌دهد.\\
\hline
\verb+tartibi+&شمارنده را به صورت اول، دوم، سوم، و \ldots تغییر می‌دهد.\\
\hline
\end{tabular}
\end{center}
\caption{شمارنده‌ها}\label{counters}
\end{table}

\section{استفاده از قلمهای مختلف}
بستهٔ \lr{fontspec}، که به صورت خودکار فراخوانی می‌شود، امکان استفاده از قلمهای موجود در سیستم را فراهم می‌کند. برای استفاده از \lr{\XePersian}
لازم است که حداقل یک قلم اصلی حروف‌چینی متن را مشخص کنید. این کار را با فرمان زیر انجام می‌دهیم:
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{red},fillcolor=\color{yellow},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\settextfont[Scale=+rl(مقیاس)]{+rl(نام قلم)}
\end{Verbatim}
به عنوان مثال با فرمان 
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\settextfont[Scale=1]{XB Zar}
\end{Verbatim}

قلم \lr{XB Zar} را با مقیاس بزرگی \lr{1} به عنوان قلم اصلی فارسی معرفی می‌کند. گزینهٔ \verb+Scale=1+ اختیاری است و مشخص می‌کند که قلم با چه سایزی مورد استفاده قرار گیرد. توجه داشته باشید که \lr{XB Zar} عنوان قلمی است که باید روی سیستم شما نصب باشد. اگر سیستم شما ویندوز است قلم مورد استفاده باید در پوشهٔ
\fbox{\lr{C:$\backslash$windows$\backslash$fonts}}
موجود باشد. این قلم یکی از قلمهای سری ایکس ساخته شده توسط گروه کاربران فارسی اپل-مکینتاش است که بسیار کامل هستند و توصیه می‌شود از این قلم‌ها استفاده شود. برای دریافت آنها به آدرس زیر مراجعه کنید:

\centerline{\fbox{\texttt{http://wiki.irmug.org/index.php/X\_Series\_2}}}
برای اینکه قلم نگارش ارقام در فرمول‌ها را مشخص کنید از فرمان زیر استفاده کنید:
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{red},fillcolor=\color{yellow},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\setdigitfont[Scale=+rl(مقیاس)]{+rl(نام قلم)}
\end{Verbatim} 
و قلم نگارش متن‌های انگلیسی را با فرمان زیر مشخص می‌کنیم:
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{red},fillcolor=\color{yellow},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\setromantextfont[Scale=+rl(مقیاس)]{+rl(نام قلم)}
\end{Verbatim}

همچنین می‌توانید هر تعداد قلم فارسی دلخواه را معرفی کنید و در نوشتار خود مورد استفاده قرار دهید. فرمان انجام این کارها به صورت زیر است:
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{red},fillcolor=\color{yellow},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\defpersianfont\fontname[Scale=+rl(مقیاس)]{+rl(نام قلم)}
\defromanfont\fontname[Scale=+rl(مقیاس)]{+rl(نام قلم)}
\end{Verbatim}
به عنوان مثال فرمان 


\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\defpersianfont\nastaliq[Scale=2]{IranNastaliq}
\end{Verbatim}
قلم نستعلیق را برای نوشتار معرفی می‌کند و در متن می‌توانید به دو صورت از آن استفاده کنید: 
\begin{itemize}
\item 
در یک محیط \lr{RTL} به صورت زیر

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+\[\]]
\begin{RTL}
\nastaliq
+rl[نمونه متن با قلم نستعلیق]
\end{RTL}
\end{Verbatim}


که اثر آن همانند متن زیر است:

\begin{center}\fbox{\Large\nastaliq نمونه متن با قلم نستعلیق}\end{center}
این روش مناسب نوشتن یک پاراگراف یا بیشتر است.
\item
یا به صورت ساده به شکل زیر از قلم تعریف شده استفاده کنید

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+\[\]]
\nastaliq{+rl[نمونه متن با قلم نستعلیق]}
\end{Verbatim}
که اثر این فرمان هم مشابه قبل است. این روش مناسب نوشتن یک متن کوتاه با قلم تعریف شده است.

\end{itemize}
به روش مشابه می‌توانید هر تعداد قلم انگلیسی دلخواه تعریف کنید و از آنها استفاده کنید. فرمان
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{red},fillcolor=\color{yellow},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\defromanfont\fontname[Scale=+rl(مقیاس)]{+rl(نام قلم)}
\end{Verbatim}

وظیفهٔ تعریف قلم‌های مختلف انگلیسی را به عهده دارد. به عنوان مثال با فرمان 
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\defromanfont\linlib[Scale=1.5]{Linux Libertine}
\end{Verbatim}
قلم 
\lr{Linux Libertine} با مقیاس بزرگی \lr{1.5} معرفی می‌شود که می‌توان از آن به صورت زیر استفاده کرد:

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+\[\]]
\begin{LTR}
\linlib
Sample text with Linux Libertine font
\end{LTR}
\end{Verbatim}

که اثر آن به شکل زیر است:


\begin{LTR}\centerline{\fbox{\linlib
Sample text with Linux Libertine font
}}\end{LTR}

\section{گزینه‌های بستهٔ \lr{\XePersian}}
به دلیل تنوع روش‌های حروف‌چینی پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های فارسی، بستهٔ \lr{\XePersian} دارای امکاناتی است که با استفاده از آنها می‌توانید نوشتار خود را به سبک دلخواه طراحی کنید. 
\subsection{پانوشت‌ها}
از فرمان‌های 
\verb+\footnote+ 
و 
\verb+\Footnote+ 
برای نوشتن پانوشت‌های فارسی و انگلیسی (به ترتیب) استفاده می‌شود. سبک پیش‌فرض بسته این است که شمارهٔ تمام پانوشت‌ها به صورت فارسی نوشته می‌شود و بسته به اولین پانوشت هر صفحه، خط حائل در سمت مناسب قرار داده می‌شود.  اگر می‌خواهید شمارهٔ پانوشت‌های انگلیسی در کل نوشتار به صورت عدد انگلیسی باشد از گزینهٔ 
\verb+RomanFootNum+ 
در هنگام فراخوانی بسته به صورت زیر استفاده کنید
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\usepcackage[RomanFootNum]{xepersian}
\end{Verbatim}
همچنین در خود نوشتار هر جا که خواستید شمارهٔ پانوشت‌ها فارسی یا انگلیسی باشد از فرمان‌های 
\verb+\PersianFootNum+ 
یا 
\verb+\RomanFootNum+ 
(به ترتیب) استفاده کنید.
به عنوان مثال
این یک پانوشت فارسی است \footnote{شمارهٔ پانوشت فارسی است.} و این هم یک پانوشت انگلیسی است% 
\Footnote{The number of the footnote is persian.} 
که شمارهٔ آن فارسی است. حال فرمان 
\verb+\RomanFootNum+
را در مستند قرار می‌دهیم.
\RomanFootNum
این یک پانوشت انگلیسی است%
\Footnote{The number of the footnote is roman.} 
که شمارهٔ آن انگلیسی است. برای برگشت به حالت اولیه فرمان 
\verb+\PersianFootNum+
را در مستند قرار می‌دهیم.
\PersianFootNum
و حال این یک پانوشت دیگر انگلیسی است%
\Footnote{The number of the footnote is persian again.}
که شمارهٔ آن فارسی شده است.
\subsection{کتاب‌نامه}
دو محیط \verb+\Persian+ و \verb+\Roman+ برای درج مراجع فارسی و انگلیسی تعریف شده است. بنابراین برای نوشتن کتاب‌نامهٔ خود به صورت زیر می‌توانید عمل کنید

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\begin{thebibliography}
\Persian
\bibitem{hafez}+rl(دیوان حافظ، انتشارات سروش).
\Roman
\bibitem{faust}  Johann Wolfgang von Goethe, Faust.
\end{thebibliography}
\end{Verbatim}
در این صورت کتاب‌نامهٔ شما به صورت زیر حروف‌چینی می‌شود:

\bigskip

\centerline{\fbox{
\begin{minipage}[r]{10cm}
\begin{thebibliography}
\Persian
\bibitem{hafez} دیوان حافظ، انتشارات سروش.
\Roman
\bibitem{faust} Johann Wolfgang von Goethe, Faust.
\end{thebibliography}
\end{minipage}
}}
\bigskip

اگر بخواهید شمارهٔ مراجع انگلیسی به صورت عدد فارسی باشد از فرمان \verb+\PersianBibNum+ در مستند خود استفاده کنید در این صورت کتاب‌نامهٔ شما به صورت زیر چیده می‌شود:
\bigskip

\PersianBibNum
\centerline{\fbox{
\begin{minipage}[r]{10cm}
\begin{thebibliography}
\Persian
\bibitem{hafez} دیوان حافظ، انتشارات سروش.
\Roman
\bibitem{faust} Johann Wolfgang von Goethe, Faust.
\end{thebibliography}
\end{minipage}
}}
\bigskip
\RomanBibNum

به همین ترتیب می‌توانید از فرمان \verb+\RomanBibNum+ استفاده کنید و شمارهٔ مراجع انگلیسی را به صورت عدد انگلیسی درج کنید. این دو فرمان را در هر جای مستند که وارد کنید اثر خود را از آن نقطه به بعد ظاهر می‌کنند ولی اگر می‌خواهید یکی از این دو سبک را در نوشتار خود داشته باشید (که اغلب این‌گونه است) بهتر است از گزینه‌های 
\verb+RomanBibNum+ و یا \verb+PersianBibNum+
هنگام فراخوانی بستهٔ \lr{\XePersian} استفاده کنید. گزینهٔ 
\verb+RomanBibNum+
گزینهٔ پیش‌فرض است و بنابراین اگر می‌خواهید کتاب‌نامهٔ شما به فرم دوم چاپ شود از فرمان زیر در سرآغاز فایل خود استفاده کنید:

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\usepackage[PersianBibNum]{xepersian}
\end{Verbatim}

\subsection*{خلاصه}
اگر بخواهید مثلاً شمارهٔ پانوشت‌های انگلیسی به صورت انگلیسی باشد و شمارهٔ مراجع انگلیسی به صورت فارسی باشد از فرمان زیر استفاده کنید

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\usepackage[PersianBibNum,RomanFootNum]{xepersian}
\end{Verbatim}
\section{حروف‌چینی شعر}
برای حروف‌چینی شعر باید فرمان زیر را در سرآغاز فایل خود قرار دهید:

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\usepackage{persianpoem}
\end{Verbatim}
بعد از این کار به راحتی می‌توانید شعر را حروف‌چینی کنید.

{\nastaliq\doublespacing
\begin{oldpoem}

هله رفتیم و گرانی ز جمالت بردیم&
جهت توشهٔ ره ذکر وصالت بردیم\\
تا که ما را و ترا تذکرهٔ خوش باشد&
دل خسته بتو دادیم و خیالت بردیم\\
آن خیال رُخ خوبت که قمر بندهٔ اوست&
وان خَم ابروی مانند هلالت بردیم\\
و آن شکرخندهٔ خوبت که شکر تشنهٔ اوست&
ز شکر خانهٔ مجموع خصالت بردیم\\
چون کبوتر چو بپریم بتو بازآییم&
زانکه ما این پَر و بال از پَر و بالت بردیم\\
هر کجا پرد فرعی، بسوی اصل آید&
هر چه داریم هم از عزّ و جلالت بردیم\\
شمس تبریز شنو خدمت ما را زصبا&
گر شمالست و صبا هم ز شمالت بردیم

\end{oldpoem}
}
شعر بالا با کد زیر تولید شده است:

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\begin{oldpoem}
+rl(هله رفتیم و گرانی ز جمالت بردیم)&
+rl(جهت توشهٔ ره ذکر وصالت بردیم)\\
+rl(تا که ما را و ترا تذکرهٔ خوش باشد)&
+rl(دل خسته بتو دادیم و خیالت بردیم)\\
+rl(آن خیال رُخ خوبت که قمر بندهٔ اوست)&
+rl(وان خَم ابروی مانند هلالت بردیم)\\
+rl(و آن شکرخندهٔ خوبت که شکر تشنهٔ اوست)&
+rl(ز شکر خانهٔ مجموع خصالت بردیم)\\
+rl(چون کبوتر چو بپریم بتو بازآییم)&
+rl(زانکه ما این پَر و بال از پَر و بالت بردیم)\\
+rl(هر کجا پرد فرعی، بسوی اصل آید)&
+rl(هر چه داریم هم از عزّ و جلالت بردیم)\\
+rl(شمس تبریز شنو خدمت ما را زصبا)&
+rl(گر شمالست و صبا هم ز شمالت بردیم)\\
\end{oldpoem}
\end{Verbatim}


این محیط دارای حالت ستاره‌دار (\verb+oldpoem*+) نیز می‌باشد که اثر آن به صورت زیر است.
\begin{oldpoem*}
هله رفتیم و گرانی ز جمالت بردیم&
جهت توشهٔ ره ذکر وصالت بردیم\\
تا که ما را و ترا تذکرهٔ خوش باشد&
دل خسته بتو دادیم و خیالت بردیم\\
آن خیال رُخ خوبت که قمر بندهٔ اوست&
وان خَم ابروی مانند هلالت بردیم\\
و آن شکرخندهٔ خوبت که شکر تشنهٔ اوست&
ز شکر خانهٔ مجموع خصالت بردیم\\
چون کبوتر چو بپریم بتو بازآییم&
زانکه ما این پَر و بال از پَر و بالت بردیم\\
هر کجا پرد فرعی، بسوی اصل آید&
هر چه داریم هم از عزّ و جلالت بردیم\\
شمس تبریز شنو خدمت ما را زصبا&
گر شمالست و صبا هم ز شمالت بردیم
\end{oldpoem*}
شعر بالا با کد زیر تولید شده است:

\section{حروف‌چینی چند‌ستونی}
برای حروف‌چینی یک متن در چند ستون از محیط زیر استفاده کنید. حداکثر تعداد ستونها ۵ است.

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\begin{multicols}{+rl(تعداد ستون‌ها)}
.....
\end{multicols}
\end{Verbatim}

\section{محیط مورد فارسی}
محیط مورد برای استفاده در فارسی نیز تعریف شده است که در زیر مثال آنرا می‌بنید:

$$
\rcases{\mbox{مرد}\cr\mbox{زن}}\mbox{آدم}
$$

طرح بالا با کد زیر نوشته شده است.
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
$$\rcases{\mbox{+rl(مرد)}\cr\mbox{+rl(زن)}}\mbox{+rl(آدم)}$$
\end{Verbatim}


\section{تولید نمایه}
به همراه این بسته، فایلی ارائه شده است که شما را قادر می‌سازد به راحتی نمایه برای مستندتان فراهم کنید. خود بسته هیچ‌گونه محدودیتی با نمایه‌سازی ندارد،
ولی نرم‌افزار 
\lr{makeindex} هنگام مرتب کردن فایل نمایه، ترتیب بعضی از حروف را به درستی رعایت نمی‌کند. 
برای رفع این مشکل، استفاده از \lr{xindy} بجای \lr{makeindex} توصیه می‌شود.

اگر از تکلایو ۲۰۰۸ استفاده می‌کنید \lr{xindy} به طور خودکار روی سیستم شما نصب است. کافی است فایل \lr{persian.xdy} را که همراه این بسته 
ارائه شده است در دایرکتوری جاری قرار دهید و فرمانهای زیر را در خط فرمان اجرا کنید:

\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{blue},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
tex2xindy < filename.idx > filename.raw
xindy -I xindy -M persian.xdy filename.raw
\end{Verbatim}

\noindent بعد از انجام این کار، نمایهٔ مرتب شدهٔ شما آمادهٔ تزریق به مستند می‌شود.

توجه داشته باشید که اگر می‌خواهید از نمایه استفاده کنید، باید شمارندهٔ صفحه را در حالت \lr{\texttt{persian}} قرار دهید. البته شمارندهٔ صفحه به صورت 
پیش‌فرض در این حالت قرار دارد.
\section{فرمولهای ریاضی}
بسته با حروف‌چینی فرمولهای ریاضی هیچ‌گونه مشکلی ندارد و از آنجا که بسته‌های \lr{amsmath,amsthm,} و \lr{amssymb}  به طور خودکار فراخوانی می‌شوند،
اکیداً توصیه می‌شود از فرمانهای کلاف \lr{AMSLatex} استفاده کنید. توجه داشته باشید که محیط \texttt{eqnarray} کلا با بستهٔ \lr{amsmath}
مشکل دارد و به خصوص شمارهٔ فرمول نوشته شده با این محیط ناپایدار است. به جای این محیط، از محیط \texttt{align} استفاده کنید که 
حروف‌چینی آن از \texttt{eqnarray} بهتر است و شمارهٔ آن نیز بدون مشکل قابل ارجاع است.
\begin{align}
a^2+b^2&=\sin x\label{eq1}\\
2.1a+b&=\cos y\label{eq2}
\end{align}

فرمولهای بالا با کد زیر تولید شده‌اند.

\begin{roman}
\begin{verbatim}
\begin{align}
a^2+b^2&=\sin x\label{eq1}\\
1a+b&=\cos y\label{eq2}
\end{align}
\end{verbatim}
\end{roman}
ارجاع به فرمول \eqref{eq1} به صورت طبیعی امکان‌پذیر است. برای اطلاعات بیشتر به \femph{مقدمه‌ای نه‌چندان کوتاه بر \lr{\LaTeXe}}
%\footnote{قابل دسترسی از\texttt{http://www.ctan.org}} 
مراجعه کنید.
\section{تهیهٔ اسلاید با \lr{beamer}}
امکانات استفاده از طبقهٔ \lr{beamer} در حد مطلوبی برقرار است. برای استفادهٔ بهینه چند محیط جدید تعریف شده‌اند. 
\begin{Verbatim}[frame=single,numbers=left,framerule=1mm,rulecolor=\color{red},fillcolor=\color{yellow},framesep=3mm,showspaces=true,commandchars=+()]
\begin{+rl(بلوک)}{+rl(عنوان)}
...
\end{+rl(بلوک)}
\end{Verbatim}
با این فرمان یک بلوک عادی تشکیل می‌شود که جهت آن از راست به چپ است. به جای ''بلوک`` می‌توانید از ''بلوک‌مثال`` یا ''بلوک‌هشدار`` استفاده کنید.

\section{استفاده از \lr{PSTricks}}
تمامی امکانات استفاده از \lr{PSTricks} در بسته موجود است.
% \begin{LTR}
%   %-------------------- write timeline file ---------------------%
%   \newwrite\TimeLineFile
%   \immediate\openout\TimeLineFile=sinus.txt
%   \immediate\write\TimeLineFile{::0x0,1}%
%   %remaining frames: overlay filled circle at its current postion
%   \multido{\i=2+1}{90}{%
%     \immediate\write\TimeLineFile{%
%       ::\i % put filled circle on top
%   }}
%   \immediate\closeout\TimeLineFile
%   %------------------- assemble animation -----------------------%
%   \psset{xunit=\pstRadUnit,dashadjust=false}
%   \begin{animateinline}[controls,timeline=sinus.txt,
%     begin={\begin{pspicture}(-0.5,-1.5)(6.6,2)},
%     end={\end{pspicture}}]{24}
%     %---- static material: axes, labels, curve ----%
%     \psaxes[trigLabels,trigLabelBase=3]{->}(0,0)(-2mm,-1.5)(6.5,1.5)[t,-90][$y=\sin(t)$,0]
%     \psplot[xunit=1cm,linestyle=dashed,algebraic]{0}{\psPiTwo}{sin(x)}
%     \newframe
%     \multiframe{91}{n=0+4}{\psset{xunit=1cm,linecolor=blue}
%       \pscustom[xunit=1cm,fillcolor=blue!30,fillstyle=solid,
%         linestyle=none,algebraic,dimen=inner]{%
%         \psplot{0}{\n\space DegtoRad}{sin(x)}
%         \psline(!\n\space DegtoRad 0)
%       }
%       \psplot[xunit=1cm,linestyle=dashed,linecolor=black,
%          algebraic]{0}{\n\space DegtoRad}{sin(x)}
%       \psdot[opacity=0.4,dotsize=3mm](!\n\space dup DegtoRad exch sin)
%       \psline[linestyle=dashed](!\n\space dup DegtoRad exch sin)(!\n\space DegtoRad 0)
%     }
%   \end{animateinline}
% \end{LTR}




\appendix
\section{نصب ویرایشگر روی ویندوز}
برای استفاده از  \lr{\XePersian} باید  \lr{XeTeX} روی سیستم شما نصب باشد. اگر از \lr{MikTex 2.7} یا بالاتر، و یا از \lr{TeXLive 2008} 
و یا بالاتر استفاده می‌کنید، \lr{XeTeX} به طور خودکار روی سیستم شما نصب شده است. تنها کاری که باید در این صورت انجام دهید نصب و 
تنظیم یک ویرایشگر مناسب برای کار است. لیست کنترل زیر ابزارهای لازم را برای کار با این بسته به شما نشان می‌دهد.
\begin{enumerate}
\item توزیع مناسبی از \lr{\TeX} مانند \lr{Texlive}(\lr{2008} یا بالاتر) یا \lr{Miktex} (\lr{2.7} یا بالاتر).
\item نرم‌افزار مناسب ویرایش متنهای یونیکد (در ویندوز \lr{notepad++}\footnote{قابل دریافت از \LR{\texttt{http://notepad-plus.sourceforge.net/}}} و در لینوکس \lr{gedit}).
\item نرم‌افزار مناسب نمایش فایلهای پی.دی.اف (در ویندوز توصیه می‌شود از \lr{SumatraPDF}\footnote{قابل دریافت از \lr{\texttt{http://www.parsilatex.org/pdfreader/SumatraPDF.rar}}} به جای آکروبات ریدر استفاده شود).
\end{enumerate}
از آنجا که کاربران ایرانی معمولا از ویندوز استفاده می‌کنند و با توجه به اینکه یک ویرایشگر مناسب زندگی را برای کاربر بسیار راحت می‌کند، در ادامه 
روش نصب و تنظیم ویرایشگر مناسب را در ویندوز به طور کامل شرح می‌دهیم. توجه داشته باشید که فرض بر این است یک توزیع مناسب از تک و 
همچنین \lr{SumatraPDF} روی سیستم شما نصب است. 

فایل نصب‌کنندهٔ \lr{notepad++} را اجرا کنید ( توجه داشته باشید که جدیدترین نسخه این فایل را از صفحهٔ خانگی این نرم‌افزار دریافت کرده باشید). 
افزونهٔ (\lr{plugin}) \verb+NppExec.dll+ را نیز از صفحهٔ خانگی \lr{notepad++} دریافت کنید و آن را در پوشهٔ 
\begin{roman}\verb|C:\Program Files\Notepad++\plugins|\end{roman}
قرار دهید.
سپس به صورتی که در شکلهای زیر نشان داده شده است نرم‌افزار را نصب و تنظیم کنید.

\centerline{\includegraphics[height=5cm]{notepad1.PNG}}
\centerline{\includegraphics[height=7cm]{notepad2.PNG}}
\centerline{\includegraphics[height=6cm]{notepad3.PNG}}
\centerline{\includegraphics[height=5cm]{notepad4.PNG}}
\centerline{\includegraphics[height=6cm]{notepad5.PNG}}
\centerline{\includegraphics[height=5cm]{notepad6.PNG}}

متنی که در آخرین مرحله باید وارد کنید و حاصل را با عنوان \lr{xelatex} ذخیره کنید متن زیر است که می‌توانید به راحتی آن را از همین فایل پی.دی.اف 
کپی کنید و در پنجره‌ای که ظاهر شده است بچسبانید(به کوچک و بزرگ بودن حروف و همچنین فاصله بین کلمات دقت کنید):

\setLR
\small{
\begin{verbatim}
NPP_SAVE
cd $(CURRENT_DIRECTORY)
xelatex $(NAME_PART)
\end{verbatim}
}
\setRL
برای استفادهٔ بهینه از این ویرایشگر، بهتر است راهنمای آنرا مطالعه کنید. فقط به عنوان یک مطلب که ممکن است برای شما مفید باشد، هنگام ویرایش متنهای فارسی،
با فشردن \lr{ALT+CTRL+R} صفحه نمایش از راست به چپ قرار می‌گیرد و بنابراین کار شما راحت‌تر می‌شود. برای برگشتن به حالت چپ‌به‌راست کافی است
\lr{ALT+CTRL+L} را فشار دهید. بعد از انجام این کارها به راحتی می‌توانید با فشردن کلید \verb+F6+ فایل ورودی خود را پردازش کنید.

برای اینکه بتوانید از داخل ویرایشگر فایل پی.دی.اف خروجی را مشاهده کنید و ویژگی جستجوی معکوس را داشته باشید باید یک نمایشگر پی.دی.اف مناسب را
نصب و تنظیم کنید. نمایشگر مناسب این کار \lr{SumatraPDF} است که بسیار کم حجم و پرقدرت است. در زیر روش تنظیم ویرایشگر و نمایشگر را با شکل‌هایی 
توضیح داده‌ایم

\centerline{\includegraphics[height=9cm]{sumatrapdf1.PNG}}
\centerline{\includegraphics[height=5cm]{sumatrapdf2.PNG}}
\centerline{\includegraphics[height=5cm]{notepad7.PNG}}
\centerline{\includegraphics[height=5cm]{notepad8.PNG}}
\centerline{\includegraphics[height=5cm]{notepad9.PNG}}

بعد از انجام این کارها، بعد از اولین بار پردازش فایل، از منوی \lr{Run} گزینهٔ \lr{view} را انتخاب کنید تا فایل پی.دی.اف باز شود. حال بعد از هر بار پردازش،
فایل پی.دی.اف به طور خودکار آپدیت می‌شود. برای استفاده از خاصیت \lr{Inverse Search} یا جستجوی معکوس باید بستهٔ \lr{pdfsync} را در فایل ورودی خود
فراخوانی کنید. در این صورت با دو بار کلیک کردن بر یک نقطه از فایل پی.دی.اف به خط متناظر در \lr{notepad++} می‌روید. توجه داشته باشید که نسخه‌ای 
از \lr{SumatraPDF} را نصب کرده باشید که قابلیت جستجوی معکوس را داشته باشد. این نسخه را می‌توانید از آدرس زیر دریافت کنید

\begin{roman}
\verb+http://parsilatex.org/pdfreader/SumatraPDF.rar+
\end{roman}

و آن را در پوشهٔ زیر قرار دهید

\begin{roman}
\verb+C:\Program Files\SumatraPDF+
\end{roman}

\end{document}