summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/Master/texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl/texlive-pl.html
blob: 873b96878e81b61fcfe98fa5aa775ba2054b9d31 (plain)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1016
1017
1018
1019
1020
1021
1022
1023
1024
1025
1026
1027
1028
1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
1036
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1043
1044
1045
1046
1047
1048
1049
1050
1051
1052
1053
1054
1055
1056
1057
1058
1059
1060
1061
1062
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
1099
1100
1101
1102
1103
1104
1105
1106
1107
1108
1109
1110
1111
1112
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
1123
1124
1125
1126
1127
1128
1129
1130
1131
1132
1133
1134
1135
1136
1137
1138
1139
1140
1141
1142
1143
1144
1145
1146
1147
1148
1149
1150
1151
1152
1153
1154
1155
1156
1157
1158
1159
1160
1161
1162
1163
1164
1165
1166
1167
1168
1169
1170
1171
1172
1173
1174
1175
1176
1177
1178
1179
1180
1181
1182
1183
1184
1185
1186
1187
1188
1189
1190
1191
1192
1193
1194
1195
1196
1197
1198
1199
1200
1201
1202
1203
1204
1205
1206
1207
1208
1209
1210
1211
1212
1213
1214
1215
1216
1217
1218
1219
1220
1221
1222
1223
1224
1225
1226
1227
1228
1229
1230
1231
1232
1233
1234
1235
1236
1237
1238
1239
1240
1241
1242
1243
1244
1245
1246
1247
1248
1249
1250
1251
1252
1253
1254
1255
1256
1257
1258
1259
1260
1261
1262
1263
1264
1265
1266
1267
1268
1269
1270
1271
1272
1273
1274
1275
1276
1277
1278
1279
1280
1281
1282
1283
1284
1285
1286
1287
1288
1289
1290
1291
1292
1293
1294
1295
1296
1297
1298
1299
1300
1301
1302
1303
1304
1305
1306
1307
1308
1309
1310
1311
1312
1313
1314
1315
1316
1317
1318
1319
1320
1321
1322
1323
1324
1325
1326
1327
1328
1329
1330
1331
1332
1333
1334
1335
1336
1337
1338
1339
1340
1341
1342
1343
1344
1345
1346
1347
1348
1349
1350
1351
1352
1353
1354
1355
1356
1357
1358
1359
1360
1361
1362
1363
1364
1365
1366
1367
1368
1369
1370
1371
1372
1373
1374
1375
1376
1377
1378
1379
1380
1381
1382
1383
1384
1385
1386
1387
1388
1389
1390
1391
1392
1393
1394
1395
1396
1397
1398
1399
1400
1401
1402
1403
1404
1405
1406
1407
1408
1409
1410
1411
1412
1413
1414
1415
1416
1417
1418
1419
1420
1421
1422
1423
1424
1425
1426
1427
1428
1429
1430
1431
1432
1433
1434
1435
1436
1437
1438
1439
1440
1441
1442
1443
1444
1445
1446
1447
1448
1449
1450
1451
1452
1453
1454
1455
1456
1457
1458
1459
1460
1461
1462
1463
1464
1465
1466
1467
1468
1469
1470
1471
1472
1473
1474
1475
1476
1477
1478
1479
1480
1481
1482
1483
1484
1485
1486
1487
1488
1489
1490
1491
1492
1493
1494
1495
1496
1497
1498
1499
1500
1501
1502
1503
1504
1505
1506
1507
1508
1509
1510
1511
1512
1513
1514
1515
1516
1517
1518
1519
1520
1521
1522
1523
1524
1525
1526
1527
1528
1529
1530
1531
1532
1533
1534
1535
1536
1537
1538
1539
1540
1541
1542
1543
1544
1545
1546
1547
1548
1549
1550
1551
1552
1553
1554
1555
1556
1557
1558
1559
1560
1561
1562
1563
1564
1565
1566
1567
1568
1569
1570
1571
1572
1573
1574
1575
1576
1577
1578
1579
1580
1581
1582
1583
1584
1585
1586
1587
1588
1589
1590
1591
1592
1593
1594
1595
1596
1597
1598
1599
1600
1601
1602
1603
1604
1605
1606
1607
1608
1609
1610
1611
1612
1613
1614
1615
1616
1617
1618
1619
1620
1621
1622
1623
1624
1625
1626
1627
1628
1629
1630
1631
1632
1633
1634
1635
1636
1637
1638
1639
1640
1641
1642
1643
1644
1645
1646
1647
1648
1649
1650
1651
1652
1653
1654
1655
1656
1657
1658
1659
1660
1661
1662
1663
1664
1665
1666
1667
1668
1669
1670
1671
1672
1673
1674
1675
1676
1677
1678
1679
1680
1681
1682
1683
1684
1685
1686
1687
1688
1689
1690
1691
1692
1693
1694
1695
1696
1697
1698
1699
1700
1701
1702
1703
1704
1705
1706
1707
1708
1709
1710
1711
1712
1713
1714
1715
1716
1717
1718
1719
1720
1721
1722
1723
1724
1725
1726
1727
1728
1729
1730
1731
1732
1733
1734
1735
1736
1737
1738
1739
1740
1741
1742
1743
1744
1745
1746
1747
1748
1749
1750
1751
1752
1753
1754
1755
1756
1757
1758
1759
1760
1761
1762
1763
1764
1765
1766
1767
1768
1769
1770
1771
1772
1773
1774
1775
1776
1777
1778
1779
1780
1781
1782
1783
1784
1785
1786
1787
1788
1789
1790
1791
1792
1793
1794
1795
1796
1797
1798
1799
1800
1801
1802
1803
1804
1805
1806
1807
1808
1809
1810
1811
1812
1813
1814
1815
1816
1817
1818
1819
1820
1821
1822
1823
1824
1825
1826
1827
1828
1829
1830
1831
1832
1833
1834
1835
1836
1837
1838
1839
1840
1841
1842
1843
1844
1845
1846
1847
1848
1849
1850
1851
1852
1853
1854
1855
1856
1857
1858
1859
1860
1861
1862
1863
1864
1865
1866
1867
1868
1869
1870
1871
1872
1873
1874
1875
1876
1877
1878
1879
1880
1881
1882
1883
1884
1885
1886
1887
1888
1889
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
1906
1907
1908
1909
1910
1911
1912
1913
1914
1915
1916
1917
1918
1919
1920
1921
1922
1923
1924
1925
1926
1927
1928
1929
1930
1931
1932
1933
1934
1935
1936
1937
1938
1939
1940
1941
1942
1943
1944
1945
1946
1947
1948
1949
1950
1951
1952
1953
1954
1955
1956
1957
1958
1959
1960
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
2032
2033
2034
2035
2036
2037
2038
2039
2040
2041
2042
2043
2044
2045
2046
2047
2048
2049
2050
2051
2052
2053
2054
2055
2056
2057
2058
2059
2060
2061
2062
2063
2064
2065
2066
2067
2068
2069
2070
2071
2072
2073
2074
2075
2076
2077
2078
2079
2080
2081
2082
2083
2084
2085
2086
2087
2088
2089
2090
2091
2092
2093
2094
2095
2096
2097
2098
2099
2100
2101
2102
2103
2104
2105
2106
2107
2108
2109
2110
2111
2112
2113
2114
2115
2116
2117
2118
2119
2120
2121
2122
2123
2124
2125
2126
2127
2128
2129
2130
2131
2132
2133
2134
2135
2136
2137
2138
2139
2140
2141
2142
2143
2144
2145
2146
2147
2148
2149
2150
2151
2152
2153
2154
2155
2156
2157
2158
2159
2160
2161
2162
2163
2164
2165
2166
2167
2168
2169
2170
2171
2172
2173
2174
2175
2176
2177
2178
2179
2180
2181
2182
2183
2184
2185
2186
2187
2188
2189
2190
2191
2192
2193
2194
2195
2196
2197
2198
2199
2200
2201
2202
2203
2204
2205
2206
2207
2208
2209
2210
2211
2212
2213
2214
2215
2216
2217
2218
2219
2220
2221
2222
2223
2224
2225
2226
2227
2228
2229
2230
2231
2232
2233
2234
2235
2236
2237
2238
2239
2240
2241
2242
2243
2244
2245
2246
2247
2248
2249
2250
2251
2252
2253
2254
2255
2256
2257
2258
2259
2260
2261
2262
2263
2264
2265
2266
2267
2268
2269
2270
2271
2272
2273
2274
2275
2276
2277
2278
2279
2280
2281
2282
2283
2284
2285
2286
2287
2288
2289
2290
2291
2292
2293
2294
2295
2296
2297
2298
2299
2300
2301
2302
2303
2304
2305
2306
2307
2308
2309
2310
2311
2312
2313
2314
2315
2316
2317
2318
2319
2320
2321
2322
2323
2324
2325
2326
2327
2328
2329
2330
2331
2332
2333
2334
2335
2336
2337
2338
2339
2340
2341
2342
2343
2344
2345
2346
2347
2348
2349
2350
2351
2352
2353
2354
2355
2356
2357
2358
2359
2360
2361
2362
2363
2364
2365
2366
2367
2368
2369
2370
2371
2372
2373
2374
2375
2376
2377
2378
2379
2380
2381
2382
2383
2384
2385
2386
2387
2388
2389
2390
2391
2392
2393
2394
2395
2396
2397
2398
2399
2400
2401
2402
2403
2404
2405
2406
2407
2408
2409
2410
2411
2412
2413
2414
2415
2416
2417
2418
2419
2420
2421
2422
2423
2424
2425
2426
2427
2428
2429
2430
2431
2432
2433
2434
2435
2436
2437
2438
2439
2440
2441
2442
2443
2444
2445
2446
2447
2448
2449
2450
2451
2452
2453
2454
2455
2456
2457
2458
2459
2460
2461
2462
2463
2464
2465
2466
2467
2468
2469
2470
2471
2472
2473
2474
2475
2476
2477
2478
2479
2480
2481
2482
2483
2484
2485
2486
2487
2488
2489
2490
2491
2492
2493
2494
2495
2496
2497
2498
2499
2500
2501
2502
2503
2504
2505
2506
2507
2508
2509
2510
2511
2512
2513
2514
2515
2516
2517
2518
2519
2520
2521
2522
2523
2524
2525
2526
2527
2528
2529
2530
2531
2532
2533
2534
2535
2536
2537
2538
2539
2540
2541
2542
2543
2544
2545
2546
2547
2548
2549
2550
2551
2552
2553
2554
2555
2556
2557
2558
2559
2560
2561
2562
2563
2564
2565
2566
2567
2568
2569
2570
2571
2572
2573
2574
2575
2576
2577
2578
2579
2580
2581
2582
2583
2584
2585
2586
2587
2588
2589
2590
2591
2592
2593
2594
2595
2596
2597
2598
2599
2600
2601
2602
2603
2604
2605
2606
2607
2608
2609
2610
2611
2612
2613
2614
2615
2616
2617
2618
2619
2620
2621
2622
2623
2624
2625
2626
2627
2628
2629
2630
2631
2632
2633
2634
2635
2636
2637
2638
2639
2640
2641
2642
2643
2644
2645
2646
2647
2648
2649
2650
2651
2652
2653
2654
2655
2656
2657
2658
2659
2660
2661
2662
2663
2664
2665
2666
2667
2668
2669
2670
2671
2672
2673
2674
2675
2676
2677
2678
2679
2680
2681
2682
2683
2684
2685
2686
2687
2688
2689
2690
2691
2692
2693
2694
2695
2696
2697
2698
2699
2700
2701
2702
2703
2704
2705
2706
2707
2708
2709
2710
2711
2712
2713
2714
2715
2716
2717
2718
2719
2720
2721
2722
2723
2724
2725
2726
2727
2728
2729
2730
2731
2732
2733
2734
2735
2736
2737
2738
2739
2740
2741
2742
2743
2744
2745
2746
2747
2748
2749
2750
2751
2752
2753
2754
2755
2756
2757
2758
2759
2760
2761
2762
2763
2764
2765
2766
2767
2768
2769
2770
2771
2772
2773
2774
2775
2776
2777
2778
2779
2780
2781
2782
2783
2784
2785
2786
2787
2788
2789
2790
2791
2792
2793
2794
2795
2796
2797
2798
2799
2800
2801
2802
2803
2804
2805
2806
2807
2808
2809
2810
2811
2812
2813
2814
2815
2816
2817
2818
2819
2820
2821
2822
2823
2824
2825
2826
2827
2828
2829
2830
2831
2832
2833
2834
2835
2836
2837
2838
2839
2840
2841
2842
2843
2844
2845
2846
2847
2848
2849
2850
2851
2852
2853
2854
2855
2856
2857
2858
2859
2860
2861
2862
2863
2864
2865
2866
2867
2868
2869
2870
2871
2872
2873
2874
2875
2876
2877
2878
2879
2880
2881
2882
2883
2884
2885
2886
2887
2888
2889
2890
2891
2892
2893
2894
2895
2896
2897
2898
2899
2900
2901
2902
2903
2904
2905
2906
2907
2908
2909
2910
2911
2912
2913
2914
2915
2916
2917
2918
2919
2920
2921
2922
2923
2924
2925
2926
2927
2928
2929
2930
2931
2932
2933
2934
2935
2936
2937
2938
2939
2940
2941
2942
2943
2944
2945
2946
2947
2948
2949
2950
2951
2952
2953
2954
2955
2956
2957
2958
2959
2960
2961
2962
2963
2964
2965
2966
2967
2968
2969
2970
2971
2972
2973
2974
2975
2976
2977
2978
2979
2980
2981
2982
2983
2984
2985
2986
2987
2988
2989
2990
2991
2992
2993
2994
2995
2996
2997
2998
2999
3000
3001
3002
3003
3004
3005
3006
3007
3008
3009
3010
3011
3012
3013
3014
3015
3016
3017
3018
3019
3020
3021
3022
3023
3024
3025
3026
3027
3028
3029
3030
3031
3032
3033
3034
3035
3036
3037
3038
3039
3040
3041
3042
3043
3044
3045
3046
3047
3048
3049
3050
3051
3052
3053
3054
3055
3056
3057
3058
3059
3060
3061
3062
3063
3064
3065
3066
3067
3068
3069
3070
3071
3072
3073
3074
3075
3076
3077
3078
3079
3080
3081
3082
3083
3084
3085
3086
3087
3088
3089
3090
3091
3092
3093
3094
3095
3096
3097
3098
3099
3100
3101
3102
3103
3104
3105
3106
3107
3108
3109
3110
3111
3112
3113
3114
3115
3116
3117
3118
3119
3120
3121
3122
3123
3124
3125
3126
3127
3128
3129
3130
3131
3132
3133
3134
3135
3136
3137
3138
3139
3140
3141
3142
3143
3144
3145
3146
3147
3148
3149
3150
3151
3152
3153
3154
3155
3156
3157
3158
3159
3160
3161
3162
3163
3164
3165
3166
3167
3168
3169
3170
3171
3172
3173
3174
3175
3176
3177
3178
3179
3180
3181
3182
3183
3184
3185
3186
3187
3188
3189
3190
3191
3192
3193
3194
3195
3196
3197
3198
3199
3200
3201
3202
3203
3204
3205
3206
3207
3208
3209
3210
3211
3212
3213
3214
3215
3216
3217
3218
3219
3220
3221
3222
3223
3224
3225
3226
3227
3228
3229
3230
3231
3232
3233
3234
3235
3236
3237
3238
3239
3240
3241
3242
3243
3244
3245
3246
3247
3248
3249
3250
3251
3252
3253
3254
3255
3256
3257
3258
3259
3260
3261
3262
3263
3264
3265
3266
3267
3268
3269
3270
3271
3272
3273
3274
3275
3276
3277
3278
3279
3280
3281
3282
3283
3284
3285
3286
3287
3288
3289
3290
3291
3292
3293
3294
3295
3296
3297
3298
3299
3300
3301
3302
3303
3304
3305
3306
3307
3308
3309
3310
3311
3312
3313
3314
3315
3316
3317
3318
3319
3320
3321
3322
3323
3324
3325
3326
3327
3328
3329
3330
3331
3332
3333
3334
3335
3336
3337
3338
3339
3340
3341
3342
3343
3344
3345
3346
3347
3348
3349
3350
3351
3352
3353
3354
3355
3356
3357
3358
3359
3360
3361
3362
3363
3364
3365
3366
3367
3368
3369
3370
3371
3372
3373
3374
3375
3376
3377
3378
3379
3380
3381
3382
3383
3384
3385
3386
3387
3388
3389
3390
3391
3392
3393
3394
3395
3396
3397
3398
3399
3400
3401
3402
3403
3404
3405
3406
3407
3408
3409
3410
3411
3412
3413
3414
3415
3416
3417
3418
3419
3420
3421
3422
3423
3424
3425
3426
3427
3428
3429
3430
3431
3432
3433
3434
3435
3436
3437
3438
3439
3440
3441
3442
3443
3444
3445
3446
3447
3448
3449
3450
3451
3452
3453
3454
3455
3456
3457
3458
3459
3460
3461
3462
3463
3464
3465
3466
3467
3468
3469
3470
3471
3472
3473
3474
3475
3476
3477
3478
3479
3480
3481
3482
3483
3484
3485
3486
3487
3488
3489
3490
3491
3492
3493
3494
3495
3496
3497
3498
3499
3500
3501
3502
3503
3504
3505
3506
3507
3508
3509
3510
3511
3512
3513
3514
3515
3516
3517
3518
3519
3520
3521
3522
3523
3524
3525
3526
3527
3528
3529
3530
3531
3532
3533
3534
3535
3536
3537
3538
3539
3540
3541
3542
3543
3544
3545
3546
3547
3548
3549
3550
3551
3552
3553
3554
3555
3556
3557
3558
3559
3560
3561
3562
3563
3564
3565
3566
3567
3568
3569
3570
3571
3572
3573
3574
3575
3576
3577
3578
3579
3580
3581
3582
3583
3584
3585
3586
3587
3588
3589
3590
3591
3592
3593
3594
3595
3596
3597
3598
3599
3600
3601
3602
3603
3604
3605
3606
3607
3608
3609
3610
3611
3612
3613
3614
3615
3616
3617
3618
3619
3620
3621
3622
3623
3624
3625
3626
3627
3628
3629
3630
3631
3632
3633
3634
3635
3636
3637
3638
3639
3640
3641
3642
3643
3644
3645
3646
3647
3648
3649
3650
3651
3652
3653
3654
3655
3656
3657
3658
3659
3660
3661
3662
3663
3664
3665
3666
3667
3668
3669
3670
3671
3672
3673
3674
3675
3676
3677
3678
3679
3680
3681
3682
3683
3684
3685
3686
3687
3688
3689
3690
3691
3692
3693
3694
3695
3696
3697
3698
3699
3700
3701
3702
3703
3704
3705
3706
3707
3708
3709
3710
3711
3712
3713
3714
3715
3716
3717
3718
3719
3720
3721
3722
3723
3724
3725
3726
3727
3728
3729
3730
3731
3732
3733
3734
3735
3736
3737
3738
3739
3740
3741
3742
3743
3744
3745
3746
3747
3748
3749
3750
3751
3752
3753
3754
3755
3756
3757
3758
3759
3760
3761
3762
3763
3764
3765
3766
3767
3768
3769
3770
3771
3772
3773
3774
3775
3776
3777
3778
3779
3780
3781
3782
3783
3784
3785
3786
3787
3788
3789
3790
3791
3792
3793
3794
3795
3796
3797
3798
3799
3800
3801
3802
3803
3804
3805
3806
3807
3808
3809
3810
3811
3812
3813
3814
3815
3816
3817
3818
3819
3820
3821
3822
3823
3824
3825
3826
3827
3828
3829
3830
3831
3832
3833
3834
3835
3836
3837
3838
3839
3840
3841
3842
3843
3844
3845
3846
3847
3848
3849
3850
3851
3852
3853
3854
3855
3856
3857
3858
3859
3860
3861
3862
3863
3864
3865
3866
3867
3868
3869
3870
3871
3872
3873
3874
3875
3876
3877
3878
3879
3880
3881
3882
3883
3884
3885
3886
3887
3888
3889
3890
3891
3892
3893
3894
3895
3896
3897
3898
3899
3900
3901
3902
3903
3904
3905
3906
3907
3908
3909
3910
3911
3912
3913
3914
3915
3916
3917
3918
3919
3920
3921
3922
3923
3924
3925
3926
3927
3928
3929
3930
3931
3932
3933
3934
3935
3936
3937
3938
3939
3940
3941
3942
3943
3944
3945
3946
3947
3948
3949
3950
3951
3952
3953
3954
3955
3956
3957
3958
3959
3960
3961
3962
3963
3964
3965
3966
3967
3968
3969
3970
3971
3972
3973
3974
3975
3976
3977
3978
3979
3980
3981
3982
3983
3984
3985
3986
3987
3988
3989
3990
3991
3992
3993
3994
3995
3996
3997
3998
3999
4000
4001
4002
4003
4004
4005
4006
4007
4008
4009
4010
4011
4012
4013
4014
4015
4016
4017
4018
4019
4020
4021
4022
4023
4024
4025
4026
4027
4028
4029
4030
4031
4032
4033
4034
4035
4036
4037
4038
4039
4040
4041
4042
4043
4044
4045
4046
4047
4048
4049
4050
4051
4052
4053
4054
4055
4056
4057
4058
4059
4060
4061
4062
4063
4064
4065
4066
4067
4068
4069
4070
4071
4072
4073
4074
4075
4076
4077
4078
4079
4080
4081
4082
4083
4084
4085
4086
4087
4088
4089
4090
4091
4092
4093
4094
4095
4096
4097
4098
4099
4100
4101
4102
4103
4104
4105
4106
4107
4108
4109
4110
4111
4112
4113
4114
4115
4116
4117
4118
4119
4120
4121
4122
4123
4124
4125
4126
4127
4128
4129
4130
4131
4132
4133
4134
4135
4136
4137
4138
4139
4140
4141
4142
4143
4144
4145
4146
4147
4148
4149
4150
4151
4152
4153
4154
4155
4156
4157
4158
4159
4160
4161
4162
4163
4164
4165
4166
4167
4168
4169
4170
4171
4172
4173
4174
4175
4176
4177
4178
4179
4180
4181
4182
4183
4184
4185
4186
4187
4188
4189
4190
4191
4192
4193
4194
4195
4196
4197
4198
4199
4200
4201
4202
4203
4204
4205
4206
4207
4208
4209
4210
4211
4212
4213
4214
4215
4216
4217
4218
4219
4220
4221
4222
4223
4224
4225
4226
4227
4228
4229
4230
4231
4232
4233
4234
4235
4236
4237
4238
4239
4240
4241
4242
4243
4244
4245
4246
4247
4248
4249
4250
4251
4252
4253
4254
4255
4256
4257
4258
4259
4260
4261
4262
4263
4264
4265
4266
4267
4268
4269
4270
4271
4272
4273
4274
4275
4276
4277
4278
4279
4280
4281
4282
4283
4284
4285
4286
4287
4288
4289
4290
4291
4292
4293
4294
4295
4296
4297
4298
4299
4300
4301
4302
4303
4304
4305
4306
4307
4308
4309
4310
4311
4312
4313
4314
4315
4316
4317
4318
4319
4320
4321
4322
4323
4324
4325
4326
4327
4328
4329
4330
4331
4332
4333
4334
4335
4336
4337
4338
4339
4340
4341
4342
4343
4344
4345
4346
4347
4348
4349
4350
4351
4352
4353
4354
4355
4356
4357
4358
4359
4360
4361
4362
4363
4364
4365
4366
4367
4368
4369
4370
4371
4372
4373
4374
4375
4376
4377
4378
4379
4380
4381
4382
4383
4384
4385
4386
4387
4388
4389
4390
4391
4392
4393
4394
4395
4396
4397
4398
4399
4400
4401
4402
4403
4404
4405
4406
4407
4408
4409
4410
4411
4412
4413
4414
4415
4416
4417
4418
4419
4420
4421
4422
4423
4424
4425
4426
4427
4428
4429
4430
4431
4432
4433
4434
4435
4436
4437
4438
4439
4440
4441
4442
4443
4444
4445
4446
4447
4448
4449
4450
4451
4452
4453
4454
4455
4456
4457
4458
4459
4460
4461
4462
4463
4464
4465
4466
4467
4468
4469
4470
4471
4472
4473
4474
4475
4476
4477
4478
4479
4480
4481
4482
4483
4484
4485
4486
4487
4488
4489
4490
4491
4492
4493
4494
4495
4496
4497
4498
4499
4500
4501
4502
4503
4504
4505
4506
4507
4508
4509
4510
4511
4512
4513
4514
4515
4516
4517
4518
4519
4520
4521
4522
4523
4524
4525
4526
4527
4528
4529
4530
4531
4532
4533
4534
4535
4536
4537
4538
4539
4540
4541
4542
4543
4544
4545
4546
4547
4548
4549
4550
4551
4552
4553
4554
4555
4556
4557
4558
4559
4560
4561
4562
4563
4564
4565
4566
4567
4568
4569
4570
4571
4572
4573
4574
4575
4576
4577
4578
4579
4580
4581
4582
4583
4584
4585
4586
4587
4588
4589
4590
4591
4592
4593
4594
4595
4596
4597
4598
4599
4600
4601
4602
4603
4604
4605
4606
4607
4608
4609
4610
4611
4612
4613
4614
4615
4616
4617
4618
4619
4620
4621
4622
4623
4624
4625
4626
4627
4628
4629
4630
4631
4632
4633
4634
4635
4636
4637
4638
4639
4640
4641
4642
4643
4644
4645
4646
4647
4648
4649
4650
4651
4652
4653
4654
4655
4656
4657
4658
4659
4660
4661
4662
4663
4664
4665
4666
4667
4668
4669
4670
4671
4672
4673
4674
4675
4676
4677
4678
4679
4680
4681
4682
4683
4684
4685
4686
4687
4688
4689
4690
4691
4692
4693
4694
4695
4696
4697
4698
4699
4700
4701
4702
4703
4704
4705
4706
4707
4708
4709
4710
4711
4712
4713
4714
4715
4716
4717
4718
4719
4720
4721
4722
4723
4724
4725
4726
4727
4728
4729
4730
4731
4732
4733
4734
4735
4736
4737
4738
4739
4740
4741
4742
4743
4744
4745
4746
4747
4748
4749
4750
4751
4752
4753
4754
4755
4756
4757
4758
4759
4760
4761
4762
4763
4764
4765
4766
4767
4768
4769
4770
4771
4772
4773
4774
4775
4776
4777
4778
4779
4780
4781
4782
4783
4784
4785
4786
4787
4788
4789
4790
4791
4792
4793
4794
4795
4796
4797
4798
4799
4800
4801
4802
4803
4804
4805
4806
4807
4808
4809
4810
4811
4812
4813
4814
4815
4816
4817
4818
4819
4820
4821
4822
4823
4824
4825
4826
4827
4828
4829
4830
4831
4832
4833
4834
4835
4836
4837
4838
4839
4840
4841
4842
4843
4844
4845
4846
4847
4848
4849
4850
4851
4852
4853
4854
4855
4856
4857
4858
4859
4860
4861
4862
4863
4864
4865
4866
4867
4868
4869
4870
4871
4872
4873
4874
4875
4876
4877
4878
4879
4880
4881
4882
4883
4884
4885
4886
4887
4888
4889
4890
4891
4892
4893
4894
4895
4896
4897
4898
4899
4900
4901
4902
4903
4904
4905
4906
4907
4908
4909
4910
4911
4912
4913
4914
4915
4916
4917
4918
4919
4920
4921
4922
4923
4924
4925
4926
4927
4928
4929
4930
4931
4932
4933
4934
4935
4936
4937
4938
4939
4940
4941
4942
4943
4944
4945
4946
4947
4948
4949
4950
4951
4952
4953
4954
4955
4956
4957
4958
4959
4960
4961
4962
4963
4964
4965
4966
4967
4968
4969
4970
4971
4972
4973
4974
4975
4976
4977
4978
4979
4980
4981
4982
4983
4984
4985
4986
4987
4988
4989
4990
4991
4992
4993
4994
4995
4996
4997
4998
4999
5000
5001
5002
5003
5004
5005
5006
5007
5008
5009
5010
5011
5012
5013
5014
5015
5016
5017
5018
5019
5020
5021
5022
5023
5024
5025
5026
5027
5028
5029
5030
5031
5032
5033
5034
5035
5036
5037
5038
5039
5040
5041
5042
5043
5044
5045
5046
5047
5048
5049
5050
5051
5052
5053
5054
5055
5056
5057
5058
5059
5060
5061
5062
5063
5064
5065
5066
5067
5068
5069
5070
5071
5072
5073
5074
5075
5076
5077
5078
5079
5080
5081
5082
5083
5084
5085
5086
5087
5088
5089
5090
5091
5092
5093
5094
5095
5096
5097
5098
5099
5100
5101
5102
5103
5104
5105
5106
5107
5108
5109
5110
5111
5112
5113
5114
5115
5116
5117
5118
5119
5120
5121
5122
5123
5124
5125
5126
5127
5128
5129
5130
5131
5132
5133
5134
5135
5136
5137
5138
5139
5140
5141
5142
5143
5144
5145
5146
5147
5148
5149
5150
5151
5152
5153
5154
5155
5156
5157
5158
5159
5160
5161
5162
5163
5164
5165
5166
5167
5168
5169
5170
5171
5172
5173
5174
5175
5176
5177
5178
5179
5180
5181
5182
5183
5184
5185
5186
5187
5188
5189
5190
5191
5192
5193
5194
5195
5196
5197
5198
5199
5200
5201
5202
5203
5204
5205
5206
5207
5208
5209
5210
5211
5212
5213
5214
5215
5216
5217
5218
5219
5220
5221
5222
5223
5224
5225
5226
5227
5228
5229
5230
5231
5232
5233
5234
5235
5236
5237
5238
5239
5240
5241
5242
5243
5244
5245
5246
5247
5248
5249
5250
5251
5252
5253
5254
5255
5256
5257
5258
5259
5260
5261
5262
5263
5264
5265
5266
5267
5268
5269
5270
5271
5272
5273
5274
5275
5276
5277
5278
5279
5280
5281
5282
5283
5284
5285
5286
5287
5288
5289
5290
5291
5292
5293
5294
5295
5296
5297
5298
5299
5300
5301
5302
5303
5304
5305
5306
5307
5308
5309
5310
5311
5312
5313
5314
5315
5316
5317
5318
5319
5320
5321
5322
5323
5324
5325
5326
5327
5328
5329
5330
5331
5332
5333
5334
5335
5336
5337
5338
5339
5340
5341
5342
5343
5344
5345
5346
5347
5348
5349
5350
5351
5352
5353
5354
5355
5356
5357
5358
5359
5360
5361
5362
5363
5364
5365
5366
5367
5368
5369
5370
5371
5372
5373
5374
5375
5376
5377
5378
5379
5380
5381
5382
5383
5384
5385
5386
5387
5388
5389
5390
5391
5392
5393
5394
5395
5396
5397
5398
5399
5400
5401
5402
5403
5404
5405
5406
5407
5408
5409
5410
5411
5412
5413
5414
5415
5416
5417
5418
5419
5420
5421
5422
5423
5424
5425
5426
5427
5428
5429
5430
5431
5432
5433
5434
5435
5436
5437
5438
5439
5440
5441
5442
5443
5444
5445
5446
5447
5448
5449
5450
5451
5452
5453
5454
5455
5456
5457
5458
5459
5460
5461
5462
5463
5464
5465
5466
5467
5468
5469
5470
5471
5472
5473
5474
5475
5476
5477
5478
5479
5480
5481
5482
5483
5484
5485
5486
5487
5488
5489
5490
5491
5492
5493
5494
5495
5496
5497
5498
5499
5500
5501
5502
5503
5504
5505
5506
5507
5508
5509
5510
5511
5512
5513
5514
5515
5516
5517
5518
5519
5520
5521
5522
5523
5524
5525
5526
5527
5528
5529
5530
5531
5532
5533
5534
5535
5536
5537
5538
5539
5540
5541
5542
5543
5544
5545
5546
5547
5548
5549
5550
5551
5552
5553
5554
5555
5556
5557
5558
5559
5560
5561
5562
5563
5564
5565
5566
5567
5568
5569
5570
5571
5572
5573
5574
5575
5576
5577
5578
5579
5580
5581
5582
5583
5584
5585
5586
5587
5588
5589
5590
5591
5592
5593
5594
5595
5596
5597
5598
5599
5600
5601
5602
5603
5604
5605
5606
5607
5608
5609
5610
5611
5612
5613
5614
5615
5616
5617
5618
5619
5620
5621
5622
5623
5624
5625
5626
5627
5628
5629
5630
5631
5632
5633
5634
5635
5636
5637
5638
5639
5640
5641
5642
5643
5644
5645
5646
5647
5648
5649
5650
5651
5652
5653
5654
5655
5656
5657
5658
5659
5660
5661
5662
5663
5664
5665
5666
5667
5668
5669
5670
5671
5672
5673
5674
5675
5676
5677
5678
5679
5680
5681
5682
5683
5684
5685
5686
5687
5688
5689
5690
5691
5692
5693
5694
5695
5696
5697
5698
5699
5700
5701
5702
5703
5704
5705
5706
5707
5708
5709
5710
5711
5712
5713
5714
5715
5716
5717
5718
5719
5720
5721
5722
5723
5724
5725
5726
5727
5728
5729
5730
5731
5732
5733
5734
5735
5736
5737
5738
5739
5740
5741
5742
5743
5744
5745
5746
5747
5748
5749
5750
5751
5752
5753
5754
5755
5756
5757
5758
5759
5760
5761
5762
5763
5764
5765
5766
5767
5768
5769
5770
5771
5772
5773
5774
5775
5776
5777
5778
5779
5780
5781
5782
5783
5784
5785
5786
5787
5788
5789
5790
5791
5792
5793
5794
5795
5796
5797
5798
5799
5800
5801
5802
5803
5804
5805
5806
5807
5808
5809
5810
5811
5812
5813
5814
5815
5816
5817
5818
5819
5820
5821
5822
5823
5824
5825
5826
5827
5828
5829
5830
5831
5832
5833
5834
5835
5836
5837
5838
5839
5840
5841
5842
5843
5844
5845
5846
5847
5848
5849
5850
5851
5852
5853
5854
5855
5856
5857
5858
5859
5860
5861
5862
5863
5864
5865
5866
5867
5868
5869
5870
5871
5872
5873
5874
5875
5876
5877
5878
5879
5880
5881
5882
5883
5884
5885
5886
5887
5888
5889
5890
5891
5892
5893
5894
5895
5896
5897
5898
5899
5900
5901
5902
5903
5904
5905
5906
5907
5908
5909
5910
5911
5912
5913
5914
5915
5916
5917
5918
5919
5920
5921
5922
5923
5924
5925
5926
5927
5928
5929
5930
5931
5932
5933
5934
5935
5936
5937
5938
5939
5940
5941
5942
5943
5944
5945
5946
5947
5948
5949
5950
5951
5952
5953
5954
5955
5956
5957
5958
5959
5960
5961
5962
5963
5964
5965
5966
5967
5968
5969
5970
5971
5972
5973
5974
5975
5976
5977
5978
5979
5980
5981
5982
5983
5984
5985
5986
5987
5988
5989
5990
5991
5992
5993
5994
5995
5996
5997
5998
5999
6000
6001
6002
6003
6004
6005
6006
6007
6008
6009
6010
6011
6012
6013
6014
6015
6016
6017
6018
6019
6020
6021
6022
6023
6024
6025
6026
6027
6028
6029
6030
6031
6032
6033
6034
6035
6036
6037
6038
6039
6040
6041
6042
6043
6044
6045
6046
6047
6048
6049
6050
6051
6052
6053
6054
6055
6056
6057
6058
6059
6060
6061
6062
6063
6064
6065
6066
6067
6068
6069
6070
6071
6072
6073
6074
6075
6076
6077
6078
6079
6080
6081
6082
6083
6084
6085
6086
6087
6088
6089
6090
6091
6092
6093
6094
6095
6096
6097
6098
6099
6100
6101
6102
6103
6104
6105
6106
6107
6108
6109
6110
6111
6112
6113
6114
6115
6116
6117
6118
6119
6120
6121
6122
6123
6124
6125
6126
6127
6128
6129
6130
6131
6132
6133
6134
6135
6136
6137
6138
6139
6140
6141
6142
6143
6144
6145
6146
6147
6148
6149
6150
6151
6152
6153
6154
6155
6156
6157
6158
6159
6160
6161
6162
6163
6164
6165
6166
6167
6168
6169
6170
6171
6172
6173
6174
6175
6176
6177
6178
6179
6180
6181
6182
6183
6184
6185
6186
6187
6188
6189
6190
6191
6192
6193
6194
6195
6196
6197
6198
6199
6200
6201
6202
6203
6204
6205
6206
6207
6208
6209
6210
6211
6212
6213
6214
6215
6216
6217
6218
6219
6220
6221
6222
6223
6224
6225
6226
6227
6228
6229
6230
6231
6232
6233
6234
6235
6236
6237
6238
6239
6240
6241
6242
6243
6244
6245
6246
6247
6248
6249
6250
6251
6252
6253
6254
6255
6256
6257
6258
6259
6260
6261
6262
6263
6264
6265
6266
6267
6268
6269
6270
6271
6272
6273
6274
6275
6276
6277
6278
6279
6280
6281
6282
6283
6284
6285
6286
6287
6288
6289
6290
6291
6292
6293
6294
6295
6296
6297
6298
6299
6300
6301
6302
6303
6304
6305
6306
6307
6308
6309
6310
6311
6312
6313
6314
6315
6316
6317
6318
6319
6320
6321
6322
6323
6324
6325
6326
6327
6328
6329
6330
6331
6332
6333
6334
6335
6336
6337
6338
6339
6340
6341
6342
6343
6344
6345
6346
6347
6348
6349
6350
6351
6352
6353
6354
6355
6356
6357
6358
6359
6360
6361
6362
6363
6364
6365
6366
6367
6368
6369
6370
6371
6372
6373
6374
6375
6376
6377
6378
6379
6380
6381
6382
6383
6384
6385
6386
6387
6388
6389
6390
6391
6392
6393
6394
6395
6396
6397
6398
6399
6400
6401
6402
6403
6404
6405
6406
6407
6408
6409
6410
6411
6412
6413
6414
6415
6416
6417
6418
6419
6420
6421
6422
6423
6424
6425
6426
6427
6428
6429
6430
6431
6432
6433
6434
6435
6436
6437
6438
6439
6440
6441
6442
6443
6444
6445
6446
6447
6448
6449
6450
6451
6452
6453
6454
6455
6456
6457
6458
6459
6460
6461
6462
6463
6464
6465
6466
6467
6468
6469
6470
6471
6472
6473
6474
6475
6476
6477
6478
6479
6480
6481
6482
6483
6484
6485
6486
6487
6488
6489
6490
6491
6492
6493
6494
6495
6496
6497
6498
6499
6500
6501
6502
6503
6504
6505
6506
6507
6508
6509
6510
6511
6512
6513
6514
6515
6516
6517
6518
6519
6520
6521
6522
6523
6524
6525
6526
6527
6528
6529
6530
6531
6532
6533
6534
6535
6536
6537
6538
6539
6540
6541
6542
6543
6544
6545
6546
6547
6548
6549
6550
6551
6552
6553
6554
6555
6556
6557
6558
6559
6560
6561
6562
6563
6564
6565
6566
6567
6568
6569
6570
6571
6572
6573
6574
6575
6576
6577
6578
6579
6580
6581
6582
6583
6584
6585
6586
6587
6588
6589
6590
6591
6592
6593
6594
6595
6596
6597
6598
6599
6600
6601
6602
6603
6604
6605
6606
6607
6608
6609
6610
6611
6612
6613
6614
6615
6616
6617
6618
6619
6620
6621
6622
6623
6624
6625
6626
6627
6628
6629
6630
6631
6632
6633
6634
6635
6636
6637
6638
6639
6640
6641
6642
6643
6644
6645
6646
6647
6648
6649
6650
6651
6652
6653
6654
6655
6656
6657
6658
6659
6660
6661
6662
6663
6664
6665
6666
6667
6668
6669
6670
6671
6672
6673
6674
6675
6676
6677
6678
6679
6680
6681
6682
6683
6684
6685
6686
6687
6688
6689
6690
6691
6692
6693
6694
6695
6696
6697
6698
6699
6700
6701
6702
6703
6704
6705
6706
6707
6708
6709
6710
6711
6712
6713
6714
6715
6716
6717
6718
6719
6720
6721
6722
6723
6724
6725
6726
6727
6728
6729
6730
6731
6732
6733
6734
6735
6736
6737
6738
6739
6740
6741
6742
6743
6744
6745
6746
6747
6748
6749
6750
6751
6752
6753
6754
6755
6756
6757
6758
6759
6760
6761
6762
6763
6764
6765
6766
6767
6768
6769
6770
6771
6772
6773
6774
6775
6776
6777
6778
6779
6780
6781
6782
6783
6784
6785
6786
6787
6788
6789
6790
6791
6792
6793
6794
6795
6796
6797
6798
6799
6800
6801
6802
6803
6804
6805
6806
6807
6808
6809
6810
6811
6812
6813
6814
6815
6816
6817
6818
6819
6820
6821
6822
6823
6824
6825
6826
6827
6828
6829
6830
6831
6832
6833
6834
6835
6836
6837
6838
6839
6840
6841
6842
6843
6844
6845
6846
6847
6848
6849
6850
6851
6852
6853
6854
6855
6856
6857
6858
6859
6860
6861
6862
6863
6864
6865
6866
6867
6868
6869
6870
6871
6872
6873
6874
6875
6876
6877
6878
6879
6880
6881
6882
6883
6884
6885
6886
6887
6888
6889
6890
6891
6892
6893
6894
6895
6896
6897
6898
6899
6900
6901
6902
6903
6904
6905
6906
6907
6908
6909
6910
6911
6912
6913
6914
6915
6916
6917
6918
6919
6920
6921
6922
6923
6924
6925
6926
6927
6928
6929
6930
6931
6932
6933
6934
6935
6936
6937
6938
6939
6940
6941
6942
6943
6944
6945
6946
6947
6948
6949
6950
6951
6952
6953
6954
6955
6956
6957
6958
6959
6960
6961
6962
6963
6964
6965
6966
6967
6968
6969
6970
6971
6972
6973
6974
6975
6976
6977
6978
6979
6980
6981
6982
6983
6984
6985
6986
6987
6988
6989
6990
6991
6992
6993
6994
6995
6996
6997
6998
6999
7000
7001
7002
7003
7004
7005
7006
7007
7008
7009
7010
7011
7012
7013
7014
7015
7016
7017
7018
7019
7020
7021
7022
7023
7024
7025
7026
7027
7028
7029
7030
7031
7032
7033
7034
7035
7036
7037
7038
7039
7040
7041
7042
7043
7044
7045
7046
7047
7048
7049
7050
7051
7052
7053
7054
7055
7056
7057
7058
7059
7060
7061
7062
7063
7064
7065
7066
7067
7068
7069
7070
7071
7072
7073
7074
7075
7076
7077
7078
7079
7080
7081
7082
7083
7084
7085
7086
7087
7088
7089
7090
7091
7092
7093
7094
7095
7096
7097
7098
7099
7100
7101
7102
7103
7104
7105
7106
7107
7108
7109
7110
7111
7112
7113
7114
7115
7116
7117
7118
7119
7120
7121
7122
7123
7124
7125
7126
7127
7128
7129
7130
7131
7132
7133
7134
7135
7136
7137
7138
7139
7140
7141
7142
7143
7144
7145
7146
7147
7148
7149
7150
7151
7152
7153
7154
7155
7156
7157
7158
7159
7160
7161
7162
7163
7164
7165
7166
7167
7168
7169
7170
7171
7172
7173
7174
7175
7176
7177
7178
7179
7180
7181
7182
7183
7184
7185
7186
7187
7188
7189
7190
7191
7192
7193
7194
7195
7196
7197
7198
7199
7200
7201
7202
7203
7204
7205
7206
7207
7208
7209
7210
7211
7212
7213
7214
7215
7216
7217
7218
7219
7220
7221
7222
7223
7224
7225
7226
7227
7228
7229
7230
7231
7232
7233
7234
7235
7236
7237
7238
7239
7240
7241
7242
7243
7244
7245
7246
7247
7248
7249
7250
7251
7252
7253
7254
7255
7256
7257
7258
7259
7260
7261
7262
7263
7264
7265
7266
7267
7268
7269
7270
7271
7272
7273
7274
7275
7276
7277
7278
7279
7280
7281
7282
7283
7284
7285
7286
7287
7288
7289
7290
7291
7292
7293
7294
7295
7296
7297
7298
7299
7300
7301
7302
7303
7304
7305
7306
7307
7308
7309
7310
7311
7312
7313
7314
7315
7316
7317
7318
7319
7320
7321
7322
7323
7324
7325
7326
7327
7328
7329
7330
7331
7332
7333
7334
7335
7336
7337
7338
7339
7340
7341
7342
7343
7344
7345
7346
7347
7348
7349
7350
7351
7352
7353
7354
7355
7356
7357
7358
7359
7360
7361
7362
7363
7364
7365
7366
7367
7368
7369
7370
7371
7372
7373
7374
7375
7376
7377
7378
7379
7380
7381
7382
7383
7384
7385
7386
7387
7388
7389
7390
7391
7392
7393
7394
7395
7396
7397
7398
7399
7400
7401
7402
7403
7404
7405
7406
7407
7408
7409
7410
7411
7412
7413
7414
7415
7416
7417
7418
7419
7420
7421
7422
7423
7424
7425
7426
7427
7428
7429
7430
7431
7432
7433
7434
7435
7436
7437
7438
7439
7440
7441
7442
7443
7444
7445
7446
7447
7448
7449
7450
7451
7452
7453
7454
7455
7456
7457
7458
7459
7460
7461
7462
7463
7464
7465
7466
7467
7468
7469
7470
7471
7472
7473
7474
7475
7476
7477
7478
7479
7480
7481
7482
7483
7484
7485
7486
7487
7488
7489
7490
7491
7492
7493
7494
7495
7496
7497
7498
7499
7500
7501
7502
7503
7504
7505
7506
7507
7508
7509
7510
7511
7512
7513
7514
7515
7516
7517
7518
7519
7520
7521
7522
7523
7524
7525
7526
7527
7528
7529
7530
7531
7532
7533
7534
7535
7536
7537
7538
7539
7540
7541
7542
7543
7544
7545
7546
7547
7548
7549
7550
7551
7552
7553
7554
7555
7556
7557
7558
7559
7560
7561
7562
7563
7564
7565
7566
7567
7568
7569
7570
7571
7572
7573
7574
7575
7576
7577
7578
7579
7580
7581
7582
7583
7584
7585
7586
7587
7588
7589
7590
7591
7592
7593
7594
7595
7596
7597
7598
7599
7600
7601
7602
7603
7604
7605
7606
7607
7608
7609
7610
7611
7612
7613
7614
7615
7616
7617
7618
7619
7620
7621
7622
7623
7624
7625
7626
7627
7628
7629
7630
7631
7632
7633
7634
7635
7636
7637
7638
7639
7640
7641
7642
7643
7644
7645
7646
7647
7648
7649
7650
7651
7652
7653
7654
7655
7656
7657
7658
7659
7660
7661
7662
7663
7664
7665
7666
7667
7668
7669
7670
7671
7672
7673
7674
7675
7676
<!DOCTYPE html> 
<html lang="en-US" xml:lang="en-US" > 
<head>
   <title>Przewodnik TeX Live 2022 </title> 
<meta  charset="utf-8" /> 
<meta name="generator" content="TeX4ht (https://tug.org/tex4ht/)" /> 
<meta name="viewport" content="width=device-width,initial-scale=1" /> 
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="texlive-pl.css" /> 
<meta name="src" content="texlive-pl.tex" /> 
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="texlive-pl.css" > 
<link rel="stylesheet" type="text/css" href="tex-live.css" > 
</head><body 
>
   <div class="maketitle">
                                                                                     
                                                                                     
                                                                                     
                                                                                     

<h2 class="titleHead">Przewodnik TeX Live 2022 </h2>
            <div class="author" ><span 
class="ec-lmr-12">Karl Berry</span>
<br />    <span 
class="ec-lmr-12">tłumaczenie: Zofia Walczak</span>
<br />    <a 
href="https://tug.org/texlive/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-12">https://tug.org/texlive/</span></a> </div><br />
<div class="date" ><span 
class="ec-lmr-12">Marzec 2022 r.</span></div>
   </div>
   <h3 class="likesectionHead"><a 
 id="x1-1000"></a>Spis treści</h3>
   <div class="tableofcontents">
    <span class="sectionToc" >1 <a 
href="#x1-20001" id="QQ2-1-2">Wstęp</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >1.1 <a 
href="#x1-30001.1" id="QQ2-1-3">TeX Live i TeX Collection</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >1.2 <a 
href="#x1-40001.2" id="QQ2-1-4">Obsługiwane systemy operacyjne</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >1.3 <a 
href="#x1-50001.3" id="QQ2-1-5">Podstawy instalacji TeX Live</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >1.4 <a 
href="#x1-60001.4" id="QQ2-1-6">Uwagi dotyczące bezpieczeństwa</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >1.5 <a 
href="#x1-70001.5" id="QQ2-1-7">Dostępna pomoc</a></span>
<br />    <span class="sectionToc" >2 <a 
href="#x1-80002" id="QQ2-1-8">Przegląd TeX Live</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >2.1 <a 
href="#x1-90002.1" id="QQ2-1-9">The TeX Collection: TeX Live, proTeXt, MacTeX</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >2.2 <a 
href="#x1-100002.2" id="QQ2-1-10">Główne katalogi TeX Live</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >2.3 <a 
href="#x1-110002.3" id="QQ2-1-11">Predefiniowane drzewa katalogów texmf</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >2.4 <a 
href="#x1-120002.4" id="QQ2-1-12">Rozszerzenia TeX-a</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >2.5 <a 
href="#x1-130002.5" id="QQ2-1-13">Inne ważniejsze programy TeX Live</a></span>
<br />    <span class="sectionToc" >3 <a 
href="#x1-140003" id="QQ2-1-14">Instalacja</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >3.1 <a 
href="#x1-150003.1" id="QQ2-1-15">Start instalacji</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.1.1 <a 
href="#x1-160003.1.1" id="QQ2-1-17">Unix</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.1.2 <a 
href="#x1-170003.1.2" id="QQ2-1-18">Mac OS X</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.1.3 <a 
href="#x1-180003.1.3" id="QQ2-1-19">Windows</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.1.4 <a 
href="#x1-190003.1.4" id="QQ2-1-23">Cygwin</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.1.5 <a 
href="#x1-200003.1.5" id="QQ2-1-24">Instalator w trybie tekstowym</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.1.6 <a 
href="#x1-210003.1.6" id="QQ2-1-25">Instalator w trybie graficznym</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >3.2 <a 
href="#x1-220003.2" id="QQ2-1-26">Uruchamianie instalacji</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.2.1 <a 
href="#x1-230003.2.1" id="QQ2-1-27">Menu: binary systems (tylko Unix)</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.2.2 <a 
href="#x1-240003.2.2" id="QQ2-1-29">Wybór składników do instalacji</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.2.3 <a 
href="#x1-250003.2.3" id="QQ2-1-32">Katalogi</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.2.4 <a 
href="#x1-260003.2.4" id="QQ2-1-33">Opcje</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >3.3 <a 
href="#x1-270003.3" id="QQ2-1-35">Parametry instalacji z linii poleceń</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.3.1 <a 
href="#x1-280003.3.1" id="QQ2-1-36">Parametr <span 
class="ec-lmtt-10">-repository</span></a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >3.4 <a 
href="#x1-290003.4" id="QQ2-1-37">Czynności poinstalacyjne</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.4.1 <a 
href="#x1-300003.4.1" id="QQ2-1-38">Zmienne środowiska dla Unix</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.4.2 <a 
href="#x1-310003.4.2" id="QQ2-1-39">Zmienne środowiska: konfiguracja globalna</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.4.3 <a 
href="#x1-320003.4.3" id="QQ2-1-40">Aktualizacje z internetu po instalacji z DVD</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.4.4 <a 
href="#x1-330003.4.4" id="QQ2-1-41">Konfiguracja fontów dla XeTeX i LuaTeX</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.4.5 <a 
href="#x1-340003.4.5" id="QQ2-1-42">ConTeXt Mark IV</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.4.6 <a 
href="#x1-350003.4.6" id="QQ2-1-43">Integracja lokalnych i prywatnych pakietów makr</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >3.4.7 <a 
href="#x1-360003.4.7" id="QQ2-1-44">Integracja fontów z innych źródeł</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >3.5 <a 
href="#x1-370003.5" id="QQ2-1-45">Testowanie instalacji</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >3.6 <a 
href="#x1-380003.6" id="QQ2-1-46">Usuwanie instalacji TeX Live</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >3.7 <a 
href="#x1-390003.7" id="QQ2-1-47">Dodatkowe oprogramowanie</a></span>
                                                                                     
                                                                                     
<br />    <span class="sectionToc" >4 <a 
href="#x1-400004" id="QQ2-1-48">Instalacje zaawansowane</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >4.1 <a 
href="#x1-410004.1" id="QQ2-1-49">Instalacje dla wielu użytkowników (lub wieloplatformowe)</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >4.2 <a 
href="#x1-420004.2" id="QQ2-1-50">Instalacja przenośna (USB)</a></span>
<br />    <span class="sectionToc" >5 <a 
href="#x1-430005" id="QQ2-1-51"><span 
class="ec-lmss-10">tlmgr</span>: zarządzanie instalacją</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >5.1 <a 
href="#x1-440005.1" id="QQ2-1-55"><span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>– tryb graficzny (GUI)</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >5.2 <a 
href="#x1-450005.2" id="QQ2-1-56">Przykładowe wywołania <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>z linii poleceń</a></span>
<br />    <span class="sectionToc" >6 <a 
href="#x1-460006" id="QQ2-1-57">Uwagi dotyczące Windows</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >6.1 <a 
href="#x1-470006.1" id="QQ2-1-58">Cechy specyficzne w systemie Windows</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >6.2 <a 
href="#x1-480006.2" id="QQ2-1-59">Programy pomocnicze dla Windows</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >6.3 <a 
href="#x1-490006.3" id="QQ2-1-60">User Profile (inaczej Home – katalog domowy)</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >6.4 <a 
href="#x1-500006.4" id="QQ2-1-61">Rejestr Windows</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >6.5 <a 
href="#x1-510006.5" id="QQ2-1-62">Uprawnienia w Windows</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >6.6 <a 
href="#x1-520006.6" id="QQ2-1-63">Zwiększanie maksymalnej dostępnej pamięci w Windows i Cygwin</a></span>
<br />    <span class="sectionToc" >7 <a 
href="#x1-530007" id="QQ2-1-64">Instrukcja obsługi systemu Web2C</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >7.1 <a 
href="#x1-540007.1" id="QQ2-1-65">Przeszukiwanie ścieżek przez Kpathsea</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.1.1 <a 
href="#x1-550007.1.1" id="QQ2-1-66">Źródła ścieżek</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.1.2 <a 
href="#x1-560007.1.2" id="QQ2-1-67">Pliki konfiguracyjne</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.1.3 <a 
href="#x1-570007.1.3" id="QQ2-1-68">Rozwijanie ścieżek</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.1.4 <a 
href="#x1-580007.1.4" id="QQ2-1-69">Rozwijanie domyślne</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.1.5 <a 
href="#x1-590007.1.5" id="QQ2-1-70">Rozwijanie nawiasów</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.1.6 <a 
href="#x1-600007.1.6" id="QQ2-1-71">Rozwijanie podkatalogów</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.1.7 <a 
href="#x1-610007.1.7" id="QQ2-1-72">Lista znaków specjalnych w plikach <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>– podsumowanie</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >7.2 <a 
href="#x1-620007.2" id="QQ2-1-73">Bazy nazw plików</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.2.1 <a 
href="#x1-630007.2.1" id="QQ2-1-74">Baza nazw plików</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.2.2 <a 
href="#x1-640007.2.2" id="QQ2-1-75">kpsewhich – program do przeszukiwania ścieżek</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.2.3 <a 
href="#x1-650007.2.3" id="QQ2-1-76">Przykłady użycia</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >7.2.4 <a 
href="#x1-660007.2.4" id="QQ2-1-77">Diagnostyka błędów</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >7.3 <a 
href="#x1-670007.3" id="QQ2-1-79">Parametry kontrolujące działanie programów</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >7.4 <a 
href="#x1-680007.4" id="QQ2-1-80"><span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFDOTDIR</span></a></span>
<br />    <span class="sectionToc" >8 <a 
href="#x1-690008" id="QQ2-1-81">Podziękowania</a></span>
<br />    <span class="sectionToc" >9 <a 
href="#x1-700009" id="QQ2-1-82">Historia</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >9.1 <a 
href="#x1-710009.1" id="QQ2-1-83">Poprzednie wersje</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.1 <a 
href="#x1-720009.1.1" id="QQ2-1-84">Wydanie 2003</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.2 <a 
href="#x1-730009.1.2" id="QQ2-1-85">Wydanie 2004</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.3 <a 
href="#x1-740009.1.3" id="QQ2-1-86">Wydanie 2005</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.4 <a 
href="#x1-750009.1.4" id="QQ2-1-87">Wydanie 2006–2007</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.5 <a 
href="#x1-760009.1.5" id="QQ2-1-88">Wydanie 2008</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.6 <a 
href="#x1-770009.1.6" id="QQ2-1-89">Wydanie 2009</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.7 <a 
href="#x1-780009.1.7" id="QQ2-1-90">Wydanie 2010</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.8 <a 
href="#x1-790009.1.8" id="QQ2-1-91">Wydanie 2011</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.9 <a 
href="#x1-800009.1.9" id="QQ2-1-92">Wydanie 2012</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.10 <a 
href="#x1-810009.1.10" id="QQ2-1-93">Wydanie 2013</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.11 <a 
href="#x1-820009.1.11" id="QQ2-1-94">Wydanie 2014</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.12 <a 
href="#x1-830009.1.12" id="QQ2-1-95">Wydanie 2015</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.13 <a 
href="#x1-840009.1.13" id="QQ2-1-96">Wydanie 2016</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.14 <a 
href="#x1-850009.1.14" id="QQ2-1-97">Wydanie 2017</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.15 <a 
href="#x1-860009.1.15" id="QQ2-1-98">Wydanie 2018</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.16 <a 
href="#x1-870009.1.16" id="QQ2-1-99">Wydanie 2019</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.17 <a 
href="#x1-880009.1.17" id="QQ2-1-100">Wydanie 2020</a></span>
<br />      <span class="subsubsectionToc" >9.1.18 <a 
href="#x1-890009.1.18" id="QQ2-1-101">Wydanie 2021</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >9.2 <a 
href="#x1-900009.2" id="QQ2-1-102">Wydanie aktualne: 2022</a></span>
<br />     <span class="subsectionToc" >9.3 <a 
href="#x1-910009.3" id="QQ2-1-103">Przyszłe wersje</a></span>
   </div>
   <h3 class="sectionHead"><span class="titlemark">1.  </span> <a 
 id="x1-20001"></a>Wstęp</h3>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 79--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">1.1.  </span> <a 
 id="x1-30001.1"></a>TeX Live i TeX Collection</h4>
<!--l. 80--><p class="noindent" >Ten dokument opisuje oprogramowanie TeX Live – dystrybucję TeX-a wraz z programami pomocniczymi,
dostępną dla GNU/Linux, różnych wersji Unix, Mac OS X oraz Windows.
</p><!--l. 84--><p class="indent" >   TeX Live można ściągnąć z sieci bądź otrzymać na płytce DVD TeX Collection, którą otrzymują
członkowie odpowiedniej Grupy Użytkowników Systemu TeX. Część <a 
href="#x1-90002.1">2.1<!--tex4ht:ref: sec:tl-coll-dists --></a> omawia pokrótce
zawartość tej płytki. Zarówno TeX Live, jak i TeX Collection powstały dzięki zbiorowemu wysiłkowi
Grup użytkowników TeX-a. W tym dokumencie omówimy głównie samą dystrybucję TeX
Live.
</p><!--l. 89--><p class="indent" >   TeX Live zawiera pliki wykonywalne programów: TeX, LaTeX2e, ConTeXt, Metafont, MetaPost, BibTeX
i wielu innych, bogaty zestaw pakietów makr o wielorakim zastosowaniu, fontów i dokumentacji
w różnych językach, a także wsparcie składu publikacji w wielu językach świata.
</p><!--l. 95--><p class="indent" >   Lista najważniejszych zmian w tej edycji TeX Live znajduje się w części <a 
href="#x1-900009.2">9.2<!--tex4ht:ref: sec:tlcurrent --></a>, na str. <a 
href="#x1-900009.2">101<!--tex4ht:ref: sec:tlcurrent --></a>.
</p><!--l. 98--><p class="indent" >   Czytelnik nie znajdzie w tym dokumencie informacji o systemie TeX, a jedynie najważniejsze etapy
instalacji i konfiguracji oprogramowania TeX Live.
</p><!--l. 101--><p class="indent" >   Podstawowe pojęcia dotyczące TeX-a początkujący użytkownicy znajdą np. w artykule <span 
class="ec-lmri-10">Przewodnik po</span>
<span 
class="ec-lmri-10">systemie TeX</span>: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/cototex.html" >texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/cototex.html</a> lub na dowolnej stronie
internetowej poświęconej TeX-owi.
</p><!--l. 105--><p class="indent" >   <a id="platforms"></a>
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">1.2.  </span> <a 
 id="x1-40001.2"></a>Obsługiwane systemy operacyjne</h4>
<!--l. 109--><p class="noindent" >TeX Live zawiera oprogramowanie dla wielu platform uniksowych, w tym GNU/Linux, Mac OS X i Cygwin.
Dołączone źródła mogą być skompilowane na platformach, dla których nie udostępniamy plików
binarnych.
</p><!--l. 114--><p class="indent" >   Spośród systemów Windows obsługiwane jest Windows 7 i wersje późniejsze. W Windows Vista
<span 
class="ec-lmri-10">r</span><span 
class="ec-lmri-10">ó</span><span 
class="ec-lmri-10">wnie</span><span 
class="ec-lmri-10">ż</span> <span 
class="ec-lmri-10">powinien </span>zadziałać, ale TeX Live nie może już być instalowany w systemach Windows XP
i wcześniejszych. TeX Live nie zawiera osobnych binariów dla 64-bitowych wersji Windows, programy
32-bitowe działają w obu wersjach. W     <a 
href="https://tug.org/texlive/windows.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/windows.html</span></a> omówiono, jak dodać
binaria 64-bitowe.
</p><!--l. 121--><p class="indent" >   W części <a 
href="#x1-90002.1">2.1<!--tex4ht:ref: sec:tl-coll-dists --></a> omówiono alternatywne dystrybucje, przeznaczone dla Windows oraz Mac OS X.
</p><!--l. 124--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">1.3.  </span> <a 
 id="x1-50001.3"></a>Podstawy instalacji TeX Live</h4>
<!--l. 127--><p class="noindent" >TeX Live można zainstalować z płytki DVD lub internetu (    <a 
href="https://tug.org/texlive/acquire.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/acquire.html</span></a>).
Program instalacyjny jest niewielki i pozwala pobrać z sieci wszystkie potrzebne pakiety. Jest to wygodne,
zwłaszcza gdy potrzebujemy jedynie części oprogramowania TeX Live i nie chcemy pobierać niepotrzebnie
obrazu całej płytki instalacyjnej.
</p><!--l. 133--><p class="indent" >   Płytka DVD (lub jej obraz w pliku <span 
class="ec-lmtt-10">.iso</span>) pozwala zainstalować TeX Live na dysku lokalny ale nie
można uruchomić TeX Live bezpośrednio z TeX Collection DVD albo z jej obrazu. <span 
class="ec-lmri-10">Mo</span><span 
class="ec-lmri-10">ż</span><span 
class="ec-lmri-10">na </span>przygotować
instalację przenośną np. na pendrivie (patrz rozdział <a 
href="#x1-420004.2">4.2<!--tex4ht:ref: sec:portable-tl --></a>). Szczegółowy opis instalacji TeX Live
znajduje się w dalszych rozdziałach tego dokumentu (str. <a 
href="#x1-140003">13<!--tex4ht:ref: sec:install --></a>), poniżej zaś informacja w skrócie.
</p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 140--><p class="noindent" >Skrypt instalacyjny dla systemu Unix nosi nazwę <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl </span>zaś dla systemów Windows
     należy użyć <span 
class="ec-lmtt-10">instal-tl-windows</span>. Program instalacyjny będzie działał w trybie graficznym
     z opcją  <span 
class="ec-lmtt-10">-gui </span>(co  jest  trybem  domyślnym  dla  Windows  i starszego  MacOSX)  lub  w trybie
     tekstowym z opcją <span 
class="ec-lmtt-10">-gui=text </span>(co jest trybem domyślnym dla pozostałych platform).
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 145--><p class="noindent" >Jednym  z instalowanych  programów  jest  <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr  </span>(menedżer  TeX  Live),  który  można
     uruchomić  zarówno  w trybie  tekstowym  jak  i graficznym.  Pozwala  on  doinstalować
     lub  usunąć  pakiety,  aktualizować  je  z sieci,  a  także  wykonywać  różne  czynności
     konfiguracyjne.
                                                                                     
                                                                                     
</p>
     </li></ul>
<!--l. 152--><p class="indent" >   <a id="security"></a>
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">1.4.  </span> <a 
 id="x1-60001.4"></a>Uwagi dotyczące bezpieczeństwa</h4>
<!--l. 156--><p class="noindent" >Zgodnie z naszą najlepszą wiedzą, główne programy TeX-owe są (i zawsze były) nadzwyczaj odporne.
Jednak mimo dokładania najwyższej staranności, inne programy wspierające, zawarte w TeX Live, nie
zawsze osiągają ten sam poziom. Jak zawsze, należy być ostrożnym przy uruchamianiu programów
z danymi pochodzącymi z niepewnych źródeł. Dla zwiększenia stopnia bezpieczeństwa zalecamy
stosowanie podczas pracy nowych podfolderów.
</p><!--l. 164--><p class="indent" >   Konieczność zachowania staranności jest szczególnie ważna w systemie Windows, ponieważ
niezależnie od zawartości ścieżki przeszukiwania poszukuje on programów zawsze najpierw w bieżącym
folderze. To zachowanie systemu otwiera szerokie możliwości ataku. Usunęliśmy wiele luk, lecz
niewątpliwie niektóre jeszcze pozostały, szczególnie przy uruchamianiu programów pochodzących z innych
źródeł. Zalecamy więc sprawdzanie bieżących folderów pod kątem obecności podejrzanych plików,
w szczególności plików wykonywalnych (binarnych lub skryptów). Zwykle nie powinno ich
być, a w szczególności nie powinny być one tworzone w wyniku typowego przetwarzania
dokumentów.
</p><!--l. 175--><p class="indent" >   I na koniec: TeX (oraz towarzyszące mu programy) mogą, przy przetwarzaniu dokumentów, tworzyć
pliki. Własność ta jest na wiele różnych sposobów podatna na nadużycia. Także w tych przypadkach,
przetwarzanie nieznanych dokumentów w nowych podfolderach jest najlepszym znanym sposobem
zabezpieczenia.
</p><!--l. 181--><p class="indent" >   Innym elementem dbałości o bezpieczeństwo jest upewnienie się, że pobrany materiał nie został
zmieniony po utworzeniu. Program <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>(punkt <a 
href="#x1-430005">5<!--tex4ht:ref: sec:tlmgr --></a>) wykona automatycznie weryfikację kryptograficzną
pobieranego materiału, o ile w systemie dostępny jest program <span 
class="ec-lmss-10">gpg </span>(GNU Privacy Guard). Nie jest on
dystrybuowany jako część TeX Live, ale w razie potrzeby informację o <span 
class="ec-lmss-10">gpg </span>można znaleźć na
<a 
href="https://texlive.info/tlgpg/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://texlive.info/tlgpg/</span></a>.
</p><!--l. 188--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">1.5.  </span> <a 
 id="x1-70001.5"></a>Dostępna pomoc</h4>
<!--l. 191--><p class="noindent" >Społeczność TeX-owa jest bardzo aktywna i pomocna, stąd też większość poważnych zapytań nie
pozostaje bez odpowiedzi. Przed zadaniem pytania warto je uprzednio dobrze przemyśleć i sformułować,
ponieważ respondenci to wolontariusze, wśród których mogą się znaleźć mniej lub bardziej
doświadczeni użytkownicy. (Jeśli preferujemy komercyjne wsparcie techniczne, to możemy
zamiast TeX Live zakupić system u jednego z dostawców, których listę można znaleźć pod
adresem<br 
class="newline" />   <a 
href="https://tug.org/interest.html#vendors" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/interest.html#vendors</span></a>.)
</p><!--l. 200--><p class="indent" >   Oto lista źródeł pomocy, w kolejności przez nas rekomendowanej:
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 202--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Start</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 202--><p class="noindent" >Jeśli właśnie zaczynasz używać TeX-a, krótkie wprowadzenie do systemu znajdziesz na
     stronie     <a 
href="https://tug.org/begin.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/begin.html</span></a>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 204--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">CTAN</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 204--><p class="noindent" >Jeśli  szukasz  konkretnego  pakietu,  fontu,  programu  itp.  powinieneś  odwiedzić  CTAN  (
     <a 
href="https://ctan.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.org</span></a>). Jest to ogromny zbiór wszystkich elementów związanych z TeX-em. Wpisy
     w katalogu informują również, czy dany pakiet jest dostępny dla TeX Live czy dla MiKTeX-a.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 210--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">TeX FAQ</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 210--><p class="noindent" >TeX-owy  FAQ  jest  obszernym  zbiorem  odpowiedzi  na  wiele  pytań,  od  najprostszych  do
     najbardziej zaawansowanych. Znajdziesz go w Internecie na stronie     <a 
href="https://texfaq.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://texfaq.org</span></a>.
                                                                                     
                                                                                     
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 223--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">TeX Zasoby internetowe</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 223--><p class="noindent" >Strona        <a 
href="https://tug.org/interest.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/interest.html</span></a> zawiera  wiele  odsyłaczy,  w szczególności  do
     książek,  podręczników  i artykułów  poświęconych  wszelkim  aspektom  pracy  z systemem
     TeX.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 227--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Archiwa pomocy</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 227--><p class="noindent" >Główne  fora  wsparcia  użytkowników  TeX-a  to  dla  LaTeX-a         <a 
href="https://latex.org/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://latex.org/</span></a>,
     <a 
href="https://tex.stackexchange.com" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tex.stackexchange.com</span></a> (strona typu pytanie-odpowiedź), grupa dyskusyjna Usenet
     <a 
href="news:comp.text.tex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">news:comp.text.tex</span></a>, czy lista dyskusyjna <a 
href="mailto:texhax@tug.org" ><span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">texhax@tug.org</span></span></a>.
     </p><!--l. 236--><p class="noindent" >Archiwa ostatnich dwóch list dyskusyjnych, zawierające pytania i odpowiedzi zbierane przez wiele
     lat znajdziemy po adresem:    <a 
href="https://groups.google.com/group/comp.text.tex/topics" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://groups.google.com/group/comp.text.tex/topics</span></a> oraz
     <a 
href="https://tug.org/mail-archives/texhax" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/mail-archives/texhax</span></a>. Nie zaszkodzi też skorzystać z wyszukiwarki, np.
     <a 
href="https://www.google.com" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.google.com</span></a>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 242--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Wysyłanie pyta</span><span 
class="ec-lmbx-10">ń</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 242--><p class="noindent" >Jeśli  nie  znajdziemy  rozwiązania  problemu  wśród  tematów  poruszanych  na  listach
     dyskusyjnych,   możemy,   poprzez   ich   strony   internetowe,   wysłać   swoje   pytanie   do
     <a 
href="https://latex-community.org/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://latex-community.org/</span></a> i      <a 
href="https://tex.stackexchange.com/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tex.stackexchange.com/</span></a>, do <span 
class="ec-lmtt-10">comp.text.tex</span>
     poprzez Google, bądź pisząc list na adres <a 
href="mailto:texhax@tug.org" ><span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">texhax@tug.org</span></span></a>.
     </p><!--l. 247--><p class="noindent" >Przed wysłaniem zapytania <span 
class="ec-lmri-10">nale</span><span 
class="ec-lmri-10">ż</span><span 
class="ec-lmri-10">y </span>zapoznać się z poradami dotyczącymi sposobu formułowania
     pytań, zawartymi w FAQ:    <a 
href="https://texfaq.org/FAQ" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://texfaq.org/FAQ</span></a>. Zastosowanie się do tych zasad zwiększy
     szanse na otrzymanie użytecznej odpowiedzi.
     </p><!--l. 255--><p class="noindent" >Polscy          użytkownicy          mają          do          dyspozycji          listę          dyskusyjną
     GUST (polskiej Grupy Użytkowników Systemu TeX); informacje o niej znajdziemy na stronie
     <a 
href="http://www.gust.org.pl" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">http://www.gust.org.pl</span></a>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 259--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Wsparcie ze strony społeczno</span><span 
class="ec-lmbx-10">ś</span><span 
class="ec-lmbx-10">ci TeX Live</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 259--><p class="noindent" >Zauważony  błąd,  sugestie  i komentarze  dotyczące  dystrybucji  TeX  Live,  instalacji  lub
     dokumentacji możemy zgłosić na listę dyskusyjną <a 
href="mailto:tex-live@tug.org" ><span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">tex-live@tug.org</span></span></a>. Jeśli pytanie dotyczy
     użycia konkretnego programu (pakietu makr itp.) z TeX Live, to lepiej je skierować do osoby
     opiekującej się danym programem lub na specjalistyczną listę dyskusyjną. Uruchomienie programu
     z parametrem <span 
class="ec-lmtt-10">--help </span>dostarczy adres zgłaszania błędów.</p></dd></dl>
<!--l. 265--><p class="indent" >   Druga strona medalu to pomaganie tym, którzy mają problemy. Zarówno <span 
class="ec-lmtt-10">comp.text.tex</span>, jak i <span 
class="ec-lmtt-10">texhax</span>
(oraz lista dyskusyjna GUST) są otwarte dla każdego, tak więc zapraszamy do włączenia się, czytania
wiadomości i pomagania innym w miarę własnych możliwości. Witamy wśród użytkowników
systemu TeX!
</p><!--l. 274--><p class="noindent" >
</p>
   <h3 class="sectionHead"><span class="titlemark">2.  </span> <a 
 id="x1-80002"></a>Przegląd TeX Live</h3>
<!--l. 278--><p class="noindent" >Omówimy teraz zawartość dystrybucji TeX Live, a także TeX Collection – płytki DVD, w skład której
wchodzi TeX Live.
</p><!--l. 281--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">2.1.  </span> <a 
 id="x1-90002.1"></a>The TeX Collection: TeX Live, proTeXt, MacTeX</h4>
<!--l. 284--><p class="noindent" >Płytka TeX Collection DVD zawiera:
</p><!--l. 286--><p class="indent" >
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 288--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">TeX Live</span> </p></dt><dd 
class="description">
                                                                                     
                                                                                     
     <!--l. 288--><p class="noindent" >to kompletny system TeX, który pozwala na instalację na twardym dysku lub przygotowanie
     przenośnej instalacji np. na pendrivie, strona domowa projektu:    <a 
href="https://tug.org/texlive/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/</span></a>;
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 292--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">MacTeX</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 292--><p class="noindent" >dla systemu Mac OS X; posiada własny program instalacyjny i dodatkowe programy dla tego
     systemu, strona domowa projektu:     <a 
href="https://tug.org/mactex/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/mactex/</span></a>;
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 296--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">proTeXt</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 296--><p class="noindent" >to, oparta na MiKTeX-u dystrybucja dla Windows, rozszerzona o dodatkowe narzędzia; całkowicie
     niezależna  od  TeX  Live.  proTeXt posiada  własny,  łatwy  w obsłudze  program  instalacyjny,
     strona domowa projektu:     <a 
href="https://tug.org/protext" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/protext</span></a>;
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 301--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">CTAN</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 301--><p class="noindent" >to zrzut zawartości archiwów CTAN; (    <a 
href="https://www.ctan.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.ctan.org</span></a>).
</p>
     </dd></dl>
<!--l. 306--><p class="indent" >   CTAN i <span 
class="ec-lmss-10">protext </span>nie spełniają przyjętych dla TeX Live wymogów dotyczących swobody kopiowania, wobec
tego należy ten fakt uwzględnić przy redystrybucji bądź modyfikacji zawartości wymienionych
katalogów.
</p><!--l. 311--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">2.2.  </span> <a 
 id="x1-100002.2"></a>Główne katalogi TeX Live</h4>
<!--l. 314--><p class="noindent" >Poniżej wymieniono ważniejsze podkatalogi głównego katalogu <span 
class="ec-lmri-10">instalacji </span>TeX Live (na płytce
TeX Collection DVD cała dystrybucja TeX Live została umieszczona nie w katalogu głównym, ale
w katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">texlive</span>, którego struktura nieco się różni; poniżej traktujemy katalog <span 
class="ec-lmtt-10">texlive </span>jako katalog
główny we wszystkich odniesieniach do instalacji TeX Live).
</p><!--l. 321--><p class="noindent" >
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">bin</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 322--><p class="noindent" >Skompilowane   programy   TeX-owe   i pomocnicze,   zorganizowane   w podkatalogach   według
     platform systemowych.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">readme-*.dir</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 325--><p class="noindent" >Krótkie  omówienie  z użytecznymi  odnośnikami,  w  kilku  językach,  w  formacie  HTML
     i zwykłym tekstowym.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">source</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 328--><p class="noindent" >Źródła  wszystkich  programów,  włącznie  z głównymi  dystrybucjami  TeX-a  opartymi  na
     Web2C.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 331--><p class="noindent" >Główne drzewo katalogów instalacji (zawiera makra, fonty i dokumentacje, patrz: <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFDIST</span>
     w następnej części).
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">tlpkg</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 334--><p class="noindent" >Skrypty, programy i inne dane potrzebne do instalacji. Katalog zawiera także „prywatne” dla
     TeX Live kopie oprogramowania Perl i Ghostscript dla Windows (nie kolidują one z posiadanymi
     przez  użytkownika  podobnymi  programami  i działają  tylko  w ramach  instalacji).  Poza  tym
     dołączono szybki i wygodny program do podglądu plików postscriptowych i PDF – PS_View
     dla Windows.</p></dd></dl>
<!--l. 342--><p class="indent" >   Do znalezienia dokumentacji mogą się przydać na przykład dowiązania zawarte w pliku <a 
href="../../../../doc.html" >doc.html</a>.
Dokumentacje niemal wszystkiego (pakietów makr, formatów, fontów, programów, przewodników man
i info, często także w formacie PDF) znajdują się w katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/doc/</span>. W odszukaniu konkretnej
dokumentacji w dowolnym z wymienionych katalogów może pomóc program <span 
class="ec-lmss-10">texdoc</span>.
                                                                                     
                                                                                     
</p><!--l. 350--><p class="indent" >   Po instalacji niniejsza dokumentacja jest dostępna w różnych językach w podkatalogach
<span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/doc/texlive</span>:
</p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 354--><p class="noindent" >czeski/słowacki: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-cz" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-cz</a>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 355--><p class="noindent" >niemiecki: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-de" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-de</a>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 356--><p class="noindent" >angielski: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-en" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-en</a>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 357--><p class="noindent" >francuski: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-fr" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-fr</a>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 358--><p class="noindent" >włoski: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-it" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-it</a>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 359--><p class="noindent" >japoński: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-ja" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-ja</a>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 360--><p class="noindent" >polski: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl</a>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 361--><p class="noindent" >rosyjski: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-ru" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-ru</a>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 362--><p class="noindent" >serbski: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-sr" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-sr</a>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 363--><p class="noindent" >uproszczony chiński: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/texlive/texlive-zh-cn" >texmf-dist/doc/texlive/texlive-zh-cn</a></p></li></ul>
<!--l. 366--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">2.3.  </span> <a 
 id="x1-110002.3"></a>Predefiniowane drzewa katalogów texmf</h4>
<!--l. 369--><p class="noindent" >W tej części wymieniono wszystkie używane przez system, predefiniowane zmienne specyfikujące drzewa
katalogów texmf, omówiono ich przeznaczenie i domyślny układ TeX Live. Uruchomiając polecenie
<span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtt-10"> conf</span>, wyświetlimy wartości tych zmiennych, dzięki czemu łatwo ustalimy, które katalogi w naszej
instalacji są przypisane do konkretnych zmiennych.
</p><!--l. 375--><p class="indent" >   Wszystkie drzewa katalogów, włącznie z prywatnymi katalogami użytkownika, powinny mieć strukturę
zgodną z zaleceniami TeX Directory Structure (TDS,     <a 
href="https://tug.org/tds" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/tds</span></a>), konsekwentnie wraz
z odpowiednimi podkatalogami. W przeciwnym wypadku potrzebne pliki mogą nie zostać odnalezione.
W części <a 
href="#x1-350003.4.6">3.4.6<!--tex4ht:ref: sec:local-personal-macros --></a> (str. <a 
href="#x1-350003.4.6">42<!--tex4ht:ref: sec:local-personal-macros --></a>) będzie to omówione dokładniej. Porządek na liście jest odwrotny do tego,
w jakim drzewa są przeszukiwane, to znaczy, drzewa umieszczone na liście później przesłaniają
wcześniejsze.
</p><!--l. 384--><p class="noindent" >
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFDIST</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 385--><p class="noindent" >Drzewo katalogów zawierające niemal wszystkie pliki dystrybucji: pliki konfiguracyjne, pakiety
     makr,  fontów,  pomocnicze  skrypty,  dokumentacje  itp.  (pozostałe  pliki  dystrybucji,  czyli
     programy, znajdują się w równoległym katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">bin/</span>).
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 389--><p class="noindent" >Drzewo katalogów wykorzystywane przez <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">texconfig-sys</span></span></span>, <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">updmap-sys</span></span></span>, <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">fmtutil-sys</span></span></span>, a także
     przez program <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span></span></span> do przechowywania wygenerowanych plików formatów i map fontowych
                                                                                     
                                                                                     
     dla całej instalacji.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSCONFIG</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 393--><p class="noindent" >Drzewo   katalogów   wykorzystywane   przez   narzędzia   <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">texconfig-sys</span></span></span>,   <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">updmap-sys</span></span></span>  oraz
     <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">fmtutil-sys</span></span></span> do przechowywania danych konfiguracyjnych dla całej instalacji (np. sieciowej).
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFLOCAL</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 397--><p class="noindent" >Drzewo katalogów, które administratorzy mogą wykorzystać do przechowywania lokalnych
     makr, fontów itp., dostępnych dla wszystkich użytkowników w lokalnej sieci.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 400--><p class="noindent" >Drzewo  katalogów  dla  prywatnych  makr,  fontów  itp.  użytkownika.  Zmienna  ta  wskazuje
     własny katalog każdego użytkownika.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFVAR</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 404--><p class="noindent" >Lokalne drzewo katalogów wykorzystywane przez <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">texconfig</span></span></span>, <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">updmap-user</span></span></span> i <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">fmtutil-use</span></span></span> do
     przechowywania wygenerowanych plików formatów i map fontowych (domyślnie w ramach
     <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME</span>).
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCONFIG</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 407--><p class="noindent" >Lokalne  drzewo  katalogów  wykorzystywane  przez  narzędzia  <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">texconfig</span></span></span>,  <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">updmap-sys</span></span></span> oraz
     <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">fmtutil-sys</span></span></span> do przechowywania danych konfiguracyjnych (domyślnie w ramach <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME</span>).
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCACHE</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 410--><p class="noindent" >Drzewa katalogów wykorzystywane przez ConTeXt MkIV oraz LuaLaTeX do przechowywania
     buforowanych  danych  z przetwarzania;  domyślna  wartość  w TeX  Live  jest  identyczna
     z <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR </span>lub – jeśli katalog jest niedostępny do zapisu – <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFVAR</span>.</p></dd></dl>
<!--l. 417--><p class="noindent" >Oto domyślny układ katalogów:
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 420--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">og</span><span 
class="ec-lmbx-10">ó</span><span 
class="ec-lmbx-10">lnosystemowy katalog instalacji</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 420--><p class="noindent" >może zawierać kilka wydań TeX Live:
         </p><dl class="list2"><dt class="list">
       <span 
class="ec-lmtt-10">2021</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 422--><p class="noindent" >poprzednie wydanie
         </p></dd><dt class="list">
       <span 
class="ec-lmtt-10">2022</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 423--><p class="noindent" >wydanie aktualne
             </p><dl class="list3"><dt class="list">
           <span 
class="ec-lmtt-10">bin</span> </dt><dd 
class="list">
             <!--l. 425--><p class="noindent" > 
                </p><dl class="list4"><dt class="list">
               <span 
class="ec-lmtt-10">i386-linux</span> </dt><dd 
class="list">
                <!--l. 427--><p class="noindent" >     programy dla GNU/Linux (32-bit)
                </p></dd><dt class="list">
               <span 
class="ec-lmtt-10">...</span> </dt><dd 
class="list">
                <!--l. 428--><p class="noindent" >
                </p></dd><dt class="list">
              <span 
class="ec-lmtt-10">universal-darwin</span> </dt><dd 
class="list">
                <!--l. 429--><p class="noindent" >programy dla Mac OS X
                </p></dd><dt class="list">
               <span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-linux</span> </dt><dd 
class="list">
                <!--l. 430--><p class="noindent" >programy dla GNU/Linux (64-bit)
                </p></dd><dt class="list">
               <span 
class="ec-lmtt-10">win32</span> </dt><dd 
class="list">
                <!--l. 431--><p class="noindent" >             programy dla Windows</p></dd></dl>
             </dd><dt class="list">
           <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span> </dt><dd 
class="list">
             <!--l. 433--><p class="noindent" >określany zmienną <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFDIST </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFMAIN</span>
                                                                                     
                                                                                     
             </p></dd><dt class="list">
          <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-var</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span> </dt><dd 
class="list">
             <!--l. 434--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCACHE</span>
             </p></dd><dt class="list">
          <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-config</span> </dt><dd 
class="list">
             <!--l. 435--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSCONFIG</span></p></dd></dl>
         </dd><dt class="list">
      <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-local</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 437--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFLOCAL</span>, katalog zachowywany od wydania do wydania</p></dd></dl>
     </dd><dt class="description">
     <!--l. 440--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">katalog domowy u</span><span 
class="ec-lmbx-10">ż</span><span 
class="ec-lmbx-10">ytkownika</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 440--><p class="noindent" >(<span 
class="ec-lmtt-10">$HOME </span>lub <span 
class="ec-lmtt-10">%USERPROFILE%</span>)
         </p><dl class="list2"><dt class="list">
       <span 
class="ec-lmtt-10">.texlive2021</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 443--><p class="noindent" >prywatne pliki konfiguracyjne poprzedniego wydania
         </p></dd><dt class="list">
       <span 
class="ec-lmtt-10">.texlive2022</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 445--><p class="noindent" >prywatne pliki konfiguracyjne bieżącego wydania
             </p><dl class="list3"><dt class="list">
           <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-var</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span> </dt><dd 
class="list">
             <!--l. 448--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFVAR</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCACHE</span>
             </p></dd><dt class="list">
          <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-config</span> </dt><dd 
class="list">
             <!--l. 449--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCONFIG</span></p></dd></dl>
         </dd><dt class="list">
      <span 
class="ec-lmtt-10">texmf</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 451--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME </span>prywatne makra, fonty itp.</p></dd></dl>
     </dd></dl>
<!--l. 455--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">2.4.  </span> <a 
 id="x1-120002.4"></a>Rozszerzenia TeX-a</h4>
<!--l. 458--><p class="noindent" >Oryginalny TeX, stworzony przez prof. Knutha, został zamrożony, ale jest i zawsze będzie w przyszłości
dostępny w dystrybucji. TeX Live zawiera ponadto kilka wersji rozszerzonych standardowego TeX-a (tzw.
„silników” TeX-a):
</p><!--l. 462--><p class="indent" >
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 463--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">e-TeX</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 463--><p class="noindent" >jest wersją programu TeX, w której dodano pożyteczny zestaw nowych poleceń wbudowanych
     (dotyczących głównie rozwijania makr, leksemów znakowych, interpretacji znaczników itp.)
     oraz rozszerzenie TeX--XE T do składu również od prawej do lewej. W trybie domyślnym e-TeX
     jest w 100% zgodny ze standardowym programem TeX. Więcej szczegółów można znaleźć
     w <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/etex/base/etex_man.pdf" >texmf-dist/doc/etex/base/etex_man.pdf</a>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 471--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">pdfTeX</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 471--><p class="noindent" >zawiera                   silnik                   e-TeX                   i inne                   rozszerzenia,
     umożliwia tworzenie dokumentów zarówno w formacie PDF, jak i DVI. Jest on domyślnym
     programem dla wielu zwykłych formatów, np. <span 
class="ec-lmss-10">etex</span>, <span 
class="ec-lmss-10">latex</span>, <span 
class="ec-lmss-10">pdflatex</span>. Jego witryna internetowa
     znajduje się pod adresem       <a 
href="https://www.pdftex.org/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.pdftex.org/</span></a>. Podręczniki znajdziemy w katalogu
     <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/pdftex/manual/pdftex-a.pdf" >texmf-dist/doc/pdftex/manual/pdftex-a.pdf</a>,  zaś  przykłady  wykorzystania  niektórych  jego
     funkcji w pliku <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/pdftex/samplepdftex/samplepdf.tex" >texmf-dist/doc/pdftex/samplepdftex/samplepdf.tex</a>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 480--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">LuaTeX</span> </p></dt><dd 
class="description">
                                                                                     
                                                                                     
     <!--l. 480--><p class="noindent" >przyjmuje teksty kodowane w Unicode oraz może korzystać z fontów OpenType/TrueType
     i systemu  operacyjnego.  Zawiera  również  interpreter  Lua  (        <a 
href="https://lua.org/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://lua.org/</span></a>),  co
     pozwala  na  rozwiązywanie  wielu  trudnych  problemów  TeX-owych.  Użyty  jako  <span 
class="ec-lmtt-10">texlua</span>
     ma  funkcjonalność  samodzielnego  interpretera  Lua.  Jego  witryna  internetowa  znajduje
     się   pod   adresem              <a 
href="https://www.luatex.org/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.luatex.org/</span></a>  a podręcznik   w instalacji   w pliku
     <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/luatex/base/luatex.pdf" >texmf-dist/doc/luatex/base/luatex.pdf</a>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 487--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">(e)(u)pTeX</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 487--><p class="noindent" >obsługują japońskie wymagania składu; pTeX jest silnikiem podstawowym, wariant e- dodaje
     funkcjonalność e-TeX-a a wariant u- obsługę Unicode.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 491--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">XeTeX</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 491--><p class="noindent" >przyjmuje   teksty   kodowane   w Unicode   oraz   może   korzystać   z fontów   OpenType/
     Truetype  i systemu  operacyjnego,  do  czego  stosuje  standardowe  biblioteki  zewnętrzne.  Patrz
     <a 
href="https://tug.org/xetex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/xetex</span></a>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 495--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Omega (Omega)</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 495--><p class="noindent" >Program, który pracuje wewnętrznie ze znakami kodowanymi 16-bitowo (Unicode), pozwalając
     składać jednocześnie większość tekstów spotykanych na świecie. Wspomaga dynamicznie
     ładowane tzw. „procesy tłumaczenia Omega” (OTPs), co pozwala użytkownikowi definiować
     złożone transformacje, wykonywane na dowolnych strumieniach wejściowych. Sam program od
     dawna nie jest aktualizowany, został więc usunięty z TeX Live. Pozostawiono jego działający klon
     Aleph.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 504--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Aleph</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 504--><p class="noindent" >Łączy rozszerzenia Omega i e-TeX. Patrz <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/aleph/base" >texmf-dist/doc/aleph/base</a>.
</p>
     </dd></dl>
<!--l. 509--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">2.5.  </span> <a 
 id="x1-130002.5"></a>Inne ważniejsze programy TeX Live</h4>
<!--l. 511--><p class="noindent" >Poniżej zestawiono kilka innych, najczęściej używanych programów, dostępnych w dystrybucji TeX
Live:
</p><!--l. 514--><p class="indent" >
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">bibtex, biber</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 516--><p class="noindent" >wspomagają tworzenie spisów bibliograficznych;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">makeindex, upmendex, xindex, xindy</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 518--><p class="noindent" >wspomagają tworzenie posortowanych skorowidzów;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">dvips</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 520--><p class="noindent" >pozwala konwertować DVI do PostScript;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">dvipdfmx</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 522--><p class="noindent" >pozwala konwertować DVI do PDF, metoda alternatywna w stosunku do wspomnianego wyżej
     programu pdfTeX;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">xdvi</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 525--><p class="noindent" >przeglądarka plików DVI dla X Window;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">dviconcat, dviselect</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 527--><p class="noindent" >programy do manipulacji stronami w plikach DVI;
                                                                                     
                                                                                     
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">psselect, psnup, </span><span 
class="ec-lmss-10">…</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 530--><p class="noindent" >narzędzia do manipulacji na plikach postscriptowych;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">pdfjam, pdfjoin, </span><span 
class="ec-lmss-10">…</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 533--><p class="noindent" >: narzędzia do manipulacji na plikach PDF;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">context, mtxrun</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 536--><p class="noindent" >: programy uruchomieniowe dla ConTeXt;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">htlatex, </span><span 
class="ec-lmss-10">…</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 538--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">tex4ht</span>: postprocesor konwersji do HTML (i XML, DocX i innych).
</p>
     </dd></dl>
<!--l. 543--><p class="indent" >   <a id="installation"></a>
</p>
   <h3 class="sectionHead"><span class="titlemark">3.  </span> <a 
 id="x1-140003"></a>Instalacja</h3>
<!--l. 547--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">3.1.  </span> <a 
 id="x1-150003.1"></a>Start instalacji</h4>
<!--l. 550--><p class="noindent" >Instalację TeX Live uruchamiamy z płytki TeX Collection DVD lub po pobraniu z sieci pakietu
instalacyjnego i jego rozpakowaniu. Dodatkowe informacje na temat różnych metod instalacji znajdziemy na
stronie     <a 
href="https://tug.org/texlive/acquire.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/acquire.html</span></a>.
</p><!--l. 555--><p class="indent" >
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 556--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Instalacja z sieci; pliki .zip lub</span><span 
class="ec-lmbx-10"> tar.gz:</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 556--><p class="noindent" >Z archiwum             CTAN,             z katalogu             <span 
class="ec-lmtt-10">systems/texlive/tlnet        </span>(
     <a 
href="https://mirror.ctan.org/systems/texlive/tlnet" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://mirror.ctan.org/systems/texlive/tlnet</span></a> powinien  przekierować  do  najbliższej,
     aktualnej kopii CTAN) należy pobrać plik <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl.zip </span>(wspólny dla Unix i Windows)
     lub  znacznie  mniejszy  <span 
class="ec-lmtt-10">install-unx.tar.gz </span>(tylko  dla  Unix).  Po  rozpakowaniu,  w katalogu
     <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl </span>znajdziemy skrypty instalacyjne <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl-windows.bat</span>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 565--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Instalacja z</span><span 
class="ec-lmbx-10"> sieci; Windows .exe:</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 565--><p class="noindent" >Z archiwum CTAN pobrać plik jak poprzednio i  kliknąć dwa razy. Na ekranie pojawi się
     okienko  widoczne  na  rys. <a 
href="#x1-15001r1">1<!--tex4ht:ref: fig:nsis --></a>,  uruchomiony  zostanie  pierwszy  krok  instalacji  i będziemy  mogli
     wybrać jedną z dwóch akcji: „Install” (zainstaluj) lub „Unpack only” (tylko rozpakuj).
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 569--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Instalacja z płytki TeX Collection DVD:</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 569--><p class="noindent" >Po uruchomieniu płytki należy przejść do katalogu  <span 
class="ec-lmtt-10">texlive </span>DVD (w Windows program
     instalacyjny  powinien  uruchomić  się  automatycznie  po  włożeniu  płytki).  DVD  otrzymamy
     w   ramach   członkostwa   w dowolnej   grupie   użytkowników   TeX-a   (rekomendowane,   w
     Polsce  to  GUST            <a 
href="http://www.gust.org.pl" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">http://www.gust.org.pl</span></a>),  możemy  też  kupić  ją  w  sklepie
     (      <a 
href="https://tug.org/store" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/store</span></a>)  lub  wypalić  z  dostępnego  w  sieci  (CTAN )  jej  obrazu  ISO.
     Można też bezpośrednio zainstalować plik obrazu (w większości systemów istnieje taka
     możliwość).  Po  zainstalowaniu  z  DVD lub  obrazu  ISO  można  aktualizować  pakiety
     bezpośrednio z internetu (patrz rozdział <a 
href="#x1-320003.4.3">3.4.3<!--tex4ht:ref: sec:dvd-install-net-updates --></a>).</p></dd></dl>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-15001r1"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 582--><p class="noindent" ><img 
src="../texlive-common/../texlive-common/nsis_installer.png" alt="pict"  
 />
</p>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 1: </span><span  
class="content">Po naciśnięciu guzika Instaluj pojawi się okienko jak na rysunku <a 
href="#x1-18062r3">3<!--tex4ht:ref: fig:basic-w32 --></a>.</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-15001r1 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
<!--l. 586--><p class="indent" >   Bez względu na źródło program instalacyjny jest ten sam. Podczas instalacji z sieci pobierane są
najnowsze aktualizacje pakietów, natomiast zawartość DVD i obrazu ISO, nie jest aktualizowana
pomiędzy corocznymi wydaniami.
</p><!--l. 591--><p class="indent" >   Gdy łączymy się z siecią poprzez serwer proxy, należy uwzględnić jego ustawienia dla programu
Wget w pliku <span 
class="ec-lmtt-10">~/.wgetrc </span>bądź poprzez modyfikację zmiennych środowiskowych (patrz
<a 
href="https://www.gnu.org/software/wget/manual/html_node/Proxies.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.gnu.org/software/wget/manual/html_node/Proxies.html</span></a>). Można też użyć dowolnego
innego programu do pobierania. Oczywiście uwaga ta jest nieistotna gdy instalujemy z DVD lub obrazu
płyty ISO.
</p><!--l. 599--><p class="noindent" >Dalsze kroki instalacji szerzej omówiono poniżej.
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.1.1.  </span> <a 
 id="x1-160003.1.1"></a>Unix</h5>
<!--l. 602--><p class="noindent" >Poniżej <span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E; </span>oznacza znak zachęty systemu (tzw. prompt); to, co wpisuje użytkownik, zaznaczono
<span 
class="ec-lmtk-10">pogrubieniem</span>. Program <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl </span>jest skryptem Perla, więc w oknie terminala należy napisać:
</p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">perl</span><span 
class="ec-lmtk-10"> /path/to/installer/install-tl</span>
</div>
</div> (można także uruchomić <span 
class="ec-lmtk-10">/path/to/installer/install-tl</span>, o ile posiada on tryb „wykonywalny”, lub
najpierw zmienić katalog poleceniem <span 
class="ec-lmtt-10">cd</span>, itd.; w dalszej części nie będziemy powtarzali wszelkich
możliwych kombinacji). Zalecane jest powiększenie okna terminala, aby wyświetlić pełną zawartość
ekranu programu instalacyjnego (rys. <a 
href="#x1-18061r2">2<!--tex4ht:ref: fig:text-main --></a>).
<!--l. 619--><p class="indent" >   Do uruchomienia w trybie graficznym (GUI; rys. <a 
href="#x1-18063r4">4<!--tex4ht:ref: fig:advanced-lnx --></a>) wymagane jest zainstalowanie w systemie Tcl/Tk.
Mając go możemy uruchomić: </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">perl</span><span 
class="ec-lmtk-10"> install-tl</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -gui</span>
</div>
</div>
<!--l. 626--><p class="indent" >   Stare opcje <span 
class="ec-lmtt-10">-wizard </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">-perltk</span>/<span 
class="ec-lmtt-10">-expert </span>realizują to samo co <span 
class="ec-lmtt-10">-gui</span>. Kompletny wykaz dostępnych opcji
można uzyskać uruchamiając: </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">perl</span><span 
class="ec-lmtk-10"> install-tl</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -help</span>
</div>
</div>
<!--l. 634--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmbx-10">O uprawnieniach w Unix: </span>program instalacyjny będzie respektować aktualną wartość <span 
class="ec-lmtt-10">umask</span>. Jeżeli
więc chcemy, aby instalacja była dostępna dla innych użytkowników, musimy ustawić wartość np.
<span 
class="ec-lmtt-10">umask 002</span>. Więcej informacji na temat <span 
class="ec-lmtt-10">umask </span>znajdziemy w dokumentacji posiadanego systemu
operacyjnego.
</p><!--l. 640--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmbx-10">Uwagi specjalne dotyczące Cygwin: </span>w odróżnieniu od wielu rzeczywistych systemów
operacyjnych, których Cygwin jest jedynie emulatorem, w środowisku tym mogą nie być domyślnie
zainstalowane niektóre programy wymagane dla instalatora TeX Live. Dodatkowe informacje – patrz
część <a 
href="#x1-190003.1.4">3.1.4<!--tex4ht:ref: sec:cygwin --></a>.
</p><!--l. 647--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.1.2.  </span> <a 
 id="x1-170003.1.2"></a>Mac OS X</h5>
<!--l. 650--><p class="noindent" >Jak wspomniano w części <a 
href="#x1-90002.1">2.1<!--tex4ht:ref: sec:tl-coll-dists --></a>, dla Mac OS X przygotowano odrębną dystrybucję MacTeX (
<a 
href="https://tug.org/mactex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/mactex</span></a>). W jej wypadku należy użyć dedykowanego programu instalacyjnego, gdyż
zmienia on w specyficzny sposób ustawienia systemu, w szczególności pozwala na łatwe przełączanie
między różnymi dystrybucjami TeX Live dla Mac OS X (MacTeX, Fink, MacPorts, …), wykorzystując tzw.
struktury danych TeXDist.
                                                                                     
                                                                                     
</p><!--l. 658--><p class="indent" >   MacTeX jest oparty na TeX Live i główne drzewa katalogów, programy są w nim dokładnie
takie same; dodano jedynie katalogi ze specyficznymi dla systemu Mac OS X dokumentacjami
i aplikacjami.
</p><!--l. 664--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.1.3.  </span> <a 
 id="x1-180003.1.3"></a>Windows</h5>
<!--l. 666--><p class="noindent" >Gdy używamy pobranego z sieci i rozpakowanego z pliku zip instalatora (bądź program ten nie uruchamia
się automatycznie po włożeniu DVD do napędu), należy uruchomić <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl-windows.bat </span>(np.
podwójnym kliknięciem myszy).
</p><!--l. 673--><p class="indent" >   Można to uczynić także z linii poleceń. Poniżej <span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E; </span>oznacza znak zachęty systemu (tzw. prompt); to,
co wpisuje użytkownik, zaznaczono <span 
class="ec-lmtk-10">pogrubieniem</span>. Gdy katalog zawierający plik instalatora jest katalogiem
bieżącym, wystarczy uruchomić: </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">install-tl-windows</span></div>
</div>
<!--l. 681--><p class="indent" >   W linii poleceń można też podać ścieżkę do programu, np. dla TeX Collection DVD:
</p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">D:</span><span 
class="ec-lmtt-10">\</span><span 
class="ec-lmtk-10">texlive</span><span 
class="ec-lmtt-10">\</span><span 
class="ec-lmtk-10">install-tl-windows</span></div>
</div> zakładając, że <span 
class="ec-lmtt-10">D: </span>jest napędem DVD. Rys. <a 
href="#x1-18062r3">3<!--tex4ht:ref: fig:basic-w32 --></a> pokazuje powitalny ekran programu instalacyjnego w trybie
graficznym (GUI) dla Windows.
<!--l. 689--><p class="indent" >   Instalacja w trybie tekstowym wymaga podania: </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">install-tl-windows</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -no-gui</span>
</div>
</div>
<!--l. 694--><p class="indent" >   Wszystkie dostępne opcje wyświetlimy uruchamiając: </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">install-tl-windows</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -help</span>
</div>
</div>
<!--l. 699--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmbx-10">Note. </span>Jeśli ten sam katalog zawiera <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl-windows.exe </span>należy dodać przedłużenie <span 
class="ec-lmtt-10">.bat </span>do
uruchamianego </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">install-tl-windows</span></div>
</div>(Tak się może zdarzyć jeśli lokalnie wykonano kopię lustrzaną katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">tlnet</span>).
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-18061r2"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<pre class="fancyvrb" id="fancyvrb1"><a 
 id="x1-18002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-8">Installing</span><span 
class="ec-lmtt-8"> TeX</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Live</span><span 
class="ec-lmtt-8"> 2022</span><span 
class="ec-lmtt-8"> from:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ...</span> 
<a 
 id="x1-18004r2"></a><span 
class="ec-lmtt-8">Platform:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64-linux</span><span 
class="ec-lmtt-8"> =&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ’GNU/Linux</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64’</span> 
<a 
 id="x1-18006r3"></a><span 
class="ec-lmtt-8">Distribution:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> inst</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (compressed)</span> 
<a 
 id="x1-18008r4"></a><span 
class="ec-lmtt-8">Directory</span><span 
class="ec-lmtt-8"> for</span><span 
class="ec-lmtt-8"> temporary</span><span 
class="ec-lmtt-8"> files:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> /tmp</span> 
<a 
 id="x1-18010r5"></a><span 
class="ec-lmtt-8">...</span> 
<a 
 id="x1-18012r6"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> Detected</span><span 
class="ec-lmtt-8"> platform:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> GNU/Linux</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Intel</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64</span> 
<a 
 id="x1-18014r7"></a> 
<a 
 id="x1-18016r8"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;B&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> binary</span><span 
class="ec-lmtt-8"> platforms:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> 1</span><span 
class="ec-lmtt-8"> out</span><span 
class="ec-lmtt-8"> of</span><span 
class="ec-lmtt-8"> 16</span> 
<a 
 id="x1-18018r9"></a> 
<a 
 id="x1-18020r10"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;S&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> set</span><span 
class="ec-lmtt-8"> installation</span><span 
class="ec-lmtt-8"> scheme:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> scheme-full</span> 
<a 
 id="x1-18022r11"></a> 
<a 
 id="x1-18024r12"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;C&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> customizing</span><span 
class="ec-lmtt-8"> installation</span><span 
class="ec-lmtt-8"> collections</span> 
<a 
 id="x1-18026r13"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> 40</span><span 
class="ec-lmtt-8"> collections</span><span 
class="ec-lmtt-8"> out</span><span 
class="ec-lmtt-8"> of</span><span 
class="ec-lmtt-8"> 41,</span><span 
class="ec-lmtt-8"> disk</span><span 
class="ec-lmtt-8"> space</span><span 
class="ec-lmtt-8"> required:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> 7239</span><span 
class="ec-lmtt-8"> MB</span> 
<a 
 id="x1-18028r14"></a> 
<a 
 id="x1-18030r15"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;D&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> directories:</span> 
<a 
 id="x1-18032r16"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> TEXDIR</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (the</span><span 
class="ec-lmtt-8"> main</span><span 
class="ec-lmtt-8"> TeX</span><span 
class="ec-lmtt-8"> directory):</span> 
<a 
 id="x1-18034r17"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> /usr/local/texlive/2022</span> 
<a 
 id="x1-18036r18"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> ...</span> 
<a 
 id="x1-18038r19"></a> 
<a 
 id="x1-18040r20"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;O&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> options:</span> 
<a 
 id="x1-18042r21"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> use</span><span 
class="ec-lmtt-8"> letter</span><span 
class="ec-lmtt-8"> size</span><span 
class="ec-lmtt-8"> instead</span><span 
class="ec-lmtt-8"> of</span><span 
class="ec-lmtt-8"> A4</span><span 
class="ec-lmtt-8"> by</span><span 
class="ec-lmtt-8"> default</span> 
<a 
 id="x1-18044r22"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> ...</span> 
<a 
 id="x1-18046r23"></a> 
<a 
 id="x1-18048r24"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;V&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> set</span><span 
class="ec-lmtt-8"> up</span><span 
class="ec-lmtt-8"> for</span><span 
class="ec-lmtt-8"> portable</span><span 
class="ec-lmtt-8"> installation</span> 
<a 
 id="x1-18050r25"></a> 
<a 
 id="x1-18052r26"></a><span 
class="ec-lmtt-8">Actions:</span> 
<a 
 id="x1-18054r27"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;I&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> start</span><span 
class="ec-lmtt-8"> installation</span><span 
class="ec-lmtt-8"> to</span><span 
class="ec-lmtt-8"> hard</span><span 
class="ec-lmtt-8"> disk</span> 
<a 
 id="x1-18056r28"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;P&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> save</span><span 
class="ec-lmtt-8"> installation</span><span 
class="ec-lmtt-8"> profile</span><span 
class="ec-lmtt-8"> to</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ’texlive.profile’</span><span 
class="ec-lmtt-8"> and</span><span 
class="ec-lmtt-8"> exit</span> 
<a 
 id="x1-18058r29"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;H&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> help</span> 
<a 
 id="x1-18060r30"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;Q&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> quit</span></pre>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 2: </span><span  
class="content">Główny ekran instalatora w trybie tekstowym (GNU/Linux)</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-18061r2 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-18062r3"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 742--><p class="noindent" ><img 
src="../texlive-common/../texlive-common/basic-w32.png" alt="pict"  
 />
</p>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 3: </span><span  
class="content">Podstawowy ekran instalatora (Windows). Przycisk „Advanced” (Zaawansowane) przywoła
ekran podobny do rys. <a 
href="#x1-18063r4">4<!--tex4ht:ref: fig:advanced-lnx --></a></span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-18062r3 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-18063r4"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 747--><p class="noindent" ><img 
src="../texlive-common/../texlive-common/advanced-lnx.png" alt="pict"  
 />
</p>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 4: </span><span  
class="content">Zaawansowany ekran instalatora GUI (GNU/Linux)</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-18063r4 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
<!--l. 753--><p class="indent" >   <a id="cygwin"></a>
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.1.4.  </span> <a 
 id="x1-190003.1.4"></a>Cygwin</h5>
<!--l. 757--><p class="noindent" >Przed instalację w tym systemie zaleca się uruchomić program <span 
class="ec-lmtt-10">setup.exe </span>i, o ile nie zostały one uprzednio
zainstalowane, zainstalować pakiety <span 
class="ec-lmtt-10">perl </span>oraz <span 
class="ec-lmtt-10">wget</span>. Ponadto zalecana jest zainstalowanie dodatkowych
pakietów: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 762--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">fontconfig </span>[wymagany dla XeTeX i LuaTeX]
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 763--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">ghostscript </span>[wymagany dla wielu narzędzi]
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 764--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">libXaw7 </span>[wymagany dla <span 
class="ec-lmtt-10">xdvi</span>]
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 765--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">ncurses </span>[udostępnia polecenie <span 
class="ec-lmtt-10">clear </span>używane przez program instalacyjny]</p></li></ul>
<!--l. 769--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.1.5.  </span> <a 
 id="x1-200003.1.5"></a>Instalator w trybie tekstowym</h5>
<!--l. 771--><p class="noindent" >Rysunek <a 
href="#x1-18061r2">2<!--tex4ht:ref: fig:text-main --></a> przedstawia główny ekran programu <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl </span>w (domyślnym) trybie tekstowym w systemie
Unix.
</p><!--l. 774--><p class="indent" >   W tym trybie nie używamy ani klawiszy kursora, ani myszy, lecz wyłącznie klawiszy alfanumerycznych
(uwaga: duże i małe litery są rozróżniane!). Wybraną opcję zatwierdzamy klawiszem Enter.
</p><!--l. 778--><p class="indent" >   Instalator w trybie tekstowym jest na tyle prosty, by działał na możliwie wielu platformach, nawet
wyposażonych jedynie w podstawowe biblioteki Perla.
</p><!--l. 783--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.1.6.  </span> <a 
 id="x1-210003.1.6"></a>Instalator w trybie graficznym</h5>
<!--l. 786--><p class="noindent" >Instalator graficzny uruchamiamy przez </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">install-tl</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -gui</span>
</div>
</div> Domyślnie uruchamia się tylko z podstawowymi opcjami, patrz rys. reffig:basic-w32. Przycisk
„Advanced” (Zaawansowane) daje dostęp do większości opcji instalatora tekstowego, zobacz
rys. <a 
href="#x1-18063r4">4<!--tex4ht:ref: fig:advanced-lnx --></a>.
<!--l. 793--><p class="indent" >   Opcje <span 
class="ec-lmtt-10">wizard </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">perltk</span>/<span 
class="ec-lmtt-10">expert </span>dla GUI powodują uruchmienie zwykłego trybu graficznego.
</p><!--l. 797--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">3.2.  </span> <a 
 id="x1-220003.2"></a>Uruchamianie instalacji</h4>
<!--l. 800--><p class="noindent" >Program instalacyjny jest z założenia na tyle prosty, że szczegółowe wyjaśnienia wydają się zbędne,
podamy tylko kilka uwag dotyczących różnych opcji i dostępnych podmenu.
</p><!--l. 804--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.2.1.  </span> <a 
 id="x1-230003.2.1"></a>Menu: binary systems (tylko Unix)</h5>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-23037r5"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<pre class="fancyvrb" id="fancyvrb2"><a 
 id="x1-23002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-8">Available</span><span 
class="ec-lmtt-8"> platforms:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (dostępne</span><span 
class="ec-lmtt-8"> platformy:)</span> 
<a 
 id="x1-23004r2"></a><span 
class="ec-lmtt-8">===============================================================================</span> 
<a 
 id="x1-23006r3"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> a</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Cygwin</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Intel</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (i386-cygwin)</span> 
<a 
 id="x1-23008r4"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> b</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Cygwin</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (x86_64-cygwin)</span> 
<a 
 id="x1-23010r5"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> c</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> MacOSX</span><span 
class="ec-lmtt-8"> current</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (10.14-)</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ARM/x86_64</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (universal-darwin)</span> 
<a 
 id="x1-23012r6"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> d</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> MacOSX</span><span 
class="ec-lmtt-8"> legacy</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (10.6-)</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (x86_64-darwinlegacy)</span> 
<a 
 id="x1-23014r7"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> e</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> FreeBSD</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (amd64-freebsd)</span> 
<a 
 id="x1-23016r8"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> f</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> FreeBSD</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Intel</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (i386-freebsd)</span> 
<a 
 id="x1-23018r9"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> g</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> GNU/Linux</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ARM64</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (aarch64-linux)</span> 
<a 
 id="x1-23020r10"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> h</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> GNU/Linux</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ARMv6/RPi</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (armhf-linux)</span> 
<a 
 id="x1-23022r11"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> i</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> GNU/Linux</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Intel</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (i386-linux)</span> 
<a 
 id="x1-23024r12"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> j</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [X]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> GNU/Linux</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (x86_64-linux)</span> 
<a 
 id="x1-23026r13"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> k</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> GNU/Linux</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64</span><span 
class="ec-lmtt-8"> with</span><span 
class="ec-lmtt-8"> musl</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (x86_64-linuxmusl)</span> 
<a 
 id="x1-23028r14"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> l</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> NetBSD</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (amd64-netbsd)</span> 
<a 
 id="x1-23030r15"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> m</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> NetBSD</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Intel</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (i386-netbsd)</span> 
<a 
 id="x1-23032r16"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> o</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Solaris</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Intel</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (i386-solaris)</span> 
<a 
 id="x1-23034r17"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> p</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Solaris</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> x86_64</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (x86_64-solaris)</span> 
<a 
 id="x1-23036r18"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> s</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Windows</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (win32)</span></pre>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 5: </span><span  
class="content">Dostępne platformy (systemy operacyjne)</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-23037r5 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
<!--l. 832--><p class="indent" >   Rysunek <a 
href="#x1-23037r5">5<!--tex4ht:ref: fig:bin-text --></a> pokazuje menu binarów w trybie tekstowym. Domyślnie instalowane są tylko
binaria dla bieżącej platformy, ale menu to pozwala wybrać także zestawy dla innych platform.
Może być to przydatne do instalacji drzewa TeX-a na serwerze i współdzielenia zasobów
w sieci dla różnych systemów operacyjnych, albo instalacji dla kilku systemów na tej samej
maszynie.
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.2.2.  </span> <a 
 id="x1-240003.2.2"></a>Wybór składników do instalacji</h5>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-24025r6"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<pre class="fancyvrb" id="fancyvrb3"><a 
 id="x1-24002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-8">Wyb</span><span 
class="ec-lmtt-8">ó</span><span 
class="ec-lmtt-8">r</span><span 
class="ec-lmtt-8"> schematu:</span> 
<a 
 id="x1-24004r2"></a><span 
class="ec-lmtt-8">===============================================================================</span> 
<a 
 id="x1-24006r3"></a><span 
class="ec-lmtt-8">a</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [X]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> pełny</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (full)</span><span 
class="ec-lmtt-8"> --</span><span 
class="ec-lmtt-8"> wszystko</span> 
<a 
 id="x1-24008r4"></a><span 
class="ec-lmtt-8">b</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> typowy</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (medium)</span><span 
class="ec-lmtt-8"> --</span><span 
class="ec-lmtt-8"> skromny</span><span 
class="ec-lmtt-8"> +</span><span 
class="ec-lmtt-8"> więcej</span><span 
class="ec-lmtt-8"> pakiet</span><span 
class="ec-lmtt-8">ó</span><span 
class="ec-lmtt-8">w</span><span 
class="ec-lmtt-8"> i</span><span 
class="ec-lmtt-8"> język</span><span 
class="ec-lmtt-8">ó</span><span 
class="ec-lmtt-8">w</span> 
<a 
 id="x1-24010r5"></a><span 
class="ec-lmtt-8">c</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> skromny</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (small)</span><span 
class="ec-lmtt-8"> --</span><span 
class="ec-lmtt-8"> podstawowy</span><span 
class="ec-lmtt-8"> +</span><span 
class="ec-lmtt-8"> xetex,</span><span 
class="ec-lmtt-8"> metapost,</span><span 
class="ec-lmtt-8"> kilka</span><span 
class="ec-lmtt-8"> język</span><span 
class="ec-lmtt-8">ó</span><span 
class="ec-lmtt-8">w</span> 
<a 
 id="x1-24012r6"></a><span 
class="ec-lmtt-8">d</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> podstawowy</span><span 
class="ec-lmtt-8"> (basic)</span><span 
class="ec-lmtt-8"> --</span><span 
class="ec-lmtt-8"> plain</span><span 
class="ec-lmtt-8"> i</span><span 
class="ec-lmtt-8"> latex</span> 
<a 
 id="x1-24014r7"></a><span 
class="ec-lmtt-8">e</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> minimalny</span><span 
class="ec-lmtt-8"> --</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> tylko</span><span 
class="ec-lmtt-8"> plain</span> 
<a 
 id="x1-24016r8"></a><span 
class="ec-lmtt-8">f</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ConTeXt</span> 
<a 
 id="x1-24018r9"></a><span 
class="ec-lmtt-8">g</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> GUST</span> 
<a 
 id="x1-24020r10"></a><span 
class="ec-lmtt-8">h</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> wyłącznie</span><span 
class="ec-lmtt-8"> schemat</span><span 
class="ec-lmtt-8"> plik</span><span 
class="ec-lmtt-8">ó</span><span 
class="ec-lmtt-8">w</span><span 
class="ec-lmtt-8"> --</span><span 
class="ec-lmtt-8"> w</span><span 
class="ec-lmtt-8"> og</span><span 
class="ec-lmtt-8">ó</span><span 
class="ec-lmtt-8">le</span><span 
class="ec-lmtt-8"> bez</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> TeX-a</span> 
<a 
 id="x1-24022r11"></a><span 
class="ec-lmtt-8">i</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> teTeX</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> --</span><span 
class="ec-lmtt-8"> obszerniejszy</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ni</span><span 
class="ec-lmtt-8">ż</span><span 
class="ec-lmtt-8"> typowy,</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ale</span><span 
class="ec-lmtt-8"> mniejszy</span><span 
class="ec-lmtt-8"> od</span><span 
class="ec-lmtt-8"> pełnego</span> 
<a 
 id="x1-24024r12"></a><span 
class="ec-lmtt-8">j</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span><span 
class="ec-lmtt-8"> wyb</span><span 
class="ec-lmtt-8">ó</span><span 
class="ec-lmtt-8">r</span><span 
class="ec-lmtt-8"> niestandardowy</span></pre>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 6: </span><span  
class="content">Schematy dostępne w instalacji</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-24025r6 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
<!--l. 861--><p class="indent" >   Rysunek <a 
href="#x1-24025r6">6<!--tex4ht:ref: fig:scheme-text --></a> pokazuje dostępne w instalacji schematy czyli obszerne zestawy pakietów, przeznaczone do
wstępnego wyboru instalowanych komponentów. Domyślny jest schemat pełny <span 
class="ec-lmtt-10">pełny </span>(rekomendowany) –
instaluje wszystkie dostępne komponenty. Jeśli wybierzemy instalację <span 
class="ec-lmtt-10">basic</span>, wtedy zostaną zainstalowane
tylko komponenty konieczne do poprawnego działania plain TeX-a i LaTeX-a. Wybór schematu <span 
class="ec-lmtt-10">skromny</span>
spowoduje zainstalowanie nieco większej liczby pakietów (jest on równoważny z instalacją BasicTeX dla
MacTeX-a). Do testowania możemy zainstalować schemat <span 
class="ec-lmtt-10">minimalny</span>, a gdy zdecydujemy się na <span 
class="ec-lmtt-10">typowy </span>lub
<span 
class="ec-lmtt-10">teTeX</span>, otrzymamy zestaw pakietów pomiędzy wymienionymi powyżej. Na rysunku <a 
href="#x1-24025r6">6<!--tex4ht:ref: fig:scheme-text --></a> oprócz wymienionych,
znajdziemy również schematy przygotowane z myślą o wybranych grupach użytkowników (np. GUST)
lub zastosowaniach (ConTeXt).
</p>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-24026r7"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<div class="center" 
>
<!--l. 868--><p class="noindent" >

</p><!--l. 870--><p class="noindent" ><img 
src="../texlive-common/../texlive-common/stdcoll.png" alt="pict"  
 />
</p>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 7: </span><span  
class="content">Menu Collections (Kolekcje)</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-24026r7 -->
</div>
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
<!--l. 875--><p class="indent" >   Wybrany schemat można zmodyfikować korzystając z menu „Kolekcje”. Rysunek <a 
href="#x1-24026r7">7<!--tex4ht:ref: fig:collections-gui --></a> pokazuje okno
„Collections” w trybie graficznym.
</p><!--l. 878--><p class="indent" >   Kolekcje są o jeden poziom bardziej szczegółowe niż schematy – w skład schematu wchodzi wiele
kolekcji, kolekcje składają się z jednego lub więcej pakietów, a pakiet (najniższy poziom grupowania w TeX
Live zawiera aktualne makra TeX-we, pliki fontów itd.
</p><!--l. 882--><p class="indent" >   Aby dokładniej niż pozwala na to menu „Kolekcje” kontrolować instalację, po zakończeniu należy
uruchomić managera instalacji <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>(patrz część <a 
href="#x1-430005">5<!--tex4ht:ref: sec:tlmgr --></a>), który pozwoli nam na przejrzenie instalacji na
poziomie pakietów.
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.2.3.  </span> <a 
 id="x1-250003.2.3"></a>Katalogi</h5>
<!--l. 890--><p class="noindent" >Domyślny układ katalogów opisano w części <a 
href="#x1-110002.3">2.3<!--tex4ht:ref: sec:texmftrees --></a> na str. <a 
href="#x1-110002.3">9<!--tex4ht:ref: sec:texmftrees --></a>. Położenie domyślne całej instalacji to
<span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/texlive/2022 </span>w systemach Unix i <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">%SystemDrive%\texlive\2022</span></span></span> w Windows. Taka
organizacja pozwala mieć kilka równoległych instalacji, każdą dla konkretnego roku wydania, i łatwo się
między nimi przełączać, zmieniając jedynie kolejność ścieżek przeszukiwania.
</p><!--l. 898--><p class="indent" >   Domyślne położenie instalacji może być zmienione przez podanie innej wartości zmiennej <span 
class="ec-lmtt-10">TEXDIR</span>
w instalatorze. Może to być spowodowane brakiem miejsca na dysku (cały TeX Live potrzebuje kilku
gigabajtów) lub uprawnień systemowych. Do zainstalowanie TeX Live nie jest konieczne posiadanie
uprawnień administratora, musimy jednak mieć uprawnienia do zapisu w docelowym katalogu. Graficzny
ekran pokazujący tę i inne opcje jest pokazany na rysunku <a 
href="#x1-18063r4">4<!--tex4ht:ref: fig:advanced-lnx --></a>.
</p><!--l. 905--><p class="indent" >   Zwykle w Windows nie musimy być administratorem aby katalog <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">%SystemDrive%\texlive\2022</span></span></span> został
utworzony.
</p><!--l. 907--><p class="indent" >   Katalogi instalacyjne można również zmienić ustawiając różne zmienne środowiskowe przed
uruchomieniem instalatora (najczęściej są to <span 
class="ec-lmtt-10">TEXLIVE_INSTALL_PREFIX </span>lub <span 
class="ec-lmtt-10">TEXLIVE_INSTALL_TEXDIR</span>);
więcej informacji można znaleźć w dokumentacji wyświetlanej poleceniem <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">install-tl</span><span 
class="ec-lmtt-10"> --help</span></span></span>
(dostępnej też online na stronie     <a 
href="https://tug.org/texlive/doc/install-tl.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/doc/install-tl.html</span></a>).
</p><!--l. 914--><p class="indent" >   Rozsądną alternatywą może być wtedy instalacja w katalogu domowym, szczególnie gdy będziemy jej
jedynym użytkownikiem. Dla zaznaczenia katalogu domowego użytkownika stosujemy zapis „<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">~</span></span></span>”, np.
<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">~/texlive/2022</span></span></span>. Zalecamy użycie katalogu z nazwą odzwierciedlającą rok wydania, co pozwoli na
zainstalowanie obok siebie różnych wydań TeX Live.
</p><!--l. 920--><p class="indent" >   Zmiana <span 
class="ec-lmtt-10">TEXDIR </span>w programie instalacyjnym zmieni także ścieżki katalogów określone przez zmienne
<span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFLOCAL</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSCONFIG</span>.
</p><!--l. 924--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME </span>jest zalecanym położeniem dla prywatnych makr i fontów użytkownika. Domyślnym
katalogiem jest <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">~/texmf</span></span></span> (<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">~/Library/texmf</span></span></span> dla Macs). W odróżnieniu od <span 
class="ec-lmtt-10">TEXDIR</span>, znak <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">~</span></span></span> jest zachowywany
w generowanych plikach konfiguracyjnych, ponieważ w wygodny sposób odnosi się do katalogu domowego
użytkownika podczas każdego uruchamiania programów. Znak ten rozwijany jest do zmiennej <span 
class="ec-lmtt-10">$HOME</span>
w Unix/Linux i <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">%USERPROFILE%</span></span></span> w Windows. Po raz kolejny należy podkreślić, że tak jak wszystkie
drzewa katalogów, <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME </span>musi mieć strukturę zgodną z TDS, w przeciwnym wypadku potrzebne pliki
mogą nie zostać znalezione.
</p><!--l. 935--><p class="indent" >   Katalog <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFVAR </span>przechowuje dane konfiguracyjne specyficzne dla każdego użytkownika.
LuaLaTeX i ConTeXt MkIV (patrz cześć <a 
href="#x1-340003.4.5">3.4.5<!--tex4ht:ref: sec:context-mkiv --></a>, str. <a 
href="#x1-340003.4.5">42<!--tex4ht:ref: sec:context-mkiv --></a>) do tych samych celów wykorzystuje
<span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCACHE</span>, której domyślną wartością jest<span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR</span>, lub, jeśli ta nie może być zapisana,
<span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFVAR</span>.
</p><!--l. 942--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.2.4.  </span> <a 
 id="x1-260003.2.4"></a>Opcje</h5>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-26025r8"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<pre class="fancyvrb" id="fancyvrb4"><a 
 id="x1-26002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-8">Wyb</span><span 
class="ec-lmtt-8">ó</span><span 
class="ec-lmtt-8">r</span><span 
class="ec-lmtt-8"> opcji:</span> 
<a 
 id="x1-26004r2"></a><span 
class="ec-lmtt-8">===============================================================================</span> 
<a 
 id="x1-26006r3"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;P&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> use</span><span 
class="ec-lmtt-8"> letter</span><span 
class="ec-lmtt-8"> size</span><span 
class="ec-lmtt-8"> instead</span><span 
class="ec-lmtt-8"> of</span><span 
class="ec-lmtt-8"> A4</span><span 
class="ec-lmtt-8"> by</span><span 
class="ec-lmtt-8"> default:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span> 
<a 
 id="x1-26008r4"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;E&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> execution</span><span 
class="ec-lmtt-8"> of</span><span 
class="ec-lmtt-8"> restricted</span><span 
class="ec-lmtt-8"> list</span><span 
class="ec-lmtt-8"> of</span><span 
class="ec-lmtt-8"> programs:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [X]</span> 
<a 
 id="x1-26010r5"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;F&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> create</span><span 
class="ec-lmtt-8"> all</span><span 
class="ec-lmtt-8"> format</span><span 
class="ec-lmtt-8"> files:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> [X]</span> 
<a 
 id="x1-26012r6"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;D&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> install</span><span 
class="ec-lmtt-8"> font/macro</span><span 
class="ec-lmtt-8"> doc</span><span 
class="ec-lmtt-8"> tree:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> [X]</span> 
<a 
 id="x1-26014r7"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;S&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> install</span><span 
class="ec-lmtt-8"> font/macro</span><span 
class="ec-lmtt-8"> source</span><span 
class="ec-lmtt-8"> tree:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> [X]</span> 
<a 
 id="x1-26016r8"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;L&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> create</span><span 
class="ec-lmtt-8"> symlinks</span><span 
class="ec-lmtt-8"> in</span><span 
class="ec-lmtt-8"> standard</span><span 
class="ec-lmtt-8"> directories:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> [</span><span 
class="ec-lmtt-8"> ]</span> 
<a 
 id="x1-26018r9"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> binaries</span><span 
class="ec-lmtt-8"> to:</span> 
<a 
 id="x1-26020r10"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> manpages</span><span 
class="ec-lmtt-8"> to:</span> 
<a 
 id="x1-26022r11"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> info</span><span 
class="ec-lmtt-8"> to:</span> 
<a 
 id="x1-26024r12"></a><span 
class="ec-lmtt-8"> &#x003C;Y&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-8"> after</span><span 
class="ec-lmtt-8"> install,</span><span 
class="ec-lmtt-8"> set</span><span 
class="ec-lmtt-8"> CTAN</span><span 
class="ec-lmtt-8"> as</span><span 
class="ec-lmtt-8"> source</span><span 
class="ec-lmtt-8"> for</span><span 
class="ec-lmtt-8"> package</span><span 
class="ec-lmtt-8"> updates:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> [X]</span></pre>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 8: </span><span  
class="content">Menu: Opcje w Unix</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-26025r8 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
<!--l. 964--><p class="indent" >   Więcej informacji na temat opcji w trybie tekstowym, przedstawionych na rysunku <a 
href="#x1-26025r8">8<!--tex4ht:ref: fig:options-text --></a> podajemy
poniżej.
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 967--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">use letter size instead of A4 by default:</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 967--><p class="noindent" >(zamiast domyślnego A4 użyj formatu letter) Pozwala zmienić domyślny format papieru.
     Zaleca się, aby format papieru określać dla każdego dokumentu (nawet jeśli ma być taki
     sam jak domyślny).
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 971--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">execution of restricted list of programs:</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 971--><p class="noindent" >(zezwalaj  na  uruchomienie  niektórych  programów)  Od  TeX  Live 2010  niektóre  programy
     pomocnicze są uruchamiane domyślnie. Ich listę (bardzo krótką) można znaleźć w pliku
     <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>. Szczegóły znajdziemy w części „Wydanie 2010” (<a 
href="#x1-780009.1.7">9.1.7<!--tex4ht:ref: sec:2010news --></a>).
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 976--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">create all format files:</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 976--><p class="noindent" >(generuj pliki formatów) Zaleca się pozostawić tę opcję włączoną aby uniknąć niepotrzebnych
     problemów przy dynamicznym tworzeniu formatów. Więcej informacji można znaleźć w
     dokumentacji <span 
class="ec-lmss-10">fmtutil</span>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 987--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">install font/macro </span><span 
class="ec-lmbx-10">…</span><span 
class="ec-lmbx-10"> tree:</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 987--><p class="noindent" >Ładuje/instaluje dokumentacje i źródła zawarte w większości pakietów. Wyłączenie tej opcji
     nie jest zalecane.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 990--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">create symlinks in standard directories:</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 990--><p class="noindent" >(utwórz  dowiązania  w standardowych  katalogach)  Opcja  ta  (dotyczy  tylko  Unix)  pozwala
     uniknąć ustawiania zmiennych środowiskowych. Bez tej opcji katalogi TeX Live muszą być
     dodane ręcznie do (<span 
class="ec-lmtt-10">PATH</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">MANPATH </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">INFOPATH</span>). Wybranie opcji wymaga posiadania uprawnień
     do zapisu w katalogach docelowych. Zdecydowanie zaleca się <span 
class="ec-lmri-10">nie </span>używać tej opcji, bo może
     to  powodować  kolizje  z już  zainstalowanym  w systemie  środowiskiem  TeX;  może  być
     ona przydatna jedynie wtedy, gdy w standardowych katalogach (np. <span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/bin</span>) nie ma
     żadnych programów TeX-owych. Nie zastępuj za pomocą tej opcji istniejących w systemie
     plików, na przykład przez podanie katalogów systemowych. Najbezpieczniejszym i zalecanym
     podejściem jest pozostawić opcję niezaznaczoną.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1004--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">after installation, set CTAN as source for package updates:</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1004--><p class="noindent" >(po instalacji ustaw CTAN jako źródło aktualizacji pakietów). Gdy instalujemy z DVD, opcja
     ta jest domyślnie włączona, co pozwala zaktualizować zainstalowane pakiety z sieci (z kopii
     CTAN). Jedynym powodem, dla którego moglibyśmy wyłączyć tę opcję, jest sytuacja, gdy
     instalujemy tylko część pakietów i zamierzamy potem doinstalować z DVD inne. Tak czy
     inaczej, repozytorium pakietów do instalacji (i do aktualizacji) może być w każdej chwili
     zmienione; patrz część <a 
href="#x1-280003.3.1">3.3.1<!--tex4ht:ref: sec:location --></a> i część <a 
href="#x1-320003.4.3">3.4.3<!--tex4ht:ref: sec:dvd-install-net-updates --></a>.
</p>
     </dd></dl>
<!--l. 1015--><p class="indent" >   Opcje specyficzne dla systemu Windows występujące w zaawansowanym interfejsie GUI:
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 1017--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">adjust searchpath</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1017--><p class="noindent" >Ta opcja zapewnia, że wszystkie programy będą miały w swoich ścieżkach wyszukiwania
     dostęp do drzewa katalogów TeX Live.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1021--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">add menu shortcuts</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1021--><p class="noindent" >Po wybraniu tej opcji w menu Start systemu Windows pojawi się podmenu TeX Live. Oprócz
                                                                                     
                                                                                     
     opcji  „TeX  Live  menu”  i „No  shortcuts”  istnieje  trzecia  „Launcher  entry”.  Jest  ona  opisana
     w części <a 
href="#x1-410004.1">4.1<!--tex4ht:ref: sec:sharedinstall --></a>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1026--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">File associations</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1026--><p class="noindent" >Pozwala zmienić powiązania plików z programami. Dostępne są warianty: „Only new” (powiąż
     pliki  z aplikacjami,  ale  tylko  nowe,  nie  zmieniając  powiązań  dla  plików  już  istniejących
     w instalacji), „All” (Wszystkie) i „None” (Żadne).
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1031--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">install TeXworks front end</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1031--><p class="noindent" >Zainstaluj edytor TeXworks.</p></dd></dl>
<!--l. 1034--><p class="indent" >   Po wykonaniu wszystkich potrzebnych ustawień można rozpocząć instalację (klawisz „I” lub przycisk
„Install TeX Live”). Po instalacji zaleca się zajrzeć do części <a 
href="#x1-290003.4">3.4<!--tex4ht:ref: sec:postinstall --></a>, bo być może będą niezbędne dodatkowe
kroki.
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">3.3.  </span> <a 
 id="x1-270003.3"></a>Parametry instalacji z linii poleceń</h4>
<!--l. 1044--><p class="noindent" >Uruchom </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">install-tl</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -help</span>
</div>
</div> aby wyświetlić wszystkie dostępne parametry. Aby użyć danej opcji należy jej nazwę poprzedzić
znakiem <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">-</span></span></span> lub <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">--</span></span></span>. Oto najczęściej używane:
<!--l. 1051--><p class="noindent" >
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">-gui</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1052--><p class="noindent" >Użyj  (jeśli  to  możliwe)  programu  w wersji  graficznej  (GUI).  Wersja  graficzna  wymaga
     modułu Tcl/Tk w wersji 8.5 lub wyższej. Obecnie w przypadku Mac OS X trzeba zainstalować
     Tcl/Tk samodzielnie, jeśli nie chce się korzystać z instalatora MacTeX-a, dla Windows jest
     dystrybuowany z TeX Live. Starsze opcje <span 
class="ec-lmtt-10">-gui=perltk </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">-gui=wizard </span>są nadal dostępne, ale
     uruchomiają ten sam interfejs GUI. Jeśli Perl/Tk i Tcl/Tk są niedostępne, program instalacyjny
     uruchomiony zostanie w trybie tekstowym.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">-no-gui</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1058--><p class="noindent" >Wymusza użycie instalatora w trybie tekstowym.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">-lang </span><span 
class="ec-lmro-10">LL</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1060--><p class="noindent" >Pozwala wybrać język komunikatów, <span 
class="ec-lmri-10">LL </span>oznacza tu dwuliterowy kod języka komunikatów
     instalatora. Listę dostępnych języków można wyświetlić poleceniem <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">install-tl</span><span 
class="ec-lmtt-10"> --help</span></span></span>.
     Program  próbuje  automatycznie  wykryć  język  systemu,  ale  jeśli  będzie  to  niemożliwe,
     komunikaty oraz menu będą wyświetlane w języku angielskim.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">-portable</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1066--><p class="noindent" >Ta opcja pozwala zainstalować TeX Live na urządzeniu przenośnym, np. na pendrivie. Może
     ona być użyta zarówno w trybie tekstowym (poleceniem <span 
class="ec-lmtt-10">V</span>), jak i przez wybór odpowiedniego
     przycisku programu instalacyjnego w trybie GUI (patrz część  <a 
href="#x1-420004.2">4.2<!--tex4ht:ref: sec:portable-tl --></a>).
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">-profile </span><span 
class="ec-lmro-10">plik</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1071--><p class="noindent" >Wczytuje  <span 
class="ec-lmro-10">plik  </span>profilu  instalacji  i przebiega  ona  bez  interakcji  ze  strony  użytkownika;
     program  instalacyjny  zapisuje  plik  <span 
class="ec-lmtt-10">texlive.profile </span>w katalogu  <span 
class="ec-lmtt-10">tlpkg </span>naszej  instalacji,  co
     pozwala wykorzystać go dla powielenia w trybie wsadowym wszystkich wyborów i ustawień
     w kolejnych instalacjach.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">-repository </span><span 
class="ec-lmro-10">url-lub-</span><span 
class="ec-lmro-10">ś</span><span 
class="ec-lmro-10">cie</span><span 
class="ec-lmro-10">ż</span><span 
class="ec-lmro-10">ka</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1078--><p class="noindent" >Pozwala określić inne niż domyślne źródło instalacji (patrz poniżej).
     </p><!--l. 1081--><p class="noindent" ><a id="opt-in-place"></a>
                                                                                     
                                                                                     
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">-in-place</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1082--><p class="noindent" >(Dokumentacja ma charakter wyłącznie uzupełniający: Nie używaj tego chyba że wiesz, co
     robisz) Jeśli już posiadamy kopię repozytorium TeX Live uzyskaną via rsync, svn itp. (patrz
     <a 
href="https://tug.org/texlive/acquire-mirror.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/acquire-mirror.html</span></a>),  opcja  ta  pozwala  na  wykorzystanie  jako
     instalacji owej kopii i jedynie wykona kroki poinstalacyjne (konfigurację). <br 
class="newline" /><span 
class="ec-lmbx-10">Uwaga:  </span>plik  <span 
class="ec-lmtt-10">tlpkg/texlive.tlpdb </span>może  zostać  nadpisany,  a  więc  warto  go  uprzednio
     skopiować  w bezpieczne  miejsce.  Ponadto  usuwanie  zbędnych  pakietów  należy  wtedy
     wykonać ręcznie, słowem – użycie tej opcji zaleca się jedynie zaawansowanym użytkownikom.
     Opcja ta jest niedostępna w programie instalacyjnym z interfejsem graficznym.</p></dd></dl>
<!--l. 1096--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.3.1.  </span> <a 
 id="x1-280003.3.1"></a>Parametr <span 
class="ec-lmtt-10">-repository</span></h5>
<!--l. 1099--><p class="noindent" >Domyślnym repozytorium pakietów dla TeX Live jest kopia (<span 
class="ec-lmri-10">mirror</span>) CTAN, znajdywana automatycznie
poprzez serwis     <a 
href="https://mirror.ctan.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://mirror.ctan.org</span></a>.
</p><!--l. 1102--><p class="indent" >   Parametrowi <span 
class="ec-lmtt-10">-repository </span>można przypisać adres w sieci (rozpoczynający się od <span 
class="ec-lmtt-10">ftp:</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">http:</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">https:</span>
lub <span 
class="ec-lmtt-10">file:/</span>) lub pełną ścieżkę do kopii repozytorium pakietów na dysku (np. pobranej za pomocą
programu <span 
class="ec-lmtt-10">wget </span>lub <span 
class="ec-lmtt-10">rsync</span>). (Podając adres <span 
class="ec-lmtt-10">http:</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">https: </span>lub <span 
class="ec-lmtt-10">ftp: </span>należy zwrócić uwagę, że końcowy
znak „<span 
class="ec-lmtt-10">/</span>” lub składowa „<span 
class="ec-lmtt-10">/tlpkg</span>” są ignorowane.)
</p><!--l. 1109--><p class="indent" >   Przykładowo, można wybrać konkretną kopię (zwierciadło) CTAN z 
<a 
href="https://ctan.example.org/tex-archive/systems/texlive/tlnet/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.example.org/tex-archive/systems/texlive/tlnet/</span></a> podstawiając prawdziwą nazwę hosta i
jego konkretną ścieżkę do korzenia CTAN, zamiast <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">ctan.example.org/tex-archive</span></span></span>. Lista kopii
CTAN dostępna jest na stronie     <a 
href="https://ctan.org/mirrors" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.org/mirrors</span></a>.
</p><!--l. 1115--><p class="indent" >   Jeśli podany argument wskazuje na lokalny dysk (ścieżkę bądź adres <span 
class="ec-lmtt-10">file:/</span>), wybrana zostanie
instalacja ze skompresowanych plików zawartych w podkatalogu <span 
class="ec-lmtt-10">archive </span>(nawet jeśli są dostępne pliki
nieskompresowane).
</p><!--l. 1119--><p class="indent" >   <a id="postinstall"></a>
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">3.4.  </span> <a 
 id="x1-290003.4"></a>Czynności poinstalacyjne</h4>
<!--l. 1123--><p class="noindent" >Mogą być wymagane jakieś czynności poinstalacyjne.
</p><!--l. 1125--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.4.1.  </span> <a 
 id="x1-300003.4.1"></a>Zmienne środowiska dla Unix</h5>
<!--l. 1128--><p class="noindent" >Użycie opisanej w części <a 
href="#x1-260003.2.4">3.2.4<!--tex4ht:ref: sec:options --></a> opcji tworzenia dowiązań symbolicznych w standardowych katalogach nie
wymaga zmian w zmiennych środowiska systemowego. Niemniej jednak w systemach Unix po instalacji
należy do zmiennej <span 
class="ec-lmtt-10">PATH </span>dodać ścieżkę do programów TeX Live. (W Windows program instalacyjny
czyni to za nas).
</p><!--l. 1134--><p class="indent" >   Każda z obsługiwanych platform ma własny podkatalog w ramach <span 
class="ec-lmtt-10">TEXDIR/bin</span>. Listę platform
i odpowiadających im katalogów przedstawiono na rys. <a 
href="#x1-23037r5">5<!--tex4ht:ref: fig:bin-text --></a>.
</p><!--l. 1138--><p class="indent" >   Również korzystanie z systemowych przeglądarek dokumentacji <span 
class="ec-lmss-10">man </span>i <span 
class="ec-lmss-10">info </span>staje się możliwe dopiero po
dodaniu odpowiednich katalogów do ich ścieżek przeszukiwania. Strony <span 
class="ec-lmss-10">man </span>mogą być także
znajdywane automatycznie po dodaniu ścieżki ich położenia do <span 
class="ec-lmtt-10">MANPATH</span>.
</p><!--l. 1144--><p class="indent" >   Dla powłoki zgodnej z Bourne takiej jak <span 
class="ec-lmss-10">bash</span>, używając na przykład Intel x86 GNU/Linux i domyślnej
konfiguracji TeX Live, należałoby edytować plik <span 
class="ec-lmtt-10">$HOME/.profile </span>(lub inny pochodzący z <span 
class="ec-lmtt-10">.profile</span>)
i dopisać linie:
</p>
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb5"><a 
 id="x1-30002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-9">PATH=/usr/local/texlive/2022/bin/x86_64-linux:$PATH;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> export</span><span 
class="ec-lmtt-9"> PATH</span> 
<a 
 id="x1-30004r2"></a><span 
class="ec-lmtt-9">MANPATH=/usr/local/texlive/2022/texmf-dist/doc/man:$MANPATH;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> export</span><span 
class="ec-lmtt-9"> MANPATH</span> 
<a 
 id="x1-30006r3"></a><span 
class="ec-lmtt-9">INFOPATH=/usr/local/texlive/2022/texmf-dist/doc/info:$INFOPATH;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> export</span><span 
class="ec-lmtt-9"> INFOPATH</span></pre>
<!--l. 1153--><p class="indent" >   W wypadku csh lub tcsh należy zmodyfikować plik <span 
class="ec-lmtt-10">$HOME/.cshrc </span>i dopisać linie:
</p>
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb6"><a 
 id="x1-30008r1"></a><span 
class="ec-lmtt-9">setenv</span><span 
class="ec-lmtt-9"> PATH</span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texlive/2022/bin/x86_64-linux:$PATH</span> 
<a 
 id="x1-30010r2"></a><span 
class="ec-lmtt-9">setenv</span><span 
class="ec-lmtt-9"> MANPATH</span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texlive/2022/texmf-dist/doc/man:$MANPATH</span> 
<a 
 id="x1-30012r3"></a><span 
class="ec-lmtt-9">setenv</span><span 
class="ec-lmtt-9"> INFOPATH</span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texlive/2022/texmf-dist/doc/info:$INFOPATH</span></pre>
<!--l. 1160--><p class="indent" >   Jeśli nie używasz systemu <span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-linux</span>, użyj odpowiedniej nazwy; podobnie jeśli instalacja nie
została przeprowadzona w domyślnym katalogu, należy zmienić nazwę katalogu.
                                                                                     
                                                                                     
</p><!--l. 1163--><p class="indent" >   Jeśli jakieś ustawienia zawarto już w prywatnych plikach konfiguracyjnych, wówczas oczywiście
katalogi TeX Live powinny być tam odpowiednio wkomponowane.
</p><!--l. 1166--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.4.2.  </span> <a 
 id="x1-310003.4.2"></a>Zmienne środowiska: konfiguracja globalna</h5>
<!--l. 1169--><p class="noindent" >Jeśli zmiany mają być na poziomie globalnym albo jeśli mają dotyczyć nowego użytkownika systemu, to
należy to zrobić na własną rękę – jest zbyt wiele możliwości dotyczących miejsca i sposobu
konfigurowania w różnych systemach aby je wszystkie tutaj opisywać.
</p><!--l. 1174--><p class="indent" >   Nasze dwie rady są następujące: 1) można sprawdzić plik <span 
class="ec-lmtt-10">/etc/manpath.config </span>i, jeśli istnieje,
dodać w nim wiersze
</p>
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb7"><a 
 id="x1-31002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-9">MANPATH_MAP</span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texlive/2021/bin/x86_64-linux</span><span 
class="ec-lmtt-9"> \</span> 
<a 
 id="x1-31004r2"></a><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texlive/2021/texmf-dist/doc/man</span></pre>
<!--l. 1180--><p class="noindent" >2) można sprawdzić plik <span 
class="ec-lmtt-10">/etc/environment</span>, w którym może być zdefiniowana ścieżka wyszukiwania
i inne domyślne zmienne środowiska.
</p><!--l. 1183--><p class="indent" >   W każdym katalogu w plikami wykonywalnymi systemów uniksowych możemy też utworzyć
symboliczne dowiązanie o nazwie <span 
class="ec-lmtt-10">man </span>do katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/doc/man</span>. Niektóre programy <span 
class="ec-lmtt-10">man</span>, np.
standardowy program <span 
class="ec-lmtt-10">man </span>w systemie Mac OS X automatycznie znajdą to dowiązanie, likwidując potrzebę
jakiegokolwiek działania z naszej strony.
</p><!--l. 1189--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.4.3.  </span> <a 
 id="x1-320003.4.3"></a>Aktualizacje z internetu po instalacji z DVD</h5>
<!--l. 1192--><p class="noindent" >Po instalacji TeX Live z DVD i <span 
class="ec-lmri-10">po modyfikacji </span>ścieżki wyszukiwania programów (jak opisano to
powyżej), możemy pobrać z internetu aktualizacje pakietów:
</p>
   <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtk-10"> option</span><span 
class="ec-lmtk-10"> repository</span><span 
class="ec-lmtk-10"> https://mirror.ctan.org/systems/texlive/tlnet</span>
</div>
</div>
<!--l. 1200--><p class="indent" >   Wówczas pakiety będą aktualizowane z najbliższej, automatycznie znalezionej kopii archiwów
CTAN (co domyślnie włączono podczas instalacji). Jeśli wystąpiły problemy z automatycznym wyborem
archiwum, należy podać konkretny adres (listę adresów znajdziemy na     <a 
href="https://ctan.org/mirrors" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.org/mirrors</span></a>)
wraz z pełną ścieżką do podkatalogu <span 
class="ec-lmtt-10">tlnet</span>.
</p><!--l. 1206--><p class="indent" >   <a id="xetexfontconfig"></a> <a id="sysfontconfig"></a>
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.4.4.  </span> <a 
 id="x1-330003.4.4"></a>Konfiguracja fontów dla XeTeX i LuaTeX</h5>
<!--l. 1211--><p class="noindent" >XeTeX i LuaTeX mogą używać wszystkich fontów zainstalowanych w systemie, nie tylko tych
znajdujących się w katalogach TeX-owych. Oba programy korzystają tu ze zbliżonych, ale jednak różnych
metod.
</p><!--l. 1215--><p class="indent" >   W systemach Windows fonty dostarczone z TeX Live są automatycznie dostępne dla programu XeTeX
poprzez odwołanie do nazwy fontu. W Mac OS X wyszukanie fontów wymaga dodatkowych kroków; patrz
strona MacTeX w sieci (    <a 
href="https://tug.org/mactex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/mactex</span></a>). Dla innych systemów uniksowych należy
skonfigurować system tak, aby dowolny program mógł znaleźć fonty dostarczone w TeX
Live. Aby to ułatwić, podczas instalacji pakietu <span 
class="ec-lmss-10">xetex </span>tworzony jest plik konfiguracyjny fontów:
<span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR/fonts/conf/texlive-fontconfig.conf</span>.
</p><!--l. 1224--><p class="indent" >   Aby udostępnić fonty TeX Live dla innych aplikacji systemu (zakładając, że mamy odpowiednie
uprawnienia) należy wykonać następujące czynności:
     </p><ol  class="enumerate1" >
<li 
  class="enumerate" id="x1-33002x1">
     <!--l. 1228--><p class="noindent" >skopiować <span 
class="ec-lmtt-10">texlive-fontconfig.conf </span>do <span 
class="ec-lmtt-10">/etc/fonts/conf.d/09-texlive.conf</span>;
                                                                                     
                                                                                     
     </p></li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-33004x2">
     <!--l. 1230--><p class="noindent" >uruchomić <span 
class="ec-lmtk-10">fc-cache -fsv</span>.</p></li></ol>
<!--l. 1233--><p class="indent" >   Jeśli nie mamy odpowiednich uprawnień aby wykonać kroki przedstawione powyżej lub chcemy fonty
TeX Live udostępnić tylko jednemu użytkownikowi, możemy:
     </p><ol  class="enumerate1" >
<li 
  class="enumerate" id="x1-33006x1">
     <!--l. 1236--><p class="noindent" >skopiować plik <span 
class="ec-lmtt-10">texlive-fontconfig.conf </span>do <span 
class="ec-lmtt-10">~/.fonts.conf</span>, gdzie <span 
class="ec-lmtt-10">~ </span>oznacza nasz katalog
     domowy.
     </p></li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-33008x2">
     <!--l. 1238--><p class="noindent" >uruchomić <span 
class="ec-lmtk-10">fc-cache -fv</span>.</p></li></ol>
<!--l. 1241--><p class="indent" >   Aby wyświetlić nazwy fontów systemowych trzeba uruchomić program <span 
class="ec-lmtt-10">fc-list</span>. Uruchomienie go
z dodatkową opcją <span 
class="ec-lmtt-10">fc-list : family style file spacing </span>wyświetli więcej interesujących
informacji.
</p><!--l. 1246--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.4.5.  </span> <a 
 id="x1-340003.4.5"></a>ConTeXt Mark IV</h5>
<!--l. 1249--><p class="noindent" >Po zainstalowaniu TeX Live, zarówno tzw. „stary” ConTeXt (Mark II), jak i nowy ConTeXt (Mark IV)
powinny działać bez problemów, o ile do aktualizacji będziemy używać wyłącznie programu
<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span></span></span>.
</p><!--l. 1253--><p class="indent" >   Ponieważ ConTeXt MkIV nie stosuje biblioteki kpathsea do wyszukiwania plików, po zainstalowaniu
ręcznie nowych plików (bez użycia <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span></span></span>) każdy użytkownik MkIV musi uruchomić:
</p>
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb8"><a 
 id="x1-34002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-9">context</span><span 
class="ec-lmtt-9"> --generate</span></pre>
<!--l. 1259--><p class="noindent" >aby odświeżyć dane buforowe ConTeXt. Wygenerowane pliki zostaną zapisane w katalogach wskazywanych
przez zmienną <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCACHE </span>(domyślną wartością tej zmiennej w TeX Live jest <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR;TEXMFVAR</span></span></span>).
</p><!--l. 1264--><p class="indent" >   ConTeXt MkIV przeszuka wszystkie ścieżki wymienione w <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCACHE</span></span></span> i zapisze dane w pierwszej
ścieżce, która jest dostępna do zapisu. Gdy dane buforowe są zduplikowane, podczas ich odczytywania
zostaną wykorzystane ostatnio znalezione.
</p><!--l. 1269--><p class="indent" >   Więcej informacji znajdziemy na stronach:     <a 
href="https://wiki.contextgarden.net/Running_Mark_IV" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://wiki.contextgarden.net/Running_Mark_IV</span></a>.
</p><!--l. 1272--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.4.6.  </span> <a 
 id="x1-350003.4.6"></a>Integracja lokalnych i prywatnych pakietów makr</h5>
<!--l. 1275--><p class="noindent" >Jak już wspomniano w części <a 
href="#x1-110002.3">2.3<!--tex4ht:ref: sec:texmftrees --></a>, katalog <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFLOCAL </span>(domyślnie <span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/texlive/texmf-local</span>
lub <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">%SystemDrive%\texlive\texmf-local</span></span></span> w Windows) przeznaczony jest na lokalne (np. w danej
sieci komputerowej) fonty oraz pakiety makr. Z kolei <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME </span>(domyślnie <span 
class="ec-lmtt-10">$HOME/texmf </span>lub
<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">%USERPROFILE%\texmf</span></span></span>) jest przeznaczony na prywatne makra i fonty użytkownika. W zamierzeniu oba te
katalogi powinny być zachowywane przy instalacji nowszych wersji TeX Live, a ich zawartość ma
być automatycznie dostępna dla kolejnych wydań. Zalecamy zatem, by nie przedefiniowywać
<span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFLOCAL</span>, co w przyszłości (przy następnych wydaniach TeX Live) pozwoli uniknąć ręcznego
konfigurowania.
</p><!--l. 1286--><p class="indent" >   W obu drzewach katalogów pliki powinny być umieszczane w odpowiednich podkatalogach, zgodnie
z zaleceniami TDS (patrz:     <a 
href="https://tug.org/tds" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/tds</span></a>, także plik <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/web2c/texmf.cnf</span>).
Przykładowo pliki klas lub makr LaTeX-a powinny być umieszczane w katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFLOCAL/tex/latex/</span>
lub <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME/tex/latex/ </span>(lub ich podkatalogach).
</p><!--l. 1293--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFLOCAL </span>po zmianie zawartości wymaga odświeżenia bazy danych – poleceniem <span 
class="ec-lmss-10">mktexlsr </span>lub
poprzez użycie przycisku „Odśwież bazy danych” w graficznym trybie programu TeX Live Manager
(<span 
class="ec-lmss-10">tlmgr</span>).
</p><!--l. 1297--><p class="indent" >   Każda z tych zmiennych ma domyślnie przypisany pojedynczy katalog, ale nie musi być to regułą.
Jeśli testujemy różne wersje pakietów, możemy do własnych celów zakładać kolejne drzewa
katalogów i przełączać kolejność ich przeszukiwania. Wystarczy zadeklarować zmienną <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME </span>dla
                                                                                     
                                                                                     
listy katalogów, które oddzielamy przecinkami i umieszczamy w klamrach:
                                                                                     
                                                                                     
</p>
   <pre class="verbatim" id="verbatim-1">
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb9"><a 
 id="x1-35002r1"></a>  TEXMFHOME = {/my/dir1,/mydir2,/a/third/dir}</pre>
</pre>
<!--l. 1305--><p class="nopar" >
</p><!--l. 1307--><p class="indent" >   W części <a 
href="#x1-590007.1.5">7.1.5<!--tex4ht:ref: sec:brace-expansion --></a> opisano dokładniej analizę listy katalogów umieszczonych w klamrach.
</p><!--l. 1310--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">3.4.7.  </span> <a 
 id="x1-360003.4.7"></a>Integracja fontów z innych źródeł</h5>
<!--l. 1312--><p class="noindent" >Dla TeX-a i pdfTeX-a jest to, niestety, skomplikowane zagadnienie. Sugerujemy aby się tym nie zajmować,
jeśli nie chce się zagłębiać w szczegóły instalowania TeX-a. Wiele fontów jest już zawartych w TeX
Live, więc można się rozejrzeć; strony pod adresem     <a 
href="https://tug.org/FontCatalogue" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/FontCatalogue</span></a> przedstawiają
skategoryzowane na różne sposoby prawie wszystkie fonty tekstowe zawarte w głównych dystrybucjach
TeX-a.
</p><!--l. 1318--><p class="indent" >   Procedury instalowania i integrowania fontów opisano na stronie:    <a 
href="https://tug.org/fonts/fontinstall.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/fonts/fontinstall.html</span></a>.
</p><!--l. 1321--><p class="indent" >   Warto rozważyć użycie XeTeX-a lub LuaTeX-a, (patrz punkt <a 
href="#x1-120002.4">2.4<!--tex4ht:ref: sec:tex-extensions --></a>), które pozwalają na użycie
fiontów zainstalowanych w sysytemie operacyjnym z pominięciem jakiegokolwiek instalowania TeX-owego.
(Trzeba jednak zachować rozwagę, ponieważ użycie fontów systemowych czyni dokumenty
nieużywalnymi w innych środowiskach).
</p><!--l. 1326--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">3.5.  </span> <a 
 id="x1-370003.5"></a>Testowanie instalacji</h4>
<!--l. 1329--><p class="noindent" >Po zainstalowaniu TeX Live warto sprawdzić, czy programy działają poprawnie. Pierwszą rzeczą będzie
znalezienie programu do edycji plików. TeX Live dostarcza edytor TeXworks (    <a 
href="https://tug.org/texworks" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texworks</span></a>),
ale tylko dla Windows, zaś MacTeX edytor TeXShop (    <a 
href="https://pages.uoregon.edu/koch/texshop" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://pages.uoregon.edu/koch/texshop</span></a>).
Dla innych systemów uniksowych wybór edytora pozostawia się użytkownikowi. W zasadzie
we wszystkich systemach możemy korzystać z dowolnego edytora, operującego na czystym
tekście.
</p><!--l. 1339--><p class="indent" >   Opiszemy tu podstawowe procedury testujące funkcjonowanie instalacji w systemach Unix, ale zasady dla
Mac OS X i Windows są identyczne.
</p><!--l. 1342--><p class="indent" >
     </p><ol  class="enumerate1" >
<li 
  class="enumerate" id="x1-37002x1">
     <!--l. 1343--><p class="noindent" >Sprawdzamy najpierw, czy uruchamia się program <span 
class="ec-lmss-10">tex</span>: </p><div class="alltt">
    
     <div class="obeylines-v">
     <span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tex</span><span 
class="ec-lmtk-10"> --version</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">TeX</span><span 
class="ec-lmtt-10"> 3.14159265</span><span 
class="ec-lmtt-10"> (TeX</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Live</span><span 
class="ec-lmtt-10"> ...)</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">Copyright</span><span 
class="ec-lmtt-10"> ...</span><span 
class="ec-lmtt-10"> D.E.</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Knuth.</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">...</span></div>
     </div> Jeśli uruchomienie kończy się komunikatem <span 
class="ec-lmri-10">command not found </span>(<span 
class="ec-lmri-10">nie znaleziono polecenia</span>), oznacza
     to, że niepoprawnie zadeklarowano zmienną <span 
class="ec-lmtt-10">PATH </span>(patrz: deklaracje zmiennych środowiska na
     str. <a 
href="#x1-300003.4.1">40<!--tex4ht:ref: sec:env --></a>).
     </li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-37004x2">
     <!--l. 1355--><p class="noindent" >Następnie przetwarzamy prosty plik LaTeX-owy generując PDF: </p><div class="alltt">
    
     <div class="obeylines-v">
     <span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">pdflatex</span><span 
class="ec-lmtk-10"> sample2e.tex</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">This</span><span 
class="ec-lmtt-10"> is</span><span 
class="ec-lmtt-10"> pdfTeX</span><span 
class="ec-lmtt-10"> 3.14...</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">...</span>
                                                                                     
                                                                                     
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">Output</span><span 
class="ec-lmtt-10"> written</span><span 
class="ec-lmtt-10"> on</span><span 
class="ec-lmtt-10"> sample2e.pdf</span><span 
class="ec-lmtt-10"> (3</span><span 
class="ec-lmtt-10"> pages,</span><span 
class="ec-lmtt-10"> 142120</span><span 
class="ec-lmtt-10"> bytes).</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">Transcript</span><span 
class="ec-lmtt-10"> written</span><span 
class="ec-lmtt-10"> on</span><span 
class="ec-lmtt-10"> sample2e.log.</span>
</div>
     </div> Gdy program nie znajduje <span 
class="ec-lmtt-10">sample2e.tex </span>(bądź innych plików), może to oznaczać, że nadal
     działają poprzednie ustawienia zmiennych środowiska bądź pliki konfiguracyjne z innej (poprzedniej)
     instalacji. Szczegółową analizę, gdzie pliki są szukane i znajdowane, umożliwia diagnostyka opisana
     w części <a 
href="#x1-660007.2.4">7.2.4<!--tex4ht:ref: sec:debugging --></a> na str. <a 
href="#x1-660007.2.4">74<!--tex4ht:ref: sec:debugging --></a>.
     </li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-37006x3">
     <!--l. 1370--><p class="noindent" >Podgląd wyniku składu (pliku PDF): </p><div class="alltt">
    
     <div class="obeylines-v">
     <span 
class="ec-lmtt-10"> &#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">xpdf</span><span 
class="ec-lmtk-10"> sample2e.dvi</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> #</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Unix</span>
</div>
     </div>
     <!--l. 1375--><p class="noindent" >W nowym oknie powinien pojawić się dokument wyjaśniający podstawy LaTeX-a. (Warto go
     przeczytać będąc początkującym użytkownikiem.)
     </p><!--l. 1378--><p class="noindent" >Oczywiście istnieje wiele przeglądarek PDF; w systemach Unix używa się <span 
class="ec-lmss-10">evince </span>i <span 
class="ec-lmss-10">okular</span>. Dla Windows
     sugerujemy wypróbowanie Sumatra PDF (    <a 
href="https://www.sumatrapdfreader.org/free-pdf-reader.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.sumatrapdfreader.org/free-pdf-reader.html</span></a>).
     Przeglądarki PDF nie jest są dostarczane z TeX Live, należy więc osobno zainstalować przeglądarkę
     swojego wyboru.
     </p></li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-37008x4">
     <!--l. 1384--><p class="noindent" >Oczywiście można też nadal wygenerować dokument w oryginalnym TeX-owym formacie DVI:
     </p><div class="alltt">
    
     <div class="obeylines-v">
     <span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">latex</span><span 
class="ec-lmtk-10"> sample2e.tex</span>
</div>
     </div>
     </li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-37010x5">
     <!--l. 1389--><p class="noindent" >A następnie obejrzeć wynik: </p><div class="alltt">
    
     <div class="obeylines-v">
     <span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">xdvi</span><span 
class="ec-lmtk-10"> sample2e.dvi</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> #</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Unix</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">dviout</span><span 
class="ec-lmtk-10"> sample2e.dvi</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> #</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Windows</span>
</div>
     </div>
     <!--l. 1395--><p class="noindent" >Polecenie <span 
class="ec-lmss-10">xdvi </span>nie działa poza środowiskiem X-Window. Jeśli X-Window nie będzie uruchomione lub
     zmienna środowiskowa <span 
class="ec-lmtt-10">DISPLAY </span>będzie błędna to zamiast dokumentu pojawi się informacja „<span 
class="ec-lmtt-10">Can’t</span>
     <span 
class="ec-lmtt-10">open display</span>”.
     </p></li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-37012x6">
     <!--l. 1400--><p class="noindent" >Przetwarzanie pliku DVI do PostScript: </p><div class="alltt">
    
     <div class="obeylines-v">
     <span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">dvips</span><span 
class="ec-lmtk-10"> sample2e.dvi</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -o</span><span 
class="ec-lmtk-10"> sample2e.ps</span>
</div>
     </div>
     </li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-37014x7">
     <!--l. 1405--><p class="noindent" >lub utworzenie dokumentu w formacie PDF z DVI; to alternatywa do użycia pdfTeXa (lub XeTeXa lub
     LuaTeX-a), co niekiedy może użytecznym:
                                                                                     
                                                                                     
</p>
     <div class="alltt">
    
     <div class="obeylines-v">
     <span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">dvipdfmx</span><span 
class="ec-lmtk-10"> sample2e.dvi</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -o</span><span 
class="ec-lmtk-10"> sample2e.pdf</span>
</div>
     </div>
     </li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-37016x8">
     <!--l. 1412--><p class="noindent" >Inne przydatne pliki testowe (poza sample2e.tex):
         </p><dl class="list2"><dt class="list">
       <span 
class="ec-lmtt-10">small2e.tex</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 1414--><p class="noindent" >Plik przykładowy prostszy niż <span 
class="ec-lmtt-10">sample2e</span>.
         </p></dd><dt class="list">
       <span 
class="ec-lmtt-10">testpage.tex</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 1415--><p class="noindent" >Plik do testowania położenia wydruku na kartce papieru, przydatny do sprawdzenia, czy
         nasza drukarka nie wprowadza przesunięć.
         </p></dd><dt class="list">
       <span 
class="ec-lmtt-10">nfssfont.tex</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 1417--><p class="noindent" >Służy do wydruku tablic fontowych.
         </p></dd><dt class="list">
       <span 
class="ec-lmtt-10">testfont.tex</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 1418--><p class="noindent" >Jak wyżej, z tym że zamiast LaTeX-a trzeba użyć plain TeX.
         </p></dd><dt class="list">
       <span 
class="ec-lmtt-10">story.tex</span> </dt><dd 
class="list">
         <!--l. 1420--><p class="noindent" >Najbardziej kanoniczny plik przykładowy dla plain TeX. Na zakończenie przetwarzania
         uruchomionego poleceniem „<span 
class="ec-lmtt-10">tex story.tex</span>”, po ukazaniu się <span 
class="ec-lmtt-10">*</span>, należy wpisać „<span 
class="ec-lmtt-10">\bye</span>”.</p></dd></dl>
     </li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-37018x9">
     <!--l. 1425--><p class="noindent" >Jeśli zainstalowano pakiet <span 
class="ec-lmtt-10">xetex</span>, można przetestować użycie fontów systemowych:
     </p><div class="alltt">
    
     <div class="obeylines-v">
     <span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">xetex</span><span 
class="ec-lmtk-10"> opentype-info.tex</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">This</span><span 
class="ec-lmtt-10"> is</span><span 
class="ec-lmtt-10"> XeTeX,</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Version</span><span 
class="ec-lmtt-10"> 3.14</span><span 
class="ec-lmtt-10">…</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">...</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">Output</span><span 
class="ec-lmtt-10"> written</span><span 
class="ec-lmtt-10"> on</span><span 
class="ec-lmtt-10"> opentype-info.pdf</span><span 
class="ec-lmtt-10"> (1</span><span 
class="ec-lmtt-10"> page).</span>
     <br /><span 
class="ec-lmtt-10">Transcript</span><span 
class="ec-lmtt-10"> written</span><span 
class="ec-lmtt-10"> on</span><span 
class="ec-lmtt-10"> opentype-info.log.</span>
</div>
     </div> Gdy otrzymamy komunikat błędu: „Invalid fontname ‘Latin Modern Roman/ICU’…”, oznacza to, że
     należy zmienić konfigurację systemu, jak to opisano w punkcie <a 
href="#x1-330003.4.4">3.4.4<!--tex4ht:ref: sec:font-conf-sys --></a>.</li></ol>
<!--l. 1440--><p class="indent" >   <a id="uninstall"></a>
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">3.6.  </span> <a 
 id="x1-380003.6"></a>Usuwanie instalacji TeX Live</h4>
<!--l. 1444--><p class="noindent" >Aby usunąć prawidłowo zainstalowany TeX Live należy uruchomić:
</p>
   <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtk-10"> uninstall</span><span 
class="ec-lmtk-10"> --all</span>
</div>
</div> Jeśli nie potwierdzisz chęci usunięcia instalacji, żadna akcja nie zostanie wykonana. (Bez dodatku <span 
class="ec-lmtt-10">--all</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">uninstall </span>jest używany do usuwania pojedynczych pakietów.)
<!--l. 1452--><p class="indent" >   Nie zostaną też usunięte żadne katalogi własne użytkownika (patrz też część <a 
href="#x1-110002.3">2.3<!--tex4ht:ref: sec:texmftrees --></a>:
                                                                                     
                                                                                     
</p><!--l. 1454--><p class="noindent" >
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCONFIG</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1455--><p class="noindent" >Zawiera informacje użytkownika o zmianach w konfiguracji. Jeśli chcesz je zachować, upewnij
     się przed usunięciem, że wiesz, jak je odtworzyć.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFVAR</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1458--><p class="noindent" >Jest przeznaczony do przechowywania automatycznie generowanych danych runtime, takich jak
     pliki lokalnych formatów. Jeśli nie używasz go do innych celów, można go bezpiecznie
     usunąć.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1462--><p class="noindent" >Zawiera tylko pliki które użytkownik zainstalował samodzielnie i które nie wchodzą w skład
     dystrybucji. Jeśli chcesz przeprowadzić instalację TeX od początku warto tego nie usuwać.
</p>
     </dd></dl>
<!--l. 1466--><p class="noindent" >Możesz znaleźć ścieżkę dostępu do tych katalogów uruchamiając <span 
class="ec-lmtt-10">kpsewhich -var-value=</span><span 
class="ec-lmro-10">var</span>.
</p><!--l. 1469--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>usuwa instalację ale nie usuwa zmian wykonanych w procesie poinstalacyjnym w <span 
class="ec-lmtt-10">PATH </span>oraz
dostępu systemu do fontów TeX Live (patrz część <a 
href="#x1-290003.4">3.4<!--tex4ht:ref: sec:postinstall --></a>). Należy je usunąć ręcznie w razie
potrzeby.
</p><!--l. 1472--><p class="indent" >   Dla Windows, usuwanie instalacji może być wykonane poprzez GUI; patrz część <a 
href="#x1-470006.1">6.1<!--tex4ht:ref: sec:winfeatures --></a>.
</p><!--l. 1475--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">3.7.  </span> <a 
 id="x1-390003.7"></a>Dodatkowe oprogramowanie</h4>
<!--l. 1476--><p class="noindent" >Jeżeli zaczynasz swoją przygodę z TeX-em, lub potrzebujesz pomocy w trakcie składania dokumentu,
odwiedź stronę     <a 
href="https://tug.org/begin.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/begin.html</span></a>. Znajdziesz tam wiele przydatnych informacji.
</p><!--l. 1478--><p class="indent" >   Poniżej znajdziesz linki do innych narzędzi, które mogą przydać się w pracy z TeX-em:
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 1480--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Ghostscript</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1480--><p class="noindent" >   <a 
href="https://ghostscript.com/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ghostscript.com/</span></a>, bezpłatny interpreter plików PostScriptowych i PDF.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1481--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Perl</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1481--><p class="noindent" >   <a 
href="https://perl.org/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://perl.org/</span></a> z dodatkowymi pakietami z CPAN,     <a 
href="https://cpan.org/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://cpan.org/</span></a>
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1482--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">ImageMagick</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1482--><p class="noindent" >      <a 
href="https://imagemagick.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://imagemagick.org</span></a>,  darmowy  pakiet  do  obróbki  grafiki,  z  dostępnym  kodem
     źródłowym.  Programy  wchodzące  w  skład  pakietu  pozwalają  wyświetlić,  tworzyć,
     modyfikować i zapisywać pliki graficzne w wielu formatach.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1483--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">NetPBM</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1483--><p class="noindent" >   <a 
href="https://netpbm.sourceforge.net/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://netpbm.sourceforge.net/</span></a>, zestaw narzędzi do wsadowej konwersji i przetwarzania
     grafiki.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1485--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">TeX-oriented editors</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1485--><p class="noindent" >Istnieje wiele edytorów wygodnych w użyciu z TeX-em, wybór konkretnego należy do
     użytkownika. Poniżej kilka z dostępnych, w porządku alfabetycznym (niektóre tylko dla systemu
     Windows). </p>
         <ul class="itemize1">
         <li class="itemize">
         <!--l. 1487--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">GNU  Emacs  </span>jest  dostępny  dla  wszystkich  najważniejszych  platform  (również  dla
         Windows), zobacz     <a 
href="https://www.gnu.org/software/emacs" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.gnu.org/software/emacs</span></a>.
                                                                                     
                                                                                     
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 1488--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">AUCTeX               </span>działa               z               Emacs;               jest               dostępny
         poprzez menedżera pakietów <span 
class="ec-lmss-10">ELPA</span>. Źródła są też dostępne z CTAN. Strona domowa
         AUCTeX     <a 
href="https://www.gnu.org/software/auctex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.gnu.org/software/auctex</span></a>.
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 1490--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">SciTE </span>dostępny z     <a 
href="https://www.scintilla.org/SciTE.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.scintilla.org/SciTE.html</span></a>.
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 1492--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">Texmaker </span>darmowy, dostępny z     <a 
href="https://www.xm1math.net/texmaker" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.xm1math.net/texmaker</span></a>.
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 1494--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">TeXstudio  </span>Oparty  na  <span 
class="ec-lmss-10">Texmaker</span>,  do  którego  dodano  nowe  właściwości;  dostępny  z 
         <a 
href="https://texstudio.org/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://texstudio.org/</span></a> lub w dystrybucji proTeX.
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 1496--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">TeXnicCenter </span>darmowy, dostępny z     <a 
href="https://www.texniccenter.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.texniccenter.org</span></a>.
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 1497--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">TeXworks </span>darmowy, dostępny z     <a 
href="https://tug.org/texworks" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texworks</span></a> i instalowany jako część
         TeX Live (tylko dla Windows).
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 1499--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">Vim </span>darmowy, dostępny z     <a 
href="https://www.vim.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.vim.org</span></a>.
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 1500--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">WinEdt    </span>shareware,    dostępny    przez                      <a 
href="https://tug.org/winedt" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/winedt</span></a>   lub
         <a 
href="https://www.winedt.com" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.winedt.com</span></a>.
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 1502--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmss-10">WinShell </span>dostępny z     <a 
href="https://www.winshell.de" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.winshell.de</span></a>.</p></li></ul>
     </dd></dl>
<!--l. 1506--><p class="indent" >   Obszerniejszą listę pakietów i programów można znaleźć na     <a 
href="https://tug.org/interest.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/interest.html</span></a>.
</p><!--l. 1508--><p class="noindent" >
</p>
   <h3 class="sectionHead"><span class="titlemark">4.  </span> <a 
 id="x1-400004"></a>Instalacje zaawansowane</h3>
<!--l. 1510--><p class="noindent" >W poprzednich częściach opisano proces typowej instalacji. Teraz omówimy te bardziej wyspecjalizowane.
</p><!--l. 1513--><p class="indent" >   <a id="tlsharedinstall"></a>
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">4.1.  </span> <a 
 id="x1-410004.1"></a>Instalacje dla wielu użytkowników (lub wieloplatformowe)</h4>
<!--l. 1517--><p class="noindent" >TeX Live zaprojektowano tak, by w sieci komputerowej mogło z niego korzystać wielu użytkowników,
nawet w różnych systemach operacyjnych. Kiedy stosujemy standardową strukturę katalogów, nie ma
potrzeby konfiguracji i określania konkretnych ścieżek: położenie plików wymaganych przez programy
TeX Live jest zdefiniowane jako względne wobec samych programów. Można to zobaczyć w pliku
<span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFDIST/web2c/texmf.cnf</span>, który zawiera na przykład takie wiersze:
</p>
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb10"><a 
 id="x1-41002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-9">TEXMFROOT</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =</span><span 
class="ec-lmtt-9"> $SELFAUTOPARENT</span> 
<a 
 id="x1-41004r2"></a><span 
class="ec-lmtt-9">...</span> 
<a 
 id="x1-41006r3"></a><span 
class="ec-lmtt-9">TEXMFDIST</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =</span><span 
class="ec-lmtt-9"> $TEXMFROOT/texmf-dist</span> 
<a 
 id="x1-41008r4"></a><span 
class="ec-lmtt-9">...</span> 
<a 
 id="x1-41010r5"></a><span 
class="ec-lmtt-9">TEXMFLOCAL</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =</span><span 
class="ec-lmtt-9"> $SELFAUTOGRANDPARENT/texmf-local</span></pre>
<!--l. 1532--><p class="noindent" >W konsekwencji oznacza to, że dla różnych systemów operacyjnych bądź użytkowników wystarczy
dodać do ich ścieżek przeszukiwania tylko ścieżkę do programów TeX Live.
</p><!--l. 1536--><p class="indent" >   Możliwa jest zatem np. instalacja lokalna TeX Live, po czym przeniesienie całej struktury w inne miejsce
w sieci.
</p><!--l. 1539--><p class="indent" >   W wypadku Windows, TeX Live zawiera program uruchomiający <span 
class="ec-lmtt-10">tlaunch</span>. Jego główne okno zawiera
zawiera menu i przyciski dla różnych programów TeX-owych oraz dokumentacji, które można
                                                                                     
                                                                                     
konfigurować w pliku <span 
class="ec-lmtt-10">ini</span>. Podczas pierwszego uruchomienia program modyfikuje ścieżkę dostępu dla TeX
Live i tworzy kilka skojarzeń typów plików – ale tylko dla aktualnego użytkownika. Z tego powodu
stacje robocze, które mają w sieci lokalnej dostęp do TeX Live potrzebują jedynie skrótu do programu
<span 
class="ec-lmtt-10">tlaunch </span>w menu. Więcej o tym można przeczytać w podręczniku programu <span 
class="ec-lmtt-10">tlaunch </span>(<span 
class="ec-lmtt-10">texdoc tlaunch</span>
albo     <a 
href="https://ctan.org/pkg/tlaunch" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.org/pkg/tlaunch</span></a>).
</p><!--l. 1558--><p class="indent" >   <a id="tlportable"></a>
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">4.2.  </span> <a 
 id="x1-420004.2"></a>Instalacja przenośna (USB)</h4>
<!--l. 1562--><p class="noindent" >Aby wykonać przenośną instalację na USB, należy uruchomić program instalacyjny z opcją <span 
class="ec-lmtt-10">-portable</span>
(lub polecenie <span 
class="ec-lmtt-10">V </span>w trybie tekstowym bądź odpowiednia opcja w trybie GUI). Instalacja taka nie ingeruje
w sam system operacyjny. Można ją wykonać bezpośrednio na urządzeniu USB, lub na dysku twardym,
skąd kopiujemy ją na urządzenie przenośne.
</p><!--l. 1568--><p class="indent" >   Z technicznego punktu widzenia instalacja przenośna staje się samowystarczalna gdy ustawienia
<span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFVAR </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCONFIG </span>są równe <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFLOCAL</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR</span>, i <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSCONFIG</span>, odpowiednio;
w ten sposób nie są tworzone konfiguracje indywidualne użytkowników i pamięci podręczne
(<span 
class="ec-lmri-10">cache</span>).
</p><!--l. 1574--><p class="indent" >   Do uruchomienia programów TeX Live w takiej instalacji wystarczy w sesji terminala dodać, jak
zazwyczaj, odpowiedni katalog do zmiennej <span 
class="ec-lmtt-10">PATH</span>.
                                                                                     
                                                                                     
</p><!--l. 1578--><p class="indent" >   W Windows należy dwukrotnie kliknąć <span 
class="ec-lmtt-10">tl-tray-menu </span>w głównym katalogu instalacji
i utworzyć pomocnicze ‘tray menu’, które oferuje wybór spośród kilku podstawowych zadań,
poniżej:
</p><!--l. 1584--><p class="indent" >   <img 
src="../texlive-common/../texlive-common/tray-menu.png" alt="pict"  
 /> Wybór „More…” spowoduje wyświetlenie komunikatu z informacją, jak można dostosować menu
do własnych potrzeb.
</p><!--l. 1589--><p class="indent" >   <a id="tlmgr"></a>
</p>
   <h3 class="sectionHead"><span class="titlemark">5.  </span> <a 
 id="x1-430005"></a><span 
class="ec-lmss-10">tlmgr</span>: zarządzanie instalacją</h3>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-43001r9"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 1596--><p class="noindent" ><img 
src="../texlive-common/../texlive-common/tlshell-macos.png" alt="pict"  
 />
</p>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 9: </span><span  
class="content"><span 
class="ec-lmss-10">tlshell </span>w trybie graficznym, menu Actions (Mac OS X)</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-43001r9 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-43002r10"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 1603--><p class="noindent" ><img 
src="../texlive-common/../texlive-common/tlcockpit-packages.png" alt="pict"  
 />
</p>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 10: </span><span  
class="content"><span 
class="ec-lmss-10">tlcockpit </span>– tryb graficzny <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr</span></span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-43002r10 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
   <figure class="figure"> 

                                                                                     
                                                                                     
<a 
 id="x1-43003r11"></a>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 1611--><p class="noindent" ><img 
src="../texlive-common/../texlive-common/tlmgr-gui.png" alt="pict"  
 />
</p>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 11: </span><span  
class="content"><span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>w trybie graficznym: główne okno, po „Wczytaj” (<span 
class="ec-lmri-10">Load</span>).</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-43003r11 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
<!--l. 1616--><p class="indent" >   TeX Live zawiera program o nazwie <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr</span>, służący do dalszego zarządzania TeX Live po pierwotnej
instalacji. Jego możliwości obejmują:
</p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 1620--><p class="noindent" >instalowanie, aktualizację, tworzenie kopii zapasowych, odtwarzanie oraz usuwanie pojedynczych
     pakietów (opcjonalnie – z uwzględnieniem zależności pomiędzy pakietami);
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 1623--><p class="noindent" >wyszukiwanie i prezentowanie list pakietów oraz ich opisów;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 1624--><p class="noindent" >wyszczególnianie oraz dodawanie i usuwanie platform systemowych;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 1625--><p class="noindent" >zmianę opcji instalacji, takich jak rozmiar papieru czy zmiana położenia źródła instalacji
     (patrz część <a 
href="#x1-280003.3.1">3.3.1<!--tex4ht:ref: sec:location --></a>).</p></li></ul>
<!--l. 1629--><p class="indent" >   Program <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>całkowicie zastąpił funkcjonalność programu <span 
class="ec-lmss-10">texconfig</span>. Choć ten ostatni jest
utrzymywany nadal dostępny w dystrybucji TeX Live użytkownikow przyzwyczajonym do tego interfejsu,
zalecamy używanie <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr</span>.
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">5.1.  </span> <a 
 id="x1-440005.1"></a><span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>– tryb graficzny (GUI)</h4>
<!--l. 1636--><p class="noindent" >TeX Live dostarcza kilka trybów graficznych (GUI) dla programu <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr</span>. Rysunek <a 
href="#x1-43001r9">9<!--tex4ht:ref: fig:tlshell --></a> pokazuje <span 
class="ec-lmss-10">tlshell </span>który
jest napisany w Tcl/Tk i działa pod Windows i Mac OS X. Rysunek <a 
href="#x1-43002r10">10<!--tex4ht:ref: fig:tlcockpit --></a> pokazuje <span 
class="ec-lmss-10">tlcockpit</span>, który wymaga
programu Java w wersji 8 lub wyższej wraz z JavaFX. Oba programy są dołączone w osobnych
pakietach.
</p><!--l. 1642--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>może być uruchomiony we własnym trybie graficznym (rys. <a 
href="#x1-43003r11">11<!--tex4ht:ref: fig:tlmgr-gui --></a>) za pomocą polecenia:
</p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -gui</span>
</div>
</div> W tym przypadku wymagany jest moduł Perl/Tk, który nie jest już częścią Perla dostarczanego przez
TeX Live dla systemu Windows.
<!--l. 1650--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">5.2.  </span> <a 
 id="x1-450005.2"></a>Przykładowe wywołania <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>z linii poleceń</h4>
<!--l. 1652--><p class="noindent" >Po zainstalowaniu TeX Live można zaktualizować wszystkie pakiety: </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtk-10"> update</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -all</span>
</div>
</div> Symulację aktualizacji umożliwia: <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtk-10"> update</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -all</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -dry-run</span>
</div>
</div> bądź tylko wyliczenie, jakie pakiety będą aktualizowane: <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtk-10"> update</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -list</span>
                                                                                     
                                                                                     
</div>
</div>
<!--l. 1665--><p class="indent" >   Poniższy, bardziej rozbudowany przykład dodaje kolekcję zawierającą m.in. nowy „silnik” XeTeX,
z lokalnego repozytorium instalacji:
</p>
   <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -repository</span><span 
class="ec-lmtk-10"> /local/mirror/tlnet</span><span 
class="ec-lmtk-10"> install</span><span 
class="ec-lmtk-10"> collection-xetex</span>
</div>
</div> co pokazują komunikaty (tu w skrócie):
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb11"><a 
 id="x1-45002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-8">install:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> collection-xetex</span> 
<a 
 id="x1-45004r2"></a><span 
class="ec-lmtt-8">install:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> arabxetex</span> 
<a 
 id="x1-45006r3"></a><span 
class="ec-lmtt-8">...</span> 
<a 
 id="x1-45008r4"></a><span 
class="ec-lmtt-8">install:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> xetex</span> 
<a 
 id="x1-45010r5"></a><span 
class="ec-lmtt-8">install:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> xetexconfig</span> 
<a 
 id="x1-45012r6"></a><span 
class="ec-lmtt-8">install:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> xetex.i386-linux</span> 
<a 
 id="x1-45014r7"></a><span 
class="ec-lmtt-8">running</span><span 
class="ec-lmtt-8"> post</span><span 
class="ec-lmtt-8"> install</span><span 
class="ec-lmtt-8"> action</span><span 
class="ec-lmtt-8"> for</span><span 
class="ec-lmtt-8"> xetex</span> 
<a 
 id="x1-45016r8"></a><span 
class="ec-lmtt-8">install:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> xetex-def</span> 
<a 
 id="x1-45018r9"></a><span 
class="ec-lmtt-8">...</span> 
<a 
 id="x1-45020r10"></a><span 
class="ec-lmtt-8">running</span><span 
class="ec-lmtt-8"> mktexlsr</span> 
<a 
 id="x1-45022r11"></a><span 
class="ec-lmtt-8">mktexlsr:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> Updating</span><span 
class="ec-lmtt-8"> /usr/local/texlive/2022/texmf-dist/ls-R...</span> 
<a 
 id="x1-45024r12"></a><span 
class="ec-lmtt-8">...</span> 
<a 
 id="x1-45026r13"></a><span 
class="ec-lmtt-8">running</span><span 
class="ec-lmtt-8"> fmtutil-sys</span><span 
class="ec-lmtt-8"> --missing</span> 
<a 
 id="x1-45028r14"></a><span 
class="ec-lmtt-8">...</span> 
<a 
 id="x1-45030r15"></a><span 
class="ec-lmtt-8">Transcript</span><span 
class="ec-lmtt-8"> written</span><span 
class="ec-lmtt-8"> on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> xelatex.log.</span> 
<a 
 id="x1-45032r16"></a><span 
class="ec-lmtt-8">fmtutil:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> /usr/local/texlive/2022/texmf-var/web2c/xetex/xelatex.fmt</span><span 
class="ec-lmtt-8"> installed.</span></pre>
<!--l. 1691--><p class="indent" >   Jak widać, <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>instaluje wszystkie pakiety zależne, a także przeprowadza wymagane czynności
poinstalacyjne, jak aktualizacja bazy danych, budowa plików formatów itp. (w przykładzie
wygenerowaliśmy nowy format dla XeTeX).
</p><!--l. 1696--><p class="indent" >   Aby wyświetlić informację o pakiecie (kolekcji bądź schemacie), należy uruchomić np.:
</p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtk-10"> show</span><span 
class="ec-lmtk-10"> collection-latexextra</span>
</div>
</div> co pokaże:
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb12"><a 
 id="x1-45034r1"></a><span 
class="ec-lmtt-8">package:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> collection-latexextra</span> 
<a 
 id="x1-45036r2"></a><span 
class="ec-lmtt-8">category:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> Collection</span> 
<a 
 id="x1-45038r3"></a><span 
class="ec-lmtt-8">shortdesc:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> LaTeX</span><span 
class="ec-lmtt-8"> supplementary</span><span 
class="ec-lmtt-8"> packages</span> 
<a 
 id="x1-45040r4"></a><span 
class="ec-lmtt-8">longdesc:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> A</span><span 
class="ec-lmtt-8"> very</span><span 
class="ec-lmtt-8"> large</span><span 
class="ec-lmtt-8"> collection</span><span 
class="ec-lmtt-8"> of</span><span 
class="ec-lmtt-8"> add-on</span><span 
class="ec-lmtt-8"> packages</span><span 
class="ec-lmtt-8"> for</span><span 
class="ec-lmtt-8"> LaTeX.</span> 
<a 
 id="x1-45042r5"></a><span 
class="ec-lmtt-8">installed:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> Yes</span> 
<a 
 id="x1-45044r6"></a><span 
class="ec-lmtt-8">revision:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> 46963</span> 
<a 
 id="x1-45046r7"></a><span 
class="ec-lmtt-8">sizes:</span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> </span><span 
class="ec-lmtt-8"> 657941k</span></pre>
<!--l. 1712--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmbx-10">Uwaga: </span>pełna dokumentacja programu <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>dostępna jest pod adresem:     <a 
href="https://tug.org/texlive/tlmgr.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/tlmgr.html</span></a>
lub po uruchomieniu: </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -help</span>
</div>
</div>
<!--l. 1720--><p class="noindent" >
</p>
   <h3 class="sectionHead"><span class="titlemark">6.  </span> <a 
 id="x1-460006"></a>Uwagi dotyczące Windows</h3>
<!--l. 1723--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">6.1.  </span> <a 
 id="x1-470006.1"></a>Cechy specyficzne w systemie Windows</h4>
<!--l. 1726--><p class="noindent" >W systemie Windows program instalacyjny wykonuje kilka dodatkowych czynności:
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 1728--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Menu i skr</span><span 
class="ec-lmbx-10">ó</span><span 
class="ec-lmbx-10">ty.</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1728--><p class="noindent" >W menu systemowym Start instalowane jest podmenu ‘TeX Live’, które zawiera kilka pozycji
     dla programów działających w trybie graficznym takich jak <span 
class="ec-lmss-10">tlshell </span>(tryb graficzny dla <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr</span>) i
     <span 
class="ec-lmss-10">dviout </span>oraz dokumentacji.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1732--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Skojarzenia typ</span><span 
class="ec-lmbx-10">ó</span><span 
class="ec-lmbx-10">w plik</span><span 
class="ec-lmbx-10">ó</span><span 
class="ec-lmbx-10">w.</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1732--><p class="noindent" >Jeśli  wybrano  tę  opcję,  <span 
class="ec-lmss-10">TeXworks  </span>i  <span 
class="ec-lmss-10">Dviout  </span>otwierają  domyślne  dla  tych  programów  typy
     plików (lub, po kliknięciu prawym klawiszem myszy na danym pliku, proponują „Otwórz” i
     wybór programu). Jednakże niektóre interaktywnie wybrane przez użytkownika skojarzenia
     plików mogą przeszkadzać.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1737--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Wsparcie PostScriptu.</span> </p></dt><dd 
class="description">
                                                                                     
                                                                                     
     <!--l. 1737--><p class="noindent" >Pliki PostScriptowe są teraz przez PSviewer konwertowane do tymczasowego pliku PDF, który
     następnie jest edytowany przez domyślną przeglądarkę PDF-ów. Dla różnych formatów
     graficznych  plików  bitmapowych  kliknięcie  prawym  klawiszem  myszy  wyświetla  w menu
     „Otwórz” <span 
class="ec-lmss-10">bitmap2eps</span>. Bitmap2eps jest prostym skryptem, który pozwala na wybór programu
     <span 
class="ec-lmss-10">sam2p </span>bądź <span 
class="ec-lmss-10">bmeps</span>.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1744--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Automatyczne ustawienie zmiennych </span><span 
class="ec-lmbx-10">ś</span><span 
class="ec-lmbx-10">rodowiska.</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1744--><p class="noindent" >Po instalacji nie są wymagane żadne „ręczne” zmiany ustawień.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1747--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Odinstalowanie.</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1747--><p class="noindent" >Program   instalacyjny   rejestruje   instalację   w menu   „Dodaj/Usuń   programy”   w Panelu
     Sterowania  (instalacja  przez  administratora)  lub  w przypadku  instalacji  dla  pojedynczego
     użytkownika w TeX Live menu.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1754--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Zabezpieczenie przed zapisem.</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1754--><p class="noindent" >Jeśli instalację wykonał administrator systemu, to katalogi TeX Live są zabezpieczone przed
     zapisem przez użytkowników (przynajmniej na dysku stałym sformatowanym w NTFS).</p></dd></dl>
<!--l. 1758--><p class="noindent" >Można też skorzystać z innego sposobu instalacji, używając programu <span 
class="ec-lmtt-10">tlaunch</span>, opisanego w punkcie <a 
href="#x1-410004.1">4.1<!--tex4ht:ref: sec:sharedinstall --></a>.
</p><!--l. 1763--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">6.2.  </span> <a 
 id="x1-480006.2"></a>Programy pomocnicze dla Windows</h4>
<!--l. 1765--><p class="noindent" >Początkującym użytkownikom polecamy stronę     <a 
href="https://tug.org/begin.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/begin.html</span></a> oraz podręcznik Petera Flynna
<span 
class="ec-lmri-10">Formatting Information</span>, dostępny pod adresem    <a 
href="https://www.ctan.org/tex-archive/documentation/beginlatex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.ctan.org/tex-archive/documentation/beginlatex</span></a>.
</p><!--l. 1770--><p class="indent" >   Aby instalacja była kompletna, TeX Live wymaga kilku pomocniczych programów, które nie są
dostarczane z systemem Windows. TeX Live dostarcza je wszystkie, są one instalowane jako część TeX Live
tylko dla Windows.
</p><!--l. 1784--><p class="indent" >   Instalowane są następujące programy:
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 1786--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">Perl, Tcl/Tk i Ghostscript.</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1786--><p class="noindent" >Ponieważ  Perl  i  Ghostscript  są  niezbędne  do  poprawnego  działania  TeX  Live,  i ponieważ
     installer- i tlshell GUI są napisane w Td/Tk, TeX Live zawiera ’ukryte’ kopie tych programów.
     Oczywiście programy TeX Live, które z nich korzystają, „wiedzą” gdzie je znaleźć. To nie są
     pełne instalacje tym samym nie powinny kolidować z ewentualnie zainstalowanymi w systemie
     programami Perl i Ghostscript czy Td/Tk.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1809--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">dviout.</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1809--><p class="noindent" >Instalowany  jest  także  <span 
class="ec-lmss-10">dviout</span>,  program  do  podglądu  plików  DVI.  Pierwsze  uruchomienie
     <span 
class="ec-lmss-10">dviout </span>zazwyczaj automatycznie generuje wymagane fonty ekranowe. Po kilku sesjach komunikaty
     dotyczące generowania fontów staną się rzadsze. Więcej informacji można znaleźć w bardzo
     dobrym poradniku <span 
class="ec-lmri-10">on-line </span>tego programu.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1814--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">TeXworks.</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1814--><p class="noindent" >Zorientowany na środowisko TeX-owe edytor, zintegrowany z modułem do podglądu plików
     PDF.
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1816--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmbx-10">narzędzia uruchamiane z</span><span 
class="ec-lmbx-10"> linii polece</span><span 
class="ec-lmbx-10">ń</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1816--><p class="noindent" >Do TeX Live są włączone wersje Windowsowe kilku przydatnych programów uniksowych. Są to
     programy: <span 
class="ec-lmss-10">gzip</span>, <span 
class="ec-lmss-10">zip</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">unzip </span>i kilka narzędzi z zestawu <span 
class="ec-lmss-10">poppler </span>(<span 
class="ec-lmss-10">pdfinfo</span>, <span 
class="ec-lmss-10">pdffonts</span>, …).
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1821--><p class="noindent" >
                                                                                     
                                                                                     
<span 
class="ec-lmbx-10">fc-list, fc-cache, </span><span 
class="ec-lmbx-10">…</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1821--><p class="noindent" >narzędzia  z biblioteki  fontconfig;  program  <span 
class="ec-lmss-10">fc-cache  </span>rejestruje  dla  XeTeX-a  fonty  systemowe
     (Windows)  lub  dostarczane  w dystrybucji  TeX  Live  fonty  OpenType;  <span 
class="ec-lmss-10">fc-list  </span>wyświetla
     zarejestrowane  fonty,  podając  ich  pełne  nazwy  (deklarujemy  je  jako  parametr  rozszerzonego
     w XeTeX-u polecenia <span 
class="ec-lmtt-10">\font</span>). Jeżeli to konieczne, można uruchomić program <span 
class="ec-lmss-10">fc-cache </span>aby
     otrzymać pełną informację o dostępnych fontach.</p></dd></dl>
<!--l. 1829--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">6.3.  </span> <a 
 id="x1-490006.3"></a>User Profile (inaczej Home – katalog domowy)</h4>
<!--l. 1832--><p class="noindent" >Odpowiednikiem uniksowego katalogu domowego użytkownika (<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">$HOME</span></span></span>) w Windows jest katalog
określany zmienną <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">%USERPROFILE%</span></span></span>. W Windows Vista i w wersjach późniejszych jest to
<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">C:\Users\&#x003C;nazwa_u</span><span 
class="ec-lmtt-10">ż</span><span 
class="ec-lmtt-10">ytkownika&#x003E;</span></span></span>. W pliku konfiguracyjnym <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>i ogólnie w bibliotekach
Kpathsea znak <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">~</span></span></span> jest poprawnie rozwijany do odpowiedniej zmiennej – zarówno w Windows, jak
i w Unix.
</p><!--l. 1840--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">6.4.  </span> <a 
 id="x1-500006.4"></a>Rejestr Windows</h4>
<!--l. 1843--><p class="noindent" >W systemie Windows prawie wszystkie dane konfiguracyjne przechowywane są w tzw. rejestrze. Zawiera on
hierarchicznie zorganizowane klucze, w ramach kilku kluczy głównych. Najbardziej istotne dla programów
instalacyjnych są klucze <span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">HKEY_CURRENT_USER</span></span> oraz <span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">HKEY_LOCAL_MACHINE</span></span> (w skrócie <span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">HKCU</span></span> i <span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">HKLM</span></span>).
Część <span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">HKCU</span></span> dotyczy katalogów domowych użytkowników (patrz część <a 
href="#x1-490006.3">6.3<!--tex4ht:ref: sec:winhome --></a>), zaś <span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">HKLM</span></span> –
podkatalogów systemowych (w katalogu Windows).
</p><!--l. 1851--><p class="indent" >   Informacje o ustawieniach systemu można czasem uzyskać ze zmiennych środowiska, ale po inne
informacje, np. położenie tzw. skrótów, trzeba odwołać się do rejestru. Także zapis zmiennych
środowiska na stałe wymaga dostępu do rejestru.
</p><!--l. 1856--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">6.5.  </span> <a 
 id="x1-510006.5"></a>Uprawnienia w Windows</h4>
<!--l. 1861--><p class="noindent" >W nowszych wersjach Windows istnieje wyraźne rozróżnienie między użytkownikami „zwykłymi”
i administratorami, którzy mają pełną swobodę dostępu do całości systemu. Dołożono wielu starań, aby
umożliwić instalację TeX Live także osobom bez uprawnień administratora.
</p><!--l. 1867--><p class="indent" >   Jeśli osoba instalująca ma uprawnienia administratora, to udostępniona jest opcja instalacji dla
wszystkich użytkowników. Użycie jej oznacza, że tworzone są skróty, a także ustawiane są zmienne
środowiska dla całego systemu. W przeciwnym wypadku skróty i menu są tworzone jedynie
dla konkretnego użytkownika, także definiowane zmienne środowiska dotyczą konkretnych
użytkowników.
</p><!--l. 1874--><p class="indent" >   Bez względu na status użytkownika proponowanym, domyślnym katalogiem głównym instalacji jest
katalog w ramach <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">%SystemDrive%</span></span></span>. Program instalacyjny zawsze sprawdza, czy ten katalog jest dostępny do
zapisu dla aktualnego użytkownika.
</p><!--l. 1879--><p class="indent" >   Problem może się pojawić wtedy, gdy instalujący TeX Live nie ma uprawnień administratora,
a programy TeX-owe są już w systemowej ścieżce przeszukiwania. Wynikowa przeszukiwanie jest
realizowane najpierw wg ścieżek systemowych, a następnie wg ścieżek użytkownika. W konsekwencji
nie będą znajdowane nowo zainstalowane programy. W takim przypadku program instalacyjny tworzy skrót
do wiersza poleceń, w którym ścieżka do nowych programów TeX Live jest przeszukiwana
z priorytetem, przed ścieżkami systemowymi. Jedynie korzystanie z tak skonfigurowanego programu
wiersza poleceń umożliwi dostęp do programów nowozainstalowanego TeX Live. Podobnie przygotowywany
jest skrót do programu TeXworks, o ile go zainstalowaliśmy.
</p><!--l. 1889--><p class="indent" >   Windows Vista i nowsze stwarzają dodatkowe utrudnienia: nawet jeśli jesteśmy zalogowani
jako administrator, musimy dodatkowo uzyskać uprawnienia do uruchomienia programów jako
administrator! W rzeczywistości nie ma sensu logowanie jako administrator, zamiast tego wystarczy
kliknąć prawym klawiszem myszy program (skrót), co pozwala na wybranie opcji „Uruchom jako
administrator”.
                                                                                     
                                                                                     
</p><!--l. 1898--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">6.6.  </span> <a 
 id="x1-520006.6"></a>Zwiększanie maksymalnej dostępnej pamięci w Windows i Cygwin</h4>
<!--l. 1901--><p class="noindent" >Użytkownicy systemów Windows i Cygwin (patrz część <a 
href="#x1-190003.1.4">3.1.4<!--tex4ht:ref: sec:cygwin --></a> mogą w przypadku uruchamiania
niektórych programów dostarczonych w TeX Live spotkać się z niewystarczającą ilością dostępnej
pamięci. Na przykład <span 
class="ec-lmss-10">asy </span>wyczerpie dostępną pamięć w przypadku próby zadeklarowania macierzy
składającej się z 25 milionów liczb rzeczywistych, a LuaTeX przy przetwarzaniu dokumentu zawierającego
wiele dużych plików czcionek.
</p><!--l. 1909--><p class="indent" >   W Cygwin można ten problem rozwiązać korzystając z porady zawartej w Podręczniku użytkownika
Cygwin (    <a 
href="https://www.cygwin.com/cygwin-ug-net/setup-maxmem.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.cygwin.com/cygwin-ug-net/setup-maxmem.html</span></a>).
</p><!--l. 1913--><p class="indent" >   W Windows należy utworzyć plik, np. <span 
class="ec-lmtt-10">moremem.reg</span>, z takimi czterema liniami:
</p><!--l. 1915--><p class="indent" >
</p>
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb13"><a 
 id="x1-52002r1"></a><span 
class="ec-lmtt-9">Windows</span><span 
class="ec-lmtt-9"> Registry</span><span 
class="ec-lmtt-9"> Editor</span><span 
class="ec-lmtt-9"> Version</span><span 
class="ec-lmtt-9"> 5.00</span> 
<a 
 id="x1-52004r2"></a> 
<a 
 id="x1-52006r3"></a><span 
class="ec-lmtt-9">[HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Cygwin]</span> 
<a 
 id="x1-52008r4"></a><span 
class="ec-lmtt-9">&#x0022;heap_chunk_in_mb&#x0022;=dword:ffffff00</span></pre>
<!--l. 1922--><p class="noindent" >a następnie wykonać (jako użytkownik z prawami administratora) polecenie: <span 
class="ec-lmtt-10">regedit /s moremem.reg</span>.
Zamiast ustawień globalnych dla systemu, można też zmienić wielkość dostępnej pamięci jedynie dla
bieżącego użytkownika, używając <span 
class="ec-lmtt-10">HKEY_CURRENT_USER</span>.
</p><!--l. 1928--><p class="noindent" >
</p>
   <h3 class="sectionHead"><span class="titlemark">7.  </span> <a 
 id="x1-530007"></a>Instrukcja obsługi systemu Web2C</h3>
<!--l. 1930--><p class="noindent" >Web2C to zestaw programów związanych z TeX-em, tj. sam TeX, Metafont, MetaPost, BibTeX itd. Stanowią
one rdzeń dystrybucji TeX Live. Strona domowa Web2C z aktualnym podręcznikiem użytkownika i innymi
użytecznymi plikami jest dostępna pod adresem     <a 
href="https://tug.org/web2c" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/web2c</span></a>.
</p><!--l. 1935--><p class="indent" >   Trochę historii: Oryginalna implementacja wykonana została przez Tomasa Rokickiego, który w roku 1987
stworzył pierwszy system TeX-to-C, adaptując pliki wymiany (<span 
class="ec-lmri-10">change files</span>) pod Unix-em (pierwotnie były one
dziełem Howarda Trickey’a oraz Pavela Curtisa. W czasie, gdy Tim Morgan zajmować się utrzymaniem
systemu, jego nazwa została zmieniona na Web-to-C. W 1990 roku prace nad projektem przejął Karl Berry
wraz z dziesiątkami współpracowników, w roku 1997 pałeczkę przejął Olaf Weber, który z powrotem
przekazał ją w 2006 roku Karlowi.
</p><!--l. 1943--><p class="indent" >   Web2C działa w systemach Unix, Windows 32-bitowy, (w tym Mac OS X), i innych systemach
operacyjnych. System wykorzystuje oryginalne źródła TeX-owe autorstwa Donalda Knutha oraz inne
programy napisane w <span 
class="ec-lmtt-10">WEB </span>i tłumaczy je na kod źródłowy C. Podstawowymi składnikami systemu
są:
</p><!--l. 1949--><p class="indent" >
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">bibtex</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1950--><p class="noindent" >Tworzenie spisów bibliograficznych;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">dvicopy</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1951--><p class="noindent" >Modyfikowanie pliku DVI;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">dvitomp</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1952--><p class="noindent" >Konwersja DVI do MPX (rysunki MetaPost-a);
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">dvitype</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1953--><p class="noindent" >Konwersja DVI na plik tekstowy (ASCII);
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">gftodvi</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1954--><p class="noindent" >Zamiana fontu GF na plik DVI;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">gftopk</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1955--><p class="noindent" >Zamiana fontu w formacie GF na font spakowany (PK);
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">gftype</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1956--><p class="noindent" >Zamiana fontu GF na plik tekstowy (ASCII);
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">mf </span> </dt><dd 
class="list">
                                                                                     
                                                                                     
     <!--l. 1957--><p class="noindent" >Generowanie fontów bitmapowych w formacie GF;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">mft</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1958--><p class="noindent" >Skład plików źródłowych Metafont-a;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">mpost</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1959--><p class="noindent" >Tworzenie rysunków oraz diagramów technicznych;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">patgen</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1960--><p class="noindent" >Tworzenie wzorców przenoszenia wyrazów;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">pktogf</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1961--><p class="noindent" >Zamiana fontów w formacie PK na fonty GF;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">pktype</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1962--><p class="noindent" >Zamiana fontu PK na plik tekstowy (ASCII);
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">pltotf</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1963--><p class="noindent" >Konwersja tekstowej listy właściwości do TFM;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">pooltype</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1964--><p class="noindent" >wyświetlanie <span 
class="ec-lmtt-10">WEB</span>-owych plików pool;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">tangle</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1965--><p class="noindent" >Konwersja <span 
class="ec-lmtt-10">WEB </span>do języka Pascal;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">tex </span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1966--><p class="noindent" >Skład tekstu;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">tftopl</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1967--><p class="noindent" >Konwersja TFM do tekstowej listy właściwości (PL);
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">vftovp</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1968--><p class="noindent" >Konwersja fontów wirtualnych do wirtualnej listy właściwości (VPL);
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">vptovf</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1970--><p class="noindent" >Konwersja wirtualnej listy właściwości do fontów wirtualnych;
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmss-10">weave</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1971--><p class="noindent" >Konwersja <span 
class="ec-lmtt-10">WEB </span>do TeX-a.</p></dd></dl>
<!--l. 1974--><p class="noindent" >Dokładny opis funkcji oraz składni tych programów zawarty jest w dokumentacji poszczególnych pakietów
samego Web2C. Do optymalnego korzystania z instalacji Web2C przyda się znajomość kilku zasad
rządzących całą rodziną programów.
</p><!--l. 1980--><p class="indent" >   Wszystkie programy obsługują standardowe opcje GNU:
     </p><dl class="description"><dt class="description">
     <!--l. 1982--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmtk-10">--help</span><span 
class="ec-lmtk-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10"> </span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1982--><p class="noindent" >podaje podstawowe zasady użytkowania;
     </p></dd><dt class="description">
     <!--l. 1984--><p class="noindent" >
<span 
class="ec-lmtk-10">--version</span> </p></dt><dd 
class="description">
     <!--l. 1984--><p class="noindent" >podaje informację o wersji, po czym kończy działanie programu.</p></dd></dl>
<!--l. 1988--><p class="indent" >   I w większości także honorują:
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">--verbose</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 1990--><p class="noindent" >podaje dokładny raport z działania programu.</p></dd></dl>
<!--l. 1995--><p class="indent" >   Do lokalizowania plików programy oparte na Web2C używają biblioteki do przeszukiwania ścieżek
zwanej Kpathsea (    <a 
href="https://tug.org/kpathsea" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/kpathsea</span></a>). Dla optymalizacji przeszukiwania TeX-owego drzewa
podkatalogów biblioteka ta używa kombinacji zmiennych środowiskowych oraz kilku plików
                                                                                     
                                                                                     
konfiguracyjnych. Web2C potrafi obsługiwać jednocześnie więcej niż jedno drzewo podkatalogów, co jest
użyteczne w wypadku, gdy chce się przechowywać standardową dystrybucję TeX-a jak i lokalne
rozszerzenia w dwóch różnych drzewach katalogów. Aby przyspieszyć poszukiwanie plików, katalog
główny każdego drzewa ma swój plik <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>, zawierający pozycje określające nazwę i względną ścieżkę
dla wszystkich plików zawartych w tym katalogu.
</p><!--l. 2009--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">7.1.  </span> <a 
 id="x1-540007.1"></a>Przeszukiwanie ścieżek przez Kpathsea</h4>
<!--l. 2012--><p class="noindent" >Opiszemy najpierw ogólny mechanizm przeszukiwania ścieżek przez bibliotekę Kpathsea.
</p><!--l. 2015--><p class="indent" >   Tym, co nazywamy <span 
class="ec-lmri-10">ś</span><span 
class="ec-lmri-10">cie</span><span 
class="ec-lmri-10">ż</span><span 
class="ec-lmri-10">ką przeszukiwania</span>, jest rozdzielona dwukropkami lub średnikami lista
<span 
class="ec-lmri-10">element</span><span 
class="ec-lmri-10">ó</span><span 
class="ec-lmri-10">w </span><span 
class="ec-lmri-10">ś</span><span 
class="ec-lmri-10">cie</span><span 
class="ec-lmri-10">ż</span><span 
class="ec-lmri-10">ki</span>, które zasadniczo są nazwami podkatalogów. Ścieżka przeszukiwania
może pochodzić z (kombinacji) wielu źródeł. Przykładowo, aby odnaleźć plik „<span 
class="ec-lmtt-10">my-file</span>”
w ścieżce „<span 
class="ec-lmtt-10">.:/dir</span>”, Kpathsea sprawdza istnienie danego elementu ścieżki w następującej
kolejności: najpierw <span 
class="ec-lmtt-10">./my-file</span>, potem <span 
class="ec-lmtt-10">/dir/my-file</span>, zwracając pierwszy odnaleziony (lub możliwie
wszystkie).
</p><!--l. 2023--><p class="indent" >   Aby optymalnie zaadaptować się do konwencji wszystkich systemów operacyjnych, na systemach
nieunixowych Kpathsea może używać jako separatorów nazw ścieżek znaków innych niż dwukropek
(„<span 
class="ec-lmtt-10">:</span>”) oraz „ciach” („<span 
class="ec-lmtt-10">/</span>”).
</p><!--l. 2028--><p class="indent" >   W celu sprawdzenia konkretnego elementu <span 
class="ec-lmro-10">p </span>ścieżki, Kpathsea najpierw sprawdza, czy zbudowana
wcześniej baza danych (patrz „Baza nazw plików” na str. <a 
href="#x1-620007.2">71<!--tex4ht:ref: sec:filename-database --></a>) odnosi się do <span 
class="ec-lmro-10">p</span>, tj. czy baza danych znajduje
się w podkatalogu z prefiksem <span 
class="ec-lmro-10">p</span>. Jeżeli tak, to specyfikacja ścieżki jest porównywana z zawartością
bazy.
</p><!--l. 2034--><p class="indent" >   Chociaż najprostszym i najbardziej powszechnym elementem ścieżki jest nazwa katalogu,
Kpathsea korzysta z dodatkowych możliwości w przeszukiwaniu ścieżek: wielowarstwowych
wartości domyślnych, zmiennych środowiskowych, wartości pliku konfiguracyjnego, lokalnych
podkatalogów użytkownika oraz rekursywnego przeszukiwania podkatalogów. Można więc
powiedzieć, że Kpathsea <span 
class="ec-lmri-10">rozwija </span>element ścieżki, czyli transformuje wszystkie specyfikacje do nazwy
podstawowej lub nazw katalogów. Jest to opisane w kolejnych akapitach, w kolejności, w jakiej to
zachodzi.
</p><!--l. 2044--><p class="indent" >   Trzeba zauważyć, że jeżeli nazwa poszukiwanego pliku jest absolutna lub jawnie względna, tj.
zaczyna się od „<span 
class="ec-lmtt-10">/</span>” lub „<span 
class="ec-lmtt-10">./</span>” lub „<span 
class="ec-lmtt-10">../</span>”, to Kpathsea ogranicza się do sprawdzenia, czy ten plik
istnieje.
</p><!--l. 2058--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.1.1.  </span> <a 
 id="x1-550007.1.1"></a>Źródła ścieżek</h5>
<!--l. 2061--><p class="noindent" >Nazwa przeszukiwanej ścieżki może pochodzić z wielu źródeł. Oto kolejność, w jakiej Kpathsea ich
używa:
</p><!--l. 2064--><p class="indent" >
     </p><ol  class="enumerate1" >
<li 
  class="enumerate" id="x1-55002x1">
     <!--l. 2066--><p class="noindent" >Zmienna środowiskowa ustawiana przez użytkownika, np. <span 
class="ec-lmtt-10">TEXINPUTS</span>. Zmienne środowiskowe
     z dołączoną     kropką     i nazwą     programu     zastępują     inne,     np.     jeżeli     „<span 
class="ec-lmtt-10">latex</span>”
     jest nazwą uruchomionego programu, wtedy zamiast <span 
class="ec-lmtt-10">TEXINPUTS </span>wykorzystana zostanie zmienna
     <span 
class="ec-lmtt-10">TEXINPUTS.latex</span>.
     </p></li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-55004x2">
     <!--l. 2072--><p class="noindent" >Plik konfiguracyjny konkretnego programu, np. linia „<span 
class="ec-lmtt-10">S /a:/b</span>” w pliku <span 
class="ec-lmtt-10">config.ps </span>programu
     <span 
class="ec-lmss-10">dvips</span>.
     </p></li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-55006x3">
     <!--l. 2074--><p class="noindent" >Plik konfiguracyjny Kpathsea <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>, zawierający taką linię, jak „<span 
class="ec-lmtt-10">TEXINPUTS=/c:/d</span>” (patrz
     poniżej).
                                                                                     
                                                                                     
     </p></li>
<li 
  class="enumerate" id="x1-55008x4">
     <!--l. 2076--><p class="noindent" >Wartości domyślne dla uruchamianych programów.</p></li></ol>
<!--l. 2078--><p class="noindent" >Każdą z tych wartości dla danej ścieżki przeszukiwania można zobaczyć, używając opcji diagnostyki
błędów (patrz „Diagnostyka błędów” na str. <a 
href="#x1-660007.2.4">74<!--tex4ht:ref: sec:debugging --></a>).
</p><!--l. 2082--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.1.2.  </span> <a 
 id="x1-560007.1.2"></a>Pliki konfiguracyjne</h5>
<!--l. 2085--><p class="noindent" >Kpathsea szuka ścieżek przeszukiwania i innych definicji w <span 
class="ec-lmri-10">plikach konfiguracyjnych </span>o nazwach <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>.
Ścieżka przeszukiwania używana do znajdowania tych plików określana jest przez zmienną <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCNF</span>, ale
nie zalecamy jawnego ustawiania tej, jak i innych zmiennych w systemie.
</p><!--l. 2091--><p class="indent" >   Zamiast tego typowa instalacja TeX Live tworzy plik <span 
class="ec-lmtt-10">.../2022/texmf.cnf</span>, który w wyjątkowych
wypadkach możemy modyfikować. <br 
class="newline" />Głównym plikiem konfiguracyjnym jest <span 
class="ec-lmtt-10">.../2022/texmf-dist/web2c/texmf.cnf</span>, ale nie powinien być on
modyfikowany, gdyż zmiany będą utracone podczas aktualizacji.
</p><!--l. 2099--><p class="indent" >   Na marginesie, jeśli chcesz po prostu dodać osobisty katalog do konkretnej ścieżki wyszukiwania,
rozsądnie jest zmienić ustawienie zmiennej środowiskowej następująco:
                                                                                     
                                                                                     
</p>
   <pre class="verbatim" id="verbatim-2">
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb14"><a 
 id="x1-56002r1"></a>  TEXINPUTS=.:/my/macro/dir:</pre>
</pre>
<!--l. 2104--><p class="nopar" >Aby ustawienia mogły być zachowane i przenoszone przez lata należy użyć „<span 
class="ec-lmtt-10">:</span>” („<span 
class="ec-lmtt-10">;</span>” dla Windows) aby
wstawić ścieżki systemowe, zamiast próbować je wszystkie zapisywać jawnie (zobacz rozdział <a 
href="#x1-580007.1.4">7.1.4<!--tex4ht:ref: sec:default-expansion --></a>).
Inna możliwość to użycie drzewa <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME </span>(zobacz rozdział <a 
href="#x1-250003.2.3">3.2.3<!--tex4ht:ref: sec:directories --></a>).
</p><!--l. 2109--><p class="indent" >   Czytane będą <span 
class="ec-lmri-10">wszystkie </span>pliki <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>w ścieżce przeszukiwania, a definicje we wcześniejszych
plikach zastąpią te w późniejszych. Tak więc w ścieżce <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">.:$TEXMF</span></span></span> wartości pochodzące z <span 
class="ec-lmtt-10">./texmf.cnf</span>
zastąpią te z <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMF/texmf.cnf</span></span></span>.
</p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 2116--><p class="noindent" >Komentarze zaczynają się od <span 
class="ec-lmtt-10">%</span>, a kończą na końcu wiersza.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2118--><p class="noindent" >Puste wiersze nie są brane pod uwagę.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2120--><p class="noindent" >Znak „<span 
class="ec-lmtt-10">\</span>” na końcu wiersza działa jako znak kontynuacji, tzn. oznacza, że kolejny wiersz jest
     kontynuacją bieżącego. Spacja na początku kolejnego wiersza nie jest ignorowana.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2124--><p class="noindent" >Pozostałe wiersze mają postać:<br 
class="newline" />        <span 
class="ec-lmro-10">zmienna  </span>[<span 
class="ec-lmtt-10">.</span><span 
class="ec-lmro-10">prognam</span>]  [<span 
class="ec-lmtt-10">=</span>]  <span 
class="ec-lmro-10">warto</span><span 
class="ec-lmro-10">ś</span><span 
class="ec-lmro-10">ć</span><br 
class="newline" /> gdzie „<span 
class="ec-lmtt-10">=</span>” i otaczające spacje są opcjonalne. (Jeśli <span 
class="ec-lmro-10">warto</span><span 
class="ec-lmro-10">ś</span><span 
class="ec-lmro-10">ć</span> zaczyna się od „<span 
class="ec-lmtt-10">.</span>”, lepiej jest
     użyć „<span 
class="ec-lmtt-10">=</span>”, aby uniknąć interpretacji kropki jako pochodzącej od nazwy programu.)
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2130--><p class="noindent" >Nazwa   <span 
class="ec-lmro-10">zmienna   </span>zawierać  może  dowolne  znaki  poza  spacją,  „<span 
class="ec-lmtt-10">=</span>”,  lub  „<span 
class="ec-lmtt-10">.</span>”  (kropką),
     najbezpieczniej jednak używać znaków z zakresu „<span 
class="ec-lmtt-10">A-Za-z_</span>”.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2134--><p class="noindent" >Napis „<span 
class="ec-lmtt-10">.</span><span 
class="ec-lmro-10">program</span>” ma zastosowanie w wypadku, gdy uruchamiany program nosi nazwę <span 
class="ec-lmro-10">program</span>
     lub  <span 
class="ec-lmro-10">program</span><span 
class="ec-lmtt-10">.exe</span>.  Pozwala  to  różnym  odmianom  TeX-a  stosować  różne  ścieżki
     przeszukiwania.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2138--><p class="noindent" >Jako ciąg znaków, <span 
class="ec-lmro-10">warto</span><span 
class="ec-lmro-10">ś</span><span 
class="ec-lmro-10">ć</span> zawierać może dowolne znaki. W praktyce jednak większość
     znaków specjalnych, takich jak nawiasy klamrowe czy przecinki, jest używana do rozwijania
     ścieżek, więc nie mogą być one użyte w nazwach katalogów (zobacz rozdział <a 
href="#x1-610007.1.7">7.1.7<!--tex4ht:ref: sec:cnf-special-chars --></a>).
     </p><!--l. 2142--><p class="noindent" >Jeżeli systemem operacyjnym jest Unix, to średnik „<span 
class="ec-lmtt-10">;</span>” użyty w <span 
class="ec-lmro-10">warto</span><span 
class="ec-lmro-10">ś</span><span 
class="ec-lmro-10">ć</span> zamieniany jest
     na „<span 
class="ec-lmtt-10">:</span>”; umożliwia to istnienie wspólnego pliku <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>dla systemów Unix, Ms-DOS oraz
     Windows. Aby plik <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>był ten sam dla Unix-a i Windows znak „<span 
class="ec-lmtt-10">;</span>” w <span 
class="ec-lmro-10">warto</span><span 
class="ec-lmro-10">ś</span><span 
class="ec-lmro-10">ć</span> jest
     rozumiany jako „<span 
class="ec-lmtt-10">:</span>”. Ta zmiana dotyczy wszystkich wartości, ale w praktyce znak o „<span 
class="ec-lmtt-10">;</span>” nie jest
     potrzebny nigdzie indziej.
     </p><!--l. 2148--><p class="noindent" >Po prawej stronie nie można używać konstrukcji <span 
class="ec-lmtt-10">$</span><span 
class="ec-lmro-10">var</span><span 
class="ec-lmtt-10">.</span><span 
class="ec-lmro-10">prog</span>, zamiast tego należy użyć
     zmiennej pomocniczej.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2153--><p class="noindent" >Wszystkie definicje czytane są zanim cokolwiek zostanie rozwinięte, tak więc do zmiennych można
     się odwoływać przed ich zdefiniowaniem.</p></li></ul>
<!--l. 2156--><p class="noindent" >Fragment pliku konfiguracyjnego ilustrujący większość opisanych powyżej reguł notacji:
</p>
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb15">
<a 
 id="x1-56004r1"></a><span 
class="ec-lmtt-9">TEXMF</span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> =</span><span 
class="ec-lmtt-9"> {$TEXMFLOCAL,!!$TEXMFMAIN}</span>
 
<a 
 id="x1-56006r2"></a><span 
class="ec-lmtt-9">TEXINPUTS.latex</span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> =</span><span 
class="ec-lmtt-9"> .;$TEXMF/tex/{latex,generic;}//</span>
 
<a 
 id="x1-56008r3"></a><span 
class="ec-lmtt-9">TEXINPUTS.fontinst</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =</span><span 
class="ec-lmtt-9"> .;$TEXMF/tex//;$TEXMF/fonts/afm//</span>
 
<a 
 id="x1-56010r4"></a><span 
class="ec-lmtt-9">%</span><span 
class="ec-lmtt-9"> e-TeX</span><span 
class="ec-lmtt-9"> related</span><span 
class="ec-lmtt-9"> files</span>
                                                                                     
                                                                                     
 
<a 
 id="x1-56012r5"></a><span 
class="ec-lmtt-9">TEXINPUTS.elatex</span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> =</span><span 
class="ec-lmtt-9"> .;$TEXMF/{etex,tex}/{latex,generic;}//</span>
 
<a 
 id="x1-56014r6"></a><span 
class="ec-lmtt-9">TEXINPUTS.etex</span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> =</span><span 
class="ec-lmtt-9"> .;$TEXMF/{etex,tex}/{eplain,plain,generic;}//</span>
   </pre>
<!--l. 2165--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.1.3.  </span> <a 
 id="x1-570007.1.3"></a>Rozwijanie ścieżek</h5>
<!--l. 2168--><p class="noindent" >Kpathsea rozpoznaje w ścieżkach przeszukiwania pewne specjalne znaki oraz konstrukcje, podobne do
tych, które są dostępne w powłokach systemów typu Unix. Jako ogólny przykład: ścieżka
<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">~$USER/{foo,bar}//baz</span></span></span> rozwija się do wszystkich podkatalogów pod katalogami <span 
class="ec-lmtt-10">foo </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">bar </span>w katalogu
głównym <span 
class="ec-lmtt-10">$USER</span>, które zawierają katalog lub plik <span 
class="ec-lmtt-10">baz</span>. Rozwinięcia te opisane są w poniższych
podrozdziałach.
</p><!--l. 2177--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.1.4.  </span> <a 
 id="x1-580007.1.4"></a>Rozwijanie domyślne</h5>
<!--l. 2181--><p class="noindent" >Jeżeli ścieżka przeszukiwania największego uprzywilejowania (patrz „źródła ścieżek” na str. <a 
href="#x1-550007.1.1">65<!--tex4ht:ref: Path-sources --></a>)
zawiera <span 
class="ec-lmri-10">dodatkowy dwukropek </span>(np. na początku, na końcu lub podwójny), to Kpathsea wstawia w tym
miejscu następną ścieżkę przeszukiwania zdefiniowaną w hierarchii uprzywilejowania. Jeżeli ta wstawiona
ścieżka ma dodatkowy dwukropek, to dzieje się dalej to samo. Przykładowo, jeżeli ustawić zmienną
środowiskową
</p>
   <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">setenv</span><span 
class="ec-lmtk-10"> TEXINPUTS</span><span 
class="ec-lmtk-10"> /home/karl:</span></div>
</div> oraz wartość <span 
class="ec-lmtt-10">TEXINPUTS </span>pobraną z <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>
   <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> .:$TEXMF//tex</span></div>
</div> to końcową wartością użytą w przeszukiwaniu będzie:
   <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> /home/karl:.:$TEXMF//tex</span></div>
</div>
<!--l. 2203--><p class="indent" >   Ponieważ nieużytecznym byłoby wstawiać wartość domyślną w więcej niż jednym miejscu,
Kpathsea zmienia tylko jeden dodatkowy „<span 
class="ec-lmtt-10">:</span>” i pozostawia inne bez zmian. Kpathsea najpierw szuka
dwukropków na początku linii, potem na końcu, a następnie podwójnych.
</p><!--l. 2208--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.1.5.  </span> <a 
 id="x1-590007.1.5"></a>Rozwijanie nawiasów</h5>
<!--l. 2211--><p class="noindent" >Użyteczna jest możliwość rozwijania nawiasów, co oznacza, że np. <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">v{a,b}w</span></span></span> rozwija się do <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">vaw:vbw</span></span></span>.
Nawiasy można też zagnieżdżać. Funkcji tej można użyć do zaimplementowania różnych
hierarchii TeX-owych przez przypisanie listy nawiasów do <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMF</span>. W dostarczonym pliku <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>można
znaleźć następującą (uproszczoną tu) definicję:
                                                                                     
                                                                                     
</p>
   <pre class="verbatim" id="verbatim-3">
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb16"><a 
 id="x1-59002r1"></a>  TEXMF = {$TEXMFVAR,$TEXMFHOME,!!$TEXMFLOCAL,!!$TEXMFDIST}</pre>
</pre>
<!--l. 2220--><p class="nopar" >Używając jej, można następnie zdefiniować na przykład:
                                                                                     
                                                                                     
</p>
   <pre class="verbatim" id="verbatim-4">
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb17"><a 
 id="x1-59004r1"></a>  TEXINPUTS = .;$TEXMF/tex//</pre>
</pre>
<!--l. 2224--><p class="nopar" >co oznacza, że po szukaniu w katalogu bieżącym będą przeszukane kolejno <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFVAR/tex</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFHOME/tex</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFLOCAL/tex</span>, i <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFDIST/tex </span>(wszystkie wraz z katalogami niższego poziomu;
dwie ostatnie ścieżki <span 
class="ec-lmri-10">wyłącznie </span>na podstawie zawartości pliku <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>).
</p><!--l. 2236--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.1.6.  </span> <a 
 id="x1-600007.1.6"></a>Rozwijanie podkatalogów</h5>
<!--l. 2239--><p class="noindent" >Dwa lub więcej kolejnych „ciachów” („/”) w elemencie ścieżki, występujących po nazwie katalogu <span 
class="ec-lmro-10">d</span>,
zastępowanych jest przez wszystkie podkatalogi <span 
class="ec-lmro-10">d</span>, najpierw podkatalogi znajdujące się bezpośrednio pod <span 
class="ec-lmro-10">d</span>,
potem te pod nimi i tak dalej. Na każdym etapie kolejność, w jakiej przeszukiwane są katalogi, jest
<span 
class="ec-lmri-10">nieokre</span><span 
class="ec-lmri-10">ś</span><span 
class="ec-lmri-10">lona</span>.
</p><!--l. 2245--><p class="indent" >   Jeśli wyszczególni się człony nazwy pliku po „<span 
class="ec-lmtt-10">//</span>”, to uwzględnione zostaną tylko te podkatalogi, które
zawierają powyższe człony. Na przykład „<span 
class="ec-lmtt-10">/a//b</span>” rozwija się do katalogów <span 
class="ec-lmtt-10">/a/1/b</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">/a/2/b</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">/a/1/1/b </span>itd.,
ale nie do <span 
class="ec-lmtt-10">/a/b/c </span>czy <span 
class="ec-lmtt-10">/a/1</span>.
</p><!--l. 2250--><p class="indent" >   Możliwe jest wielokrotne użycie „<span 
class="ec-lmtt-10">//</span>” w ścieżce, jednakże „<span 
class="ec-lmtt-10">//</span>” występujące na początku ścieżki
nie jest brane pod uwagę.
</p><!--l. 2253--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.1.7.  </span> <a 
 id="x1-610007.1.7"></a>Lista znaków specjalnych w plikach <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>– podsumowanie</h5>
<!--l. 2256--><p class="noindent" >Poniższa lista podsumowuje znaczenie znaków specjalnych i konstrukcji w plikach konfiguracyjnych
Kpathsea.
</p><!--l. 2261--><p class="noindent" >
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">:</span>      </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2262--><p class="noindent" >Znak rozdzielający w specyfikacji ścieżki; umieszczony na początku lub na końcu ścieżki,
     albo podwojony w środku ścieżki, zastępuje domyślne rozwinięcie ścieżki.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">;</span>      </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2264--><p class="noindent" >Znak rozdzielający dla systemów nieuniksowych (działa tak jak <span 
class="ec-lmtt-10">:</span>).
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">$</span>      </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2266--><p class="noindent" >Rozwijanie zmiennej.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">~</span>      </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2267--><p class="noindent" >Oznacza katalog główny użytkownika.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">{</span><span 
class="ec-lmtt-10">…}</span>    </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2268--><p class="noindent" >Rozwijanie nawiasów.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">,</span>      </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2270--><p class="noindent" >Oddziela elementy w rozwinięciu nawiasu.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">//</span>     </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2271--><p class="noindent" >Rozwijanie podkatalogów (może wystąpić gdziekolwiek w ścieżce, poza jej początkiem).
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">%</span> and <span 
class="ec-lmtt-10">#</span></dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2273--><p class="noindent" >Początek komentarza, obejmującego wszystkie znaki do końca linii.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">\</span>      </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2275--><p class="noindent" >Znak kontynuacji na końcu wiersza pozwalający na wpisy wieloliniowe.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">!!</span>     </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2276--><p class="noindent" >Przeszukiwanie <span 
class="ec-lmri-10">tylko </span>bazy danych, a <span 
class="ec-lmri-10">nie </span>dysku.</p></dd></dl>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 2280--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">7.2.  </span> <a 
 id="x1-620007.2"></a>Bazy nazw plików</h4>
<!--l. 2283--><p class="noindent" >Podczas przeszukiwania Kpathsea stara się zminimalizować dostęp do dysku. Niemniej, w przypadku
instalacji standardowej TeX Live, lub innej instalacji z wystarczającą liczbą katalogów przeglądanie każdego
dopuszczalnego katalogu w poszukiwaniu pliku może zabierać sporo czasu (ma to miejsce zwłaszcza, jeżeli
przeszukać trzeba setki katalogów z fontami). Dlatego też Kpathsea może używać zewnętrznego pliku
z „bazą danych” o nazwie <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>, który zawiera przypisania plików do katalogów. Unika się w ten sposób
czasochłonnego przeszukiwania dysku.
</p><!--l. 2292--><p class="indent" >   Drugi plik z bazą danych – <span 
class="ec-lmtt-10">aliases </span>– pozwala na nadawanie dodatkowych nazw plikom zawartym
w <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>.
</p><!--l. 2297--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.2.1.  </span> <a 
 id="x1-630007.2.1"></a>Baza nazw plików</h5>
<!--l. 2300--><p class="noindent" >Jak wspomniano, plik zawierający główną bazę nazw plików musi nosić nazwę <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>. W katalogu
podstawowym każdej hierarchii TeX-owej (domyślnie <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMF</span>), którą chcemy włączyć w mechanizm
przeszukiwania, umieszczać można po jednym pliku <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>; w większości przypadków istnieje tylko jedna
hierarchia. Kpathsea szuka pliku <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R </span>w ścieżce <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFDBS</span>.
</p><!--l. 2307--><p class="indent" >   Najlepszym sposobem stworzenia i utrzymywania pliku „<span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>” jest uruchomienie skryptu <span 
class="ec-lmtt-10">mktexlsr</span>,
będącego składnikiem dystrybucji. Jest on wywoływany przez różne skrypty typu „<span 
class="ec-lmtt-10">mktex</span>”… . Zasadniczo
skrypt ten wykonuje jedynie polecenie </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">cd</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmro-10">/your/texmf/root</span><span 
class="ec-lmtt-10"> &#x0026;&#x0026;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">\</span></span><span 
class="ec-lmtt-10">ls</span><span 
class="ec-lmtt-10"> -1LAR</span><span 
class="ec-lmtt-10"> ./</span><span 
class="ec-lmtt-10"> &#x003E;ls-R</span>
</div>
</div> zakładając, że polecenie <span 
class="ec-lmtt-10">ls </span>danego systemu utworzy właściwy format strumienia wyjściowego (GNU <span 
class="ec-lmtt-10">ls</span>
działa prawidłowo). Aby mieć pewność, że baza danych jest zawsze aktualna, wygodnie jest
przebudowywać ją regularnie za pomocą demona <span 
class="ec-lmtt-10">cron</span>.
<!--l. 2322--><p class="indent" >   Jeśli szukanego pliku nie ma w bazie danych, Kpathsea domyślnie przechodzi do przeszukiwania dysku.
Jeżeli jednak dany element ścieżki zaczyna się od „<span 
class="ec-lmtt-10">!!</span>”, to w poszukiwaniu tego elementu sprawdzana
zostanie <span 
class="ec-lmri-10">tylko </span>baza danych, a nigdy dysk.
</p><!--l. 2327--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.2.2.  </span> <a 
 id="x1-640007.2.2"></a>kpsewhich – program do przeszukiwania ścieżek</h5>
<!--l. 2330--><p class="noindent" >Przeszukiwanie ścieżek przez program <span 
class="ec-lmtt-10">kpsewhich </span>jest niezależne od jakiejkolwiek aplikacji. Może on być
przydatny jako rodzaj programu <span 
class="ec-lmtt-10">find</span>, za pomocą którego lokalizować można pliki w hierarchiach
TeX-owych (jest on używany intensywnie w skryptach „<span 
class="ec-lmtt-10">mktex...</span>” tej dystrybucji).
</p>
   <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> </span><span 
class="ec-lmro-10">opcje</span><span 
class="ec-lmtk-10">…</span><span 
class="ec-lmtk-10"> </span><span 
class="ec-lmro-10">nazwa-pliku</span><span 
class="ec-lmtk-10">…</span>
</div>
</div> Parametry wyszczególnione w „<span 
class="ec-lmro-10">opcje</span>” mogą zaczynać się zarówno od „<span 
class="ec-lmtt-10">-</span>”, jak i od „<span 
class="ec-lmtt-10">--</span>”, i dozwolony jest
każdy jednoznaczny skrót.
<!--l. 2342--><p class="indent" >   Kpathsea traktuje każdy argument niebędący parametrem jako nazwę pliku i zwraca pierwszą
odnalezioną nazwę. Nie ma parametru nakazującego zwracanie wszystkich plików o określonej nazwie
(w tym celu można wykorzystać Unix-owy program „<span 
class="ec-lmtt-10">find</span>”).
</p><!--l. 2347--><p class="indent" >   Poniżej przedstawione zostały ważniejsze parametry.
</p><!--l. 2349--><p class="noindent" >
                                                                                     
                                                                                     
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">--dpi=</span><span 
class="ec-lmro-10">num</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2350--><p class="noindent" ><br 
class="newline" />Ustaw rozdzielczość na <span 
class="ec-lmro-10">num</span>; ma to tylko wpływ na przeszukiwanie fontów „<span 
class="ec-lmtt-10">gf</span>” i „<span 
class="ec-lmtt-10">pk</span>”. Dla
     zgodności z <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>parametr „<span 
class="ec-lmtt-10">-D</span>” działa identycznie. Domyślną wartością jest 600.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">--format=</span><span 
class="ec-lmro-10">nazwa</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2355--><p class="noindent" ><br 
class="newline" />Ustawienie formatu (typu pliku) przeszukiwania na <span 
class="ec-lmro-10">nazwa</span>. Domyślnie format odgadywany jest
     z nazwy  pliku.  Dla  formatów,  które  nie  mają  przydzielonego  jednoznacznego  rozszerzenia,
     takich jak niektóre pliki MetaPost-owe czy pliki konfiguracyjne <span 
class="ec-lmss-10">dvips</span>-a, należy wyszczególnić
     nazwę  plików  znaną  Kpathsea  (np.  <span 
class="ec-lmtt-10">tex </span>lub  <span 
class="ec-lmtt-10">enc</span>),  których  listę  wyświetli  uruchomienie
     <span 
class="ec-lmtt-10">kpsewhich --help-formats</span>.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">--mode=</span><span 
class="ec-lmro-10">string</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2362--><p class="noindent" ><br 
class="newline" />Ustaw nazwę trybu na <span 
class="ec-lmro-10">string</span>; dotyczy to jedynie szukania fontów „<span 
class="ec-lmtt-10">gf</span>” oraz „<span 
class="ec-lmtt-10">pk</span>”. Brak wartości
     domyślnej – odnaleziony zostanie dowolny wyszczególniony tryb.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">--must-exist</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2367--><p class="noindent" ><br 
class="newline" />Zrób wszystko co możliwe, aby odnaleźć pliki, włączając w to przede wszystkim przeszukanie
     dysku. Domyślnie, w celu zwiększenia efektywności działania, sprawdzana jest tylko baza <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">--path=</span><span 
class="ec-lmro-10">string</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2372--><p class="noindent" ><br 
class="newline" />Szukaj w ścieżce <span 
class="ec-lmro-10">string </span>(rozdzielonej, jak zwykle, dwukropkami), zamiast zgadywać ścieżkę
     przeszukiwania  z nazwy  pliku.  „<span 
class="ec-lmtt-10">//</span>”  i wszystkie  zwykłe  rozszerzenia  są  możliwe.  Parametry
     „<span 
class="ec-lmtt-10">--path</span>” oraz „<span 
class="ec-lmtt-10">--format</span>” wzajemnie się wykluczają.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">--progname=</span><span 
class="ec-lmro-10">nazwa</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2377--><p class="noindent" ><br 
class="newline" />Ustaw nazwę programu na <span 
class="ec-lmro-10">nazwa</span>. Może to mieć wpływ na ścieżkę przeszukiwania poprzez
     <span 
class="ec-lmtt-10">.</span><span 
class="ec-lmro-10">program </span>w plikach konfiguracyjnych. Domyślne jest „<span 
class="ec-lmtt-10">kpsewhich</span>”.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">--show-path=</span><span 
class="ec-lmro-10">nazwa</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2382--><p class="noindent" ><br 
class="newline" />Pokazuje ścieżkę używaną do poszukiwania plików typu <span 
class="ec-lmro-10">nazwa</span>. Użyć można zarówno
     rozszerzenia „<span 
class="ec-lmtt-10">.pk</span>”, „<span 
class="ec-lmtt-10">.vf</span>”, etc., jak i nazwy pliku, tak jak w wypadku parametru „<span 
class="ec-lmtt-10">--format</span>”.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">--debug=</span><span 
class="ec-lmro-10">num</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2387--><p class="noindent" ><br 
class="newline" />Ustawia parametry wykrywania błędów na <span 
class="ec-lmro-10">num</span>.</p></dd></dl>
<!--l. 2391--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.2.3.  </span> <a 
 id="x1-650007.2.3"></a>Przykłady użycia</h5>
<!--l. 2394--><p class="noindent" >Przyjrzyjmy się teraz, jak działa Kpathsea. Oto proste wyszukiwanie:
</p>
   <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10"> article.cls</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/article.cls</span></div>
</div> Szukamy pliku <span 
class="ec-lmtt-10">article.cls</span>. Ponieważ rozszerzenie „<span 
class="ec-lmtt-10">.cls</span>” jest jednoznaczne, nie musimy zaznaczać, że
poszukujemy pliku typu <span 
class="ec-lmtt-10">tex </span>(katalogi plików źródłowych TeX-a). Znajdujemy go w podkatalogu
<span 
class="ec-lmtt-10">tex/latex/base</span>, katalogiem nadrzędnym jest „<span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist</span>”. Podobnie wszystkie poniższe pliki odnajdywane
                                                                                     
                                                                                     
są bez problemów dzięki swoim jednoznacznym rozszerzeniom: <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> array.sty</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/texmf-dist/tex/latex/tools/array.sty</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> latin1.def</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/latin1.def</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> size10.clo</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/size10.clo</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> small2e.tex</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/small2e.tex</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> tugboat.bib</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/texmf-dist/bibtex/bib/beebe/tugboat.bib</span>
</div>
</div>
<!--l. 2420--><p class="noindent" >(Ostatni plik to BibTeX-owa baza bibliograficzna dla artykułów <span 
class="ec-lmri-10">TUGBoat</span>).
</p>
   <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> cmr10.pk</span>
</div>
</div> Pliki czcionek bitmapowych typu <span 
class="ec-lmtt-10">.pk </span>używane są przez sterowniki programów, takich jak <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>czy <span 
class="ec-lmss-10">xdvi</span>.
W tym wypadku wynik przeszukiwania okaże się pusty, ponieważ w systemie brak gotowych
wygenerowanych czcionek Computer Modern („<span 
class="ec-lmtt-10">.pk</span>”) Wynika to z faktu używania w TeX Live fontów
PostScript-owych Type1. <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> wsuipa10.pk</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> /usr/local/texmf-var/fonts/pk/ljfour/public/wsuipa/wsuipa10.600pk</span>
</div>
</div> Dla tych fontów (alfabetu fonetycznego) musieliśmy wygenerować pliki „<span 
class="ec-lmtt-10">.pk</span>”, a ponieważ domyślnym
Metafont-owym trybem naszej instalacji jest <span 
class="ec-lmtt-10">ljfour </span>z podstawową rozdzielczością 600dpi, zwracany jest taki
właśnie wynik. <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -dpi=300</span><span 
class="ec-lmtk-10"> wsuipa10.pk</span>
</div>
</div> W przypadku, kiedy zaznaczamy rozdzielczość 300dpi (<span 
class="ec-lmtt-10">-dpi=300</span>), otrzymujemy informację, że w naszej
instalacji taka czcionka nie jest dostępna. Programy takie jak <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>czy <span 
class="ec-lmss-10">xdvi </span>zatrzymałyby się, aby utworzyć
pliki <span 
class="ec-lmtt-10">.pk </span>w wymaganej rozdzielczości (używając skryptu <span 
class="ec-lmss-10">mktexpk</span>).
<!--l. 2451--><p class="indent" >   Przeanalizujmy teraz pliki nagłówkowe i konfiguracyjne programu <span 
class="ec-lmss-10">dvips</span>. Najpierw szukamy pliku
PostScript-owego prologu <span 
class="ec-lmtt-10">tex.pro</span>, wykorzystywanego dla potrzeb TeX-a. Drugi przykład pokazuje
poszukiwanie pliku konfiguracyjnego <span 
class="ec-lmtt-10">config.ps</span>, zaś trzeci – szukanie pliku mapy czcionek PostScriptowych
<span 
class="ec-lmtt-10">psfonts.map </span>(począwszy od edycji 2004, pliki <span 
class="ec-lmtt-10">.map </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">.enc </span>mają własne reguły przeszukiwania ścieżek
i zmienione położenie w ramach drzew <span 
class="ec-lmtt-10">texmf</span>). Ponieważ rozszerzenie „<span 
class="ec-lmtt-10">.ps</span>” nie jest jednoznaczne,
musimy wyraźnie zaznaczyć, jaki typ jest wymagany dla pliku <span 
class="ec-lmtt-10">config.ps </span>(<span 
class="ec-lmtt-10">dvips config</span>).
</p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> tex.pro</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> /usr/local/texmf/dvips/base/tex.pro</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> --format=&#x0022;dvips</span><span 
class="ec-lmtk-10"> config&#x0022;</span><span 
class="ec-lmtk-10"> config.ps</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> /usr/local/texmf/dvips/config/config.ps</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> psfonts.map</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> /usr/local/texmf/fonts/map/dvips/updmap/psfonts.map</span>
                                                                                     
                                                                                     
</div>
</div>
<!--l. 2472--><p class="indent" >   Przyjrzyjmy się teraz bliżej plikom pomocniczym fontów Times PostScript z kolekcji URW.
W standardzie nazewnictwa fontów mają one prefiks „<span 
class="ec-lmtt-10">utm</span>”. Pierwszy plik, który przeszukujemy, to plik
konfiguracyjny, zawierający nazwę pliku z przemapowaniem fontów: </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> --format=&#x0022;dvips</span><span 
class="ec-lmtk-10"> config&#x0022;</span><span 
class="ec-lmtk-10"> config.utm</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> /usr/local/texmf-dist/dvips/psnfss/config.utm</span>
</div>
</div> W pliku tym znajduje się wiersz: <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> p</span><span 
class="ec-lmtt-10"> +utm.map</span>
</div>
</div> wskazujący na plik <span 
class="ec-lmtt-10">utm.map</span>, który chcemy zlokalizować w następnej kolejności: <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> utm.map</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> /usr/local/texmf-dist/fonts/map/dvips/times/utm.map</span>
</div>
</div> Plik z przemapowaniem definiuje nazwy czcionek PostScriptowych Type1 w zestawie fontów URW, zaś
jego zawartość wygląda następująco (pokazane są tylko fragmenty wierszy): <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">utmb8r</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> NimbusRomNo9L-Medi</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> ...</span><span 
class="ec-lmtt-10"> &#x003C;utmb8a.pfb</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">utmbi8r</span><span 
class="ec-lmtt-10"> NimbusRomNo9L-MediItal...</span><span 
class="ec-lmtt-10"> &#x003C;utmbi8a.pfb</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">utmr8r</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> NimbusRomNo9L-Regu</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> ...</span><span 
class="ec-lmtt-10"> &#x003C;utmr8a.pfb</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">utmri8r</span><span 
class="ec-lmtt-10"> NimbusRomNo9L-ReguItal...</span><span 
class="ec-lmtt-10"> &#x003C;utmri8a.pfb</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">utmbo8r</span><span 
class="ec-lmtt-10"> NimbusRomNo9L-Medi</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> ...</span><span 
class="ec-lmtt-10"> &#x003C;utmb8a.pfb</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">utmro8r</span><span 
class="ec-lmtt-10"> NimbusRomNo9L-Regu</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> ...</span><span 
class="ec-lmtt-10"> &#x003C;utmr8a.pfb</span>
</div>
</div> Używając przeszukiwania plików z fontami Type1, znajdźmy font Times Roman <span 
class="ec-lmtt-10">utmr8a.pfb </span>w drzewie
katalogów <span 
class="ec-lmtt-10">texmf</span>: <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtk-10"> utmr8a.pfb</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtt-10"> /usr/local/texmf-dist/fonts/type1/urw/times/utmr8a.pfb</span>
</div>
</div>
<!--l. 2510--><p class="indent" >   Powyższe przykłady pokazują, jak łatwo można znajdować lokalizację danego pliku. Jest to ważne
zwłaszcza wówczas, gdy istnieje podejrzenie, że gdzieś zawieruszyła się błędna wersja jakiegoś pliku;
<span 
class="ec-lmss-10">kpsewhich </span>pokaże tylko pierwszy napotkany plik.
</p><!--l. 2515--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">7.2.4.  </span> <a 
 id="x1-660007.2.4"></a>Diagnostyka błędów</h5>
<!--l. 2518--><p class="noindent" >Czasami niezbędne są informacje o tym, jak program sobie radzi z odniesieniami do plików.
Aby dało się je uzyskać w wygodny sposób, Kpathsea oferuje różne poziomy diagnostyki
błędów:
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10"> 1 </span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2522--><p class="noindent" >Wywołanie  <span 
class="ec-lmtt-10">stat </span>(testy  pliku).  Podczas  uruchamiania  z uaktualnioną  bazą  danych  <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R </span>nie
     powinno to przeważnie dawać żadnego wyniku.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10"> 2 </span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2525--><p class="noindent" >Zapis odwołań do tablic asocjacyjnych (<span 
class="ec-lmri-10">hash tables</span>), takich jak baza <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>, pliki przemapowań,
     pliki konfiguracyjne.
                                                                                     
                                                                                     
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10"> 4 </span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2527--><p class="noindent" >Operacje otwarcia i zamknięcia pliku.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10"> 8 </span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2528--><p class="noindent" >Ogólne informacje o ścieżkach dla typów plików szukanych przez Kpathsea; użyteczne do
     znalezienia ścieżki zdefiniowanej dla konkretnego pliku.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">16 </span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2531--><p class="noindent" >Lista katalogów dla każdego z elementów ścieżki (odnosi się tylko do poszukiwań na
     dysku).
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">32 </span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2533--><p class="noindent" >Poszukiwania plików.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">64 </span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2534--><p class="noindent" >Wartości zmiennych.</p></dd></dl>
<!--l. 2536--><p class="noindent" >Wartość <span 
class="ec-lmtt-10">-1 </span>ustawia wszystkie powyższe opcje – w praktyce jest to zazwyczaj najwygodniejsze.
</p><!--l. 2540--><p class="indent" >   Podobnie w przypadku programu <span 
class="ec-lmss-10">dvips</span>, ustawiając kombinację przełączników wykrywania błędów,
można dokładnie śledzić, skąd pochodzą pliki. W sytuacji gdy plik nie zostanie odnaleziony, widać,
w których katalogach program szukał danego pliku, dzięki czemu można się zorientować, jaki jest
problem.
</p><!--l. 2545--><p class="indent" >   Ogólnie mówiąc, ponieważ programy odwołują się wewnętrznie do biblioteki Kpathsea, opcje
wykrywania błędów można wybrać przy użyciu zmiennej środowiskowej <span 
class="ec-lmtt-10">KPATHSEA_DEBUG</span>, ustawiając ją
na opisaną powyżej wartość (kombinację wartości).
</p><!--l. 2550--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmbx-10">Uwaga dla u</span><span 
class="ec-lmbx-10">ż</span><span 
class="ec-lmbx-10">ytkownik</span><span 
class="ec-lmbx-10">ó</span><span 
class="ec-lmbx-10">w Windows: </span>w systemie tym niełatwo przekierować komunikaty programu
do pliku. Do celów diagnostycznych można chwilowo ustawić zmienne (w oknie CMD): <span 
class="ec-lmtt-10">SET</span>
<span 
class="ec-lmtt-10">KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=err.log</span>.
</p><!--l. 2556--><p class="indent" >   Rozważmy na przykład mały LaTeX-owy plik źródłowy <span 
class="ec-lmtt-10">hello-world.tex</span>, który zawiera:
                                                                                     
                                                                                     
</p>
   <pre class="verbatim" id="verbatim-5">
   <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb18"><a 
 id="x1-66002r1"></a>  \documentclass{article} 
<a 
 id="x1-66004r2"></a>  \begin{document} 
<a 
 id="x1-66006r3"></a>  Hello World! 
<a 
 id="x1-66008r4"></a>  \end{document}</pre>
</pre>
<!--l. 2563--><p class="nopar" >Ten mały plik korzysta jedynie z fontu <span 
class="ec-lmtt-10">cmr10</span>. Przyjrzyjmy się, jak <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>przygotowuje plik PostScript-owy
(chcemy użyć wersji Type1 fontu Computer Modern, stąd opcja <span 
class="ec-lmtt-10">-Pcms</span>). </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">dvips</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -d4100</span><span 
class="ec-lmtk-10"> hello-world</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -Pcms</span><span 
class="ec-lmtk-10"> -o</span>
</div>
</div> Mamy tu do czynienia jednocześnie z czwartą klasą wykrywania błędów programu <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>(ścieżki
fontowe) oraz z rozwijaniem elementu ścieżki przez Kpathsea (patrz: <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>Reference Manual,
<a 
href="../../../../texmf-dist/doc/dvips/dvips.pdf" >texmf-dist/doc/dvips/dvips.pdf</a>). Komunikaty z uruchomienia programu (nieco zmodyfikowane) znajdują się
na rys. <a 
href="#x1-66031r12">12<!--tex4ht:ref: fig:dvipsdbga --></a>.
<!--l. 2576--><p class="indent" >   <a 
 id="x1-66031r12"></a></p><figure class="float" 
>
                                                                                     
                                                                                     
<div class="BVerbatimInput">
<span 
class="ec-lmtt-9">debug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=texmf.cnf,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=1,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=1,</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=.:/usr/local/bin/texlive:/usr/local/bin:</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/bin/texmf/web2c:/usr/local:</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texmf/web2c:/.:/./teTeX/TeX/texmf/web2c:).</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=ls-R,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=1,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=1,</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=~/tex:/usr/local/texmf).</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:search(ls-R)</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =&#x003E;/usr/local/texmf/ls-R</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=aliases,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=1,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=1,</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=~/tex:/usr/local/texmf).</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:search(aliases)</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texmf/aliases</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=config.ps,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=0,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=0,</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=.:~/tex:!!/usr/local/texmf/dvips//).</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:search(config.ps)</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texmf/dvips/config/config.ps</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=/root/.dvipsrc,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=0,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=0,</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=.:~/tex:!!/usr/local/texmf/dvips//).</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">search(file=/home/goossens/.dvipsrc,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=1,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=0,</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//).</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:search($HOME/.dvipsrc)</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =&#x003E;</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=config.cms,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=0,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=0,</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//).</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:search(config.cms)</span><br /><span 
class="ec-lmtt-9">=&#x003E;/usr/local/texmf/dvips/cms/config.cms</span></div>
<figcaption class="caption" ><span class="id">Rysunek 12: </span><span  
class="content">Szukanie pliku konfiguracyjnego</span></figcaption><!--tex4ht:label?: x1-66031r12 -->
                                                                                     
                                                                                     
   </figure>
<!--l. 2582--><p class="indent" >   Program <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>zaczyna pracę od zlokalizowania potrzebnych mu plików. Najpierw znajduje plik
<span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>, który zawiera ścieżki przeszukiwania dla innych plików. Potem znajduje bazę danych <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R</span>
(w celu optymalizacji szukania plików), następnie plik <span 
class="ec-lmtt-10">aliases</span>, który umożliwia deklarowanie różnych
nazw (np. krótkie DOS-owe „8.3” i bardziej naturalne dłuższe wersje) dla tych samych plików. Następnie
<span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>znajduje podstawowy plik konfiguracyjny <span 
class="ec-lmtt-10">config.ps</span>, zanim poszuka pliku z ustawieniami
użytkownika <span 
class="ec-lmtt-10">.dvipsrc </span>(który w tym wypadku <span 
class="ec-lmri-10">nie </span>zostaje odnaleziony). W końcu <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>lokalizuje plik
konfiguracyjny <span 
class="ec-lmtt-10">config.cms </span>dla fontów PostScript-owych Computer Modern (jest to inicjowane przez
dodanie parametru <span 
class="ec-lmtt-10">-Pcms </span>przy uruchamianiu programu). Plik ten zawiera listę plików z „mapami”,
które definiują relacje pomiędzy TeX-owymi, PostScript-owymi i systemowymi nazwami fontów.
</p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> </span><span 
class="ec-lmtk-10">more</span><span 
class="ec-lmtk-10"> /usr/local/texmf-dist/dvips/config/config.cms</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">p</span><span 
class="ec-lmtt-10"> +ams.map</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">p</span><span 
class="ec-lmtt-10"> +cms.map</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">p</span><span 
class="ec-lmtt-10"> +cmbkm.map</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">p</span><span 
class="ec-lmtt-10"> +amsbkm.map</span>
</div>
</div> W ten sposób <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>wyszukuje wszystkie te pliki oraz główny plik z przemapowaniem <span 
class="ec-lmtt-10">psfonts.map</span>, który
ładowany jest domyślnie (zawiera on deklaracje często używanych fontów postscriptowych; więcej
szczegółów na temat postscriptowych plików przemapowań fontów można znaleźć w ostatniej
części rozdziału <a 
href="#x1-650007.2.3">7.2.3<!--tex4ht:ref: sec:examples-of-use --></a>).
<!--l. 2610--><p class="indent" >   W tym miejscu <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>zgłasza się użytkownikowi: </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<span 
class="ec-lmtt-10">%</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">This</span><span 
class="ec-lmtt-10"> is</span><span 
class="ec-lmtt-10"> dvips(k)</span><span 
class="ec-lmtt-10"> 5.92b</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Copyright</span><span 
class="ec-lmtt-10"> 2002</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Radical</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Eye</span><span 
class="ec-lmtt-10"> Software</span><span 
class="ec-lmtt-10"> (www.radicaleye.com)</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-10">%</span></div>
</div>potem szuka pliku prologu <span 
class="ec-lmtt-10">texc.pro</span>: <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=texc.pro,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=0,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=0,</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//:</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> ~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf/fonts/type1//).</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:search(texc.pro)</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texmf/dvips/base/texc.pro</span>
</div>
</div> Po znalezieniu szukanego pliku <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>podaje datę i czas oraz informuje o generowaniu pliku <span 
class="ec-lmtt-10">hello-world.ps</span>.
Ponieważ potrzebuje pliku z fontem <span 
class="ec-lmtt-10">cmr10</span>, a jest on zadeklarowany jako dostępny, wyświetla komunikat:
<div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">TeX</span><span 
class="ec-lmtt-9"> output</span><span 
class="ec-lmtt-9"> 1998.02.26:1204’</span><span 
class="ec-lmtt-9"> -&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> hello-world.ps</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">Defining</span><span 
class="ec-lmtt-9"> font</span><span 
class="ec-lmtt-9"> ()</span><span 
class="ec-lmtt-9"> cmr10</span><span 
class="ec-lmtt-9"> at</span><span 
class="ec-lmtt-9"> 10.0pt</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">Font</span><span 
class="ec-lmtt-9"> cmr10</span><span 
class="ec-lmtt-9"> &#x003C;CMR10&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> is</span><span 
class="ec-lmtt-9"> resident.</span></div>
</div> Teraz trwa poszukiwanie pliku <span 
class="ec-lmtt-10">cmr10.tfm</span>, który zostaje znaleziony, po czym <span 
class="ec-lmss-10">dvips </span>powołuje się na kilka
innych plików startowych (nie pokazanych). W końcu przykładowy font Type1 <span 
class="ec-lmtt-10">cmr10.pfb </span>zostaje
zlokalizowany i dołączony do pliku wynikowego (patrz ostatnia linia): <div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=cmr10.tfm,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=1,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=0,</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=.:~/tex/fonts/tfm//:!!/usr/local/texmf-dist/fonts/tfm//:</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> /var/tex/fonts/tfm//).</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:search(cmr10.tfm)</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texmf-dist/fonts/tfm/public/cm/cmr10.tfm</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=texps.pro,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=0,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=0,</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> ...</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">&#x003C;texps.pro&#x003E;</span>
                                                                                     
                                                                                     
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:start</span><span 
class="ec-lmtt-9"> search(file=cmr10.pfb,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> must_exist=0,</span><span 
class="ec-lmtt-9"> find_all=0,</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf-dist/dvips//:</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> </span><span 
class="ec-lmtt-9"> ~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf-dist/fonts/type1//).</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">kdebug:search(cmr10.pfb)</span><span 
class="ec-lmtt-9"> =&#x003E;</span><span 
class="ec-lmtt-9"> /usr/local/texmf-dist/fonts/type1/public/cm/cmr10.pfb</span>
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">&#x003C;cmr10.pfb&#x003E;[1]</span>
</div>
</div>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">7.3.  </span> <a 
 id="x1-670007.3"></a>Parametry kontrolujące działanie programów</h4>
<!--l. 2661--><p class="noindent" >Inną użyteczną cechą Web2C jest możliwość kontrolowania wielu parametrów określających
wielkość pamięci za pomocą pliku <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>który jest czytany przez Kpathsea.
</p><!--l. 2664--><p class="indent" >   Ustawienia wszystkich parametrów znajdują się w części trzeciej pliku. Najważniejszymi zmiennymi
są:
     </p><dl class="list1"><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">main_memory</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2667--><p class="noindent" >Całkowita  wielkość  pamięci  dostępnej  dla  TeX-a,  Metafont-a  i MetaPost-a.  Dla  każdego
     nowego  ustawienia  tej  zmiennej  należy  wykonać  nowy  format.  Przykładowo,  można
     wygenerować  „ogromną”  wersję  formatu  TeX  i nazwać  taki  plik  <span 
class="ec-lmtt-10">hugetex.fmt</span>.  Dzięki
     standardowemu  sposobowi  nazywania  programów  używanych  przez  Kpathsea,  właściwa
     wartość zmiennej <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">main_memory</span></span></span> będzie przeczytana z pliku <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">extra_mem_bot</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2676--><p class="noindent" >Dodatkowa wielkość pamięci przeznaczonej na „duże” struktury danych TeX-a, takie jak:
     pudełka, kleje itd.; przydatna zwłaszcza w wypadku korzystania z pakietu PI CTeX.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">font_mem_size</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2680--><p class="noindent" >Wielkość pamięci przeznaczonej przez TeX-a na informacje o fontach. Jest to mniej więcej
     ogólna wielkość wczytywanych przez TeX-a plików TFM.
     </p></dd><dt class="list">
 <span 
class="ec-lmtt-10">hash_extra</span> </dt><dd 
class="list">
     <!--l. 2684--><p class="noindent" >Dodatkowa wielkość pamięci przeznaczonej na tablicę zawierającą nazwy instrukcji; domyślna
     wartość <span 
class="ec-lmtt-10">hash_extra </span>to <span 
class="ec-lmtt-10">60000</span>.</p></dd></dl>
<!--l. 2691--><p class="indent" >   Oczywiście powyższa możliwość nie zastąpi prawdziwej, dynamicznej alokacji pamięci. Jest to
jednak niezwykle trudne do zaimplementowania w obecnej wersji TeX-a i dlatego powyższe parametry
stanowią praktyczny kompromis, pozwalający na pewną elastyczność.
</p><!--l. 2698--><p class="indent" >   <a id="texmfdotdir"></a>
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">7.4.  </span> <a 
 id="x1-680007.4"></a><span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFDOTDIR</span></h4>
<!--l. 2702--><p class="noindent" >W wielu miejscach powyżej podajemy różne ścieżki przeszukiwania zaczynające się od znaku <span 
class="ec-lmtt-10">. </span>(aby
najpierw przeszukać katalog bieżący), tak jak w </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">TEXINPUTS=.;$TEXMF/tex//</span>
</div>
</div>
<!--l. 2708--><p class="indent" >   Jest to uproszczenie. Plik <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>który dostarczamy w TeX Live używa <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFDOTDIR </span>zamiast „<span 
class="ec-lmtt-10">.</span>”,
tak jak w </p><div class="alltt">

<div class="obeylines-v">
<br /><span 
class="ec-lmtt-9">TEXINPUTS=$TEXMFDOTDIR;$TEXMF/tex//</span>
</div>
</div> (W dostarczonym pliku druga część jest nieco bardziej skomplikowana niż tylko <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMF/tex//</span>. Ale to jest
mniej ważne; tu chcemy przedstawić zmienną <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFDOTDIR</span>).
<!--l. 2716--><p class="indent" >   Powód użycia zmiennej <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFDOTDIR </span>w definicji ścieżki zamiast „<span 
class="ec-lmtt-10">.</span>” jest oczywisty – może ona
być nadpisana. Na przykład, dokument może składać się z wielu plików umieszczonych w różnych
podkatalogach. Aby sobie z tym poradzić należy ustawić <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFDOTDIR </span>jako <span 
class="ec-lmtt-10">.// </span>(na przykład w katalogu
w którym budujemy dokument) i wtedy wszystkie podkatalogi będą przeszukiwane. (Ostrzeżenie: nie
                                                                                     
                                                                                     
należy używać <span 
class="ec-lmtt-10">.// </span>domyślnie. Jest wysoce niepożądane i potencjalnie niebezpieczne przeszukiwanie
wszystkich podkatalogów dla dowolnego dokumentu.)
</p><!--l. 2725--><p class="indent" >   I jeszcze jeden przykład. Jeśli wszystkie pliki są wyszukiwane poprzez podanie bezpośrednich ścieżek
to nie trzeba przeszukiwać bieżącego katalogu. Można wtedy ustawić <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFDOTDIR </span>na np. <span 
class="ec-lmtt-10">/nonesuch</span>
albo inny nie istniejący katalog.
</p><!--l. 2730--><p class="indent" >   Domyślną wartością <span 
class="ec-lmtt-10">$TEXMFDOTDIR </span>jest „<span 
class="ec-lmtt-10">.</span>” i taka jest w <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>.
</p><!--l. 2732--><p class="indent" >   <a id="ack"></a>
</p>
   <h3 class="sectionHead"><span class="titlemark">8.  </span> <a 
 id="x1-690008"></a>Podziękowania</h3>
<!--l. 2735--><p class="noindent" >TeX Live jest wspólnym dziełem prawie wszystkich grup TeX-owych. Niniejsza edycja TeX Live została
opracowana pod kierownictwem Karla Berry’ego, przy głównym współudziale:
</p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 2740--><p class="noindent" >grup  TeX-owych:  międzynarodowej,  niemieckiej,  holenderskiej  i polskiej  (odpowiednio:  TUG,
     DANTE   e.V.,   NTG,   i GUST),   które   wspólnie   zapewniają   potrzebną   infrastrukturę
     techniczną i organizacyjną. Dołącz do swojej grupy użytkowników systemu TeX! (Odwiedź
     <a 
href="https://tug.org/usergroups.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/usergroups.html</span></a>);
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2746--><p class="noindent" >zespołu CTAN (    <a 
href="https://ctan.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.org</span></a>), który dystrybuuje obrazy płyt TeX Live i udostępnia
     wspólną infrastrukturę służącą aktualizacji pakietów, od której zależy TeX Live;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2750--><p class="noindent" >Nelsona Beebe, który umożliwił dostęp do wielu platform dewelperom TeX Live, który sam
     wszechstronnie testujemi za jego niezrównane prace bibliograficzne;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2753--><p class="noindent" >Johna Bowmana, który dostosował swój zaawansowany program Asymptote do współpracy z
     TeX Live;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2756--><p class="noindent" >Petera Breitenlohnera i zespołu e-TeX, którzy stworzyli stabilną podstawę przyszłych wersji
     TeX-a (Peter dodatkowo służył nieustanną pomocą w wykorzystaniu narzędzi GNU autotools
     w TeX  Live);  Peter  zmarł  w październiku  2015  roku,  dedykujemy  kontynuację  prac  Jego
     pamięci.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2761--><p class="noindent" >Jin-Hwan  Cho  i  całego  zespołu  DVIPDFM<span 
class="plmi-10">x</span>,  którzy  opracowali  ten  znakomity  sterownik
     i nieustannie pomagali w rozwiązywaniu problemów z konfiguracją;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2765--><p class="noindent" >Thomasa Essera, autora wspaniałego teTeX-a, bez którego TeX Live z całą pewnością by nie
     powstał;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2768--><p class="noindent" >Michaela Goossensa, który był współautorem pierwotnej dokumentacji;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2770--><p class="noindent" >Eitana Gurari, autora programu TeX4ht (wykorzystanego do tworzenia niniejszej dokumentacji
     w wersji  HTML),  który  niezmordowanie  pracować  nad  jego  ulepszaniem  i błyskawicznie
     dostarczał poprawki; Eitan zmarł w czerwcu 2009 r. i dedykujemy tę dokumentację Jego pamięci;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2775--><p class="noindent" >Hansa Hagena, który dostosowywał pakiet ConTeXt (    <a 
href="https://pragma-ade.com" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://pragma-ade.com</span></a>) do potrzeb
     TeX Live i nadal rozwija TeX-a;
                                                                                     
                                                                                     
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2778--><p class="noindent" >Hàn Thế Thànha, Martina Schrödera i zespołu pdfTeX(     <a 
href="https://pdftex.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://pdftex.org</span></a>), którzy
     kontynuują ulepszanie tego programu;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2782--><p class="noindent" >Hartmuta   Henkela,   mającego   istotny   udział   w rozwoju   pdfTeX-a,   LuaTeX-a   i innych
     programów;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2785--><p class="noindent" >Shunshaku  Hirata,  za  wiele  oryginalnych  i  będących  kontynuacją  ulepszeń  sterownika
     DVIPDFM<span 
class="plmi-10">x</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2788--><p class="noindent" >Taco   Hoekwatera,   który   wznowił   rozwój   MetaPosta   i pracowa   nad   LuaTeX-em   (
     <a 
href="https://luatex.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://luatex.org</span></a>),  jak  też  pomógł  w integracji  ConTeXt w TeX  Live  oraz  ulepszył
     bibliotekę Kpathsea, dodając jej wielowątkowość i za wiele więcej
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2792--><p class="noindent" >Khaleda Hosny, który pracuje nad doskonaleniem XeTeX, DVIPDFM<span 
class="plmi-10">x </span>oraz fontów arabskich
     i innych;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2795--><p class="noindent" >Pawła Jackowskiego, który wykonał instalator dla Windows <span 
class="ec-lmss-10">tlpm </span>i Tomka Łuczaka, twórcy
     <span 
class="ec-lmss-10">tlpmgui </span>(programy te były wykorzystywane w poprzednich edycjach);
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2799--><p class="noindent" >Akira Kakuto, który dostarczył programy dla Windows, pochodzące z japońskich dystrybucji
     W32TEX  i W64TEX  (       <a 
href="https://w32tex.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://w32tex.org</span></a>),  stale  dostosowywane  i aktualizowane  dla
     potrzeb TeX Live;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2804--><p class="noindent" >Jonathana Kew, który zainicjować nową ścieżkę rozwojową – XeTeX, i który włożył sporo
     wysiłku w zintegrowanie tego programu z TeX Live, jak również zapoczątkował prace nad
     instalatorem dla MacTeX oraz edytorem TeXworks;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2809--><p class="noindent" >Hironori Kitagawa, za pielęgnację (e)pTeX-a i związane z tym działania wspierające;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2812--><p class="noindent" >Dicka Kocha, który pielęgnuje MacTeX-a (   <a 
href="https://tug.org/mactex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/mactex</span></a>) w ścisłym połączeniu
     z TeX Live i bardzo sympatycznie współpracuje;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2815--><p class="noindent" >Reinharda  Kotuchy,  mającego  istotny  udział  w stworzeniu  nowej  infrastruktury  i programu
     instalacyjnego  dla  TeX  Live  2008,  uparcie  dążącego  do  ujednolicenia  działania  TeX  Live
     w Windows  i Unix,  który  również  opracował  skrypt  <span 
class="ec-lmtt-10">getnonfreefonts </span>i wykonał  wiele
     innych prac;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2820--><p class="noindent" >Siep  Kroonenberg,  również  za  wielki  wkład  w stworzenie  nowej  infrastruktury  i programu
     instalacyjnego  dla  TeX  Live  2008  (szczególnie  dla  Windows)  oraz  włożyła  sporo  pracy
     w aktualizację tej dokumentacji;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2824--><p class="noindent" >Clerk Ma, za poprawianie błędów w silnikach i rozbudowę;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2826--><p class="noindent" >Mojcy  Miklavec,  która  pomagała  wielokrotnie  w pracach  związanych  z ConTeXt-em,  za
     budowanie wielu zestawów binariów i mnóstwo innych prac;
                                                                                     
                                                                                     
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2829--><p class="noindent" >Heiko Oberdiek, za pakiet <span 
class="ec-lmss-10">epstopdf </span>i wiele innych, skompresowanie ogromnych plików danych
     <span 
class="ec-lmss-10">pst-geo</span>, abyśmy mogli je dołączyć, a przede wszystkim, za jego wyjątkowo godną uwagi pracę
     nad pakietem <span 
class="ec-lmss-10">hyperref</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2834--><p class="noindent" >Phelype Oleinik, za wprowadzenie w 2020 roku dla wszystkich systemów group-delimited <span 
class="ec-lmtt-10">\input</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2836--><p class="noindent" >Petra Olšáka, który koordynował i sprawdzał przygotowanie pakietów czeskich i słowackich;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2839--><p class="noindent" >Toshio Oshimy, który opracował przeglądarkę <span 
class="ec-lmss-10">dviout </span>dla Windows;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2841--><p class="noindent" >Manuela Pégourié-Gonnarda, który pomógł w aktualizacji pakietów i pracował nad <span 
class="ec-lmss-10">texdoc</span>;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2844--><p class="noindent" >Fabrice’a Popineau, który pierwszy stworzył wersje oprogramowania dla Windows, także za
     pracę nad dokumentacją w języku francuskim;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2847--><p class="noindent" >Norberta Preininga, głównego architekta infrastruktury i programu instalacyjnego, a także
     koordynował  (wraz  z Frankiem  Küsterem)  debianową  wersję  TeX  Live  i przedstawił  wiele
     sugestii ulepszeń;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2851--><p class="noindent" >Sebastiana Rahtza, który stworzył TeX Live i kierował projektem przez wiele lat; Sebastian
     zmarł w marcu 2016 r.; dedykujemy kontynuację prac Jego pamięci;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2855--><p class="noindent" >Luigi Scarso, który kontynuuje rozwój MetaPosta, LuaTeX-a i innych programów;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2858--><p class="noindent" >Andreasa Scherera, za <span 
class="ec-lmtt-10">cwebbin</span>, implementację CWEB używaną w TeX Live i ciągłą pielęgnację
     oryginalego CWEB;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2861--><p class="noindent" >Takuji Tanaka, za pielęgnację (e)(u)pTeX-a i związane z tym wsparcie;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2863--><p class="noindent" >Tomka Trzeciaka, który pracowicie rozwiązywał rozliczne problemy związane z Windows;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2866--><p class="noindent" >Vladimira Volovicha, który wydatnie pomógł w rozwiązywaniu problemów przenośności,
     szczególnie zaś umożliwił dołączenia <span 
class="ec-lmss-10">xindy</span>;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2869--><p class="noindent" >Staszka  Wawrykiewicza,  głównego  testującego  TeX  Live  w różnych  systemach,  który
     ponadto  koordynować  przygotowanie  wszystkich  polskich  dodatków  (fontów,  programów
     instalacyjnych i wielu innych). Staszek zmarł w lutym 2018 r, dedykujemy kontynuację prac Jego
     pamięci;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2874--><p class="noindent" >Olafa Webera, który w poprzednich latach cierpliwie pielęgnował Web2C;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2876--><p class="noindent" >Gerbena Wierda, który przygotował oryginalne oprogramowanie i wsparcie dla Mac OS X;
     </p></li>
                                                                                     
                                                                                     
     <li class="itemize">
     <!--l. 2879--><p class="noindent" >Grahama Williamsa, który zainicjował prace nad TeX Catalogue.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2881--><p class="noindent" >Josepha Wrighta, za ogromną pracę nad przystosowaniem niektórych instrukcji pierwotnych
     dostępnych dla wszystkich silników;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 2884--><p class="noindent" >Hironobu Yamashita, za duży wkład pracy nad pTeX-em i jego obsługą;
</p>
     </li></ul>
<!--l. 2888--><p class="indent" >   Binaria skompilowali: Marc Baudoin (<span 
class="ec-lmss-10">amd64-netbsd</span>, <span 
class="ec-lmss-10">i386-netbsd</span>), Ken Brown (<span 
class="ec-lmss-10">i386-cygwin</span>, <span 
class="ec-lmss-10">x86_64-cygwin</span>),
Simon Dales (<span 
class="ec-lmss-10">armhf-linux</span>), Johannes Hielscher (<span 
class="ec-lmss-10">aarch64-linux</span>), Akira Kakuto (<span 
class="ec-lmss-10">win32</span>), Dick Koch
(<span 
class="ec-lmss-10">universal-darwin</span>), Mojca Miklavec (<span 
class="ec-lmss-10">amd64-freebsd</span>, <span 
class="ec-lmss-10">i386-freebsd</span>, <span 
class="ec-lmss-10">x86_64-darwinlegacy</span>, <span 
class="ec-lmss-10">i386-solaris</span>,
<span 
class="ec-lmss-10">x86_64-solaris</span>, <span 
class="ec-lmss-10">sparc-solaris</span>), Norbert Preining (<span 
class="ec-lmss-10">i386-linux</span>, <span 
class="ec-lmss-10">x86_64-linux</span>, <span 
class="ec-lmss-10">x86_64-linuxmusl</span>). Informacje na temat
procesu budowy TeX Live można znaleźć na stronie:     <a 
href="https://tug.org/texlive/build.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/build.html</span></a>.
</p><!--l. 2906--><p class="indent" >   Aktualizacje i tłumaczenia dokumentacji wykonali: Takuto Asakura (japoński), Denis Bitouzé &#x0026; Patrick
Bideault (francuski), Carlos Enriquez Figueras (hiszpański), Jjgod Jiang, Jinsong Zhao, Yue Wang, &#x0026; Helin
Gai (chiński), Nikola Lečić (serbski), Marco Pallante &#x0026; Carla Maggi (włoski), Petr Sojka &#x0026; Jan Busa
(czeski/słowacki), Boris Veytsman (rosyjski), Zofia Walczak &#x0026; Jerzy Ludwichowski (polski), Uwe Ziegenhagen
(niemiecki). Dokumentację TeX Live znajdziemy na stronie     <a 
href="https://tug.org/texlive/doc.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/doc.html</span></a>
.
</p><!--l. 2919--><p class="indent" >   Oczywiście, najważniejsze podziękowania należą się Donaldowi Knuthowi za stworzenie systemu TeX
i ofiarowanie go nam wszystkim.
</p><!--l. 2923--><p class="noindent" >
</p>
   <h3 class="sectionHead"><span class="titlemark">9.  </span> <a 
 id="x1-700009"></a>Historia</h3>
<!--l. 2926--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">9.1.  </span> <a 
 id="x1-710009.1"></a>Poprzednie wersje</h4>
<!--l. 2928--><p class="noindent" >Dystrybucja TeX Live jest wspólnym przedsięwzięciem grup użytkowników Systemu TeX z Niemiec,
Holandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Czech, Słowacji, Polski, Indii i Rosji oraz grupy międzynarodowej TUG
(<span 
class="ec-lmri-10">TeX Users Group</span>). Dyskusje nad projektem rozpoczęły się pod koniec 1993 roku, kiedy holenderska Grupa
użytkowników TeX-a rozpoczęła prace nad swoim 4AllTeX CD dla użytkowników MS-DOS. W tym też
czasie pojawiły się nadzieje na opracowanie jednego CD dla wszystkich systemów. Projekt ten był wprawdzie
zbyt ambitny, zrodził jednak nie tylko bardzo popularny i uwieńczony dużym powodzeniem projekt 4AllTeX
CD, lecz również spowodował powstanie Grupy Roboczej TUG ds. Standardu Katalogów TeX-owych (<span 
class="ec-lmri-10">TeX</span>
<span 
class="ec-lmri-10">Directory Structure</span>), określającego, w jaki sposób tworzyć zgodne i łatwe do zarządzania
zestawy pakietów TeX-owych. Końcowy raport TDS został opublikowany w grudniowym numerze
<span 
class="ec-lmri-10">TUGboat</span>-a, i jasnym się stało, że jednym z oczekiwanych wyników wprowadzenia tego standardu
mogłaby być modelowa struktura na płytce CD. Wydana wówczas płytka CD była bezpośrednim
rezultatem rozważań i zaleceń Grupy Roboczej ds. TDS. Jasne także było, że sukces 4AllTeX
CD pokazał, że użytkownicy Unixa także wiele by zyskali, mogąc korzystać z podobnie
łatwego w instalacji/pielęgnacji i użytkowaniu systemu. Było to jednym z celów projektu TeX
Live.
</p><!--l. 2953--><p class="indent" >   Projekt przygotowania płytki CD, opartej na standardzie TDS i zorientowanej na systemy uniksowe,
rozpoczął się jesienią 1995 roku. Szybko zdecydowaliśmy się na wykorzystanie teTeX-a autorstwa Thomasa
Essera, ponieważ działał na wielu platformach i został zaprojektowany z myślą o przenośności pomiędzy
różnymi systemami plików. Thomas zgodził się pomóc i prace rozpoczęły się na dobre na początku 1996
roku. Pierwsze wydanie ukazało się w maju 1996 roku. Na początku 1997 roku Karl Berry udostępnił nową,
istotnie zmienioną wersję swojego pakietu Web2C, zawierającą prawie wszystkie funkcje wprowadzone do
teTeX-a przez Thomasa Essera. W związku z tym zdecydowaliśmy się oprzeć drugie wydanie CD na
standardowej bibliotece Web2C, z dodaniem skryptu <span 
class="ec-lmtt-10">texconfig </span>z pakietu teTeX. Trzecie wydanie CD było
oparte na Web2C wersji 7.2, przygotowanej przez Olafa Webera. W tym samym czasie została
                                                                                     
                                                                                     
przygotowana nowa wersja teTeX-a i TeX Live udostępniał prawie wszystkie jego nowe funkcje.
Czwarta edycja była przygotowana podobnie, z użyciem nowej wersji teTeX-a i nowej wersji
Web2C (7.3). Wtedy to też zapoczątkowano kompletną dystrybucję dla Windows – dzięki Fabrice
Popineau.
</p><!--l. 2972--><p class="indent" >   Edycja piąta (marzec 2000) zawierała wiele poprawek i uzupełnień; zaktualizowano setki pakietów.
Szczegółową zawartość pakietów zapisano w plikach XML. Główną zmianą w TeX Live 5 było
usunięcie programów, które nie miały statusu <span 
class="ec-lmri-10">public domain</span>. Zawartość całej płytki powinna
odpowiadać ustaleniom Debian Free Software Guidelines (    <a 
href="https://www.debian.org/intro/free" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.debian.org/intro/free</span></a>).
Dołożyliśmy wszelkich starań, aby sprawdzić warunki licencyjne pakietów.
</p><!--l. 2981--><p class="indent" >   Szósta edycja (lipiec 2001) zawierała aktualizacje całego materiału. Główną zmianą było wprowadzenie
nowej koncepcji programów instalacyjnych – użytkownik miał odtąd możliwość dokładniejszego wyboru
potrzebnych zestawów i pakietów. Zestawy dotyczące obsługi poszczególnych języków zostały całkowicie
zreorganizowane, dzięki czemu wybór jednego z nich nie tylko instalować potrzebne makra i fonty, ale też
przygotowywać odpowiedni plik <span 
class="ec-lmtt-10">language.dat</span>.
</p><!--l. 2989--><p class="indent" >   TeX Live 7 (rok 2002) zawierał po raz pierwszy oprogramowanie dla Mac OS X i – jak zwykle – aktualizację
wszelkich programów i pakietów. Ważnym zadaniem, które wykonano, było ujednolicenie plików
źródłowych programów z dystrybucją teTeX. W programach instalacyjnych wprowadzono
możliwość wyboru bardziej ogólnych, predefiniowanych zestawów pakietów (m.in. dla
użytkowników francuskojęzycznych oraz polskich). Nowością było także wprowadzenie procedury
aktualizacji map fontowych dla Dvips i PDFTeX podczas instalacji oraz doinstalowywania pakietów
fontowych.
</p><!--l. 2998--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.1.  </span> <a 
 id="x1-720009.1.1"></a>Wydanie 2003</h5>
<!--l. 3000--><p class="noindent" >W 2003 r., wraz z napływem aktualizacji i dodatkowych nowych pakietów, okazało się, że TeX Live nie
mieści się na pojedynczym CD. Zmuszeni byliśmy podzielić TeX Live na trzy dystrybucje, które wydano
na DVD i dwóch płytkach CD. Ponadto:
</p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 3006--><p class="noindent" >na życzenie „LaTeX team” zmieniono standardowe użycie programów <span 
class="ec-lmss-10">latex </span>i <span 
class="ec-lmss-10">pdflatex</span> – by
     korzystały one z e-TeX (patrz str. <a 
href="#x1-120002.4">11<!--tex4ht:ref: text:etex --></a>);
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3009--><p class="noindent" >załączono nowe fonty obwiedniowe Latin Modern, które zastępują m.in. fonty EC (zawierając
     komplet znaków europejskich), szczególnie do tworzenia poprawnych plików PDF;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3012--><p class="noindent" >usunięto  binaria  dla  platformy  Alpha  OSF  (poprzednio  usunięto  także  binaria  dla  HPUX),
     niestety nie udało się znaleźć osób chętnych do wykonania kompilacji;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3015--><p class="noindent" >zmieniono  instalację  w systemach  Windows,  wprowadzając  po  raz  pierwszy  zintegrowane
     środowisko pracy, oparte na edytorze XEmacs;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3017--><p class="noindent" >potrzebne   programy   pomocnicze   dla   Windows   (Perl,   Ghostscript,   ImageMagick,   Ispell)
     instalowano w strukturze katalogów instalacji TeX Live;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3020--><p class="noindent" >mapy fontowe, z których korzystają programy <span 
class="ec-lmss-10">dvips</span>, <span 
class="ec-lmss-10">dvipdfm </span>oraz <span 
class="ec-lmss-10">pdftex</span>, generowano odtąd
     w katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/fonts/map</span>;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3023--><p class="noindent" >TeX,  Metafont  oraz  MetaPost  domyślnie  pozwalały  wypisywać  komunikaty  na  ekranie
     i w pliku .log, a także w operacjach <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">\write</span></span></span> w ich reprezentacji 8-bitowej, zamiast tradycyjnej
                                                                                     
                                                                                     
     notacji <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">^^</span></span></span>; w TeX Live 7 eksperymentalnie wprowadzono zależność przekodowania wyjścia
     programów od systemowej strony kodowej, potem ten pomysł zarzucono;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3029--><p class="noindent" >znacznie zmieniono niniejszą dokumentację;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3030--><p class="noindent" >wreszcie, ponieważ numery wersji kolejnych edycji mogły wprowadzać w błąd, postanowiono
     identyfikować edycje TeX Live zgodnie z rokiem wydania.</p></li></ul>
<!--l. 3035--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.2.  </span> <a 
 id="x1-730009.1.2"></a>Wydanie 2004</h5>
<!--l. 3037--><p class="noindent" >Jak w każdej kolejnej wersji, w 2004 roku uaktualniono wiele pakietów i programów. Poniżej
wymieniamy najbardziej istotne zmiany.
</p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 3041--><p class="noindent" >Gdy mieliśmy już lokalnie zainstalowane fonty, które korzystały z własnych plików <span 
class="ec-lmtt-10">.map</span>
     i/lub <span 
class="ec-lmtt-10">.enc</span>, <span 
class="ec-lmri-10">nale</span><span 
class="ec-lmri-10">ż</span><span 
class="ec-lmri-10">ało </span>przenieść te pliki w nowe miejsce w strukturze <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/</span>.
     </p><!--l. 3045--><p class="noindent" >Pliki <span 
class="ec-lmtt-10">.map </span>(map fontowych) są odtąd wyszukiwane w podkatalogach <span 
class="ec-lmtt-10">fonts/map </span>(w każdym
     drzewie  <span 
class="ec-lmtt-10">texmf</span>),  zgodnie  ze  ścieżką  określoną  przez  zmienną  <span 
class="ec-lmtt-10">TEXFONTMAPS</span>.  Analogicznie,
     pliki <span 
class="ec-lmtt-10">.enc </span>(przekodowań fontów) są odtąd wyszukiwane w podkatalogach <span 
class="ec-lmtt-10">fonts/enc</span>, zgodnie
     ze ścieżką określoną przez zmienną <span 
class="ec-lmtt-10">ENCFONTS</span>. O niewłaściwie umieszczonych plikach tego
     typu zostaniemy ostrzeżeni podczas uruchomienia programu <span 
class="ec-lmss-10">updmap</span>. Zmiany te wprowadzono
     w celu uporządkowania struktury katalogów: wszystkie pliki dotyczące fontów znajdują się
     odtąd w ramach jednego podkatalogu <span 
class="ec-lmtt-10">fonts/</span>.
     </p><!--l. 3056--><p class="noindent" >Metody radzenia sobie z sytuacjami związanymi z przejęciem na nowy układ katalogów omawiał
     artykuł     <a 
href="https://tug.org/texlive/mapenc.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/mapenc.html</span></a>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3059--><p class="noindent" >Do  TeX Collection DVD  dodano  nową  dystrybucję  dla  Windows  o nazwie  proTeXt  (opartą
     na  MiKTeX-u).  Była  ona  dostępna  także  na  odrębnym  CD.  Choć  proTeXt  nie  bazuje  na
     implementacji Web2C, stosuje układ katalogów zgodny z TDS (patrz część <a 
href="#x1-80002">2<!--tex4ht:ref: sec:overview-tl --></a> na str. <a 
href="#x1-80002">7<!--tex4ht:ref: sec:overview-tl --></a>).
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3064--><p class="noindent" >W ramach TeX Live dotychczasowe pojedyncze drzewo katalogów <span 
class="ec-lmtt-10">texmf </span>zostało rozdzielone
     na trzy mniejsze: <span 
class="ec-lmtt-10">texmf</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-doc </span>(patrz część <a 
href="#x1-100002.2">2.2<!--tex4ht:ref: sec:tld --></a>, str. <a 
href="#x1-100002.2">8<!--tex4ht:ref: sec:tld --></a>) oraz pliki <span 
class="ec-lmtt-10">README</span>
     w każdym z tych katalogów).
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3070--><p class="noindent" >Wszystkie pliki makr wczytywane przez TeX-a zostały umieszczone wyłącznie w podkatalogu <span 
class="ec-lmtt-10">tex</span>
     w ramach                   <span 
class="ec-lmtt-10">texmf*</span>.                   Tym                   samym                   usunięto
     zbędne katalogi <span 
class="ec-lmtt-10">etex</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">pdftex</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">pdfetex </span>itp. i uproszczono metody wyszukiwania plików. Patrz
     <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html#Extensions" ><span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html#Extensions</span></a>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3078--><p class="noindent" >Pomocnicze skrypty wykonywalne, niezależne od platformy i zwykle uruchamiane w sposób
     automatyczny,                                                                                                      były
     odtąd umieszczone w nowym podkatalogu <span 
class="ec-lmtt-10">scripts </span>w ramach <span 
class="ec-lmtt-10">texmf*</span>. Znajdowane są poleceniem
     <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">kpsewhich</span><span 
class="ec-lmtt-10"> -format=texmfscripts</span></span></span>. Programy korzystające z tych skryptów mogły wymagać
     modyfikacji. Patrz <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html#Scripts" ><span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html#Scripts</span></a>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3086--><p class="noindent" >Prawie  wszystkie  formaty  traktują  od  tego  wydania  większość  znaków  jako  jawnie
     „wyświetlalne” (<span 
class="ec-lmri-10">printable</span>), nie zaś, jak było dotychczas, konwertowane na TeX-ową notację
     <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">^^</span></span></span>.  Było  to  możliwe  dzięki  domyślnemu  wczytywaniu  tablicy  przekodowań  <span 
class="ec-lmtt-10">cp227.tcx</span>.
                                                                                     
                                                                                     
     Dokładniej, znaki o kodach 32–256, HT, VT oraz FF zostały potraktowane dosłownie podczas
     wyświetlania  komunikatów.  Wyjątkiem  jest  plain  TeX  (tylko  znaki  z zakresu  32–127
     są  nie  zmieniane),  ConTeXt  (znaki  z  zakresu  0–255)  oraz  formaty  bazujące  na  Omedze.
     Podobna domyślna właściwość występowała w TeX Live  2003, ale w tej edycji została
     zaimplementowana w bardziej elegancki sposób i z większymi możliwościami indywidualnego
     dostosowania (patrz <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/web2c/web2c.html#TCX-files" ><span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/doc/web2c/web2c.html#TCX-files</span></a>. (Warto wspomnieć, że
     wczytując Unicode, TeX może w komunikatach błędów pokazywać niekompletne sekwencje
     znaków, ponieważ został zaprojektowany „bajtowo”.)
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3103--><p class="noindent" >Program  <span 
class="ec-lmss-10">pdfetex  </span>został  domyślną  „maszynę”  dla  większości  formatów  (nie  dotyczy  to
     samego  Plain  <span 
class="ec-lmss-10">tex</span>).  domyślnie,  gdy  uruchamiamy  polecenie  <span 
class="ec-lmss-10">latex</span>,  <span 
class="ec-lmss-10">mex  </span>itp.,  generowane  są
     pliki  DVI.  możliwe  jest  jednak  wykorzystanie  w LaTeX,  ConTeXt  itp.  m.in.  właściwości
     mikro-typograficznych  zaimplementowanych  w <span 
class="ec-lmss-10">pdftex</span>,  a także  rozszerzonych  cech  e-TeX-a
     (<a 
href="../../../../texmf-dist/doc/etex/base/" >texmf-dist/doc/etex/base/</a>).
     </p><!--l. 3111--><p class="noindent" >Oznacza  to  także,  co  warto  podkreślić,  że  <span 
class="ec-lmri-10">zalecane  </span>jest  odtąd  użycie  pakietu  <span 
class="ec-lmss-10">ifpdf</span>
     (który działa zarówno z plain, jak i LaTeX) lub analogicznych makr. Zwykłe sprawdzanie
     czy zdefiniowano <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfoutput </span>bądź kilka innych poleceń pierwotnych może nie wystarczyć
     do  rozstrzygnięcia  czy  nie  jest  generowany  plik  PDF.  W 2004  roku  podjęliśmy  wysiłek  by
     zachować, najlepiej jak to możliwe, kompatybilność z dotychczasowymi przyzwyczajeniami
     użytkowników. Brano wówczas pod uwagę, że <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfoutput </span>może być zdefiniowany nawet
     wtedy, gdy generowany jest plik DVI.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3121--><p class="noindent" >pdfTeX (    <a 
href="https://pdftex.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://pdftex.org</span></a>) zyskał wówczas wiele nowych cech:
</p>
         <ul class="itemize2">
         <li class="itemize">
         <!--l. 3125--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">\pdfmapfile </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfmapline </span>pozwalają  określić  z poziomu  dokumentu  użyte  mapy
         fontowe, a także pojedyncze dodatkowe wpisy w tych mapach.
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 3129--><p class="noindent" >mikro-typograficzne operacje z fontami są łatwiejsze w użyciu;<br 
class="newline" />    <a 
href="https://www.ntg.nl/pipermail/ntg-pdftex/2004-May/000504.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.ntg.nl/pipermail/ntg-pdftex/2004-May/000504.html</span></a>
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 3132--><p class="noindent" >wszystkie   parametry   pracy   pdfTeX-a,   dotychczas   określane   w specjalnym   pliku
         konfiguracyjnym  <span 
class="ec-lmtt-10">pdftex.cfg</span>,  muszą  być  odtąd  ustawiane  poleceniami  wbudowanymi,
         jak w pliku <span 
class="ec-lmtt-10">pdftexconfig.tex</span>; plik <span 
class="ec-lmtt-10">pdftex.cfg </span>nie jest już w ogóle wykorzystywany.
         Po zmianie <span 
class="ec-lmtt-10">pdftexconfig.tex </span>należało na nowo wygenerować pliki formatów (wciąż
         jednak  użytkownik  miał  pełną  swobodę  określania  parametrów  w redagowanym
         dokumencie);
         </p></li>
         <li class="itemize">
         <!--l. 3140--><p class="noindent" >więcej              informacji              zawarto              w podręczniku              pdfTeX-a:
         <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/pdftex/manual/pdftex-a.pdf" >texmf-dist/doc/pdftex/manual/pdftex-a.pdf</a>.
</p>
         </li></ul>
     </li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3145--><p class="noindent" >Polecenie <span 
class="ec-lmtt-10">\input </span>w programach <span 
class="ec-lmss-10">tex</span>, <span 
class="ec-lmss-10">mf </span>oraz <span 
class="ec-lmss-10">mpost </span>akceptowało odtąd nazwy plików ograniczone
     podwójnymi apostrofami, zawierające spacje i inne znaki, np.:
                                                                                     
                                                                                     
</p>
     <pre class="verbatim" id="verbatim-6">
     <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb19"><a 
 id="x1-73002r1"></a>\input &#x0022;nazwa_pliku ze spacjami&#x0022;   % plain 
<a 
 id="x1-73004r2"></a>\input{&#x0022;nazwa_pliku ze spacjami&#x0022;}  % latex</pre>
</pre>
     <!--l. 3152--><p class="nopar" >więcej informacji zawarto w podręczniku Web2C: <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/web2c" >texmf-dist/doc/web2c</a>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3155--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">-output-directory </span>– nowa opcja programów <span 
class="ec-lmss-10">tex</span>, <span 
class="ec-lmss-10">mf </span>oraz <span 
class="ec-lmss-10">mpost </span>– pozwalała na zapisanie
     wyniku pracy w wyspecyfikowanym katalogu (np. można uruchomić program <span 
class="ec-lmtt-10">tex </span>z plikiem
     znajdującym się na dysku tylko do odczytu, zaś wynik zapisać na dysku pozwalającym
     na to);
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3161--><p class="noindent" >Rozszerzenie encTeX zostało szczęśliwie włączone do Web2C. Aby uaktywnić to rozszerzenie, należało
     podczas generowania formatu użyć opcji <span 
class="ec-lmtt-10">-enc</span>. Ogólnie mówiąc, encTeX obsługuje przekodowanie
     wejścia i wyjścia, włączając także Unicode (UTF-8) (patrz <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/generic/enctex/" >texmf-dist/doc/generic/enctex/</a> oraz
     <a 
href="https://www.olsak.net/enctex.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.olsak.net/enctex.html</span></a>).
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3168--><p class="noindent" >Udostępniono nowy program Aleph, który łączył cechy e-TeX i Omega. Skromna dokumentacja jest
     dostępna na <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/aleph/base" >texmf-dist/doc/aleph/base</a> oraz     <a 
href="https://texfaq.org/FAQ-enginedev" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://texfaq.org/FAQ-enginedev</span></a>. Format oparty na
     LaTeX-u dla programu Aleph nazwano <span 
class="ec-lmss-10">lamed</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3173--><p class="noindent" >Dystrybucja LaTeX-a została po raz pierwszy zaopatrzona w nową licencję LPPL, odtąd w pełni zgodną
     i aprobowaną przez zalecenia określone w licencji Debiana. O nowościach i uaktualnieniach można
     się dowiedzieć przeglądając pliki <span 
class="ec-lmtt-10">ltnews </span>w <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/latex/base" >texmf-dist/doc/latex/base</a>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3179--><p class="noindent" >Dołączono także program <span 
class="ec-lmss-10">dvipng </span>konwertujący pliki DVI do formatu graficznego PNG (
     <a 
href="https://www.ctan.org/pkg/dvipng" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.ctan.org/pkg/dvipng</span></a>).
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3182--><p class="noindent" >W porozumieniu i z pomocą autora, Claudio Beccariego, ograniczono pakiet <span 
class="ec-lmss-10">cbgreek </span>do
     zestawu fontów rozsądnego rozmiaru. Usunięto sporadycznie używane fonty konturowe
     i służące do prezentacji. Pełen zestaw jest oczywiście nadal dostępny z serwerów CTAN (
     <a 
href="https://ctan.org/pkg/cbgreek-complete" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.org/pkg/cbgreek-complete</span></a>).
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3190--><p class="noindent" >Usunięto program <span 
class="ec-lmss-10">oxdvi</span>; jego funkcje przejął <span 
class="ec-lmss-10">xdvi</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3193--><p class="noindent" >Programy z przedrostkiem <span 
class="ec-lmss-10">ini </span>oraz <span 
class="ec-lmss-10">vir </span>(np. <span 
class="ec-lmss-10">initex</span>), które zwykle były dowiązaniami do programów <span 
class="ec-lmss-10">tex</span>,
     <span 
class="ec-lmss-10">mf </span>i <span 
class="ec-lmss-10">mpost</span>, nie były od tej pory dostępne – w zupełności wystarcza użycie w wierszu poleceń opcji
     <span 
class="ec-lmtt-10">-ini</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3198--><p class="noindent" >Dystrybucja nie zawierała binariów dla platformy <span 
class="ec-lmss-10">i386-openbsd </span>(głównie z powodu braku chętnych do
     wykonania kompilacji).
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3201--><p class="noindent" >W systemie <span 
class="ec-lmss-10">sparc-solaris </span>należało ustawić zmienną systemową <span 
class="ec-lmtt-10">LD_LIBRARY_PATH</span>, aby uruchomić
     programy <span 
class="ec-lmss-10">t1utils</span>. Binaria były kompilowane w C++, ale w tym systemie brakowało standardowego
     położenia bibliotek uruchomieniowych. Wiedziano o tym już wcześniej, nie było to jednak
     dotychczas udokumentowane. Z kolei dla systemu <span 
class="ec-lmss-10">mips-irix </span>wymagana była obecność bibliotek
     MIPSpro 7.4.
</p>
     </li></ul>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 3210--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.3.  </span> <a 
 id="x1-740009.1.3"></a>Wydanie 2005</h5>
<!--l. 3212--><p class="noindent" >Kolejna edycja przyniosła, jak zwykle, mnóstwo aktualizacji pakietów i programów. Struktura dystrybucji
ustabilizowała się, niemniej pojawiło się nieco zmian w konfiguracji:
</p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 3218--><p class="noindent" >Wprowadzono   nowe   skrypty   <span 
class="ec-lmss-10">texconfig-sys</span>,   <span 
class="ec-lmss-10">updmap-sys   </span>i <span 
class="ec-lmss-10">fmtutil-sys</span>,   których   zadaniem
     jest  modyfikowanie  plików  konfiguracyjnych  w głównych  drzewach  katalogów  systemu.
     Dotychczasowe  skrypty  <span 
class="ec-lmss-10">texconfig</span>,  <span 
class="ec-lmss-10">updmap  </span>i <span 
class="ec-lmss-10">fmtutil  </span>modyfikują  odtąd  pliki  użytkownika
     w katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">$HOME/.texlive2005</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3225--><p class="noindent" >Dodano  nowe  zmienne  środowiskowe  <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCONFIG  </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSCONFIG</span>,  które  wskazują
     położenie drzew katalogów z plikami konfiguracyjnymi, odpowiednio: użytkownika i systemu.
     Tak   więc   mogło   okazać   się   koniecznym   przeniesienie   własnych   wersji   <span 
class="ec-lmtt-10">fmtutil.cnf</span>
     i <span 
class="ec-lmtt-10">updmap.cfg </span>w odpowiednie miejsca. Inną możliwością było przedefiniowanie <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCONFIG</span>
     lub <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSCONFIG </span>w pliku <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>. W każdym z przypadków położenie tych plików
     i przypisania <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFCONFIG </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSCONFIG </span>muszą być zgodne. (Patrz część <a 
href="#x1-110002.3">2.3<!--tex4ht:ref: sec:texmftrees --></a>, str. <a 
href="#x1-110002.3">9<!--tex4ht:ref: sec:texmftrees --></a>.)
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3236--><p class="noindent" >W wydaniu  z poprzedniego  roku  podczas  tworzenia  wynikowego  pliku  DVI  <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">\pdfoutput</span></span></span>
     i podobne polecenia pozostawały niezdefiniowane, mimo że używany być program <span 
class="ec-lmss-10">pdfetex</span>.
     Zgodnie  z obietnicą,  w 2005  roku  zarzucono  to  rozwiązanie  (jego  celem  było  zapewnienie
     kompatybilności). Z tego powodu użytkownik być zmuszony zmienić te dokumenty, które
     używały <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">\ifx\pdfoutput\undefined</span></span></span> do sprawdzania, czy plik wynikowy ma być w formacie
     PDF. Zamiast tego należało zastosować pakiet <span 
class="ec-lmss-10">ifpdf.sty</span>, który działa zarówno z plain TeX-em
     jak i LaTeX-em, albo zapożyczył zastosowane w nim rozwiązania.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3246--><p class="noindent" >W wydaniu z 2004 roku zmieniono większość formatów tak, by na wyjściu 8-bitowe znaki
     były  reprezentowane  przez  same  siebie  (por.  poprzednia  część).  Nowy  plik  TCX  o nazwie
     <span 
class="ec-lmtt-10">empty.tcx </span>pozwalał w łatwy sposób uzyskać w razie potrzeby oryginalną notację (<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">^^</span></span></span>), np.:
                                                                                     
                                                                                     
</p>
     <pre class="verbatim" id="verbatim-7">
     <pre class="fancyvrb" id="fancyvrb20"><a 
 id="x1-74002r1"></a>latex --translate-file=empty.tcx twojplik.tex</pre>
</pre>
     <!--l. 3254--><p class="nopar" >
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3256--><p class="noindent" >Dołączono nowy program <span 
class="ec-lmss-10">dvipdfmx</span>, służący do konwersji DVI do PDF. Program jest aktywnie
     pielęgnowaną wersję programu <span 
class="ec-lmss-10">dvipdfm</span>, który wciąż jest dostępny, ale nie jest już jednak
     polecany.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3261--><p class="noindent" >Nowe programy <span 
class="ec-lmss-10">pdfopen </span>i <span 
class="ec-lmss-10">pdfclose </span>pozwalały na przeładowanie plików PDF w Adobe Acrobat Reader,
     bez konieczności ponownego uruchamiania programu. (Inne przeglądarki formatu PDF, jak <span 
class="ec-lmss-10">xpdf</span>, <span 
class="ec-lmss-10">gv</span>
     i <span 
class="ec-lmss-10">gsview</span>, nigdy na tę przypadłość nie cierpiały.)
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3266--><p class="noindent" >Dla spójności, zmienne <span 
class="ec-lmtt-10">HOMETEXMF </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">VARTEXMF </span>zostały przemianowane odpowiednio na <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME</span>
     i <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR</span>. Zachowano zmienną <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFVAR</span>, przeznaczoną domyślnie dla użytkownika. Patrz też
     punkt pierwszy, powyżej.
</p>
     </li></ul>
<!--l. 3273--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.4.  </span> <a 
 id="x1-750009.1.4"></a>Wydanie 2006–2007</h5>
<!--l. 3275--><p class="noindent" >Największą nowością edycji lat 2006 i 2007 jest XeTeX, w postaci programów <span 
class="ec-lmtt-10">xetex </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">xelatex</span>; patrz
<a 
href="../../../../texmf-dist/doc/xetex/XeTeX-reference.pdf" >texmf-dist/doc/xetex/XeTeX-reference.pdf</a> lub     <a 
href="https://scripts.sil.org/xetex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://scripts.sil.org/xetex</span></a>.
</p><!--l. 3280--><p class="indent" >   W istotny sposób został zaktualizowany MetaPost, zaplanowano jego dalszy rozwój (
<a 
href="https://tug.org/metapost/articles" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/metapost/articles</span></a>); to samo dotyczy pdfTeX-a (    <a 
href="https://tug.org/applications/pdftex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/applications/pdftex</span></a>).
</p><!--l. 3284--><p class="indent" >   Pliki formatów (pdf)TeX-a (<span 
class="ec-lmtt-10">.fmt</span>) oraz analogiczne dla MetaPosta i MetaFonta są od tej edycji
zapisywane w podkatalogach <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/web2c</span>, choć sam ten katalog jest nadal przeszukiwany.
Podkatalogi te mają nazwę zgodną z zastosowanym podczas generowania „silnikiem”, np. <span 
class="ec-lmtt-10">tex</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">pdftex </span>lub
<span 
class="ec-lmtt-10">xetex</span>. Zmiana ta nie powinna być zauważalna w typowym użyciu.
</p><!--l. 3291--><p class="indent" >   Program <span 
class="ec-lmtt-10">tex </span>(plain) od tej edycji już nie analizował pierwszego wiersza rozpoczynającego się znakami <span 
class="ec-lmtt-10">%&#x0026;</span>,
aby ustalić jaki ma wczytać format. Pozostał zatem czysty, Knuthowy TeX. LaTeX i wszystkie pozostałe
formaty nadal analizują pierwszy wiersz z <span 
class="ec-lmtt-10">%&#x0026;</span>.
</p><!--l. 3296--><p class="indent" >   Oczywiście, jak zwykle, w okresie od poprzedniego wydania opracowano setki innych aktualizacji
pakietów i programów. Kolejne aktualizacje można znaleźć tradycyjnie na CTAN (
<a 
href="https://mirror.ctan.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://mirror.ctan.org</span></a>).
</p><!--l. 3300--><p class="indent" >   Drzewo źródłowe TeX Live jest odtąd przechowywane w Subversion. Przeglądanie umożliwia
standardowy interfejs www, a jego adres zamieszczono na stronie     <a 
href="https://tug.org.pl/texlive" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org.pl/texlive</span></a>. Mimo iż
nie widać efektów tej zmiany w końcowej dystrybucji, mamy nadzieję, że w nadchodzących latach będzie
to stabilne repozytorium oprogramowania dla rozwoju TeX Live.
</p><!--l. 3307--><p class="indent" >   W maju 2006 r. Thomas Esser ogłosił, że zaprzestaje aktualizowania dystrybucji teTeX (
<a 
href="https://tug.org/tetex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/tetex</span></a>). Spowodowało to znaczny wzrost zainteresowanie TeX Live, szczególnie wśród
dystrybutorów GNU/Linuksa. (W TeX Live zdefiniowano w przybliżeniu równoważny, nowy schemat
instalacyjny pod nazwą <span 
class="ec-lmtt-10">tetex</span>.) Mamy nadzieję, że w przyszłości doprowadzi to do ulepszeń w otoczeniu
TeX-owym, na których skorzystają wszyscy.
</p><!--l. 3315--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.5.  </span> <a 
 id="x1-760009.1.5"></a>Wydanie 2008</h5>
<!--l. 3317--><p class="noindent" >W 2008 roku cała infrastruktura TeX Live została przeprojektowana i przeprogramowana. Informacja
dotycząca instalacji jest przechowywana obecnie w zwykłym pliku tekstowym <span 
class="ec-lmtt-10">tlpkg/texlive.tlpdb</span>.
</p><!--l. 3321--><p class="indent" >   Po zainstalowaniu TeX Live wreszcie jest możliwa jego aktualizacja z internetu, podobnie jak od paru lat
umożliwia to dystrybucja MiKTeX. Zamierzamy regularnie aktualizować pakiety, w miarę jak będą się
pojawiać na serwerach CTAN.
                                                                                     
                                                                                     
</p><!--l. 3326--><p class="indent" >   W tym wydaniu pojawił się nowy „silnik”, LuaTeX (    <a 
href="https://luatex.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://luatex.org</span></a>). Prócz nowych,
elastycznych możliwości dotyczących składu, udostępnia on doskonały język skryptowy do zastosowania
zarówno w dokumentach TeX-owych, jak i poza nimi.
</p><!--l. 3331--><p class="indent" >   Obsługa dla Windows i platform opartych na Unix została obecnie znacznie bardziej zunifikowana.
W szczególności większość skryptów w Perlu i Lua dostępna jest teraz także dla Windows
(zastosowano „wewnętrzny” Perl, dostarczany wraz z TeX Live).
</p><!--l. 3336--><p class="indent" >   Pojawił się nowy skrypt <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>(patrz część <a 
href="#x1-430005">5<!--tex4ht:ref: sec:tlmgr --></a>), który staje się głównym narzędziem do zarządzania
TeX Live po jego instalacji. umożliwia on aktualizację pakietów wraz z niezbędnymi wtedy czynnościami,
jak regenerowanie formatów, aktualizacja map fontowych itp.
</p><!--l. 3341--><p class="indent" >   Wraz z pojawieniem się <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>niektóre funkcje <span 
class="ec-lmss-10">texconfig </span>zostały zablokowane (edycja plików
konfiguracyjnych formatów i wzorców przenoszenia).
</p><!--l. 3345--><p class="indent" >   Program <span 
class="ec-lmss-10">xindy </span>do tworzenia skorowidzów (    <a 
href="https://xindy.sourceforge.net/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://xindy.sourceforge.net/</span></a>) jest obecnie dostępny
dla większości platform.
</p><!--l. 3349--><p class="indent" >   Narzędzie <span 
class="ec-lmss-10">kpsewhich </span>może obecnie raportować wszystkie wyniki przeszukiwania danego
pliku (parametr <span 
class="ec-lmtt-10">–all</span>), jak również ograniczyć wyszukiwanie do jednego katalogu (parametr
<span 
class="ec-lmtt-10">–subdir</span>).
</p><!--l. 3353--><p class="indent" >   Program <span 
class="ec-lmss-10">dvipdfmx </span>posiada obecnie funkcję <span 
class="ec-lmss-10">extractbb </span>uzyskania informacji o prostokącie ograniczającym
(<span 
class="ec-lmri-10">bounding box</span>); jest to jedna z ostatnich cech przejętych od dawniej używanego programu <span 
class="ec-lmss-10">dvipdfm </span>(który
jest nadal dostępny).
</p><!--l. 3358--><p class="indent" >   Usunięto aliasy fontów <span 
class="ec-lmtt-10">Times-Roman</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">Helvetica</span>, itd. Różne pakiety korzystały z nich
w nieoczekiwany sposób (np. spodziewając się, że fonty te będą miały różne kodowanie). Nie ma obecnie
dobrego sposobu na rozwiązanie tych sprzeczności.
</p><!--l. 3363--><p class="indent" >   Usunięto format <span 
class="ec-lmss-10">platex</span>, by uniknąć konfliktu nazwy z używanym od wielu lat japońskim pakietem
<span 
class="ec-lmss-10">platex</span>; pakiet <span 
class="ec-lmss-10">polski </span>(czyli dawny <span 
class="ec-lmss-10">platex</span>) jest obecnie wystarczającym sposobem na polonizację dla
LaTeX-a.
</p><!--l. 3368--><p class="indent" >   Usunięto pliki <span 
class="ec-lmtt-10">.pool</span>, które są obecnie wkompilowane w programy, co ułatwia ich aktualizację.
</p><!--l. 3371--><p class="indent" >   Do tego wydania włączono także ostatnie zmiany wprowadzone przez Donalda Knutha (tzw. <span 
class="ec-lmri-10">TeX</span><span 
class="ec-lmri-10"> tuneup</span>
<span 
class="ec-lmri-10">of 2008</span>); patrz:     <a 
href="https://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92knut.pdf" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92knut.pdf</span></a>.
</p><!--l. 3375--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.6.  </span> <a 
 id="x1-770009.1.6"></a>Wydanie 2009</h5>
<!--l. 3377--><p class="noindent" >W wydaniu 2009 najbardziej widoczną zmianą jest to, że pdf(L<span 
class="ec-lmr-7">A</span> )TeX <span 
class="ec-lmri-10">automatycznie </span>konwertuje plik EPS do
PDF, poprzez uruchomienie programu <span 
class="ec-lmtt-10">epstopdf </span>(dotyczy to sytuacji, gdy użyto pliku konfiguracyjnego
<span 
class="ec-lmtt-10">graphics.cfg </span>LaTeX-a i gdy plikiem wynikowym składu ma być PDF). Domyślne ustawienia zapobiegają
nadpisaniu wszelkich utworzonych wcześniej przez użytkownika plików PDF, ale można także
wyłączyć uruchamianie <span 
class="ec-lmtt-10">epstopdf</span>, wstawiając <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">\newcommand{\DoNotLoadEpstopdf}{}</span></span></span> (lub <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">\def...</span></span></span>) przed
deklaracją <span 
class="ec-lmtt-10">\documentclass</span>. Szczegóły można znaleźć w dokumentacji pakietu epstopdf (
<a 
href="https://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg</span></a>).
</p><!--l. 3388--><p class="indent" >   Ważną zmianą jest także uruchamianie podczas kompilacji niektórych zewnętrznych programów via
<span 
class="ec-lmtt-10">\write18</span>. Dotyczy to np. <span 
class="ec-lmtt-10">epstopdf</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">makeindex </span>czy <span 
class="ec-lmtt-10">bibtex</span>. Dokładna lista takich programów zawarta jest w
pliku <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>. Dla instalacji, które mogą wymagać zakazu uruchamiania takich programów „w tle”
przewidziano odpowiednią opcję w programie instalacyjnym (patrz część  <a 
href="#x1-260003.2.4">3.2.4<!--tex4ht:ref: sec:options --></a>). Po instalacji można
zablokować uruchamianie w pliku <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>.
</p><!--l. 3397--><p class="indent" >   Od wydania 2009 domyślnym formatem wyjściowym dla Lua(L<span 
class="ec-lmr-7">A</span> )TeX staje się PDF (wykorzystuje on
m.in. obsługę przez LuaTeX-a fontów OpenType). Aby uzyskać plik DVI należy użyć nowych poleceń:
<span 
class="ec-lmtt-10">dviluatex </span>lub <span 
class="ec-lmtt-10">dvilualatex</span>. Strona domowa projektu LuaTeX:     <a 
href="https://luatex.org" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://luatex.org</span></a>.
</p><!--l. 3402--><p class="indent" >   Usunięto oryginalny silnik Omega i format Lambda (w uzgodnieniu z autorami). Pozostał zaktualizowany
Aleph i format Lamed, oraz pliki pomocnicze Omega.
</p><!--l. 3405--><p class="indent" >   Załączono nowe wydanie fontów AMS Type 1, m.in. fonty Computer Modern. Zawierają
one poprawki, jakie D. Knuth wprowadził w plikach metafontowych w ciągu ostatnich lat,
a także poprawki hintingu. Hermann Zapf przeprojektował także fonty Euler (patrz
<a 
href="https://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92hagen-euler.pdf" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92hagen-euler.pdf</span></a>). Co ważne, dla wszystkich fontów nie
zmieniono plików metrycznych (TFM). Strona domowa fontów:     <a 
href="https://www.ams.org/tex/amsfonts.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://www.ams.org/tex/amsfonts.html</span></a>.
</p><!--l. 3413--><p class="indent" >   Dla Windows i MacTeX dołączono nowe środowisko-edytor TeXworks. Dla innych platform patrz:
<a 
href="https://tug.org/texworks" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texworks</span></a>. Inspirowany przez edytor TeXShop dla Mac OS X, TeXworks jest
wieloplatformowym, łatwym w użyciu środowiskiem pracy.
</p><!--l. 3418--><p class="indent" >   Dla niektórych platform załączono nowy program graficzny Asymptote (    <a 
href="https://asymptote.sourceforge.io" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://asymptote.sourceforge.io</span></a>).
                                                                                     
                                                                                     
Korzysta on z tekstowej notacji zbliżonej do MetaPosta, ale rozszerzonej do obsługi 3D itp.
</p><!--l. 3422--><p class="indent" >   Program <span 
class="ec-lmtt-10">dvipdfm </span>został zastąpiony przez <span 
class="ec-lmtt-10">dvipdfmx</span>, który działa w specjalnym trybie kompatybilnym,
gdy użyć do wywołania dawną nazwę. <span 
class="ec-lmtt-10">dvipdfmx </span>wspiera CJK i zawiera wiele poprawek od ostatniej
dystrybucji <span 
class="ec-lmtt-10">dvipdfm</span>. Strona domowa:     <a 
href="https://project.ktug.or.kr/dvipdfmx" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://project.ktug.or.kr/dvipdfmx</span></a>.
</p><!--l. 3428--><p class="indent" >   Dodano zestawy programów dla <span 
class="ec-lmss-10">cygwin </span>i <span 
class="ec-lmss-10">i386-netbsd</span>, podczas gdy usunięto programy dla innych platform
BSD. Zapewniono nas, że użytkownicy OpenBSD i FreeBSD będą mogli pobierać pakiety TeX-owe wraz z
aktualizacją obu systemów. Ponadto natknęliśmy się na spore trudności przy kompilacji programów,
które mogłyby działać w różnych wersjach tych systemów.
</p><!--l. 3435--><p class="indent" >   Inne zmiany: do kompresji pakietów użyto programu <span 
class="ec-lmss-10">xz</span>, stanowiącego stabilny zamiennik <span 
class="ec-lmss-10">lzma </span>(
<a 
href="https://tukaani.org/xz/" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tukaani.org/xz/</span></a>); znak <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">$</span></span></span> jest obecnie dozwolony w nazwach plików, o ile nie poprzedza on nazwy
znanej zmiennej; biblioteka Kpathsea jest obecnie wielowątkowa (co wykorzystano w programie MetaPost); do
budowy wszystkich programów wykorzystano teraz Automake.
</p><!--l. 3442--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.7.  </span> <a 
 id="x1-780009.1.7"></a>Wydanie 2010</h5>
<!--l. 3445--><p class="noindent" >Od wydania 2010 generowane są pliki PDF w wersji 1.5, oferującej lepszą kompresję. Dotyczy to wszystkich
mechanizmów używanych do generowania PDF, w tym <span 
class="ec-lmtt-10">dvipdfmx</span>. Powrót do wersji 1.4 jest możliwy
poprzez użycie pakietu <span 
class="ec-lmss-10">pdf14 </span>lub komendy <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">\pdfminorversion=4</span></span></span>.
</p><!--l. 3450--><p class="indent" >   Obecnie pdf(L<span 
class="ec-lmr-7">A</span> )TeX <span 
class="ec-lmri-10">automatycznie </span>konwertuje plik EPS (<span 
class="ec-lmri-10">Encapsulated PostScript</span>) do formatu PDF,
wykorzystując pakiet <span 
class="ec-lmss-10">epstopdf</span>, o ile załadowano LaTeX-owy plik konfiguracyjny <span 
class="ec-lmtt-10">graphics.cfg</span>
i wybrano format wyjściowy PDF. Domyślne ustawienia mają na celu wykluczenie przypadkowego
nadpisania istniejących już, wygenerowanych innym sposobem plików PDF, ale można również
zabronić uruchamiania <span 
class="ec-lmtt-10">epstopdf </span>wpisując przed poleceniem <span 
class="ec-lmtt-10">\documentclass </span>polecenie
<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">\newcommand{\DoNotLoadEpstopdf}{}</span></span></span> (lub <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">\def...</span></span></span>). Program <span 
class="ec-lmtt-10">epstopdf </span>nie jest również używany
w przypadku dołączenia pakietu <span 
class="ec-lmss-10">pst-pdf</span>. Więcej szczegółów znajduje się w dokumentacji pakietu epstopdf (
<a 
href="https://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg</span></a>).
</p><!--l. 3462--><p class="indent" >   Domyślnie włączono również wykonywanie kilku programów zewnętrznych dla TeX-a poprzez
mechanizm <span 
class="ec-lmtt-10">\write18</span>. Dotyczy to: <span 
class="ec-lmtt-10">repstopdf</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">makeindex</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">kpsewhich</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">bibtex </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">bibtex8 </span>(lista jest
zdefiniowana w <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>). W środowiskach, w których wykonywanie zewnętrznych programów jest
niepożądane, należy tę opcję zaznaczyć podczas instalacji (patrz: część <a 
href="#x1-260003.2.4">3.2.4<!--tex4ht:ref: sec:options --></a>) lub wyłączyć już po
niej poprzez uruchomienie: <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtt-10"> conf</span><span 
class="ec-lmtt-10"> texmf</span><span 
class="ec-lmtt-10"> shell_escape</span><span 
class="ec-lmtt-10"> 0</span></span></span>.
</p><!--l. 3470--><p class="indent" >   Kolejna zmiana dotyczyła programów BibTeX i Makeindex, które (podobnie zresztą jak sam TeX)
domyślnie nie zapisują swoich plików wynikowych do dowolnie zdefiniowanego katalogu. Umożliwia to
w ograniczonym zakresie zadziałanie polecenia <span 
class="ec-lmtt-10">\write18</span>. Aby to zmienić, należy ustawić zmienną
<span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFOUTPUT </span>lub zmodyfikować <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">openout_any</span></span></span>.
</p><!--l. 3476--><p class="indent" >   Podobnie jak pdfTeX, obecnie również XeTeX obsługuje wyrównywanie (tzw. kernowanie) na krawędzi
wiersza, ale możliwość poszerzania pisma (<span 
class="ec-lmri-10">font expansion</span>) nadal nie jest dostępna.
</p><!--l. 3480--><p class="indent" >   Program tlmgr podczas aktualizacji zachowuje obecnie domyślnie kopię poprzedniej wersji pakietu (<span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span>
<span 
class="ec-lmtt-10">option autobackup 1</span>), zatem aktualizację można łatwo cofnąć za pomocą <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr restore</span>. W wypadku
ograniczonej ilości miejsca na dysku, opcja ta może został wyłączona poleceniem <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr option</span>
<span 
class="ec-lmtt-10">autobackup 0</span>.
</p><!--l. 3486--><p class="indent" >   Dołączono nowe programy: pTeX i narzędzia do składu w języku japońskim, BibTeXU dla obsługi
Unicode w BibTeX-u, chktex (    <a 
href="https://baruch.ev-en.org/proj/chktex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://baruch.ev-en.org/proj/chktex</span></a>) – program do sprawdzania
dokumentów (L<span 
class="ec-lmr-7">A</span> )TeX, dvisvgm – konwerter DVI do SVG (    <a 
href="https://dvisvgm.sourceforge.net" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://dvisvgm.sourceforge.net</span></a>) oraz
binaria dla nowych platform sprzętowych: <span 
class="ec-lmtt-10">amd64-freebsd</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">amd64-kfreebsd</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">i386-freebsd</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">i386-kfreebsd</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwin</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-solaris</span>.
</p><!--l. 3495--><p class="indent" >   W dokumentacji zmian poprzedniego wydanie (TeX Live 2009) nie zdążono uwzględnić usunięcia wielu
programów uruchomieniowych dla TeX4ht (    <a 
href="https://tug.org/tex4ht" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/tex4ht</span></a>) oraz zastąpienia ich jednym
programem <span 
class="ec-lmtt-10">mk4ht</span>.
</p><!--l. 3500--><p class="indent" >   Wreszcie, z powodu niewystarczającej ilości miejsca na płycie TeX Collection DVD, zrezygnowano
z możliwości uruchamiania TeX Live w trybie „live”. Jednocześnie znacznie przyspieszyło to sam proces
instalacji TeX Live z płytki DVD.
</p><!--l. 3504--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.8.  </span> <a 
 id="x1-790009.1.8"></a>Wydanie 2011</h5>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 3506--><p class="noindent" >Edycja 2011 zawierała stosunkowo niewiele zmian w porównaniu do poprzednich wydań.
</p><!--l. 3509--><p class="indent" >   Programy dla Mac OS X (<span 
class="ec-lmtt-10">universal-darwin </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwin</span>) działają od tego momentu tylko dla wersji
Leopard i późniejszych. Wersje Panther i Tiger nie będą obsługiwane.
</p><!--l. 3513--><p class="indent" >   Dla większości platform dołączono program <span 
class="ec-lmtt-10">biber</span>, służący do przetwarzania danych bibliograficznych.
Rozwój tego programu jest ściśle związany z pakietem <span 
class="ec-lmtt-10">biblatex</span>, który w zupełnie nowy sposób
obsługuje bibliografie w LaTeX-u .
</p><!--l. 3518--><p class="indent" >   Program MetaPost (<span 
class="ec-lmtt-10">mpost</span>) ani nie tworzy, ani już więcej nie wykorzystuje pliku formatu <span 
class="ec-lmtt-10">.mem</span>.
Wymagane pliki (np. <span 
class="ec-lmtt-10">plain.mp</span>) są po prostu wczytywane przy każdym uruchomieniu. Zmiana (choć
niezauważalna dla przeciętnego użytkownika) związana jest z nowym, innym podejściem: MetaPost jest
obecnie traktowany jako biblioteka programów.
</p><!--l. 3524--><p class="indent" >   Zaprogramowany w Perl program <span 
class="ec-lmtt-10">updmap </span>(uprzednio stosowany tylko w Windows) został dostosowany do
wszystkich platform. Również te zmiany są niezauważalne dla użytkownika, choć znacznie przyspieszyły
działanie programu.
</p><!--l. 3529--><p class="indent" >   Przywrócono (ze względów raczej historycznych) programy <span 
class="ec-lmss-10">initex </span>i <span 
class="ec-lmss-10">inimf </span>(ale nie inne warianty
<span 
class="ec-lmss-10">ini*</span>).
</p><!--l. 3532--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.9.  </span> <a 
 id="x1-800009.1.9"></a>Wydanie 2012</h5>
<!--l. 3534--><p class="noindent" >Znacznie zmodyfikowano program <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span>, odtąd pozwala on m.in. aktualizować z kilku repozytoriów
w sieci. Szczegóły zawarto w pomocy (<span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr –help</span>), w części dotyczącej wielu repozytoriów.
</p><!--l. 3538--><p class="indent" >   Dla parametru <span 
class="ec-lmtt-10">\XeTeXdashbreakstate </span>(<span 
class="ec-lmtt-10">xetex </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">xelatex</span>) ustawiono domyślnie wartość 1. Pozwala to
na łamanie wierszy po myślnikach i separatorach zakresu liczb, co było zawsze typowe dla kompilacji
programami TeX, LaTeX, LuaTeX, itp. Chcąc zachować dotychczasowe dokładne miejsca łamania, pliki
kompilowane programem XeTeX wymagają zatem użycia polecenia <span 
class="ec-lmtt-10">\XeTeXdashbreakstate=0</span>.
</p><!--l. 3546--><p class="indent" >   Wynikowe pliki <span 
class="ec-lmtt-10">pdftex </span>oraz <span 
class="ec-lmtt-10">dvips </span>mogą obecnie przekroczyć wielkość dwóch gigabajtów.
</p><!--l. 3549--><p class="indent" >   Dotychczas program <span 
class="ec-lmtt-10">dvips </span>korzystał ze zbyt wielu różnych wersji standardowych 35 fontów
postscriptowych. Nie były one domyślnie włączane do pliku wynikowego, bo zakładano, że urządzenia
drukujące bądź programy (np. GhostScript) mają dostęp do odpowiednich fontów. Od tej edycji fonty ze
standardowego zestawu, dostarczone w dystrybucji TeX Live, domyślnie są włączane do tworzonego przez
<span 
class="ec-lmtt-10">dvips </span>pliku.
</p><!--l. 3556--><p class="indent" >   W zastrzeżonym trybie pracy <span 
class="ec-lmtt-10">\write18 </span>(ustawianym domyślnie) dopuszczono uruchamianie programu
<span 
class="ec-lmtt-10">mpost</span>.
</p><!--l. 3559--><p class="indent" >   Plik konfiguracyjny <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>znajdywany jest także w drzewie katalogów <span 
class="ec-lmtt-10">../texmf-local</span>, np.
<span 
class="ec-lmtt-10">/usr/local/texlive/texmf-local/web2c/texmf.cnf</span>.
</p><!--l. 3563--><p class="indent" >   Skrypt <span 
class="ec-lmtt-10">updmap </span>wczytuje <span 
class="ec-lmtt-10">updmap.cfg </span>z kolejnych drzew TeX-owych, zamiast jeden plik globalny. Zmiana
nie powinna być zauważalna, chyba że zmienimy ręcznie <span 
class="ec-lmtt-10">updmap.cfg</span>. Uruchomienie <span 
class="ec-lmtt-10">updmap –help</span>
pokaże szczegóły.
</p><!--l. 3568--><p class="indent" >   Dodano binaria dla <span 
class="ec-lmss-10">armel-linux </span>and <span 
class="ec-lmss-10">mipsel-linux</span>. Usunięto z głównej dystrybucji binaria dla <span 
class="ec-lmss-10">sparc-linux</span>
i <span 
class="ec-lmss-10">i386-netbsd</span>.
</p><!--l. 3572--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.10.  </span> <a 
 id="x1-810009.1.10"></a>Wydanie 2013</h5>
<!--l. 3574--><p class="noindent" >W układzie dystrybucji zawartość katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">texmf/ </span>włączono (dla uproszczenia) do katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist/</span>.
Obie zmienne Kpathsea: <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFMAIN </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFDIST </span>wskazują odtąd katalog <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-dist</span>. Również dla
uproszczenia instalacji połączono sporo niewielkich kolekcji językowych.
</p><!--l. 3580--><p class="indent" >   W programie MetaPost udostępniono zapis do formatu PNG i dodane wsparcie dla operacji
zmiennoprzecinkowych (IEEE double).
</p><!--l. 3583--><p class="indent" >   LuaTeX zaktualizowano do wersji 5.2 Lua, oraz dołączono nową bibliotekę <span 
class="ec-lmtt-10">pdfscanner</span>, służącą do
przetwarzania zawartości zewnętrznych stron w formacie PDF (więcej informacji na stronie domowej
projektu).
</p><!--l. 3587--><p class="indent" >   W programie XeTeX (patrz także na stronie domowej projektu): </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 3589--><p class="noindent" >do obsługi układu fontów zastosowano bibliotekę HarfBuzz, zamiast dotychczasowej biblioteki
     ICU  (biblioteka  ICU  jest  nadal  stosowana  dla  obsługi  kodowania  wejściowego,  składu
                                                                                     
                                                                                     
     dwukierunkowego i unikodowych miejsc łamania wiersza);
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3593--><p class="noindent" >biblioteki Graphite2 i HarfBuzz zastąpiły SilGraphite dla układu Graphite;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3595--><p class="noindent" >dla komputerów Mac użyto mechanizmu Core Text, zamiast (zarzuconego) ATSUI;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3597--><p class="noindent" >w  wypadku  znalezienia  identycznych  nazw  fontów  w różnych  formatach,  program  użyje
     fontów TrueType/OpenType, zamiast Type1;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3599--><p class="noindent" >naprawiano  okazjonalnie  występujące  różnice  w znajdywaniu  fontów  przez  programy
     XeTeX i <span 
class="ec-lmtt-10">xdvipdfmx</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3601--><p class="noindent" >dołączono wsparcie dla OpenType math cut-ins;</p></li></ul>
<!--l. 3604--><p class="indent" >   W programie <span 
class="ec-lmss-10">xdvi </span>zastąpiono bibliotekę do wyświetlania <span 
class="ec-lmtt-10">t1lib </span>przez FreeType.
</p><!--l. 3607--><p class="indent" >   W <span 
class="ec-lmss-10">microtype.sty </span>dodano niektóre operacje mikro-typograficzne dla programów XeTeX (protrusion)
i LuaTeX (protrusion, font expansion, tracking).
</p><!--l. 3612--><p class="indent" >   W <span 
class="ec-lmss-10">tlmgr </span>zastosowano operację „przypinania” (ang. <span 
class="ec-lmri-10">pinning</span>) wielu repozytoriów do pobierania aktualizacji. więcej
informacji: <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span><span 
class="ec-lmtt-10"> --help</span></span></span> lub strona     <a 
href="https://tug.org/texlive/doc/tlmgr.html#MULTIPLE-REPOSITORIES" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/doc/tlmgr.html#MULTIPLE-REPOSITORIES</span></a>.
</p><!--l. 3617--><p class="indent" >   Dodano bądź przywrócono binaria dla platform: <span 
class="ec-lmss-10">armhf-linux</span>, <span 
class="ec-lmss-10">mips-irix</span>, <span 
class="ec-lmss-10">i386-netbsd </span>i <span 
class="ec-lmss-10">amd64-netbsd</span>;
usunięto <span 
class="ec-lmss-10">powerpc-aix</span>.
</p><!--l. 3621--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.11.  </span> <a 
 id="x1-820009.1.11"></a>Wydanie 2014</h5>
<!--l. 3623--><p class="noindent" >Edycja 2014 zawierała kolejną, drobną poprawkę D.E. Knutha: dotyczy ona wszystkich silników
TeX-a, ale jedyną widoczną zmianą jest przywrócenie komunikatu <span 
class="ec-lmtt-10">preloaded format </span>(zamiast
<span 
class="ec-lmtt-10">format</span>) wyświetlanego w wierszu identyfikującym program podczas jego uruchamiania. Według
Knutha zmiana ma podkreślać, że chodzi o format ładowany domyślnie przez odpowiednie
wywołanie, a nie o format, który jest zaszyty w binariach i który może został zastąpiony innym
formatem.
</p><!--l. 3632--><p class="indent" >   pdfTeX: nowością jest parametr <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfsuppresswarningpagegroup</span>, który pozwala wyłączyć
ostrzegawcze komunikaty programu; dodano nowe polecenia wbudowane (<span 
class="ec-lmtt-10">\pdfinterwordspaceon</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">\pdfinterwordspaceoff</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\pdffakespace</span>) modyfikujące spacjowanie, mające w zamierzeniu ułatwiać
oblewanie tekstem.
</p><!--l. 3637--><p class="indent" >   LuaTeX: jest kilka istotnych zmian i poprawek w ładowaniu fontów i wzorców przenoszenia. Najważniejszym
dodatkiem są nowe warianty silnika: <span 
class="ec-lmtt-10">luajittex </span>(    <a 
href="https://foundry.supelec.fr/projects/luajittex" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://foundry.supelec.fr/projects/luajittex</span></a>)
oraz pokrewne <span 
class="ec-lmtt-10">texluajit </span>and <span 
class="ec-lmtt-10">texluajitc</span>. Wykorzystują one Lua do kompilacji do kodu
maszynowego (ang. <span 
class="ec-lmri-10">just-in-time compilation</span>; szczegóły na ten temat zawiera artykuł na stronie
<a 
href="https://tug.org/TUGboat/tb34-1/tb106scarso.pdf" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/TUGboat/tb34-1/tb106scarso.pdf</span></a>). <span 
class="ec-lmtt-10">luajittex </span>jest nadal w fazie rozwoju, nie
jest dostępny dla wszystkich platform i jest znacznie mniej stabilny niż <span 
class="ec-lmtt-10">luatex</span>. Zarówno my,
jak i projektanci tego programu zalecamy jego użycie jedynie do eksperymentów z kodem jit
i Lua.
</p><!--l. 3649--><p class="indent" >   XeTeX: na wszystkich platformach (w tym na Mac OSX) obsługiwane są obecnie te same formaty plików
graficznych; zrezygnowano z niektórych wariantów dekompozycji znaków unikodowych (<span 
class="ec-lmri-10">compatibility</span>
<span 
class="ec-lmri-10">decomposition</span>); preferowane jest korzystanie z fontów OpenType, zamiast fontów Graphite, dla zapewnienia
zgodności w poprzednimi wersjami XeTeX-a.
</p><!--l. 3655--><p class="indent" >   MetaPost: zestaw możliwych wartości parametru <span 
class="ec-lmtt-10">numbersystem </span>rozszerzono o wartość <span 
class="ec-lmtt-10">decimal</span>;
dokładność obliczeń można ustalać za pomocą nowej zmiennej wbudowanej <span 
class="ec-lmtt-10">numberprecision</span>; dodano
nową definicję <span 
class="ec-lmtt-10">drawdot </span>w pliku <span 
class="ec-lmtt-10">plain.mp </span>(Knuth); usunięto błędy m.in. w zapisie do formatów SVG
i PNG.
</p><!--l. 3663--><p class="indent" >   Narzędzie ConTeXt-a <span 
class="ec-lmss-10">pstopdf </span>zostanie usunięte jakiś czas po opublikowaniu tego wydania TeX
Live z powodu konfliktów z programem o takiej samej nazwie, występującym w różnych
systemach operacyjnych. Na razie nadal może być ono uruchamiane poleceniem <span 
class="ec-lmtt-10">mtxrun –script</span>
                                                                                     
                                                                                     
<span 
class="ec-lmtt-10">pstopdf</span>.
</p><!--l. 3668--><p class="indent" >   Programy <span 
class="ec-lmss-10">psutils </span>zostały w istotny sposób zmienione przez nowego opiekuna. W rezultacie kilka rzadko
używanych narzędzi (<span 
class="ec-lmtt-10">fix*</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">getafm</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">psmerge</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">showchar</span>) znajdziemy teraz tylko w katalogu <span 
class="ec-lmtt-10">scripts/</span>, a nie
jako samodzielne programy (jeśli się okaże, że stwarza to problemy, może w przyszłości został to
zmienione). Dodano nowy skrypt <span 
class="ec-lmtt-10">psjoin</span>.
</p><!--l. 3675--><p class="indent" >   Z pochodnej z TeX Live dystrybucji MacTeX (część <a 
href="#x1-170003.1.2">3.1.2<!--tex4ht:ref: sec:macosx --></a>) usunięto opcjonalne tylko dla Mac OSX
pakiety fontów Latin Modern oraz TeX Gyre; indywidualny użytkownik może je obecnie w łatwy sposób
udostępnić w systemie operacyjnym. Ze względu na definicje zawarte w pliku <span 
class="ec-lmtt-10">tex4ht.env </span>usunięto
pochodzący z ImageMagick program <span 
class="ec-lmss-10">convert</span>, ponieważ program TeX4ht korzysta bezpośrednio z programu
Ghostscript.
</p><!--l. 3682--><p class="indent" >   Z kolekcji <span 
class="ec-lmss-10">langcjk</span>, wspólnej dla języków chińskiego, japońskiego i koreańskiego, zostały wydzielone
oddzielne (o mniejszej wielkości) kolekcje dla każdego z tych języków.
</p><!--l. 3686--><p class="indent" >   Dodano programy dla platformy <span 
class="ec-lmss-10">x86_64-cygwin</span>, usunięto programy dla platformy <span 
class="ec-lmss-10">mips-irix</span>. Ponieważ
Microsoft zakończył wspieranie Windows XP, może się w przyszłości zdarzyć, że nasze programy nie
będą działać prawidłowo w tym systemie.
</p><!--l. 3691--><p class="indent" >   Programy dla niektórych innych platform są dostępne na stronie:    <a 
href="https://tug.org/texlive/custom-bin.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/custom-bin.html</span></a>.
Ponadto binaria dla pewnych platform pominięto na DVD (dla zaoszczędzenia miejsca), ale można je
zainstalować z repozytoriów w sieci.
</p><!--l. 3696--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.12.  </span> <a 
 id="x1-830009.1.12"></a>Wydanie 2015</h5>
<!--l. 3698--><p class="noindent" >Do LaTeX2e włączono domyślnie zmiany, które poprzednio były dostępne jedynie przez dosłowne
zadeklarowanie pakietu <span 
class="ec-lmss-10">fixltx2e</span>. Nowy pakiet <span 
class="ec-lmss-10">latexrelease </span>pozwala na dokładniejszą kontrolę przetwarzania.
LaTeX News #22 i „LaTeX changes” opisują szczegółowo owe zmiany. Pakiety <span 
class="ec-lmss-10">babel </span>i <span 
class="ec-lmss-10">psnfss</span>, mimo iż
wchodzą w skład podstawowego LaTeX2e, są nadal rozwijane odrębnie, ale nie zostały naruszone
wspomnianymi wyżej zmianami.
</p><!--l. 3706--><p class="indent" >   Obecnie LaTeX2e zawiera wewnętrzny mechanizm konfiguracji obsługi Unicode (które znaki są
traktowane jako litery, nazewnictwo poleceń wbudowanych itp.). Dla użytkownika nie powinno być to
zauważalne, mimo iż zmieniono nazwy kilku poleceń wbudowanych, zaś kilka usunięto.
</p><!--l. 3711--><p class="indent" >   pdfTeX: poprawiono wsparcie dla plików JPEG Exif oraz JFIF dla zgodności z programem
<span 
class="ec-lmss-10">xpdf</span> 3.04.
</p><!--l. 3714--><p class="indent" >   LuaTeX: dołączono nową bibliotekę <span 
class="ec-lmss-10">newtokenlib </span>do skanowania żetonów (ang. <span 
class="ec-lmri-10">token</span>); poprawiono
ponadto generator liczb losowych <span 
class="ec-lmtt-10">normal </span>i inne drobne błędy.
</p><!--l. 3718--><p class="indent" >   XeTeX: poprawiono obsługę wczytywanych ilustracji oraz program <span 
class="ec-lmss-10">xdvipdfmx</span>; zmieniono także
wewnętrzne polecenie <span 
class="ec-lmtt-10">XDV</span>.
</p><!--l. 3721--><p class="indent" >   MetaPost: zestaw możliwych wartości parametru <span 
class="ec-lmtt-10">numbersystem </span>rozszerzono o wartość <span 
class="ec-lmtt-10">binary</span>;
nowe programy <span 
class="ec-lmss-10">upmpost </span>i <span 
class="ec-lmss-10">updvitomp </span>dostarczają wsparcie dla języka japońskiego (podobnie jak
<span 
class="ec-lmss-10">up*tex</span>).
</p><!--l. 3725--><p class="indent" >   MacTeX: uaktualniono dołączony pakiet Ghostscript dla wparcia CJK. Tzw. <span 
class="ec-lmri-10">The TeX</span><span 
class="ec-lmri-10"> Distribution</span>
<span 
class="ec-lmri-10">Preference Pane </span>działa obecnie w Yosemite (Mac OS X 10.10).
</p><!--l. 3729--><p class="indent" >   Infrastruktura TeX Live: program <span 
class="ec-lmss-10">fmtutil </span>został przekonstruowany tak, aby wczytywać <span 
class="ec-lmtt-10">fmtutil.cnf</span>
zgodnie z kolejnością drzew katalogów (analogicznie jak <span 
class="ec-lmss-10">updmap</span>). Skrypty <span 
class="ec-lmss-10">mktex* </span>Web2C (w tym <span 
class="ec-lmss-10">mktexlsr</span>,
<span 
class="ec-lmss-10">mktextfm</span>, <span 
class="ec-lmss-10">mktexpk</span>) preferują obecnie położenie programów w ich własnych katalogach, zamiast
wykorzystywać za każdym razem zmienną systemową <span 
class="ec-lmtt-10">PATH</span>.
</p><!--l. 3736--><p class="indent" >   Usunięto programy dla platform <span 
class="ec-lmss-10">*-kfreebsd</span>, ponieważ TeX Live jest obecnie łatwo dostępny poprzez ich
mechanizmy aktualizacji.
</p><!--l. 3740--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.13.  </span> <a 
 id="x1-840009.1.13"></a>Wydanie 2016</h5>
<!--l. 3742--><p class="noindent" >LuaTeX: ogólne zmiany dotyczące poleceń podstawowych (<span 
class="ec-lmri-10">primitives</span>) – zredukowana została ich liczba, dla
niektórych operacji zmieniono nazwy, ponadto zmieniona została struktura węzłów. Zmiany zostały
opisane przez Hansa Hagena w artykule „LuaTeX 0.90 backend changes for PDF and more” (
<a 
href="https://tug.org/TUGboat/tb37-1/tb115hagen-pdf.pdf" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/TUGboat/tb37-1/tb115hagen-pdf.pdf</span></a>); szczegóły można znaleźć w podręczniku
LuaTeX-a <a 
href="../../../../texmf-dist/doc/luatex/base/luatex.pdf" >texmf-dist/doc/luatex/base/luatex.pdf</a>.
                                                                                     
                                                                                     
</p><!--l. 3749--><p class="indent" >   Metafont: nowe, w znacznym stopniu eksperymentalne „rodzeństwo” – programy MFlua and MFluajit,
będące połączeniem Lua z Metafont-em, udostępnione do próbnych testów.
</p><!--l. 3753--><p class="indent" >   Metapost: poprawki i wewnętrzne przygotowanie do wersji 2.0.
</p><!--l. 3755--><p class="indent" >   Zmienna <span 
class="ec-lmtt-10">SOURCE_DATE_EPOCH </span>jest obsługiwana przez wszystkie implementacje (silniki) za wyjątkiem
LuaTeX-a (obsługa zostanie zaimplementowana w kolejnej wersji) i (celowo) w oryginalnym <span 
class="ec-lmtt-10">tex</span>-u: jeśli
zmienna <span 
class="ec-lmtt-10">SOURCE_DATE_EPOCH </span>ma nadaną wartość, to wartość ta jest jest używana jako „datownik”
w generowanych plikach PDF. Jeżeli zmienna <span 
class="ec-lmtt-10">SOURCE_DATE_EPOCH_TEX_PRIMITIVES </span>ma także nadaną
wartość, to zmienna <span 
class="ec-lmtt-10">SOURCE_DATE_EPOCH </span>używana jest do inicjalizacji TeX-owych parametrów (operacji
podstawowych) <span 
class="ec-lmtt-10">\year</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\month</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\day</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\time</span>. Szczegóły i odnośne przykłady można znaleźć
w podręczniku pdfTeX-a.
</p><!--l. 3766--><p class="indent" >   pdfTeX: nowe polecenia podstawowe <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfinfoomitdate</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\pdftrailerid</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfsuppressptexinfo</span>,
wpływające na wartości parametrów pojawiających się w wynikowym pliku PDF (operacje te nie mają
wpływu na wynikowy plik DVI).
</p><!--l. 3771--><p class="indent" >   XeTeX: nowe polecenia podstawowe <span 
class="ec-lmtt-10">\XeTeXhyphenatablelength</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\XeTeXgenerateactualtext</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">\XeTeXinterwordspaceshaping</span>; ograniczenie liczby klas znaków powiększono do 4096; wartość bajtu
identyfikacyjnego w pliku DVI powiększono o 1.
</p><!--l. 3776--><p class="indent" >   Inne programy: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 3778--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">gregorio </span>jest nowym programem, częścią pakietu <span 
class="ec-lmtt-10">gregoriotex </span>służącego do składu partytur
     śpiewu greogriańskiego; włączono go domyślnie w <span 
class="ec-lmtt-10">shell_escape_commands</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3781--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">upmendex </span>jest programem generującym skorowidze, w znacznym stopniu zgodnym z programem
     <span 
class="ec-lmtt-10">makeindex</span>, obsługującym m.in. sortowanie unikodowe.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3784--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">afm2tfm </span>teraz jedynie dopasowuje wysokości związane z pozycjonowaniem akcentów; nowa
     opcja <span 
class="ec-lmtt-10">-a </span>powoduje pominięcie wszystkich dopasowań.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3787--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">ps2pk </span>obsługuje rozszerzone fonty PK/GF.</p></li></ul>
<!--l. 3790--><p class="indent" >   MacTeX: program TeX Distribution Preference Pane został zastąpiony przez program TeX Live Utility;
zmodernizowano aplikacje działające w trybie GUI; dodano nowy skrypt <span 
class="ec-lmtt-10">cjk-gs-integrate</span>, umożliwiający
włączanie różnych fontów CJK do Ghostscripta.
</p><!--l. 3795--><p class="indent" >   Infrastruktura: plik konfiguracyjny <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr </span>jest obsługiwany na poziomie systemowym; sprawdzane są sumy
kontrolne pakietów; jeśli jest dostępna usługa GPG (GNU Privacy Guard), to sprawdzana jest również
sygnatura instalacji pakietów bądź ich aktualizacji z sieci. Dotyczy to także programu instalacyjnego
TeX Live. Jeżeli usługa GPG nie jest dostępna, to instalacja bądź aktualizacja przebiega jak
dotychczas.
</p><!--l. 3803--><p class="indent" >   Binaria dla platform <span 
class="ec-lmtt-10">alpha-linux </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">mipsel-linux </span>zostały usunięte.
</p><!--l. 3806--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.14.  </span> <a 
 id="x1-850009.1.14"></a>Wydanie 2017</h5>
<!--l. 3809--><p class="noindent" >LuaTeX: więcej wywołań zwrotnych (<span 
class="ec-lmri-10">ang. </span>callbacks), więcej możliwoci sterowania składem, więcej dostępu
do struktur wewnętrznych; w wypadku niektórych platform dodana biblioteka <span 
class="ec-lmtt-10">ffi </span>do dynamicznego
ładowania kodu.
</p><!--l. 3814--><p class="indent" >   pdfTeX: Zmienna środowiskowa <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">SOURCE_DATE_EPOCH_TEX_PRIMITIVES</span></span></span> z instalacji poprzedniego roku
zmieniła nazwę na <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">FORCE_SOURCE_DATE</span></span></span>, bez zmian w funkcjonalności; jeśli lista tokenów <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfpageattr</span>
zawiera napis <span 
class="ec-lmtt-10">/MediaBox</span>, to pomija się wyjście domyślnego <span 
class="ec-lmtt-10">/MediaBox</span>.
</p><!--l. 3820--><p class="indent" >   XeTeX: Obsługa wzorów matematycznych Unicode/OpenType oparta jest teraz na używaniu tabeli
HarfBuzz’s MATH; kilka poprawek błędów.
</p><!--l. 3823--><p class="indent" >   Dvips: Decyduje ostatnie ustalenie formatu papieru, dla zgodności z <span 
class="ec-lmtt-10">dvipdfmx </span>i z oczekiwaniami
pakietu; opcja <span 
class="ec-lmtt-10">-L0 </span>(<span 
class="ec-lmtt-10">L0 </span>w ustawieniach konfiguracyjnych) przywraca poprzednie zachowanie, w którym
decydowało pierwsze ustalenie formatu papieru.
</p><!--l. 3829--><p class="indent" >   epTeX, eupTeX: Nowe polecenia: <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfuniformdeviate</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfnormaldeviate</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfrandomseed</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">\pdfsetrandomseed</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfelapsedtime</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfresettimer </span>zapożyczono z pdfTeX-a.
                                                                                     
                                                                                     
</p><!--l. 3833--><p class="indent" >   MacTeX: Począwszy od tego roku będzie zapewniana obsługa – pod nazwą <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwin</span></span></span> – jedynie
tych wersji MacTeX-a, dla których Apple wypuszcza łatki bezpieczeństwa; obecnie oznacza to:
Yosemite, El Capitan, i Sierra (10.10 i nowsze). Binariów dla starszych Mac OS X-ów nie ma
w MacTeX-u, są one jednak wciąż dostępne w TeX Live (<span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwinlegacy</span></span></span>, <span 
class="ec-lmtt-10">i386-darwin</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">powerpc-darwin</span>).
</p><!--l. 3840--><p class="indent" >   Infrastruktura: Drzewo <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFLOCAL </span>jest teraz domyślnie przeszukiwane przed <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSCONFIG</span>
i <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFSYSVAR</span>; w nadziei, że lepiej spełniane będą oczekiwania użytkowników lokalnych plików, które
poprzednio były przesłaniane przez pliki głównej instalacji. Dodatkowo, program <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr </span>udostępnia teraz tryb
<span 
class="ec-lmtt-10">shell </span>– do użycia interaktywnego i skryptowego – jak też nowe zadanie <span 
class="ec-lmtt-10">conf auxtrees </span>– do łatwego
dodawania i usuwania dodatkowych drzew.
</p><!--l. 3849--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">updmap </span>and <span 
class="ec-lmtt-10">fmtutil</span>: Skrypty te ostrzegają teraz, jeśli wywołano je bez jawnego podania tzw. trybu
systemowego (<span 
class="ec-lmtt-10">updmap-sys</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">fmtutil-sys </span>bądź opcji <span 
class="ec-lmtt-10">-sys</span>), lub trybu użytkownika (<span 
class="ec-lmtt-10">updmap-user</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">fmtutil-user </span>bądź opcji <span 
class="ec-lmtt-10">-user</span>). Być może zredukuje to odwieczny problem przypadkowego wywołania
trybu użytkownika, i w konsekwencji gubienia przyszłych aktualizacji systemowych. Szczegóły można
znaleźć na stronie:     <a 
href="https://tug.org/texlive/scripts-sys-user.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/scripts-sys-user.html</span></a>.
</p><!--l. 3859--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl</span>: ścieżki własne użytkownika Mac-ów, takie jak <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFHOME</span>, są teraz w MacTeX-u
domyślnie ustawione na <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">~/Library/...</span></span></span>; nowa opcja <span 
class="ec-lmtt-10">-init-from-profile </span>została dołączona dla
wykorzystania zachowanego profilu poprzedniej instalacji; nowe polecenie <span 
class="ec-lmtt-10">P </span>dla zapisu profilu; nowe nazwy
zmiennych w profilach (stare są jednak nadal akceptowane).
</p><!--l. 3864--><p class="indent" >   SyncTeX: tworzony przez ten program plik tymczasowy ma obecnie postać <span 
class="ec-lmtt-10">foo.synctex(busy)</span>, zamiast
<span 
class="ec-lmtt-10">foo.synctex.gz(busy) </span>(nie jest kompresowany programem <span 
class="ec-lmtt-10">gz</span>). Programy korzystające z SyncTeX powinny
zastosować nową konwencję, szczególnie przy usuwaniu pliku tymczasowego.
</p><!--l. 3867--><p class="indent" >   Programy pomocnicze: <span 
class="ec-lmtt-10">texosquery-jre8 </span>jest nowym programem wieloplatformowym do odczytywania
w dokumencie TeX-owym danych o lokalizacji i innych informacji z poziomu systemu operacyjnego; został on
domyślnie włączony do zestawu <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">shell_escape_commands</span></span></span> na potrzeby działań w ograniczonym trybie
powłoki (<span 
class="ec-lmri-10">ang. </span>shell). (Starsze wersje JRE są obsługiwane przez texosquery, ale nie można ich udostępnić
w trybie ograniczonym, gdyż Oracle już ich nie wspiera, nawet z bardzo poważnych powodów
związanych z bezpieczeństwem).
</p><!--l. 3876--><p class="indent" >   Platformy: zapoznaj się z powyższą informacją na temat MacTeX; innych zmian nie ma.
</p><!--l. 3880--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.15.  </span> <a 
 id="x1-860009.1.15"></a>Wydanie 2018</h5>
<!--l. 3883--><p class="noindent" >Kpathsea: Domyślnie nie rozróżnia wielkości liter w nazwach plików w katalogach niesystemowych;
wyłączyć tę opcją można w <span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf </span>lub ustawiając zmienną środowiskową <span 
class="ec-lmtt-10">texmf_casefold_search </span>na
<span 
class="ec-lmtt-10">0</span>. Więcej informacji można znaleźć w podręczniku Kpathsea (    <a 
href="https://tug.org/kpathsea" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/kpathsea</span></a>).
</p><!--l. 3885--><p class="indent" >   epTeX, eupTeX: Nowe polecenie pierwotne <span 
class="ec-lmtt-10">\epTeXversion</span>.
</p><!--l. 3887--><p class="indent" >   LuaTeX: Przygotowanie do przejścia w 2019 r. na wersję Lua 5.3: binaria <span 
class="ec-lmtt-10">luatex53 </span>są dostępne dla
większości platform, ale przed uruchomieniem muszą zostać przenazywane na <span 
class="ec-lmtt-10">luatex</span>. Można też użyć
plików ConTeXt Garden (    <a 
href="https://wiki.contextgarden.net" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://wiki.contextgarden.net</span></a>); tam też dostępne są dodatkowe
informacje.
</p><!--l. 3893--><p class="indent" >   MetaPost: Poprawiono błędne kierunki ścieżek oraz wyjście w formatach TFM i PNG
.
</p><!--l. 3895--><p class="indent" >   Dopuszczono stosowanie plików przekodowujących dla fontów bitmapowych; identyfikator PDF obecnie
nie zależy od nazwy katalogu w którym jest tworzony; poprawki błędów dla <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfprimitive </span>i
pokrewne.
</p><!--l. 3898--><p class="indent" >   MacTeX: Zobacz poniżej zmiany obsługiwanych wersji. Ponadto, dla większej klarowności, układ
plików zainstalowanych w  code / Applications / TeX / przez Mac  TeX  został zmieniony; teraz ta
lokalizacja zawiera cztery programy GUI (BibDesk, LaTeXiT, TeX Live Utility, i TeXShop) oraz katalogi z
dodatkowymi narzędziami i dokumentacją.
</p><!--l. 3903--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span>: nowe nakładki <span 
class="ec-lmtt-10">tlshell </span>(Tcl/Tk) i <span 
class="ec-lmtt-10">tlcockpit </span>(Java); wyjście w formacie JSON; <span 
class="ec-lmtt-10">uninstall </span>teraz
oznacza to samo co <span 
class="ec-lmtt-10">remove</span>; nowa akcja/opcja <span 
class="ec-lmtt-10">print-platform-info</span>.
</p><!--l. 3907--><p class="indent" >   Platformy: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 3910--><p class="noindent" >Usunięte: <span 
class="ec-lmtt-10">armel-linux</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">powerpc-linux</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
                                                                                     
                                                                                     
     <!--l. 3912--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwin </span>obsługuje 10.10–10.13 (Yosemite, El Capitan, Sierra, and High Sierra).
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3915--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwinlegacy </span>obsługuje 10.6–10.10 (chociaż dla 10.10 jest zalecany <span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwin</span>).
     Nie  ma  już  wsparcia  dla  10.5  (Leopard),  oznacza  to,  że  platformy  <span 
class="ec-lmtt-10">powerpc-darwin </span>i
     <span 
class="ec-lmtt-10">i386-darwin platforms </span>zostały usunięte.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3920--><p class="noindent" >Windows: XP nie jest już obsługiwane.</p></li></ul>
<!--l. 3924--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.16.  </span> <a 
 id="x1-870009.1.16"></a>Wydanie 2019</h5>
<!--l. 3926--><p class="noindent" >Kpathsea: Bardziej spójne rozwijanie nawiasów i dzielenie ścieżek; nowa zmienna <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFDOTDIR </span>zamiast
 <span 
class="ec-lmtt-10">. </span>w ścieżce ułatwia przeszukiwanie dodatkowych lub podkatalogów (patrz komentarze w
<span 
class="ec-lmtt-10">texmf.cnf</span>).
</p><!--l. 3930--><p class="indent" >   epTeX, eupTeX: Nowe polecenia pierwotne <span 
class="ec-lmtt-10">\readpapersizespecial </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">\expanded</span>.
</p><!--l. 3932--><p class="indent" >   LuaTeX: W tej wersji używany jest Lua 5.3 z towarzyszącymi zmianami arytmetycznymi
i interfejsowymi. Do czytania plików pdf jest używana utworzona do tego celu biblioteka pplib, dzięki
czemu znikają zależności od popplera (oraz C ++). Odpowiednio zmienił się też interfejs
Lua.
</p><!--l. 3937--><p class="indent" >   MetaPost: Polecenie <span 
class="ec-lmtt-10">r-mpost </span>jest rozpoznawane jako alias do wywołania z opcją <span 
class="ec-lmtt-10">–restricted </span>i dodane
jest do listy zastrzeżonych poleceń dostępnych domyślnie. Minimalna dokładność to 2 tak dla trybu
dziesiętnego jak i binarnego. Tryb binarny nie jest już dostępny w MPlib, ale nadal jest dostępny
w autonomicznej wersji MetaPost-a.
</p><!--l. 3942--><p class="indent" >   pdfTeX: Nowe polecenie pierwotne <span 
class="ec-lmtt-10">\expanded</span>; jeżeli nowy parametr pierwotny <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfomitcharset </span>jest
ustawiony na 1, to sekwencja <span 
class="ec-lmtt-10">/CharSet </span>zostanie pominięta w pliku PDF, ponieważ nie można
zagwarantować poprawności wymaganej przez PDF/A-2 i PDF/A-3.
</p><!--l. 3947--><p class="indent" >   XeTeX: Nowe polecenia pierwotne <span 
class="ec-lmtt-10">\expanded</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\creationdate</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\elapsedtime</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\filemoddate</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\filedump</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">\filesize</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\resettimer</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\normaldeviate</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\uniformdeviate</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\randomseed</span>; rozwinięcie <span 
class="ec-lmtt-10">\Ucharcat </span>do
tworzenia aktywnych znaków.
</p><!--l. 3958--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr</span>: Obsługa <span 
class="ec-lmtt-10">curl </span>jako programu do pobierania; do tworzenia lokalnych kopii należy użyć <span 
class="ec-lmtt-10">lz4 </span>i gzip
przed <span 
class="ec-lmtt-10">xz</span>, jeśli są dostępne; do kompresowania i pobierania przedkłada binaria dostarczane przez system
zamiast tych, które dostarcza TeX Live, o ile nie ustawiono zmiennej <span 
class="ec-lmtt-10">TEXLIVE_PREFER_OWN</span>.
</p><!--l. 3963--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl</span>: Nowa opcja <span 
class="ec-lmtt-10">-gui </span>(bez argumentu) jest domyślna dla Windows i Macs i uruchamia nowy
tryb graficzny Tcl/TK (patrz część <a 
href="#x1-50001.3">1.3<!--tex4ht:ref: sec:basic --></a> i <a 
href="#x1-210003.1.6">3.1.6<!--tex4ht:ref: sec:graphical-inst --></a>).
</p><!--l. 3965--><p class="indent" >   Narzędzia: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 3967--><p class="noindent" >implementacją CWEB w TeX Live jest teraz <span 
class="ec-lmtt-10">cwebbin </span>(    <a 
href="https://ctan.org/pkg/cwebbin" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://ctan.org/pkg/cwebbin</span></a>), ze
     wsparciem dla wielu języków, włącznie z programem <span 
class="ec-lmtt-10">ctwill </span>do trworzenia miniindeksów.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3971--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">chkdvifont</span>: podaje informacje o fontach z plików DVI files, także z plików tfm/ofm, vf, gf,
     pk.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 3974--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">dvispc</span>:  przekształca  plik  DVI  tak,  by  każda  strona  zawierała  kompletną  informację  o
     instrukcjach  ’special’,  nawet  jeśli  w oryginalnym  pliku  DVI  zakres  działania  tych  instrukcji
     przekracza granicę strony.</p></li></ul>
<!--l. 3979--><p class="indent" >   MacTeX: <span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwin </span>obsługuje 10.12 i wyższe (Sierra, High Sierra, Mojave);<br 
class="newline" /><span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwinlegacy </span>nadal obsługuje 10.6 i nowsze. Moduł sprawdzania pisowni Excalibur nie jest już
dołączony, ponieważ wymaga wsparcia 32-bitowego.
</p><!--l. 3984--><p class="indent" >   Platformy: usunięto <span 
class="ec-lmtt-10">sparc-solaris</span>.
</p><!--l. 3987--><p class="noindent" >
</p>
                                                                                     
                                                                                     
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.17.  </span> <a 
 id="x1-880009.1.17"></a>Wydanie 2020</h5>
<!--l. 3989--><p class="noindent" >Ogólnie: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 3990--><p class="noindent" >We wszystkich silnikach TeX-a, włączając <span 
class="ec-lmtt-10">tex</span>, instrukcja pierwotna <span 
class="ec-lmtt-10">\input </span>akceptuje teraz jako
     argument  nazwę  pliku  w  nawiasach  grupowych.  Znaczenie  zależy  od  systemu  operacyjnego.
     Nadal można używać nazwy pliku ograniczonej odstępem lub tokenem. Argument w nawiasach
     grupowych został uprzednio zaimplementowany w LuaTeX-u; teraz jest dostępny we wszystkich
     silnikach. Znaki ASCII podwójnego cudzysłowu (<span 
class="ec-lmtt-10">&#x0022;</span>) są usuwane z nazwy pliku, ale tokenizacja
     pozostawia je poza nią. Nie wpływa to na LaTeX-owe polecenie <span 
class="ec-lmtt-10">\input</span>, gdyż makro to jest
     redefinicją standardowej instrukcji pierwotnej <span 
class="ec-lmtt-10">\input</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4001--><p class="noindent" >Nowa opcja <span 
class="ec-lmtt-10">--cnf-line </span>dla <span 
class="ec-lmtt-10">kpsewhich</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">tex</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">mf </span>i wszystkich innych silników wspomagająca
     ustawienia konfiguracyjne z linii poleceń.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4004--><p class="noindent" >Dodanie wielu poleceń pierwotnych do różnych silników w tym i poprzednich latach ma
     na  celu  zapewnienie  takiej  samej  funkcjonalności  wszystkich  silników  (<span 
class="ec-lmri-10">LaTeX</span><span 
class="ec-lmri-10"> News  #31</span>,
     <a 
href="https://latex-project.org/news" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://latex-project.org/news</span></a>).</p></li></ul>
<!--l. 4010--><p class="indent" >   epTeX, eupTeX: Nowe polecenia pierwotne <span 
class="ec-lmtt-10">\Uchar</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\Ucharcat</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\current(x)spacingmode</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\ifincsname</span>;
poprawione <span 
class="ec-lmtt-10">\fontchar?? </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">\iffontchar</span>. Tylko dla eupTeX: <span 
class="ec-lmtt-10">\currentcjktoken</span>.
</p><!--l. 4013--><p class="indent" >   LuaTeX: Zintegrowanie z biblioteką HarfBuzz dostępną jako nowy silnik <span 
class="ec-lmtt-10">luahbtex </span>(używany przez
<span 
class="ec-lmtt-10">lualatex</span>) i <span 
class="ec-lmtt-10">luajithbtex</span>. Nowe polecenia pierwotne: <span 
class="ec-lmtt-10">\eTeXgluestretch</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\eTeXglueshrink</span>,
<span 
class="ec-lmtt-10">\eTeXglueorder</span>.
</p><!--l. 4017--><p class="indent" >   pdfTeX: Nowe polecenie pierwotne <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfmajorversion</span>; zmienia ono numer wersji w pliku PDF; nie ma to
wpływu na zawartość PDF-a. <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfximage </span>i podobne wyszukuje tera pliki obrazów tak samo jak
<span 
class="ec-lmtt-10">\openin</span>.
</p><!--l. 4019--><p class="indent" >   pTeX: Nowe polecenia pierwotne <span 
class="ec-lmtt-10">\ifjfont</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\iftfont</span>. Także w epTeX, upTeX, eupTeX.
</p><!--l. 4022--><p class="indent" >   XeTeX: Poprawiono <span 
class="ec-lmtt-10">\Umathchardef</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\XeTeXinterchartoks</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfsavepos</span>.
</p><!--l. 4024--><p class="indent" >   Dvips: Kodowanie bitmapowych czcionek wyjściowych poprawiające efekt w przypadku stosowania funkcji
copy/paste (    <a 
href="https://tug.org/TUGboat/tb40-2/tb125rokicki-type3search.pdf" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/TUGboat/tb40-2/tb125rokicki-type3search.pdf</span></a>).
</p><!--l. 4026--><p class="indent" >   MacTeX: MacTeX and <span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwin </span>wymaga teraz wersji 10.13 lub nowszej (High Sierra, Mojave, and
Catalina); <span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwinlegacy </span>nadal obsługuje 10.6 i nowsze. MacTeXjest uwierzytelniony a programy
uruchamiane z linii poleceń są stabilne co czyni zadość wymaganiom Apple przy instalacji pakietów.
BibDesk i TeX Live Utility nie są dostępne w MacTeX ponieważ nie zostały uwierzytelnione, ale <span 
class="ec-lmtt-10">README</span>
zawiera listę łączy, gdzie można je znaleźć.
</p><!--l. 4032--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr </span>i infrastruktura: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4034--><p class="noindent" >Automatycznie ponawia (raz) ładowanie pakietów, których nie udało się załadować wcześniej.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4035--><p class="noindent" >Nowa opcja <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr check texmfdbs</span>, do sprawdzania poprawności plików <span 
class="ec-lmtt-10">ls-R </span>i specyfikacji
     <span 
class="ec-lmtt-10">!! </span>dla każdego drzewa.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4036--><p class="noindent" >Używa wersjonowanych nazw plików dla spakowanych pakietów, jak <br 
class="newline" />w <span 
class="ec-lmtt-10">tlnet/archive/</span><span 
class="ec-lmtti-10">pkgname</span><span 
class="ec-lmtt-10">.rNNN.tar.xz</span>;   zmiana   ta   powinna   być   niezauważalna   dla
     użytkowników, ale w dystrybucji jest istotna.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4037--><p class="noindent" >Data <span 
class="ec-lmtt-10">catalogue-date </span>nie powiela informacji zawartych w TeX Catalogue, gdyż były one bez
     związku z aktualizacjami pakietów.</p></li></ul>
<!--l. 4040--><p class="noindent" >
</p>
   <h5 class="subsubsectionHead"><span class="titlemark">9.1.18.  </span> <a 
 id="x1-890009.1.18"></a>Wydanie 2021</h5>
                                                                                     
                                                                                     
<!--l. 4046--><p class="noindent" >Ogólnie: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4048--><p class="noindent" >Donald                                                                                                             Knuth
     przeprowadził zaplanowany na początek 2021 r. przegląd TeX-a i Metafonta. Powstałe zmiany
     zostały włączone (     <a 
href="https://tug.org/TUGboat/tb42-1/tb130knuth-tuneup21.pdf" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/TUGboat/tb42-1/tb130knuth-tuneup21.pdf</span></a>). Są one
     również dostępne na CTAN jako pakiety <span 
class="ec-lmtt-10">knuth-dist </span>and <span 
class="ec-lmtt-10">knuth-local</span>. Jak się można było
     spodziewać, poprawki dotyczą bardzo wyjątkowych przypadków i nie wpływają na jakiekolwiek
     zachowania w praktyce.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4054--><p class="noindent" >Wyjątek  w oryginalnym  TeX-u:  jeśli  <span 
class="ec-lmtt-10">\tracinglostchars </span>ma  wartość  3  lub  więcej,  to
     brakujące znaki będą skutkowały błędem a nie jedynie komunikatem w pliku log, zaś brakujące
     znaki zostaną pokazane szesnastkowo (<span 
class="ec-lmri-10">hex</span>).
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4058--><p class="noindent" >Wyjątek w oryginalnym TeX-u: nowy całkowitoliczbowy parametr <span 
class="ec-lmtt-10">\tracingstacklevels </span>jeśli
     dodatni i <span 
class="ec-lmtt-10">\tracingmacros </span>również dodatni, spowoduje wyprowadzenie prefiksu wskazującego
     głębokość rozwinięcia makroinstrukcji w każdym z odpowiednich wierszy logu (np. <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">~..</span></span></span> dla
     głębokości 2). Ponadto raportowanie rozwinięcia makroinstrukcji jest ograniczane do poziomu
     <span 
class="plsy-10">≥ </span>wartości parametru.
</p>
     </li></ul>
<!--l. 4067--><p class="indent" >   Aleph: Został usunięty oparty na Aleph LaTeX-owy format <span 
class="ec-lmtt-10">lamed</span>. Sam binarny (wykonywalny) <span 
class="ec-lmtt-10">aleph </span>jest
nadal częścią dystrybucji i jest wspierany.
</p><!--l. 4070--><p class="indent" >   LuaTeX: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4072--><p class="noindent" >Lua 5.3.6
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4073--><p class="noindent" >Użyto callback dla poziomu zagnieżdżenia w <span 
class="ec-lmtt-10">\tracingmacros </span>jako uogólnionego wariantu
     nowego parametru TeX-owego <span 
class="ec-lmtt-10">\tracingstacklevels</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4075--><p class="noindent" >Znaki matematyczne są znakowane (<span 
class="ec-lmri-10">mark</span>) aby wyłączyć je z przetwarzania tekstowego.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4076--><p class="noindent" >Usunięto width/ic (korektę italikową) w tradycyjnym przetwarzaniu matematyki.</p></li></ul>
<!--l. 4079--><p class="indent" >   MetaPost: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4081--><p class="noindent" >wsparcie zmiennej środowiskowej <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">SOURCE_DATE_EPOCH</span></span></span> umożliwia uzyskiwanie powtarzalnych
     wyników.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4082--><p class="noindent" >Wyeliminowanie błędnego końcowego znaku <span 
class="ec-lmtt-10">% </span>w <span 
class="ec-lmtt-10">mpto</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4083--><p class="noindent" >Udokumentowano opcję <span 
class="ec-lmtt-10">-T</span>, inne poprawki w podręczniku.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4084--><p class="noindent" >Zmieniono      wartość      <span 
class="ec-lmtt-10">epsilon    </span>w trybach      binarnym      i dziesiętnym;      teraz
     <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">mp_solve_rising_cubic</span></span></span> działa zgodnie z oczekiwaniami.</p></li></ul>
<!--l. 4088--><p class="indent" >   pdfTeX: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4090--><p class="noindent" >Dodano   nowe   polecenia   pierwotne   <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfrunninglinkoff  </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfrunninglinkon</span>;   np.   dla
     wyłączenia generowania łączy w nagłówkach czy stopkach.
                                                                                     
                                                                                     
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4093--><p class="noindent" >Ostrzeżenia  zamiast  przerwania  przebiegu  gdy  <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfendlink </span>znajdzie  się  w  innym  poziomie
     zagnieżdżenia niż <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfstartlink</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4095--><p class="noindent" >Wypisywanie przypisań <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfglyphtounicode </span>do pliku <span 
class="ec-lmtt-10">fmt</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4096--><p class="noindent" >Kod źródłowy: usunięto kod współpracujący z <span 
class="ec-lmtt-10">poppler</span>-em, ponieważ zbyt wiele wysiłku
     wymagała synchronizacja z oryginałem (<span 
class="ec-lmri-10">with upstream</span>). W niemodyfikowanym (<span 
class="ec-lmri-10">native</span>) TeX Live,
     pdfTeX zawsze używał <span 
class="ec-lmtt-10">libs/xpdf</span>, który jest okrojonym i zaadoptowanym kodem <span 
class="ec-lmtt-10">xpdf</span>.</p></li></ul>
<!--l. 4102--><p class="indent" >   XeTeX: Poprawki kerningu w trybie matematycznym.
</p><!--l. 4104--><p class="indent" >   Dvipdfmx: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4105--><p class="noindent" >Ghostscript jest teraz domyślnie uruchamiany w trybie bezpiecznym; Aby to zanegować (przy
     założeniu                           że                           „wierzymy”                           wszystkim
     plikom wejściowym) należy użyć <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">-i</span><span 
class="ec-lmtt-10"> dvipdfmx-unsafe.cfg</span></span></span>. Użycie <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">unsafe</span></span></span> jest konieczne
     przy użyciu PSTricks z XeTeX-em, np. w następujący sposób:
     <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">xetex</span><span 
class="ec-lmtt-10"> -output-driver=&#x0022;xdvipdfmx</span><span 
class="ec-lmtt-10"> -i</span><span 
class="ec-lmtt-10"> dvipdfmx-unsafe.cfg</span><span 
class="ec-lmtt-10"> -q</span><span 
class="ec-lmtt-10"> -E&#x0022;</span><span 
class="ec-lmtt-10"> ...</span></span></span>
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4111--><p class="noindent" >Jeśli plik graficzny nie został znaleziony, zakończ z niezerowym kodem powrotu.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4112--><p class="noindent" >Rozszerzono składnię <span 
class="ec-lmtt-10">special </span>dla polepszenia obsługi kolorów.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4113--><p class="noindent" >Polecenia <span 
class="ec-lmtt-10">special </span>do manipulowania <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">ExtGState</span></span></span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4114--><p class="noindent" >Polecenia <span 
class="ec-lmtt-10">special </span>służące kompatybilności <span 
class="ec-lmtt-10">pdfcolorstack </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">pdffontattr</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4115--><p class="noindent" >Eksperymentalny kod wspierający rozszerzony <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">fnt_def</span></span></span> w <span 
class="ec-lmtt-10">dviluatex</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4117--><p class="noindent" >Wsparcie dla nowej własności fontów wirtualnych dla japońskich definicji fontów zastępczych
     (<span 
class="ec-lmri-10">fallback</span>).</p></li></ul>
<!--l. 4120--><p class="indent" >   MacTeX: MacTeX i jego nowy folder z binariami <span 
class="ec-lmtt-10">universal-darwin </span>wymaga teraz wersji macOS 10.14
lub wyższej (Mojave, Catalina i Big Sur); folder z binariami <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwin</span></span></span> został usunięty. Folder
z binariami <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwinlegacy</span></span></span>, dostępny jedynie z Unix-owym <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl</span>, wspiera 10.6
i nowsze.
</p><!--l. 4126--><p class="indent" >   Jest to ważny rok dla Macintosh-y ponieważ Apple wprowadził w listopadzie 2020 r. na rynek maszyny
z procesorami ARM i przez wiele lat będzie sprzedawał i wspierał maszyny z procesorami zarówno ARM jak
i Intela. Wszystkie programy w <span 
class="ec-lmtt-10">universal-darwin </span>mają kod wykonywalny dla ARM and Intela. Oba binaria
są kompilowane z tego samego kodu źródłowego.
</p><!--l. 4132--><p class="indent" >   Dodatkowe programy Ghostscript, LaTeXiT, TeX Live Utility i TeXShop są uniwersalne, zostały
zweryfikowane pod kątem bezpieczeństwa (<span 
class="ec-lmri-10">signed with a hardened runtime</span>) i w związku z tym zostały
w tym roku włączone do MacTeX-a.
</p><!--l. 4137--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr </span>i infrastruktura: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4139--><p class="noindent" >utrzymywana jest tylko jedna kopia bezpieczeństwa głównego repozytorium <span 
class="ec-lmtt-10">texlive.tlpdb</span>;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4141--><p class="noindent" >polepszono przenoszalność pomiędzy systemami i wersjami Perl-a;
     </p></li>
                                                                                     
                                                                                     
     <li class="itemize">
     <!--l. 4142--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr info </span>raportuje  nowe  pola  <span 
class="ec-lmtt-10">lcat-* </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">rcat-* </span>danych  odpowiednio  lokalnego  i  zdalnego
     katalogów;
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4144--><p class="noindent" >do  nowego  pliku  log  <span 
class="ec-lmtt-10">texmf-var/web2c/tlmgr-commands.log </span>przesunięto  pełne  raportowanie
     podkomend.</p></li></ul>
<!--l. 4148--><p class="indent" >   <a id="news"></a>
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">9.2.  </span> <a 
 id="x1-900009.2"></a>Wydanie aktualne: 2022</h4>
<!--l. 4153--><p class="noindent" >Ogólnie: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4155--><p class="noindent" >Nowy  silnik  <span 
class="ec-lmtt-10">hitex</span>,  produkuje  własny  format  HINT  zaprojektowany  specjalnie  do  czytania
     dokumentacji technicznych na urządzeniach przenośnych. Przeglądarki HINT dla systemów
     GNU/Linux, Windows i Android są dostępne niezależnie od TeX Live.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4156--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">tangle</span>, <span 
class="ec-lmtt-10">weave</span>: obsługuje opcjonalny trzeci argument określający plik wyjściowy.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4158--><p class="noindent" >Dołączono program Knutha <span 
class="ec-lmtt-10">twill </span>do tworzenia mini-indeksów dla oryginalnych programów
     <span 
class="ec-lmtt-10">WEB</span>-owych.</p></li></ul>
<!--l. 4161--><p class="indent" >   Rozszerzenia między silnikami (z wyjątkiem oryginalnych TeX, Aleph, i hiTeX): </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4163--><p class="noindent" >Dodano nowe polecenie pierwotne <span 
class="ec-lmtt-10">\showstream </span>przekierowujące wynik <span 
class="ec-lmtt-10">\show </span>do pliku.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4164--><p class="noindent" >Dodano nowe polecenia pierwotne <span 
class="ec-lmtt-10">\partokenname </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">\partokencontext </span>pozwalające nadpisać
     nazwę tokena <span 
class="ec-lmtt-10">\par </span>generującego puste linie, koniec pudełka (vbox), itp.</p></li></ul>
<!--l. 4167--><p class="indent" >   epTeX, eupTeX: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4168--><p class="noindent" >Nowe
     polecenia
     pierwotne:
     <span 
class="ec-lmtt-10">\lastnodefont</span>,
     <span 
class="ec-lmtt-10">\suppresslongerror</span>,
     <span 
class="ec-lmtt-10">\suppressoutererror</span>,
     <span 
class="ec-lmtt-10">\suppressmathparerror</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4170--><p class="noindent" >Rozszerzenie
     pdfTeX-a
     <span 
class="ec-lmtt-10">\vadjust</span>
     <span 
class="ec-lmtt-10">pre</span>
     jest
     już
     dostępne.</p></li></ul>
<!--l. 4173--><p class="indent" >   LuaTeX: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4174--><p class="noindent" >Wsparcie strukturalnych destynacji z PDF 2.0.
                                                                                     
                                                                                     
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4175--><p class="noindent" >PNG /Smask dla PDF 2.0.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4176--><p class="noindent" >Dostępny interfejs zmiennych czcionek dla <span 
class="ec-lmtt-10">luahbtex</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4177--><p class="noindent" >Różne domyślne style pierwiastków w trybie mathdefaultsmode.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4178--><p class="noindent" >Optionally block selected discretionary creation.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4179--><p class="noindent" >Ulepszenie implementacji fontów TrueType.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4180--><p class="noindent" >Bardziej skuteczna alokacja <span 
class="ec-lmtt-10">\fontdimen</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4181--><p class="noindent" >Ignoruje akapity zawierające tylko lokalny węzeł <span 
class="ec-lmtt-10">par</span>, a następnie węzły synchronizacji kierunku.
</p>
     </li></ul>
<!--l. 4186--><p class="indent" >   MetaPost: Usunięcie błędu związanego z nieskończonym rozwijaniem makr.
</p><!--l. 4188--><p class="indent" >   pdfTeX: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4189--><p class="noindent" >Wsparcie
     strukturalnych
     destynacji
     z
     PDF
     2.0.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4190--><p class="noindent" >Dla
     fontów
     z
     dodatkowymi
     odstępami
     między
     literami
     (letterspaced
     fonts),
     używa
     bezpośrednio
     <span 
class="ec-lmtt-10">\fontdimen</span>6,
     jeśli
     podany.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4191--><p class="noindent" >Ostrzeżenia
     zawsze
     rozpoczynają
     się
     od
                                                                                     
                                                                                     
     początku
     linii.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4192--><p class="noindent" >W
     przypadku
     znaków
     z
     automatycznym
     kerningiem
     (<span 
class="ec-lmtt-10">\pdfappendkern</span>
     i <span 
class="ec-lmtt-10">\pdfprependkern</span>),
     nadal
     występuje
     wypukłość;
     podobnie
     automatyczny
     kerning
     dotyczy
     jawnych
     i
     niejawnych
     łączników.</p></li></ul>
<!--l. 4196--><p class="indent" >   pTeX et al.: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4197--><p class="noindent" >Istotna aktualizacja pTeX-a do wersji 4.0.0 w celu lepszej obsługi LaTeX-a.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4198--><p class="noindent" >Nowe polecenia wbudowane <span 
class="ec-lmtt-10">\ptexlineendmode </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">\toucs</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4199--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">\ucs </span>(poprzednio dostępny w uptex i euptex) teraz dostępny również w pTeX i epTeX.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4200--><p class="noindent" >Rozróżnianie znaków 8-bitowych i znaków japońskich – patrz artykuł Hironori Kitagawy
     w TUGboat (    <a 
href="https://tug.org/TUGboat/tb41-3/tb129kitagawa-char.pdf" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/TUGboat/tb41-3/tb129kitagawa-char.pdf</span></a>).</p></li></ul>
<!--l. 4203--><p class="indent" >   XeTeX: Poprawione skrypty <span 
class="ec-lmtt-10">xetex-unsafe </span>i <span 
class="ec-lmtt-10">xelatex-unsafe </span>pozwalają w prostszy sposób
wywoływać dokumenty wymagające użycia XeTeX i PSTricks (co jest z natury niebezpieczne
(dopóki nie pojawi się nowa implementacja w Ghostscript). Dla bezpieczeństwa należy używać
Lua(L<span 
class="ec-lmr-7">A</span> )TeX.
</p><!--l. 4206--><p class="indent" >   Dvipdfmx: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4207--><p class="noindent" >Wsparcie dla PSTricks nie wymagające użycia <span 
class="ec-lmtt-10">-dNOSAFER</span>.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4208--><p class="noindent" >Opcja <span 
class="ec-lmtt-10">-r </span>do ustawiania rozdzielczości fontów bitmapowych jest znowu aktywna.</p></li></ul>
<!--l. 4211--><p class="indent" >   Dvips: Domyślnie, nie ma automatycznego dopasowania obróconych rozmiarów papieru; należy
użyć nowej opcji <span 
class="ec-lmtt-10">–landscaperotate</span>.
</p><!--l. 4213--><p class="indent" >   Kpathsea: Pierwsza ścieżka zwrócona przez <span 
class="ec-lmtt-10">kpsewhich -all </span>jest teraz taka sama jak w przypadku
standardowego wyszukiwania (non-all).
</p><!--l. 4215--><p class="indent" >   <span 
class="ec-lmtt-10">tlmgr </span>i infrastruktura: </p>
     <ul class="itemize1">
     <li class="itemize">
     <!--l. 4216--><p class="noindent" >dla <span 
class="ec-lmtt-10">mirror.ctan.org </span>używa domyślnie https.
     </p></li>
     <li class="itemize">
                                                                                     
                                                                                     
     <!--l. 4217--><p class="noindent" >używa <span 
class="ec-lmtt-10">TEXMFROOT </span>zamiast <span 
class="ec-lmtt-10">SELFAUTOPARENT </span>dla łatwiejszej relokacji.
     </p></li>
     <li class="itemize">
     <!--l. 4218--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmtt-10">install-tl</span>: jeśli pobieranie lub instalacja konkretnego pakietu nie powiedzie się, kontynuuje
     proces automatycznie, a na koniec ponawia próbę, ale tylko raz.</p></li></ul>
<!--l. 4221--><p class="indent" >   MacTeX: MacTeX i folder z jego binariami <span 
class="ec-lmtt-10">universal-darwin </span>wymaga obecności macOS 10.14 lub
wyższego (Mojave, Catalina, Big Sur, Monterey). Dostępne tylko dla Unixowego <span 
class="ec-lmtt-10">install-tl </span>binaria
w folderze <span class="obeylines-h"><span class="verb"><span 
class="ec-lmtt-10">x86_64-darwinlegacy</span></span></span> obsługują wersję 10.6 (Snow Leopard) i nowsze.
</p><!--l. 4225--><p class="indent" >   Systemy operacyjne: W tym (2022) roku brak zmian w obsłudze systemów operacyjnych. Jednakże,
w przyszłym (2023) roku planujemy zmienić system Windows z 32-bitowego na 64-bitowy. Niestety nie
jesteśmy w stanie obsługiwać obu systemów jednocześnie.
</p><!--l. 4232--><p class="noindent" >
</p>
   <h4 class="subsectionHead"><span class="titlemark">9.3.  </span> <a 
 id="x1-910009.3"></a>Przyszłe wersje</h4>
<!--l. 4234--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmri-10">Niniejsza dystrybucja nie jest doskonała! </span>Zamierzamy nadal wydawać nowe wersje programu i chcielibyśmy
dostarczać więcej dokumentacji, więcej programów, stale ulepszane i lepiej sprawdzone drzewo makr
i czcionek, a także wszystko inne, co dotyczy TeX-a. Wszystko to jest wykonywane przez wolontariuszy w ich
czasie wolnym i zawsze jest więcej do zrobienia. Jeżeli możesz pomóc, nie zastanawiaj się i przyłącz do
nas. Patrz:     <a 
href="https://tug.org/texlive/contribute.html" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive/contribute.html</span></a>.
</p><!--l. 4242--><p class="indent" >   Prosimy o przesyłanie poprawek, sugestii i uzupełnień oraz deklaracji pomocy w opracowywaniu
kolejnych edycji pod adres:
     </p><blockquote class="quote">
    
     <!--l. 4245--><p class="noindent" ><a 
href="mailto:tex-live@tug.org" ><span class="path"><span 
class="ec-lmtt-10">tex-live@tug.org</span></span></a><br 
class="newline" />   <a 
href="https://tug.org/texlive" class="url" ><span 
class="ec-lmtt-10">https://tug.org/texlive</span></a></p></blockquote>
<!--l. 4250--><p class="noindent" ><span 
class="ec-lmri-10">Przyjemnego TeX-owania!</span>
</p>
    
</body> 
</html>