path: root/Master/texmf-dist/doc/latex/ntgclass/rapdoc.tex

% \iffalse meta-comment
%
% % \iffalse meta-comment
% %
% % Copyright (C) 1990-2004 Nederlandstalige TeX Gebruikersgroep.
% % All rights reserved.
% % 
% % This file is part of the NTG document classes distribution
% % ----------------------------------------------------------
% % 
% % It may be distributed and/or modified under the
% % conditions of the LaTeX Project Public License, either version 1.3
% % of this license or (at your option) any later version.
% % The latest version of this license is in
% %   http://www.latex-project.org/lppl.txt
% % and version 1.3 or later is part of all distributions of LaTeX
% % version 2003/12/01 or later.
% % 
% % This work has the LPPL maintenance status "maintained".
% % 
% % The Current Maintainer of this work is Johannes Braams.
% % 
% % The list of all files belonging to the NTG document classes
% % distribution is given in the file `manifest.txt.
% % 
% % The list of derived (unpacked) files belonging to the distribution
% % and covered by LPPL is defined by the unpacking scripts (with
% % extension .ins) which are part of the distribution.
% % \fi
% \fi
\documentclass[oldtoc,a4paper,10pt]{rapport3}
\usepackage[dutch]{babel}

 
\begin{document}
\date{3 september 1989 / 3 juni 1994}
\title{Documentstijlen RAPPORT$x$\\
  Verantwoording}
\author{Victor Eijkhout}
\maketitle
 
\begin{abstract}
  Dit is de verantwoording voor de documentstijlen `Rapport$x$'.  Deze
  stijlen zijn bedoeld als een mogelijke vervanging van de stijl
  `Report'. In dit verhaal zijn beschreven
\begin{enumerate}
\item de redenen waarom bepaalde veranderingen zijn aangebracht;
\item de parameters en commando's die op de veranderingen betrekking
  hebben; en
\item de wijze waarop de veranderingen zijn ge"implementeerd.
\end{enumerate}
Tegelijk is dit document een uitprobeerobject voor de nieuwe
stijlen\footnote{De hoeveelheid gebruikte \LaTeX-constructies is
  derhalve aan de ruime kant. De lezer wordt vriendelijk gevraagd zich
  hieraan niet te ergeren.}.
\end{abstract}
 
\tableofcontents
\listoftables
\listoffigures
 
\part{Algemeen}
 
\chapter{Verantwoording}
 
De documentstijlen `Rapport$x$' zijn bedoeld als verbetering van de
standaard \LaTeX-document\-stijl `report'. De meeste macros zijn
derhalve modificaties van constructies uit `report.sty' of
`latex.tex'.  Ook zijn deze stijlen te beschouwen als opwerking van
`Artikel1' en `Artikel2' (`Article'-compatibel) tot `Report'-status.
 
Bij het ontwerpen van de opmaak heb ik het advies van Inge
Eijkhout~\cite{Inge} dat ik kreeg bij het ontwerpen van de `Artikel1'
stijl onverminderd kunnen gebruiken.  Evenzo vermeld ik wederom de
`Tekstwijzer'~\cite{Treebus} van Karel Treebus en John Miles'
`Ontwerpen voor Desktop Publishing'~\cite{Miles}.  Voor het ontwerp
van het zogenaamde `voorwerk' ben ik te rade gegaan bij Stanley
Morison~\cite{Morison}.  Wat er fout is aan deze stijlen blijft
natuurlijk voor mijn rekening komen.
 
 
\section{Overzicht}
 
De documentstijlen `Rapport1' en `Rapport2' zijn geheel compatibel met
`report': er zijn geen commando's toegevoegd of weggelaten.  De
veranderingen ten opzichte van `report' betreffen enkel de opmaak.  In
het bijzonder is er gesleuteld aan:
\begin{enumerate}
\item witregels rond koppen van secties, subsecties en subsubsecties
  (van nu af aan `sectiekoppen' genoemd),
\item verdere veranderingen aan de opmaak van deze koppen,
\item de hoeveelheid inspringing bij lijststructuren (gegenereerd met
  het \LaTeX\ \verb.\@list. commando), in het bijzonder `itemize',
  `enumerate', en (specifiek voor `report') `description', en
\item verdere opmaak van lijststructuren,
\item verdere opmaak van sectiekoppen, en
\item de inhoudsopgave.
\end{enumerate}
Over het algemeen is het de bedoeling geweest een strakke opmaak te
krijgen (de standaard stijlen van \LaTeX\ `zwemmen' over de pagina).
 
 
 
\chapter{Exportkwaliteit documentstijlen}
 
De documentstijlen `Rapport$x$' kunnen zowel gebruik maken van de
stijloptie `Dutch' (auteur: Johannes Braams) als van `German' (auteur:
Hubert Partl), als van elke andere optie die de door Partl in `German'
gesuggereerde parametrisaties doorvoert.  Deze opties zijn een
reparatie voor het euvel dat de meeste taalspecifieke termen in de
stijlen van de heer Lamport niet geparametriseerd zijn.
 
In `Dutch' worden definities uit `Article' en dergelijke overreden
door geparametriseerde versies\footnote{Een listige truc laat `Dutch'
  achterhalen door welke stijl hij aangeroepen is; de `Artikel'
  stijlen zijn een onbekende stijl voor `Dutch'}, die op verschillende
talen ingesteld kunnen worden.  Deze definities hadden natuurlijk al
in de stijlen van heer Lamport geparametriseerd moeten zijn.
 
 
De optie `German' is minder drastisch dan `Dutch': deze gaat ervan uit
dat hij door geparametriseerde stijlbestanden opgeroepen wordt, en zet
zelf alleen de parameters.  De `Artikel' stijlen zijn geparametriseerd
volgens de suggestie van Partl.
 
\section{Kanttekeningen}
De stijl `Dutch' parametriseert onder andere het commando `abstract'.
Aangezien ik dit commando om opmaaktechnische redenen al herdefinieer,
kan `Dutch' niet op `Artikel' losgelaten worden alsof het gewoon
`Article' was. Momenteel is `Artikel' dus een `onbekende
documentstijl' waar het `Dutch' betreft, en wordt er geen gebruik
gemaakt van het feit dat een aantal definities zich ook in `Dutch'
bevinden.
 
\section{Een steek onder water}
Hoewel het mij tegen de borst stuit het Engels een voorkeurspositie te
geven onder de wereldtalen --~zeker in een voor het Nederlands
bedoelde stijl~-- heb ik besloten de Engelse parameterwaarden uit
`Dutch' als verstekwaarde in de `Artikel'-stijlen op te nemen. Een
belangrijk argument hiervoor is dat dit de stijlen geheel gelijk maakt
aan `Article' op commando\-nivo: zonder extra opties worden er Engelse
teksten geleverd, en voor Nederlands of Duits in een optiebestand
nodig.
 
Een minstens zo belangrijk argument\footnote{mij door Nico Poppelier
  aan de hand gedaan} hiervoor is dat de `Artikel'-stijlen zo een
steek onder water naar Leslie Lamport vormen. Ze zeggen als het ware
`\emph{Look here buster,} zo had het van begin af aan moeten zijn'.
 
 
\part{Specifiek}
 
\chapter{Mechanismen; veranderingen in Rapport1}
 
In de nu volgende subsecties worden de veranderingen ten opzichte van
de oude artikelstijl besproken in volgorde van oplopende
moeilijkheidsgraad van implementatie. De algemene mechanismen worden
besproken, alsmede hun concrete realisatie in~`Rapport1'.
 
\section{Trivialiteiten}
 
In de `report'-stijl staat `raggedbottom' aan voor enkelzijdige
documenten. Dit moet uit. `Frenchspacing' dient altijd aan te staan.
 
\subsection{Paginanummers}
De gebruiker kan met \verb.\pagestyle{STIJL}. een stijl van kop- en
voetregels opgeven. De `Article' stijl definieert `plain'
(gecentreerde voetregels), en `headings' en `myheadings'
(asymmetrische kopregels).  Als een gebruiker een stijl specificeert,
resulteert dat in de aanroep van een commando \verb.\ps@STIJL..
 
Omdat ik paginanummers wil hebben die rechts staan voor enkelzijdige
documenten, en links/rechts voor tweezijdige documenten heb ik het
commando \verb.\ps@plain., de verstekwaarde, omgebouwd.
 
 
\section{Makkelijke veranderingen: witregels}
 
De \LaTeX\ artikelstijl wordt gekenmerkt door een overmaat aan
witregels. Hierin is stevig gesnoeid.
 
\subsection{Witregels rond koppen}
 
De `report'-stijl maak zowel het wit boven als onder koppen rekbaar.
Gevoegd bij het feit dat de `natuurlijke lengte' van dit wit al aan de
ruime kant is, maakt dit het paginabeeld erg los. Witregels moeten
kleiner worden, en mogen tussen kop en de eerste regel van de tekst
niet rekbaar zijn.  Verder verdient het aanbeveling de witruimte in
termen van het regeltransport aan te geven.
 
\subsubsection{Relevante concepten}
Het wit onder en boven koppen wordt bepaald door parameters 4~en~5 van
\verb.\@start.\-\verb.section., hetwelk commando in `art1$x$.sty'
gebruikt wordt om de sectiekopcommando's te defini"eren. Parameter~4
dient (in ons geval) het negatieve van de gewenste skip te
specificeren.
 
\subsubsection{Implementatie van de veranderingen}
De volgende waarden voor de verticale witruimte zijn gebruikt
\begin{table}[h]
  \begin{center}
    \begin{tabular}{|l|r|r|}
      \hline
      \emph{kop}    & \emph{wit boven kop}&\emph{wit onder kop}\\
      \hline
      section      & -2-1+.5   & .5\\
      subsection   & -1-.5+.25 & .25\\
      subsubsection& -1-.5+.25 & .25\\
      \hline
    \end{tabular}
  \end{center}
 \caption{Hoeveelheid vertikaal wit in termen van
   `normalbaselineskip'}
\end{table}
(in eerste instantie waren mij hogere waarden gesuggereerd, na
inspectie bleken deze waarden beter te voldoen).
 
De hoeveelheid wit boven koppen steekt niet zo nauw.  Die eronder wel.
In het bijzonder is het een merkwaardig idee het wit onder koppen
rekbaar te hebben.  De grootte van dit wit draagt aanzienlijk bij aan
het ritme van de pagina.
 
 
 
\noindent Opmerking: Aangezien alle skips in termen van de
`baselineskip' gegeven worden, kunnen deze definities opgetild worden
van het optiebestand naar het stijlbestand.
 
 
\subsection{Witregels rond lijststructuren}
 
Witregels rond de items van een lijststructuur maken het paginabeeld
onrustiger, en zijn vaak niet functioneel: een `itemize'-structuur is
meestal \'e\'en doorlopend betoog waarin witregels ongewenst zijn.  Er
valt iets voor te zeggen rondom `description'-structuren wel witregels
toe te staan, aangezien de beschrijvende termen in feite een kopje
vormen.
 
De eerste tekstregel na een lijststructuur dient niet ingesprongen te
worden, ongeacht of de gebruiker een regel open gelaten heeft achter
de lijst (bij voorbeeld om zijn invoer overzichtelijker te maken).
 
 
\subsubsection{Inventaris van relevante concepten}
\LaTeX\ bestuurt witregels rond en in lijststructuren met de
parameters uit figuur~1.
 
\begin{figure}
  \begin{center}
    \begin{tabular}{ll}
      topsep      &  ruimte boven een lijst\\
      partopsep   &  extra als de lijst een nieuwe paragraaf opent\\
      itemsep     &  ruimte  tussen items\\
      parsep      &  ruimte tussen paragrafen.\\
    \end{tabular}
  \end{center}
  \caption{witregelparameters in lijsten.}
\end{figure}
 
 
\noindent Deze parameters worden gezet in `art1$x$.sty' in het
commando
\begin{verbatim}
@list\romannumeral\the\@listdepth
\end{verbatim}
hetgeen ge`eval'd wordt in \verb.\@list..
 
Spaties na een lijststructuur kunnen onderdrukt worden door
\verb.\if@ignoretrue. toe te voegen aan `enditemize'
en~`endenumerate'. Het is nog niet duidelijk of voorkomen kan worden
dat er ingesprongen wordt als de gebruiker een lege regel ingeeft.
 
 
\subsubsection{Implementatie van de veranderingen}
Voor de gebruikte lijststructuren (met mogelijke uitzondering van
`description') dienen al deze parameters nul te zijn.
 
Opmerking: als voor de `labelwidth' en de `labelsep' een oplossing in
termen van fontparameters gevonden wordt, kunnen de `listi' en
dergelijke commando's opgetild worden van het stijloptiebestand naar
het stijlbestand zelf.
 
 
\subsection{Verdere witregels}
Het wit rond lijststructuren wordt bestuurd door de locale `topsep',
die we boven nul gemaakt hebben, en door de globale `topsep'.  Voor
een strakke opmaak is het wenselijk die nul te maken, echter hiermee
verdwijnt ook het wit op een plaats waar dat wel wenselijk is: rond
`verbatim' delen van het document. De oplossing zou kunnen zijn het
invoegen van een `topsep' in het \verb.\verbatim.  commando.
 
De witregel tussen voetnoten wordt bestuurd door de `footnotesep'. Ik
zou niet weten waarom die anders dan nul zou moeten zijn.
 
 
\section{Ook niet moeilijk: fonts}
 
Er moet wat met fonts gerommeld worden. Voornamelijk moeten ze
kleiner, en het cursief moet vervangen worden door wat in Nederlandse
terminologie `gecursiveerd' heet; wij \TeX ies kennen dit als
`slanted'.
 
\subsection{Fonts in sectiekoppen}
 
De fonts gebruikt in tussenkopjes zijn proefondervindelijk tot stand
gekomen, en waarschijnlijk nog aan mutatie onderhevig. De
oorspronkelijk idee"en komen uit de `Sober'-stijl van Nico Poppelier.
Daarna is het `italic' vervangen door `slanted'. Kwestie van smaak.
Ik hou niet van de~\mbox{\emph{cmti}}.  Verder is het klein kapitalen
font als `\dots~en hopeloos ouderwets'~\cite{Inge} de laan
uitgestuurd.
 
\subsection{Theorems en het `emphasize' font}
 
Om tekst te beklemtonen gebruikt \LaTeX\ het cursieve font
\texttt{cmti}.  Dit vin' ik niet mooi. Binnen de Nederlandse stijlen
wordt er dus beklemtoond met \texttt{cmsl}.  Ook in de `theorem'
omgevingen is deze vervanging doorgevoerd.
 
 
\section{Moeilijke veranderingen: eenheidsinspringing}
 
Ten einde een strakke paginaopmaak te verkrijgen, verdient het
aanbeveling het aantal (impliciete) kantlijnen tot een minimum te
beperken.  De radicaalste oplossing voor dit probleem bestaat uit
 
\begin{enumerate}
\item alle labels in lijststructuren tegen de linkerkantlijn aan te
  plaatsen (dit is niet zo mooi als er ver ingesprongen wordt),
\item voetnoten niet te laten inspringen (ingesprongen voetnoten zien
  er alleen goed uit als ze meer dan \'e\'en regel lang zijn), en
\item een eenheidsinspringing in te voeren voor
 \begin{itemize}
 \item alinea's,
 \item teksten van koppen op alle nivo's, en
 \item de ingesprongen tekst in lijststructuren.
 \end{itemize}
\end{enumerate}
Laten we er voorlopig dus vanuit gaan dat er een parameter
`unitindent' is. De berekening van deze grootheid komt verderop aan de
orde.
 
\subsection{Inspring bij lijststructuren}
 
Labels voor items in een lijst defini"eren gemakkelijk een tweede
kantlijn. Het kan dus gewenst zijn ze tegen de linkerkantlijn van de
omringende tekst aan te plaatsen.
 
\subsubsection{Inventaris van relevante concepten}
Een lijst op het eerste nivo springt in over `leftmargini'.  Het label
wordt van de tekst gescheiden door `labelsep', en heeft breedte
`labelwidth', tenzij de natuurlijke breedte groter is.  De linkerkant
van het label staat echter altijd op `labelwidth' plus `labelsep' van
de ingesprongen kantlijn.  De inhoud van het label wordt in de
omringende box geplaatst door het commando `makelabel'.
 
Al deze begrippen worden ingevuld in de commando's `list$x$'.
 
\subsubsection{Implementatie van de veranderingen}
Het zetten van parameters kan mooi in de `list$x$' commando's
gebeuren:
\begin{verbatim}
\def\@listi{\leftmargin=\unitindent
            \labelsep=\enspace
            \labelwidth=\leftmargin
            \advance\labelwidth by -\labelsep}}
\end{verbatim}
Als de `unitindent' door fontparameters bepaald wordt, hoeft deze
definitie niet meer in het optiebestand te staan, maar kan naar de
stijldefinitie opgetild worden.
 
Het veranderen van de definitie van `makelabel' is lastiger: dit moet
in het tweede argument van `list' gebeuren. We zullen dus `itemize' en
`enumerate' moeten herdefini"eren met een nieuwe definitie van
`makelabel'.
 
Omdat de `unitindent' tamelijk groot uitvalt, heb ik ervoor gekozen
labels op het eerste nivo rechts aan te lijnen (waardoor ze dus in
bescheiden mate een nieuwe kantlijn definieren), andere labels lijnen
links.
 
 
 
\subsection{Inspring bij koppen}
 
De plaatsing van de tekst van koppen (achter het sectienummer) is in
\LaTeX\ ogenschijnlijk willekeurig, en draagt hiermee (zeker als twee
koppen onder elkaar staan) bij tot een onrustig paginabeeld. Dit kan
aanmerkelijk verbeterd worden door voor het sectienummer en de erop
volgende spatie een eenheidsbreedte te nemen.
 
\subsubsection{Inventaris van relevante concepten}
In het commando \verb.\@sect. wordt een commando \verb.\@svsec.
ge`edef't dat het sectie nummer afdrukt, gevolgd door
`1~em'\footnote{Ter herinnering:
  \begin{enumerate}
  \item Er zijn 5 nivo's van sectiekoppen: `section', `subsection',
    `subsubsection', `paragraph', en `subparagraph'.
  \item De eerste 3 nivo's zijn genummerd.
  \item De laatste twee nivo's geven een kop die in de tekst is
    ingebed.
  \end{enumerate}}\footnote{Aangezien de definitie van 'em' met het
  gebruikte font meeverandert, geeft het gebruik van twee of drie
  koppen onder elkaar een merkwaardig visueel effect.}.
 
\subsubsection{Implementatie van de veranderingen}
Er moet een nieuwe versie van \verb.\@sect. komen die een verbeterde
\verb.\@svsec. bevat:
\begin{verbatim}
\edef\@svsec{\hbox to \unitindent
                {\csname the#1\endcsname\hfil}}
\end{verbatim}
In plaats van `unitindent' kan als breedte ook een verdere
parametrisatie met
\begin{verbatim}
\csname #1labelwidth\endcsname
\end{verbatim}
gekozen worden.  De `unitindent' kan als volgt gegenereerd worden:
\begin{verbatim}
\newdimen\unitindent
{\setbox0\hbox{\normalsize\bf 2.2.2\ }
 \global\unitindent=\wd0}
\parindent=\unitindent
\leftmargini=\unitindent
\end{verbatim}
 
Dit is helaas nog niet voldoende.  Als een gebruiker erg veel van
secties en subsecties houdt, kunnen de nummers een grotere breedte dan
die van `2.2.2' krijgen.  Daarom wordt het label iedere keer bij een
nieuw kopje opgemeten, en zonodig wordt de `unitindent' bijgesteld.
Bij het afsluiten van het document wordt dan de definitieve waarde
(die misschien de oude is, en misschien veel meer) naar het
\texttt{.aux}-bestand geschreven.  Dat wil zeggen: er wordt een
toewijzing van die waarde aan de unitindent weggeschreven.
 
Adders en voetangels te over: hiervoor moet het commando
`enddocument' herschreven worden.
 
 
 
\section{Verdere moeilijke veranderingen: de opmaak van
  lange koppen. Zoals deze dus.  Reeds. Antidisestablishmentarianism.
  Hottentottententententoonstelling.}
 
\LaTeX\ zet koppen als ingesprongen paragrafen. Het is echter niet
gewoon dat een meerregelige kop zo behandeld wordt: beter is het vrije
regelval te gebruiken en vooral woordafbreking (zelfs in samengestelde
woorden) te verbieden.
 
\subsection{Inventaris van relevante concepten}
Binnen het commando \verb.\@sect. wordt de kop van de sectie gezet als
\begin{verbatim}
{\interlinepenalty\@M #8\par}
\end{verbatim}
 
\subsection{Implementatie van de veranderingen}
Aan de zetcommando's voor de sectiekoppen dient een aanroep van
`headstyle' toegevoegd te worden, waar
\begin{verbatim}
\def\headstyle{\nohyphenation \rightskip=0cm plus 3cm}
\end{verbatim}
of zoiets.  Het commando `nohyphenation' kan op verschillende manieren
bereikt worden, ik heb gekozen voor \verb+\hyphenpenalty=10000+, en
idem zo voor de `exhyphenpenalty'.
 
 
\section{Opties}
 
De stijlen `Rapport1' en `Rapport3' hebben een door de gebruiker te
kiezen optie.  Hiermee kan de gebruiker de opmaak naar eigen
goeddunken varieren.  Misschien dat er nog wel meer van dat soort
opties komen.
 
 
\subsection{Hoe werken opties}
Een door de gebruiker gespecificeerde stijloptie wordt soms
gerealiseerd door een commando in het stijlbestand, en soms door een
in te laden optiebestand.  Het mechanisme dat dit bewerkstelligt is
het volgende.
 
Ergens bovenin het stijlbestand worden commando's \verb.\ds@OPTION.
gedefinieerd. Als de gebruiker de betreffende optie meegegeven heeft,
wordt dit commando uitgevoerd door \verb.\@options., dat ook ergens
bovenin het stijlbestand staat.  Voor die opties waarvoor geen
\verb.\ds@OPTION. macro gedefinieerd is, wordt na de verwerking van
het stijlbestand door \LaTeX\ een bestand \verb.OPTION.STY. geladen.
 
\subsection{De `oldtoc' optie}
Sommige mensen houden nogal van uitgepunte inhoudsopgaves.  Ik niet,
vandaar dat een inhoudsopgave analoog aan die van de `Tekstwijzer'
standaard is.  Met de optie `oldtoc' kan de oude \LaTeX\ inhoudsopgave
verkregen worden.
 
 
\subsection{Het `Voorwerk' optiebestand}
Een essentieel verschil tussen `Rapport' en `Artikel' is dat de eerste
een heus voorwerk heeft: een titelpagina, een afzonderlijke pagina
voor de samenvatting, en losse pagina's voor de titels van de delen.
Met in het achterhoofd een citaat van Stanley Morison~\cite{Morison}
over de opbouw van de titelpagina:
\begin{quotation}
  Daar onderkast een noodzakelijk kwaad is, dat we in de hand moeten
  houden als we het niet kunnen uitroeien, moet het gebruik daarvan
  worden vermeden daar waar dat het minst logisch en het
  onaantrekkelijkst is: in grote corpsen. De belangrijkste regel moet
  uit kapitalen worden gezet~[\dots]. En wat er ook nog met de rest
  van de pagina moge gebeuren, de naam van de schrijver moet, zoals
  alle met nadruk gepresenteerde eigennamen, uit kapitalen worden
  gezet.
\end{quotation}
heb ik de `Titlepage.sty' vervangen door een `Voorwerk' stijloptie,
die titel en schrijversnaam in kapitalen zet.
 
 
\section{De inhoudsopgave}
 
\subsection{Beschrijving}
\subsubsection{Inventaris van kwalen}
Treebus vindt het zogenaamde `uitpunten' van een inhoudsopgave een
minder geslaagd idee. Ook over het steeds verder inspringen van kopjes
in de inhoudsopgave is hij niet te spreken. Laat dit nu precies zijn
wat \LaTeX\ doet.
 
Wat mij dan nog stoort zijn de grote verschillen in zetwijze van
kopjes op verschillende nivo's.
 
\subsubsection{Remedie}
 
\paragraph{Kantlijnen}
Alle nummers worden tegen de linker kantlijn getrokken, en de kopjes
staan dan (allemaal) op `unitindent' van de linker kantlijn. Dit
levert geen problemen op omdat er net zoveel nivo's nummering in
kopjes als in de inhoudsopgave voorkomen.
 
\paragraph{Fonts}
Kopjes worden in drie verschillende fonts gezet om de hierarchie uit
te doen komen. Ik heb gekozen voor `bf', `sl', en `rm' in
`normalsize'. Er valt over te twisten of dit misschien gewoon de fonts
van de koppen zelf moeten zijn.
 
\paragraph{Verdere zetwijze}
Er wordt vrije regelval gebruikt. Het paginanummer verschijnt direct
achter het kopje (met een vaste hoeveelheid wit).
 
\subsection{Implementatie}
 
Ten eerste is er een commando \verb+\toc@font+ gekomen dat het font
bepaalt waarmee een kop in de inhoudsopgave gaat verschijnen.  Deze
bepaling gebeurt in \verb+\@sect+, die daartoe verder is aangepast.
 
Ten tweede is er, als vervanging van \verb+\@dottedtocline+, een
commando \verb+\@regtocline+\\ dat de opmaak van de kop regelt.  De
merkwaardige sequentie
\begin{verbatim}
\@tempdima=\unitindent
\end{verbatim}
zorgt ervoor dat het nummer (dat in \verb+\@sect+ in een `numberline'
gestopt is) op de goede breedte gezet wordt.
 
De \verb+\l@TYPE+ commando's (waar `type' is `section' en dergelijke)
zijn omgezet zodat ze \verb+\@regtocline+ gebruiken.  Uitzondering:
\verb+\l@part+. Daar kom ik nog wel een keer aan toe.
 
 
 
\chapter{Veranderingen in Rapport2}
 
In de documentstijl `Rapport2' is voor veel zaken een geheel andere
keuze gemaakt dan in~`Rapport1'. Vaak betekende dit dat, gegeven de
moeite die in `Rapport1' geinvesteerd was, slechts een paar parameters
veranderd hoefden te worden.  In enkele gevallen, echter, moest een
geheel nieuwe aanpak gevolgd worden.
 
\section{Variaties}
 
De beide hier beschreven documentstijlen hebben als voornaamste
verbetering ten opzichte van `report' een nadrukkelijk aanwezige
tweede kantlijn.  In `Rapport1' wordt deze kantlijn gebruikt door al
het eenmaal ingesprongen materiaal.  In~`Rapport2' wordt deze kantlijn
minder radicaal gevolgd:
\begin{itemize}
\item`verbatim' omgevingen worden weer gewoon tegen de linkerkantlijn
  geplaatst;
\item de eerste kantlijn voor lijststructuren bedraagt de helft van de
  paragraafinspinging; en
\item de labelbreedte van voetnoten is hieraan gelijk gemaakt.
\end{itemize}
Alles bij elkaar wordt het gewicht van de pagina verder tegen de
linkerkantlijn geplaatst.
 
Van een andere kant bekeken is de tweede kantlijn (zeg dat die door de
`parindent' bepaald wordt) in de stijl~`Rapport2' juist nadrukkelijker
aanwezig:
\begin{itemize}
\item alle tussenkopjes springen in over de `parindent, en
\item de eerste regel na een kopje springt ook in.
\end{itemize}
 
 
\section{Behandeling van koppen}
\subsection{Sectie, subsectie, subsubsectie}
\subsubsection{Elementaria}
 
Het laten inspringen van koppen gaat door een positieve waarde voor de
derde parameter van \verb.\@startsection.  te specificeren. Door de
vierde parameter positief te maken springt de eerste regel na de kop
ook in.
 
Omdat de tekst van de kopjes nu geen verdere kantlijn definieert hoeft
er niet zo'n moeite gedaan te worden om die te plaatsen als
in~`Rapport1'. Ik heb de normale \LaTeX-constructie van een vaste
`skip' weer in ere hersteld; op drie-tiende `em' deze keer.
 
\subsubsection{Complicaties}
 
Om te voorkomen dat bij lange koppen de tekst alsnog een tweede
kantlijn gaat defini"eren moest de \verb.\@hangfrom. die dit
bewerkstelligt verwijderd worden. Bij volledig verwijderen, echter,
zal de tweede regel van de kop tegen de linker kantlijn geplaatst
worden.  Ook niet de bedoeling.
 
In de aanpak die ik gevolgd heb hangt de tekst nu aan de inspringing;
het commando \verb.\@svsec. dat het nummer zet is gewoon in de tekst
geplaatst.
 
 
\subsection{Part}
 
Het zou leuk zijn als de eerste regel na een `part'-kop ook insprong.
Het al dan niet inspringen van deze regel wordt bestuurd door de
schakelaar \verb.\@ifafterindent.  waarop getest wordt in
\verb.\@afterheading..  Normaal wordt inspringen voorkomen door deze
schakelaar in `part' op onwaar te zetten.
 
Het zal de perceptieve lezer duidelijk zijn wat ik gedaan heb om
inspringen van de eerste regel na een `part' af te dwingen.
 
\section{De inhoudsopgave}
 
De inhoudsopgave wordt in `Rapport2' net zo gezet als in~`Rapport1',
met het verschil dat de sectienummers nu niet links maar rechts
lijnen. Dit in het kader van het beklemtonen van de tweede kantlijn.
Hiertoe moest het commando `numberline' uit `LaTeX.tex' overgenomen en
aangepast worden.
 
Overigens is de tweede kantlijn in de inhoudsopgave verder naar rechts
dan in de rest van het document. De inhoudsopgave dient dus liever
niet op een tekstpagina te beginnen.
 
Dat de tweede kantlijn verder naar rechts staat betekent overigens dat
het woord `inhoudsopgave', dat als een sectiekop gezet wordt,
voorafgegaan moet worden door een `skip' ter breedte van het verschil.
 
 
\part{Veranderingen in Rapport3}
 
Uitgaande van `Rapport1' was het kinderspel een stijl te maken die net
zo strak links lijnend oogde, maar die bovendien geen
alinea\-inspringing heeft en dit compenseert met een `parskip'.
\begin{itemize}
\item Er is gekozen voor een `parskip' ter grootte van de helft van de
  `baselineskip'.
\item De `topsep' in lijststructuren --~de witruimte boven en onder de
  gehele lijst~-- is \emph{minus} de halve `parskip'; netto effect is
  dat hier de helft van de witruimte komt die zich tussen alineas
  bevindt.
\item De grootte van de `unitindent' kon ongewijzigd blijven,
  aangezien kopjes nog steeds op dezelfde wijze gezet worden.
\item Het wit onder kopjes is op nul gezet. Dit betekent niet dat er
  geen wit staat, want de `parskip' krijg je hoe dan ook kado.
\end{itemize}
Het geheel oogt wel aardig.
 
 
\begin{thebibliography}{9}
 
\bibitem{Inge}Inge Eijkhout, \emph{Gesprekken en correspondentie},
  1989.
 
\bibitem{Leslie}Leslie Lamport, \emph{\LaTeX, a document preparation
    system}, Addison-Wesley, 1986.
 
\bibitem{Miles}John Miles, \emph{Ontwerpen voor Desktop
    Publishing\footnote{De Nederlandse uitgave is goedkoper dan de
      Engelse, maar doet een zware aanslag op je ogen, door het soort
      zetfout dat in \TeX\ onmogelijk zou kunnen voorkomen.}, Alles
    over layout en typografie op de personal computer}, Uitgeverij
  Mingus, Baarn~1988.
 
\bibitem{Morison}Stanley Morison, \emph{Grondbeginselen der
    Typografie}, (vertaling uit het Engels door Huib van Krimpen)
  Uitgeverij de Buitenkant, Amsterdam 1987.
 
\bibitem{Treebus}Karel Treebus, \emph{Tekstwijzer, een gids voor het
    grafisch verwerken van tekst}, SDU~uitgeverij, 1988.
 
\end{thebibliography}
 
 
%\vfill\eject
%\tableofcontents
 
 
\end{document}