diff options
Diffstat (limited to 'Master/texmf-dist/doc/latex/platex/base/platex.html')
-rw-r--r-- | Master/texmf-dist/doc/latex/platex/base/platex.html | 316 |
1 files changed, 316 insertions, 0 deletions
diff --git a/Master/texmf-dist/doc/latex/platex/base/platex.html b/Master/texmf-dist/doc/latex/platex/base/platex.html new file mode 100644 index 00000000000..ed8482ea347 --- /dev/null +++ b/Master/texmf-dist/doc/latex/platex/base/platex.html @@ -0,0 +1,316 @@ +<HTML> +<HEAD> +<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2"> +<TITLE>PLaTeX, pdfPLaTeX</TITLE> +</HEAD> + +<BODY> + +<!-- January 2003. Staszek Wawrykiewicz (StaW@gust.org.pl). +teTeX 2.0 revision. Public domain. --> + +<center> +<h2>PLaTeX i pdfPLaTeX</h2> +</center> + +Dokumentacja niniejsza omawia pokrótce tworzenie formatów dla programów +<code>tex</code> i <code>pdftex</code> (wersji TeX-a tworzącej od razu +pliki PDF) ze wsparciem dla języka polskiego i ich użycie +w środowisku opartym na <code>web2c</code> (dystrybucje +TeX Live/teTeX/fpTeX) lub MiKTeX. <p> + +<p> +Poniżej pokazano prosty przykład tworzenia pliku z użyciem +pakietu PLaTeX. Pakiet ten dostarcza narzędzi potrzebnych do składu +dokumentów w języku polskim LaTeXem 2e.<br> +Autorzy pakietu: Mariusz Olko i Marcin Woliński.<br> +Więcej informacji na temat samego pakietu -- patrz plik +<code>czytaj.txt</code> dystrybucji PLaTeX. + +<p> +Ponadto w dystrybucjach +dołączono przykładowy plik <code>doc/latex/platex/tstlatex.tex</code>. +służący do przetestowania poprawnego +działania formatu LaTeX/PLaTeX. Początkującym użytkownikom zaleca się +zapoznanie z zawartością tego pliku. +Plik ten dostępny jest także na serwerze +<a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/TeX/GUST/contrib/zaczynam/">GUST</a>. +Techniczne szczegóły dotyczące użycia pakietu polski.sty +(główny element pakietu platex) dostępne są po dwukrotnym uruchomieniu:<br> + <code>platex polski.dtx</code><br> + <code>platex polski.dtx</code><br> +i wyświetleniu wynikowego <code>polski.dvi</code>.<p> + +<hr> + +<h3>I. Przygotowanie formatu LaTeX2e do obsługi języka polskiego</h3> + +Format w systemie TeX to wstępnie prekompilowany (aby przyspieszyć +jego analizę przez program <code>tex/pdftex</code>) zestaw makrodefinicji oraz reguł +przenoszenia wyrazów dla wybranego zestawu języków. +Plik formatu z reguły posiada rozszerzenie <code>.fmt</code>. +Tworzenie formatu to, w skrócie, uruchomienie programu +<code>tex/pdftex</code> +z opcją <code>--ini</code> i wczytanie odpowiedniego pliku +inicjującego (dla LateX jest to plik <code>latex.ltx</code>). +W LaTeX 2e zestaw reguł przenoszenia wyrazów jest zwyczajowo +deklarowany w pliku o nazwie <code>language.dat</code>. +Plik ten znajduje się zwykle w podkatalogu +<code>tex/generic/config/language.dat</code> lokalnej konfiguracji systemu +TeX bądź w identycznym podkatalogu katalogu głównego instalacji. Modyfikacja +<code>language.dat</code> polega na usunięciu w tym pliku znaku komentarza +`%' w wierszu<br> +<code>polish plhyph.tex</code><br> +i ewentualnym +zablokowaniu takim znakiem niepożądanych deklaracji wzorców dzielenia wyrazów. + +Przygotowanie formatu: +<ul> + <li> <b>standardowe</b>: w teTeX należy uruchomić program <code>texconfig</code>, + uaktywnić reguły dzielenia wyrazów dla języka polskiego (menu + <code>Hyphenation</code> uruchamia edycję pliku + <code>language.dat</code>; po zapisaniu zmian w pliku + i zakończeniu edycji, zostanie automatyczne wygenerowany format + <code>latex.fmt</code> zawierający + wybrane wzorce dzielenia oraz mechanizm Babel przełączania języków; + <code>texconfig</code> tworzy ponadto dowiązanie (lub program) + <code>latex</code>.<br> + Dla dociekliwych: powyższe odpowiada uruchomieniu z linii + poleceń:<br> + <code>fmtutil --byfmt latex</code><br> + zaś na niższym poziomie -- poleceniu<br> + <code>tex --ini --progname=latex latex.ini</code><br> + W instalacji MiKTeX (od wersji 2.0) należy uruchomić menu + <code>MiKTeX Options</code>, zaznaczyć w podmenu + <code>Languages: polish</code> reguły przenoszenia wyrazów, po czym + w menu <code>TeX Formats</code> wygenerować (przyciskiem + <code>Build</code>) nowy format <code>latex.fmt</code>, zawierający + polskie wzorce.<br> + Format <code>pdflatex.fmt</code> dla programu <code>pdftex</code> + tworzony jest analogicznie. +<li> <b>niestandardowe</b>, które tworzy ,,czysty'' format LaTeX2e zawierający + jedynie wybrane wzorce dzielenia wyrazów, bez zbędnych mechanizmów Babel. + Jest to metoda preferowana przez wielu polskich użytkownikow. ;-) + <a href=#AA1>Dlaczego PLaTeX a nie Babel?</a> O tym poniżej. + Dla odróżnienia przyjęto nazywać taki format <code>platex</code> + (lub <code>pdfplatex</code> dla pdfTeX). Formaty te korzystają z ,,prywatnej'' + kopii pliku <code>language.dat</code> z zadeklarowanymi od razu + polskimi i angloamerykanskimi wzorcami przenoszenia wyrazów. + Procedura opisana + w poprzednim punkcie pozwala na wygenerowanie takich formatów + za pomocą programu <code>texconfig</code>: menu + <code>Formats</code> + uruchamia edycję pliku <code>fmtutil.cnf</code>, należy tu + odblokować wiersz dotyczący formatu <code>platex</code> lub + <code>pdfplatex</code> (usunąć znak # przed deklaracją interesującego nas + formatu) i , po zapisaniu pliku, powrócić do menu nadrzędnego; + ,,w tle'' zostanie wykonany program <code>fmtutil</code>; + utworzone zostanie ponadto dowiązanie + <code>platex</code> (<code>pdfplatex</code>).<br> + W wypadku gdy nie mamy (jeszcze) programu <code>texconfig</code> (fpTeX dla + Windows) procedura generowania formatu <code>platex</code> (lub + <code>pdfplatex</code>) da się przedstawić następująco:<br> +<ol> +<li>należy odszukać plik <code>texmf/web2c/fmtutil.cnf</code> (edytujemy + kopię tego pliku + znajdującą sią w lokalnym drzewie katalogów TeX-owych użytkownika + lub w drzewie przeznaczonym na lokalne konfiguracje; położenie + właściwego pliku pokaże uruchomienie polecenia + <code>kpsewhich fmtutil.cnf</code>); +<li> w pliku fmtutil.cnf należy odblokować wiersz dotyczący formatu + <code>platex</code> lub <code>pdfplatex</code> (usunąć znak #); +<li> uruchomić polecenie: <code>fmtutil --byfmt platex --dolinks</code> (lub + <code>fmtutil --byfmt pdfplatex --dolinks</code>). +</ol> + + Dla MiKTeX (od wersji 2.0) + należy uruchomić menu <code>MiKTeX Options</code>, w podmenu + <code>TeX Formats</code> zaznaczyć format + <code>PLaTeX</code> (lub <code>pdfPLaTeX</code>) i utworzyć + (przyciskiem <code>Build</code>) potrzebne formaty. + +<p> +W omawianych wyżej przypadkach tworzony jest plik formatu + <code>platex.fmt</code> (lub <code>pdfplatex.fmt</code>), który jest + umieszczany w katalogu właściwym dla tego rodzaju + plików, oraz tworzony jest program <code>platex</code> lub + <code>pdfplatex</code> (uruchamia on program <code>tex</code> lub + <code>pdftex</code> z odpowiednim formatem). +</ul> +<p> + + +<a name=AA1> +<h4>Dlaczego PLaTeX a nie Babel?</h4> + +(Fragment ten jest cytatem z listu nadesłanego na listę dyskusyjną GUST +przez Marcina Wolińskiego).<br> + +W porównaniu do pakietu Babel, PLaTeX ma kilka mniej lub bardziej +istotnych zalet: + +</para> +<ul> +<li> + PLaTeX udostępnia tradycyjne definicje nazw polskich funkcji + trygonometrycznych <code>\tg</code>, <code>\ctg</code>, <code>\arc</code> + i polskich znaków mniejsze-równe oraz większe-równe. +<li> + PLaTeX umie poprawne przenosić wyrazy złożone (tj. takie jak np. + biało-czerwony) udostępniając do tego celu polecenie <code>\dywiz</code>. +<li> + PLaTeX wstawia prawidłowe odstępy na końcu zdania. +<li> + Babel nie wspiera do końca fontów w układzie OT4 (fontów PL), + co powoduje, + że polskie znaki diakrytyczne w wyrazach wstawianych automatycznie + przez LaTeX (dokładnie ,,ę'' w słowie część oraz ,,ą'' w słowie + ,,załącznik'') sklejane z dwóch znaków. Jest to drobny, ale ciągle + nie usunięty błąd. (Można go poprawić samodzielnie dokonując niewielkiej + modyfikacji pliku polish.sty z dystrybucji pakietu Babel.) + Obwiedniowe fonty OT4 są niezastąpione przy tworzeniu plików + w formacie PDF. +</ul> +<para> + Podsumowując: jeżeli nie potrzebujemy środowiska wielojęzycznego to dużo + mniejsza objętość pakietu PLaTeX oznacza także mniejszą liczbę błędów + i potencjalnych kolizji z innymi częściami LaTeXa.<br> + [achiwum GUST-L, list z 06/06/1997] +</para> + +<hr> + +<h3>II. Użycie</h3> + +Aktualne implementacje, oparte na Web2c, a także MiKTeX pozwalają +na prawidłowe przekodowanie znaków diakrytycznych w pliku TeX-owym +na wewnętrzną reprezentację, stosowaną przez programy. +W Polsce, niestety, +stosowane są różne ,,standardy'' kodowania diakrytyków w tworzonych przez +użytkownika plikach, zależnie od systemu operacyjnego. Dla potrzeb systemu +TeX używamy zewnętrznych, tekstowych plików TCX, pozwalających ,,obsłużyć'' +różne spotykane ,,standardy''. Dzięki temu przekodowanie działa też +w drugą stronę, kiedy TeX wyświetla komunikaty i zapisuje pliki +<code>.log</code>, a także pliki ze spisem treści, skorowidzem itp.<p> + +Uruchomienie polecenia:<br> +<code>latex --translate-file=TCXFILE myfile.tex</code><br> +oznacza uruchomienia TeX-a z formatem <code>latex.fmt</code> +i z odpowiednią tablicą przekodowań (ich lista znajduje się +poniżej). W identyczny sposób uruchamiamy polecenie <code>platex</code>.<p> + +Przekodowanie (plik TCX) może być deklarowane bezpośrednio w pliku +TeX-owym. Począwszy od wersji Web2c 7.4, wymaga to podania +w wierszu poleceń opcji <code>--parse</code> lub włączenia jej na +stałe, co wymaga zmiany w głównym pliku +konfiguracyjnym <code>texmf.cnf</code>:<br> +<code>parse_first_line = t</code><br> +(t -- od `true', zamiast domyślnego przypisania f -- od `false'). + +<p> +Przykładowo, jeśli <b>pierwszy</b> wiersz pliku zawiera + komentarz strukturalny postaci<br> + <code>%&platex --translate-file=il2-pl</code><br> + to plik może być przetworzony za pomocą polecenia <code>tex plik.tex</code>; + zostanie wtedy wczytany format <code>platex.fmt</code> oraz tablica + <code>il2-pl.tcx</code> + przekodowania z układu iso8859-2 do układu fontów PL (wewnętrznego + dla programu TeX; w LaTeX-u ma on kryptonim OT4).<p> + +Tym samym zbędna jest deklaracja w preambule pliku LaTeX-owego:<br> + <code>\usepackage[latin2]{inputenc}</code><p> + <code>\usepackage[OT4]{fontenc}</code><p> + + +W dystrybucjach dostarczono szereg plikow TCX. Można je znaleźć +w katalogu <code>texmf/web2c/</code>:<br> +<table border> +<tr> + <td> amiga-pl.tcx </td> <td> AmigaPL do PL </td> +</tr> +<tr> + <td>il2-pl.tcx</td> <td> iso8859-2 (latin2) do PL </td> +</tr> +<tr> + <td>cp1250pl.tcx</td> <td> Windows cp1250 do PL </td> +</tr> +<tr> + <td>cp852-pl.tcx</td> <td> IBM cp852 do PL </td> +</tr> +<tr> + <td>macce-pl.tcx</td> <td> Apple MacCE do PL </td> +</tr> +<tr> + <td>maz-pl.tcx</td> <td> Mazovia do PL </td> +</tr> +</table> + +<p> +A oto przykład pliku LaTeX-owego: + +<pre> + %& --translate-file=cp1250pl + \documentclass[a4paper]{article} + \usepackage{polski} + \begin{document} + Polskie literki piszemy w standardzie Windows cp1250: ..... + \end{document} +</pre> + + Jak widać, nasz plik ma krótką preambułę -- pakiet <code>polski</code> + korzysta domyślnie z zainstalowanych fontów PL (odpowiada mu układ + OT4, więc zbędna jest deklaracja <code>\usepackage[OT4]{fontenc}</code>). + Jeśli korzystamy + z fontów EC nasza preambuła powinna zawierać dodatkowy wiersz:<br> + <code>\usepackage[T1]{fontenc}</code> + + +<h3> III. Polskie fonty PostScriptowe</h3> + + Aktualne dystrybucje zawierają fonty serii PL + (spolonizowane standardowe dla TeX-a fonty CM) w wersji + Type 1 (postscriptowe). + Można je także znaleźć w najbliższym węźle CTAN lub jego kopii, + np.:<br> + <code>ftp://sunsite.icm.edu.pl/CTAN/fonts/psfonts/polish/plpsfont/</code>.<br> + Pliki <code>.pfb</code> powinny znaleźć się w podkatalogu + <code>texmf/fonts/type1/public/pl/</code> naszej instalacji, zaś pliki + map fontowych (<code>.map</code>) oraz wektory kodowań +(<code>.enc</code>) -- w katalogu <code>texmf/dvips/pl/</code> +<p> +W dystrybucjach opartych na Web2c zautomatyzowano, poprzez użycie programu +<code>updmap</code>, proces tworzenia map fontowych dla programów +<code>dvips</code>, <code>pdftex</code> +i <code>dvipdfm</code>. Poniżej omówiono więc jedynie czego ten proces +dotyczy. +<p> + Sterownik <code>dvips</code> (zamieniający wynik pracy TeX-a, plik DVI, + do formatu PostScript) wymaga aby deklaracje map fontowych + (dla fontów PL konkretnie zawartość <code>texmf/dvips/pl/pl.map</code>) + były dołączone do pliku <code>texmf/dvips/config/psfonts.map</code>. + Mapy fontowe można alternatywnie dołączyć w pliku + <code>texmf/dvips/config/config.ps</code> (lub jego lokalnej kopii), + dopisując wiersz:<br> + <code>p +pl.map</code><br> + po deklaracji głównej mapy fontowej: <code>p psfonts.map</code>. <p> + + Aby fonty Type 1 były użyte przez program <code>pdfTeX</code>, + należy sprawdzić jakie mapy fontowe są deklarowane w pliku + <code>texmf/dvips/config/pdftex.map</code> -- powinien on także + zawierać deklaracje map fontowych dla fontów PL.<p> + +W dystrybucjach wszystkie aktualnie dostępne polskie fonty +Type1 są gotowe do użycia zarówno przez program <code>dvips</code>, +jak i <code>pdftex</code>.<p> + +Bardziej szczegółowe omówienie instalacji fontów Type1 zawarte +jest w artykule <a href="http://www.gust.org.pl/fonty/fonthint.html">Instalowanie +fontów Type1/True Type</a>. <p> + +<hr> + +<i>Staszek Wawrykiewicz</i> (StaW@gust.org.pl), 13.01.2003. + +</BODY> +</HTML> + |