summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/Master/texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/fonty/qx-info.html
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'Master/texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/fonty/qx-info.html')
-rw-r--r--Master/texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/fonty/qx-info.html447
1 files changed, 447 insertions, 0 deletions
diff --git a/Master/texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/fonty/qx-info.html b/Master/texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/fonty/qx-info.html
new file mode 100644
index 00000000000..eb32acfb07c
--- /dev/null
+++ b/Master/texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/fonty/qx-info.html
@@ -0,0 +1,447 @@
+<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//IETF//DTD HTML//EN">
+<html>
+<head>
+<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
+<meta name="keywords" lang="pl" content="Fonty, kodowanie QX">
+<meta name="keywords" lang="en" content="Computer fonts, QX encoding">
+<LINK REL=STYLESHEET TYPE="text/css" HREF="./tpstyle.css">
+<title> Kodowanie QX</title>
+</head>
+<body>
+<h1> Kodowanie QX</h1>
+Wiosną 1998 roku pojawiła się w&nbsp;archiwum GUST-u polonizacja fontu
+Palatino, pochodzącego z&nbsp;kolekcji fontów URW, dystrybuowanej od
+jakiegoś czasu z&nbsp;Ghostscriptem. Znaki w&nbsp;spolonizowanym
+foncie mają kodowanie zgodne z&nbsp;tzw. układem <acro>QX</acro>. Co
+to takiego, ten układ&nbsp;<acro>QX</acro>?
+</P>
+<P>
+Otóż fonty w&nbsp;postaci elektronicznej przybywają na rynek polski
+głównie ze Stanów Zjednoczonych i&nbsp;są dostosowane do potrzeb
+tamtejszego rynku, zarówno jeśli chodzi o&nbsp;zestaw znaków jak
+i&nbsp;kodowanie znaków. W&nbsp;związku z&nbsp;tym w&nbsp;układzie
+dystrybuowanych fontów nie znajdują odbicia ani potrzeby Polaków, ani
+TeX-owców.
+</P>
+<P>
+Problem ten od paru lat był przedmiotem prac nieformalnej grupy
+członków GUST-u. W&nbsp;pracach brali udział: Włodek Bzyl, Bogusław
+Jackowski, Janusz M.&nbsp;Nowacki, Andrzej Odyniec, Piotr Pianowski,
+Marek Ryćko, Andrzej Tomaszewski, Staszek Wawrykiewicz oraz wielu
+innych, którzy dobrym lub krytycznym słowem pomagali popychać sprawę
+do przodu.
+</P>
+<P>
+Efektem prac jest właśnie układ <acro>QX</acro> określający dla fontów
+<acro>PostScriptowych</acro>-owych zarówno zestaw znaków, jak
+i&nbsp;tabele kodów do zastosowań okienkowych oraz do zastosowań
+TeX-owych, gdyż w&nbsp;zamierzeniu układ <acro>QX</acro> ma zaspokajać
+potrzeby składu TeXnicznego, z&nbsp;możliwością (ograniczonego)
+wykorzystywania fontów w&nbsp;środowisku okienkowym.
+</P>
+
+<h3> Założenia </h3>
+
+<P> Układ <acro>QX</acro> nie wziął się ,,z&nbsp;głowy czyli
+z&nbsp;niczego'' -- przeciwnie, wynikł z&nbsp;przyjętych zasad. Zasady
+mogą się okazać chybione, to pokaże czas, niemniej jednak najpierw
+sformułowane zostały zasady, a&nbsp;na ich podstawie konstruowany był
+układ&nbsp;<acro>QX</acro>.
+</P>
+<P>
+Oto najważniejsze z&nbsp;tych zasad:
+</P>
+
+<ul><A NAME="P0">
+<li><A HREF=#P1>Fonty w&nbsp;miarę możności powinny
+mieć identyczny układ znaków</A>.
+<li><A HREF=#P2>Fonty mają być przeznaczone do używania w&nbsp;TeX-u</A>.
+<li><A HREF=#P3>Fonty mają być przeznaczone do składania
+przede wszystkim polskich tekstów</A>.
+<li><A HREF=#P4>Fonty mają się nadawać do składania tekstów technicznych</A>.
+<li><A HREF=#P5>Fonty mają się nadawać do składania tekstów zawierających
+fragmenty w&nbsp;językach europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem krajów
+sąsiadujących z&nbsp;Polską</A>.
+<li><A HREF=#P6>Fonty powinny być samowystarczalne</A>
+(chodzi o&nbsp;to, by znaków dodatkowych, takich jak <i>copyright</i>,
+<i>trademark</i>, <i>bullet</i>,&nbsp;itp., nie trzeba było czerpać
+z&nbsp;innych fontów).
+<li><A HREF=#P7>Fonty mają być używalne w&nbsp;środowisku MS Windows</A>,
+w&nbsp;szczególności w&nbsp;polskiej wersji środowiska.
+</ul>
+
+<!-- ------------------------------------------------------ -->
+<A NAME="P1"><h3> Ad 1</h3>
+
+<P>
+Oczywiście nie można oczekiwać stuprocentowej zgodności, na przykład
+niektóre fonty są zaprojektowane bez ligatur związanych
+z&nbsp;literą&nbsp;,,f''. Wydaje się, że brak niektórych znaków jest
+stosunkowo niegroźny.
+</P>
+<P>
+Nieprzyjemne konsekwencje może mieć natomiast decyzja zastępowania
+pewnych znaków innymi. Mimo to taki pomysł przyszedł do głowy nawet
+samemu Donaldowi E.&nbsp;Knuthowi: w&nbsp;fontach rodziny Computer
+Modern font <code>cmr5</code> ma nieco inny zestaw znaków niż
+pozostałe fonty szeregu <code>CMR</code> -- przykra niespodzianka
+wydaje się wcześniej czy później nieunikniona. Jednak i&nbsp;takie
+sytuacje mogą być nie do uniknięcia, np.&nbsp;pisanki z&nbsp;reguły
+mają więcej ligatur niż zwykłe fonty drukarskie. Należy zatem dbać
+o&nbsp;to, by przynajmniej podstawowe znaki (litery) miały przypisane
+zawsze te same kody.
+</P>
+
+<P><A HREF=#P0><IMG ALIGN="BOTTOM" SRC="back.gif"> Spis założeń</A></P>
+
+<A NAME="P2"><h3> Ad 2</h3>
+<P>
+TeX operuje jedynie na fontach co najwyżej 256-znakowych&nbsp;-- to
+poważne ograniczenie. Zostało ono oczywiście uwzględnione przy
+projektowaniu układu <acro>QX</acro>. Kolejnym ograniczeniem jest limit różnych
+wysokości i&nbsp;głębokości znaków w&nbsp;foncie (16), w&nbsp;związku
+z&nbsp;czym znaki w&nbsp;danym foncie nie powinny się zbyt różnić
+rozmiarami.
+</P>
+
+<P>
+Ze względu na powszechność fontów&nbsp;<acro>CM</acro> zestaw znaków powinien
+być możliwe zgodny z&nbsp;zestawem znaków fontów tekstowych rodziny
+<acro>CM</acro> (fonty matematyczne, jako używalne wyłącznie w&nbsp;kontekście
+TeX-a, pozostają poza zakresem zainteresowań).
+</P>
+
+<P> Podobna zasada była ściśle przestrzegana przy projektowaniu
+pakietu MeX: fonty&nbsp;<acro>PL</acro>
+i&nbsp;fonty&nbsp;<acro>CM</acro> różnią się jedynie znakami
+o&nbsp;kodach 128--255 (polskie znaki diakrytyczne
+i&nbsp;cudzysłowy). Dzięki temu każde oprogramowanie TeX-owe
+przeznaczone do pracy z&nbsp;fontami&nbsp;<acro>CM</acro> działa
+również z&nbsp;fontami&nbsp;<acro>PL</acro>, co okazało się
+w&nbsp;praktyce bardzo korzystne. </P>
+
+Podjęcie takiej decyzji stało niestety w&nbsp;sprzeczności
+z&nbsp;ustaleniami konferencji EuroTeX'90 w&nbsp;Cork (Irlandia),
+gdzie przyjęty został jako ,,nowy standard''
+tzw.&nbsp;układ&nbsp;<acro>EC</acro>. Z&nbsp;grubsza rzecz biorąc
+w&nbsp;układzie&nbsp;<acro>EC</acro> znaki diakrytyczne umieszczone są
+w&nbsp;pozycjach o&nbsp;kodach 0--32, a&nbsp;narodowe znaki
+diakrytyczne w&nbsp;pozycjach o&nbsp;kodach 128--256
+(w&nbsp;układzie&nbsp;<acro>PL</acro> pozycje polskich znaków
+diakrytycznych są takie same jak
+w&nbsp;układzie&nbsp;<acro>EC</acro>).
+
+Niezależnie od zalet takiego systemu kodowania użycie
+fontów&nbsp;<acro>EC</acro> z&nbsp;formatem plain jest po prostu
+niemożliwe. Ponadto pula stu dwudziestu ośmiu pozycji na znaki
+diakrytyczne okazała się zbyt mała. Nie zmieściły się na przykład
+litewskie litery ,,<i class=glyph>iogonek</i>'', ,,<i
+class=glyph>Iogonek</i>'', ,,<i class=glyph>uogonek</i>''
+oraz&nbsp;,,<i class=glyph>Uogonek</i>''.
+
+<P><A HREF=#P0><IMG ALIGN="BOTTOM" SRC="back.gif"> Spis założeń</A></P>
+
+<A NAME="P3"><h3> Ad 3 </h3>
+
+<P>
+Wolno sądzić, że pakiet MeX zadomowił się w&nbsp;środowisku polskich
+użytkowników TeX-a. Ze względu na istnienie pakietu MeX jest wskazane,
+by font był rozszerzeniem układu&nbsp;<acro>PL</acro>, możliwie mało
+różniącym się od układu&nbsp;<acro>EC</acro>. W&nbsp;szczególności
+oznacza to, że wszystkie polskie znaki diakrytyczne powinny się
+w&nbsp;foncie znaleźć.
+</P>
+<P>
+W&nbsp;związku ze składaniem polskich tekstów technicznych przydatne
+są znaki specyficzne dla polskiej literatury technicznej. Zagadnienie
+to omówione jest przy okazji analizowania konsekwencji
+<A HREF=#P4>zasady&nbsp;4</A>.
+</P>
+<P>
+W&nbsp;fontach anglosaskich powszechnie obecna jest ligatura ,,fl''
+(czasem także ,,ffl''). Nie widać żadnego powodu, dla którego
+w&nbsp;polskich fontach nie miałoby być ligatury
+,,fk'' (poprawna nazwa w&nbsp;wektorze kodowania to <code>f_k</code>).
+W&nbsp;polskim języku jest wprawdzie znacznie więcej słów
+zawierających digram ,,fl'' niż słów zawierających digram ,,fk'',
+niemniej jednak są takie słowa: <i>agrafka</i>, <i>cofka</i>,
+<i>dryfkotwa</i>, <i>fifka</i>, <i>Kafka</i>, <i>karafka</i>,
+<i>lufka</i>, <i>mufka</i>, <i>sofka</i>, <i>szafka</i>. Bez
+ligatury&nbsp;,,fk'' wyglądają one niezbyt ładnie ze względu na
+kolizję liter ,,f'' i&nbsp;,,k'', analogiczną do kolizji liter ,,f''
+i&nbsp;,,l''. Stąd obecność ligatury ,,fk''
+w&nbsp;układzie&nbsp;<acro>QX</acro>.
+</P>
+
+<P><A HREF=#P0><IMG ALIGN="BOTTOM" SRC="back.gif"> Spis założeń</A></P>
+
+<A NAME="P4"><h3>Ad 4</h3>
+
+Zastosowanie TeX-a do składania tekstów sugeruje pewien zakres
+zastosowań, mianowicie skład tekstów technicznych. Fonty zatem powinny
+posiadać znaki przydatne do takich zastosowań. Pośród wielu znaków
+specyficznych dla polskich zwyczajów typograficznych dwa wydają się
+szczególnie ważne: symbol kąta&nbsp;,,<i class=glyph>anglearc</i>'',
+oraz symbol średnicy&nbsp;,,<i class=glyph>diameter</i>''. Znaków
+tych, o&nbsp;ile nam wiadomo, nie posiada żaden font pochodzenia
+zagranicznego. Również polskie znaki mniejsze-równe
+i&nbsp;większe-równe, ,,<i class=glyph>lessequal</i>''&nbsp;,,<i
+class=glyph>greaterequal</i>'', różnią się od symboli stosowanych za
+granicą.
+</P>
+
+W&nbsp;tekstach technicznych często pojawia się promil ,,<i
+class=glyph>perthousand</i>''. Rzecz dziwna, Donald&nbsp;E.&nbsp;Knuth
+nie przyjął do wiadomości istnienia tego znaku --
+w&nbsp;fontach <acro>CM</acro> po prostu go nie&nbsp;ma.
+</P>
+<P>
+Z&nbsp;punktu widzenia tekstów technicznych pożądana jest obecność
+niektórych małych greckich liter
+w&nbsp;foncie. Np.&nbsp;litera&nbsp;<i class=glyph>mu</i> pojawia się
+w&nbsp;oznaczeniach jednostek (przedrostek mikro). Litera&nbsp;<i
+class=glyph>pi</i> wydaje się również warta uwzględnienia. Najlepiej
+byłoby móc zawrzeć w&nbsp;foncie cały alfabet grecki. Niestety,
+szczupłość miejsca i&nbsp;obszerność potrzeb wykluczają taką
+możliwość.
+</P>
+<P>
+Jako jednostki używane są czasem symbole <i
+class=glyph>quotesingle</i>&nbsp;(minuta), <i
+class=glyph>quotedbl</i>&nbsp;(sekunda lub cal), <i
+class=glyph>degree</i>&nbsp;(stopień) -- ich brak wcześniej czy
+później zaczyna dokuczać.
+</P>
+
+Określenie ,,teksty techniczne'' niekoniecznie musi oznaczać teksty
+o&nbsp;profilu matematycznym lub inżynierskim. Teksty prawne również
+można zaliczyć do tekstów technicznych. Brak symbolu&nbsp;<i
+class=glyph>section</i> w&nbsp;standardowych
+fontach&nbsp;<acro>CM</acro> (symbol ten występuje jedynie
+w&nbsp;fontach szeregu <code>CMSY</code>) dawał się dotkliwie odczuć
+w&nbsp;praktyce.
+</P>
+
+<P><A HREF=#P0><IMG ALIGN="BOTTOM" SRC="back.gif"> Spis założeń</A></P>
+
+<A NAME="P5"><h3> Ad 5</h3>
+
+Większość znaków diakrytycznych daje się uzyskać za pomocą operacji
+TeX-owych, na ogół za pomocą polecenia <code>\accent</code>. Jeżeli
+akcent nie styka się z&nbsp;literą (akcenty ,,acute'', ,,grave'',
+,,dieresis'' itp.) zabieg taki jest dopuszczalny. Można też skorzystać
+z&nbsp;bardzo ogólnego mechanizmu konstruowania znaków złożonych,
+mianowicie z&nbsp;fontów wirtualnych. Dzięki fontom wirtualnym znaki
+złożone są widziane przez TeX-a jako zwykłe, pojedyncze
+znaki. Tworzenie fontów wirtualnych jest jednak pracochłonne (brak
+póki co wygodnych narzędzi) i&nbsp;wymaga sporej wiedzy, tak TeX-owej,
+jak&nbsp;i&nbsp;typograficznej.
+</P>
+
+Niestety, niektóre znaki tworzą z&nbsp;elementem diakrytycznym jedną
+całość. Wymienić tu należy w&nbsp;pierwszym rzędzie polskie
+i&nbsp;litewskie litery z&nbsp;ogonkiem (,,ą'', ,,ę'', <i
+class=glyph>iogonek</i>, <i class=glyph>uogonek</i>
+i&nbsp;odpowiednie majuskuły) oraz litery z&nbsp;cedillą (<i
+class=glyph>ccedilla</i>, <i class=glyph>scedilla</i>, <i
+class=glyph>tcedilla</i> i&nbsp;odpowiednie majuskuły). Inne znaki
+diakrytyczne tego rodzaju to islandzkie <i class=glyph>thorn</i>, <i
+class=glyph>Thorn</i> czy <i class=glyph>eth</i>. W&nbsp;dobrze
+zaprojektowanych fontach takie znaki nie mogą być ,,składanką'' --
+muszą stanowić spójnie zaprojektowaną całość.
+</P>
+
+<P><A HREF=#P0><IMG ALIGN="BOTTOM" SRC="back.gif"> Spis założeń</A></P>
+
+<A NAME="P6"><h3>Ad 6</h3>
+<P>
+Font powinien zawierać pewne ,,uświęcone tradycją'' znaki
+dodatkowe. Takie symbole jak ,,<i class=glyph>copyright</i>'' czy ,,<i
+class=glyph>registered</i>'' powinny być zgodne z&nbsp;bieżącym
+fontem. Teoretycznie wystarczyłoby kółko, w&nbsp;które za pomocą makra
+TeX-owego wstawiało by się odpowiednie litery. Każdy, kto próbował
+używać plain-owego makra <code>\copyright</code>, wie, że nie jest to pomysł
+najszczęśliwszy -- pozycjonowanie liter wewnątrz koła musi być
+przeprowadzone dla każdego fontu (a&nbsp;nawet dla każdej odmiany)
+osobno, co wyklucza możliwość automatyzacji.
+</P>
+<P>
+Symbole ,,<i class=glyph>dagger</i>'' i&nbsp;,,<i
+class=glyph>daggerdbl</i>'' są wprawdzie stosunkowo rzadko używane
+(ich używanie to w&nbsp;zasadzie zwyczaj anglosaski), jednakże kształt
+tych symboli jest specyficzny dla danego fontu, tym samym -- dla
+pełności -- font powinien je zawierać.
+</P>
+
+Inne symbole potrzebne sporadycznie to ,,<i class=glyph>bullet</i>''
+i&nbsp;,,<i class=glyph>periodcentered</i>''. Na pierwszy rzut oka
+mogłoby się wydawać, że znaki te nie są w&nbsp;żaden sposób
+z&nbsp;konkretnym fontem związane. To oczywiście nieprawda, na
+przykład kształt kropki zależy od fontu. Sięganie do innego fontu po
+te znaki lub przesuwanie kropki w&nbsp;celu uzyskania drugiego
+z&nbsp;nich jest zabiegiem niezwykle uciążliwym ze względu na
+trudności w&nbsp;wyważeniu położenia obu znaków.
+</P>
+
+<P><A HREF=#P0><IMG ALIGN="BOTTOM" SRC="back.gif"> Spis założeń</A></P>
+
+<A NAME="P7"><h3>Ad 7</h3>
+<P>
+Rozpowszechniona obecnie wersja środowiska Windows nakłada dodatkowe
+ograniczenia na liczbę znaków w&nbsp;foncie: znakom nie można
+przypisać kodów większych niż&nbsp;255 i&nbsp;mniejszych
+niż&nbsp;32. Redukuje to maksymalną liczbę znaków w&nbsp;foncie
+dających się równocześnie wykorzystać
+do&nbsp;224. W&nbsp;układzie&nbsp;<acro>QX</acro> przeznaczonym do
+zastosowań okienkowych kody mniejsze-równe od 32 otrzymały znaki, co
+do których można ze sporym prawdopodobieństwem założyć, że nie będą
+potrzebne w&nbsp;tych zastosowaniach (głównie akcenty, symbole
+i&nbsp;ligatury&nbsp;-- p.&nbsp;<a
+href="qx-table2.html">tabela&nbsp;2</a>).
+</P>
+<P>
+Dalsze zmniejszenie puli wolnych miejsc wiąże się ze znakami
+o&nbsp;niewielkiej użyteczności z&nbsp;punktu widzenia TeX-a, ale
+niezbędnymi ze względu na pewne tradycje w&nbsp;ich stosowaniu. Takim
+znakiem jest np.&nbsp;,,<i class=glyph>paragraph</i>'', używany jako
+znak końca akapitu w&nbsp;niektórych edytorach tekstu pracujących
+w&nbsp;środowisku MS&nbsp;Windows. Do podobnego celu wykorzystywany bywa
+znak&nbsp;,,<i class=glyph>currency</i>''.
+</P>
+
+Pewne aplikacje windowsowe spodziewają się znaleźć pod kodami&nbsp;32
+i&nbsp;160 odpowiednio odstęp (<code>space</code>) i&nbsp;niełamliwy
+odstęp (<code>nbspace</code>). Są to znaki absolutnie bezużyteczne
+z&nbsp;punktu widzenia TeX-a, ale nieusuwalne ze względu na windowsowe
+tradycje.
+</P>
+
+<P><A HREF=#P0><IMG ALIGN="BOTTOM" SRC="back.gif"> Spis założeń</A></P>
+
+<h3>Ligatury i&nbsp;kerny</h3>
+
+<P>
+Specyfikacja układu&nbsp;<acro>QX</acro> w&nbsp;kontekście zastosowań
+TeX-owych obejmuje także ligatury. Ligatury to ważny choć praktycznie
+pomijany (z&nbsp;nie do końca jasnych przyczyn) w&nbsp;świecie
+nieTeX-owym element definicji fontu.
+</P>
+<P>
+Od wersji 0.03 układ&nbsp;QX uwzględnia następujące ligatury:
+</P>
+
+<table align=center>
+<tr bgcolor="yellow"><td> f + f </td><td> ff</tr>
+<tr><td> f + i&nbsp;</td><td> fi</tr>
+<tr bgcolor="yellow"><td> f + l </td><td> fl</tr>
+<tr><td> f + k </td><td> f_k</tr>
+<tr bgcolor="yellow"><td> ff + i&nbsp;</td><td> ffi</tr>
+<tr><td> ff + l </td><td> ffl</tr>
+<tr bgcolor="yellow"><td> hyphen + hyphen </td><td> endash</tr>
+<tr><td> endash + hyphen </td><td> emdash</tr>
+<tr bgcolor="yellow"><td> quoteleft + quoteleft </td><td> quotedblleft</tr>
+<tr><td> quoteright + quoteright </td><td> quotedblright</tr>
+<tr bgcolor="yellow"><td> comma + comma </td><td> quotedblbase</tr>
+<tr><td> exclam + quoteleft </td><td> exclamdown</tr>
+<tr bgcolor="yellow"><td> question + quoteleft </td><td> questiondown</tr>
+<tr><td> exclamdown + exclamdown </td><td> guillemotleft</tr>
+<tr bgcolor="yellow"><td> questiondown + questiondown </td><td> guillemotright</tr>
+</table>
+
+<P>
+Z&nbsp;dokładnością do ligatury ,,fk'' jest to ten sam zestaw ligatur
+co w&nbsp;fontach&nbsp;<acro>PL</acro>, natomiast różni się on od
+zestawu ligatur zaproponowanego dla układu <acro>EC</acro>, który
+obejmował m.in.:
+</P>
+
+<table align=center>
+<tr bgcolor="yellow"><td> space + l </td><td> lslash</tr>
+<tr><td> space + L </td><td> Lslash</tr>
+<tr bgcolor="yellow"><td> percent + percent </td><td> perthousand</tr>
+<tr><td> less + less </td><td> guillemotleft</tr>
+<tr bgcolor="yellow"><td> greater + greater </td><td> guillemotright</tr>
+</table>
+
+<P>
+Pierwsze trzy z&nbsp;tych ligatur wydają się nieuzasadnione, dwie
+pozostałe są nieadekwatne, ze względu na zachowanie
+w&nbsp;układzie&nbsp;<acro>QX</acro> konwencji fontów <acro>CM</acro>
+umieszczającej hiszpańskie znaki interpunkcyjne w&nbsp;pozycji znaku
+<i class=glyph>less</i> (znak&nbsp;,,&lt'') oraz <i
+class=glyph>greater</i> (znak&nbsp;,,&gt'').
+</P>
+<P>
+W&nbsp;definicji układu <acro>QX</acro> zestaw par kernowych nie jest
+w&nbsp;żaden sposób specyfikowany, w&nbsp;szczególności dopuszczalne
+są -- nieobecne w&nbsp;układzie <acro>EC</acro>&nbsp;-- kerny między
+cyframi.
+</P>
+
+<h3>Zmiany wprowadzone do układu QX wer. 0.05 (14.01.2002)</h3>
+
+Po długiej debacie znaki [tT]cedilla (niewykorzystywane w&nbsp;żadnym
+z&nbsp;europejskich języków, ale z&nbsp;niezrozumiałych przyczyn obecne
+w&nbsp;wielu fontach) zostały w&nbsp;wersji 0.04 układu QX zastąpione przez
+rumuńskie znaki [tT]commaaccent. Konsekwentnie tureckie znaki [sS]cedilla
+zostały zastąpione przez rumuńskie znaki [sS]commaaccent, aczkolwiek zalecane
+jest pozostawienie definicji obwiedni znaków [sS]cedilla w&nbsp;foncie.
+
+Wprowadzenie waluty euro spowodowało dodanie symbolu Euro do układu QX
+(wer. 0.05). Symbolowi temu został przypisany kod 128 zarówno
+w&nbsp;kodowaniu dla systemu TeX, jak i&nbsp;Windows, co jest zgodne
+z&nbsp;zaleceniem Microsoftu (patrz
+<a href="http://www.microsoft.com/typography/faq/faq12.htm">faq12.htm</a>):
+
+<p><small>
+The symbol has been added to the following codepages at position
+ '0x80'; 1250 Eastern European, 1252 Western, 1253 Greek, 1254 Turkish,
+ 1257 Baltic, 1255 Hebrew, 1256 Arabic, 1258 Vietnamese, 874 Thai.
+ In 1251 Cyrillic the symbol will be added at position '0x88'.
+</p></small>
+
+Niestety skutkiem tego rozszerzenia była konieczność wprowadzenia dalszych
+zmian w&nbsp;kodowaniu QX dla systemu Windows: litewskie znaki [Ii]ogonek
+otrzymały kody 222 i&nbsp;254 (uprzednio 128 i&nbsp;144); znaki [Tt]horn,
+mające przedtem te kody, zostały usunięte. Zalecane jest pozostawienie
+definicji kształtów znaków [Tt]horn w&nbsp;foncie.
+
+Przy okazji zmian wprowadzona została nazwa <code>f_k</code> dla
+(niestandardowej) ligatury ,,fk'', zgodnie z zaleceniem Adobe:
+<a href="http://partners.adobe.com/asn/developer/typeforum/unicodegn.html">unicodegn.html</a>
+
+<h3>Zmiany wprowadzone do układu QX wer. 0.06 (24.08.2003)</h3>
+
+Dodano ligatury ij, IJ (dostępne tylko w&nbsp;TeX-owym kodowaniu) oraz
+znak interpunkcyjny <em>threequartersemdash</em>.<p>
+
+<A NAME="P9"><h3>Tabele układu QX</h3>
+
+<P>
+Na dwóch kolejnych stronach zamieszczamy porównanie aktualnego układu
+<acro>QX</acro> (wer.&nbsp;0.06) z&nbsp;innymi szeroko używanymi
+układami znaków. <A HREF="qx-table1.html">Tabela&nbsp;1</A>
+przedstawia porównanie TeX-owych układów -- układu <acro>PL</acro>
+(przypomnijmy, że znaki o&nbsp;kodach mniejszych-równych od 127 są
+identyczne w&nbsp;układzie <acro>PL</acro> i&nbsp;w&nbsp;układzie
+<acro>CM</acro>), układu <acro>EC</acro> oraz
+układu&nbsp;<acro>QX</acro>. Z&nbsp;kolei <A
+HREF="qx-table2.html">tabela&nbsp;2</A> przedstawia porównanie układu
+<acro>QX</acro> przeznaczonego do zastosowań windowsowych
+z&nbsp;układem CP&nbsp;1250 oraz macintoshowym <acro>PLEURO</acro>.
+Jeżeli chodzi o&nbsp;układ <acro>QX</acro> to -- rzecz jasna --
+w&nbsp;obu tabelach występuje ten sam zestaw znaków, różnice dotyczą
+jedynie kodów przypisanych poszczególnym znakom.
+</P>
+
+<P><i> Tekst jest zaktualizowaną wersją artykułu z&nbsp;Biuletynu GUST,
+nr&nbsp;9/1997, s.&nbsp;28--30.</i><BR>
+<i>Ostatnia modyfikacja 13.09.2004</i> (StaW)</P>
+
+<hr>
+<A HREF="index.html#infod"><IMG
+ALIGN="BOTTOM" SRC="back.gif">Powrót</A>
+
+</P>
+</body>
+</html>