summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/Master/texmf-dist/doc/fonts/pl/README.POL
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'Master/texmf-dist/doc/fonts/pl/README.POL')
-rw-r--r--Master/texmf-dist/doc/fonts/pl/README.POL344
1 files changed, 344 insertions, 0 deletions
diff --git a/Master/texmf-dist/doc/fonts/pl/README.POL b/Master/texmf-dist/doc/fonts/pl/README.POL
new file mode 100644
index 00000000000..417c294e843
--- /dev/null
+++ b/Master/texmf-dist/doc/fonts/pl/README.POL
@@ -0,0 +1,344 @@
+*****************************************************************************
+* Kolekcja fontów PL (polskiego rozszerzenia fontów *
+* Computer Modern) w formacie źródłowym METAFONT-a *
+* (dobro wspólne -- public domain) *
+*****************************************************************************
+
+Autorzy
+=======
+Bogusław Jackowski <B.Jackowski@gust.org.pl>
+Marek Ryćko <M.Rycko@gust.org.pl>
+konsultacje: Roman Tomaszewski
+
+-------------
+OPIS PAKIETU:
+-------------
+Niniejsza dystrybucja METAFONT-owych plików źródłowych fontów PL
+(wersja 1.09, 13 kwietnia 2001) jest częścią dystrybucji pakietu MeX
+i WYJĄTKOWO jest rozpowszechniana jako odrębny pakiet.
+
+Powodem aktualizacji jest usunięcie błędu wykrytego (podczas pracy nad
+fontami EC) przez Andreasa Schwaba i Joerga Knappena. Błąd polegał
+na różnicach wysokości i korekt kursywy liter diakrytycznych w zależności
+od użytej rozdzielczości. Ponieważ suma kontrolna plików TFM
+zależy wyłącznie od szerokości znaków, błąd ukrywał się przez wiele lat.
+
+W wersji poprawionej znaki diakrytyczne są przetwarzane dwukrotnie
+(patrz makro ,beginchar_twice' w pliku pl_dod.mf). Za pierwszym razem
+wszystkie operacje rysowania (fill, draw, cull itp.) są neutralizowane,
+w rezultacie otrzymujemy w tym przebiegu jedynie wymiary znaków
+(mamy nadzieją, że niezależne od rozdzielczości ;-). W drugim przebiegą są
+tworzone obrysy (glyphs) znaków.
+
+Poniższy fragment zaczerpnięto z dokumentacji mexinfo.pol zawartej
+w pakiecie MeX
+ ftp://ftp.gust.org.pl/pub/TeX/language/polish/mex105.zip
+lub archiwa CTAN, np.
+ ftp://ftp.dante.de/tex-archive/language/polish/mex105.zip
+
+Fonty PL (polskie rozszerzenie fontów CM)
+==========================================
+
+Fonty PL przeznaczone są do składania polskich lub polsko-angielskich
+tekstów przy użyciu formatów MeX i LaMeX. Obecnie mogą też być
+wykorzystane do składu przy użyciu pakietu PLaTeX (autorstwa Mariusza Olko
+i Marcina Wolińskiego), wspomagającego skład polskich dokumentów przy użyciu
+formatu LaTeX2e:
+ ftp://ftp.gust.org.pl/pub/TeX/language/polish/platex-1.??.zip
+ lub ftp://ftp.dante.de/tex-archive/language/polish/platex-1.??.zip
+
+Autorzy starali się zachować ,,ducha CM-ów'' przy projektowaniu polskich
+znaków diakrytycznych. Np. przekreślenie małej litery ,,ł'' zostało
+nieco tylko powiększone w stosunku do przekreślenia fontów rodziny CM
+(METAFONT-owy program ,,Cross for Polish l and L'' w pliku ACCENT.MF)
+umieszczanego w składzie komendami TeX-owymi \l oraz \L, chociaż w
+niektórych fontach autorzy chętnie widzieliby przekreślenie znacznie
+wyraźniejsze. Podobnie podcięcia wstawiane automatycznie pomiędzy znakami
+(implicit kerns) były dodawane raczej ostrożnie. Np. zdaniem autorów
+podcięcie między polskim otwierającym cudzysłowem (,,) a literą ,,W''
+bądź ,,T'' mogłoby być znacznie większe, gdyby nie to, że w fontach CM
+nie ma żadnego podcięcia między literą ,,A'' a cudzysłowem zamykającym
+('').
+
+Fonty PL, podobnie jak macierzyste fonty CM, projektowane były
+pod kątem zastosowań profesjonalnych, tzn. urządzeń o większych
+rozdzielczościach. Niemniej jednak sporo wysiłku włożono w prawidłową
+dyskretyzację przy małych rozdzielczościach (dla potrzeb wydruków
+testowych na drukarkach mozaikowych 9- i 24-igłowych).
+
+ 1. Fonty PL stanowią rozszerzenie standardowego zestawu rodziny
+ Computer Modern (CM) o polskie znaki diakrytyczne i bazują na tych
+ samych plikach parametrycznych co fonty rodziny CM. Zmiany parametrów
+ odbiegające zbyt daleko od standardu zaproponowanego przez D. E. Knutha
+ mogą spowodować nieoczekiwane efekty (do błędu w trakcie obliczeń
+ włącznie). Przykładowo, założone zostało, że kursywa i grotesk
+ wykluczają się.
+
+ Układ fontów PL charakteryzuje się tym, że znaki o kodach < 128
+ są identyczne ze znakami rodziny CM, natomiast polskim znakom
+ diakrytycznym przypisane zostały kody > 127 (innych cech TeX-a 3.x
+ nie wykorzystuje się). Polskie znaki diakrytyczne mają kody zgodne
+ z układem ECM (Extended Computer Modern, Cork encoding), natomiast
+ cudzysłowy mają kody niestandardowe (w ECM cudzysłowy mają
+ kody < 127):
+
+ Ą -- 129 ą -- 161
+ Ć -- 130 ć -- 162
+ Ę -- 134 ę -- 166
+ Ł -- 138 ł -- 170
+ Ń -- 139 ń -- 171
+ Ó -- 211 ó -- 243
+ Ś -- 145 ś -- 177
+ Ź -- 153 ź -- 185
+ Ż -- 155 ż -- 187
+
+ << (francuski cudzysłów otwierający) -- 174
+ >> (francuski cudzysłów zamykający) -- 175
+ ,, (polski cudzysłów otwierający) -- 255
+
+ Uwagi:
+ * Fonty matematyczne plmi, plmib oraz plex nie zawierają polskich
+ znaków diakrytycznych i nie różnią się od odpowiednich fontów
+ CM; przedrostki CM zostały zmienione na PL jedynie dla zachowania
+ jednorodności.
+ * Podobnie font pltex10 to po prostu font cmtex10 ze zmienioną dla
+ jednolitości nazwą; font cmtex10 odzwierciedla układ klawiatury
+ na komputerze używanym przez profesora Knutha (D. E. Knuth,
+ ,,Computer Modern Typefaces'', str. 568), tym samym nie powinien
+ raczej zawierać polskich znaków diakrytycznych.
+ * Fonty plsy zostały poszerzone (w stosunku do cmsy) o znaki
+ ,,większe-równe'' i ,,mniejsze-równe'' odpowiadające
+ polskim zwyczajom drukarskim (dolna kreska skośna zamiast
+ poziomej); na konieczność takiego rozszerzenia zwrócił
+ uwagę p. Włodzimierz J. Martin; majuskuły kaligraficzne tych
+ fontów (opisane w pliku calu.mf) nie zostały uzupełnione
+ o polskie znaki diakrytyczne.
+
+ 2. Jedynymi znakami ,,polskimi'' dostępnymi poprzez ligatury są
+ cudzysłowy (,, << >>). Polskie znaki diakrytyczne są dostępne
+ albo bezpośrednio, albo za pomocą komendy realizowanej przez
+ ,,aktywny ciach'' (/a /c /e /l /n /o /s /x /z /A /C /E
+ /L /N /O /S /X /Z) zaprogramowanej w formatach MeX i LaMeX
+ (p. opis używania formatów MeX i LaMeX). Istnieją zasadnicze powody,
+ dla których autorzy nie wykorzystali do tego celu ligatur.
+
+ 3. Ze względu na ograniczenie liczby różnych wysokości znaków w foncie
+ do 15 niezerowych, zrezygnowano z kuszącego wypełniania ,,górnej
+ połówki'' fontu. Ponadto w programach METAFONT-owych podjęte zostały
+ zabiegi mające na celu minimalizację liczby różnych wysokości.
+ Niestety, mimo to w niektórych przypadkach liczba różnych niezerowych
+ wysokości przekracza 15. W takiej sytuacji METAFONT automatycznie
+ zmienia niektóre spośród wysokości. Oznacza to, że w pewnych
+ (bardzo złośliwych i -- miejmy nadzieję -- niezwykle rzadkich)
+ przypadkach może się zdarzyć, że tekst czysto angielski złożony
+ fontami PL zostanie inaczej przełamany na strony niż tekst złożony
+ fontami CM.
+
+ 4. Starano się unikać wprowadzania dodatkowych parametrów, co jednak
+ nie zawsze było możliwe. Szczegóły dotyczące możliwości zmiany
+ zachowania domyślnego opisane są w pliku pl_dod.mf. Przykłady użycia
+ opcjonalnych parametrów zmieniających zachowanie domyślne znaleźć
+ można w plikach źródłowych fontów plb10, plbx5, plbx6, plbx7, plbx8,
+ plcsc10, pldunh10, plfi10, plff10, plitt10, plr5, plr6, plr7, plr8,
+ plr9, plr12, plr17, plsl8, plsl9, plsl12, plssq8, plssqi8, pltcsc10,
+ plti7, plti8, plti12 oraz plvtt10.
+
+ 5. Programy opisujące polskie znaki diakrytyczne zostały oparte na
+ odpowiednich programach rodziny CM. Opisy polskich znaków
+ diakrytycznych stanowią niezależne programy, co jest zgodne
+ z ogólną filozofią programów rodziny CM (można by np. zapamiętywać
+ mapy bitowe liter ,,A'', ,,C'', ,,a'', ,,c'', ..., itd., i te mapy
+ bitowe modyfikować; z takiego podejścia i mu podobnych zrezygnowano).
+
+ Nieco trickowe rozwiązanie zastosowano w celu uniknięcia duplikowania
+ plików parametrycznych (plb10, plbx10, ..., itd.). Wykorzystano tu
+ METAFONT-ową zmienną ,,jobname'' do czytania odpowiednich plików
+ parametrycznych rodziny CM. Pliki te powinny znajdować się w kartotece
+ przeszukiwanej przez METAFONT-a w trakcie realizacji komendy ,,input''.
+
+ 6. Program dla polskiego cudzysłowu otwierającego zaczerpnięty został
+ z programów rodziny CM. Natomiast kształt cudzysłowów francuskich
+ został zaprojektowany i zaprogramowany ,,od zera''.
+
+ 7. Pierwszą i najważniejszą fazą pracy nad fontami PL było
+ zaprojektowanie i zaprogramowanie kształtów polskich znaków
+ diakrytycznych w sześciu podstawowych krojach: plr, plss, plbx, plssbx,
+ pltt oraz plti (stopnie pisma od 5 do 17 punktów).
+
+ Tym etapem pracy opiekował się troskliwie p. Roman Tomaszewski,
+ wybitny polski typograf, członek zarządu Międzynarodowego
+ Stowarzyszenia Typograficznego ATypI i zarazem przewodniczący Polskiego
+ Oddziału ATypI. Autorzy są mu głęboko wdzięczni za życzliwe
+ wspieranie swą wiedzą i doświadczeniem prac projektowych nad
+ fontami PL.
+
+ Pan Roman Tomaszewski zmarł w grudniu 1992 roku.
+
+ 8. Akcenty nad minuskułami ,,ć'' ,,ń'' ,,ó'' ,,ś'' ,,ź'' są takie
+ same jak wstawiany TeX-ową komendą \' akcent ,,acute'', tyle że
+ w niektórych przypadkach są nieco przesunięte w poziomie. Natomiast
+ akcenty nad majuskułami ,,Ć'' ,,Ń'' ,,Ó'' ,,Ś'' ,,Ź'' są wprawdzie
+ konstruowane w oparciu o akcent ,,acute'', ale są nieco ,,spłaszczone''
+ (w przypadku odmian szeryfowych jest to zwykły obrót, natomiast
+ w przypadku odmian bezszeryfowych -- obrót połączony z pewną
+ modyfikacją, ze względu na konieczność zachowania poziomego
+ położenia górnej i dolnej krawędzi akcentu oraz optycznej grubości
+ kreski akcentowej). Wyjątkowo w karykaturalnie smukłym foncie pldunh10
+ akcent nad minuskułami i majuskułami jest pochylony tak samo.
+
+ Powyższe zabiegi są zgodne z regułami sztuki typograficznej, powodują
+ natomiast, że akcenty kładzione za pomocą TeX-owej komendy \accent
+ mogą się istotnie różnić od akcentowanych majuskuł w fontach PL.
+
+ 9. Akcent nad literami ,,ż'' oraz ,,Ż'' jest taki sam jak kropka nad
+ literą ,,i'', czyli inny niż akcent wstawiany przez TeX-a (za pomocą
+ komendy \.). W literze ,,ż'' jest także umieszczony na tej samej
+ wysokości co kropka nad ,,i'' (oczywiście nie w foncie kapitalikowym).
+ Dzięki temu w słowach takich jak ,,gwiżdże'' czy ,,niżej'' kropka
+ zachowuje tę samą wysokość. Niestety, w niektórych fontach rodziny
+ CM kropka nad ,,i'' jest stanowczo za mała (np. CMTT), co powoduje,
+ że wartość optyczna kropki nad ,,ż'' oraz ,,Ż'' jest też czasami
+ zbyt mała. Z powiększenia kropki zrezygnowano, uznając jej wielkość
+ za cechę fontów CM.
+
+10. Przekreślenie litery ,,Ł'' jest znacznie większe od przekreślenia
+ litery ,,ł'', a przekreślenie litery ,,ł'' jest z kolei większe od
+ przekreślenia w fontach rodziny CM (p. punkt 0 powyżej).
+
+11. ,,Ogonki'' pod literami ,,Ą'' ,,Ę'' ,,ą'' ,,ę'' budowane są za
+ pomocą stosunkowo skomplikowanego algorytmu, ale geometria
+ ogonka jest bardzo prosta: zewnętrzna i wewnętrzna krawędź to
+ pojedyncze segmenty krzywych B\'eziera. Ogonki takie -- jak
+ pokazuje doświadczenie -- są najzgrabniejsze.
+
+ Opcjonalne parametry dodatkowe wpływające na kształt ogonków
+ opisane są w pliku pl_dod.mf.
+
+12. Polskie znaki diakrytyczne nie są przeznaczone do używania jako
+ znaki matematyczne, dlatego w programach opisujących te znaki
+ pominięta została komenda ,,math_adjust''.
+
+13. Podcięcia wstawiane automatycznie między znakami (implicit kerns)
+ są w zasadzie takie same dla polskich znaków diakrytycznych jak dla
+ odpowiednich liter alfabetu łacińskiego, z pewnymi wszakże wyjątkami
+ (p. pliki polan.mf, polkur.mf oraz polkap.mf); podobnie rzecz się ma
+ z korektą italikową wstawianą za polskimi znakami diakrytycznymi.
+
+14. Dla tych, którzy chcieliby wydrukować źródła METAFONT-owe w postaci
+ sformatowanej za pomocą programu MFT, dołączony jest odpowiedni
+ format o nazwie pl.mft. Format ten jest przygotowany do składania
+ z użyciem fontów rodziny CM; jeśli użytkownik zamienił już
+ wszystkie CM-y na fonty PL, musi odpowiednio zmienić nazwy fontów
+ w plikach pl.mft oraz mftmac.tex (plik mftmac.tex znaleźć można np.
+ w każdej dystrybucji TeX-a lub CTAN:/macros/generic/plain/base/).
+
+Aktualna dystrybucja składa się z:
+
+ (a) 12 plików podstawowych:
+ fik_mik.mf, pl_cud.mf, pl_dl.mf, pl_dod.mf, pl_ml.mf,
+ pl_mlk.mf, pl_sym.mf, polan.mf, polkap.mf, polkur.mf,
+ polmat.mf, poltyt.mf;
+
+ (b) 80 plików parametrycznych:
+ plb10.mf, plbsy10.mf, plbsy5.mf, plbsy7.mf, plbx10.mf, plbx12.mf,
+ plbx5.mf, plbx6.mf, plbx7.mf, plbx8.mf, plbx9.mf, plbxsl10.mf,
+ plbxti10.mf, plcsc10.mf, pldunh10.mf, plex10.mf, plff10.mf,
+ plfi10.mf, plfib8.mf, plinch.mf, plitt10.mf, plmi10.mf,
+ plmi12.mf, plmi5.mf, plmi6.mf, plmi7.mf, plmi8.mf, plmi9.mf,
+ plmib10.mf, plmib5.mf, plmib7.mf, plr10.mf, plr12.mf, plr17.mf,
+ plr5.mf, plr6.mf, plr7.mf, plr8.mf, plr9.mf, plsl10.mf, plsl12.mf,
+ plsl8.mf, plsl9.mf, plsltt10.mf, plss10.mf, plss12.mf, plss17.mf,
+ plss8.mf, plss9.mf, plssbi10.mf, plssbx10.mf, plssdc10.mf,
+ plssi10.mf, plssi12.mf, plssi17.mf, plssi8.mf, plssi9.mf,
+ plssq8.mf, plssqi8.mf, plsy10.mf, plsy5.mf, plsy6.mf, plsy7.mf,
+ plsy8.mf, plsy9.mf, pltcsc10.mf, pltex10.mf, pltex8.mf, pltex9.mf,
+ plti10.mf, plti12.mf, plti7.mf, plti8.mf, plti9.mf, pltt10.mf,
+ pltt12.mf, pltt8.mf, pltt9.mf, plu10.mf, plvtt10.mf;
+
+ prawie wszystkie pliki parametryczne odwołują się do oryginalnych
+ plików źródłowych D. E. Knutha; wyjątkiem są jedynie plbsy5.mf,
+ plbsy7.mf, plmib5.mf oraz plmib7.mf, które odwołują się do
+ dodatkowych plików źródłowych fontów Computern Modern zawartych
+ w dystrybucji AMS; podczas generowania fontów PL wymagana jest
+ dostępność w systemie oryginalnych plików źródłowych CM i AMS;
+
+ (c) 2 pliki dodatkowe:
+ * cmssbi10.mf -- dodany dla kompletności (pliku tego brak
+ w oryginalnym zestawie plików parametrycznych);
+ * dlr10.mf -- plik przykładowy, demonstruje sposób zmiany
+ jednostki podstawowej fontu (w tym wypadku plik parametryczny
+ definiuje font wielkości 10 dd)
+
+---------
+HISTORIA:
+---------
+
+ 7 lutego 1992: wersja 1.00
+11 lutego 1992: wersja 1.01
+ * brak zmian; nowy numer wersji wynikł ze zmian w formacie MeX
+ 1 Jun 1992: wersja 1.02
+ * pl_dod.mf:
+ dwa błędne wiersze:
+ z_a:=(x_down+the_left_pos,.5penkind); % starting point
+ z_d:=(xpart(z_a)-.5penkind,y_right+.5penkind)+the_tip_pos; % ending point
+ zastąpiono następującymi:
+ z_a:=(x_down+the_left_pos,ypart(ogonek_pos)); % starting point
+ z_d:=(xpart(z_a)-.5penkind,y_right+ypart(ogonek_pos))+
+ the_tip_pos; % ending point
+ zmiany komentarzy
+ * pl_mlk.mf:
+ przekreślenie w literze ł:
+ filldraw stroke z1e--z2e; %| stem
+ zamieniono na:
+ filldraw stroke z1e--z2'e; %| stem
+ * fik_mik.mf wczytuje cmbase.mf, aby uniknąć wielokrotnego wczytywania
+ bazy podczas przetwarzania pliku parametrycznego
+18 grudnia 1992: wersja 1.03
+ * fik_mik.mf:
+ dodano możliwość dowolnego przeskalowania; wartość |basic_unit#|
+ może być użyta do zmiany domyślnej jednostki podstawowej |pt#|
+ generowanego fontu (sugestia M. Łakomego; patrz przykładowy
+ plik dlr10.mf generujący font |10dd#|)
+ * kosmetyczne zmiany w plikach cmbx11.mf, cmr11.mf, cmti11.mf,
+ cmsl11.mf, cmssbi10.mf oraz polan.mf
+14 kwietnia 1996: wersja 1.07$gamma$ -- nieoficjalna
+ (wersje od 1.04 do 1.06 nie były nigdy publikowane)
+ * usunięto przykry błąd wykryty przez Andreasa Schwaba i Joerga Knappena
+ podczas prac nad włączeniem kodu fontów PL do fontów EC:
+ błąd zaokrągleń powodował, że pliki TFM zależały od rozdzielczości
+ (podziękowania dla Andreasa i Joerga)
+ * poprawiono makro |put_dot| (pl_dod.mf)
+ * zdefiniowano |qvair| i |limit_dist| (używane jako zmienne)
+ * kosmetyczne zmiany kodu
+13 kwietnia 2000: wersja 1.07 -- oficjalne udostępnienie (BachoTeX 2000)
+ * bez zmian kodu od wersji 1.07$\gamma$
+ * usunięto z dystrybucji zbędne pliki cmr11.mf, cmti11.mf, cmsl11.mf
+ * aktualizacja dokumentacji i komentarzy w plikach źródłowych
+13 kwietnia 2000: wersja 1.08 (data została zachowana celowo)
+ * pl_dod:
+ w definicji makra |beginchar_twice| (przed rozpoczęciem właściwego
+ rysowania znaku) dodano:
+ save mode_guard_; % dedicated to those who use Karl Berry's modes.mf
+ problemy z używaniem modes.mf zostały zgłoszone przez Włodka Macewicza
+ * zmiana ta NIE WPŁYNĘŁA na pliki metryczne, tzn. pliki generowane
+ z wersji 1.07 są identyczne; dołożymy wszelkich starań, żeby
+ zachować stabilność plików TFM, zgodnie z enuncjacją Donalda E. Knutha:
+ ,,I absolutely guarantee that the TFM files will never change again.''
+ (DeK, plik CM85bug)
+ * z dystrybucji usunięty został font plex9 jako niezwiązany
+ z oryginalnym zestawem fontów Computer Modern; w razie potrzeby (?)
+ wystarczy przenazwować plik plex10.mf
+ * przeczyszczono komentarze
+13 kwietnia 2001: wersja 1.09
+ * pl_dod:
+ typ parametru redefiniowanych w |beginchar_twice| instrukcji |special|
+ i |numspecial| był niezgodny ze składnią (|primary| zamiast |expr|):
+ <special command> :=
+ special <string expression> | numspecial <numeric expression>
+
+------
+EMAIL:
+------
+
+B.Jackowski@gust.org.pl lub M.Rycko@gust.org.pl
+