diff options
| author | Staszek Wawrykiewicz <staw@gust.org.pl> | 2008-05-30 00:37:02 +0000 |
|---|---|---|
| committer | Staszek Wawrykiewicz <staw@gust.org.pl> | 2008-05-30 00:37:02 +0000 |
| commit | d2400fd443b3d4e2c99bf2a9ee173a8460a6fda1 (patch) | |
| tree | 7114f0720375e95272c835f852c48e271915e624 /Master | |
| parent | 77dcba94bb5e9792fedc436cb9e8ec1282d7de24 (diff) | |
many updates in polish docs
git-svn-id: svn://tug.org/texlive/trunk@8411 c570f23f-e606-0410-a88d-b1316a301751
Diffstat (limited to 'Master')
12 files changed, 140 insertions, 284 deletions
diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/cototex.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/cototex.html index 8fe1b245548..1e7ec387272 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/cototex.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/cototex.html @@ -6,7 +6,7 @@ <LINK REL=STYLESHEET TYPE="text/css" HREF="./tpstyle.css"> </head> -<!-- offline revision 25.05.2005 --> +<!-- offline revision 30.05.2008 --> <body> <h1> Przewodnik po systemie TeX </h1> @@ -230,7 +230,7 @@ zmiany zestawu potrzebnych wzorców dzielenia wyrazów, aktualizacji makr <!-- Natomiast <code>virtex</code> jest programem wykorzystywanym w normalnej pracy. --> Pierwszą rzeczą, którą wykonuje program <code>tex</code> (lub -jego wersja rozszerzona <a href="#extensions"><code>pdfetex</code></a>), +jego wersja rozszerzona <a href="#extensions"><code>pdftex</code></a>), po uruchomieniu, jest przeczytanie formatu. Program umożliwia przełączanie pomiędzy poszczególnymi wzorcami dzielenia wyrazów, ale nie potrafi dołączyć nowego.<p> @@ -601,7 +601,7 @@ powodują poprawne sformatowanie bibliografii i odwołań. Patrz też <h2> Rozszerzone wersje programu TeX </h2> We współczesnych dystrybucjach oprócz programu <code>tex</code> -dostępne są jego, intensywnie rozwijane, rozszerzone wersje: +dostępne są jego rozszerzone wersje: <ul> <li><b>pdfTeX</b> -- rozszerzenie TeX-a pozwalające tworzyć @@ -615,7 +615,7 @@ artykuł G. Sapijaszko: <!-- <a href="http://www.sapijaszko.net/pedeefy.pdf">Tworzenie dokumentów PDF przy pomocy LaTeX-a</a> (plik PDF, ok. 1mb). --> <a href="../../guides/polish/pedeefy.pdf">Tworzenie dokumentów PDF - przy pomocy LaTeX-a</a>. + przy pomocy LaTeX-a</a>; <li><b>eTeX</b> -- TeX rozszerzony o szereg poleceń pierwotnych, posiada m.in. tryb składu od prawej do lewej (dla m.in. arabskiego i hebrajskiego); w trybie zgodności pracuje jak standardowy program TeX; @@ -624,11 +624,14 @@ artykuł G. Sapijaszko: wykorzystywany do generowania i pracy z większością formatów (LaTeX, pdfLaTeX, ConTeXt, TeXinfo, MeX itp.), sposób generowania formatu będzie decydował o domyślnym tworzeniu wynikowego pliku - <code>DVI</code> bądź <code>PDF</code>; + <code>DVI</code> bądź <code>PDF</code>; od roku 2007 <code>pdftex</code> +i <code>pdfetex</code> to ten sam program; <li><b>Omega</b> -- rozszerzenie TeX-a pracujące z fontami ze znakami kodowanymi 16-bitowo (Unicode) i pozwalające na skład w różnych, - nawet b. egzotycznych językach. -<li><b>Alef</b> -- stabilna wersja Omegi zawierająca rozszerzenia eTeX. + nawet b. egzotycznych językach. Projekt ten ostatnio nie jest rozwijany; +<li><b>Alef</b> -- stabilna wersja Omegi zawierająca rozszerzenia eTeX; +<li><b>XeTeX</b> -- intensywnie rozwijana wersja, pracująca w Unikodzie +i korzystająca z fontów systemowych, także OpenType. </ul> <a name=P30> @@ -708,7 +711,7 @@ miejscu ich odszukanie nie powinno stanowić problemu. Web2c jest systemem do generowania kompletnego środowiska TeX-owego dla różnorodnych platform, nie tylko Unixowych, ale ostatnio Windows 9x/NT, Amiga, a także MS DOS. W oparciu o Web2c -zbudowane są dystrybucje teTeX (Unix, Linux), fpTeX (Windows) +zbudowane są dystrybucje teTeX (Unix, Linux), W32TeX (Windows) i djgpp (MS DOS). Więcej szczegółów zawarto w artykule <!-- <a href="./doc/poczatki/web2c.html">Web2c</a>, --> <a href="./poczatki/web2c.html">Web2c</a>, @@ -781,11 +784,11 @@ i ewentualnym zablokowaniu takim znakiem niepożądanych deklaracji wzorców dzielenia wyrazów. Reasumując, dla formatu LaTeX (pdfLaTeX) należy najpierw wybrać potrzebne wzorce dzielenia wyrazów, a następnie uruchomić generowanie formatu. -Uwagi te nie dotyczą generowania formatów <code>platex/pdfplatex</code>, +<!-- Uwagi te nie dotyczą generowania formatów <code>platex/pdfplatex</code>, które korzystają z ,,prywatnego'' pliku <code>language.dat</code> zawierającego deklaracje wzorców dla języka polskiego i angloamerykańskiego (plik ten znajduje się w katalogu -<code>texmf/tex/platex/config/</code>). +<code>texmf/tex/platex/config/</code>). --> <dl> <dt> @@ -834,7 +837,7 @@ wymaganych wzorców przenoszenia wyrazów. Służy do tego podmenu <code>Languages</code> (patrz uwagi zawarte powyżej, dotyczące formatu LaTeX). <code>MiKTeX Options -- Formats</code> zawiera deklaracje dla polskich -formatów <code>mex, pdfmex, platex, pdfplatex</code>. +formatów <code>mex, pdfmex</code>. Pliki formatów umieszczane są w podkatalogu <code>miktex/fmt/</code> lokalnego drzewa instalacji (bądź, przy jego braku, głównego drzewa instalacji). @@ -854,8 +857,8 @@ polskich liter</a>. <a href="./poczatki/mex.html">MeX</a> <!-- <a href="./doc/poczatki/mex.html">MeX</a> --> <p> -<a href="./poczatki/platex.html">PLaTeX</a> -<!-- <a href="./doc/poczatki/platex.html">PLaTeX</a> --> +<a href="./poczatki/latex-pl.html">(pdf)LaTeX i polski</a> +<!-- <a href="./doc/poczatki/latex-pl.html">LaTeX i polski</a> --> <p> <a href="./poczatki/cont-pl.html">ConTeXt</a> <!-- <a href="./doc/poczatki/cont-pl.html">ConTeXt</a> --> @@ -882,6 +885,6 @@ zgrabne wprowadzenie dla niecierpliwych. <hr> <em>T. Przechlewski i S. Wawrykiewicz</em><br> -Ostatnie zmiany: 25.05.2005. +Ostatnie zmiany: 30.05.2008. </body> </html> diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/fonty/index.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/fonty/index.html index 88df10a8926..c7876bbb415 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/fonty/index.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/fonty/index.html @@ -147,10 +147,10 @@ opublikowanych przez American Matematical Society (AMS 1997). Projekt jest prowadzony przez Bogusława Jackowskiego i Janusza Mariana Nowackiego. Fonty LM mogą być używane zamiast fontów PL, CM, CS (czeskie), VNR (wietnamskie). Więcej informacji na temat fontów LM -można znaleźć na <a href="../projects/e-foundry/latin-modern">tej +można znaleźć na <a href="http://www.gust.org.pl/projects/e-foundry/latin-modern">tej stronie</a>.</p> -<p>Rodzina Latin Modern (Type 1/OpenType): <a href="http://www.gust.org.pl/projects/e-foundry/latin-modern/download/"> +<p>Pobierz fonty Latin Modern (Type 1/OpenType): <a href="http://www.gust.org.pl/projects/e-foundry/latin-modern/download/"> www.gust.org.pl</a>.</p> @@ -269,7 +269,8 @@ Cyklop, w postaci czcionek ołowianych, produkowany był w odmianie kursywnej w ro fontów jest Janusz M. Nowacki.</p> <p>Cyklop (Type1/OpenType) można pobrać ze strony -<a href="http://nowacki.strefa.pl/">Janusza M. Nowackiego.</a> +<a href="http://nowacki.strefa.pl/">Janusza M. Nowackiego</a> +lub z <a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/fonts/cyklop/">archiwum CTAN</a>. </p> <A NAME="infod"> @@ -283,6 +284,6 @@ w systemie TeX</a>][<a href="nfss.html">Fonty w LaTeX2e</a>] <hr> <a href="../index.html">GUST</a>, -(<i>StaW. Ostatnie zmiany 19.05.2008</i>). +(<i>StaW. Ostatnie zmiany 29.05.2008</i>). </body> </html> diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/djgpp.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/djgpp.html deleted file mode 100644 index f80fa320946..00000000000 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/djgpp.html +++ /dev/null @@ -1,31 +0,0 @@ - -<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//IETF//DTD HTML//EN"> -<html> -<head> -<title> djgpp</title> -<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2"> -</head> -<body> - -<h1> djgpp</h1> - -<p> -Implementacje djgpp bezpośrednio pochodzi z implementacji Unixowych, -źródła TeX-a zostały przekompilowane kompilatorem Gnu CC dla DOS. -System może pracować w środowisku MS DOS i windows 95/98/NT (bez używania -grafiki). -Konfiguracja systemu jest jednakowa jak w systemie Unix. -Przeglądarka dokumentów bardzo kiepska -- ,,siermiężno przaśna''. - -<p>Jak do tej pory w TeX-u nie zaimplementowano konwersji znaków na -wejściu i wyjściu co zmusza nas do używania prefixowego zapisu polskich -diakrytyków lub używania LaTeXowego ,,inputencodingu''. -<!-- Prawdopodobnie -po zaimplementowaniu konwersji w wersji Unix-owej znajdzie się ona -również w wersji djgpp. --> - -<hr> -Ostatnia modyfikacja: 14.01.2001. -</body> -</html> - diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/emtex.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/emtex.html index 185e695cb47..0020a6f4335 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/emtex.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/emtex.html @@ -45,9 +45,10 @@ w pliku <p> Niestety coraz bardziej widać, że pakiet pochodzi z poprzedniej epoki, choć, obficie uzupełniony o dodatkowe programy, działa dobrze, szczególnie -na słabszych komputerach.</p> +na słabszych komputerach i tylko w systemach MS DOS i OS/2. +Projekt został dawno zarzucony.</p> <hr> -<em>WM (zmiany i uzupełnienia: 31.05.2005 -- StaW)</em> +<em>WM (zmiany i uzupełnienia: 30.05.2008 -- StaW)</em> </body> </html> diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/fptex.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/fptex.html deleted file mode 100644 index 72797cef2fb..00000000000 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/fptex.html +++ /dev/null @@ -1,62 +0,0 @@ -<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//IETF//DTD HTML//EN"> -<html> -<head> -<title> fpTeX</title> -<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2"> -</head> -<body> - -<h1>fpTeX</h1> - -<p> -<a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/systems/win32/fptex/">fpTeX</a>, -autorstwa Fabrice Popineau, -jest stosunkowo nową implementacją systemu TeX dla środowiska MS Windows -(95/98/NT/2000), o cechach zbliżonych do MiKTeX-a. -Charakteryzuje się dużymi możliwościami konfiguracji -- podobnymi jak -w przypadku teTeX (z którego się wywodzi) w systemach Unix. -fpTeX stanowi rdzeń dystrybucji CD TeX Live dla systemów Windows. - -<p> -Najważniejszą zaletą jest identyczny układ plików jak w dystrybucji -teTeX i takie same pliki konfiguracyjne. Pozwala to na korzystanie -z wspólnego drzewa <code>texmf/</code> (tzn. z tych samych makr, -fontów itp.) np. w instalacji sieciowej. Dotychczas nie zaimplementowano -jedynie programu <code>texconfig</code>, ułatwiającego w teTeX -konfigurację systemu. - -<p>Bardzo dobra -przeglądarka dokumentów, współpracująca z GhostScriptem -- potrafi -wyświetlać dołączoną grafikę postscriptową (pewną niedogodnością -jest to, że w przypadku braku fontów są generowane wszystkie brakujące -fonty w dokumencie, a nie tylko brakujące na danej stronie -- -efekt psychologiczny; dłuższy czas oczekiwania na pierwszą stronę dokumentu) - -<p>Od wersji 0.3 w TeX-u, pdfTeX-u itd. zaimplementowano konwersję znaków na -wejściu i wyjściu (tablice TCX), co pozwala wygodnie stosować zapis -znaków diakrytycznych w dowolnym ,,standardzie'' -(opcja -<tt>--translate-file=</tt><i>xxx</i>; gdzie <i>xxx</i> jest nazwą -tablicy konwersji -- pliku .tcx). </p> - -<p>Od wersji 0.4 dystrybucja fpTeX -zawiera podstawowe pakiety makr i fontów wpomagające skład -w języku polskim.</p> - -<p>fpTeX to dystrybucja systemu TeX obecnie najobficiej wyposażona -w makra, fonty, a przede wszystkim w rozmaite -oprogramowanie towarzyszące. Główny wysiłek autora skierowany był na -doskonalenie rozbudowanego programu instalacyjnego, co, zważywszy -na niezgodności/nieprzewidywalność systemów Windows 95, 95OSR1, 95OSR2, -98, 98SE, NT3, NT4, 2000, ME, XP, ..., -nie było zadaniem zbyt łatwym. ;-)</p> - -<p>W 2005 r. projekt fpTeX został zarzucony na rzecz nowego projektu -o nazwie <a href="http://www.metz.supelec.fr/~popineau/xemtex-1.html">XEmTeX</a>, -opartego na integracji z edytorem Xemacs.</p> - -<hr> -<em>WM (zmiany i uzupełnienia: 31.05.2005 -- StaW)</em> -</body> -</html> - diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/implementacje.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/implementacje.html index c2c8476cd30..04a1e9170a0 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/implementacje.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/implementacje.html @@ -1,4 +1,3 @@ - <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//IETF//DTD HTML//EN"> <html> <head> @@ -24,18 +23,23 @@ o system wejścia/wyjścia), różne są programy pomocnicze. <p> W przypadku systemu operacyjnego Unix (i wszelkich jego odmian) nie musimy się zastanawiać -- -bardzo dobrą implementacją jest <a href=tetex.html>teTeX</a>. W przypadku -systemów DOS/MS Windows/Windows NT różnorodność jest duża. Nie jest dobrze, +bardzo dobrą implementacją był <a href=tetex.html>teTeX</a>, na bazie którego +powstała dystrybucja wieloplatformowa +<a href="http://tug.org/texlive">TeX Live</a>. W przypadku +systemów MS DOS i MS Windows różnorodność jest duża, ale wiele projektów +jest już nieaktualnych. +<!-- Nie jest dobrze, kiedy dysponujemy ,,jedynie słusznym'' rozwiązaniem, ale nie jest również -dobrze, kiedy mamy do dyspozycji kilka rozwiązań niedopracowanych do końca.</p> +dobrze, kiedy mamy do dyspozycji kilka rozwiązań niedopracowanych do końca.--> +</p> <h3>Implementacje ,,Public domain''</h3> <ul> <li> <a href=tetex.html>teTeX</a> <li> <a href=emtex.html>emTeX</a> -<li> <a href=fptex.html>fpTeX</a> +<!-- <li> <a href=fptex.html>fpTeX</a> --> <li> <a href=miktex.html>MikTeX</a> -<li> <a href=djgpp.html>djgpp -- TeX dla DOS</a> +<!-- <li> <a href=djgpp.html>djgpp -- TeX dla DOS</a> --> </ul> <h3>Implementacje komercyjne</h3> @@ -61,6 +65,6 @@ na oprogramowaniu shareware i ,,wolnych'' implementacjach TeX-a które mają podobne własności użytkowe</p> <hr> -<em>WM (zmiany: 28.11.2000 -- StaW)</em> +<em>WM (zmiany: 30.05.2008 -- StaW)</em> </body> </html> diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/inst-mik.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/inst-mik.html index 26542a360ab..31bc5ce3f9f 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/inst-mik.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/inst-mik.html @@ -22,9 +22,9 @@ i zainstalować całkiem bogate środowisko z wszystkimi polskimi dodatkami. Łącznie do pobrania wystarczy w zupełności ok. 36 MB. <p> - <b>Uwaga:</b> MiKTeX dostępny jest na udostępnianym przez -<a href="http://www.gust.org.pl/TeXLive/index.shtml">GUST</a> CD-ROM -ProTeXt lub DVD TeX Collection 2004 i poniższe uwagi można zastosować + <b>Uwaga:</b> MiKTeX (jako ProTeXt) dostępny jest na udostępnianym przez +<a href="http://www.gust.org.pl/TeXLive/index.shtml">GUST</a> +DVD TeX Collection 2007 i poniższe uwagi można zastosować także do tej dystrybucji, np. gdy mamy mało miejsca na dysku. <p> @@ -115,7 +115,7 @@ sterowania -> System -> Zaawansowane -> Zmienne środowiskowe</code>). <p> <hr> -<em>Staszek Wawrykiewicz, 20.05.2005</em> +<em>Staszek Wawrykiewicz, 30.05.2008</em> </body></html> diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/platex.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/latex-pl.htm index 9d71e0aaf9d..675d8bbd3ff 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/platex.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/latex-pl.htm @@ -1,50 +1,51 @@ <HTML> <HEAD> <meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2"> -<TITLE>PLaTeX, pdfPLaTeX</TITLE> +<TITLE>(pdf)LaTeX i polski</TITLE> </HEAD> <BODY> -<!-- January 2005. Staszek Wawrykiewicz (StaW@gust.org.pl). -teTeX 3.0 revision. Public domain. --> +<!-- May 2008. Staszek Wawrykiewicz (StaW@gust.org.pl). +TeX Live 2008 revision. Public domain. --> <center> -<h2>PLaTeX i pdfPLaTeX</h2> +<h2>(Pdf)LaTeX i język polski</h2> </center> Dokumentacja niniejsza omawia pokrótce generowanie formatów do tworzenia plików DVI oraz PDF, ze wsparciem dla języka polskiego i ich użycie -w środowisku opartym na Web2c (dystrybucje TeXLive/teTeX/fpTeX) lub MiKTeX. -Od wersji 5.7.3 Web2c oba typy plików generowane są jednym programem -<code>pdfetex</code>. +w środowisku opartym na Web2c (TeX Live) lub MiKTeX. +Od wersji 7.5.5 Web2c oba typy plików generowane są jednym programem +<code>pdftex</code>. <p> Poniżej pokazano prosty przykład tworzenia pliku z użyciem -pakietu PLaTeX. Pakiet ten dostarcza narzędzi potrzebnych do składu +pakietu <code>Polski</code>. Pakiet ten dostarcza narzędzi potrzebnych do składu dokumentów w języku polskim LaTeXem 2e.<br> Autorzy pakietu: Mariusz Olko i Marcin Woliński.<br> Więcej informacji na temat samego pakietu -- patrz plik -<code>czytaj.txt</code> dystrybucji PLaTeX. +<code>czytaj.txt</code> dystrybucji pakietu Polski (dawniej PLaTeX). <p> Ponadto w dystrybucjach -dołączono przykładowy plik <code>doc/latex/platex/tstlatex.tex</code>. +dołączono przykładowy plik <code>doc/latex/polski/sample-polski.tex</code>. służący do przetestowania poprawnego -działania formatu LaTeX/PLaTeX. Początkującym użytkownikom zaleca się +działania formatu LaTeX. Początkującym użytkownikom zaleca się zapoznanie z zawartością tego pliku. -Plik ten dostępny jest także na serwerze -<a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/GUST/contrib/zaczynam/">GUST</a>. +<!-- Plik ten dostępny jest także na serwerze +<a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/GUST/contrib/zaczynam/">GUST</a>. --> Techniczne szczegóły dotyczące użycia pakietu polski.sty -(główny element pakietu platex) dostępne są po dwukrotnym uruchomieniu:<br> - <code>platex polski.dtx</code><br> - <code>platex polski.dtx</code><br> +(główny element pakietu polski) dostępne są po dwukrotnym uruchomieniu:<br> + <code>latex polski.dtx</code><br> + <code>latex polski.dtx</code><br> i wyświetleniu wynikowego <code>polski.dvi</code>.<p> <hr> <h3>I. Przygotowanie formatu LaTeX2e do obsługi języka polskiego</h3> +<p> Format w systemie TeX to wstępnie prekompilowany (aby przyspieszyć jego analizę przez program <code>tex/pdftex</code>) zestaw makrodefinicji oraz reguł przenoszenia wyrazów dla wybranego zestawu języków. @@ -60,13 +61,14 @@ Plik ten znajduje się zwykle w podkatalogu TeX bądź w identycznym podkatalogu katalogu głównego instalacji. Modyfikacja <code>language.dat</code> polega na usunięciu w tym pliku znaku komentarza `%' w wierszu<br> -<code>polish plhyph.tex</code><br> +<code>polish plhyph.tex</code> i ewentualnym -zablokowaniu takim znakiem niepożądanych deklaracji wzorców dzielenia wyrazów. +zablokowaniu takim znakiem niepożądanych deklaracji wzorców dzielenia +wyrazów.</p> + +<b>Przygotowanie formatu:</b> -Przygotowanie formatu: -<ul> - <li> <b>standardowe</b>: w teTeX/fpTeX/TeX Live należy uruchomić program + <p> W teTeX/TeX Live należy uruchomić program <code>texconfig</code>, uaktywnić reguły dzielenia wyrazów dla języka polskiego -- menu <code>Hyphenation</code> uruchamia edycję pliku @@ -80,105 +82,27 @@ Przygotowanie formatu: poleceń:<br> <code>fmtutil --byfmt latex; texlinks</code><br> zaś na niższym poziomie -- poleceniu<br> - <code>pdfetex --ini --progname=latex latex.ini</code><br> - (od Web2c wer. 7.5.3 używamy jednego programu <code>pdfetex</code>). - W instalacji MiKTeX (od wersji 2.0) należy uruchomić menu + <code>pdftex --ini --progname=latex latex.ini</code><br> + (od Web2c wer. 7.5.5 używamy jednego programu <code>pdftex</code>).</p> + + <p> W instalacji MiKTeX należy uruchomić menu <code>MiKTeX Options</code>, zaznaczyć w podmenu <code>Languages: polish</code> reguły przenoszenia wyrazów, po czym w menu <code>TeX Formats</code> wygenerować (przyciskiem <code>Build</code>) nowy format <code>latex.fmt</code>, zawierający polskie wzorce.<br> Format <code>pdflatex.fmt</code> dla tworzenia plików PDF - tworzony jest analogicznie. -<li> <b>niestandardowe</b>, które tworzy ,,czysty'' format LaTeX2e zawierający - jedynie wybrane wzorce dzielenia wyrazów, bez zbędnych mechanizmów Babel. - Jest to metoda preferowana przez wielu polskich użytkownikow. ;-) - <a href=#AA1>Dlaczego PLaTeX a nie Babel?</a> O tym poniżej. - Dla odróżnienia przyjęto nazywać taki format <code>platex</code> - (lub <code>pdfplatex</code> dla pdfTeX). Formaty te korzystają z ,,prywatnej'' - kopii pliku <code>language.dat</code> z zadeklarowanymi od razu - polskimi i angloamerykanskimi wzorcami przenoszenia wyrazów. - Procedura opisana - w poprzednim punkcie pozwala na wygenerowanie takich formatów - za pomocą programu <code>texconfig</code>: menu - <code>Formats</code> - uruchamia edycję pliku <code>fmtutil.cnf</code>, należy tu - odblokować wiersz dotyczący formatu <code>platex</code> lub - <code>pdfplatex</code> (usunąć znak # przed deklaracją interesującego nas - formatu) i , po zapisaniu pliku, powrócić do menu nadrzędnego; - ,,w tle'' zostanie wykonany program <code>fmtutil</code>; - utworzone zostanie ponadto dowiązanie - <code>platex</code> (<code>pdfplatex</code>).<br> - W wypadku gdy nie mamy (jeszcze) programu <code>texconfig</code> (fpTeX dla - Windows) procedura generowania formatu <code>platex</code> (lub - <code>pdfplatex</code>) da się przedstawić następująco:<br> -<ol> -<li>należy odszukać plik <code>texmf/web2c/fmtutil.cnf</code> (edytujemy - kopię tego pliku - znajdującą sią w lokalnym drzewie katalogów TeX-owych użytkownika - lub w drzewie przeznaczonym na lokalne konfiguracje; położenie - właściwego pliku pokaże uruchomienie polecenia - <code>kpsewhich fmtutil.cnf</code>); -<li> w pliku fmtutil.cnf należy odblokować wiersz dotyczący formatu - <code>platex</code> lub <code>pdfplatex</code> (usunąć znak #); -<li> uruchomić polecenie: <code>fmtutil --byfmt platex; texlinks</code> (lub - <code>fmtutil --byfmt pdfplatex; texlinks</code>). -</ol> - - Dla MiKTeX (od wersji 2.0) - należy uruchomić menu <code>MiKTeX Options</code>, w podmenu - <code>TeX Formats</code> zaznaczyć format - <code>PLaTeX</code> (lub <code>pdfPLaTeX</code>) i utworzyć - (przyciskiem <code>Build</code>) potrzebne formaty. - + tworzony jest analogicznie.</p> + <p> W omawianych wyżej przypadkach tworzony jest plik formatu - <code>platex.fmt</code> (lub <code>pdfplatex.fmt</code>), który jest + <code>latex.fmt</code> (lub <code>pdflatex.fmt</code>), który jest umieszczany w katalogu właściwym dla tego rodzaju - plików, oraz tworzony jest program <code>platex</code> lub - <code>pdfplatex</code> (uruchamia on program <code>tex</code> lub - <code>pdftex</code> z odpowiednim formatem). -</ul> -<p> - - -<a name=AA1> -<h4>Dlaczego PLaTeX a nie Babel?</h4> - -(Fragment ten jest cytatem z listu nadesłanego na listę dyskusyjną GUST -przez Marcina Wolińskiego).<br> - -W porównaniu do pakietu Babel, PLaTeX ma kilka mniej lub bardziej -istotnych zalet: - -</para> -<ul> -<li> - PLaTeX udostępnia tradycyjne definicje nazw polskich funkcji - trygonometrycznych <code>\tg</code>, <code>\ctg</code>, <code>\arc</code> - i polskich znaków mniejsze-równe oraz większe-równe. -<li> - PLaTeX umie poprawne przenosić wyrazy złożone (tj. takie jak np. - biało-czerwony) udostępniając do tego celu polecenie <code>\dywiz</code>. -<li> - PLaTeX wstawia prawidłowe odstępy na końcu zdania. -<li> - Babel nie wspiera do końca fontów w układzie OT4 (fontów PL), - co powoduje, - że polskie znaki diakrytyczne w wyrazach wstawianych automatycznie - przez LaTeX (dokładnie ,,ę'' w słowie część oraz ,,ą'' w słowie - ,,załącznik'') sklejane z dwóch znaków. Jest to drobny, ale ciągle - nie usunięty błąd. (Można go poprawić samodzielnie dokonując niewielkiej - modyfikacji pliku polish.sty z dystrybucji pakietu Babel.) - Obwiedniowe fonty OT4 są niezastąpione przy tworzeniu plików - w formacie PDF. -</ul> -<para> - Podsumowując: jeżeli nie potrzebujemy środowiska wielojęzycznego to dużo - mniejsza objętość pakietu PLaTeX oznacza także mniejszą liczbę błędów - i potencjalnych kolizji z innymi częściami LaTeXa.<br> - [achiwum GUST-L, list z 06/06/1997] -</para> + plików, oraz tworzony jest program <code>latex</code> lub + <code>pdflatex</code> +<!-- (uruchamia on program <code>tex</code> lub + <code>pdftex</code> z odpowiednim formatem). --> +</p> <hr> @@ -199,22 +123,21 @@ Uruchomienie polecenia:<br> <code>latex --translate-file=TCXFILE myfile.tex</code><br> oznacza uruchomienia TeX-a z formatem <code>latex.fmt</code> i z odpowiednią tablicą przekodowań (ich lista znajduje się -poniżej). W identyczny sposób uruchamiamy polecenie <code>platex</code>.<p> +poniżej).<p> Przekodowanie (plik TCX) może być deklarowane bezpośrednio w pliku -TeX-owym. Począwszy od wersji Web2c 7.4, wymaga to podania +TeX-owym. +<!-- Począwszy od wersji Web2c 7.4, wymaga to podania w wierszu poleceń opcji <code>--parse</code> lub włączenia jej na stałe, co wymaga zmiany w głównym pliku konfiguracyjnym <code>texmf.cnf</code>:<br> <code>parse_first_line = t</code><br> -(t -- od `true', zamiast domyślnego przypisania f -- od `false'). - -<p> +(t -- od `true', zamiast domyślnego przypisania f -- od `false'). --> Przykładowo, jeśli <b>pierwszy</b> wiersz pliku zawiera komentarz strukturalny postaci<br> - <code>%&platex --translate-file=il2-pl</code><br> - to plik może być przetworzony za pomocą polecenia <code>pdfetex plik.tex</code>; - zostanie wtedy wczytany format <code>platex.fmt</code> oraz tablica + <code>%&latex --translate-file=il2-pl</code><br> + to plik może być przetworzony za pomocą polecenia <code>pdftex plik.tex</code>; + zostanie wtedy wczytany format <code>latex.fmt</code> oraz tablica <code>il2-pl.tcx</code> przekodowania z układu iso8859-2 do układu fontów PL (wewnętrznego dla programu TeX; w LaTeX-u ma on kryptonim OT4).<p> @@ -269,12 +192,18 @@ A oto przykład pliku LaTeX-owego: <h3> III. Polskie fonty PostScriptowe</h3> - Aktualne dystrybucje zawierają fonty serii PL - (spolonizowane standardowe dla TeX-a fonty CM) w wersji - Type 1 (postscriptowe). +Aktualne dystrybucje zawierają fonty w wersji +Type 1 (postscriptowe) serii PL +(spolonizowane standardowe dla TeX-a fonty CM), a także znacznie +rozszerzone i obecnie zalecane fonty Latin Modern. Można je także znaleźć w najbliższym węźle CTAN lub jego kopii, np.:<br> - <code>ftp://sunsite.icm.edu.pl/CTAN/fonts/psfonts/polish/plpsfont/</code>.<br> + <a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/language/polish/plpsfont/"> +ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/language/polish/plpsfont/</a>.<br> + <a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/fonts/lm/"> +ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/fonts/lm/</a>.<p> + +Przedstawimy tu przykład dotyczący instalacji fontów PL. Pliki <code>.pfb</code> powinny znaleźć się w podkatalogu <code>texmf/fonts/type1/public/pl/</code> naszej instalacji, pliki map fontowych (<code>.map</code>) w katalogu @@ -284,7 +213,7 @@ A oto przykład pliku LaTeX-owego: W dystrybucjach opartych na Web2c zautomatyzowano, poprzez użycie programu <code>updmap</code>, proces tworzenia map fontowych dla programów <code>dvips</code>, <code>pdftex</code> -i <code>dvipdfm</code>. Poniżej omówiono więc jedynie czego ten proces +i <code>dvipdfmx</code>. Poniżej omówiono więc tylko, czego ten proces dotyczy. <p> Sterownik <code>dvips</code> (zamieniający wynik pracy TeX-a, plik DVI, @@ -304,15 +233,15 @@ dotyczy. W dystrybucjach wszystkie aktualnie dostępne polskie fonty Type1 są gotowe do użycia zarówno przez program <code>dvips</code>, -<code>pdftex</code>, jak i <code>dvipdfm</code> .<p> +<code>pdftex</code>, jak i <code>dvipdfmx</code> .<p> Bardziej szczegółowe omówienie instalacji fontów Type1 zawarte -jest w artykule <a href="http://www.gust.org.pl/fonty/fonthint.html">Instalowanie +jest w artykule <a href="../fonty/fonts_inst.html">Instalowanie fontów Type1/True Type</a>. <p> <hr> -<i>Staszek Wawrykiewicz</i> (StaW at gust.org.pl), 25.05.2005. +<i>Staszek Wawrykiewicz</i> (StaW at gust dot org dot pl), 30.05.2008. </BODY> </HTML> diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/mex.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/mex.html index 5bf3c9884b2..331909e7824 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/mex.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/mex.html @@ -6,8 +6,8 @@ <BODY> -<!-- January 2005. Staszek Wawrykiewicz (StaW at gust.org.pl). -teTeX 3.0 revision, MiKTeX. Public domain. --> +<!-- May 2008. Staszek Wawrykiewicz (StaW at gust.org.pl). +TeX Live 2008 revision. Public domain. --> <center> <h2>MeX i pdfMeX</h2> @@ -19,7 +19,7 @@ Dokumentacja poniższa omawia pokrótce tworzenie formatu <code>mex.fmt</code> (lub <code>pdfmex.fmt</code>, dla wersji TeX-a tworzącej od razu pliki PDF) i jego użycie w instalacji zgodnej z <code>Web2c</code> -(dystrybucje teTeX, fpTeX, TeX Live) a także MiKTeX. +(dystrybucje teTeX, TeX Live) a także MiKTeX. Szczegółowe informacje nt. pakietu MeX zawarto w pliku <code>mexinfo.pol</code>. @@ -47,10 +47,11 @@ plików PDF) polega w skrócie na uruchomieniu: </pre> gdzie <em>tex-engine</em> oznacza program <code>tex</code> lub -<code>pdftex</code> (od Web2c wer. 7.5.3 używamy jednego programu: -<code>pdfetex</code>). -Analogicznie, format do tworzenia plików PDF generujemy poleceniem: -<code>pdfetex --ini pdfmex.ini</code>. +<code>pdftex</code>. Obecnie, od Web2c wer. 7.5.5, używamy jednego programu: +<code>pdftex</code>, zaś ,,sposób'' generowania formatu (dla tworzenia +plików DVI lub PDF) zależny jest od zawartości pliku <code>.ini</code>. +Zatem format do tworzenia plików PDF generujemy obecnie poleceniem: +<code>pdftex --ini pdfmex.ini</code>. Podczas przetwarzania wczytywane są pliki makr formatu MeX, a także <code>plain.tex</code> oraz wzorce przenoszenia wyrazów dla języka polskiego i angloamerykańskiego. @@ -62,7 +63,7 @@ w instalacji, współczesne dystrybucje ułatwiają proces generowania. <ul> <li>W dystrybucjach -opartych na Web2c (fpTeX, teTeX, TeX Live) formaty generowane są przy pomocy +opartych na Web2c (teTeX, TeX Live) formaty generowane są przy pomocy programu <code>fmtutil</code> (<code>fmtutil --help</code> wyświetla dostępne opcje) zaś deklaracje formatów znajdują się w pliku <code>texmf/web2c/fmtutil.cnf</code> (gdy posiadamy drzewo katalogów @@ -95,8 +96,8 @@ W obu omawianych przypadkach tworzony jest plik formatu <code>mex.fmt</code> (lub <code>pdfmex.fmt</code>), który jest umieszczany w katalogu właściwym dla tego rodzaju plików, oraz tworzony jest program <code>mex</code> lub <code>pdfmex</code> -(uruchamia on program <code>tex</code> -z formatem <code>mex</code> bądź program <code>pdftex</code> +(uruchamia on program <code>pdftex</code> +z formatem <code>mex</code> bądź z formatem <code>pdfmex</code>).</p> <hr> @@ -119,21 +120,20 @@ Uruchomienie polecenia:<br> oznacza uruchomienia TeX-a z formatem <code>mex.fmt</code> i z odpowiednią tablicą przekodowań (ich lista znajduje się poniżej). Polecenie <code>mex</code> tworzone jest zwykle jako dowiązanie -do programu (obecnie) <code>pdfetex</code> w katalogu zawierającym binaria.<p> +do programu (obecnie) <code>pdftex</code> w katalogu zawierającym binaria.<p> Przekodowanie (plik TCX) może być deklarowane bezpośrednio w pliku -TeX-owym. Począwszy od wersji Web2c 7.4, wymaga to podania +TeX-owym. +<!-- Począwszy od wersji Web2c 7.4, wymaga to podania w wierszu poleceń opcji <code>--parse</code> lub włączenia jej na stałe, co wymaga zmiany w głównym pliku konfiguracyjnym <code>texmf.cnf</code>:<br> <code>parse_first_line = t</code><br> -(t -- od `true', zamiast domyślnego przypisania f -- od `false'). - -<p> +(t -- od `true', zamiast domyślnego przypisania f -- od `false'). --> Przykładowo, jeśli <b>pierwszy</b> wiersz pliku zawiera komentarz strukturalny postaci<br> <code>%&mex --translate-file=il2-pl</code><br> - to plik może być przetworzony za pomocą polecenia <code>pdfetex plik.tex</code>; + to plik może być przetworzony za pomocą polecenia <code>pdftex plik.tex</code>; zostanie wtedy wczytany format <code>mex.fmt</code> oraz tablica <code>il2-pl.tcx</code> przekodowania z układu iso8859-2 do układu fontów PL (wewnętrznego @@ -168,27 +168,33 @@ Przykładowo, jeśli <b>pierwszy</b> wiersz pliku zawiera <h3> III. Polskie fonty PostScriptowe</h3> - Aktualne dystrybucje zawierają fonty serii PL - (spolonizowane standardowe dla TeX-a fonty CM) w wersji - Type 1 (postscriptowe). +Aktualne dystrybucje zawierają fonty w wersji +Type 1 (postscriptowe) serii PL +(spolonizowane standardowe dla TeX-a fonty CM), a także znacznie +rozszerzone i obecnie zalecane fonty Latin Modern. Można je także znaleźć w najbliższym węźle CTAN lub jego kopii, np.:<br> - <code>ftp://sunsite.icm.edu.pl/CTAN/fonts/psfonts/polish/plpsfont/</code>.<br> + <a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/language/polish/plpsfont/"> +ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/language/polish/plpsfont/</a>.<br> + <a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/fonts/lm/"> +ftp://ftp.gust.org.pl/pub/CTAN/fonts/lm/</a>.<p> + +Przedstawimy tu przykład dotyczący instalacji fontów PL. Pliki <code>.pfb</code> powinny znaleźć się w podkatalogu <code>texmf/fonts/type1/public/pl/</code> naszej instalacji, pliki - map fontowych (<code>.map</code>) w katalogu + map fontowych (<code>.map</code>) w katalogu <code>texmf/fonts/map/dvips/pl/</code> zaś wektory kodowań (<code>.enc</code>) -- w katalogu <code>texmf/fonts/enc/dvips/pl/</code> <p> W dystrybucjach opartych na Web2c zautomatyzowano, poprzez użycie programu <code>updmap</code>, proces tworzenia map fontowych dla programów <code>dvips</code>, <code>pdftex</code> -i <code>dvipdfm</code>. Poniżej omówiono więc jedynie czego ten proces +i <code>dvipdfmx</code>. Poniżej omówiono więc tylko, czego ten proces dotyczy. <p> Sterownik <code>dvips</code> (zamieniający wynik pracy TeX-a, plik DVI, do formatu PostScript) wymaga aby deklaracje map fontowych - (dla fontów PL konkretnie zawartość <code>texmf/fonts/map/dvips/pl/pl.map</code>) + (dla fontów PL konkretnie zawartość <code>texmf/fonts/map/dvips/pl/pl.map</code>) były dołączone do pliku <code>texmf/fonts/map/dvips/updmap/psfonts.map</code>. Mapy fontowe można alternatywnie dołączyć w pliku <code>texmf/dvips/config/config.ps</code> (lub jego lokalnej kopii), @@ -203,15 +209,15 @@ dotyczy. W dystrybucjach wszystkie aktualnie dostępne polskie fonty Type1 są gotowe do użycia zarówno przez program <code>dvips</code>, -jak i <code>pdftex</code>.<p> +<code>pdftex</code>, jak i <code>dvipdfmx</code> .<p> Bardziej szczegółowe omówienie instalacji fontów Type1 zawarte -jest w artykule <a href="http://www.gust.org.pl/fonty/fonthint.html">Instalowanie +jest w artykule <a href="../fonty/fonts_inst.html">Instalowanie fontów Type1/True Type</a>. <p> <hr> -<i>Staszek Wawrykiewicz</i> (StaW at gust.org.pl), 25.05.2005. +<i>Staszek Wawrykiewicz</i> (StaW at gust dot org dot pl), 30.05.2008. </BODY> </HTML> diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/miktex.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/miktex.html index b775c8e1a68..3b6afc60265 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/miktex.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/miktex.html @@ -46,13 +46,13 @@ można uzupełnić o polskie pakiety z serwera ftp GUST (<a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/TeX/GUST/contrib/pl4miktex/">pakiet polish.zip</a> dla MiKTeX).</p> --> -<p>Obecna wersja 2.4 zawiera kilkaset pakietów, stale aktualizowanych +<p>Obecna wersja 2.7 zawiera kilkaset pakietów, stale aktualizowanych i umożliwia ich wygodną aktualizację z sieci. Krótki opis zawarto w artykule <a href="./inst-mik.html">Szybka instalacja MiKTeX</a>.</p> <hr> -<em>WM (zmiany i uzupełnienia: 31.05.2005 -- StaW)</em> +<em>WM (zmiany i uzupełnienia: 30.05.2008 -- StaW)</em> </body> </html> diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/tetex.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/tetex.html index 7844989d10f..0ecbcbb09cf 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/tetex.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/tetex.html @@ -11,7 +11,7 @@ <p> <a href="ftp://sunsite.icm.edu.pl/pub/CTAN/systems/unix/tetex/">teTeX</a>, autorstwa Thomasa Essera, -jest najbardziej dojrzałą implementacją systemu TeX dla środowiska +był najbardziej dojrzałą implementacją systemu TeX dla środowiska Unix i Linux. Bardzo dobra przeglądarka dokumentów (xdvi), współpracująca z GhostScriptem -- potrafi wyświetlać dołączoną grafikę postscriptową. @@ -26,13 +26,16 @@ tablicy konwersji -- pliku .tcx). Również od tej wersji teTeX jest wyposażony w podstawowe pakiety (makra, fonty itp.) wspomagające skład w języku polskim.</p> -<p>W aktualnej wersji (3.0) wprowadzono szereg zmian, m.in. domyślną +<p>W ostatniej wersji (3.0) wprowadzono szereg zmian, m.in. domyślną ,,maszyną'' dla większości formatów jest teraz <code>pdfetex</code>, zmieniono układ katalogów fontowych zgodnie z TDS1.1, a także ulepszono znacznie konfigurację.</p> +<p>Obecnie dystrybucja teTeX nie jest rozwijana; na jej bazie powstała +wieloplatformowa dystrybucja TeX Live.</p> + <hr> -<em>WM (zmiany i uzupełnienia: 02.06.2005 -- StaW)</em> +<em>WM (zmiany i uzupełnienia: 30.05.2008 -- StaW)</em> </body> </html> diff --git a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/web2c.html b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/web2c.html index 00f11b314d9..c4ad820d33f 100644 --- a/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/web2c.html +++ b/Master/texmf-doc/doc/polish/tex-virtual-academy-pl/poczatki/web2c.html @@ -4,7 +4,7 @@ <TITLE>Web2c</TITLE> </HEAD> -<!-- TeX Live 2004 revision, 03.09.2004 --> +<!-- TeX Live 2008 revision, 30.05.2008 --> <BODY> <center> @@ -135,6 +135,8 @@ Instalacje oparte na Web2c zawierają ponadto programy: b. egzotycznych językach; <li><code>aleph</code> -- program łączący cechy eTeX-a i Omegi, próba stabilizacji projektu Omega, który wciąż jest w fazie eksperymentalnej; +<li>XeTeX</b> -- intensywnie rozwijana wersja, pracująca w Unikodzie + i korzystająca z fontów systemowych, także OpenType. <li><code>dvips</code> -- sterownik DVI do PostScript; <li><code>dvilj</code> -- sterownik DVI dla drukarek zgodnych ze standardem Hewlett-Packard; @@ -192,7 +194,7 @@ w formacie HTML. <hr> <i>Stanisław Wawrykiewicz</i> (<tt>staw at gust.org.pl</tt>); -<i>modyfikacja: 26.04.2005</i> +<i>modyfikacja: 30.05.2008</i> </BODY> </HTML> |