diff options
author | Karl Berry <karl@freefriends.org> | 2019-01-04 21:50:16 +0000 |
---|---|---|
committer | Karl Berry <karl@freefriends.org> | 2019-01-04 21:50:16 +0000 |
commit | 5873f326d71f099383e65d1afec9bfc6ab6a6356 (patch) | |
tree | bff70314bef35f3d28bd1a436b29b5e77bb5fe06 /Master/texmf-dist/source/latex | |
parent | 6d72c8cb6dd543742081ca77ced4d0839458e782 (diff) |
lipsum (4jan19)
git-svn-id: svn://tug.org/texlive/trunk@49600 c570f23f-e606-0410-a88d-b1316a301751
Diffstat (limited to 'Master/texmf-dist/source/latex')
-rw-r--r-- | Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.dtx | 2428 | ||||
-rw-r--r-- | Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.ins | 15 |
2 files changed, 2388 insertions, 55 deletions
diff --git a/Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.dtx b/Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.dtx index 2853bcad774..91603118693 100644 --- a/Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.dtx +++ b/Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.dtx @@ -1,10 +1,8 @@ % \iffalse meta-comment % -%% File: lipsum.dtx Copyright (C) 2004-2018 Patrick Happel +% This file is part of the package lipsum for use with LaTeX2e. % -% This file is part of the package lipsum for use with LaTeX2e -% -% Function: Access to 150 paragraphs of the well known Lorem Ipsum dummy text +% Function: Access to 150 paragraphs of the well known Lorem Ipsum dummy text. % % This program may be distributed and/or modified under the % conditions of the LaTeX Project Public License, either version 1.3 @@ -15,13 +13,13 @@ % version 2005/12/01 or later. % % Please send error reports and suggestions for improvements to -% Patrick Happel <patrick.happel@rub.de> +% Patrick Happel <patrick.happel@rub.de>. % % Alternatively, use github: % https://github.com/patta42/lipsum % %<*driver> -\ProvidesFile{lipsum.dtx}[2018/11/24 v2.1a Access to 150 of Lorem Ipsum dummy text] +\ProvidesFile{lipsum.dtx}[2019/01/02 v2.2 Access to 150 of Lorem Ipsum dummy text] \documentclass{l3doc} \usepackage[a4paper, top=2cm, left=8.8cm, right=2cm, bottom=3cm, @@ -46,6 +44,7 @@ ] {exploutputbox} \usepackage{lipsum,multicol} +\usepackage[latin, english]{babel} \makeatletter \newcommand\@subtitle{} \newcommand\subtitle[1]{% @@ -74,8 +73,8 @@ } \makeatother \newenvironment{wide}{ - \hspace{-.75\fullmargin} - \begin{minipage}{\textwidth+.75\fullmargin} + \hspace{-.75\fullmargin} + \begin{minipage}{\textwidth+.75\fullmargin} }{ \end{minipage} } @@ -97,9 +96,7 @@ leftmargin=.75\parindent } \newcommand\opt[1]{\textsf{#1}} % l3doc does not have some markup for package options... -\makeatletter \newcommand\lips{\emph{Lorem ipsum\ldots}} -\makeatother \renewcommand\topfraction{.85} \renewcommand\textfraction{.15} \renewcommand\floatpagefraction{.85} @@ -114,15 +111,23 @@ \RequirePackage{xparse} \ProvidesExplPackage {lipsum} - {2018/11/24} - {2.1a} + {2019/01/02} + {2.2} {150 paragraphs of Lorem Ipsum dummy text} -% </package> -% \fi +%</package> +%<*lipsum> +\ProvidesFile{lipsum.ltd.tex}[2019/01/02 v2.2 The Lorem ipsum dummy text] + +%</lipsum> +%<*cicero> +\ProvidesFile{cicero.ltd.tex}[2019/01/02 v2.2 Text of Cicero's speech] + +%</cicero> +% \fi % -% \title{\pkg{lipsum}} +% \title{\pkg{lipsum}} % \subtitle{Access to 150 paragraphs of Lorem Ipsum dummy -% text\thanks{Version: 2.1a}} +% text\thanks{Version: 2.2}} % \author{Patrick Happel\thanks{patrick.happel@rub.de}} % \date{\today} % \RecordChanges @@ -145,13 +150,17 @@ % end of any list.} % \changes{v2.1a}{2018/11/24}{Added forgotten ins-file to CTAN. This requires % a new version number.} +% \changes{v2.2}{2018/12/25}{replaced \cs{tex_par:D} by \cs{par} to avoid +% incompatibilities with \LaTeX2e's |list|-environment. Thanks to Karl Hagen +% for reporting. See \url{ttps://github.com/patta42/lipsum/issues/12}.} +% % \maketitle{\pkg{lipsum} is a \LaTeX{} package that produces dummy text % to be used in test documents or examples. The paragraphs are taken with % permission from \url{https://www.lipsum.com/}, thanks to James Wilson for % this work. Furthermore, the following people contributed to \pkg{lipsum} by % suggesting improvements, correcting bugs or finding typos in the % documentation: Florent Chervet, Ulrike Fischer, Vincent Belaïche, Enrico -% Gregorio, Frank Mittelbach. +% Gregorio, Frank Mittelbach, Karl Hagen. % % \hspace{1em} Please, file bug reports, typos in the documentation or % feature requests as an issue on @@ -220,9 +229,17 @@ % \item All other internal macros (with one exception) are no longer available, % too. % \end{itemize} -% +% \section{Foreword to version 2.2} +% As of version 2.2, \pkg{lipsum} provides a simple interface to define other +% texts to be used as output of the \cs{lipsum}-family of commands. This was +% heavily inspired by an issue raised by +% \emph{svenper} on +% github\footnote{\url{https://github.com/patta42/lipsum/issues/13}}. However, +% the implementation of this interface might not match the needs of everyone +% who wants to provide a dummy text in another language. Comments and +% suggestions on this are very welcome. % -% +% Please note that the documentation still only refers to the \lips-text. % % \section{Usage} % \pkg{lipsum} was intended to quickly provide a way to fill a page or two to @@ -234,7 +251,7 @@ % % \subsection{Package Options} % \pkg{lipsum} outputs a range of paragraphs taken from the \lips\ dummy -% text. The package option control how the single paragraphs of \lips\ are +% text. The package option controls how the single paragraphs of \lips\ are % separated. The default is to separate the paragaraph with \cs{par}. One % option is available to change the default behaviour: % \begin{description} @@ -378,9 +395,10 @@ % first and last \meta{item}. Commands colored gray are not yet implemented. The % upper part displays the commands for lists of paragraphs, the lower part for % lists of sentences (also indicated by the labelled arrows in the middle). } +% \label{fig:tokens} % \end{multicols} % -% \label{fig:tokens} +% % \end{widefigure} % \DescribeMacro{\SetLipsumParListStart}\DescribeMacro{\SetLipsumParListStart*} % \DescribeMacro{\SetLipsumParListEnd}\DescribeMacro{\SetLipsumParListEnd*} @@ -474,9 +492,9 @@ % \caption{Turning the output of \cs{lipsum} into a list using inserted tokens.} % \label{fig:list-expl} % \end{widefigure} -% As can be seen from the gray commands in Figure~\ref{fig:tokens}, commands -% to surround a specific \meta{item} are not yet implemented. One -% way to access the second \meta{item} in a list is shown in +% The gray commands in Figure~\ref{fig:tokens} are thought to allow inserting +% \meta{tokens} around a specific \meta{item}, but they remain to be implemented. One +% way to access a specific \meta{item} in a list is shown in % Figure~\ref{fig:seconditem}, but other, maybe more elegant ways are % conceivable. % @@ -513,6 +531,99 @@ % \end{exploutputbox}\sffamily\bfseries % \caption{Styling the second \meta{item} of a list.}\label{fig:seconditem} % \end{widefigure} +% \subsection{Loading and defining different texts}\label{sec:other-texts} +% Starting with \pkg{lipsum}2.2, a simple interface is provided to define and +% load other texts for the output of \cs{lipsum} and friends. This interface +% can, for example, be used to implement dummy texts in different languages +% without re-coding the logic implemented by \pkg{lipsum}. In order to provide +% a new text that will be used by lipsum, define the text by using a set of +% \DescribeMacro{\NewLipsumPar}\cs{NewLipsumPar}\Arg{paragraph} commands in a +% file with the ending |.ltd.tex| (|ltd| means \emph{lipsum text +% definition}\footnote{To avoid name clashes with files using general +% languages as names, I chose to introduce the |.ltd.tex| file ending. I did +% not find a file with this ending in my |texmf|-tree, so I guess it is +% safe.}) to a location where your \TeX-system will find it. The +% \meta{paragraph}-argument is a single paragraph of the new text. Thus, the +% first occurence of \cs{NewLipsumPar} defines the first paragraph, the second +% occurence the second paragraph and so on. +% +% To specify the new text as output for \cs{lipsum} and friends, use +% \DescribeMacro{\SetLipsumText}\cs{SetLipsumText}\Arg{filename}, where +% \meta{filename} is the name of the file without the ending |.ltd.tex|. +% +% \pkg{lipsum} ships with two texts, |lipsum.ltd.tex| which contains the +% \lips-dummy text and which is loaded by default, and, thanks to github-user +% \emph{svenper}, |cicero.ltd.tex|, which contains the speech by Cicero which +% inspired the \lips-dummy text. In contrast to the default \lips\ text, +% the |cicero| text, which can be selected by |\SetLipsumText{cicero}|, is true +% latin, and thus is properly hyphenated by, for example, the \pkg{babel} +% package with the language |latin| loaded (and +% selected). Figure~\ref{fig:cicero} shows how to load and use the text of +% Cicero's speech (note that the use of babel is optional). +% +% \begin{widefigure} +% \begin{exploutputbox} +% \begin{verbatim} +% \lipsum[1][1] +% \SetLipsumText{cicero} +% \selectlanguage{latin} % optional, requires babel.sty with option latin. +% \lipsum[1] +% \end{verbatim} +% \mdfsubtitle{Output} +% \lipsum[1][1] +% \MakePercentComment\SetLipsumText{cicero}\MakePercentIgnore +% \selectlanguage{latin} +% \hspace*{1em}\lipsum[1] +% \end{exploutputbox} +% \MakePercentComment\SetLipsumText{lipsum}\MakePercentIgnore +% \sffamily\bfseries +% \caption{Selecting and using the text of Cicero's speech.} +% \label{fig:cicero} +% \end{widefigure} +% \subsubsection{Limitations of and comments on the interface} +% \cs{SetLipsumText} more or less just uses an \cs{input} or, to be more +% precise, the \LaTeX3-variant \cs{file_input:n}, to load the |.ltd.tex| +% file. This means, that the file is not necessarily loaded in the preamble of +% the document and thus the contents of the file underlie the respective +% restrictions. Most importantly, no additional packages can be loaded. Thus, +% if your text requires additional packages, the documentation should state +% that the user has to load the packages. Since \pkg{lipsum} is a package for +% developers and commonly used for examples, it will not load any packages +% except the ones required by \pkg{lipsum} itself to be usable for a maximum +% of developers. +% +% Futhermore, the commands used to typeset the new texts are still +% \cs{lipsum}, \cs{lipsum*}, \cs{unpacklipsum} and so on and the commands to +% tune the output are still \cs{SetLipsumParListStart} and friends and no way +% is provided to easily generate a set of commands where the +% |lipsum| (or |Lipsum|) part of the command names is exchanged by, for +% example, |cicero| or |Cicero|. +% +% Nonetheless, if you want to write a new package instead of just providing a +% new dummy text, maybe because it requires a certain package to be loaded, or +% because you want to have a different command than \cs{lipsum}, this can be +% as easy as this\footnote{The following code has never been tested, it was +% just written from mind as an example.}: +% \begin{verbatim} +% \ProvidesPackage{mydummytext} +% \RequirePackage{lipsum} +% \SetLipsumText{mydummytext} +% \end{verbatim} +% To make the text accesible via a command \cs{mydummytext}, simply use +% \cs{let} to copy the definition of \cs{lipsum}: +% \begin{verbatim} +% \let\mydummytext\lipsum +% \end{verbatim} +% Note that this works fine with one exception: \cs{unpacklipsum} and +% \cs{unpacklipsum*} store their content in \cs{lipsumexp}, and they will keep +% doing so if you simply copy them using \cs{let}. Thus, to change +% \cs{lipsumexp} to, for example, \cs{ciceroexp}, you will have to re-code the +% \cs{unpacklipsum} command. +% +% I would, however, suggest to keep the \cs{lipsum}-commands since they are +% known to provide dummy text and one can easily refer to this +% documentation. But in the end this decision---of course---remains to +% the author of the new package. % \end{documentation} % \begin{implementation} % \section{\pkg{lipsum} Implementation} @@ -528,7 +639,7 @@ \@ifpackagelater { expl3 } { 2018/10/31 } { } { - \PackageError { kantlipsum } { Package~expl3~too~old } + \PackageError { lipsum } { Package~expl3~too~old } { You~need~to~update~your~installation~of~the~bundles~ 'l3kernel'~and~'l3packages'.\MessageBreak @@ -567,6 +678,12 @@ \__xparse_split_argument:nne % \end{macrocode} % \end{function} +% \begin{function}{str_if_eq:VnTF} +% Allows to compare a string value and a string: +% \begin{macrocode} +\cs_generate_variant:Nn \str_if_eq:nnTF {VnTF} +% \end{macrocode} +% \end{function} % % \subsection{Messages} % Starting from \pkg{lipsum}2.0, some commands from previous versions are @@ -611,14 +728,13 @@ % \begin{variable}{ % \l__lipsum_sentences_seq % } -% In this sequence, the the results of the regexp which is used to split up -% paragraphs in sentences is stored. +% In this sequence, the sentence list is stored. % \begin{macrocode} \seq_new:N \l__lipsum_sentences_seq % \end{macrocode} % \end{variable} % \begin{variable}{\l_@@_par_list_start_nostar_tl, -% \_l@@_par_list_end_nostar_tl, \l_@@_sentence_list_start_nostar_tl, +% \l_@@_par_list_end_nostar_tl, \l_@@_sentence_list_start_nostar_tl, % \l_@@_sentence_list_end_nostar_tl, \l_@@_par_list_start_star_tl, % \l_@@_par_list_end_star_tl, \l_@@_sentence_star_list_start_tl, % \l_@@_sentence_star_list_end_tl} @@ -698,9 +814,15 @@ \tl_new:N\l_@@_sentence_list_itemend_tl % \end{macrocode} % - % \end{variable} - +% \begin{variable}{\g_@@_text_str} +% Holds the current text loaded for the output of \cs{lipsum} and +% friends. Used to avoid loading the same text definition if it is already used. +% \begin{macrocode} +\str_new:N\g_@@_text_str +% \end{macrocode} +% \end{variable} +% % \subsection{Developer interface} % \begin{function}{\lipsum_store_as_temp_ints:nn} % \begin{syntax} @@ -731,7 +853,7 @@ % \lipsum_get_terminated_par:n} % These two commands are used to retrieve paragraph \meta{number} from the % \lips\ dummy text. \cs{lipsum_get_terminated_par:n} additionally adds -% \cs{tex_par:D}. +% \cs{par}. % % \begin{syntax} % \cs{lipsum_get_non_terminated_par:n} \Arg{number}\\ @@ -747,7 +869,7 @@ } \cs_new:Npn \lipsum_get_terminated_par:n #1 { - \lipsum_get_non_terminated_par:n{#1}\tex_par:D + \lipsum_get_non_terminated_par:n{#1}\par } % \end{macrocode} @@ -780,7 +902,7 @@ % \begin{syntax} % \cs{lipsum_range_to_tokenlist:VV}\Arg{number_1}\Arg{number_2} % \end{syntax} -% Adds the paragraphs specified from by \meta{number_1} to \meta{number_2} +% Adds the paragraphs specified by \meta{number_1} to \meta{number_2} % to the token list \cs{l_@@_pars_tl}. % \begin{macrocode} \cs_new:Npn \lipsum_range_to_tokenlist:nn #1#2 { @@ -1060,17 +1182,16 @@ % \end{function} % \subsection{User- and developer-level commands}\label{sec:code:commands} % \begin{macro}{\NewLipsumPar} -% Developer-Level macro to add a paragraph to the \lips\ -% paragraphs. Currently, this macro is not really thought to be used anywhere -% outside the \pkg{lipsum}-code. It might be a part of a developer interface -% that allows generating \lips-like text in other languages in the future. +% Developer-Level macro to add a paragraph to the dummy text used by +% \cs{lipsum} and related commands. To specify a new dummy text, see +% section~\ref{sec:other-texts}. % \begin{syntax} % \cs{NewLipsumPar}\Arg{content} % \end{syntax} % \begin{arguments} % \item The \meta{content} of the paragraph. In contrast to -% previous versions, \pkg{lipsum}2.0 does not store a macro that expands to -% a terminator. +% previous versions, \pkg{lipsum}2.0 does not store a macro that is typeset +% at the end of the paragraph. % \end{arguments} % Implemented as follows: % \begin{macrocode} @@ -1487,9 +1608,10 @@ % These two commands do the same as \cs{lipsum} and \cs{lipsum*}, but instead % of typesetting the paragraphs or sentences, they store the expanded content % in the macro \cs{lipsumexp}. If, for example by using the package option -% \opt{space} or by using \cs{SetLipsumTerminator} or -% \cs{SetLipsumStartTerminator}, the corresponding terminator is expandable, -% it is expanded. If it is not expandable, it is---of course---not. +% \opt{space} or by using the \cs{SetLipsum...List} commands, the +% corresponding \meta{tokens} between the single items of the list are +% expandable, they are expanded. If they arenot expandable, they are---of +% course---not. % \begin{syntax} % \cs{unpacklipsum}\oarg{paragraph range}\oarg{sentence range}\\ % \cs{unpacklipsum*}\oarg{paragraph range}\oarg{sentence range}\\ @@ -1548,7 +1670,42 @@ \group_end: } % \end{macrocode} -% \end{macro} +% \end{macro} +% \begin{macro}{\IfLipsumText} +% New conditional to test if a lipsum text definition is currently loaded. +% \begin{syntax} +% \cs{IfLipsumText}\Arg{text}{true-code}{false-code} +% \end{syntax} +% \begin{arguments} +% \item Name of a lipsum language definition file +% \item Code expanded if the current text definition is the one given in +% argument \#1 +% \item Code expanded otherwise. +% \end{arguments} +% \begin{macrocode} +\NewDocumentCommand\IfLipsumText{mmm}{% + \str_if_eq:VnTF\g_@@_text_str{#1}{#2}{#3} +} +% \end{macrocode} +% \end{macro} +% \begin{macro}{\SetLipsumText} +% Used to select and load the text output by \cs{lipsum} and friends. See the +% section on loading and defining new outputs for \cs{lipsum} +% (section~\ref{sec:other-texts}). It first checks whether the requested text +% is already loaded, and if not, it clears \cs{g_lipsum_paragraph_seq} and +% loads the corresponding lipsum text definition file. +% \begin{macrocode} +\NewDocumentCommand\SetLipsumText{m}{% + \IfLipsumText{#1}{}{ + \seq_clear:N\g_lipsum_paragraph_seq + \file_input:n{#1.ltd} + \str_set:Nn\g_lipsum_text_str{#1} + } +} + +% \end{macrocode} +% +% \end{macro} % \subsection{Package options and defaults} % \begin{macrocode} @@ -1561,7 +1718,7 @@ \SetLipsumSentenceListItemSurrounders{}{} } \cs_new:Nn \@@_restore_par_list: { - \SetLipsumParListItemSeparator{\tex_par:D} + \SetLipsumParListItemSeparator{\par} \SetLipsumParListItemSeparator*{\space} \SetLipsumParListSurrounders{}{} \SetLipsumParListSurrounders*{}{} @@ -1581,7 +1738,7 @@ } \cs_gset:Nn \@@_restore_par_list: { \SetLipsumParListItemSeparator{\space} - \SetLipsumParListItemSeparator*{\tex_par:D} + \SetLipsumParListItemSeparator*{\par} \SetLipsumParListEnd{} \SetLipsumParListEnd*{} \SetLipsumParListItemSurrounders*{}{} @@ -1603,13 +1760,21 @@ } \LipsumRestoreAll \ExplSyntaxOff + +\SetLipsumDefault{1-7} +\SetLipsumText{lipsum} +% \end{macrocode} +% \begin{macrocode} +%</package> % \end{macrocode} % \newgeometry{a4paper, top=2cm, left=2cm, right=2cm, bottom=3cm, marginparwidth=3cm} % \newpage +% \section{Texts} % \subsection{The \lips\ dummy text} % \begin{macrocode} -\SetLipsumDefault{1-7} - %{1} +%<*lipsum> +% \end{macrocode} +% \begin{macrocode} \NewLipsumPar{% Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Ut purus elit, vestibulum ut, placerat ac, @@ -3280,12 +3445,2177 @@ magna iaculis pharetra. Duis sagittis massa in tellus. Aenean vel velit vel felis consectetuer pharetra.} % \end{macrocode} -%</package> +% \begin{macrocode} +%</lipsum> +% \end{macrocode} +% \newpage +% \subsection{The text of Cicero's speech} +% \begin{macrocode} +%<*cicero> +% \end{macrocode} +% \begin{macrocode} + +%% +%% This text was provided by github-user +%% svenper. See https://github.com/patta42/lipsum/issues/13 +%% + +\NewLipsumPar{Non eram nescius, Brute, cum, quae summis ingeniis exquisitaque + doctrina philosophi Graeco sermone tractavissent, ea Latinis litteris + mandaremus, fore ut hic noster labor in varias reprehensiones incurreret. Nam + quibusdam, et iis quidem non admodum indoctis, totum hoc displicet + philosophari. Quidam autem non tam id reprehendunt, si remissius agatur, sed + tantum studium tamque multam operam ponendam in eo non arbitrantur. Erunt + etiam, et ii quidem eruditi Graecis litteris, contemnentes Latinas, qui se + dicant in Graecis legendis operam malle consumere. Postremo aliquos futuros + suspicor, qui me ad alias litteras vocent, genus hoc scribendi, etsi sit + elegans, personae tamen et dignitatis esse negent.} + %{2} +\NewLipsumPar{Contra quos omnis dicendum breviter existimo. Quamquam + philosophiae quidem vituperatoribus satis responsum est eo libro, quo a nobis + philosophia defensa et collaudata est, cum esset accusata et vituperata ab + Hortensio. Qui liber cum et tibi probatus videretur et iis, quos ego posse + iudicare arbitrarer, plura suscepi veritus ne movere hominum studia viderer, + retinere non posse. Qui autem, si maxime hoc placeat, moderatius tamen id + volunt fieri, difficilem quandam temperantiam postulant in eo, quod semel + admissum coerceri reprimique non potest, ut propemodum iustioribus utamur + illis, qui omnino avocent a philosophia, quam his, qui rebus infinitis modum + constituant in reque eo meliore, quo maior sit, mediocritatem desiderent.} + %{3} +\NewLipsumPar{Sive enim ad sapientiam perveniri potest, non paranda nobis + solum ea, sed fruenda etiam [sapientia] est; sive hoc difficile est, tamen nec + modus est ullus investigandi veri, nisi inveneris, et quaerendi defatigatio + turpis est, cum id, quod quaeritur, sit pulcherrimum. Etenim si delectamur, + cum scribimus, quis est tam invidus, qui ab eo nos abducat? Sin laboramus, + quis est, qui alienae modum statuat industriae? Nam ut Terentianus Chremes non + inhumanus, qui novum vicinum non vult \textquoteleft fodere aut arare aut + aliquid ferre denique\textquoteright\space\textendash\space non enim illum ab + industria, sed ab inliberali labore deterret \textendash, sic isti curiosi, + quos offendit noster minime nobis iniucundus labor.} + %{4} +\NewLipsumPar{Iis igitur est difficilius satis facere, qui se Latina scripta + dicunt contemnere. In quibus hoc primum est in quo admirer, cur in gravissimis + rebus non delectet eos sermo patrius, cum idem fabellas Latinas ad verbum e + Graecis expressas non inviti legant. Quis enim tam inimicus paene nomini + Romano est, qui Ennii Medeam aut Antiopam Pacuvii spernat aut reiciat, quod se + isdem Euripidis fabulis delectari dicat, Latinas litteras oderit?} + %{5} +\NewLipsumPar{Synephebos ego, inquit, potius Caecilii aut Andriam Terentii + quam utramque Menandri legam?} + %{6} +\NewLipsumPar{A quibus tantum dissentio, ut, cum Sophocles vel optime + scripserit Electram, tamen male conversam Atilii mihi legendam putem, de quo + Lucilius: \textquoteleft ferreum scriptorem\textquoteright, verum, opinor, + scriptorem tamen, ut legendus sit. Rudem enim esse omnino in nostris poetis + aut inertissimae segnitiae est aut fastidii delicatissimi. Mihi quidem nulli + satis eruditi videntur, quibus nostra ignota sunt. An \textquoteleft Utinam ne + in nemore\ldots\textquoteright\space nihilo minus legimus quam hoc idem + Graecum, quae autem de bene beateque vivendo a Platone disputata sunt, haec + explicari non placebit Latine?} + %{7} +\NewLipsumPar{Quid? Si nos non interpretum fungimur munere, sed tuemur ea, + quae dicta sunt ab iis quos probamus, eisque nostrum iudicium et nostrum + scribendi ordinem adiungimus, quid habent, cur Graeca anteponant iis, quae et + splendide dicta sint neque sint conversa de Graecis? Nam si dicent ab illis + has res esse tractatas, ne ipsos quidem Graecos est cur tam multos legant, + quam legendi sunt. Quid enim est a Chrysippo praetermissum in Stoicis? Legimus + tamen Diogenem, Antipatrum, Mnesarchum, Panaetium, multos alios in primisque + familiarem nostrum Posidonium. Quid? Theophrastus mediocriterne delectat, cum + tractat locos ab Aristotele ante tractatos? Quid? Epicurei num desistunt de + isdem, de quibus et ab Epicuro scriptum est et ab antiquis, ad arbitrium suum + scribere? Quodsi Graeci leguntur a Graecis isdem de rebus alia ratione + compositis, quid est, cur nostri a nostris non legantur?} + %{8} +\NewLipsumPar{Quamquam, si plane sic verterem Platonem aut Aristotelem, ut + verterunt nostri poetae fabulas, male, credo, mererer de meis civibus, si ad + eorum cognitionem divina illa ingenia transferrem. Sed id neque feci adhuc nec + mihi tamen, ne faciam, interdictum puto. Locos quidem quosdam, si videbitur, + transferam, et maxime ab iis, quos modo nominavi, cum inciderit, ut id apte + fieri possit, ut ab Homero Ennius, Afranius a Menandro solet. Nec vero, ut + noster Lucilius, recusabo, quo minus omnes mea legant. Utinam esset ille + Persius, Scipio vero et Rutilius multo etiam magis, quorum ille iudicium + reformidans Tarentinis ait se et Consentinis et Siculis scribere. Facete is + quidem, sicut alia; sed neque tam docti tum erant, ad quorum iudicium + elaboraret, et sunt illius scripta leviora, ut urbanitas summa appareat, + doctrina mediocris.} + %{9} +\NewLipsumPar{Ego autem quem timeam lectorem, cum ad te ne Graecis quidem + cedentem in philosophia audeam scribere? Quamquam a te ipso id quidem facio + provocatus gratissimo mihi libro, quem ad me de virtute misisti. Sed ex eo + credo quibusdam usu venire; ut abhorreant a Latinis, quod inciderint in + inculta quaedam et horrida, de malis Graecis Latine scripta deterius. Quibus + ego assentior, dum modo de isdem rebus ne Graecos quidem legendos putent. Res + vero bonas verbis electis graviter ornateque dictas quis non legat? Nisi qui + se plane Graecum dici velit, ut a Scaevola est praetore salutatus Athenis + Albucius.} + %{10} +\NewLipsumPar{Quem quidem locum comit multa venustate et omni sale idem + Lucilius, apud quem praeclare Scaevola:} + %{11} +\NewLipsumPar{Graecum te, Albuci, quam Romanum atque Sabinum, municipem Ponti, + Tritani, centurionum, praeclarorum hominum ac primorum signiferumque, maluisti + dici. Graece ergo praetor Athenis, id quod maluisti, te, cum ad me accedis, + saluto: \textquoteleft[\ldots],\textquoteright\space inquam, \textquoteleft + Tite!\textquoteright\space lictores, turma omnis chorusque: + \textquoteleft[\ldots], Tite!\textquoteright\space hinc hostis mi Albucius, + hinc inimicus.} + %{12} +\NewLipsumPar{Sed iure Mucius. Ego autem mirari [satis] non queo unde hoc sit + tam insolens domesticarum rerum fastidium. Non est omnino hic docendi locus; + sed ita sentio et saepe disserui, Latinam linguam non modo non inopem, ut + vulgo putarent, sed locupletiorem etiam esse quam Graecam. Quando enim nobis, + vel dicam aut oratoribus bonis aut poetis, postea quidem quam fuit quem + imitarentur, ullus orationis vel copiosae vel elegantis ornatus defuit? Ego + vero, quoniam forensibus operis, laboribus, periculis non deseruisse mihi + videor praesidium, in quo a populo Romano locatus sum, debeo profecto, + quantumcumque possum, in eo quoque elaborare, ut sint opera, studio, labore + meo doctiores cives mei, nec cum istis tantopere pugnare, qui Graeca legere + malint, modo legant illa ipsa, ne simulent, et iis servire, qui vel utrisque + litteris uti velint vel, si suas habent, illas non magnopere desiderent.} + %{13} +\NewLipsumPar{Qui autem alia malunt scribi a nobis, aequi esse debent, quod et + scripta multa sunt, sic ut plura nemini e nostris, et scribentur fortasse + plura, si vita suppetet; et tamen, qui diligenter haec, quae de philosophia + litteris mandamus, legere assueverit, iudicabit nulla ad legendum his esse + potiora. Quid est enim in vita tantopere quaerendum quam cum omnia in + philosophia, tum id, quod his libris quaeritur, qui sit finis, quid extremum, + quid ultimum, quo sint omnia bene vivendi recteque faciendi consilia + referenda, quid sequatur natura ut summum ex rebus expetendis, quid fugiat ut + extremum malorum? Qua de re cum sit inter doctissimos summa dissensio, quis + alienum putet eius esse dignitatis, quam mihi quisque tribuat, quid in omni + munere vitae optimum et verissimum sit, exquirere?} + %{14} +\NewLipsumPar{An, partus ancillae sitne in fructu habendus, disseretur inter + principes civitatis, P. Scaevolam M\textquoteright.que Manilium, ab iisque M. + Brutus dissentiet \textendash\space quod et acutum genus est et ad usus civium + non inutile, nosque ea scripta reliquaque eiusdem generis et legimus libenter + et legemus \textendash, haec, quae vitam omnem continent, neglegentur? Nam, ut + sint illa vendibiliora, haec uberiora certe sunt. Quamquam id quidem licebit + iis existimare, qui legerint. Nos autem hanc omnem quaestionem de finibus + bonorum et malorum fere a nobis explicatam esse his litteris arbitramur, in + quibus, quantum potuimus, non modo quid nobis probaretur, sed etiam quid a + singulis philosophiae disciplinis diceretur, persecuti sumus.} + %{15} +\NewLipsumPar{Ut autem a facillimis ordiamur, prima veniat in medium Epicuri + ratio, quae plerisque notissima est. Quam a nobis sic intelleges eitam, ut ab + ipsis, qui eam disciplinam probant, non soleat accuratius explicari; verum + enim invenire volumus, non tamquam adversarium aliquem convincere. Accurate + autem quondam a L. Torquato, homine omni doctrina erudito, defensa est Epicuri + sententia de voluptate, a meque ei responsum, cum C. Triarius, in primis + gravis et doctus adolescens, ei disputationi interesset.} + %{16} +\NewLipsumPar{Nam cum ad me in Cumanum salutandi causa uterque venisset, pauca + primo inter nos de litteris, quarum summum erat in utroque studium, deinde + Torquatus: Quoniam nacti te, inquit, sumus aliquando otiosum, certe audiam, + quid sit, quod Epicurum nostrum non tu quidem oderis, ut fere faciunt, qui ab + eo dissentiunt, sed certe non probes, eum quem ego arbitror unum vidisse verum + maximisque erroribus animos hominum liberavisse et omnia tradidisse, quae + pertinerent ad bene beateque vivendum. Sed existimo te, sicut nostrum + Triarium, minus ab eo delectari, quod ista Platonis, Aristoteli, Theophrasti + orationis ornamenta neglexerit. Nam illud quidem adduci vix possum, ut ea, + quae senserit ille, tibi non vera videantur.} + %{17} +\NewLipsumPar{Vide, quantum, inquam, fallare, Torquate. Oratio me istius + philosophi non offendit; nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit + plane, quod intellegam; et tamen ego a philosopho, si afferat eloquentiam, non + asperner, si non habeat, non admodum flagitem. Re mihi non aeque satisfacit, + et quidem locis pluribus. Sed quot homines, tot sententiae; falli igitur + possumus.} + %{18} +\NewLipsumPar{Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Te enim iudicem + aequum puto, modo quae dicat ille bene noris.} + %{19} +\NewLipsumPar{Nisi mihi Phaedrum, inquam, tu mentitum aut Zenonem putas, + quorum utrumque audivi, cum mihi nihil sane praeter sedulitatem probarent, + omnes mihi Epicuri sententiae satis notae sunt. Atque eos, quos nominavi, cum + Attico nostro frequenter audivi, cum miraretur ille quidem utrumque, Phaedrum + autem etiam amaret, cotidieque inter nos ea, quae audiebamus, conferebamus, + neque erat umquam controversia, quid ego intellegerem, sed quid probarem.} + %{20} +\NewLipsumPar{Quid igitur est? Inquit; audire enim cupio, quid non probes. + Principio, inquam, in physicis, quibus maxime gloriatur, primum totus est + alienus. Democritea dicit perpauca mutans, sed ita, ut ea, quae corrigere + vult, mihi quidem depravare videatur. Ille atomos quas appellat, id est + corpora individua propter soliditatem, censet in infinito inani, in quo nihil + nec summum nec infimum nec medium nec ultimum nec extremum sit, ita ferri, ut + concursionibus inter se cohaerescant, ex quo efficiantur ea, quae sint quaeque + cernantur, omnia, eumque motum atomorum nullo a principio, sed ex aeterno + tempore intellegi convenire.} + %{21} +\NewLipsumPar{Epicurus autem, in quibus sequitur Democritum, non fere labitur. + Quamquam utriusque cum multa non probo, tum illud in primis, quod, cum in + rerum natura duo quaerenda sint, unum, quae materia sit, ex qua quaeque res + efficiatur, alterum, quae vis sit, quae quidque efficiat, de materia + disseruerunt, vim et causam efficiendi reliquerunt. Sed hoc commune vitium, + illae Epicuri propriae ruinae: censet enim eadem illa individua et solida + corpora ferri deorsum suo pondere ad lineam, hunc naturalem esse omnium + corporum motum.} + %{22} +\NewLipsumPar{Deinde ibidem homo acutus, cum illud ocurreret, si omnia deorsus + e regione ferrentur et, ut dixi, ad lineam, numquam fore ut atomus altera + alteram posset attingere itaque ** attulit rem commenticiam: declinare dixit + atomum perpaulum, quo nihil posset fieri minus; ita effici complexiones et + copulationes et adhaesiones atomorum inter se, ex quo efficeretur mundus + omnesque partes mundi, quaeque in eo essent. Quae cum tota res (est) ficta + pueriliter, tum ne efficit [quidem], quod vult. Nam et ipsa declinatio ad + libidinem fingitur \textendash\space ait enim declinare atomum sine causa; quo + nihil turpius physico, quam fieri quicquam sine causa dicere, + \textendash\space et illum motum naturalem omnium ponderum, ut ipse + constituit, e regione inferiorem locum petentium sine causa eripuit atomis nec + tamen id, cuius causa haec finxerat, assecutus est.} + %{23} +\NewLipsumPar{Nam si omnes atomi declinabunt, nullae umquam cohaerescent, sive + aliae declinabunt, aliae suo nutu recte ferentur, primum erit hoc quasi, + provincias atomis dare, quae recte, quae oblique ferantur, deinde eadem illa + atomorum, in quo etiam Democritus haeret, turbulenta concursio hunc mundi + ornatum efficere non poterit. Ne illud quidem physici, credere aliquid esse + minimum, quod profecto numquam putavisset, si a Polyaeno, familiari suo, + geometrica discere maluisset quam illum etiam ipsum dedocere. Sol Democrito + magnus videtur, quippe homini erudito in geometriaque perfecto, huic pedalis + fortasse; tantum enim esse censet, quantus videtur, vel paulo aut maiorem aut + minorem.} + %{24} +\NewLipsumPar{Ita, quae mutat, ea corrumpit, quae sequitur sunt tota + Democriti, atomi, inane, imagines, quae [\ldots] nominant, quorum incursione + non solum videamus, sed etiam cogitemus; infinitio ipsa, quam [\ldots] vocant, + tota ab illo est, tum innumerabiles mundi, qui et oriantur et intereant + cotidie. Quae etsi mihi nullo modo probantur, tamen Democritum laudatum a + ceteris ab hoc, qui eum unum secutus esset, nollem vituperatum.} + %{25} +\NewLipsumPar{Iam in altera philosophiae parte. Quae est quaerendi ac + disserendi, quae [\ldots] dicitur, iste vester plane, ut mihi quidem videtur, + inermis ac nudus est. Tollit definitiones, nihil de dividendo ac partiendo + docet, non quo modo efficiatur concludaturque ratio tradit, non qua via + captiosa solvantur ambigua distinguantur ostendit; iudicia rerum in sensibus + ponit, quibus si semel aliquid falsi pro vero probatum sit, sublatum esse omne + iudicium veri et falsi putat.} + %{26} +\NewLipsumPar{Confirmat autem illud vel maxime, quod ipsa natura, ut ait ille, + sciscat et probet, id est voluptatem et dolorem. Ad haec et quae sequamur et + quae fugiamus refert omnia. Quod quamquam Aristippi est a Cyrenaicisque melius + liberiusque defenditur, tamen eius modi esse iudico, ut nihil homine videatur + indignius. Ad maiora enim quaedam nos natura genuit et conformavit, ut mihi + quidem videtur. Ac fieri potest, ut errem, sed ita prorsus existimo, neque eum + Torquatum, qui hoc primus cognomen invenerit, aut torquem illum hosti + detraxisse, ut aliquam ex eo perciperet corpore voluptatem, aut cum Latinis + tertio consulatu conflixisse apud Veserim propter voluptatem; quod vero securi + percussit filium, privavisse se etiam videtur multis voluptatibus, cum ipsi + naturae patrioque amori praetulerit ius maiestatis atque imperii.} + %{27} +\NewLipsumPar{Quid? T. Torquatus, is qui consul cum Cn.\ Octavio fuit, cum + illam severitatem in eo filio adhibuit, quem in adoptionem D. Silano + emancipaverat, ut eum Macedonum legatis accusantibus, quod pecunias praetorem + in provincia cepisse arguerent, causam apud se dicere iuberet reque ex utraque + parte audita pronuntiaret eum non talem videri fuisse in imperio, quales eius + maiores fuissent, et in conspectum suum venire vetuit, numquid tibi videtur de + voluptatibus suis cogitavisse?} + %{28} +\NewLipsumPar{Sed ut omittam pericula, labores, dolorem etiam, quem optimus + quisque pro patria et pro suis suscipit, ut non modo nullam captet, sed etiam + praetereat omnes voluptates, dolores denique quosvis suscipere malit quam + deserere ullam officii partem, ad ea, quae hoc non minus declarant, sed + videntur leviora, veniamus.} + %{29} +\NewLipsumPar{Quid tibi, Torquate, quid huic Triario litterae, quid historiae + cognitioque rerum, quid poetarum evolutio, quid tanta tot versuum memoria + voluptatis affert? Nec mihi illud dixeris: \textquoteleft Haec enim ipsa mihi + sunt voluptati, et erant illa Torquatis.\textquoteright\space Numquam hoc ita + defendit Epicurus neque Metrodorus aut quisquam eorum, qui aut saperet aliquid + aut ista didicisset. Et quod quaeritur saepe, cur tam multi sint Epicurei, + sunt aliae quoque causae, sed multitudinem haec maxime allicit, quod ita + putant dici ab illo, recta et honesta quae sint, ea facere ipsa per se + laetitiam, id est voluptatem. Homines optimi non intellegunt totam rationem + everti, si ita res se habeat. Nam si concederetur, etiamsi ad corpus nihil + referatur, ista sua sponte et per se esse iucunda, per se esset et virtus et + cognitio rerum, quod minime ille vult expetenda.} + %{30} +\NewLipsumPar{Haec igitur Epicuri non probo, inquam. De cetero vellem equidem + aut ipse doctrinis fuisset instructior \textendash\space est enim, quod tibi + ita videri necesse est, non satis politus iis artibus, quas qui tenent, + eruditi appellantur \textendash\space aut ne deterruisset alios a studiis. + Quamquam te quidem video minime esse deterritum.} + %{31} +\NewLipsumPar{Quae cum dixissem, magis ut illum provocarem quam ut ipse + loquerer, tum Triarius leniter arridens: Tu quidem, inquit, totum Epicurum + paene e philosophorum choro sustulisti. Quid ei reliquisti, nisi te, quoquo + modo loqueretur, intellegere, quid diceret? Aliena dixit in physicis nec ea + ipsa, quae tibi probarentur; si qua in iis corrigere voluit, deteriora fecit. + Disserendi artem nullam habuit. Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in + eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; nam ante Aristippus, et ille + melius. Addidisti ad extremum etiam indoctum fuisse.} + %{32} +\NewLipsumPar{Fieri, inquam, Triari, nullo pacto potest, ut non dicas, quid + non probes eius, a quo dissentias. Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si + probarem, quae ille diceret? Cum praesertim illa perdiscere ludus esset. Quam + ob rem dissentientium inter se reprehensiones non sunt vituperandae, + maledicta, contumeliae, tum iracundiae, contentiones concertationesque in + disputando pertinaces indignae philosophia mihi videri solent.} + %{33} +\NewLipsumPar{Tum Torquatus: Prorsus, inquit, assentior; neque enim disputari + sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest. + Sed ad haec, nisi molestum est, habeo quae velim. An me, inquam, nisi te + audire vellem, censes haec dicturum fuisse? Utrum igitur percurri omnem + Epicuri disciplinam placet an de una voluptate quaeri, de qua omne certamen + est? Tuo vero id quidem, inquam, arbitratu. Sic faciam igitur, inquit: unam + rem explicabo, eamque maximam, de physicis alias, et quidem tibi et + declinationem istam atomorum et magnitudinem solis probabo et Democriti errata + ab Epicuro reprehensa et correcta permulta. Nunc dicam de voluptate, nihil + scilicet novi, ea tamen, quae te ipsum probaturum esse confidam.} + %{34} +\NewLipsumPar{Certe, inquam, pertinax non ero tibique, si mihi probabis ea, + quae dices, libenter assentiar. Probabo, inquit, modo ista sis aequitate, quam + ostendis. Sed uti oratione perpetua malo quam interrogare aut interrogari. Ut + placet, inquam. Tum dicere exorsus est. Primum igitur, inquit, sic agam, ut + ipsi auctori huius disciplinae placet: constituam, quid et quale sit id, de + quo quaerimus, non quo ignorare vos arbitrer, sed ut ratione et via procedat + oratio. Quaerimus igitur, quid sit extremum et ultimum bonorum, quod omnium + philosophorum sententia tale debet esse, ut ad id omnia referri oporteat, + ipsum autem nusquam. Hoc Epicurus in voluptate ponit, quod summum bonum esse + vult, summumque malum dolorem, idque instituit docere sic:} + %{35} +\NewLipsumPar{Omne animal, simul atque natum sit, voluptatem appetere eaque + gaudere ut summo bono, dolorem aspernari ut summum malum et, quantum possit, a + se repellere, idque facere nondum depravatum ipsa natura incorrupte atque + integre iudicante. Itaque negat opus esse ratione neque disputatione, quam ob + rem voluptas expetenda, fugiendus dolor sit. Sentiri haec putat, ut calere + ignem, nivem esse albam, dulce mel. Quorum nihil oportere exquisitis + rationibus confirmare, tantum satis esse admonere. Interesse enim inter + argumentum conclusionemque rationis et inter mediocrem animadversionem atque + admonitionem. Altera occulta quaedam et quasi involuta aperiri, altera prompta + et aperta iudicari. Etenim quoniam detractis de homine sensibus reliqui nihil + est, necesse est, quid aut ad naturam aut contra sit, a natura ipsa iudicari. + Ea quid percipit aut quid iudicat, quo aut petat aut fugiat aliquid, praeter + voluptatem et dolorem?} + %{36} +\NewLipsumPar{Sunt autem quidam e nostris, qui haec subtilius velint tradere + et negent satis esse, quid bonum sit aut quid malum, sensu iudicari, sed animo + etiam ac ratione intellegi posse et voluptatem ipsam per se esse expetendam et + dolorem ipsum per se esse fugiendum. Itaque aiunt hanc quasi naturalem atque + insitam in animis nostris inesse notionem, ut alterum esse appetendum, alterum + aspernandum sentiamus. Alii autem, quibus ego assentior, cum a philosophis + compluribus permulta dicantur, cur nec voluptas in bonis sit numeranda nec in + malis dolor, non existimant oportere nimium nos causae confidere, sed et + argumentandum et accurate disserendum et rationibus conquisitis de voluptate + et dolore disputandum putant.} + %{37} +\NewLipsumPar{Sed ut perspiciatis, unde omnis iste natus error sit voluptatem + accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam eaque ipsa, quae ab illo + inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt, explicabo. + Nemo enim ipsam voluptatem, quia voluptas sit, aspernatur aut odit aut fugit, + sed quia consequuntur magni dolores eos, qui ratione voluptatem sequi + nesciunt, neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum, quia dolor sit, amet, + consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt, + ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. Ut enim ad minima + veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi + ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit, + qui in ea voluptate velit esse, quam nihil molestiae consequatur, vel illum, + qui dolorem eum fugiat, quo voluptas nulla pariatur?} + %{38} +\NewLipsumPar{At vero eos et accusamus et iusto odio dignissimos ducimus, qui + blanditiis praesentium voluptatum deleniti atque corrupti, quos dolores et + quas molestias excepturi sint, obcaecati cupiditate non provident, similique + sunt in culpa, qui officia deserunt mollitia animi, id est laborum et dolorum + fuga. Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Nam libero + tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus + id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis + dolor repellendus. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut + rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et + molestiae non recusandae. Itaque earum rerum hic tenetur a sapiente delectus, + ut aut reiciendis voluptatibus maiores alias consequatur aut perferendis + doloribus asperiores repellat.} + %{39} +\NewLipsumPar{Hanc ego cum teneam sententiam, quid est cur verear, ne ad eam + non possim accommodare Torquatos nostros? Quos tu paulo ante cum memoriter, + tum etiam erga nos amice et benivole collegisti, nec me tamen laudandis + maioribus meis corrupisti nec segniorem ad respondendum reddidisti. Quorum + facta quem ad modum, quaeso, interpretaris? Sicine eos censes aut in armatum + hostem impetum fecisse aut in liberos atque in sanguinem suum tam crudelis + fuisse, nihil ut de utilitatibus, nihil ut de commodis suis cogitarent? At id + ne ferae quidem faciunt, ut ita ruant itaque turbent, ut earum motus et + impetus quo pertineant non intellegamus, tu tam egregios viros censes tantas + res gessisse sine causa?} + %{40} +\NewLipsumPar{Quae fuerit causa, mox videro; interea hoc tenebo, si ob aliquam + causam ista, quae sine dubio praeclara sunt, fecerint, virtutem iis per se + ipsam causam non fuisse. \textendash\space Torquem detraxit hosti. + \textendash\space Et quidem se texit, ne interiret. \textendash\space At + magnum periculum adiit. \textendash\space In oculis quidem exercitus. + \textendash\space Quid ex eo est consecutus? \textendash\space Laudem et + caritatem, quae sunt vitae sine metu degendae praesidia firmissima. + \textendash\space Filium morte multavit. \textendash\space Si sine causa, + nollem me ab eo ortum, tam inportuno tamque crudeli; sin, ut dolore suo + sanciret militaris imperii disciplinam exercitumque in gravissimo bello + animadversionis metu contineret, saluti prospexit civium, qua intellegebat + contineri suam. Atque haec ratio late patet.} + %{41} +\NewLipsumPar{In quo enim maxime consuevit iactare vestra se oratio, tua + praesertim, qui studiose antiqua persequeris, claris et fortibus viris + commemorandis eorumque factis non emolumento aliquo, sed ipsius honestatis + decore laudandis, id totum evertitur eo delectu rerum, quem modo dixi, + constituto, ut aut voluptates omittantur maiorum voluptatum adipiscendarum + causa aut dolores suscipiantur maiorum dolorum effugiendorum gratia.} + %{42} +\NewLipsumPar{Sed de clarorum hominum factis illustribus et gloriosis satis + hoc loco dictum sit. Erit enim iam de omnium virtutum cursu ad voluptatem + proprius disserendi locus. Nunc autem explicabo, voluptas ipsa quae qualisque + sit, ut tollatur error omnis imperitorum intellegaturque ea, quae voluptaria, + delicata, mollis habeatur disciplina, quam gravis, quam continens, quam severa + sit. Non enim hanc solam sequimur, quae suavitate aliqua naturam ipsam movet + et cum iucunditate quadam percipitur sensibus, sed maximam voluptatem illam + habemus, quae percipitur omni dolore detracto, nam quoniam, cum privamur + dolore, ipsa liberatione et vacuitate omnis molestiae gaudemus, omne autem id, + quo gaudemus, voluptas est, ut omne, quo offendimur, dolor, doloris omnis + privatio recte nominata est voluptas. Ut enim, cum cibo et potione fames + sitisque depulsa est, ipsa detractio molestiae consecutionem affert + voluptatis, sic in omni re doloris amotio successionem efficit voluptatis.} + %{43} +\NewLipsumPar{Itaque non placuit Epicuro medium esse quiddam inter dolorem et + voluptatem; illud enim ipsum, quod quibusdam medium videretur, cum omni dolore + careret, non modo voluptatem esse, verum etiam summam voluptatem. Quisquis + enim sentit, quem ad modum sit affectus, eum necesse est aut in voluptate esse + aut in dolore. Omnis autem privatione doloris putat Epicurus terminari summam + voluptatem, ut postea variari voluptas distinguique possit, augeri + amplificarique non possit.} + %{44} +\NewLipsumPar{At etiam Athenis, ut e patre audiebam facete et urbane Stoicos + irridente, statua est in Ceramico Chrysippi sedentis porrecta manu, quae manus + significet illum in hae esse rogatiuncula delectatum: \textquoteleft + Numquidnam manus tua sic affecta, quem ad modum affecta nunc est, + desiderat?\textquoteright\space \textendash\space Nihil sane. + \textendash\space\textquoteleft At, si voluptas esset bonum, + desideraret.\textquoteright\space\textendash\space Ita credo. + \textendash\space\textquoteleft Non est igitur voluptas + bonum.\textquoteright\space Hoc ne statuam quidem dicturam pater aiebat, si + loqui posset. Conclusum est enim contra Cyrenaicos satis acute, nihil ad + Epicurum. Nam si ea sola voluptas esset, quae quasi titillaret sensus, ut ita + dicam, et ad eos cum suavitate afflueret et illaberetur, nec manus esse + contenta posset nec ulla pars vacuitate doloris sine iucundo motu voluptatis. + Sin autem summa voluptas est, ut Epicuro placet, nihil dolere, primum tibi + recte, Chrysippe, concessum est nihil desiderare manum, cum ita esset affecta, + secundum non recte, si voluptas esset bonum, fuisse desideraturam. Idcirco + enim non desideraret, quia, quod dolore caret, id in voluptate est.} + %{45} +\NewLipsumPar{Extremum autem esse bonorum voluptatem ex hoc facillime perspici + potest: Constituamus aliquem magnis, multis, perpetuis fruentem et animo et + corpore voluptatibus nullo dolore nec impediente nec inpendente, quem tandem + hoc statu praestabiliorem aut magis expetendum possimus dicere? Inesse enim + necesse est in eo, qui ita sit affectus, et firmitatem animi nec mortem nec + dolorem timentis, quod mors sensu careat, dolor in longinquitate levis, in + gravitate brevis soleat esse, ut eius magnitudinem celeritas, diuturnitatem + allevatio consoletur.} + %{46} +\NewLipsumPar{Ad ea cum accedit, ut neque divinum numen horreat nec + praeteritas voluptates effluere patiatur earumque assidua recordatione + laetetur, quid est, quod huc possit, quod melius sit, accedere? Statue contra + aliquem confectum tantis animi corporisque doloribus, quanti in hominem maximi + cadere possunt, nulla spe proposita fore levius aliquando, nulla praeterea + neque praesenti nec expectata voluptate, quid eo miserius dici aut fingi + potest? Quodsi vita doloribus referta maxime fugienda est, summum profecto + malum est vivere cum dolore, cui sententiae consentaneum est ultimum esse + bonorum eum voluptate vivere. Nec enim habet nostra mens quicquam, ubi + consistat tamquam in extremo, omnesque et metus et aegritudines ad dolorem + referuntur, nec praeterea est res ulla, quae sua natura aut sollicitare possit + aut angere.} + %{47} +\NewLipsumPar{Praeterea et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum + initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore. Quod cum ita sit, + perspicuum est omnis rectas res atque laudabilis eo referri, ut cum voluptate + vivatur. Quoniam autem id est vel summum bonorum vel ultimum vel extremum + \textendash\space quod Graeci [\ldots] nominant \textendash, quod ipsum nullam + ad aliam rem, ad id autem res referuntur omnes, fatendum est summum esse bonum + iucunde vivere.} + %{48} +\NewLipsumPar{Id qui in una virtute ponunt et splendore nominis capti quid + natura postulet non intellegunt, errore maximo, si Epicurum audire voluerint, + liberabuntur: istae enim vestrae eximiae pulchraeque virtutes nisi voluptatem + efficerent, quis eas aut laudabilis aut expetendas arbitraretur? Ut enim + medicorum scientiam non ipsius artis, sed bonae valetudinis causa probamus, et + gubernatoris ars, quia bene navigandi rationem habet, utilitate, non arte + laudatur, sic sapientia, quae ars vivendi putanda est, non expeteretur, si + nihil efficeret; nunc expetitur, quod est tamquam artifex conquirendae et + comparandae voluptatis \textendash} + %{49} +\NewLipsumPar{Quam autem ego dicam voluptatem, iam videtis, ne invidia verbi + labefactetur oratio mea \textendash. Nam cum ignoratione rerum bonarum et + malarum maxime hominum vita vexetur, ob eumque errorem et voluptatibus maximis + saepe priventur et durissimis animi doloribus torqueantur, sapientia est + adhibenda, quae et terroribus cupiditatibusque detractis et omnium falsarum + opinionum temeritate derepta certissimam se nobis ducem praebeat ad + voluptatem. Sapientia enim est una, quae maestitiam pellat ex animis, quae nos + exhorrescere metu non sinat. Qua praeceptrice in tranquillitate vivi potest + omnium cupiditatum ardore restincto. Cupiditates enim sunt insatiabiles, quae + non modo singulos homines, sed universas familias evertunt, totam etiam + labefactant saepe rem publicam.} + %{50} +\NewLipsumPar{Ex cupiditatibus odia, discidia, discordiae, seditiones, bella + nascuntur, nec eae se foris solum iactant nec tantum in alios caeco impetu + incurrunt, sed intus etiam in animis inclusae inter se dissident atque + discordant, ex quo vitam amarissimam necesse est effici, ut sapiens solum + amputata circumcisaque inanitate omni et errore naturae finibus contentus sine + aegritudine possit et sine metu vivere.} + %{51} +\NewLipsumPar{Quae est enim aut utilior aut ad bene vivendum aptior partitio + quam illa, qua est usus Epicurus? Qui unum genus posuit earum cupiditatum, + quae essent et naturales et necessariae, alterum, quae naturales essent nec + tamen necessariae, tertium, quae nec naturales nec necessariae. Quarum ea + ratio est, ut necessariae nec opera multa nec impensa expleantur; ne naturales + quidem multa desiderant, propterea quod ipsa natura divitias, quibus contenta + sit, et parabilis et terminatas habet; inanium autem cupiditatum nec modus + ullus nec finis inveniri potest.} + %{52} +\NewLipsumPar{Quodsi vitam omnem perturbari videmus errore et inscientia, + sapientiamque esse solam, quae nos a libidinum impetu et a formidinum terrore + vindicet et ipsius fortunae modice ferre doceat iniurias et omnis monstret + vias, quae ad quietem et ad tranquillitatem ferant, quid est cur dubitemus + dicere et sapientiam propter voluptates expetendam et insipientiam propter + molestias esse fugiendam?} + %{53} +\NewLipsumPar{Eademque ratione ne temperantiam quidem propter se expetendam + esse dicemus, sed quia pacem animis afferat et eos quasi concordia quadam + placet ac leniat. Temperantia est enim, quae in rebus aut expetendis aut + fugiendis ut rationem sequamur monet. Nec enim satis est iudicare quid + faciendum non faciendumve sit, sed stare etiam oportet in eo, quod sit + iudicatum. Plerique autem, quod tenere atque servare id, quod ipsi statuerunt, + non possunt, victi et debilitati obiecta specie voluptatis tradunt se + libidinibus constringendos nec quid eventurum sit provident ob eamque causam + propter voluptatem et parvam et non necessariam et quae vel aliter pararetur + et qua etiam carere possent sine dolore tum in morbos gravis, tum in damna, + tum in dedecora incurrunt, saepe etiam legum iudiciorumque poenis obligantur.} + %{54} +\NewLipsumPar{Qui autem ita frui volunt voluptatibus, ut nulli propter eas + consequantur dolores, et qui suum iudicium retinent, ne voluptate victi + faciant id, quod sentiant non esse faciendum, ii voluptatem maximam + adipiscuntur praetermittenda voluptate. Idem etiam dolorem saepe perpetiuntur, + ne, si id non faciant, incidant in maiorem. Ex quo intellegitur nec + intemperantiam propter se esse fugiendam temperantiamque expetendam, non quia + voluptates fugiat, sed quia maiores consequatur.} + %{55} +\NewLipsumPar{Eadem fortitudinis ratio reperietur. Nam neque laborum + perfunctio neque perpessio dolorum per se ipsa allicit nec patientia nec + assiduitas nec vigiliae nec ea ipsa, quae laudatur, industria, ne fortitudo + quidem, sed ista sequimur, ut sine cura metuque vivamus animumque et corpus, + quantum efficere possimus, molestia liberemus. Ut enim mortis metu omnis + quietae vitae status perturbatur, et ut succumbere doloribus eosque humili + animo inbecilloque ferre miserum est, ob eamque debilitatem animi multi + parentes, multi amicos, non nulli patriam, plerique autem se ipsos penitus + perdiderunt, sic robustus animus et excelsus omni est liber cura et angore, + cum et mortem contemnit, qua qui affecti sunt in eadem causa sunt, qua ante + quam nati, et ad dolores ita paratus est, ut meminerit maximos morte finiri, + parvos multa habere intervalla requietis, mediocrium nos esse dominos, ut, si + tolerabiles sint, feramus, si minus, animo aequo e vita, cum ea non placeat, + tamquam e theatro exeamus. Quibus rebus intellegitur nec timiditatem + ignaviamque vituperari nec fortitudinem patientiamque laudari suo nomine, sed + illas reici, quia dolorem pariant, has optari, quia voluptatem.} + %{56} +\NewLipsumPar{Iustitia restat, ut de omni virtute sit dictum. Sed similia fere + dici possunt. Ut enim sapientiam, temperantiam, fortitudinem copulatas esse + docui cum voluptate, ut ab ea nullo modo nec divelli nec distrahi possint, sic + de iustitia iudicandum est, quae non modo numquam nocet cuiquam, sed contra + semper afficit cum vi sua atque natura, quod tranquillat animos, tum spe nihil + earum rerum defuturum, quas natura non depravata desiderat. [et] quem ad modum + temeritas et libido et ignavia semper animum excruciant et semper sollicitant + turbulentaeque sunt, sic [inprobitas si] cuius in mente consedit, hoc ipso, + quod adest, turbulenta est; si vero molita quippiam est, quamvis occulte + fecerit, numquam tamen id confidet fore semper occultum. Plerumque improborum + facta primo suspicio insequitur, dein sermo atque fama, tum accusator, tum + iudex;} + %{57} +\NewLipsumPar{Multi etiam, ut te consule, ipsi se indicaverunt. Quodsi qui + satis sibi contra hominum conscientiam saepti esse et muniti videntur, deorum + tamen horrent easque ipsas sollicitudines, quibus eorum animi noctesque + diesque exeduntur, a diis inmortalibus supplicii causa importari putant. Quae + autem tanta ex improbis factis ad minuendas vitae molestias accessio potest + fieri, quanta ad augendas, cum conscientia factorum, tum poena legum odioque + civium? Et tamen in quibusdam neque pecuniae modus est neque honoris neque + imperii nec libidinum nec epularum nec reliquarum cupiditatum, quas nulla + praeda umquam improbe parta minuit, [sed] potius inflammat, ut coercendi magis + quam dedocendi esse videantur.} + %{58} +\NewLipsumPar{Invitat igitur vera ratio bene sanos ad iustitiam, aequitatem, + fidem, neque homini infanti aut inpotenti iniuste facta conducunt, qui nec + facile efficere possit, quod conetur, nec optinere, si effecerit, et opes vel + fortunae vel ingenii liberalitati magis conveniunt, qua qui utuntur, + benivolentiam sibi conciliant et, quod aptissimum est ad quiete vivendum, + caritatem, praesertim cum omnino nulla sit causa peccandi.} + %{59} +\NewLipsumPar{Quae enim cupiditates a natura proficiscuntur, facile explentur + sine ulla iniuria, quae autem inanes sunt, iis parendum non est. Nihil enim + desiderabile concupiscunt, plusque in ipsa iniuria detrimenti est quam in iis + rebus emolumenti, quae pariuntur iniuria. Itaque ne iustitiam quidem recte + quis dixerit per se ipsam optabilem, sed quia iucunditatis vel plurimum + afferat. Nam diligi et carum esse iucundum est propterea, quia tutiorem vitam + et voluptatem pleniorem efficit. Itaque non ob ea solum incommoda, quae + eveniunt inprobis, fugiendam inprobitatem putamus, sed multo etiam magis, + quod, cuius in animo versatur, numquam sinit eum respirare, numquam + adquiescere.} + %{60} +\NewLipsumPar{Quodsi ne ipsarum quidem virtutum laus, in qua maxime ceterorum + philosophorum exultat oratio, reperire exitum potest, nisi derigatur ad + voluptatem, voluptas autem est sola, quae nos vocet ad se et alliciat suapte + natura, non potest esse dubium, quin id sit summum atque extremum bonorum + omnium, beateque vivere nihil aliud sit nisi cum voluptate vivere.} + %{61} +\NewLipsumPar{Huic certae stabilique sententiae quae sint coniuncta explicabo + brevi. Nullus in ipsis error est finibus bonorum et malorum, id est in + voluptate aut in dolore, sed in his rebus peccant, cum e quibus haec + efficiantur ignorant. Animi autem voluptates et dolores nasci fatemur e + corporis voluptatibus et doloribus \textendash\space itaque concedo, quod modo + dicebas, cadere causa, si qui e nostris aliter existimant, quos quidem video + esse multos, sed imperitos \textendash, quamquam autem et laetitiam nobis + voluptas animi et molestiam dolor afferat, eorum tamen utrumque et ortum esse + e corpore et ad corpus referri, nec ob eam causam non multo maiores esse et + voluptates et dolores animi quam corporis. Nam corpore nihil nisi praesens et + quod adest sentire possumus, animo autem et praeterita et futura. Ut enim + aeque doleamus animo, cum corpore dolemus, fieri tamen permagna accessio + potest, si aliquod aeternum et infinitum impendere malum nobis opinemur. Quod + idem licet transferre in voluptatem, ut ea maior sit, si nihil tale metuamus.} + %{62} +\NewLipsumPar{Iam illud quidem perspicuum est, maximam animi aut voluptatem + aut molestiam plus aut ad beatam aut ad miseram vitam afferre momenti quam + eorum utrumvis, si aeque diu sit in corpore. Non placet autem detracta + voluptate aegritudinem statim consequi, nisi in voluptatis locum dolor forte + successerit, at contra gaudere nosmet omittendis doloribus, etiamsi voluptas + ea, quae sensum moveat, nulla successerit, eoque intellegi potest quanta + voluptas sit non dolere.} + %{63} +\NewLipsumPar{Sed ut iis bonis erigimur, quae expectamus, sic laetamur iis, + quae recordamur. Stulti autem malorum memoria torquentur, sapientes bona + praeterita grata recordatione renovata delectant. Est autem situm in nobis ut + et adversa quasi perpetua oblivione obruamus et secunda iucunde ac suaviter + meminerimus. Sed cum ea, quae praeterierunt, acri animo et attento intuemur, + tum fit ut aegritudo sequatur, si illa mala sint, laetitia, si bona.} + %{64} +\NewLipsumPar{O praeclaram beate vivendi et apertam et simplicem et directam + viam! Cum enim certe nihil homini possit melius esse quam vacare omni dolore + et molestia perfruique maximis et animi et corporis voluptatibus, videtisne + quam nihil praetermittatur quod vitam adiuvet, quo facilius id, quod + propositum est, summum bonum consequamur? Clamat Epicurus, is quem vos nimis + voluptatibus esse deditum dicitis; non posse iucunde vivi, nisi sapienter, + honeste iusteque vivatur, nec sapienter, honeste, iuste, nisi iucunde.} + %{65} +\NewLipsumPar{Neque enim civitas in seditione beata esse potest nec in + discordia dominorum domus; quo minus animus a se ipse dissidens secumque + discordans gustare partem ullam liquidae voluptatis et liberae potest. Atqui + pugnantibus et contrariis studiis consiliisque semper utens nihil quieti + videre, nihil tranquilli potest.} + %{66} +\NewLipsumPar{Quodsi corporis gravioribus morbis vitae iucunditas impeditur, + quanto magis animi morbis impediri necesse est! Animi autem morbi sunt + cupiditates inmensae et inanes divitiarum, gloriae, dominationis, + libidinosarum etiam voluptatum. Accedunt aegritudines, molestiae, maerores, + qui exedunt animos conficiuntque curis hominum non intellegentium nihil + dolendum esse animo, quod sit a dolore corporis praesenti futurove seiunctum. + Nec vero quisquam stultus non horum morborum aliquo laborat, nemo igitur est + non miser.} + %{67} +\NewLipsumPar{Accedit etiam mors, quae quasi saxum Tantalo semper impendet, + tum superstitio, qua qui est imbutus quietus esse numquam potest. Praeterea + bona praeterita non meminerunt, praesentibus non fruuntur, futura modo + expectant, quae quia certa esse non possunt, conficiuntur et angore et metu + maximeque cruciantur, cum sero sentiunt frustra se aut pecuniae studuisse aut + imperiis aut opibus aut gloriae. Nullas enim consequuntur voluptates, quarum + potiendi spe inflammati multos labores magnosque susceperant.} + %{68} +\NewLipsumPar{Ecce autem alii minuti et angusti aut omnia semper desperantes + aut malivoli, invidi, difficiles, lucifugi, maledici, monstruosi, alii autem + etiam amatoriis levitatibus dediti, alii petulantes, alii audaces, protervi, + idem intemperantes et ignavi, numquam in sententia permanentes, quas ob causas + in eorum vita nulla est intercapedo molestiae. Igitur neque stultorum quisquam + beatus neque sapientium non beatus. Multoque hoc melius nos veriusque quam + Stoici. Illi enim negant esse bonum quicquam nisi nescio quam illam umbram, + quod appellant honestum non tam solido quam splendido nomine, virtutem autem + nixam hoc honesto nullam requirere voluptatem atque ad beate vivendum se ipsa + esse contentam.} + %{69} +\NewLipsumPar{Sed possunt haec quadam ratione dici non modo non repugnantibus, + verum etiam approbantibus nobis. Sic enim ab Epicuro sapiens semper beatus + inducitur: finitas habet cupiditates, neglegit mortem, de diis inmortalibus + sine ullo metu vera sentit, non dubitat, si ita melius sit, migrare de vita. + His rebus instructus semper est in voluptate. Neque enim tempus est ullum, quo + non plus voluptatum habeat quam dolorum. Nam et praeterita grate meminit et + praesentibus ita potitur, ut animadvertat quanta sint ea quamque iucunda, + neque pendet ex futuris, sed expectat illa, fruitur praesentibus ab iisque + vitiis, quae paulo ante collegi, abest plurimum et, cum stultorum vitam cum + sua comparat, magna afficitur voluptate. Dolores autem si qui incurrunt, + numquam vim tantam habent, ut non plus habeat sapiens, quod gaudeat, quam quod + angatur.} + %{70} +\NewLipsumPar{Optime vero Epicurus, quod exiguam dixit fortunam intervenire + sapienti maximasque ab eo et gravissimas res consilio ipsius et ratione + administrari neque maiorem voluptatem ex infinito tempore aetatis percipi + posse, quam ex hoc percipiatur, quod videamus esse finitum. In dialectica + autem vestra nullam existimavit esse nec ad melius vivendum nec ad commodius + disserendum viam. In physicis plurimum posuit. Ea scientia et verborum vis et + natura orationis et consequentium repugnantiumve ratio potest perspici. Omnium + autem rerum natura cognita levamur superstitione, liberamur mortis metu, non + conturbamur ignoratione rerum, e qua ipsa horribiles existunt saepe + formidines. Denique etiam morati melius erimus, cum didicerimus quid natura + desideret. Tum vero, si stabilem scientiam rerum tenebimus, servata illa, quae + quasi delapsa de caelo est ad cognitionem omnium, regula, ad quam omnia + iudicia rerum dirigentur, numquam ullius oratione victi sententia desistemus.} + %{71} +\NewLipsumPar{Nisi autem rerum natura perspecta erit, nullo modo poterimus + sensuum iudicia defendere. Quicquid porro animo cernimus, id omne oritur a + sensibus; qui si omnes veri erunt, ut Epicuri ratio docet, tum denique poterit + aliquid cognosci et percipi. Quos qui tollunt et nihil posse percipi dicunt, + ii remotis sensibus ne id ipsum quidem expedire possunt, quod disserunt. + Praeterea sublata cognitione et scientia tollitur omnis ratio et vitae + degendae et rerum gerendarum. Sic e physicis et fortitudo sumitur contra + mortis timorem et constantia contra metum religionis et sedatio animi omnium + rerum occultarum ignoratione sublata et moderatio natura cupiditatum + generibusque earum explicatis, et, ut modo docui, cognitionis regula et + iudicio ab eadem illa constituto veri a falso distinctio traditur.} + %{72} +\NewLipsumPar{Restat locus huic disputationi vel maxime necessarius de + amicitia, quam, si voluptas summum sit bonum, affirmatis nullam omnino fore. + De qua Epicurus quidem ita dicit, omnium rerum, quas ad beate vivendum + sapientia comparaverit, nihil esse maius amicitia, nihil uberius, nihil + iucundius. Nec vero hoc oratione solum, sed multo magis vita et factis et + moribus comprobavit. Quod quam magnum sit fictae veterum fabulae declarant, in + quibus tam multis tamque variis ab ultima antiquitate repetitis tria vix + amicorum paria reperiuntur, ut ad Orestem pervenias profectus a Theseo. At + vero Epicurus una in domo, et ea quidem angusta, quam magnos quantaque amoris + conspiratione consentientis tenuit amicorum greges! Quod fit etiam nunc ab + Epicureis. Sed ad rem redeamus; de hominibus dici non necesse est.} + %{73} +\NewLipsumPar{Tribus igitur modis video esse a nostris de amicitia disputatum. + Alii cum eas voluptates, quae ad amicos pertinerent, negarent esse per se + ipsas tam expetendas, quam nostras expeteremus, quo loco videtur quibusdam + stabilitas amicitiae vacillare, tuentur tamen eum locum seque facile, ut mihi + videtur, expediunt. Ut enim virtutes, de quibus ante dictum est, sic amicitiam + negant posse a voluptate discedere. Nam cum solitudo et vita sine amicis + insidiarum et metus plena sit, ratio ipsa monet amicitias comparare, quibus + partis confirmatur animus et a spe pariendarum voluptatum seiungi non potest.} + %{74} +\NewLipsumPar{Atque ut odia, invidiae, despicationes adversantur voluptatibus, + sic amicitiae non modo fautrices fidelissimae, sed etiam effectrices sunt + voluptatum tam amicis quam sibi, quibus non solum praesentibus fruuntur, sed + etiam spe eriguntur consequentis ac posteri temporis. Quod quia nullo modo + sine amicitia firmam et perpetuam iucunditatem vitae tenere possumus neque + vero ipsam amicitiam tueri, nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus, + idcirco et hoc ipsum efficitur in amicitia, et amicitia cum voluptate + conectitur. Nam et laetamur amicorum laetitia aeque atque nostra et pariter + dolemus angoribus.} + %{75} +\NewLipsumPar{Quocirca eodem modo sapiens erit affectus erga amicum, quo in se + ipsum, quosque labores propter suam voluptatem susciperet, eosdem suscipiet + propter amici voluptatem. Quaeque de virtutibus dicta sunt, quem ad modum eae + semper voluptatibus inhaererent, eadem de amicitia dicenda sunt. Praeclare + enim Epicurus his paene verbis: \textquoteleft Eadem\textquoteright, inquit, + \textquoteleft scientia confirmavit animum, ne quod aut sempiternum aut + diuturnum timeret malum, quae perspexit in hoc ipso vitae spatio amicitiae + praesidium esse firmissimum.\textquoteright} + %{76} +\NewLipsumPar{Sunt autem quidam Epicurei timidiores paulo contra vestra + convicia, sed tamen satis acuti, qui verentur ne, si amicitiam propter nostram + voluptatem expetendam putemus, tota amicitia quasi claudicare videatur. Itaque + primos congressus copulationesque et consuetudinum instituendarum voluntates + fieri propter voluptatem; cum autem usus progrediens familiaritatem effecerit, + tum amorem efflorescere tantum, ut, etiamsi nulla sit utilitas ex amicitia, + tamen ipsi amici propter se ipsos amentur. Etenim si loca, si fana, si urbes, + si gymnasia, si campum, si canes, si equos, si ludicra exercendi aut venandi + consuetudine adamare solemus, quanto id in hominum consuetudine facilius fieri + poterit et iustius?} + %{77} +\NewLipsumPar{Sunt autem, qui dicant foedus esse quoddam sapientium, ut ne + minus amicos quam se ipsos diligant. Quod et posse fieri intellegimus et saepe + etiam videmus, et perspicuum est nihil ad iucunde vivendum reperiri posse, + quod coniunctione tali sit aptius. Quibus ex omnibus iudicari potest non modo + non impediri rationem amicitiae, si summum bonum in voluptate ponatur, sed + sine hoc institutionem omnino amicitiae non posse reperiri.} + %{78} +\NewLipsumPar{Quapropter si ea, quae dixi, sole ipso illustriora et clariora + sunt, si omnia dixi hausta e fonte naturae, si tota oratio nostra omnem sibi + fidem sensibus confirmat, id est incorruptis atque integris testibus, si + infantes pueri, mutae etiam bestiae paene loquuntur magistra ac duce natura + nihil esse prosperum nisi voluptatem, nihil asperum nisi dolorem, de quibus + neque depravate iudicant neque corrupte, nonne ei maximam gratiam habere + debemus, qui hac exaudita quasi voce naturae sic eam firme graviterque + comprehenderit, ut omnes bene sanos in viam placatae, tranquillae, quietae, + beatae vitae deduceret? Qui quod tibi parum videtur eruditus, ea causa est, + quod nullam eruditionem esse duxit, nisi quae beatae vitae disciplinam + iuvaret.} + %{79} +\NewLipsumPar{An ille tempus aut in poetis evolvendis, ut ego et Triarius te + hortatore facimus, consumeret, in quibus nulla solida utilitas omnisque + puerilis est delectatio, aut se, ut Plato, in musicis, geometria, numeris, + astris contereret, quae et a falsis initiis profecta vera esse non possunt et, + si essent vera, nihil afferrent, quo iucundius, id est quo melius viveremus, + eas ergo artes persequeretur, vivendi artem tantam tamque et operosam et + perinde fructuosam relinqueret? Non ergo Epicurus ineruditus, sed ii indocti, + qui, quae pueros non didicisse turpe est, ea putant usque ad senectutem esse + discenda.} + %{80} +\NewLipsumPar{Quae cum dixisset, Explicavi, inquit, sententiam meam, et eo + quidem consilio, tuum iudicium ut cognoscerem, quoniam mihi ea facultas, ut id + meo arbitratu facerem, ante hoc tempus numquam est data.} + %{81} +\NewLipsumPar{Hic cum uterque me intueretur seseque ad audiendum significarent + paratos, Primum, inquam, deprecor, ne me tamquam philosophum putetis scholam + vobis aliquam explicaturum, quod ne in ipsis quidem philosophis magnopere + umquam probavi. Quando enim Socrates, qui parens philosophiae iure dici + potest, quicquam tale fecit? Eorum erat iste mos qui tum sophistae + nominabantur, quorum e numero primus est ausus Leontinus Gorgias in conventu + poscere quaestionem, id est iubere dicere, qua de re quis vellet audire. Audax + negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad + philosophos nostros esset.} + %{82} +\NewLipsumPar{Sed et illum, quem nominavi, et ceteros sophistas, ut e Platone + intellegi potest, lusos videmus a Socrate. Is enim percontando atque + interrogando elicere solebat eorum opiniones, quibuscum disserebat, ut ad ea, + quae ii respondissent, si quid videretur, diceret. Qui mos cum a posterioribus + non esset retentus, Arcesilas eum revocavit instituitque ut ii, qui se audire + vellent, non de se quaererent, sed ipsi dicerent, quid sentirent; quod cum + dixissent, ille contra. Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant + sententiam suam. Apud ceteros autem philosophos, qui quaesivit aliquid, tacet; + quod quidem iam fit etiam in Academia. Ubi enim is, qui audire vult, ita + dixit: \textquoteleft Voluptas mihi videtur esse summum bonum\textquoteright, + perpetua oratione contra disputatur, ut facile intellegi possit eos, qui + aliquid sibi videri dicant, non ipsos in ea sententia esse, sed audire velle + contraria.} + %{83} +\NewLipsumPar{Nos commodius agimus. Non enim solum Torquatus dixit quid + sentiret, sed etiam cur. Ego autem arbitror, quamquam admodum delectatus sum + eius oratione perpetua, tamen commodius, cum in rebus singulis insistas et + intellegas quid quisque concedat, quid abnuat, ex rebus concessis concludi + quod velis et ad exitum perveniri. Cum enim fertur quasi torrens oratio, + quamvis multa cuiusque modi rapiat, nihil tamen teneas, nihil apprehendas, + nusquam orationem rapidam coerceas. Omnis autem in quaerendo, quae via quadam + et ratione habetur, oratio praescribere primum debet ut quibusdam in formulis + ea res agetur, ut, inter quos disseritur, conveniat quid sit id, de quo + disseratur.} + %{84} +\NewLipsumPar{Hoc positum in Phaedro a Platone probavit Epicurus sensitque in + omni disputatione id fieri oportere. Sed quod proximum fuit non vidit. Negat + enim definiri rem placere, sine quo fieri interdum non potest, ut inter eos, + qui ambigunt, conveniat quid sit id, de quo agatur, velut in hoc ipso, de quo + nunc disputamus. Quaerimus enim finem bonorum. Possumusne hic scire qualis + sit, nisi contulerimus inter nos, cum finem bonorum dixerimus, quid finis, + quid etiam sit ipsum bonum?} + %{85} +\NewLipsumPar{Atqui haec patefactio quasi rerum opertarum, cum quid quidque + sit aperitur, definitio est. Qua tu etiam inprudens utebare non numquam. Nam + hunc ipsum sive finem sive extremum sive ultimum definiebas id esse, quo + omnia, quae recte fierent, referrentur neque id ipsum usquam referretur. + Praeclare hoc quidem. Bonum ipsum etiam quid esset, fortasse, si opus fuisset, + definisses aut quod esset natura adpetendum aut quod prodesset aut quod + iuvaret aut quod liberet modo. Nunc idem, nisi molestum est, quoniam tibi non + omnino displicet definire et id facis, cum vis, velim definias quid sit + voluptas, de quo omnis haec quaestio est.} + %{86} +\NewLipsumPar{Quis, quaeso, inquit, est, qui quid sit voluptas nesciat, aut + qui, quo magis id intellegat, definitionem aliquam desideret? Me ipsum esse + dicerem, inquam, nisi mihi viderer habere bene cognitam voluptatem et satis + firme conceptam animo atque comprehensam. Nunc autem dico ipsum Epicurum + nescire et in eo nutare eumque, qui crebro dicat diligenter oportere exprimi + quae vis subiecta sit vocibus, non intellegere interdum, quid sonet haec vox + voluptatis, id est quae res huic voci subiciatur. Tum ille ridens: Hoc vero, + inquit, optimum, ut is, qui finem rerum expetendarum voluptatem esse dicat, id + extremum, id ultimum bonorum, id ipsum quid et quale sit, nesciat! Atqui, + inquam, aut Epicurus quid sit voluptas aut omnes mortales, qui ubique sunt, + nesciunt. Quonam, inquit, modo? Quia voluptatem hanc esse sentiunt omnes, quam + sensus accipiens movetur et iucunditate quadam perfunditur.} + %{87} +\NewLipsumPar{Quid ergo? Istam voluptatem, inquit, Epicurus ignorat? Non + semper, inquam; nam interdum nimis etiam novit, quippe qui testificetur ne + intellegere quidem se posse ubi sit aut quod sit ullum bonum praeter illud, + quod cibo et potione et aurium delectatione et obscena voluptate capiatur. An + haec ab eo non dicuntur? Quasi vero me pudeat, inquit, istorum, aut non possim + quem ad modum ea dicantur ostendere! Ego vero non dubito, inquam, quin facile + possis, nec est quod te pudeat sapienti adsentiri, qui se unus, quod sciam, + sapientem profiteri sit ausus. Nam Metrodorum non puto ipsum professum, sed, + cum appellaretur ab Epicuro, repudiare tantum beneficium noluisse; septem + autem illi non suo, sed populorum suffragio omnium nominati sunt.} + %{88} +\NewLipsumPar{Verum hoc loco sumo verbis his eandem certe vim voluptatis + Epicurum nosse quam ceteros. Omnes enim iucundum motum, quo sensus hilaretur. + Graece [\ldots], Latine voluptatem vocant. Quid est igitur, inquit, quod + requiras? Dicam, inquam, et quidem discendi causa magis, quam quo te aut + Epicurum reprehensum velim. Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid + attuleris, quam te reprehenderim. Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius + quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere? Teneo, inquit, + finem illi videri nihil dolere. Quid? Idem iste, inquam, de voluptate quid + sentit?} + %{89} +\NewLipsumPar{Negat esse eam, inquit, propter se expetendam. Aliud igitur esse + censet gaudere, aliud non dolere. Et quidem, inquit, vehementer errat; nam, ut + paulo ante docui, augendae voluptatis finis est doloris omnis amotio. Non + dolere, inquam, istud quam vim habeat postea videro; aliam vero vim voluptatis + esse, aliam nihil dolendi, nisi valde pertinax fueris, concedas necesse est. + Atqui reperies, inquit, in hoc quidem pertinacem; dici enim nihil potest + verius. Estne, quaeso, inquam, sitienti in bibendo voluptas? Quis istud + possit, inquit, negare? Eademne, quae restincta siti? Immo alio genere; + restincta enim sitis stabilitatem voluptatis habet, inquit, illa autem + voluptas ipsius restinctionis in motu est. Cur igitur, inquam, res tam + dissimiles eodem nomine appellas?} + %{90} +\NewLipsumPar{Quid paulo ante, inquit, dixerim nonne meministi, cum omnis + dolor detractus esset, variari, non augeri voluptatem? Memini vero, inquam; + sed tu istuc dixti bene Latine, parum plane. Varietas enim Latinum verbum est, + idque proprie quidem in disparibus coloribus dicitur, sed transfertur in multa + disparia: varium poema, varia oratio, varii mores, varia fortuna, voluptas + etiam varia dici solet, cum percipitur e multis dissimilibus rebus dissimilis + efficientibus voluptates. Eam si varietatem diceres, intellegerem, ut etiam + non dicente te intellego; ista varietas quae sit non satis perspicio, quod + ais, cum dolore careamus, tum in summa voluptate nos esse, cum autem vescamur + iis rebus, quae dulcem motum afferant sensibus, tum esse in motu voluptatem, + qui faciat varietatem voluptatum, sed non augeri illam non dolendi voluptatem, + quam cur voluptatem appelles nescio.} + %{91} +\NewLipsumPar{An potest, inquit ille, quicquam esse suavius quam nihil dolere? + Immo sit sane nihil melius, inquam\textendash nondum enim id + quaero\textendash, num propterea idem voluptas est, quod, ut ita dicam, + indolentia? Plane idem, inquit, et maxima quidem, qua fieri nulla maior + potest. Quid dubitas igitur, inquam, summo bono a te ita constituto, ut id + totum in non dolendo sit, id tenere unum, id tueri, id defendere?} + %{92} +\NewLipsumPar{Quid enim necesse est, tamquam meretricem in matronarum coetum, + sic voluptatem in virtutum concilium adducere? Invidiosum nomen est, infame, + suspectum. Itaque hoc frequenter dici solet a vobis, non intellegere nos, quam + dicat Epicurus voluptatem. Quod quidem mihi si quando dictum est\textendash + est autem dictum non parum saepe\textendash, etsi satis clemens sum in + disputando, tamen interdum soleo subirasci. Egone non intellego, quid sit + [\ldots] Graece, Latine voluptas? Utram tandem linguam nescio? Deinde qui fit, + ut ego nesciam, sciant omnes, quicumque Epicurei esse voluerunt? Quod vestri + quidem vel optime disputant, nihil opus esse eum, qui philosophus futurus sit, + scire litteras. Itaque ut maiores nostri ab aratro adduxerunt Cincinnatum + illum, ut dictator esset, sic vos de pagis omnibus colligitis bonos illos + quidem viros, sed certe non pereruditos.} + %{93} +\NewLipsumPar{Ergo illi intellegunt quid Epicurus dicat, ego non intellego? Ut + scias me intellegere, primum idem esse dico voluptatem, quod ille [\ldots]. Et + quidem saepe quaerimus verbum Latinum par Graeco et quod idem valeat; hic + nihil fuit, quod quaereremus. Nullum inveniri verbum potest quod magis idem + declaret Latine, quod Graece, quam declarat voluptas. Huic verbo omnes, qui + ubique sunt, qui Latine sciunt, duas res subiciunt, laetitiam in animo, + commotionem suavem iucunditatis in corpore. Nam et ille apud Trabeam + \textquoteleft voluptatem animi nimiam\textquoteright\space laetitiam dicit + eandem, quam ille Caecilianus, qui \textquoteleft omnibus laetitiis + laetum\textquoteright\space esse se narrat. Sed hoc interest, quod voluptas + dicitur etiam in animo\textendash vitiosa res, ut Stoici putant, qui eam sic + definiunt: sublationem animi sine ratione opinantis se magno bono + frui\textendash, non dicitur laetitia nec gaudium in corpore.} + %{94} +\NewLipsumPar{In eo autem voluptas omnium Latine loquentium more ponitur, cum + percipitur ea, quae sensum aliquem moveat, iucunditas. Hanc quoque + iucunditatem, si vis, transfer in animum; iuvare enim in utroque dicitur, ex + eoque iucundum, modo intellegas inter illum, qui dicat: \textquoteleft Tanta + laetitia auctus sum, ut nihil constet\textquoteright, et eum, qui: + \textquoteleft Nunc demum mihi animus ardet\textquoteright, quorum alter + laetitia gestiat, alter dolore crucietur, esse illum medium: \textquoteleft + Quamquam haec inter nos nuper notitia admodum est\textquoteright, qui nec + laetetur nec angatur, itemque inter eum, qui potiatur corporis expetitis + voluptatibus, et eum, qui crucietur summis doloribus, esse eum, qui utroque + careat.} + %{95} +\NewLipsumPar{Satisne igitur videor vim verborum tenere, an sum etiam nunc vel + Graece loqui vel Latine docendus? Et tamen vide, ne, si ego non intellegam + quid Epicurus loquatur, cum Graece, ut videor, luculenter sciam, sit aliqua + culpa eius, qui ita loquatur, ut non intellegatur. Quod duobus modis sine + reprehensione fit, si aut de industria facias, ut Heraclitus, \textquoteleft + cognomento qui [\ldots] perhibetur, quia de natura nimis obscure + memoravit\textquoteright, aut cum rerum obscuritas, non verborum, facit ut non + intellegatur oratio, qualis est in Timaeo Platonis. Epicurus autem, ut opinor, + nec non vult, si possit, plane et aperte loqui, nec de re obscura, ut physici, + aut artificiosa, ut mathematici, sed de illustri et facili et iam in vulgus + pervagata loquitur. Quamquam non negatis nos intellegere quid sit voluptas, + sed quid ille dicat. E quo efficitur, non ut nos non intellegamus quae vis sit + istius verbi, sed ut ille suo more loquatur, nostrum neglegat.} + %{96} +\NewLipsumPar{Si enim idem dicit, quod Hieronymus, qui censet summum bonum + esse sine ulla molestia vivere, cur mavult dicere voluptatem quam vacuitatem + doloris, ut ille facit, qui quid dicat intellegit? Sin autem voluptatem putat + adiungendam eam, quae sit in motu\textendash sic enim appellat hanc dulcem: + \textquoteleft in motu\textquoteright, illam nihil dolentis \textquoteleft in + stabilitate\textquoteright\textendash, quid tendit? Cum efficere non possit ut + cuiquam, qui ipse sibi notus sit, hoc est qui suam naturam sensumque + perspexerit, vacuitas doloris et voluptas idem esse videatur. Hoc est vim + afferre, Torquate, sensibus, extorquere ex animis cognitiones verborum, quibus + inbuti sumus. Quis enim est, qui non videat haec esse in natura rerum tria? + Unum, cum in voluptate sumus, alterum, cum in dolore, tertium hoc, in quo nunc + equidem sum, credo item vos, nec in dolore nec in voluptate; ut in voluptate + sit, qui epuletur, in dolore, qui torqueatur. Tu autem inter haec tantam + multitudinem hominum interiectam non vides nec laetantium nec dolentium?} + %{97} +\NewLipsumPar{Non prorsus, inquit, omnisque, qui sine dolore sint, in + voluptate, et ea quidem summa, esse dico. Ergo in eadem voluptate eum, qui + alteri misceat mulsum ipse non sitiens, et eum, qui illud sitiens bibat? Tum + ille: Finem, inquit, interrogandi, si videtur, quod quidem ego a principio ita + me malle dixeram hoc ipsum providens, dialecticas captiones. Rhetorice igitur, + inquam, nos mavis quam dialectice disputare? Quasi vero, inquit, perpetua + oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit. Zenonis est, inquam, hoc + Stoici. Omnem vim loquendi, ut iam ante Aristoteles, in duas tributam esse + partes, rhetoricam palmae, dialecticam pugni similem esse dicebat, quod latius + loquerentur rhetores, dialectici autem compressius. Obsequar igitur voluntati + tuae dicamque, si potero, rhetorice, sed hac rhetorica philosophorum, non + nostra illa forensi, quam necesse est, cum populariter loquatur, esse interdum + paulo hebetiorem.} + %{98} +\NewLipsumPar{Sed dum dialecticam, Torquate, contemnit Epicurus, quae una + continet omnem et perspiciendi quid in quaque re sit scientiam et iudicandi + quale quidque sit et ratione ac via disputandi, ruit in dicendo, ut mihi + quidem videtur, nec ea, quae docere vult, ulla arte distinguit, ut haec ipsa, + quae modo loquebamur. Summum a vobis bonum voluptas dicitur. Aperiendum est + igitur, quid sit voluptas; aliter enim explicari, quod quaeritur, non potest. + Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Aut enim eam voluptatem tueretur, + quam Aristippus, id est, qua sensus dulciter ac iucunde movetur, quam etiam + pecudes, si loqui possent, appellarent voluptatem, aut, si magis placeret suo + more loqui, quam ut Omnes Danai atque Mycenenses. Attica pubes reliquique + Graeci, qui hoc anapaesto citantur, hoc non dolere solum voluptatis nomine + appellaret, illud Aristippeum contemneret, aut, si utrumque probaret, ut + probat, coniungeret doloris vacuitatem cum voluptate et duobus ultimis + uteretur.} + %{99} +\NewLipsumPar{Multi enim et magni philosophi haec ultima bonorum iuncta + fecerunt, ut Aristoteles virtutis usum cum vitae perfectae prosperitate + coniunxit, Callipho adiunxit ad honestatem voluptatem, Diodorus ad eandem + honestatem addidit vacuitatem doloris. Idem fecisset Epicurus, si sententiam + hanc, quae nunc Hieronymi est, coniunxisset cum Aristippi vetere sententia. + Illi enim inter se dissentiunt. Propterea singulis finibus utuntur et, cum + uterque Graece egregie loquatur, nec Aristippus, qui voluptatem summum bonum + dicit, in voluptate ponit non dolere, neque Hieronymus, qui summum bonum + statuit non dolere, voluptatis nomine umquam utitur pro illa indolentia, + quippe qui ne in expetendis quidem rebus numeret voluptatem.} + %{100} +\NewLipsumPar{Duae sunt enim res quoque, ne tu verba solum putes. Unum est + sine dolore esse, alterum cum voluptate. Vos ex his tam dissimilibus rebus non + modo nomen unum \textendash nam id facilius paterer\textendash, sed etiam rem + unam ex duabus facere conamini, quod fieri nullo modo potest. Hic, qui + utrumque probat, ambobus debuit uti, sicut facit re, neque tamen dividit + verbis. Cum enim eam ipsam voluptatem, quam eodem nomine omnes appellamus, + laudat locis plurimis, audet dicere ne suspicari quidem se ullum bonum + seiunctum ab illo Aristippeo genere voluptatis, atque ibi hoc dicit, ubi omnis + eius est oratio de summo bono. In alio vero libro, in quo breviter + comprehensis gravissimis sententiis quasi oracula edidisse sapientiae dicitur, + scribit his verbis, quae nota tibi profecto, Torquate, sunt\textendash quis + enim vestrum non edidicit Epicuri [\ldots], id est quasi maxime ratas, quia + gravissimae sint ad beate vivendum breviter enuntiatae sententiae?\textendash + animadverte igitur rectene hanc sententiam interpreter:} + %{101} +\NewLipsumPar{\textquoteleft Si ea, quae sunt luxuriosis efficientia + voluptatum, liberarent eos deorum et mortis et doloris metu docerentque qui + essent fines cupiditatum, nihil haberemus (quod reprehenderemus), cum undique + complerentur voluptatibus nec haberent ulla ex parte aliquid aut dolens aut + aegrum, id est autem malum.\textquoteright\space Hoc loco tenere se Triarius + non potuit. Obsecro, inquit, Torquate, haec dicit Epicurus? Quod mihi quidem + visus est, cum sciret, velle tamen confitentem audire Torquatum. At ille non + pertimuit saneque fidenter: Istis quidem ipsis verbis, inquit; sed quid + sentiat, non videtis. Si alia sentit, inquam, alia loquitur, numquam + intellegam quid sentiat; sed plane dicit quod intellegit. Idque si ita dicit, + non esse reprehendendos luxuriosos, si sapientes sint, dicit absurde, + similiter et si dicat non reprehendendos parricidas, si nec cupidi sint nec + deos metuant nec mortem nec dolorem. Et tamen quid attinet luxuriosis ullam + exceptionem dari aut fingere aliquos, qui, cum luxuriose viverent, a summo + philosopho non reprehenderentur eo nomine dumtaxat, cetera caverent?} + %{102} +\NewLipsumPar{Sed tamen nonne reprehenderes, Epicure, luxuriosos ob eam ipsam + causam, quod ita viverent, ut persequerentur cuiusque modi voluptates, cum + esset praesertim, ut ais tu, summa voluptas nihil dolere? Atqui reperiemus + asotos primum ita non religiosos, ut edint de patella, deinde ita mortem non + timentes, ut illud in ore habeant ex Hymnide: \textquoteleft Mihi sex menses + satis sunt vitae, septimum Orco spondeo\textquoteright. Iam doloris + medicamenta illa Epicurea tamquam de narthecio proment: \textquoteleft Si + gravis, brevis; si longus, levis.\textquoteright\space Unum nescio, quo modo + possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere.} + %{103} +\NewLipsumPar{Quid ergo attinet dicere: \textquoteleft Nihil haberem, quod + reprehenderem, si finitas cupiditates haberent\textquoteright? Hoc est dicere: + \textquoteleft Non reprehenderem asotos, si non essent + asoti.\textquoteright\space isto modo ne improbos quidem, si essent boni viri. + Hic homo severus luxuriam ipsam per se reprehendendam non putat, et hercule, + Torquate, ut verum loquamur, si summum bonum voluptas est, rectissime non + putat. Noli enim mihi fingere asotos, ut soletis, qui in mensam vomant, et qui + de conviviis auferantur crudique postridie se rursus ingurgitent, qui solem, + ut aiunt, nec occidentem umquam viderint nec orientem, qui consumptis + patrimoniis egeant. Nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat vivere. + Mundos, elegantis, optimis cocis, pistoribus, piscatu, aucupio, venatione, his + omnibus exquisitis, vitantes cruditatem, quibus vinum defusum e pleno sit + chrysizon, ut ait Lucilius, cui nihildum situlus et sacculus abstulerit, + adhibentis ludos et quae sequuntur, illa, quibus detractis clamat Epicurus se + nescire quid sit bonum; adsint etiam formosi pueri, qui ministrent, respondeat + his vestis, argentum, Corinthium, locus ipse, aedificium\textendash hos ergo + asotos bene quidem vivere aut beate numquam dixerim.} + %{104} +\NewLipsumPar{Ex quo efficitur, non ut voluptas ne sit voluptas, sed ut + voluptas non sit summum bonum. Nec ille, qui Diogenem Stoicum adolescens, post + autem Panaetium audierat, Laelius, eo dictus est sapiens, quod non + intellegeret quid suavissimum esset\textendash nec enim sequitur, ut, cui cor + sapiat, ei non sapiat palatus\textendash, sed quia parvi id duceret. O + lapathe, ut iactare, nec es satis cognitu\textquoteright\space qui sis! In quo + [cognitu] Laelius clamores [\ldots] ille so lebat Edere compellans gumias ex + ordine nostros. Praeclare Laelius, et recte [\ldots], illudque vere: O Publi, + o gurges, Galloni! Es homo miser, inquit. Cenasti in vita numquam bene, cum + omnia in ista Consumis squilla atque acupensere cum decimano. Is haec + loquitur, qui in voluptate nihil ponens negat eum bene cenare, qui omnia ponat + in voluptate, et tamen non negat libenter cenasse umquam + Gallonium\textendash\space mentiretur enim\textendash, sed bene. Ita graviter + et severe voluptatem secrevit a bono. Ex quo illud efficitur, qui bene cenent + omnis libenter cenare, qui libenter, non continuo bene.} + %{105} +\NewLipsumPar{Semper Laelius bene. Quid bene? Dicet Lucilius: \textquoteleft + cocto, condito\textquoteright, sed cedo caput cenae: \textquoteleft sermone + bono\textquoteright, quid ex eo? \textquoteleft si quaeris, + libenter\textquoteright; veniebat enim ad cenam, ut animo quieto satiaret + desideria naturae. Recte ergo is negat umquam bene cenasse Gallonium, recte + miserum, cum praesertim in eo omne studium consumeret. Quem libenter cenasse + nemo negat. Cur igitur non bene? Quia, quod bene, id recte, frugaliter, + honeste; ille porro [male] prave, nequiter, turpiter cenabat; non igitur + (bene). Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed + suavitatem ipsam neglegebat; quod non faceret, si in voluptate summum bonum + poneret.} + %{106} +\NewLipsumPar{Semovenda est igitur voluptas, non solum ut recta sequamini, sed + etiam ut loqui deceat frugaliter. Possumusne ergo in vita summum bonum dicere, + cum id ne in cena quidem posse videamur? Quo modo autem philosophus loquitur? + \textquoteleft Tria genera cupiditatum, naturales et necessariae, naturales et + non necessariae, nec naturales nec necessariae.\textquoteright\space primum + divisit ineleganter; duo enim genera quae erant, fecit tria. Hoc est non + dividere, sed frangere. Qui haec didicerunt, quae ille contemnit, sic solent: + \textquoteleft Duo genera cupiditatum, naturales et inanes, naturalium duo, + necessariae et non necessariae.\textquoteright\space confecta res esset. + Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare.} + %{107} +\NewLipsumPar{Sed hoc sane concedamus. Contemnit enim disserendi elegantiam, + confuse loquitur. Gerendus est mos, modo recte sentiat. Et quidem illud ipsum + non nimium probo et tantum patior, philosophum loqui de cupiditatibus + finiendis. An potest cupiditas finiri? Tollenda est atque extrahenda + radicitus. Quis est enim, in quo sit cupiditas, quin recte cupidus dici + possit? Ergo et avarus erit, sed finite, et adulter, verum habebit modum, et + luxuriosus eodem modo. Qualis ista philosophia est, quae non interitum afferat + pravitatis, sed sit contenta mediocritate vitiorum? Quamquam in hac divisione + rem ipsam prorsus probo, elegantiam desidero. Appellet haec desideria naturae, + cupiditatis nomen servet alio, ut eam, cum de avaritia, cum de intemperantia, + cum de maximis vitiis loquetur, tamquam capitis accuset.} + %{108} +\NewLipsumPar{Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur et saepius. Quod equidem + non reprehendo; est enim tanti philosophi tamque nobilis audacter sua decreta + defendere. Sed tamen ex eo, quod eam voluptatem, quam omnes gentes hoc nomine + appellant, videtur amplexari saepe vehementius, in magnis interdum versatur + angustiis, ut hominum conscientia remota nihil tam turpe sit, quod voluptatis + causa non videatur esse facturus. Deinde, ubi erubuit\textendash vis enim est + permagna naturae\textendash, confugit illuc, ut neget accedere quicquam posse + ad voluptatem nihil dolentis. At iste non dolendi status non vocatur voluptas. + \textquoteleft Non laboro\textquoteright, inquit, \textquoteleft de + nomine\textquoteright. Quid, quod res alia tota est? \textquoteleft Reperiam + multos, vel innumerabilis potius, non tam curiosos nec tam molestos, quam vos + estis, quibus, quid velim, facile persuadeam.\textquoteright\space quid ergo + dubitamus, quin, si non dolere voluptas sit summa, non esse in voluptate dolor + sit maximus? Cur id non ita fit? \textquoteleft Quia dolori non voluptas + contraria est, sed doloris privatio.\textquoteright} + %{109} +\NewLipsumPar{Hoc vero non videre, maximo argumento esse voluptatem illam, qua + sublata neget se intellegere omnino quid sit bonum\textendash eam autem ita + persequitur: quae palato percipiatur, quae auribus; cetera addit, quae si + appelles, honos praefandus sit\textendash hoc igitur, quod solum bonum severus + et gravis philosophus novit, idem non videt ne expetendum quidem esse, quod + eam voluptatem hoc eodem auctore non desideremus, cum dolore careamus.} + %{110} +\NewLipsumPar{Quam haec sunt contraria! Hic si definire, si dividere + didicisset, si loquendi vim, si denique consuetudinem verborum teneret, + numquam in tantas salebras incidisset. Nunc vides, quid faciat. Quam nemo + umquam voluptatem appellavit, appellat; quae duo sunt, unum facit. Hanc in + motu voluptatem \textendash sic enim has suaves et quasi dulces voluptates + appellat\textendash interdum ita extenuat, ut M\textquoteright. Curium putes + loqui, interdum ita laudat, ut quid praeterea sit bonum neget se posse ne + suspicari quidem. Quae iam oratio non a philosopho aliquo, sed a censore + opprimenda est. Non est enim vitium in oratione solum, sed etiam in moribus. + Luxuriam non reprehendit, modo sit vacua infinita cupiditate et timore. Hoc + loco discipulos quaerere videtur, ut, qui asoti esse velint, philosophi ante + fiant.} + %{111} +\NewLipsumPar{A primo, ut opinor, animantium ortu petitur origo summi boni. + \textquoteleft Simul atque natum animal est, gaudet voluptate et eam appetit + ut bonum, aspernatur dolorem ut malum.\textquoteright\space De malis autem et + bonis ab iis animalibus, quae nondum depravata sint, ait optime iudicari. Haec + et tu ita posuisti, et verba vestra sunt. Quam multa vitiosa! Summum enim + bonum et malum vagiens puer utra voluptate diiudicabit, stante an movente? + Quoniam, si dis placet, ab Epicuro loqui discimus. Si stante, hoc natura + videlicet vult, salvam esse se, quod concedimus; si movente, quod tamen + dicitis, nulla turpis voluptas erit, quae praetermittenda sit, et simul non + proficiscitur animal illud modo natum a summa voluptate, quae est a te posita + in non dolendo.} + %{112} +\NewLipsumPar{Nec tamen argumentum hoc Epicurus a parvis petivit aut etiam a + bestiis, quae putat esse specula naturae, ut diceret ab iis duce natura hanc + voluptatem expeti nihil dolendi. Nec enim haec movere potest appetitum animi, + nec ullum habet ictum, quo pellat animum, status hic non dolendi, itaque in + hoc eodem peccat Hieronymus. At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate. + Itaque Epicurus semper hoc utitur, ut probet voluptatem natura expeti, quod ea + voluptas, quae in motu sit, et parvos ad se alliciat et bestias, non illa + stabilis, in qua tantum inest nihil dolere. Qui igitur convenit ab alia + voluptate dicere naturam proficisci, in alia summum bonum ponere?} + %{113} +\NewLipsumPar{Bestiarum vero nullum iudicium puto. Quamvis enim depravatae non + sint, pravae tamen esse possunt. Ut bacillum aliud est inflexum et incurvatum + de industria, aliud ita natum, sic ferarum natura non est illa quidem + depravata mala disciplina, sed natura sua. Nec vero ut voluptatem expetat, + natura movet infantem, sed tantum ut se ipse diligat, ut integrum se salvumque + velit. Omne enim animal, simul et ortum est, se ipsum et omnes partes suas + diligit duasque, quae maximae sunt, in primis amplectitur, animum et corpus, + deinde utriusque partes. Nam sunt et in animo praecipua quaedam et in corpore, + quae cum leviter agnovit, tum discernere incipit, ut ea, quae prima data sunt + natura, appetat asperneturque contraria.} + %{114} +\NewLipsumPar{In his primis naturalibus voluptas insit necne, magna quaestio + est. Nihil vero putare esse praeter voluptatem, non membra, non sensus, non + ingenii motum, non integritatem corporis, non valitudinem [corporis], summae + mihi videtur inscitiae. Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem + bonorum et malorum. Polemoni et iam ante Aristoteli ea prima visa sunt, quae + paulo ante dixi. Ergo nata est sententia veterum Academicorum et + Peripateticorum, ut finem bonorum dicerent secundum naturam vivere, id est + virtute adhibita frui primis a natura datis. Callipho ad virtutem nihil + adiunxit nisi voluptatem, Diodorus vacuitatem doloris. ** his omnibus, quos + dixi, consequentes fines sunt bonorum, Aristippo simplex voluptas, Stoicis + consentire naturae, quod esse volunt e virtute, id est honeste, vivere, quod + ita interpretantur: vivere cum intellegentia rerum earum, quae natura + evenirent, eligentem ea, quae essent secundum naturam, reicientemque + contraria.} + %{115} +\NewLipsumPar{Ita tres sunt fines expertes honestatis, unus Aristippi vel + Epicuri, alter Hieronymi, Carneadi tertius, tres, in quibus honestas cum + aliqua accessione, Polemonis, Calliphontis, Diodori, una simplex, cuius Zeno + auctor, posita in decore tota, id est in honestate; nam Pyrrho, Aristo, + Erillus iam diu abiecti. Reliqui sibi constiterunt, ut extrema cum initiis + convenirent, ut Aristippo voluptas, Hieronymo doloris vacuitas, Carneadi frui + principiis naturalibus esset extremum. Epicurus autem cum in prima + commendatione voluptatem dixisset, si eam, quam Aristippus, idem tenere debuit + ultimum bonorum, quod ille; sin eam, quam Hieronymus, (ne) fecisset idem, ut + voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret.} + %{116} +\NewLipsumPar{Nam quod ait sensibus ipsis iudicari voluptatem bonum esse, + dolorem malum, plus tribuit sensibus, quam nobis leges permittunt, (cum) + privatarum litium iudices sumus. Nihil enim possumus iudicare, nisi quod est + nostri iudicii\textendash in quo frustra iudices solent, cum sententiam + pronuntiant, addere: \textquoteleft si quid mei iudicii est\textquoteright; si + enim non fuit eorum iudicii, nihilo magis hoc non addito illud est + iudicatum\textendash. Quid iudicant sensus? Dulce amarum, leve asperum, prope + longe, stare movere, quadratum rotundum.} + %{117} +\NewLipsumPar{Aequam igitur pronuntiabit sententiam ratio adhibita primum + divinarum humanarumque rerum scientia, quae potest appellari rite sapientia, + deinde adiunctis virtutibus, quas ratio rerum omnium dominas, tu voluptatum + satellites et ministras esse voluisti. Quarum adeo omnium sententia + pronuntiabit primum de voluptate nihil esse ei loci, non modo ut sola ponatur + in summi boni sede, quam quaerimus, sed ne illo quidem modo, ut ad honestatem + applicetur. De vacuitate doloris eadem sententia erit.} + %{118} +\NewLipsumPar{Reicietur etiam Carneades, nec ulla de summo bono ratio aut + voluptatis non dolendive particeps aut honestatis expers probabitur. Ita + relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. Aut enim statuet nihil + esse bonum nisi honestum, nihil malum nisi turpe, cetera aut omnino nihil + habere momenti aut tantum, ut nec expetenda nec fugienda, sed eligenda modo + aut reicienda sint, aut anteponet eam, quam cum honestate ornatissimam, tum + etiam ipsis initiis naturae et totius perfectione vitae locupletatam videbit. + Quod eo liquidius faciet, si perspexerit rerum inter eas verborumne sit + controversia.} + %{119} +\NewLipsumPar{Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Quantum enim + potero, minuam contentiones omnesque simplices sententias eorum, in quibus + nulla inest virtutis adiunctio, omnino a philosophia semovendas putabo, primum + Aristippi Cyrenaicorumque omnium, quos non est veritum in ea voluptate, quae + maxima dulcedine sensum moveret, summum bonum ponere contemnentis istam + vacuitatem doloris.} + %{120} +\NewLipsumPar{Hi non viderunt, ut ad cursum equum, ad arandum bovem, ad + indagandum canem, sic hominem ad duas res, ut ait Aristoteles, ad + intellegendum et agendum, esse natum quasi mortalem deum, contraque ut tardam + aliquam et languidam pecudem ad pastum et ad procreandi voluptatem hoc divinum + animal ortum esse voluerunt, quo nihil mihi videtur absurdius.} + %{121} +\NewLipsumPar{Atque haec contra Aristippum, qui eam voluptatem non modo + summam, sed solam etiam ducit, quam omnes unam appellamus voluptatem. Aliter + autem vobis placet. Sed ille, ut dixi, vitiose. Nec enim figura corporis nec + ratio excellens ingenii humani significat ad unam hanc rem natum hominem, ut + frueretur voluptatibus. Nec vero audiendus Hieronymus, cui summum bonum est + idem, quod vos interdum vel potius nimium saepe dicitis, nihil dolere. Non + enim, si malum est dolor, carere eo malo satis est ad bene vivendum. Hoc + dixerit potius Ennius: \textquoteleft Nimium boni est, cui nihil est + mali\textquoteright. Nos beatam vitam non depulsione mali, sed adeptione boni + iudicemus, nec eam cessando, sive gaudentem, ut Aristippus, sive non dolentem, + ut hic, sed agendo aliquid considerandove quaeramus.} + %{122} +\NewLipsumPar{Quae possunt eadem contra Carneadeum illud summum bonum dici, + quod is non tam, ut probaret, protulit, quam ut Stoicis, quibuscum bellum + gerebat, opponeret. Id autem eius modi est, ut additum ad virtutem + auctoritatem videatur habiturum et expleturum cumulate vitam beatam, de quo + omnis haec quaestio est. Nam qui ad virtutem adiungunt vel voluptatem, quam + unam virtus minimi facit, vel vacuitatem doloris, quae etiamsi malo caret, + tamen non est summum bonum, accessione utuntur non ita probabili, nec tamen, + cur id tam parce tamque restricte faciant, intellego. Quasi enim emendum eis + sit, quod addant ad virtutem, primum vilissimas res addunt, dein singulas + potius, quam omnia, quae prima natura approbavisset, ea cum honestate + coniungerent.} + %{123} +\NewLipsumPar{Quae quod Aristoni et Pyrrhoni omnino visa sunt pro nihilo, ut + inter optime valere et gravissime aegrotare nihil prorsus dicerent interesse, + recte iam pridem contra eos desitum est disputari. Dum enim in una virtute sic + omnia esse voluerunt, ut eam rerum selectione expoliarent nec ei quicquam, aut + unde oriretur, darent, aut ubi niteretur, virtutem ipsam, quam amplexabantur, + sustulerunt. Erillus autem ad scientiam omnia revocans unum quoddam bonum + vidit, sed nec optimum nec quo vita gubernari possit. Itaque hic ipse iam + pridem est reiectus; post enim Chrysippum (eum) non sane est disputatum. + Restatis igitur vos; nam cum Academicis incerta luctatio est, qui nihil + affirmant et quasi desperata cognitione certi id sequi volunt, quodcumque veri + simile videatur.} + %{124} +\NewLipsumPar{Cum Epicuro autem hoc plus est negotii, quod e duplici genere + voluptatis coniunctus est, quodque et ipse et amici eius et multi postea + defensores eius sententiae fuerunt, et nescio quo modo, is qui auctoritatem + minimam habet, maximam vim, populus cum illis facit. Quos nisi redarguimus, + omnis virtus, omne decus, omnis vera laus deserenda est. Ita ceterorum + sententiis semotis relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum + voluptate certatio. Quam quidem certationem homo et acutus et diligens, + Chrysippus, non contemnit totumque discrimen summi boni in earum comparatione + positum putat. Ego autem existimo, si honestum esse aliquid ostendero, quod + sit ipsum vi sua propter seque expetendum, iacere vestra omnia. Itaque eo, + quale sit, breviter, ut tempus postulat, constituto accedam ad omnia tua, + Torquate, nisi memoria forte defecerit.} + %{125} +\NewLipsumPar{Honestum igitur id intellegimus, quod tale est, ut detracta omni + utilitate sine ullis praemiis fructibusve per se ipsum possit iure laudari. + Quod quale sit, non tam definitione, qua sum usus, intellegi potest, quamquam + aliquantum potest, quam communi omnium iudicio et optimi cuiusque studiis + atque factis, qui permulta ob eam unam causam faciunt, quia decet, quia + rectum, quia honestum est, etsi nullum consecuturum emolumentum vident. + Homines enim, etsi aliis multis, tamen hoc uno plurimum a bestiis differunt, + quod rationem habent a natura datam mentemque acrem et vigentem celerrimeque + multa simul agitantem et, ut ita dicam, sagacem, quae et causas rerum et + consecutiones videat et similitudines transferat et disiuncta coniungat et cum + praesentibus futura copulet omnemque complectatur vitae consequentis statum. + Eademque ratio fecit hominem hominum adpetentem cumque iis natura et sermone + et usu congruentem, ut profectus a caritate domesticorum ac suorum serpat + longius et se implicet primum civium, deinde omnium mortalium societate atque, + ut ad Archytam scripsit Plato, non sibi se soli natum meminerit, sed patriae, + sed suis, ut perexigua pars ipsi relinquatur.} + %{126} +\NewLipsumPar{Et quoniam eadem natura cupiditatem ingenuit homini veri + videndi, quod facillime apparet, cum vacui curis etiam quid in caelo fiat + scire avemus, his initiis inducti omnia vera diligimus, id est fidelia, + simplicia, constantia, tum vana, falsa, fallentia odimus, ut fraudem, + periurium, malitiam, iniuriam. Eadem ratio habet in se quiddam amplum atque + magnificum, ad imperandum magis quam ad parendum accommodatum, omnia humana + non tolerabilia solum, sed etiam levia ducens, altum quiddam et excelsum, + nihil timens, nemini cedens, semper invictum.} + %{127} +\NewLipsumPar{Atque his tribus generibus honestorum notatis quartum sequitur + et in eadem pulchritudine et aptum ex illis tribus, in quo inest ordo et + moderatio. Cuius similitudine perspecta in formarum specie ac dignitate + transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Nam ex his tribus + laudibus, quas ante dixi, et temeritatem reformidat et non audet cuiquam aut + dicto protervo aut facto nocere vereturque quicquam aut facere aut eloqui, + quod parum virile videatur.} + %{128} +\NewLipsumPar{Habes undique expletam et perfectam, Torquate, formam + honestatis, quae tota quattuor his virtutibus, quae a te quoque commemoratae + sunt, continetur. Hanc se tuus Epicurus omnino ignorare dicit quam aut qualem + esse velint qui honestate summum bonum metiantur. Si enim ad honestatem omnia + referant neque in ea voluptatem dicant inesse, ait eos voce inani + sonare\textendash\space his enim ipsis verbis utitur\textendash neque + intellegere nec videre sub hanc vocem honestatis quae sit subicienda + sententia. Ut enim consuetudo loquitur, id solum dicitur honestum, quod est + populari fama gloriosum. \textquoteleft Quod\textquoteright, inquit, + \textquoteleft quamquam voluptatibus quibusdam est saepe iucundius, tamen + expetitur propter voluptatem.\textquoteright} + %{129} +\NewLipsumPar{Videsne quam sit magna dissensio? Philosophus nobilis, a quo non + solum Graecia et Italia, sed etiam omnis barbaria commota est, honestum quid + sit, si id non sit in voluptate, negat se intellegere, nisi forte illud, quod + multitudinis rumore laudetur. Ego autem hoc etiam turpe esse saepe iudico et, + si quando turpe non sit, tum esse non turpe, cum id a multitudine laudetur, + quod sit ipsum per se rectum atque laudabile, non ob eam causam tamen illud + dici esse honestum, quia laudetur a multis, sed quia tale sit, ut, vel si + ignorarent id homines, vel si obmutuissent, sua tamen pulchritudine esset + specieque laudabile. Itaque idem natura victus, cui obsisti non potest, dicit + alio loco id, quod a te etiam paulo ante dictum est, non posse iucunde vivi + nisi etiam honeste.} + %{130} +\NewLipsumPar{Quid nunc \textquoteleft honeste\textquoteright\space dicit? + Idemne, quod iucunde? Ergo ita: non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur? + An nisi populari fama? Sine ea igitur iucunde negat posse (se) vivere? Quid + turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere? Quid ergo hoc + loco intellegit honestum? Certe nihil nisi quod possit ipsum propter se iure + laudari. Nam si propter voluptatem, quae est ista laus, quae possit e macello + peti? Non is vir est, ut, cum honestatem eo loco habeat, ut sine ea iucunde + neget posse vivi, illud honestum, quod populare sit, sentiat et sine eo neget + iucunde vivi posse, aut quicquam aliud honestum intellegat, nisi quod sit + rectum ipsumque per se sua vi, sua natura, sua sponte laudabile.} + %{131} +\NewLipsumPar{Itaque, Torquate, cum diceres clamare Epicurum non posse iucunde + vivi, nisi honeste et sapienter et iuste viveretur, tu ipse mihi gloriari + videbare. Tanta vis inerat in verbis propter earum rerum, quae significabantur + his verbis, dignitatem, ut altior fieres, ut interdum insisteres, ut nos + intuens quasi testificarere laudari honestatem et iustitiam aliquando ab + Epicuro. Quam te decebat iis verbis uti, quibus si philosophi non uterentur, + philosophia omnino non egeremus! Istorum enim verborum amore, quae perraro + appellantur ab Epicuro, sapientiae, fortitudinis, iustitiae, temperantiae, + praestantissimis ingeniis homines se ad philosophiae studium contulerunt.} + %{132} +\NewLipsumPar{\textquoteleft Oculorum\textquoteright, inquit Plato, + \textquoteleft est in nobis sensus acerrimus, quibus sapientiam non cernimus. + Quam illa ardentis amores excitaret sui!\textquoteright\space Cur tandem? An + quod ita callida est, ut optime possit architectari voluptates? Cur iustitia + laudatur? aut unde est hoc contritum vetustate proverbium: \textquoteleft + quicum in tenebris\textquoteright? Hoc dictum in una re latissime patet, ut in + omnibus factis re, non teste moveamur.} + %{133} +\NewLipsumPar{Sunt enim levia et perinfirma, quae dicebantur a te, animi + conscientia improbos excruciari, tum etiam poenae timore, qua aut afficiantur + aut semper sint in metu ne afficiantur aliquando. Non oportet timidum aut + inbecillo animo fingi non bonum illum virum, qui, quicquid fecerit, ipse se + cruciet omniaque formidet, sed omnia callide referentem ad utilitatem, acutum, + versutum, veteratorem, facile ut excogitet quo modo occulte, sine teste, sine + ullo conscio fallat.} + %{134} +\NewLipsumPar{An tu me de L. Tubulo putas dicere? Qui cum praetor quaestionem + inter sicarios exercuisset, ita aperte cepit pecunias ob rem iudicandam, ut + anno proximo P. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re + quaeri. Quo plebiscito decreta a senatu est consuli quaestio Cn.\ Caepioni. + Profectus in exilium Tubulus statim nec respondere ausus; erat enim res + aperta. Non igitur de improbo, sed (de) callido improbo quaerimus, qualis Q. + Pompeius in foedere Numantino infitiando fuit, nec vero omnia timente, sed + primum qui animi conscientiam non curet, quam scilicet comprimere nihil est + negotii. Is enim, qui occultus et tectus dicitur, tantum abest ut se indicet, + perficiet etiam ut dolere alterius improbe facto videatur. Quid est enim aliud + esse versutum?} + %{135} +\NewLipsumPar{Memini me adesse P. Sextilio Rufo, cum is rem ad amicos ita + deferret, se esse heredem Q. Fadio Gallo, cuius in testamento scriptum esset + se ab eo rogatum ut omnis hereditas ad filiam perveniret. Id Sextilius factum + negabat. Poterat autem inpune; quis enim redargueret? Nemo nostrum credebat, + eratque veri similius hunc mentiri, cuius interesset, quam illum, qui id se + rogasse scripsisset, quod debuisset rogare. Addebat etiam se in legem Voconiam + iuratum contra eam facere non audere, nisi aliter amicis videretur. Aderamus + nos quidem adolescentes, sed multi amplissimi viri, quorum nemo censuit plus + Fadiae dandum, quam posset ad eam lege Voconia pervenire. Tenuit permagnam + Sextilius hereditatem, unde, si secutus esset eorum sententiam, qui honesta et + recta emolumentis omnibus et commodis anteponerent, nummum nullum attigisset. + Num igitur eum postea censes anxio animo aut sollicito fuisse? Nihil minus, + contraque illa hereditate dives ob eamque rem laetus. Magni enim aestimabat + pecuniam non modo non contra leges, sed etiam legibus partam. Quae quidem vel + cum periculo est quaerenda vobis; est enim effectrix multarum et magnarum + voluptatum.} + %{136} +\NewLipsumPar{Ut igitur illis, qui, recta et honesta quae sunt, ea statuunt + per se expetenda, adeunda sunt saepe pericula decoris honestatisque causa, sic + vestris, qui omnia voluptate metiuntur, pericula adeunda sunt, ut adipiscantur + magnas voluptates. Si magna res, magna hereditas agetur, cum pecunia + voluptates pariantur plurimae, idem erit Epicuro vestro faciendum, si suum + finem bonorum sequi volet, quod Scipioni magna gloria proposita, si Hannibalem + in Africam retraxisset. Itaque quantum adiit periculum! Ad honestatem enim + illum omnem conatum suum referebat, non ad voluptatem. Sic vester sapiens + magno aliquo emolumento commotus cicuta, si opus erit, dimicabit.} + %{137} +\NewLipsumPar{Occultum facinus esse potuerit, gaudebit; deprehensus omnem + poenam contemnet. Erit enim instructus ad mortem contemnendam, ad exilium, ad + ipsum etiam dolorem. Quem quidem vos, cum improbis poenam proponitis, + inpetibilem facitis, cum sapientem semper boni plus habere vultis, + tolerabilem. Sed finge non solum callidum eum, qui aliquid improbe faciat, + verum etiam praepotentem, ut M. Crassus fuit, qui tamen solebat uti suo bono, + ut hodie est noster Pompeius, cui recte facienti gratia est habenda; esse enim + quam vellet iniquus iustus poterat inpune. Quam multa vero iniuste fieri + possunt, quae nemo possit reprehendere!} + %{138} +\NewLipsumPar{Si te amicus tuus moriens rogaverit, ut hereditatem reddas suae + filiae, nec usquam id scripserit, ut scripsit Fadius, nec cuiquam dixerit, + quid facies? Tu quidem reddes; ipse Epicurus fortasse redderet, ut Sextus + Peducaeus, Sex. F., is qui hunc nostrum reliquit effigiem et humanitatis et + probitatis suae filium, cum doctus, tum omnium vir optimus et iustissimus, cum + sciret nemo eum rogatum a Caio Plotio, equite Romano splendido, Nursino, ultro + ad mulierem venit eique nihil opinanti viri mandatum euit hereditatemque + reddidit. Sed ego ex te quaero, quoniam idem tu certe fecisses, nonne + intellegas eo maiorem vim esse naturae, quod ipsi vos, qui omnia ad vestrum + commodum et, ut ipsi dicitis, ad voluptatem referatis, tamen ea faciatis, e + quibus appareat non voluptatem vos, sed officium sequi, plusque rectam naturam + quam rationem pravam valere.} + %{139} +\NewLipsumPar{Si scieris, inquit Carneades, aspidem occulte latere uspiam, et + velle aliquem inprudentem super eam assidere, cuius mors tibi emolumentum + futura sit, improbe feceris, nisi monueris ne assidat, sed inpunite tamen; + scisse enim te quis coarguere possit? Sed nimis multa. Perspicuum est enim, + nisi aequitas, fides, iustitia proficiscantur a natura, et si omnia haec ad + utilitatem referantur, virum bonum non posse reperiri; deque his rebus satis + multa in nostris de re publica libris sunt dicta a Laelio.} + %{140} +\NewLipsumPar{Transfer idem ad modestiam vel temperantiam, quae est moderatio + cupiditatum rationi oboediens. Satisne ergo pudori consulat, si quis sine + teste libidini pareat? An est aliquid per se ipsum flagitiosum, etiamsi nulla + comitetur infamia? Quid? Fortes viri voluptatumne calculis subductis proelium + ineunt, sanguinem pro patria profundunt, an quodam animi ardore atque impetu + concitati? utrum tandem censes, Torquate, Imperiosum illum, si nostra verba + audiret, tuamne de se orationem libentius auditurum fuisse an meam, cum ego + dicerem nihil eum fecisse sua causa omniaque rei publicae, tu contra nihil + nisi sua? Si vero id etiam explanare velles apertiusque diceres nihil eum + fecisse nisi voluptatis causa, quo modo eum tandem laturum fuisse existimas?} + %{141} +\NewLipsumPar{Esto, fecerit, si ita vis, Torquatus propter suas + utilitates\textendash\space malo enim dicere quam voluptates, in tanto + praesertim viro\textendash, num etiam eius collega P. Decius, princeps in ea + familia consulatus, cum se devoverat et equo admisso in mediam aciem Latinorum + irruebat, aliquid de voluptatibus suis cogitabat? Ubi ut eam caperet aut + quando? Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio + peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. Quod quidem eius factum nisi + esset iure laudatum, non esset imitatus quarto consulatu suo filius, neque + porro ex eo natus cum Pyrrho bellum gerens consul cecidisset in proelio seque + e continenti genere tertiam victimam rei publicae praebuisset.} + %{142} +\NewLipsumPar{Contineo me ab exemplis. Graecis hoc modicum est: Leonidas, + Epaminondas, tres aliqui aut quattuor; ego si nostros colligere coepero, + perficiam illud quidem, ut se virtuti tradat constringendam voluptas, sed dies + me deficiet, et, ut Aulus Varius, qui est habitus iudex durior, dicere + consessori solebat, cum datis testibus alii tamen citarentur: \textquoteleft + Aut hoc testium satis est, aut nescio, quid satis sit,\textquoteright\space + sic a me satis datum est testium. Quid enim? Te ipsum, dignissimum maioribus + tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P. Sullae consulatum? + Quem cum ad patrem tuum rettulisses, fortissimum virum, qualis ille vel consul + vel civis cum semper, tum post consulatum fuit! Quo quidem auctore nos ipsi ea + gessimus, ut omnibus potius quam ipsis nobis consuluerimus.} + %{143} +\NewLipsumPar{At quam pulchre dicere videbare, cum ex altera parte ponebas + cumulatum aliquem plurimis et maximis voluptatibus nullo nec praesenti nec + futuro dolore, ex altera autem cruciatibus maximis toto corpore nulla nec + adiuncta nec sperata voluptate, et quaerebas, quis aut hoc miserior aut + superiore illo beatior; deinde concludebas summum malum esse dolorem, summum + bonum voluptatem! Lucius Thorius Balbus fuit, Lanuvinus, quem meminisse tu non + potes. Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua + non abundaret. Erat et cupidus voluptatum et eius generis intellegens et + copiosus, ita non superstitiosus, ut illa plurima in sua patria sacrificia et + fana contemneret, ita non timidus ad mortem, ut in acie sit ob rem publicam + interfectus.} + %{144} +\NewLipsumPar{Cupiditates non Epicuri divisione finiebat, sed sua satietate. + Habebat tamen rationem valitudinis: utebatur iis exercitationibus, ut ad cenam + et sitiens et esuriens veniret, eo cibo, qui et suavissimus esset et idem + facillimus ad concoquendum, vino et ad voluptatem et ne noceret. Cetera illa + adhibebat, quibus demptis negat se Epicurus intellegere quid sit bonum. Aberat + omnis dolor, qui si adesset, nec molliter ferret et tamen medicis plus quam + philosophis uteretur. Color egregius, integra valitudo, summa gratia, vita + denique conferta voluptatum omnium varietate.} + %{145} +\NewLipsumPar{Hunc vos beatum; ratio quidem vestra sic cogit. At ego quem huic + anteponam non audeo dicere; dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro + beato M. Regulum anteponere, quem quidem, cum sua voluntate, nulla vi coactus + praeter fidem, quam dederat hosti, ex patria Karthaginem revertisset, tum + ipsum, cum vigiliis et fame cruciaretur, clamat virtus beatiorem fuisse quam + potantem in rosa Thorium. Bella magna gesserat, bis consul fuerat, triumpharat + nec tamen sua illa superiora tam magna neque tam praeclara ducebat quam illum + ultimum casum, quem propter fidem constantiamque susceperat, qui nobis + miserabilis videtur audientibus, illi perpetienti erat voluptarius. Non enim + hilaritate nec lascivia nec risu aut ioco, comite levitatis, saepe etiam + tristes firmitate et constantia sunt beati.} + %{146} +\NewLipsumPar{Stuprata per vim Lucretia a regis filio testata civis se ipsa + interemit. Hic dolor populi Romani duce et auctore Bruto causa civitati + libertatis fuit, ob eiusque mulieris memoriam primo anno et vir et pater eius + consul est factus. Tenuis Lucius Verginius unusque de multis sexagesimo anno + post libertatem receptam virginem filiam sua manu occidit potius, quam ea + Ap.\space Claudii libidini, qui tum erat summo (ne) imperio, dederetur.} + %{147} +\NewLipsumPar{Aut haec tibi, Torquate, sunt vituperanda aut patrocinium + voluptatis repudiandum. Quod autem patrocinium aut quae ista causa est + voluptatis, quae nec testes ullos e claris viris nec laudatores poterit + adhibere? Ut enim nos ex annalium monimentis testes excitamus eos, quorum + omnis vita consumpta est in laboribus gloriosis, qui voluptatis nomen audire + non possent, sic in vestris disputationibus historia muta est. Numquam audivi + in Epicuri schola Lycurgum, Solonem, Miltiadem, Themistoclem, Epaminondam + nominari, qui in ore sunt ceterorum omnium philosophorum. Nunc vero, quoniam + haec nos etiam tractare coepimus, suppeditabit nobis Atticus noster e + thesauris suis quos et quantos viros!} + %{148} +\NewLipsumPar{Nonne melius est de his aliquid quam tantis voluminibus de + Themista loqui? Sint ista Graecorum; quamquam ab iis philosophiam et omnes + ingenuas disciplinas habemus; sed tamen est aliquid, quod nobis non liceat, + liceat illis. Pugnant Stoici cum Peripateticis. Alteri negant quicquam esse + bonum, nisi quod honestum sit, alteri plurimum se et longe longeque plurimum + tribuere honestati, sed tamen et in corpore et extra esse quaedam bona. Et + certamen honestum et disputatio splendida! Omnis est enim de virtutis + dignitate contentio. At cum tuis cum disseras, multa sunt audienda etiam de + obscenis voluptatibus, de quibus ab Epicuro saepissime dicitur.} + %{149} +\NewLipsumPar{Non potes ergo ista tueri, Torquate, mihi crede, si te ipse et + tuas cogitationes et studia perspexeris; pudebit te, inquam, illius tabulae, + quam Cleanthes sane commode verbis depingere solebat. Iubebat eos, qui + audiebant, secum ipsos cogitare pictam in tabula Voluptatem pulcherrimo + vestitu et ornatu regali in solio sedentem, praesto esse Virtutes ut + ancillulas, quae nihil aliud agerent, nullum suum officium ducerent, nisi ut + Voluptati ministrarent et eam tantum ad aurem admonerent, si modo id pictura + intellegi posset, ut caveret ne quid faceret inprudens, quod offenderet animos + hominum, aut quicquam, e quo oriretur aliquis dolor. \textquoteleft Nos quidem + Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil + habemus.\textquoteright} + %{150} +\NewLipsumPar{At negat Epicurus\textendash hoc enim vestrum lumen + est\textendash\space quemquam, qui honeste non vivat, iucunde posse vivere. + Quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget. Illud quaero, quid ei, qui in + voluptate summum bonum ponat, consentaneum sit dicere. Quid affers, cur + Thorius, cur Caius Postumius, cur omnium horum magister, Orata, non + iucundissime vixerit? Ipse negat, ut ante dixi, luxuriosorum vitam + reprehendendam, nisi plane fatui sint, id est nisi aut cupiant aut metuant. + Quarum ambarum rerum cum medicinam pollicetur, luxuriae licentiam pollicetur. + His enim rebus detractis negat se reperire in asotorum vita quod reprehendat.} + %{151} +\NewLipsumPar{Non igitur potestis voluptate omnia dirigentes aut tueri aut + retinere virtutem. Nam nec vir bonus ac iustus haberi debet qui, ne malum + habeat, abstinet se ab iniuria. Nosti, credo, illud: \textquoteleft Nemo pius + est, qui pietatem\textendash\textquoteright; cave putes quicquam esse verius. + Nec enim, dum metuit, iustus est, et certe, si metuere destiterit, non erit; + non metuet autem, sive celare poterit, sive opibus magnis quicquid fecerit + optinere, certeque malet existimari bonus vir, ut non sit, quam esse, ut non + putetur. Ita, quod certissimum est, pro vera certaque iustitia simulationem + nobis iustitiae traditis praecipitisque quodam modo ut nostram stabilem + conscientiam contemnamus, aliorum errantem opinionem aucupemur.} + %{152} +\NewLipsumPar{Quae dici eadem de ceteris virtutibus possunt, quarum omnium + fundamenta vos in voluptate tamquam in aqua ponitis. Quid enim? Fortemne + possumus dicere eundem illum Torquatum?\textendash Delector enim, quamquam te + non possum, ut ais, corrumpere, delector, inquam, et familia vestra et nomine. + Et hercule mihi vir optimus nostrique amantissimus, Aulus Torquatus, versatur + ante oculos, cuius quantum studium et quam insigne fuerit erga me temporibus + illis, quae nota sunt omnibus, scire necesse est utrumque vestrum. Quae mihi + ipsi, qui volo et esse et haberi gratus, grata non essent, nisi eum + perspicerem mea causa mihi amicum fuisse, non sua, nisi hoc dicis sua, quod + interest omnium recte facere. Si id dicis, vicimus. Id enim volumus, id + contendimus, ut officii fructus sit ipsum officium.} + %{153} +\NewLipsumPar{Hoc ille tuus non vult omnibusque ex rebus voluptatem quasi + mercedem exigit. Sed ad illum redeo. Si voluptatis causa cum Gallo apud + Anienem depugnavit provocatus et ex eius spoliis sibi et torquem et cognomen + induit ullam aliam ob causam, nisi quod ei talia facta digna viro videbantur, + fortem non puto. Iam si pudor, si modestia, si pudicitia, si uno verbo + temperantia poenae aut infamiae metu coercebuntur, non sanctitate sua se + tuebuntur, quod adulterium, quod stuprum, quae libido non se proripiet ac + proiciet aut occultatione proposita aut inpunitate aut licentia? Quid?} + %{154} +\NewLipsumPar{Illud, Torquate, quale tandem videtur, te isto nomine, ingenio, + gloria, quae facis, quae cogitas, quae contendis quo referas, cuius rei causa + perficere quae conaris velis, quid optimum denique in vita iudices non audere + in conventu dicere? Quid enim mereri velis, iam cum magistratum inieris et in + contionem ascenderis\textendash est enim tibi edicendum quae sis observaturus + in iure dicendo, et fortasse etiam, si tibi erit visum, aliquid de maioribus + tuis et de te ipso dices more maiorum\textendash, quid merearis igitur, ut + dicas te in eo magistratu omnia voluptatis causa facturum esse, teque nihil + fecisse in vita nisi voluptatis causa? \textquoteleft An me\textquoteright, + inquis, \textquoteleft tam amentem putas, ut apud imperitos isto modo + loquar?\textquoteright\space At tu eadem ista dic in iudicio aut, si coronam + times, dic in senatu. Numquam facies. Cur, nisi quod turpis oratio est? Mene + ergo et Triarium dignos existimas, apud quos turpiter loquare?} + %{155} +\NewLipsumPar{Verum esto: verbum ipsum voluptatis non habet dignitatem, nec + nos fortasse intellegimus. Hoc enim identidem dicitis, non intellegere nos + quam dicatis voluptatem. Rem videlicet difficilem et obscuram! Individua cum + dicitis et intermundia, quae nec sunt ulla nec possunt esse, intellegimus, + voluptas, quae passeribus omnibus nota est, a nobis intellegi non potest? + Quid, si efficio ut fateare me non modo quid sit voluptas scire\textendash est + enim iucundus motus in sensu\textendash, sed etiam quid eam tu velis esse? Tum + enim eam ipsam vis, quam modo ego dixi, et nomen inponis, in motu ut sit et + faciat aliquam varietatem, tum aliam quandam summam voluptatem, quo addi nihil + possit; eam tum adesse, cum dolor omnis absit; eam stabilem appellas. Sit sane + ista voluptas.} + %{156} +\NewLipsumPar{Dic in quovis conventu te omnia facere, ne doleas. Si ne hoc + quidem satis ample, satis honeste dici putas, dic te omnia et in isto + magistratu et in omni vita utilitatis tuae causa facturum, nihil nisi quod + expediat, nihil denique nisi tua causa: quem clamorem contionis aut quam spem + consulatus eius, qui tibi paratissimus est, futuram putas? Eamne rationem + igitur sequere, qua tecum ipse et cum tuis utare, profiteri et in medium + proferre non audeas? At vero illa, quae Peripatetici, quae Stoici dicunt, + semper tibi in ore sunt in iudiciis, in senatu. Officium, aequitatem, + dignitatem, fidem, recta, honesta, digna imperio, digna populo Romano, omnia + pericula pro re publica, mori pro patria, haec cum loqueris, nos barones + stupemus, tu videlicet tecum ipse rides.} + %{157} +\NewLipsumPar{Nam inter ista tam magnifica verba tamque praeclara non habet + ullum voluptas locum, non modo illa, quam in motu esse dicitis, quam omnes + urbani rustici, omnes, inquam, qui Latine loquuntur, voluptatem vocant, sed ne + haec quidem stabilis, quam praeter vos nemo appellat voluptatem. Vide igitur + ne non debeas verbis nostris uti, sententiis tuis. Quodsi vultum tibi, si + incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; verba tu + fingas et ea dicas, quae non sentias? Aut etiam, ut vestitum, sic sententiam + habeas aliam domesticam, aliam forensem, ut in fronte ostentatio sit, intus + veritas occultetur? Vide, quaeso, rectumne sit. Mihi quidem eae verae videntur + opiniones, quae honestae, quae laudabiles, quae gloriosae, quae in senatu, + quae apud populum, quae in omni coetu concilioque profitendae sint, ne id non + pudeat sentire, quod pudeat dicere.} + %{158} +\NewLipsumPar{Amicitiae vero locus ubi esse potest aut quis amicus esse + cuiquam, quem non ipsum amet propter ipsum? Quid autem est amare, e quo nomen + ductum amicitiae est, nisi velle bonis aliquem affici quam maximis, etiamsi ad + se ex iis nihil redundet? \textquoteleft Prodest\textquoteright, inquit, + \textquoteleft mihi eo esse animo.\textquoteright\space Immo videri fortasse. + Esse enim, nisi eris, non potes. Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse + ceperit? quod non subducta utilitatis ratione effici solet, sed ipsum a se + oritur et sua sponte nascitur. \textquoteleft At enim sequor + utilitatem.\textquoteright\space Manebit ergo amicitia tam diu, quam diu + sequetur utilitas, et, si utilitas amicitiam constituet, tollet eadem.} + %{159} +\NewLipsumPar{Sed quid ages tandem, si utilitas ab amicitia, ut fit saepe, + defecerit? relinquesne? Quae ista amicitia est? Retinebis? Qui convenit? Quid + enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides. \textquoteleft Ne + in odium veniam, si amicum destitero tueri.\textquoteright\space Primum cur + ista res digna odio est, nisi quod est turpis? Quodsi, ne quo incommodo + afficiare, non relinques amicum, tamen, ne sine fructu alligatus sis, ut + moriatur optabis. Quid, si non modo utilitatem tibi nullam afferet, sed + iacturae rei familiaris erunt faciendae, labores suscipiendi, adeundum vitae + periculum? Ne tum quidem te respicies et cogitabis sibi quemque natum esse et + suis voluptatibus? Vadem te ad mortem tyranno dabis pro amico, ut Pythagoreus + ille Siculo fecit tyranno? Aut, Pylades cum sis, dices te esse Orestem, ut + moriare pro amico? Aut, si esses Orestes, Pyladem refelleres, te indicares et, + si id non probares, quo minus ambo una necaremini non precarere?} + %{160} +\NewLipsumPar{Faceres tu quidem, Torquate, haec omnia; nihil enim arbitror + esse magna laude dignum, quod te praetermissurum credam aut mortis aut doloris + metu. Non quaeritur autem quid naturae tuae consentaneum sit, sed quid + disciplinae. Ratio ista, quam defendis, praecepta, quae didicisti, quae + probas, funditus evertunt amicitiam, quamvis eam Epicurus, ut facit, in caelum + efferat laudibus. At coluit ipse amicitias. Quis, quaeso, illum negat et bonum + virum et comem et humanum fuisse? De ingenio eius in his disputationibus, non + de moribus quaeritur. Sit ista in Graecorum levitate perversitas, qui + maledictis insectantur eos, a quibus de veritate dissentiunt. Sed quamvis + comis in amicis tuendis fuerit, tamen, si haec vera sunt\textendash nihil enim + affirmo\textendash, non satis acutus fuit.} + %{161} +\NewLipsumPar{At multis se probavit. Et quidem iure fortasse, sed tamen non + gravissimum est testimonium multitudinis. In omni enim arte vel studio vel + quavis scientia vel in ipsa virtute optimum quidque rarissimum est. Ac mihi + quidem, quod et ipse bonus vir fuit et multi Epicurei et fuerunt et hodie sunt + et in amicitiis fideles et in omni vita constantes et graves nec voluptate, + sed officio consilia moderantes, hoc videtur maior vis honestatis et minor + voluptatis. Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio. Atque ut + ceteri dicere existimantur melius quam facere, sic hi mihi videntur facere + melius quam dicere.} + %{162} +\NewLipsumPar{Sed haec nihil sane ad rem; illa videamus, quae a te de amicitia + dicta sunt. E quibus unum mihi videbar ab ipso Epicuro dictum cognoscere, + amicitiam a voluptate non posse divelli ob eamque rem colendam esse, quod, + (quoniam) sine ea tuto et sine metu vivi non posset, ne iucunde quidem posset. + Satis est ad hoc responsum. Attulisti aliud humanius horum recentiorum, + numquam dictum ab ipso illo, quod sciam, primo utilitatis causa amicum expeti, + cum autem usus accessisset, tum ipsum amari per se etiam omissa spe + voluptatis. Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant. + Mihi enim satis est, ipsis non satis. Nam aliquando posse recte fieri dicunt + nulla expectata nec quaesita voluptate.} + %{163} +\NewLipsumPar{Posuisti etiam dicere alios foedus quoddam inter se facere + sapientis, ut, quem ad modum sint in se ipsos animati, eodem modo sint erga + amicos; id et fieri posse et saepe esse factum et ad voluptates percipiendas + maxime pertinere. Hoc foedus facere si potuerunt, faciant etiam illud, ut + aequitatem, modestiam, virtutes omnes per se ipsas gratis diligant. An vero, + si fructibus et emolumentis et utilitatibus amicitias colemus, si nulla + caritas erit, quae faciat amicitiam ipsam sua sponte, vi sua, ex se et propter + se expetendam, dubium est, quin fundos et insulas amicis anteponamus?} + %{164} +\NewLipsumPar{Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro + de laude amicitiae dicta sunt. Non quaero, quid dicat, sed quid convenienter + possit rationi et sententiae suae dicere. \textquoteleft Utilitatis causa + amicitia est quaesita.\textquoteright\space Num igitur utiliorem tibi hunc + Triarium putas esse posse, quam si tua sint Puteolis granaria? Collige omnia, + quae soletis: \textquoteleft Praesidium amicorum.\textquoteright\space Satis + est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidii. + Iam contemni non poteris. Odium autem et invidiam facile vitabis. Ad eas enim + res ab Epicuro praecepta dantur. Et tamen tantis vectigalibus ad liberalitatem + utens etiam sine hac Pyladea amicitia multorum te benivolentia praeclare + tuebere et munies.} + %{165} +\NewLipsumPar{\textquoteleft At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, + quicum occulta omnia?\textquoteright\space Tecum optime, deinde etiam cum + mediocri amico. Sed fac ista esse non inportuna; quid ad utilitatem tantae + pecuniae? Vides igitur, si amicitiam sua caritate metiare, nihil esse + praestantius, sin emolumento, summas familiaritates praediorum fructuosorum + mercede superari. Me igitur ipsum ames oportet, non mea, si veri amici futuri + sumus. Sed in rebus apertissimis nimium longi sumus. Perfecto enim et concluso + neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, si ad voluptatem omnia + referantur, nihil praeterea est magnopere dicendum. Ac tamen, ne cui loco non + videatur esse responsum, pauca etiam nunc dicam ad reliquam orationem tuam.} + %{166} +\NewLipsumPar{Quoniam igitur omnis summa philosophiae ad beate vivendum + refertur, idque unum expetentes homines se ad hoc studium contulerunt, beate + autem vivere alii in alio, vos in voluptate ponitis, item contra miseriam + omnem in dolore, id primum videamus, beate vivere vestrum quale sit. Atque hoc + dabitis, ut opinor, si modo sit aliquid esse beatum, id oportere totum poni in + potestate sapientis. Nam si amitti vita beata potest, beata esse non potest. + Quis enim confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod + fragile et caducum sit? Qui autem diffidet perpetuitati bonorum suorum, timeat + necesse est, ne aliquando amissis illis sit miser. Beatus autem esse in + maximarum rerum timore nemo potest.} + %{167} +\NewLipsumPar{Nemo igitur esse beatus potest. Neque enim in aliqua parte, sed + in perpetuitate temporis vita beata dici solet, nec appellatur omnino vita, + nisi confecta atque absoluta, nec potest quisquam alias beatus esse, alias + miser; qui enim existimabit posse se miserum esse beatus non erit. Nam cum + suscepta semel est beata vita, tam permanet quam ipsa illa effectrix beatae + vitae sapientia neque expectat ultimum tempus aetatis, quod Croeso scribit + Herodotus praeceptum a Solone. At enim, quem ad modum tute dicebas, negat + Epicurus diuturnitatem quidem temporis ad beate vivendum aliquid afferre, nec + minorem voluptatem percipi in brevitate temporis, quam si illa sit + sempiterna.} + %{168} +\NewLipsumPar{Haec dicuntur inconstantissime. Cum enim summum bonum in + voluptate ponat, negat infinito tempore aetatis voluptatem fieri maiorem quam + finito atque modico. Qui bonum omne in virtute ponit, is potest dicere perfici + beatam vitam perfectione virtutis; negat enim summo bono afferre incrementum + diem. Qui autem voluptate vitam effici beatam putabit, qui sibi is conveniet, + si negabit voluptatem crescere longinquitate? Igitur ne dolorem quidem. An + dolor longissimus quisque miserrimus, voluptatem non optabiliorem diuturnitas + facit? Quid est igitur, cur ita semper deum appellet Epicurus beatum et + aeternum? Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus; + uterque enim summo bono fruitur, id est voluptate. \textquoteleft At enim hic + etiam dolore.\textquoteright\space At eum nihili facit; ait enim se, si + uratur, \textquoteleft Quam hoc suave!\textquoteright\space dicturum.} + %{169} +\NewLipsumPar{Qua igitur re ab deo vincitur, si aeternitate non vincitur? In + qua quid est boni praeter summam voluptatem, et eam sempiternam? Quid ergo + attinet gloriose loqui, nisi constanter loquare? In voluptate + corporis\textendash addam, si vis, \textquoteleft animi\textquoteright, dum ea + ipsa, ut vultis, sit e corpore\textendash situm est vivere beate. Quid? Istam + voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Nam quibus rebus + efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. Non enim in ipsa + sapientia positum est beatum esse, sed in iis rebus, quas sapientia comparat + ad voluptatem. Totum autem id externum est, et quod externum, id in casu est. + Ita fit beatae vitae domina fortuna, quam Epicurus ait exiguam intervenire + sapienti.} + %{170} +\NewLipsumPar{Age, inquies, ista parva sunt. Sapientem locupletat ipsa natura, + cuius divitias Epicurus parabiles esse docuit. Haec bene dicuntur, nec ego + repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Negat enim tenuissimo victu, id est + contemptissimis escis et potionibus, minorem voluptatem percipi quam rebus + exquisitissimis ad epulandum. Huic ego, si negaret quicquam interesse ad beate + vivendum quali uteretur victu, concederem, laudarem etiam; verum enim diceret, + idque Socratem, qui voluptatem nullo loco numerat, audio dicentem, cibi + condimentum esse famem, potionis sitim. Sed qui ad voluptatem omnia referens + vivit ut Gallonius, loquitur ut Frugi ille Piso, non audio nec eum, quod + sentiat, dicere existimo.} + %{171} +\NewLipsumPar{Naturales divitias dixit parabiles esse, quod parvo esset natura + contenta. Certe, nisi voluptatem tanti aestimaretis. Non minor, inquit, + voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Hoc est non + modo cor non habere, sed ne palatum quidem. Qui enim voluptatem ipsam + contemnunt, iis licet dicere se acupenserem maenae non anteponere. Cui vero in + voluptate summum bonum est, huic omnia sensu, non ratione sunt iudicanda, + eaque dicenda optima, quae sint suavissima.} + %{172} +\NewLipsumPar{Verum esto; consequatur summas voluptates non modo parvo, sed + per me nihilo, si potest; sit voluptas non minor in nasturcio illo, quo vesci + Persas esse solitos scribit Xenophon, quam in Syracusanis mensis, quae a + Platone graviter vituperantur; sit, inquam, tam facilis, quam vultis, + comparatio voluptatis, quid de dolore dicemus? Cuius tanta tormenta sunt, ut + in iis beata vita, si modo dolor summum malum est, esse non possit. Ipse enim + Metrodorus, paene alter Epicurus, beatum esse describit his fere verbis: + \textquoteleft cum corpus bene constitutum sit et sit exploratum ita + futurum.\textquoteright\space an id exploratum cuiquam potest esse, quo modo + se hoc habiturum sit corpus, non dico ad annum, sed ad vesperum? Dolor ergo, + id est summum malum, metuetur semper, etiamsi non aderit; iam enim adesse + poterit. Qui potest igitur habitare in beata vita summi mali metus?} + %{173} +\NewLipsumPar{Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Iam id + ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Sed quae tandem ista ratio est? Maximus + dolor, inquit, brevis est. Primum quid tu dicis breve? Deinde dolorem quem + maximum? Quid enim? summus dolor plures dies manere non potest? Vide, ne etiam + menses! Nisi forte eum dicis, qui, simul atque arripuit, interficit. Quis + istum dolorem timet? illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum + virum, Cn.\space Octavium, Marci filium, familiarem meum, confici vidi, nec + vero semel nec ad breve tempus, sed et saepe et plane diu. Quos ille, di + inmortales, cum omnes artus ardere viderentur, cruciatus perferebat! Nec tamen + miser esse, quia summum id malum non erat, tantum modo laboriosus videbatur; + at miser, si in flagitiosa et vitiosa vita afflueret voluptatibus.} + %{174} +\NewLipsumPar{Quod autem magnum dolorem brevem, longinquum levem esse dicitis, + id non intellego quale sit. Video enim et magnos et eosdem bene longinquos + dolores, quorum alia toleratio est verior, qua uti vos non potestis, qui + honestatem ipsam per se non amatis. Fortitudinis quaedam praecepta sunt ac + paene leges, quae effeminari virum vetant in dolore. Quam ob rem turpe + putandum est, non dico dolere\textendash nam id quidem est interdum + necesse\textendash, sed saxum illud Lemnium clamore Philocteteo funestare, + Quod eiulatu, questu, gemitu, fremitibus Resonando mutum flebiles voces + refert. Huic Epicurus praecentet, si potest, cui (e) viperino morsu venae + viscerum Veneno inbutae taetros cruciatus cient! Sic Epicurus: \textquoteleft + Philocteta, st! Brevis dolor.\textquoteright\space At iam decimum annum in + spelunca iacet. \textquoteleft Si longus, levis; dat enim intervalla et + relaxat.\textquoteright} + %{175} +\NewLipsumPar{Primum non saepe, deinde quae est ista relaxatio, cum et + praeteriti doloris memoria recens est et futuri atque inpendentis torquet + timor? \textquoteleft Moriatur\textquoteright, inquit. Fortasse id optimum, + sed ubi illud: \textquoteleft Plus semper voluptatis\textquoteright? Si enim + ita est, vide ne facinus facias, cum mori suadeas. Potius ergo illa dicantur: + turpe esse, viri non esse debilitari dolore, frangi, succumbere. Nam ista + vestra: \textquoteleft Si gravis, brevis; si longus, + levis\textquoteright\space dictata sunt. Virtutis, magnitudinis animi, + patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet.} + %{176} +\NewLipsumPar{Audi, ne longe abeam, moriens quid dicat Epicurus, ut intellegas + facta eius cum dictis discrepare: \textquoteleft Epicurus Hermarcho salutem. + Cum ageremus\textquoteright, inquit, \textquoteleft vitae beatum et eundem + supremum diem, scribebamus haec. Tanti autem aderant vesicae et torminum + morbi, ut nihil ad eorum magnitudinem posset accedere.\textquoteright\space + Miserum hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non potest. Sed + audiamus ipsum: \textquoteleft Compensabatur\textquoteright, inquit, + \textquoteleft tamen cum his omnibus animi laetitia, quam capiebam memoria + rationum inventorumque nostrorum. Sed tu, ut dignum est tua erga me et + philosophiam voluntate ab adolescentulo suscepta, fac ut Metrodori tueare + liberos.\textquoteright} + %{177} +\NewLipsumPar{Non ego iam Epaminondae, non Leonidae mortem huius morti + antepono, quorum alter cum vicisset Lacedaemonios apud Mantineam atque ipse + gravi vulnere exanimari se videret, ut primum dispexit, quaesivit salvusne + esset clipeus. Cum salvum esse flentes sui respondissent, rogavit essentne + fusi hostes. Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua + erat transfixus, hastam. Ita multo sanguine profuso in laetitia et in victoria + est mortuus. Leonidas autem, rex Lacedaemoniorum, se in Thermopylis + trecentosque eos, quos eduxerat Sparta, cum esset proposita aut fuga turpis + aut gloriosa mors, opposuit hostibus. Praeclarae mortes sunt imperatoriae; + philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Refert tamen, quo modo. + (beatus) sibi videtur esse moriens. Magna laus. \textquoteleft + Compensabatur\textquoteright, inquit, \textquoteleft cum summis doloribus + laetitia.\textquoteright} + %{178} +\NewLipsumPar{Audio equidem philosophi vocem, Epicure, sed quid tibi dicendum + sit oblitus es. Primum enim, si vera sunt ea, quorum recordatione te gaudere + dicis, hoc est, si vera sunt tua scripta et inventa, gaudere non potes. Nihil + enim iam habes, quod ad corpus referas; est autem a te semper dictum nec + gaudere quemquam nisi propter corpus nec dolere. \textquoteleft + Praeteritis\textquoteright, inquit, \textquoteleft + gaudeo.\textquoteright\space Quibusnam praeteritis? Si ad corpus + pertinentibus, rationes tuas te video compensare cum istis doloribus, non + memoriam corpore perceptarum voluptatum; sin autem ad animum, falsum est, quod + negas animi ullum esse gaudium, quod non referatur ad corpus. Cur deinde + Metrodori liberos commendas? Quid (in) isto egregio tuo officio et tanta + fide\textendash sic enim existimo\textendash ad corpus refers?} + %{179} +\NewLipsumPar{Huc et illuc, Torquate, vos versetis licet, nihil in hac + praeclara epistula scriptum ab Epicuro congruens et conveniens decretis eius + reperietis. Ita redarguitur ipse a sese, convincunturque scripta eius + probitate ipsius ac moribus. Nam ista commendatio puerorum, memoria et caritas + amicitiae, summorum officiorum in extremo spiritu conservatio indicat innatam + esse homini probitatem gratuitam, non invitatam voluptatibus nec praemiorum + mercedibus evocatam. Quod enim testimonium maius quaerimus, quae honesta et + recta sint, ipsa esse optabilia per sese, cum videamus tanta officia + morientis?} + %{180} +\NewLipsumPar{Sed ut epistulam laudandam arbitror eam, quam modo totidem fere + verbis interpretatus sum, quamquam ea cum summa eius philosophia nullo modo + congruebat, sic eiusdem testamentum non solum (a) philosophi gravitate, sed + etiam ab ipsius sententia iudico discrepare. Scripsit enim et multis saepe + verbis et breviter arteque in eo libro, quem modo nominavi, mortem nihil ad + nos pertinere. Quod enim dissolutum sit, id esse sine sensu, quod autem sine + sensu sit, id nihil ad nos pertinere omnino. Hoc ipsum elegantius poni + meliusque potuit. Nam quod ita positum est, quod dissolutum sit, id esse sine + sensu, id eius modi est, ut non satis plane dicat quid sit dissolutum.} + %{181} +\NewLipsumPar{Sed tamen intellego quid velit. Quaero autem quid sit, quod, cum + dissolutione, id est morte, sensus omnis extinguatur, et cum reliqui nihil sit + omnino, quod pertineat ad nos, tam accurate tamque diligenter caveat et + sanciat ut Amynomachus et Timocrates, heredes sui, de Hermarchi sententia dent + quod satis sit ad diem agendum natalem suum quotannis mense Gamelione itemque + omnibus mensibus vicesimo die lunae dent ad eorum epulas, qui una secum + philosophati sint, ut et sui et Metrodori memoria colatur.} + %{182} +\NewLipsumPar{Haec ego non possum dicere non esse hominis quamvis et belli et + humani, sapientis vero nullo modo, physici praesertim, quem se ille esse vult, + putare ullum esse cuiusquam diem natalem. Quid? Idemne potest esse dies + saepius, qui semel fuit? Certe non potest. An eiusdem modi? Ne id quidem, nisi + multa annorum intercesserint milia, ut omnium siderum eodem, unde profecta + sint, fiat ad unum tempus reversio. Nullus est igitur cuiusquam dies natalis. + \textquoteleft At habetur!\textquoteright\space Et ego id scilicet nesciebam! + Sed ut sit, etiamne post mortem coletur? Idque testamento cavebit is, qui + nobis quasi oraculum ediderit nihil post mortem ad nos pertinere? Haec non + erant eius, qui innumerabilis mundos infinitasque regiones, quarum nulla esset + ora, nulla extremitas, mente peragravisset. Num quid tale Democritus? Ut alios + omittam, hunc appello, quem ille unum secutus est.} + %{183} +\NewLipsumPar{Quodsi dies notandus fuit, eumne potius, quo natus, an eum, quo + sapiens factus est? Non potuit, inquies, fieri sapiens, nisi natus esset. [et] + Isto modo, ne si avia quidem eius nata non esset. Res tota, Torquate, non + doctorum hominum, velle post mortem epulis celebrari memoriam sui nominis. + Quos quidem dies quem ad modum agatis et in quantam hominum facetorum + urbanitatem incurratis, non dico\textendash\space nihil opus est + litibus\textendash; tantum dico, magis fuisse vestrum agere Epicuri diem + natalem, quam illius testamento cavere ut ageretur.} + %{184} +\NewLipsumPar{Sed ut ad propositum\textendash de dolore enim cum diceremus, ad + istam epistulam delati sumus\textendash, nunc totum illud concludi sic licet: + qui in summo malo est, is tum, cum in eo est, non est beatus; sapiens autem + semper beatus est et est aliquando in dolore; non est igitur summum malum + dolor. Iam illud quale tandem est, bona praeterita non effluere sapienti, mala + meminisse non oportere? Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus? + Themistocles quidem, cum ei Simonides an quis alius artem memoriae + polliceretur, \textquoteleft Oblivionis\textquoteright, inquit, \textquoteleft + mallem. Nam memini etiam quae nolo, oblivisci non possum quae + volo.\textquoteright} + %{185} +\NewLipsumPar{Magno hic ingenio, sed res se tamen sic habet, ut nimis + imperiosi philosophi sit vetare meminisse. Vide ne ista sint Manliana vestra + aut maiora etiam, si imperes quod facere non possim. Quid, si etiam iucunda + memoria est praeteritorum malorum? Ut proverbia non nulla veriora sint quam + vestra dogmata. Vulgo enim dicitur: \textquoteleft Iucundi acti + labores\textquoteright, nec male Euripides\textendash\space concludam, si + potero, Latine; Graecum enim hunc versum nostis omnes\textendash: + \textquoteleft Suavis laborum est praeteritorum memoria.\textquoteright\space + Sed ad bona praeterita redeamus. Quae si a vobis talia dicerentur, qualibus + Caius Marius uti poterat, ut expulsus, egens, in palude demersus tropaeorum + recordatione levaret dolorem suum, audirem et plane probarem. Nec enim absolvi + beata vita sapientis neque ad exitum perduci poterit, si prima quaeque bene ab + eo consulta atque facta ipsius oblivione obruentur.} + %{186} +\NewLipsumPar{Sed vobis voluptatum perceptarum recordatio vitam beatam facit, + et quidem corpore perceptarum. Nam si quae sunt aliae, falsum est omnis animi + voluptates esse e corporis societate. Corporis autem voluptas si etiam + praeterita delectat, non intellego, cur Aristoteles Sardanapalli epigramma + tantopere derideat, in quo ille rex Syriae glorietur se omnis secum libidinum + voluptates abstulisse. Quod enim ne vivus quidem, inquit, diutius sentire + poterat, quam dum fruebatur, quo modo id potuit mortuo permanere? Effluit + igitur voluptas corporis et prima quaeque avolat saepiusque relinquit causam + paenitendi quam recordandi. Itaque beatior Africanus cum patria illo modo + loquens: \textquoteleft Desine, Roma, tuos hostes\textquoteright\space + reliquaque praeclare: \textquoteleft Nam tibi moenimenta mei peperere + labores.\textquoteright\space Laboribus hic praeteritis gaudet, tu iubes + voluptatibus, et hic se ad ea revocat, e quibus nihil umquam rettulerit ad + corpus, tu totus haeres in corpore.} + %{187} +\NewLipsumPar{Illud autem ipsum qui optineri potest, quod dicitis, omnis animi + et voluptates et dolores ad corporis voluptates ac dolores pertinere? Nihilne + te delectat umquam \textendash video, quicum loquar\textendash, te igitur, + Torquate, ipsum per se nihil delectat? Omitto dignitatem, honestatem, speciem + ipsam virtutum, de quibus ante dictum est, haec leviora ponam: poema, + orationem cum aut scribis aut legis, cum omnium factorum, cum regionum + conquiris historiam, signum, tabula, locus amoenus, ludi, venatio, villa + Luculli\textendash nam si \textquoteleft tuam\textquoteright\space dicerem, + latebram haberes; ad corpus diceres pertinere\textendash, sed ea, quae dixi, + ad corpusne refers? An est aliquid, quod te sua sponte delectet? Aut + pertinacissimus fueris, si in eo perstiteris ad corpus ea, quae dixi, referri, + aut deserueris totam Epicuri voluptatem, si negaveris.} + %{188} +\NewLipsumPar{Quod vero a te disputatum est maiores esse voluptates et dolores + animi quam corporis, quia trium temporum particeps animus sit, corpore autem + praesentia solum sentiantur, qui id probari potest, ut is, qui propter me + aliquid gaudeat, plus quam ego ipse gaudeat? [animo voluptas oritur propter + voluptatem corporis, et maior est animi voluptas quam corporis. Ita fit, ut + gratulator laetior sit quam is, cui gratulatur.] Sed dum efficere vultis + beatum sapientem, cum maximas animo voluptates percipiat omnibusque partibus + maiores quam corpore, quid occurrat non videtis. Animi enim quoque dolores + percipiet omnibus partibus maiores quam corporis. Ita miser sit aliquando + necesse est is, quem vos beatum semper vultis esse, nec vero id, dum omnia ad + voluptatem doloremque referetis, efficietis umquam.} + %{189} +\NewLipsumPar{Quare aliud aliquod, Torquate, hominis summum bonum reperiendum + est, voluptatem bestiis concedamus, quibus vos de summo bono testibus uti + soletis. Quid, si etiam bestiae multa faciunt duce sua quaeque natura partim + indulgenter vel cum labore, ut in gignendo, in educando, perfacile appareat + aliud quiddam iis propositum, non voluptatem? Partim cursu et peragratione + laetantur, congregatione aliae coetum quodam modo civitatis imitantur;} + %{190} +\NewLipsumPar{Videmus in quodam volucrium genere non nulla indicia pietatis, + cognitionem, memoriam, in multis etiam desideria videmus. Ergo in bestiis + erunt secreta e voluptate humanarum quaedam simulacra virtutum, in ipsis + hominibus virtus nisi voluptatis causa nulla erit? Et homini, qui ceteris + animantibus plurimum praestat, praecipue a natura nihil datum esse dicemus?} + %{191} +\NewLipsumPar{Nos vero, siquidem in voluptate sunt omnia, longe multumque + superamur a bestiis, quibus ipsa terra fundit ex sese pastus varios atque + abundantes nihil laborantibus, nobis autem aut vix aut ne vix quidem suppetunt + multo labore quaerentibus. Nec tamen ullo modo summum pecudis bonum et hominis + idem mihi videri potest. Quid enim tanto opus est instrumento in optimis + artibus comparandis? Quid tanto concursu honestissimorum studiorum, tanto + virtutum comitatu, si ea nullam ad aliam rem nisi ad voluptatem conquiruntur?} + %{192} +\NewLipsumPar{Ut, si Xerxes, cum tantis classibus tantisque equestribus et + pedestribus copiis Hellesponto iuncto Athone perfosso mari ambulavisset terra + navigavisset, si, cum tanto impetu in Graeciam venisset, causam quis ex eo + quaereret tantarum copiarum tantique belli, mel se auferre ex Hymetto voluisse + diceret, certe sine causa videretur tanta conatus, sic nos sapientem plurimis + et gravissimis artibus atque virtutibus instructum et ornatum non, ut illum, + maria pedibus peragrantem, classibus montes, sed omne caelum totamque cum + universo mari terram mente complexum voluptatem petere si dicemus, mellis + causa dicemus tanta molitum.} + %{193} +\NewLipsumPar{Ad altiora quaedam et magnificentiora, mihi crede, Torquate, + nati sumus, nec id ex animi solum partibus, in quibus inest memoria rerum + innumerabilium, in te quidem infinita, inest coniectura consequentium non + multum a divinatione differens, inest moderator cupiditatis pudor, inest ad + humanam societatem iustitiae fida custodia, inest in perpetiendis laboribus + adeundisque periculis firma et stabilis doloris mortisque + contemptio\textendash ergo haec in animis, tu autem etiam membra ipsa + sensusque considera, qui tibi, ut reliquae corporis partes, non comites solum + virtutum, sed ministri etiam videbuntur.} + %{194} +\NewLipsumPar{Quid? Si in ipso corpore multa voluptati praeponenda sunt, ut + vires, valitudo, velocitas, pulchritudo, quid tandem in animis censes? In + quibus doctissimi illi veteres inesse quiddam caeleste et divinum putaverunt. + Quodsi esset in voluptate summum bonum, ut dicitis, optabile esset maxima in + voluptate nullo intervallo interiecto dies noctesque versari, cum omnes sensus + dulcedine omni quasi perfusi moverentur. Quis est autem dignus nomine hominis, + qui unum diem totum velit esse in genere isto voluptatis? Cyrenaici quidem non + recusant; vestri haec verecundius, illi fortasse constantius.} + %{195} +\NewLipsumPar{Sed lustremus animo non has maximas artis, quibus qui carebant + inertes a maioribus nominabantur, sed quaero num existimes, non dico Homerum, + Archilochum, Pindarum, sed Phidian, Polyclitum, Zeuxim ad voluptatem artes + suas direxisse. Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis + excellens ad factorum pulchritudinem? Quae autem est alia causa erroris tanti + tam longe lateque diffusi, nisi quod is, qui voluptatem summum bonum esse + decernit, non cum ea parte animi, qua inest ratio atque consilium, sed cum + cupiditate, id est cum animi levissima parte, deliberat? Quaero enim de te, si + sunt di, ut vos etiam putatis, qui possint esse beati, cum voluptates corpore + percipere non possint, aut, si sine eo genere voluptatis beati sint, cur + similem animi usum in sapiente esse nolitis.} + %{196} +\NewLipsumPar{Lege laudationes, Torquate, non eorum, qui sunt ab Homero + laudati, non Cyri, non Agesilai, non Aristidi aut Themistocli, non Philippi + aut Alexandri, lege nostrorum hominum, lege vestrae familiae; neminem videbis + ita laudatum, ut artifex callidus comparandarum voluptatum diceretur. Non + elogia monimentorum id significant, velut hoc ad portam: \textquoteleft Hunc + unum plurimae consentiunt gentes populi primarium fuisse + virum.\textquoteright} + %{197} +\NewLipsumPar{Idne consensisse de Calatino plurimas gentis arbitramur, + primarium populi fuisse, quod praestantissimus fuisset in conficiendis + voluptatibus? Ergo in iis adolescentibus bonam spem esse dicemus et magnam + indolem, quos suis commodis inservituros et quicquid ipsis expediat facturos + arbitrabimur? Nonne videmus quanta perturbatio rerum omnium consequatur, + quanta confusio? Tollitur beneficium, tollitur gratia, quae sunt vincla + concordiae. Nec enim, cum tua causa cui commodes, beneficium illud habendum + est, sed faeneratio, nec gratia deberi videtur ei, qui sua causa commodaverit. + Maximas vero virtutes iacere omnis necesse est voluptate dominante. Sunt etiam + turpitudines plurimae, quae, nisi honestas natura plurimum valeat, cur non + cadant in sapientem non est facile defendere.} + %{198} +\NewLipsumPar{Ac ne plura complectar\textendash sunt enim + innumerabilia\textendash, bene laudata virtus voluptatis aditus intercludat + necesse est. Quod iam a me expectare noli. Tute introspice in mentem tuam ipse + eamque omni cogitatione pertractans percontare ipse te perpetuisne malis + voluptatibus perfruens in ea, quam saepe usurpabas, tranquillitate degere + omnem aetatem sine dolore, adsumpto etiam illo, quod vos quidem adiungere + soletis, sed fieri non potest, sine doloris metu, an, cum de omnibus gentibus + optime mererere, cum opem indigentibus salutemque ferres, vel Herculis perpeti + aerumnas. Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen + verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt.} + %{199} +\NewLipsumPar{Elicerem ex te cogeremque, ut responderes, nisi vererer ne + Herculem ipsum ea, quae pro salute gentium summo labore gessisset, voluptatis + causa gessisse diceres. Quae cum dixissem, Habeo, inquit Torquatus, ad quos + ista referam, et, quamquam aliquid ipse poteram, tamen invenire malo + paratiores. Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum + optimos viros, tum homines doctissimos. Recte, inquit, intellegis. Age sane, + inquam. Sed erat aequius Triarium aliquid de dissensione nostra iudicare. + Eiuro, inquit adridens, iniquum, hac quidem de re; tu enim ista lenius, hic + Stoicorum more nos vexat. Tum Triarius: Posthac quidem, inquit, audacius. Nam + haec ipsa mihi erunt in promptu, quae modo audivi, nec ante aggrediar, quam te + ab istis, quos dicis, instructum videro. Quae cum essent dicta, finem fecimus + et ambulandi et disputandi.} + %{200} +\NewLipsumPar{Voluptatem quidem, Brute, si ipsa pro se loquatur nec tam + pertinaces habeat patronos, concessuram arbitror convictam superiore libro + dignitati. Etenim sit inpudens, si virtuti diutius repugnet, aut si honestis + iucunda anteponat aut pluris esse contendat dulcedinem corporis ex eave natam + laetitiam quam gravitatem animi atque constantiam. Quare illam quidem + dimittamus et suis se finibus tenere iubeamus, ne blanditiis eius + inlecebrisque impediatur disputandi severitas.} +% \end{macrocode} +% \begin{macrocode} +%</cicero> +% \end{macrocode} % \newpage % \end{implementation} % % \endinput -% \fi % Local Variables: % mode: doctex % TeX-master: t diff --git a/Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.ins b/Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.ins index 663e8c2b561..7ffaf5e5bfa 100644 --- a/Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.ins +++ b/Master/texmf-dist/source/latex/lipsum/lipsum.ins @@ -15,11 +15,9 @@ \askforoverwritefalse \preamble -Copyright (C) 2004-2018 Patrick Happel +This file is part of the package lipsum for use with LaTeX2e. -This file is part of the package lipsum for use with LaTeX2e - -Function: Access to 150 paragraphs of the well known Lorem Ipsum dummy text +Function: Access to 150 paragraphs of the well known Lorem Ipsum dummy text. This program may be distributed and/or modified under the conditions of the LaTeX Project Public License, either version 1.3 @@ -40,14 +38,19 @@ Alternatively, use github: \endpostamble \generate{\file{lipsum.sty}{\from{lipsum.dtx}{package}}} +\generate{\file{lipsum.ltd.tex}{\from{lipsum.dtx}{lipsum}}} +\generate{\file{cicero.ltd.tex}{\from{lipsum.dtx}{cicero}}} \obeyspaces \Msg{****************************************************} \Msg{* *} \Msg{* To finish the installation you have to move the *} -\Msg{* following file into a directory searched by TeX: *} +\Msg{* following files into a directory searched *} +\Msg{* by TeX: } \Msg{* *} -\Msg{* lipsum.sty *} +\Msg{* lipsum.sty *} +\Msg{* lipsum.ltd.tex *} +\Msg{* cicero.ltd.tex *} \Msg{* *} \Msg{* To produce the documentation run the file *} \Msg{* lipsum.dtx through XeLaTeX or luaLaTeX. *} |