summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/Master/texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl/texlive-pl.tex
diff options
context:
space:
mode:
authorKarl Berry <karl@freefriends.org>2013-04-07 18:26:53 +0000
committerKarl Berry <karl@freefriends.org>2013-04-07 18:26:53 +0000
commitb04c2e1a42573e9735547702356c7b9a769a6855 (patch)
treec0753443f39500a062d7698fe6b94359c813f871 /Master/texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl/texlive-pl.tex
parentfb0bf13304a356f197bfc1add17f98c07e96f17b (diff)
texmf -> texmf-dist: doc
git-svn-id: svn://tug.org/texlive/trunk@29714 c570f23f-e606-0410-a88d-b1316a301751
Diffstat (limited to 'Master/texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl/texlive-pl.tex')
-rw-r--r--Master/texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl/texlive-pl.tex3862
1 files changed, 3862 insertions, 0 deletions
diff --git a/Master/texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl/texlive-pl.tex b/Master/texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl/texlive-pl.tex
new file mode 100644
index 00000000000..9990b17257a
--- /dev/null
+++ b/Master/texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl/texlive-pl.tex
@@ -0,0 +1,3862 @@
+% iso8859-2
+% $Id: texlive-pl.tex, v. 46 2012/06/04
+% TeX Live documentation.
+% Originally written by Sebastian Rahtz and Michel Goossens,
+% now maintained by Karl Berry and others.
+% Polish translation and additions by Staszek Wawrykiewicz
+% (with a little help from my friends, while my guitar gently weeps ;-)
+% Public domain.
+% ----
+% UWAGA dla recenzentów/tłumaczy: %%! to moje komentarze (StaW)
+\documentclass{article}
+\let\tldocenglish=0 % for live4ht.cfg
+\let\textsl\textit
+\usepackage{tex-livep}
+\usepackage{polski} %% for PL
+\usepackage[latin2]{inputenc} %% for PL
+\exhyphenpenalty=10000 %% for PL
+\def\Dash{---}
+\widowpenalty=10000
+\clubpenalty=10000
+%% redefined MF logo! %% for PL
+%\def\MF{\textlogo{META}\-\textlogo{FONT}} %% for PL
+%\def\MP{\textlogo{META}\-\textlogo{POST}} %% *** TP ***
+\def\shac{\char178} % for PL + qtmr (HTML)
+\def\aac{\char225} % for PL + qtmr (HTML)
+\def\iac{\char237} % for PL + qtmr (HTML)
+\renewcommand{\samp}[1]{,,\texttt{#1}''} %% for PL
+%% Polish style for sections
+\makeatletter
+\renewcommand{\@seccntformat}[1]{%
+ \csname the#1\endcsname.\hspace{.5em}} %%
+\def\numberline#1{\hb@xt@\@tempdima{#1.\hfill}}
+\makeatother
+\hyphenation{tex-basic la-tex pdf-tex}
+%% -----
+\begin{document}
+
+\title{{\huge \textit{Przewodnik po \protect\TL}\\[1ex]}
+ {\LARGE \textsf\TL{} 2012}
+}
+
+\author{Redakcja: Karl Berry \\[3mm]
+ \url{http://tug.org/texlive/}
+}
+
+\date{Czerwiec 2012}
+
+\maketitle
+
+\begin{multicols}{2}
+\tableofcontents
+%\listoftables
+\end{multicols}
+%--------------------------
+\section{Wstęp}\label{sec:intro}
+
+\subsection{\TeX\ Live i \TeX\ Collection}
+Niniejsza dokumentacja opisuje oprogramowanie \TL{} --
+dystrybucję \TeX-a wraz z~programami pomocniczymi, dostępną dla
+różnych wersji Unix, w~tym \acro{GNU}/Linux, \MacOSX{} i~Cygwin,
+oraz Windows.
+
+\TL{} można ściągnąć z~sieci bądź otrzymać na płytce \DVD \TK{}, dostarczanej
+swoim członkom przez Grupy Użytkowników Systemu \TeX{}.
+Część \ref{sec:tl-coll-dists} omawia pokrótce zawartość tej płytki.
+Zarówno \TL{}, jak i \TK{} powstały dzięki zbiorowemu wysiłkowi Grup.
+W~tym dokumencie omówimy głównie samą dystrybucję \TL.
+
+\TL{} zawiera skompilowane programy: \TeX{}, \LaTeXe{}, \mbox{\MF}, \MP,
+\BibTeX{} i~wiele innych oraz bogaty zestaw pakietów makr o~wielorakim
+zastosowaniu, a także fonty i~dokumentacje. Wszystko to umożliwia skład
+publikacji w~wielu językach.
+
+Pakiety zawarte w~\TL{} są regularnie aktualizowane z serwerów \acro{CTAN}
+(\textit{Comprehensive TeX Archive Network}), które gromadzą wszelkie
+zasoby dotyczące systemu \TeX: \url{http://www.ctan.org}.
+
+Lista najważniejszych zmian dokonanych w~tej edycji \TL{}
+znajduje się w~części~\ref{sec:tlcurrent}, na str.~\pageref{sec:tlcurrent}.
+
+Nie opisujemy tu, czym jest system \TeX{}, a~jedynie kwestię instalacji
+i~konfiguracji oprogramowania \TL.
+Początkujący użytkownicy mogą się zapoznać z~podstawowymi pojęciami
+np. w~artykule {\it Przewodnik po systemie \TeX\/}:
+\OnCD{texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/cototex.html}.
+
+\htmlanchor{platforms}
+\subsection{Obsługiwane systemy operacyjne}
+\label{sec:os_support}
+
+\TL{} zawiera oprogramowanie dla wielu platform uniksowych,
+w~tym \GNU/Linux, \MacOSX i~Cygwin. Załączone pliki źródłowe pozwalają też
+na jego instalację na platformach innych systemów operacyjnych.
+
+Spośród systemów Windows obsługiwane są tylko XP i nowsze wersje
+(choć w Windows 2000 \TL{} też w zasadzie działa).
+Wprawdzie brak jest oprogramowania dedykowanego dla wersji 64-bitowych, ale
+aplikacje 32-bitowe powinny na nich działać.
+
+W części \ref{sec:tl-coll-dists} omówiono alternatywne dystrybucje,
+przeznaczone dla Windows oraz \MacOSX.
+
+\subsection{Podstawy instalacji \protect\TL{}}
+\label{sec:basic}
+
+\TL{} można zainstalować z~płytki \DVD{} lub internetu
+(\url{http://tug.org/texlive/acquire.html}). Program instalacyjny
+jest niewielki i~pozwala pobrać z sieci wszystkie potrzebne pakiety.
+Jest to wygodne, zwłaszcza gdy potrzebujemy jedynie części oprogramowania
+\TL\ i~nie chcemy pobierać niepotrzebnie obrazu całej płyty instalacyjnej.
+
+Posiadając płytkę \TK{} \DVD{} (lub jej obraz w~pliku \code{.iso})
+możemy jedynie zaistalować \TL{} na twardym dysku,
+lub przygotować przenośną instalację np. na pen drivie
+(patrz część~\ref{sec:portable-tl}).
+Szczegółowy opis instalacji \TL{} znajduje się w dalszych rozdziałach
+tego dokumentu, tu podamy skrócony przepis:
+
+\begin{itemize*}
+ \item program instalacyjny \filename{install-tl} może działać w~kilku
+trybach: tzw. ,,wizard'' (graficznym, parametr \code{-gui=wizard}) --
+domyślnym dla Windows; tekstowym (\code{-gui=text}, domyślnym dla
+Unix/Linux) i~graficznym trybie ,,expert'' (parametr \code{-gui=perltk}).
+Dla wygody użytkowników Windows uruchomienie
+\filename{install-tl-advanced.bat} przełącza instalator w tryb ,,expert''.
+ %tryb można wymusić podając parametr \code{-gui}
+ %bądź \code{-no-gui};
+
+\item jednym z~instalowanych programów jest \prog{tlmgr} (menedżer \TL{}),
+który również można uruchamiać w~trybie tekstowym bądź graficznym; pozwala
+on doinstalować lub usunąć pakiety, aktualizować je z~sieci, a także
+wykonać różne czynności konfiguracyjne.
+
+\end{itemize*}
+
+\htmlanchor{security}
+\subsection{Uwagi dotyczące bezpieczeństwa}
+\label{sec:security}
+
+Zgodnie z~naszą najlepszą wiedzą, główne programy \TeX-owe są
+(i~zawsze były) nadzwyczaj odporne. Jednak mimo dokładania najwyższej
+staranności, inne programy wspierające, zawarte w~\TeX\ Live, nie
+zawsze osiągają ten sam poziom. Jak zawsze, należy być
+ostrożnym przy uruchamianiu programów z~danymi pochodzącymi
+z~niepewnych źródeł. Dla uzyskania najwyższego stopnia
+bezpieczeństwa zalecamy stosowania podczas pracy nowych podfolderów.
+
+Konieczność zachowania staranności jest szczególnie ważna w systemie
+Windows, ponieważ niezależnie od zawartości ścieżki przeszukiwania
+poszukuje on programów zawsze najpierw w bieżącym folderze. To
+zachowanie systemu otwiera szerokie możliwości ataku. Usunęliśmy
+wiele luk, lecz niewątpliwie niektóre jeszcze pozostały, szczególnie
+przy uruchamianiu programów pochodzących z~innych źródeł. Zalecamy
+więc sprawdzanie bieżących folderów pod kątem obecności podejrzanych
+plików, w~szczególności plików wykonywalnych (binarnych lub
+skryptów). Zwykle nie powinno ich być, a~w~szczególności nie
+powinny być one tworzone w~wyniku zwykłego przetwarzania dokumentów.
+
+I~na koniec: \TeX\ (oraz towarzyszące mu programy) mogą tworzyć
+pliki przy przetwarzaniu dokumentów. Własność ta jest na wiele różnych
+sposobów podatna na nadużycia. Także w~tych przypadkach,
+przetwarzanie nieznanych dokumentów w~nowych podfolderach jest
+najlepszym znanym sposobem zabezpieczenia.
+
+\subsection{Dostępna pomoc}
+\label{sec:help}
+
+Społeczność \TeX-owa jest bardzo aktywna i~pomocna, stąd też większość
+poważnych zapytań nie pozostaje bez odpowiedzi. Przed zadaniem
+pytania warto je uprzednio dobrze przemyśleć i~sformułować, ponieważ
+respondenci to wolontariusze, wśród których znaleźć się mogą mniej lub
+bardziej doświadczeni użytkownicy.
+(Jeśli preferujemy komercyjne wsparcie techniczne, możemy zamiast
+\TL{} zakupić system u~jednego z~dostawców, których listę można znaleźć
+na \url{http://tug.org/interest.html#vendors}.)
+
+Oto lista źródeł pomocy, w~kolejności przez nas rekomendowanej:
+
+\begin{description}
+\item [\TeX{} \acro{FAQ}] \TeX-owy \acro{FAQ} jest obszernym zbiorem
+odpowiedzi na wiele pytań, od najprostszych do najbardziej
+zaawansowanych. Jest on załączony na \TL{} w~katalogu
+\OnCD{texmf-dist/doc/generic/FAQ-en/html/index.html},
+a~także dostępny w~sieci: \url{http://www.tex.ac.uk/faq}. Proponujemy
+zajrzeć najpierw tam. Uruchomiono też serwis \acro{FAQ}
+w~języku polskim: \url{http://faq.gust.org.pl}.
+
+\item [\TeX{} Catalogue] Jeśli poszukujemy konkretnego pakietu, fontu,
+programu itp., to polecamy \TeX{} Catalogue. Jest to obszerne zestawienie
+wszelkich pakietów dotyczących \TeX-a. Patrz:
+ %\OnCD{texmf-dist/doc/english/catalogue} lub
+ \url{http://mirror.ctan.org/help/Catalogue/}.
+
+\item [\TeX{} Web Resources] Strona \url{http://tug.org/interest.html}
+zawiera wiele odsyłaczy, w~szczególności do książek, podręczników
+i~artykułów poświęconych wszelkim aspektom pracy z~systemem \TeX.
+
+\item [archiwa pomocy] Dwa główne fora pomocy to grupa
+Usenet \url{news:comp.text.tex} oraz lista dyskusyjna
+\email{texhax@tug.org}. Warto przeszukać archiwa list dyskusyjnych,
+zawierające wiele pytań i odpowiedzi zbieranych przez wiele lat:
+\url{http://groups.google.com/group/comp.text.tex/topics} oraz
+\url{http://tug.org/mail-archives/texhax}. Nie zaszkodzi
+skorzystanie z~wyszukiwarki, np. \url{http://www.google.com}.
+
+\item [wysyłanie pytań] Jeśli nadal nie znajdujemy rozwiązania problemu,
+to możemy wysłać pytanie do \dirname{comp.text.tex}, korzystając z~Google,
+czytnika wiadomości bądź pisząc list na adres \email{texhax@tug.org}.
+Przedtem jednak \emph{należy} zapoznać się z~poradami dotyczącymi sposobu
+zadawania pytań, zawartymi w~\acro{FAQ}:
+\url{http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?label=askquestion}.
+Warto wspomnieć stronę \LaTeX{} Community
+(\url{http://www.latex-community.org/}), forum
+\url{http://www.latex-community.org/forum/} oraz
+\TeX\ StackExchange (\url{http://tex.stackexchange.com/}).
+Polscy użytkownicy mają do dyspozycji listę dyskusyjną GUST (polskiej Grupy
+Użytkowników Systemu \TeX); informacje o niej
+znajdziemy na stronie \url{http://www.gust.org.pl}.
+
+\item [wsparcie ze strony społeczności \TL{}] Gdy chcemy zgłosić błąd
+bądź sugestie i~komentarze dotyczące dystrybucji \TL{}, instalacji
+lub dokumentacji, mamy do dyspozycji listę dyskusyjną
+\email{tex-live@tug.org}. Jeśli kwestia dotyczy konkretnego programu
+(pakietu makr itp.) z~\TL{}, to lepiej jednak skierować pytanie do osoby
+opiekującej się danym programem lub na specjalistyczną listę dyskusyjną.
+
+\end{description}
+
+Druga strona medalu to pomaganie tym, którzy mają problemy. Zarówno
+\dirname{comp.text.tex}, jak i~\code{texhax} (oraz lista dyskusyjna GUST)
+są otwarte dla każdego,
+tak więc zapraszamy do włączenia się, czytania wiadomości i~pomagania
+innym w~miarę własnych możliwości. Witamy wśród użytkowników
+systemu \TeX!
+
+%--------------------------
+\section{Struktura \protect\TeX\protect\ Live}
+\label{sec:struct-tl}
+
+Omówimy tutaj strukturę i~zawartość dystrybucji \TL{}, a~także \TK{} --
+płytki \DVD, w~skład której wchodzi \TL.
+
+\subsection{\protect\TeX\protect\ Collection: \TL, pro\TeX{}t, Mac\TeX}
+\label{sec:tl-coll-dists}
+
+\TK{} \DVD{} zawiera:
+
+\begin{description}
+
+\item [\TL] kompletny system na \acro{DVD}, pozwala na instalację na
+twardym dysku lub przygotowanie przenośnej instalacji np. na pen drivie;
+strona domowa projektu: \url{http://tug.org/texlive/}.
+
+\item [Mac\TeX] dla systemu \MacOSX; posiada własny program instalacyjny
+i~dodatkowe programy dla tego systemu; strona domowa projektu:
+\url{http://tug.org/mactex/};
+
+\item [pro\TeX{}t] dystrybucja dla Windows, oparta na dystrybucji \MIKTEX{},
+rozszerzonej o~dodatkowe narzędzia; całkowicie niezależna od \TL;
+\ProTeXt\ posiada własny, łatwy w~obsłudze program instalacyjny;
+ strona domowa projektu: \url{http://tug.org/protext};
+
+\item [CTAN] zrzut zawartości archiwów \CTAN{};
+(\url{http://www.ctan.org}).
+
+\item [\texttt{texmf-extra}] katalog z wybranymi pakietami dodatkowymi.
+
+\end{description}
+
+\CTAN, \pkgname{protext}, i~\texttt{texmf-extra} nie spełniają przyjętych dla
+\TL{} wymogów dotyczących swobody kopiowania, wobec tego należy ten fakt
+uwzględnić przy redystrybucji bądź modyfikacji zawartości wymienionych
+katalogów.
+
+\subsection{Główne katalogi \TL}
+\label{sec:tld}
+
+Poniżej wymieniono ważniejsze podkatalogi głównego katalogu \emph{instalacji} \TL
+(na płytce \TK{} \DVD{} cała dystrybucja \TL{} została
+umieszczona w katalogu \dirname{texlive}, którego struktura nieco się różni, nie zaś w~katalogu głównym;
+poniżej traktujemy katalog \dirname{texlive} jako katalog główny we wszystkich
+odniesieniach do \TL).
+
+\begin{ttdescription}
+\item[bin] skompilowane programy \TeX-owe, zorganizowane w~podkatalogach
+ według platform systemowych;
+
+\item[readme-*.html] krótkie omówienie z~użytecznymi odnośnikami,
+w kilku językach, w formacie \HTML{} i~zwykłym tekstowym;
+
+\item[source] źródła wszystkich programów, włącznie z~głównymi dystrybucjami
+ \Webc{} \TeX-a;
+
+%\item[support] różne programy pomocnicze związane z~\TeX-em, które \emph{nie}
+% są domyślnie instalowane;
+% dla użytkowników systemów Windows dołączono ponadto szereg programów
+% (edytory, ,,shelle TeX-owe''), których zwykle brak w~typowej instalacji
+% Windows (programy te mogą być szczególnie przydatne dla początkujących);
+
+\item[texmf] drzewo katalogów plików pomocniczych i~dokumentacji dla
+ \emph{programów} (patrz: \texttt{TEXMFMAIN} w~następnej części);
+
+\item[texmf-dist] główne drzewo katalogów formatów i~pakietów (zawiera makra,
+ fonty i~dokumentacje; patrz: \texttt{TEXMDIST} w~następnej części);
+
+%\item[texmf-doc] drzewo samodzielnych dokumentacji (m.in. podręczniki itp.),
+% niezwiązane z~konkretnymi pakietami, zorganizowane według języków.
+
+\item[tlpkg] skrypty, programy i~inne dane potrzebne do instalacji;
+ katalog zawiera także ,,prywatne'' dla \TL{} kopie oprogramowania Perl i~Ghostscript
+ dla Windows (nie kolidują one z~posiadanymi przez użytkownika podobnymi
+ programami i~działają tylko w~ramach instalacji); poza tym dołączono
+ szybki i~wygodny program do podglądu plików postscriptowych i~PDF
+ -- PS\_View dla Windows.
+\end{ttdescription}
+
+Prócz podkatalogów wymienionych powyżej, katalog główny zawiera skrypty
+instalacyjne oraz pliki \filename{README}, w~formacie tekstowym lub HTML,
+w~kilku językach (również polskim).
+
+ %Katalog \dirname{texmf-doc} zawiera, jak wspomniano wyżej, dokumentacje
+ %ogólne, np. podręczniki (także po polsku).
+ Do znalezienia dokumentacji przydatne mogą być dowiązania zawarte w pliku
+\OnCD{doc.html}, który znajdziemy w~głównym katalogu instalacji. Dokumentacje programów
+(man, info, także w~formacie PDF) znajdują się w~katalogu
+\dirname{texmf/doc}, zaś dokumentacje pakietów makr, fontów i~formatów
+w~katalogu \dirname{texmf-dist/doc}. W~odszukaniu konkretnej dokumentacji
+w~dowolnym z~wymienionych katalogów mogą pomóc programy \cmdname{texdoc} lub
+\cmdname{texdoctk}.
+
+Niniejsza dokumentacja w~kilku językach znajduje się na płytce \TK{}DVD\ w~podkatalogach katalogu \dirname{texlive-doc},
+zaś po instalacji w~podkatalogach katalogu \dirname{texmf/doc/texlive}:
+
+\begin{itemize*}
+\item{uproszczony chiński:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-zh-cn}
+\item{czeski/słowacki:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-cz}
+\item{angielski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-en}
+\item{francuski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-fr}
+\item{niemiecki:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-de}
+\item{polski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-pl}
+\item{rosyjski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-ru}
+\item{serbski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-sr}
+\item{włoski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-it}
+\end{itemize*}
+
+\subsection{Predefiniowane drzewa katalogów texmf}
+\label{sec:texmftrees}
+
+W tej części wymieniono wszystkie używane przez system, predefiniowane
+zmienne specyfikujące drzewa katalogów texmf; omówiono też ich przeznaczenie.
+Uruchomiając polecenie \texttt{tlmgr conf}, wyświetlimy wartości tych
+zmiennych, dzięki czemu łatwo ustalimy, które katalogi w~naszej instalacji są
+przypisane do konkretnych zmiennych.
+
+Wszystkie drzewa katalogów, włącznie z prywatnymi katalogami użytkownika,
+powinny posiadać strukturę zgodną z zaleceniami \TeX\
+Directory Structure (\TDS, \url{http://tug.org/tds}), konsekwentnie wraz
+z mnóstwem podkatalogów. W przeciwnym wypadku potrzebne pliki mogą nie zostać
+odnalezione. W części \ref{sec:local-personal-macros}
+(str.~\pageref{sec:local-personal-macros}) będzie to omówione dokładniej.
+
+\begin{ttdescription}
+\item [TEXMFMAIN] Drzewo katalogów zawierające podstawowe dla
+ dystrybucji elementy systemu, jak skrypty
+ %(np. \verb+web2c/mktexdir+),
+ i~inne pliki pomocnicze oraz dokumentację programów (nie zawiera zatem
+ pakietów makr ani formatów).
+\item [TEXMFDIST] Drzewo katalogów zawierające pakiety makr, fontów itp.,
+ %tak jak są one oryginalnie dystrybuowane;
+ drzewo to może być współdzielone z~dowolną dystybucją.
+\item [TEXMFLOCAL] Drzewo katalogów, które administratorzy mogą wykorzystać
+ do przechowywania lokalnych makr, fontów itp., dostępnych dla wszystkich
+ użytkowników serwera.
+\item [TEXMFHOME] Drzewo katalogów dla prywatnych makr, fontów itp.
+ użytkownika. Rozwinięcie tej zmiennej zależy domyślnie od wartości przypisanej
+ zmiennej systemowej \verb+$HOME+ (w~Windows \verb+%USERPROFILE%+).
+\item [TEXMFCONFIG] Lokalne drzewo katalogów wykorzystywane przez narzędzia
+ \verb+texconfig+, \verb+updmap+ oraz \verb+fmtutil+ do przechowywania
+ danych konfiguracyjnych (domyślnie w~ramach \envname{TEXMFHOME}).
+\item [TEXMFSYSCONFIG] Drzewo katalogów wykorzystywane przez narzędzia
+ \verb+texconfig-sys+, \verb+updmap-sys+ oraz \verb+fmtutil-sys+
+ do przechowywania danych konfiguracyjnych dla całej instalacji (np.
+ sieciowej).
+\item [TEXMFVAR] Lokalne drzewo katalogów wykorzystywane przez \verb+texconfig+,
+ \verb+updmap+ i~\verb+fmtutil+ do przechowywania wygenerowanych plików
+ formatów i~map fontowych (domyślnie w~ramach \envname{TEXMFHOME}).
+\item [TEXMFCACHE] Drzewa katalogów wykorzystywane przez
+ \ConTeXt\ Mk\acro{IV} do przechowywania
+ %!!!(cached) runtime data. ???
+ buforowanych danych z~przetwarzania.
+ %Domyślna wartość w \TL{} jest identyczna z \verb+TEXMFVAR+.
+\item [TEXMFSYSVAR] Drzewo katalogów wykorzystywane przez
+ \verb+texconfig-sys+, \verb+updmap-sys+, \verb+fmtutil-sys+, a~także
+ przez program \verb+tlmgr+ do przechowywania wygenerowanych plików
+ formatów i~map fontowych dla całej instalacji.
+\end{ttdescription}
+
+\noindent
+Domyślny układ katalogów:
+\begin{description}
+ \item[ogólnosystemowy katalog instalacji] może zawierać kilka wydań \TL{}:
+ \begin{ttdescription}
+ \item[2011] poprzednie wydanie,
+ \item[2012] wydanie aktualne:
+ \begin{ttdescription}
+ \item [bin] ~
+ \begin{ttdescription}
+ \item [i386-linux] programy dla \GNU/Linux
+ \item [...]
+ \item [universal-darwin] programy dla \MacOSX
+ \item [win32] programy dla Windows
+ \end{ttdescription}
+ \item [texmf\ \ \ \ ] określany zmienną \envname{TEXMFMAIN}
+ \item [texmf-dist\ \ ] \envname{TEXMFDIST}
+ \item [texmf-var\ \ ] \envname{TEXMFSYSVAR}
+ \item [texmf-config] \envname{TEXMFSYSCONFIG}
+ \end{ttdescription}
+ \item [texmf-local] \envname{TEXMFLOCAL}, katalog zachowywany
+ od wydania do wydania,
+ \end{ttdescription}
+ \item[katalog domowy użytkownika] (\texttt{\$HOME} lub
+ \texttt{\%USERPROFILE\%})
+ \begin{ttdescription}
+ \item[.texlive2011] prywatne pliki konfiguracyjne
+ poprzedniego wydania
+ \item[.texlive2012] prywatne pliki konfiguracyjne
+ dla bieżącego wydania:
+ \begin{ttdescription}
+ \item [texmf-var\ \ ] \envname{TEXMFVAR}, \envname{TEXMFCACHE}
+ \item [texmf-config] \envname{TEXMFCONFIG}
+ \end{ttdescription}
+ \item[texmf] \envname{TEXMFHOME} prywatne makra, fonty itp.
+ \end{ttdescription}
+\end{description}
+
+\subsection{Rozszerzenia \protect\TeX-a}
+\label{sec:tex-extensions}
+
+Oryginalny \TeX{}, stworzony przez prof. Knutha, został zamrożony, ale
+jest i~będzie w~przyszłości dostępny w~dystrybucji. \TL{} zawiera ponadto
+kilka wersji rozszerzonych standardowego \TeX-a:
+
+\begin{description}
+\item [\eTeX] wersja \label{text:etex} programu \TeX{}, w~której dodano
+ pożyteczny zestaw nowych poleceń wbudowanych
+ (dotyczących głównie rozwijania makr, leksemów znakowych, interpretacji
+ znaczników itp.) oraz rozszerzenie \TeXXeT{} dla składu
+ od prawej do lewej. W~trybie domyślnym \eTeX{} jest w~100\% zgodny ze
+ standardowym programem \TeX. Więcej szczegółów można znaleźć
+ w~\OnCD{texmf-dist/doc/etex/base/etex_man.pdf}.
+
+\item [pdf\TeX] program zawierający silnik \eTeX{} i dalsze
+rozszerzenia, który umożliwia tworzenie plików zarówno w~formacie PDF, jak
+i~\dvi{}. Jest on domyślnym programem dla większości formatów (prócz plain
+\TeX), nie ma więc obecnie rozróżnienia na ,,maszyny'' \textsf{pdftex} i
+\textsf{pdfetex}, jak to miało miejsce w~poprzednich wersjach programów
+i~w~poprzednich dystrybucjach \TL. Podręczniki znajdziemy w~katalogu
+\OnCD{texmf-dist/doc/pdftex/manual/pdftex-a.pdf}, zaś przykład wykorzystania
+w~pliku \OnCD{texmf-dist/doc/pdftex/manual/samplepdf/samplepdf.tex}.
+
+\item [Lua\TeX] docelowo sukcesor pdf\TeX-a, z~którym ma być, aczkolwiek
+niecałkowicie, zgodny wstecz.
+Powinien także zastąpić Aleph (patrz niżej), choć nie zakłada się
+tu technicznej kompatybilności. Załączony
+interpreter Lua (patrz strona domowa \url{http://www.lua.org/})
+pozwala na eleganckie rozwiązanie wielu trudnych problemów \TeX-a.
+Program \filename{texlua} ma funkcjonalność samodzielnego
+interpretera Lua, co sprawia, że jest używany w~\TL{} do wielu zadań.
+Patrz \url{http://www.luatex.org/} i~na \DVD{}
+\OnCD{texmf-dist/doc/luatex/luatexref-t.pdf}.
+
+\item [Xe\TeX] umożliwia kodowanie tekstów w~Unicode oraz korzystanie
+z~fontów OpenType (także tych dostępnych bezpośrednio w~systemie operacyjnym),
+przy czym stosuje biblioteki obce. Patrz \url{http://tug.org/xetex}.
+
+\item [\OMEGA{} (Omega)] program, który pracuje wewnętrznie ze znakami
+kodowanymi 16-bitowo (Unicode), pozwalając składać jednocześnie
+większość tekstów spotykanych na świecie. Wspomaga dynamicznie
+ładowane tzw. ,,procesy tłumaczenia \OMEGA'' (\acro{OTP}), co pozwala
+użytkownikowi definiować złożone transformacje, wykonywane na dowolnych
+strumieniach wejściowych.
+ %Więcej szczegółów znaleźć można na \DVD:
+ %\OnCD{texmf-dist/doc/omega/base/doc-1.8.tex} (dokumentacja niezbyt aktualna;
+ Sam program od dawna nie jest aktualizowany, został więc usunięty z~\TL.
+ Pozostawiono jego działający klon:
+
+\item [Aleph] łączy rozszerzenia \OMEGA\ i~\eTeX; powstał jako niezależny
+projekt z~potrzeby stabilnej ,,używalności'' programu Omega, w~sytuacji,
+gdy ten pozostawał wciąż w~fazie eksperymentalnej. Dostępna jest minimalna
+dokumentacja: \OnCD{texmf-dist/doc/aleph/base}.
+
+\end{description}
+
+\subsection{Inne ważniejsze programy \protect\TL}
+
+Poniżej zestawiono kilka innych, najczęściej używanych programów, dostępnych
+w~dystrybucji \TL{}:
+
+\begin{cmddescription}
+
+\item[bibtex, bibtex8] tworzenie spisów bibliograficznych;
+
+\item[makeindex, xindy] tworzenie posortowanych skorowidzów;
+
+\item[dvips] konwersja \dvi{} do \PS{};
+
+\item[xdvi] przeglądarka plików \dvi{} dla X~Window;
+
+\item[dvilj] sterownik dla drukarek HP LaserJet;
+
+%\item [dv2dt, dt2dv] konwerter \dvi{} do/z tekstu ASCII;
+
+\item [dviconcat, dviselect] programy do manipulacji stronami w~plikach
+ \dvi{};
+
+\item [dvipdfmx] konwersja \dvi{} do PDF, metoda alternatywna w~stosunku
+ do wspomnianego wyżej programu pdf\TeX{};
+ %(pakiety \pkgname{ps4pdf} i~\pkgname{pdftricks} dostarczają tutaj kolejnych
+ %możliwości);
+
+\item [psselect, psnup, \ldots] narzędzia do manipulacji na plikach
+postscriptowych;
+
+\item [pdfjam, pdfjoin, \ldots] narzędzia do manipulacji na plikach
+ \acro{PDF};
+
+%\item [lacheck] kontrola syntaktyki plików \LaTeX-owych;
+
+\item [texexec, texmfstart] programy uruchamiające dla Con\TeX{}t;
+
+\item [tex4ht] postprocesor dla \TeX-a konwersji do HTML i XML.
+
+\end{cmddescription}
+
+%%! zostawiam tę część, choć wyleciała z wersji oryginalnej!!! 27.08.2003
+%%! zmiany: 24.09.2009
+
+\subsection[Pakiety i ich zestawy]{Pakiety i ich zestawy}
+\label{packages}
+Zawartość drzew \texttt{texmf} na \TL{} została do celów instalacji
+zorganizowana w~szereg ,,zestawów'' (\emph{collections}),
+z~których każdy posiada zbiór ,,pakietów'' (\emph{packages}; jest ich obecnie
+ponad 2500). Normalna instalacja pozwala użytkownikowi skopiować
+z~\DVD{} na twardy dysk jeden lub więcej zestawów, ale można też
+doinstalować z niej do już zainstalowanego zestawu jedynie pojedynczy pakiet.
+
+Zestawy pozwalają lepiej dobrać instalowane składniki, a~także określić,
+jakie języki będą obsługiwane po instalacji. Najważniejszy zestaw, wymagany
+dla większości zastosowań, to ,,Essential programs and files''. Zestawy
+,,Basic LaTeX packages'' i~,,Recommended fonts'' są rekomendowane dla
+większości użytkowników. Pozostałe zestawy są opcjonalne.
+
+Oto wybrane dostępne zestawy i~krótki opis ich zawartości:
+
+\begin{description}
+\item[Essential programs and files] podstawowe programy, pakiety makr
+i~fontów systemu \TeX{}, pliki konfiguracyjne dla podstawowych sterowników;
+\item[Extra BibTeX styles] dodatkowa, obszerna biblioteka stylów Bib\TeX-owych
+ i~bazy danych bibliograficznych (podstawowe style znajdują się w~zestawie
+ ,,Essential\dots'');
+%\item[chemistry] pakiety makr do składu wzorów chemicznych;
+ \item[Context format] pakiet makr do Con\TeX{}t -- ,,dialektu'' \TeX-a
+ autorstwa Hansa Hagena;
+ %\item[documentation] dodatkowe, użyteczne dokumentacje;
+ %\item[etex] pliki pomocnicze dla programu e-\TeX;
+ \item[TeX auxiliary programs] różne programy pomocnicze; zestaw
+ zawiera m.in.
+ programy i~makra dla systemu texinfo, programy do manipulacji na plikach
+ DVI itp.;
+\item[TeX and Outline font utilities] programy do konwersji plików
+ fontowych oraz testowania
+ i~instalacji fontów (zestaw do tworzenia fontów wirtualnych, manipulacji
+ plikami .gf i~.pk, programy \texttt{mft}, \texttt{fontinst} itp.);
+\item[Recommended fonts] obszerna biblioteka częściej używanych fontów
+ w~postaci źródłowej (.mf) bądź fontów obwiedniowych oraz pliki z~definicjami
+ i~stylami \LaTeX-a dla tych fontów;
+\item[Extra fonts] biblioteka różnych rzadziej używanych fontów;
+\item[Extra formats] pliki pomocnicze do generowania dodatkowych
+ ,,formatów'' (tj. obszerne zestawy makr służące do wstępnego przetworzenia
+ i~utworzenia pliku \texttt{.fmt});
+\item[Games typesetting] pakiety do prezentacji zapisu różnych gier (szachy,
+ brydż itp.);
+\item[Extra generic packages] obszerna biblioteka makr, trudnych do
+ sklasyfikowania, działających z~różnymi formatami (Plain, \LaTeX{} itp.);
+\item[HTML/SGML/XML support] pakiety konwersji \LaTeX-a do XML/HTML oraz
+ do składu dokumentów XML/SGML;
+\item[lang\dots] wsparcie poszczególnych języków; zestawy zawierają
+ wzorce przenoszenia wyrazów i~makra obsługi danych języków, czasem też
+ specyficzne fonty itp., przykładowo:
+ %\item[langarmenian] armeński;
+%\item[langcjk] pakiety CJK (obsługa chińskiego, japońskiego i~koreańskiego);
+%\item[langcroatian] chorwacki;
+%\item[langcyrillic] fonty i makra do składu cyrylicą;
+%\item[langczechslovak] fonty i pakiety makr dla czeskiego i~słowackiego;
+%\item[langdanish] duński;
+%\item[langdutch] holenderski;
+%\item[langfinnish] fiński;
+%\item[langfrench] francuski;
+%\item[langgerman] niemiecki;
+%\item[langgreek] grecki;
+%\item[langhungarian] węgierski;
+%\item[langindic] wsparcie dla języków indyjskich;
+%\item[langitalian] włoski;
+%\item[langlatin] łacina;
+%\item[langmanju] język Manju;
+%\item[langmongolian] mongolski;
+%\item[langnorwegian] norweski;
+%\item[langother] wzorce przenoszenia wyrazów dla innych języków;
+\item[langpolish] zawiera polskie pakiety: makra do tworzenia formatu MeX,
+ pakiety \texttt{polski}, \texttt{mwcls}, fonty i~makra dodatkowe
+ przydatne dla polskich użytkowników oraz dokumentacje w~języku polskim.
+%\item[langportuguese] portugalski;
+%\item[langspanish] hiszpański;
+%\item[langswedish] szwedzki;
+%\item[langtibetan] fonty i~wsparcie do składu tybetańskiego;
+%\item[langukenglish] angielski (brytyjski);
+%\item[langvietnamese] wietnamski;
+%\item[music] makra do składu nutowego;
+%\item[omega] rozszerzenie \TeX{}a autorstwa Johna Plaice'a i~Yannisa Haralambousa, działające ze znakami kodowanymi 16-bitowo;
+%\item[pdftex] pliki pomocnicze dla pdf\TeX{}-a, wersji programu \TeX{}
+% tworzącej pliki w~formacie PDF;
+%\item[pictures] pakiety do tworzenia diagramów i~innych obiektów graficznych;
+%\item[plainextra] dodatkowe biblioteki makr dla Plain \TeX;
+%\item[psutils] narzędzia do manipulacji plikami \PS-owymi;
+%\item[publishers] pakiety makr pochodzące od różnych wydawnictw;
+%\item[t1utils] narzędzia do obsługi fontów w~formacie Type~1;
+%\item[texbooks] przykłady i~inne materiały autorstwa D.E.~Knutha;
+%\item[ttfutils] narzędzia do konwersji fontów True Type.
+\end{description}
+%--------------------------
+%%! koniec pozostawionej sekcji 24.09.2009
+
+\begin{figure}[ht]
+\begin{boxedverbatim}
+Installing TeX Live 2012 from: ...
+Platform: i386-linux => 'Intel x86 with GNU/Linux'
+Distribution: inst (compressed)
+...
+ Detected platform: Intel x86 with GNU/Linux
+
+ <B> platforms: 1 out of 19
+
+ <S> Installation scheme (scheme-full)
+ 84 collections out of 85, disk space required: 3091 MB
+
+ Customizing installation scheme:
+ <C> standard collections
+ <L> language collections
+
+ <D> directories:
+ TEXDIR (the main TeX directory):
+ /usr/local/texlive/2012
+ ...
+
+ <O> options:
+ [ ] use letter size instead of A4 by default
+ ...
+
+ <V> set up for portable installation
+
+Actions:
+ <I> start installation to hard disk
+ <H> help
+ <Q> quit
+\end{boxedverbatim}
+\caption{Główny ekran instalatora w~trybie tekstowym
+ (\GNU/Linux)}\label{fig:text-main}
+\end{figure}
+
+Plik \texttt{tlpdb/texlive.tlpdb} (wykorzystywany podczas instalacji)
+zawiera spis wszystkich plików w~każdym pakiecie.
+
+\subsection{Fonty w \protect\TL}
+\label{sec:tl-fonts}
+
+\TL{} zawiera wiele wysokiej jakości fontów skalowanych. Patrz:
+\url{http://tug.org/fonts} oraz
+\OnCD{texmf-dist/doc/fonts/free-math-fonts-survey}.
+
+%====
+
+\htmlanchor{installation}
+\section{Instalacja}
+\label{sec:install}
+
+\subsection{Start instalacji}
+\label{sec:inst-start}
+
+Instalację \TL{} uruchamiamy z~płytki \TK{} \DVD{} (bądź po pobraniu z~sieci
+pakietu instalacyjnego i~jego rozpakowaniu) skryptem \filename{install-tl}
+(Unix), \filename{install-tl.bat} lub \filename{install-tl-advanced.bat}
+(Windows). Dodatkowe informacje na temat różnych metod instalacji znajdziemy
+na stronie \url{http://tug.org/texlive/acquire.html}.
+
+\begin{description}
+\item [Instalacja z sieci:] z~archiwum \CTAN, z~katalogu
+\dirname{systems/texlive/tlnet}
+(\url{http://mirror.ctan.org/systems/texlive/tlnet} automatycznie
+przekierowuje do najbliższej kopii \CTAN) należy pobrać plik
+\filename{install-tl.zip} (wspólny dla Unix i Windows) lub znacznie mniejszy
+\filename{install-unx.tar.gz} (tylko dla Unix). Po rozpakowaniu,
+w~katalogu \dirname{install-tl/} znajdziemy skrypty instalacyjne
+\filename{install-tl}, \filename{install-tl.bat}
+i~\filename{install-tl-advanced.bat}.
+
+\item [Instalacja z płytki \TeX{} Collection \DVD:] po zamontowaniu
+płytki należy zmienić katalog bieżący na \dirname{texlive} \DVD{}
+(w~Windows program instalacyjny powinien uruchomić się automatycznie).
+\DVD{} otrzymamy w ramach członkostwa w~dowolnej Grupie Użytkowników
+Systemu \TeX{} (kontakt w Polsce \url{http://www.gust.org.pl}). Możemy
+także wypalić płytkę z dostępnego w sieci jej obrazu \ISO{} bądź zamontować
+bezpośrednio plik obrazu (w większości systemów istnieje taka możliwość). Po
+zainstalowaniu z \DVD\ lub obrazu \ISO{} można dokonywać aktualizacji
+z~internetu (patrz \ref{sec:dvd-install-net-updates}).
+\end{description}
+
+Bez względu na źródło stosowany jest ten sam program instalacyjny. Jedyną
+widoczną różnicą przy instalacji z sieci jest pobranie zaktualizowanych
+pakietów, w przeciwieństwie do \DVD\ i obrazu \ISO, które nie są
+aktualizowane między corocznymi wydaniami.
+
+Dalsze kroki omówiono dokładniej poniżej.
+
+
+\subsubsection{Unix}
+
+\noindent
+Poniżej \texttt{>} oznacza znak zachęty systemu (tzw. prompt); to,
+co wpisuje użytkownik, zaznaczono \Ucom{\texttt{pogrubieniem}}.
+W~oknie terminala należy wykonać:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{cd /path/to/installer}
+> \Ucom{perl install-tl}
+\end{alltt}
+(można także uruchomić \Ucom{perl /path/to/installer/install-tl} lub
+\Ucom{./install-tl}; w dalszej części nie będziemy powtarzać wszelkich
+możliwych kombinacji). Zalecane jest powiększenie okna terminala, aby
+zobaczyć pełną zawartość ekranu programu instalacyjnego
+(rys.~\ref{fig:text-main}).
+
+Do uruchomienia w~trybie graficznym (\GUI; rys.~\ref{fig:gui-main})
+wymagana jest obecność w~systemie modułu \dirname{Perl/TK} skompilowanego
+ze wsparciem dla \acro{XFT} (w~systemach \GNU/Linux{} jest on z~reguły
+dostępny, ale dla innych systemów niekoniecznie):
+\begin{alltt}
+> \Ucom{perl install-tl -gui}
+\end{alltt}
+
+Kompletny wykaz dostępnych opcji otrzymamy uruchamiając:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{perl install-tl -help}
+\end{alltt}
+
+\textbf{Uwaga dotycząca uprawnień w Unix:} program instalacyjny
+będzie respektował aktualną wartość \code{umask}.
+Jeśli więc chcemy, aby instalacja była dostępna dla innych użytkowników,
+musimy ustawić wartość np. \code{umask 002}. Więcej informacji na temat
+\code{umask} znajdziemy w~dokumentacji posiadanego systemu operacyjnego.
+
+\begin{figure}[tb]
+\tlpng{install-lnx-main}{\linewidth,trim=10 4 0 20,clip}
+\caption{Ekran zaawansowanego programu instalacyjnego \GUI{}
+(\GNU/Linux)}\label{fig:gui-main}
+\end{figure}
+
+\textbf{Uwagi specjalne dotyczące Cygwin:} w~odróżnieniu od wielu
+rzeczywistych systemów operacyjnych, których Cygwin jest jedynie emulatorem,
+w~środowisku tym mogą nie być domyślnie zainstalowane niektóre programy
+wymagane dla instalatora \TL. Dodatkowe informacje -- patrz
+część~\ref{sec:cygwin}.
+
+\subsubsection{MacOSX}
+
+Jak wspomniano w części \ref{sec:tl-coll-dists}, dla \MacOSX{}
+przygotowano odrębną dystrybucję Mac\TeX\ (\url{http://tug.org/mactex}).
+W~jej wypadku należy użyć dedykowanego programu instalacyjnego, gdyż
+zmienia on w~specyficzny sposób ustawienia systemu, w~szczególności pozwala
+na łatwe przełączanie między różnymi dystrybucjami \TeX-a dla
+\MacOSX: Mac\TeX, Fink, MacPorts.
+
+Mac\TeX\ jest oparty na \TL{} i główne drzewa katalogów pozostały w~nim
+dokładnie takie same, dodano jedynie katalogi ze specyficznymi dla systemu
+\MacOSX\ dokumentacjami i~aplikacjami.
+
+\subsubsection{Windows}
+
+Gdy używamy instalatora pobranego z~sieci (bądź program ten nie uruchamia się
+automatycznie po włożeniu \DVD{} do napędu), należy uruchomić
+\filename{install-tl.bat} (np. podwójnym kliknięciem myszy).
+Można to uczynić także z~linii poleceń. Gdy katalog zawierający ten plik
+jest katalogiem bieżącym, wystarczy uruchomić:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{install-tl}
+\end{alltt}
+bądź, dla bardziej wymagającej instalacji, pozwalającej na wybór schematów,
+kolekcji itp.:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{install-tl-advanced}
+\end{alltt}
+
+W linii poleceń można też podać ścieżkę do programu, np.:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{D:\bs{}texlive\bs{}install-tl}
+\end{alltt}
+dla \TK\ \DVD, zakładając, że \dirname{D:} jest napędem \DVD
+(rys.~\ref{fig:wizard-w32} pokazuje domyślny dla Windows ekran programu
+instalacyjnego).
+
+Instalacja w~trybie tekstowym wymaga podania:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{install-tl -no-gui}
+\end{alltt}
+
+Wszystkie dostępne opcje wyświetlimy uruchamiając:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{install-tl -help}
+\end{alltt}
+
+\begin{figure}[tb]
+\tlpng{wizard-w32}{\linewidth,trim=0 4 0 0,clip}
+\caption{Ekran programu instalacyjnego ,,Wizard''
+(Windows)}\label{fig:wizard-w32}
+\end{figure}
+
+\htmlanchor{cygwin}
+\subsubsection{Cygwin}
+\label{sec:cygwin}
+
+Program instalujący \TL{} obsługuje jedynie Cygwin w~wersji 1.7.
+Przed instalacją w tym systemie zaleca się uruchomić program
+\filename{setup.exe} i,~o~ile nie zostały one uprzednio zainstalowane,
+zainstalować pakiety \filename{perl} oraz \filename{wget}.
+Ponadto zalecana jest instalacja:
+\begin{itemize*}
+\item \filename{fontconfig} (wymagany dla \XeTeX)
+\item \filename{ghostscript} (wymagany dla wielu narzędzi)
+\item \filename{libXaw7} (wymagany dla \code{xdvi})
+\item \filename{ncurses} (udostępnia \code{clear} -- ,,czyste'' polecenie
+stosowane przez program instalacyjny)
+\end{itemize*}
+
+\subsubsection{Instalator w trybie tekstowym}
+
+Rysunek \ref{fig:text-main} przedstawia główny ekran programu
+\filename{install-tl} w (domyślnym) trybie tekstowym w~systemie Unix.
+W tym trybie nie używamy ani klawiszy kursora, ani myszy,
+lecz wyłącznie klawiszy alfanumerycznych (uwaga: duże i~małe litery są
+rozróżniane!). Wybraną opcję zatwierdzamy klawiszem Enter.
+Instalator w~trybie tekstowym jest na tyle prosty, by działał na
+możliwie wielu platformach, nawet wyposażonych jedynie w~podstawowe
+biblioteki Perla.
+
+\subsubsection{Zaawansowany program instalacyjny w trybie graficznym}
+
+Rysunek \ref{fig:gui-main} przedstawia program instalacyjny w~trybie
+graficznym, w~wersji rozszerzonej. W systemie Windows znajdziemy
+tu dodatkowe przyciski dla opcji nieistotnych w systemach Unix/Linux.
+Tryb ten uruchamiamy poleceniem:
+
+\begin{alltt}
+ > \Ucom{install-tl -gui=perltk}
+\end{alltt}
+
+\subsubsection{Uproszczony program instalacyjny}
+
+W systemie Windows domyślnie uruchamiany jest uproszczony program
+instalujący wszystkie pakiety \TL{}, który wymaga od użytkownika odpowiedzi
+jedynie na kilka pytań (katalog docelowy itp.). Tryb ten, zwany
+\textit{wizard} (,,czarodziej'', ,,mag'', rys.~\ref{fig:wizard-w32}),
+uruchamiany jest poleceniem:
+
+\begin{alltt}
+> \Ucom{install-tl -gui=wizard}
+\end{alltt}
+
+\subsection{Podczas instalacji}
+\label{sec:runinstall}
+
+Program instalacyjny jest z~założenia na tyle prosty, że szczegółowe
+wyjaśnienia wydają się zbędne. Podamy jednak kilka uwag dotyczących różnych
+opcji i~dostępnych podmenu.
+
+\subsubsection{Menu: binary systems (tylko Unix)}
+\label{sec:binary}
+
+\begin{figure}[tb]
+\begin{boxedverbatim}
+Available platforms: (Dostępne platformy:)
+===============================================================================
+ a [ ] alpha-linux DEC Alpha with GNU/Linux
+ b [ ] amd64-freebsd x86_64 with FreeBSD
+ c [ ] amd64-kfreebsd x86_64 with GNU/FreeBSD
+ d [ ] armel-linux ARM with GNU/Linux
+ e [ ] i386-cygwin Intel x86 with Cygwin
+ f [ ] i386-freebsd Intel x86 with FreeBSD
+ g [ ] i386-kfreebsd Intel x86 with GNU/FreeBSD
+ h [X] i386-linux Intel x86 with GNU/Linux
+ i [ ] i386-solaris Intel x86 with Solaris
+ j [ ] mips-irix SGI IRIX
+ k [ ] mipsel-linux mipsel with Linux
+ l [ ] powerpc-aix PowerPC with AIX
+ m [ ] powerpc-linux PowerPC with GNU/Linux
+ o [ ] sparc-solaris Sparc with Solaris
+ p [ ] universal-darwin universal binaries for MacOSX/Darwin
+ s [ ] win32 Windows
+ t [ ] x86_64-darwin x86_64 with MacOSX/Darwin
+ u [ ] x86_64-linux x86_64 with GNU/Linux
+ v [ ] x86_64-solaris x86_64 with Solaris
+\end{boxedverbatim}
+\caption{Wybór platformy (systemu operacyjnego)}\label{fig:bin-text}
+\end{figure}
+
+Rysunek \ref{fig:bin-text} pokazuje (w~trybie tekstowym) wybór platformy
+(systemu operacyjnego). Domyślnie instalowane są tylko programy dla bieżącej
+platformy, ale menu to pozwala wybrać także zestawy dla innych platform. Może
+być to przydatne do instalacji na serwerze i~współdzielenia zasobów w~sieci
+dla różnych systemów operacyjnych bądź dla instalacji dla kilku systemów na
+tej samej maszynie.
+
+\subsubsection{Wybór składników do instalacji}
+\label{sec:components}
+
+\begin{figure}[tbh]
+\begin{boxedverbatim}
+Select scheme: (Wybór schematu do instalacji:)
+===============================================================================
+ a [X] full scheme (everything)
+ b [ ] medium scheme (small + more packages and languages)
+ c [ ] small scheme (basic + xetex, metapost, a few languages)
+ d [ ] basic scheme (plain and latex)
+ e [ ] minimal scheme (plain only)
+ f [ ] ConTeXt scheme
+ g [ ] GUST TeX Live scheme
+ h [ ] teTeX scheme (more than medium, but nowhere near full)
+ i [ ] XML scheme
+ j [ ] custom selection of collections
+\end{boxedverbatim}
+\caption{Menu: wybór schematów}\label{fig:scheme-text}
+\end{figure}
+
+Rysunek \ref{fig:scheme-text} pokazuje menu ,,Wybór schematów''. Schematy to
+obszerne zestawy pakietów, przeznaczone do wstępnego wyboru instalowanych
+komponentów. Mamy tu schematy do instalacji: podstawowej (\optname{basic}),
+typowej (\optname{medium}) i~pełnej (\optname{full}; jest ona
+domyślna), pozostałe przygotowano z~myślą o~wybranych grupach
+użytkowników (np.~GUST) lub zastosowaniach (np.~XML lub ConTeXt).
+
+\begin{figure}[tb]
+\begin{center}
+\tlpng{stdcoll}{.7\linewidth,trim=0 4 0 0,clip}
+\caption{Menu Collections (Kolekcje)}\label{fig:collections-gui}
+\end{center}
+\end{figure}
+
+Wstępnie wybrane schematy można modyfikować. W skład ,schematów'' wchodzą
+tzw. ,,kolekcje'', które można wybrać w~kolejnych menu o~nazwach: ,,Kolekcje
+standardowe'' i~,,Kolekcje językowe'' (rys.~\ref{fig:collections-gui}).
+Kolekcje stanowią niższy poziom niż schematy, a~same składają się z
+,,pakietów''. Dopiero pakiety zawierają właściwe pliki makr, fontów itp.
+Jeśli chcemy dodać lub usunąć pakiet, to po instalacji właściwej użyjemy
+programu \TeX\ Live Manager (\prog{tlmgr}, patrz część~\ref{sec:tlmgr}).
+
+\subsubsection{Katalogi}
+\label{sec:directories}
+
+Domyślny układ katalogów opisano w części~\ref{sec:texmftrees} na
+str.~\pageref{sec:texmftrees}. Położenie domyślne całej instalacji
+(\dirname{TEXDIR}) różni się w~Windows (|%SystemDrive%\texlive\2012|)
+i~w~Unix (\dirname{/usr/local/texlive/2012}).
+
+Głównym powodem, dla którego chcielibyśmy ewentualnie zmienić domyślne
+położenie \dirname{TEXDIR},
+może być brak uprawnień systemowych. Aby zainstalować \TL{}, nie musimy być
+administratorem systemu, musimy jednak posiadać uprawnienia do zapisu
+w~docelowym katalogu. Rozsądną alternatywą może być wtedy instalacja
+w~katalogu domowym, szczególnie gdy będziemy jej jedynym użytkownikiem.
+Stosujemy tu zapis ,,|~|'' do zaznaczenia katalogu domowego użytkownika, np.
+|~/texlive/2012|. Zalecamy użycie katalogu z~nazwą odzwierciedlającą
+rok wydania, co pozwoli na zainstalowanie obok siebie różnych wydań \TL{}.
+ %%! przegadane, na razie olewam (SW)
+ %(You may wish to make a
+ %version-independent name such as \dirname{/usr/local/texlive-cur} via a
+ %symbolic link, which you can then update after testing the new release.)
+
+Zmiana \dirname{TEXDIR} w programie instalacyjnym zmieni także ścieżki
+katalogów określone przez zmienne \dirname{TEXMFLOCAL}, \dirname{TEXMFSYSVAR}
+i~\dirname{TEXMFSYSCONFIG}.
+
+\dirname{TEXMFHOME} jest zalecanym położeniem dla prywatnych makr i~fontów
+użytkownika. Domyślnym katalogiem jest |~/texmf|. W odróżnieniu od
+\dirname{TEXDIR}, znak |~| jest zachowywany w generowanych plikach
+konfiguracyjnych, ponieważ w~wygodny sposób odnosi się do katalogu domowego
+podczas każdego uruchamiania programów. Znak ten rozwijany jest do zmiennej
+\dirname{$HOME} w~Unix i~\verb|%USERPROFILE%| w~Windows. Po raz kolejny
+podkreślmy, że tak jak inne drzewa katalogów, \envname{TEXMFHOME} musi
+mieć strukturę zgodną z \TDS.
+
+Katalog określany przez zmienną \dirname{TEXMFVAR} przechowuje
+dane konfiguracyjne specyficzne dla każdego użytkownika. Katalog
+określany przez zmienną \dirname{TEXMFCACHE} przechowuje dane buforowane
+(\textit{cached}) \ConTeXt\ Mk\acro{IV} (patrz część~\ref{sec:context-mkiv},
+na str.~\pageref{sec:context-mkiv}).
+
+\subsubsection{Opcje}
+\label{sec:options}
+
+\begin{figure}[tbh]
+\begin{boxedverbatim}
+Options setup:
+===============================================================================
+ <P> use letter size instead of A4 by default: [ ]
+ <E> execution of restricted list of programs: [X]
+ <F> create all format files: [X]
+ <D> install font/macro doc tree: [X]
+ <S> install font/macro source tree: [X]
+ <L> create symlinks in standard directories: [ ]
+ binaries to:
+ manpages to:
+ info to:
+ <Y> after installation, get package updates from CTAN: [X]
+\end{boxedverbatim}
+\caption{Menu: Options (Opcje) w Unix}\label{fig:options-text}
+\end{figure}
+
+Rysunek \ref{fig:options-text} pokazuje menu (w~trybie tekstowym)
+z~dodatkowymi opcjami. Warto tu je wymienić:
+
+\begin{description}
+\item[use letter size instead of A4 by default] (użyj domyślnie formatu
+papieru letter zamiast A4): pozwala określić domyślny format papieru
+dla wielu programów. Oczywiście format papieru można (nawet: należy)
+specyfikować dla każdego dokumentu w miarę potrzeby.
+
+\item[execution of restricted list of programs] (zezwalaj na uruchomienie
+ niektórych programów): od \TL\ 2010 wykonanie niektórych przydatnych
+ programów pomocniczych, uruchamianych jako podprocesy (w~,,tle''), zostało
+ zastrzeżone dla ich niewielkiej listy, zamieszczonej w~pliku
+ \filename{texmf.cnf}. Szczegóły znajdziesz w~części ,,Wydanie
+ 2010'' (\ref{sec:2010news}).
+
+\item[create format files] (generuj pliki formatów):
+chociaż zbędne formaty zajmują miejsce na dysku, zaleca się
+pozostawić tę opcję włączoną; jeśli tego nie zrobimy, formaty będą
+generowane automatycznie (w~razie potrzeby) w~prywatnych katalogach
+\dirname{TEXMFVAR} użytkowników, nie będą jednak odświeżane, gdy w~instalacji
+zostaną zaktualizowane np. same programy bądź wzorce przenoszenia; wskutek
+tego pliki formatów mogą utracić zgodność ze środowiskiem, w~którym są
+używane.
+
+\item[install font/macro \ldots\ tree] (instaluj pliki źródłowe i/lub
+ dokumentacji dla fontów bądź makr): wprawdzie wyłączenie tych opcji
+ pozwala zaoszczędzić miejsce na dysku, ale nie jest zalecane.
+
+\item[create symlinks in standard directories] (utwórz dowiązania
+ w~standardowych katalogach, dotyczy tylko Unix): opcja ta pozwala
+ uniknąć ustawiania zmiennych środowiska po instalacji (\envname{PATH},
+ \envname{MANPATH} i~\envname{INFOPATH}), ale jej użycie nie jest zalecane,
+ bo może powodować kolizje z już zainstalowanym w~systemie środowiskiem
+ \TeX; może być ona przydatna jedynie wtedy, gdy w~standardowych katalogach
+ (np. \dirname{/usr/local/bin}) nie ma jakichkolwiek programów \TeX-owych.
+ Wymaga ona ponadto uprawnień do zapisu w docelowych katalogach.
+
+\item[after installation \ldots\ \CTAN] (po instalacji użyj CTAN, aby pobrać
+ aktualizacje): gdy instalujemy z~\DVD, opcja ta jest domyślnie włączona,
+ co pozwala dokonać aktualizacji zainstalowanych pakietów z~sieci (z~kopii
+ CTAN). Jedyny powód, dla którego moglibyśmy wyłączyć tę opcję, to sytuacja,
+ gdy instalujemy tylko część pakietów i~zamierzamy potem doinstalować z~\DVD\
+ inne. Tak czy inaczej, repozytorium pakietów do instalacji bądź
+ aktualizacji może być w~każdej chwili zmienione w~linii poleceń, lub
+ po wyborze odpowiedniego menu programu \cmdname{tlmgr} w~trybie graficznym.
+ Patrz część~\ref{sec:location} i~część~\ref{sec:dvd-install-net-updates}.
+\end{description}
+
+Po wykonaniu wszystkich potrzebnych ustawień można rozpocząć instalację
+(klawisz ,,I''). Po instalacji zaleca się zajrzeć do części
+\ref{sec:postinstall}, bo być może będą jeszcze potrzebne dodatkowe kroki.
+
+%\htmlanchor{runfromdvd}
+%\subsubsection{Uruchamianie bezpośrednio z DVD{} (tylko w trybie tekstowym)}
+%\label{sec:fromdvd}
+%
+%Aby uruchomić programy bezpośrednio z~płytki \DVD{}, należy wybrać
+%opcję ,,|V|'', co zmienia menu na przedstawione na
+%rys.~\ref{fig:main-fromdvd}.
+%\begin{figure}[tbh]
+%\begin{boxedverbatim}
+%======================> TeX Live installation procedure <=====================
+%...
+% <D> directories:
+% TEXDIRW (Writable root):
+% !! default location: /usr/local/texlive/2009
+% !! is not writable, please select a different one!
+% TEXMFLOCAL (directory for site-wide local files):
+% /usr/local/texlive/texmf-local
+% TEXMFSYSVAR (directory for variable and automatically generated data):
+% /usr/local/texlive/2009/texmf-var
+% TEXMFSYSCONFIG (directory for local config):
+% /usr/local/texlive/2009/texmf-config
+% TEXMFHOME (directory for user-specific files):
+% ~/texmf
+%
+% <O> options:
+% [ ] use letter size instead of A4 by default
+% [X] create all format files
+%
+% <V> set up for installing to hard disk
+%
+%Other actions:
+% <I> start installation for running from DVD
+% <H> help
+% <Q> quit
+%\end{boxedverbatim}
+%\caption{Menu główne dla uruchamiania z~\optname{DVD}}%
+%\label{fig:main-fromdvd}
+%\end{figure}
+%
+%Zwróćmy uwagę na następujące zmiany w menu: zniknęły wszystkie opcje dotyczące
+%wyboru pakietów, sekcja dotycząca katalogów pokazuje teraz \dirname{TEXDIRW}
+%-- katalog posiadający prawa do zapisu. Pozwoli to uruchamiać dowolny program
+%bezpośrednio z~płytki; na dysku twardym znajdą się (w odpowiednich
+%katalogach) jedynie niezbędne pliki konfiguracyjne.
+%
+%Ponieważ struktura katalogów różni się nieco od domyślnej, niezbędne będą
+%pewne czynności konfiguracyjne, omówione w~części~\ref{sec:postinstall}.
+%
+%Instalator \GUI nie posiada opcji ,,V'', dlatego
+%użytkownicy Windows mogą uruchomić program jedynie
+%z~linii poleceń, jak opisano to w~części~\ref{sec:cmdline}.
+%
+%W~rozdziale \ref{sec:portable-tl} opisano jeszcze inny, przenośny sposób
+%uruchamiania \TL, który nie wymaga zmian w~konfiguracji systemu
+%(a~wręcz nie pozwala na nie).
+
+\subsection{Parametry instalacji z linii poleceń}
+\label{sec:cmdline}
+
+Uruchom
+\begin{alltt}
+> \Ucom{install-tl -help}
+\end{alltt}
+aby wyświetlić wszystkie dostępne parametry.
+ % Either |-| or |--| can be used to introduce option names.
+ Oto najczęściej używane:
+
+\begin{ttdescription}
+\item[-gui] użyj (jeśli to możliwe) programu w~wersji graficznej (\GUI);
+ wymagane jest posiadanie modułu Perl/Tk
+ (\url{http://tug.org/texlive/distro.html#perltk}) skompilowanego ze
+wsparciem dla \acro{XFT};
+gdy jest on niedostępny, program instalacyjny uruchomiony zostanie
+w trybie tekstowym;
+\item[-no-gui] wymusza tryb tekstowy, np. w~Windows.
+\item[-lang {\sl ll}] pozwala wybrać język komunikatów,
+ \textsl{ll} oznacza tu dwuliterowy kod języka; listę dostępnych
+ języków wyświetli \code{install-tl --help};
+ %angielski (\texttt{en}, domyślny),
+ % chiński tradycyjny (\texttt{zh-tw}),
+ % chiński uproszczony (\texttt{zh-cn}),
+ % czeski (\texttt{cz},
+ % francuski (\texttt{fr}),
+ % holenderski (\texttt{nl}),
+ % japoński (\texttt{ja}),
+ % niemiecki (\texttt{de}),
+ % polski (\texttt{pl}),
+ % rosyjski (\texttt{ru}),
+ % serbski (\texttt{sr}),
+ % słowacki (\texttt{sk}),
+ % słoweński (\texttt{sl}),
+ % włoski (\texttt{it}) i~wietnamski (\texttt{vi});
+ program samoczynnie wykrywa język systemu, ale jeśli jest to niemożliwe,
+komunikaty i menu będą wyświetlane w języku angielskim;
+
+\htmlanchor{opt-in-place}
+\item[-in-place] jeśli posiadamy kopię repozytorium \TL{} uzyskaną via
+ rsync, svn itp. (patrz \url{http://tug.org/texlive/acquire-mirror.html}),
+ opcja ta pozwala na wykorzystanie jako instalacji owej kopii i jedynie
+ wykona kroki poinstalacyjne (konfigurację). \textbf{Uwaga:} plik
+ \filename{tlpkg/texlive.tlpdb} może zostać nadpisany, a więc warto go
+ uprzednio skopiować w bezpieczne miejsce. Ponadto usuwanie zbędnych pakietów
+ należy wykonać wtedy ręcznie, słowem, użycie tej opcji zaleca się jedynie
+ zaawansowanym użytkownikom. Opcja ta może być włączona/wyłączona w programie
+ instalacyjnym.
+
+\item[-portable] instalacja do użycia przenośnego, np. na pen drivie;
+ opcja ta może być użyta zarówno w trybie tekstowym (poleceniem \code{V}),
+ jak i przez wyb˘r odpowiedniego przycisku programu instalacyjnego w trybie
+GUI (patrz część ~\ref{sec:portable-tl}).
+
+\item[-profile {\sl plik}] wczytuje \var{plik} profilu instalacji
+ i~przebiega ona bez interakcji ze strony użytkownika; program
+ instalacyjny zapisuje plik \filename{texlive.profile} w~katalogu
+ \dirname{tlpkg} naszej instalacji, co pozwala wykorzystać go dla
+ powielenia w trybie wsadowym wszystkich wyborów i~ustawień w~kolejnych
+ instalacjach;
+
+\item [-repository {\sl url-lub-ścieżka}] pozwala określić inne niż
+ domyślne źródło instalacji (patrz poniżej).
+\end{ttdescription}
+
+\subsubsection{Parametr \optname{-repository}}
+\label{sec:location}
+
+Domyślnym repozytorium pakietów dla \TL{} jest kopia (\textit{mirror}) CTAN,
+znajdywana automatycznie poprzez sewis \url{http://mirror.ctan.org}.
+
+Parametrowi \optname{-repository} można przypisać adres w sieci
+(rozpoczynający się od \texttt{ftp:}, \texttt{http:} lub \texttt{file:/}) lub
+pełną ścieżkę do kopii pakietów na dysku (np. pobranej za pomocą programu
+\filename{wget} lub \filename{rsync}). Jeśli podany argument wskazuje na
+lokalny dysk (ścieżkę bądź adres \texttt{file:/}), wybrana zostanie
+instalacja ze skompresowanych plików \filename{tar.xz}, zawartych
+w~podkatalogu \dirname{archive}. (Podając adres \texttt{http:}\ lub
+\texttt{ftp:}\ końcowy znak `\texttt{/}' lub komponent `\texttt{/tlpkg}' są
+ignorowane.)
+
+Przykładowo, można wybrać konkretną kopię (zwierciadło) \CTAN\ z
+\url{http://ctan.example.org/tex-archive/systems/texlive/tlnet/} podstawiając
+prawdziwą nazwę hosta i jego konkretną ścieżkę do korzenia \CTAN\ zamiast
+|ctan.example.org/tex-archive|. Lista zwierciadeł \CTAN\ jest dostępna na
+stronie \url{http://ctan.org/mirrors}.
+
+\subsection{Czynności poinstalacyjne}
+\label{sec:postinstall}
+
+ % %Część ta nie dotyczy systemu Windows, dla którego program instalacyjny
+ %przeprowadza całą konfigurację, włącznie z~ustawieniami menu systemowego
+ %i~tworzeniem ikon na pulpicie. Poniższe uwagi mogą być przydatne dla
+ %użytkowników innych systemów.
+ %
+ %\subsubsection{Gdy zastosujemy dowiązania symboliczne}
+ %
+
+\subsubsection{Zmienne środowiska dla Unix}
+\label{sec:env}
+
+Użycie opisanej w~części~\ref{sec:options} opcji tworzenia dowiązań
+symbolicznych w~standardowych katalogach nie wymaga zmian w zmiennych
+środowiska systemowego. Niemniej jednak w systemach Unix
+po instalacji należy do zmiennej \envname{PATH} dodać ścieżkę do
+programów \TL. (W Windows program instalacyjny czyni to za nas.)
+
+Każda z~obsługiwanych platform ma własny podkatalog
+w~ramach \dirname{TEXDIR/bin}. Listę platform i odpowiadających im katalogów
+przedstawiono na rys.~\ref{fig:bin-text}.
+
+Również korzystanie z~systemowych przeglądarek dokumentacji \prog{man}
+i~\prog{info} staje się możliwe dopiero
+po dodaniu odpowiednich katalogów do ich ścieżek przeszukiwania.
+Strony \prog{man} mogą być także znajdywane automatycznie po dodaniu
+ścieżki ich położenia do \envname{MANPATH}.
+
+Dla powłoki zgodnej z~Bourne shell (\cmdname{sh}, \cmdname{bash},
+\cmdname{ksh}) możemy dopisać do pliku \filename{$HOME/.profile}:
+
+\begin{sverbatim}
+PATH=/usr/local/texlive/2012/bin/i386-linux:$PATH; export PATH
+MANPATH=/usr/local/texlive/2012/texmf/doc/man:$MANPATH; export MANPATH
+INFOPATH=/usr/local/texlive/2012/texmf/doc/info:$INFOPATH; export INFOPATH
+\end{sverbatim}
+
+W~wypadku csh lub tcsh należy zmodyfikować plik \filename{$HOME/.cshrc}, np.:
+
+\begin{sverbatim}
+setenv PATH /usr/local/texlive/2012/bin/i386-linux:$PATH
+setenv MANPATH /usr/local/texlive/2012/texmf/doc/man:$MANPATH
+setenv INFOPATH /usr/local/texlive/2012/texmf/doc/info:$INFOPATH
+\end{sverbatim}
+
+Jeśli są już jakieś ustawienia zawarte w prywatnych plikach konfiguracyjnych,
+wówczas oczywiście katalogi \TL\ powinny być tam odpowiednio wkomponowane.
+
+\subsubsection{Zmienne środowiska: konfiguracja globalna}
+\label{sec:envglobal}
+
+Jeśli zmiany mają być dokonane globalnie, lub jeśli mają być dokonane dla
+nowego użytkownika systemu, wówczas należy dokonać tego na własną rękę --
+jest zbyt wiele możliwości dla różnych systemów dotyczących miejsca i sposobu
+konfiguracji.
+
+Nasze dwie rady są następujące: 1)~można sprawdzić plik
+\filename{/etc/manpath.config} i,~jeśli jest obecny, dodać w nim wiersze
+\begin{sverbatim}
+MANPATH_MAP /usr/local/texlive/2012/bin/i386-linux \
+ /usr/local/texlive/2012/texmf/doc/man
+\end{sverbatim}
+ 2)~można sprawdzić plik \filename{/etc/environment}, w którym może być
+zdefiniowana ścieżka wyszukiwania i~inne domyślne zmienne środowiska.
+
+W każdym katalogu w plikami wykonywalnymi systemów uniksowych możemy utworzyć
+symboliczne dowiązanie o nazwie \code{man} do katalogu
+\dirname{texmf/doc/man}. Niektóre programy \code{man}, np. standardowy
+program \code{man} w systemie \MacOSX, automatycznie znajdą to dowiązanie,
+likwidując potrzebę jakiegokolwiek ustawiania dla stron manuala.
+
+\subsubsection{Aktualizacje z internetu po instalacji z \DVD}
+\label{sec:dvd-install-net-updates}
+
+Po instalacji z \DVD\ i \textbf{po modyfikacji} ścieżki wyszukiwania
+programów (jak opisano to powyżej), możemy pobrać z internetu aktualizacje
+pakietów:
+
+\begin{alltt}
+> \Ucom{tlmgr option repository http://mirror.ctan.org/systems/texlive/tlnet}
+\end{alltt}
+
+Wówczas pakiety będą aktualizowane z najbliższej, automatycznie
+znalezionej kopii archiwów CTAN (co domyślnie włączono podczas instalacji).
+Jeśli wystąpią problemy z automatycznym wyborem archiwum, należy podać
+konkretny adres (listę adresów znajdziemy na \url{http://ctan.org/mirrors})
+wraz z pełną ścieżką do podkatalogu \dirname{tlnet}.
+
+\htmlanchor{xetexfontconfig} % keep historical anchor working
+\htmlanchor{sysfontconfig}
+\subsubsection{Konfiguracja fontów dla \XeTeX\ i~Lua\TeX}
+\label{sec:font-conf-sys}
+
+\XeTeX\ i~Lua\TeX\ pozwalają użyć każdy font zainstalowany w~systemie,
+nie tylko fonty znajdujące się w~katalogach \TeX-owych. Korzystają tu ze
+zbliżonych, ale jednak różnych metod.
+
+W systemach Windows fonty dostarczone z~\TL\ są automatycznie dostępne
+dla programu \XeTeX{}.
+Gdy w systemie uniksowym zainstalowano \filename{xetex}, należy
+skonfigurować system tak, aby program ten mógł znaleźć fonty dostarczone
+w~\TL. Aby to ułatwić, podczas instalacji pakietu tworzony jest
+plik konfiguracyjny fontów:
+\filename{TEXMFSYSVAR/fonts/conf/texlive-fontconfig.conf}.
+
+Aby udostępnić fonty \TL{} dla innych aplikacji systemu
+(zakładając, że mamy odpowiednie uprawnienia) należy wykonać
+następujące czynności:
+\begin{enumerate*}
+\item skopiować \filename{texlive-fontconfig.conf} do
+\dirname{/etc/fonts/conf.d/09-texlive.conf};
+\item uruchomić \Ucom{fc-cache -fsv}.
+\end{enumerate*}
+
+Jeśli nie mamy odpowiednich uprawnień i chcemy podczas uruchamiania \XeTeX-a
+korzystać jedynie z~fontów dostępnych w~\TL, należy:
+\begin{enumerate*}
+\item skopiować plik \filename{texlive-fontconfig.conf} do
+ \filename{~/.fonts.conf}, gdzie \filename{~} oznacza nasz katalog domowy.
+\item uruchomić \Ucom{fc-cache -fv}.
+\end{enumerate*}
+
+Uruchomienie programu \code{fc-list} pozwala wyświetlić nazwy fontów
+systemowych. \code{fc-list : family style file spacing} pokaże więcej
+interesujących informacji.
+
+%\subsubsection{Gdy uruchamiamy programy z~DVD}
+%
+%Programy \TL{} wyszukują potrzebne dane w~różnych drzewach katalogów,
+%korzystając z~pliku \filename{texmf.cnf}. Plik ten poszukiwany jest w całej
+%serii położeń względem położenia samych programów, ale zasada ta nie działa,
+%gdy uruchamiamy programy bezpośrednio z~\DVD. Wynika to z faktu, że niektóre
+%pliki są zapisywane na twardym dysku (\DVD{} jest medium tylko do odczytu)
+%i~tracą tym samym predefiniowane względne położenie. Wymagane jest zatem
+%zdefiniowanie w~środowisku zmiennej \envname{TEXMFCNF}, która wskaże
+%położenie \filename{texmf.cnf}. Nadal jest potrzebna modyfikacja zmiennej
+%\envname{PATH}, jak opisano wyżej.
+%
+%Na zakończenie instalacji program powinien pokazać komunikat informujący,
+%jaką wartość należy przypisać zmiennej \envname{TEXMFCNF}. Gdybyśmy
+%to przeoczyli -- wartością tą jest \dirname{$TEXMFSYSVAR/web2c}, czyli dla
+%domyślnych ustawień (\dirname{/usr/local/texlive/2009/texmf-var/web2c})
+%potrzebujemy deklaracji:
+%\begin{sverbatim}
+%TEXMFCNF=/usr/local/texlive/2009/texmf-var/web2c; export TEXMFCNF
+%\end{sverbatim}
+%lub, dla [t]csh:
+%\begin{sverbatim}
+%setenv TEXMFCNF /usr/local/texlive/2009/texmf-var/web2c
+%\end{sverbatim}
+%
+%Opcja ta jest najbardziej przydatna, gdy chcemy uruchamiać programy \TL{}
+%we własnym systemie, ale brak nam wystarczającego miejsca na dysku.
+%W pełni przenośny sposób korzystania z~\TL{}, np. z pen drive USB,
+%opisano w części~~\ref{sec:portable-tl}.
+
+\subsubsection{\ConTeXt{} Mark IV}
+\label{sec:context-mkiv}
+
+Zarówno tzw. ,,stary'' \ConTeXt{} (Mark \acro{II}), jak i~nowy
+\ConTeXt{} (Mark \acro{IV}, oparty na Lua\TeX) powinny działać po instalacji
+\TL bez problemów, o ile do aktualizacji będziemy używać wyłącznie programu
+\verb+tlmgr+.
+
+Ponieważ \ConTeXt{} Mk\acro{IV} nie stosuje biblioteki kpathsea do
+wyszukiwania plików, po zainstalowaniu ręcznie nowych plików (bez użycia
+\verb+tlmgr+) wymagane jest uruchomienie:
+\begin{sverbatim}
+context --generate
+\end{sverbatim}
+do odświeżenia danych buforowych \ConTeXt.
+Wygenerowane dane buforowe zostaną zapisane w~katalogach wskazywanych przez
+zmienną \code{TEXMFCACHE} (domyślna wartość w \TL\ tej zmiennej to
+\verb+TEXMSYSVAR;TEXMFVAR+).
+
+\ConTeXt\ Mk\acro{IV} przeszuka wszystkie ścieżki wymienione w
+\verb+TEXMFCACHE+ i zapisze dane w pierwszej ścieżce, która jest dostępna
+do zapisu. Gdy dane buforowe są zduplikowane, podczas ich odczytywania
+zostaną wykorzystane ostatnio znalezione.
+
+Więcej informacji znajdziemy na stronach:
+\url{http://wiki.contextgarden.net/Running_Mark_IV}.
+
+\subsubsection{Integracja lokalnych i prywatnych pakietów makr}
+\label{sec:local-personal-macros}
+
+Jak już wspomniano w~części~\ref{sec:texmftrees}, katalog \dirname{TEXMFLOCAL}
+(domyślnie \dirname{/usr/local/texlive/texmf-local} lub
+\verb|%SystemDrive%\texlive\texmf-local| w~Windows) przeznaczony jest na lokalne
+(np. w~danej sieci komputerowej) fonty oraz pakiety makr. Z~kolei
+\dirname{TEXMFHOME} (domyślnie \dirname{$HOME/texmf} lub
+\verb|%USERPROFILE%\texmf|) jest przeznaczony na prywatne makra i~fonty
+użytkownika. W zamierzeniu oba te katalogi powinny być zachowywane przy
+instalacji nowszych wersji \TL{}, a~ich zawartość ma być automatycznie
+dostępna w~kolejnych wydaniach. Zalecamy zatem, by nie
+przedefiniowywać \dirname{TEXMFLOCAL}, co pozwoli uniknąć ręcznego
+konfigurowania w~przyszłości.
+
+W~obu drzewach katalogów pliki powinny być umieszczane w~odpowiednich
+podkatalogach, zgodnie z~zaleceniami \TDS{} (patrz: \url{http://tug.org/tds},
+także plik \filename{texmf/web2c/texmf.cnf}). Przykładowo pliki klas lub
+makr \LaTeX-a powinny być umieszczane w~katalogu
+\dirname{TEXMFLOCAL/tex/latex/} lub \dirname{TEXMFHOME/tex/latex/}
+(lub ich podkatalogach).
+
+\dirname{TEXMFLOCAL} po zmianie zawartości wymaga odświeżenia bazy danych --
+poleceniem \cmdname{mktexlsr} lub poprzez użycie przycisku ,,Odśwież bazy
+danych'' w~graficznym trybie programu TeX Live Manager (\prog{tlmgr}).
+
+Każda z tych zmiennych ma domyślnie przypisany pojedynczy katalog, ale
+nie musi być to regułą. Jeśli testujemy różne wersje pakietów, możemy
+do własnych celów zakładać kolejne drzewa katalogów i przełączać kolejność
+ich przeszukiwania. Wystarczy zadeklarować zmienną \dirname{TEXMFHOME}
+dla listy katalogów, które oddzielamy przecinkami i~umieszczamy w~klamrach:
+
+\begin{verbatim}
+ TEXMFHOME = {/my/dir1,/mydir2,/a/third/dir}
+\end{verbatim}
+
+W części \ref{sec:brace-expansion} opisano dokładniej analizę listy
+katalogów umieszczonych w klamrach.
+
+\subsubsection{Integracja fontów z innych źródeł}
+
+Jest to, niestety, bardzo skomplikowane zagadnienie, wymagające sporej wiedzy
+użytkownika. Warto najpierw się dowiedzieć, jakie fonty mamy dostępne
+bezpłatnie (patrz część~\ref{sec:tl-fonts}).
+
+Alternatywą jest tu użycie programu \XeTeX{} lub Lua\TeX\ (patrz
+część~\ref{sec:tex-extensions}), które korzystają z fontów systemowych
+bez potrzeby instalowania ich dla programów \TeX-owych.
+
+Procedury instalacji i integracji fontów
+ % for our best effort at wielkim staraniem ??
+ opisano dokładnie np.
+w:~\url{http://tug.org/fonts/fontinstall.html}.
+
+\subsection{Testowanie instalacji}
+\label{sec:test-install}
+
+Po zainstalowaniu \TL{} warto sprawdzić, czy programy działają
+poprawnie. Opiszemy tu podstawowe procedury testujące funkcjonowanie
+systemu w~systemach Unix. W~\MacOSX{} i~Windows najczęściej użyjemy
+środowiska graficznego (\GUI), reguły jednak będą podobne.
+
+\begin{enumerate}
+\item Sprawdzamy najpierw, czy uruchamia się program \cmdname{tex}:
+
+\begin{alltt}
+> \Ucom{tex -{}-version}
+TeX 3.1415926 (TeX Live ...)
+kpathsea version 6.0.1
+Copyright ... D.E. Knuth.
+...
+\end{alltt}
+Jeśli uruchomienie kończy się komunikatem \emph{command not found}
+(\emph{nie znaleziono polecenia}), oznacza to, że niepoprawnie
+zadeklarowano zmienną \envname{PATH} (patrz: deklaracje zmiennych
+środowiska na str.~\pageref{sec:env}).
+
+\item Następnie przetwarzamy prosty plik \LaTeX-owy:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{latex sample2e.tex}
+pdfTeX 3.1415926-... (TeX Live ...)
+.....
+Output written on sample2e.dvi (3 pages, 7484 bytes).
+Transcript written on sample2e.log.
+\end{alltt}
+Gdy program nie znajduje \filename{sample2e.tex} (bądź innych wymaganych
+plików), może to oznaczać, że nadal działają ustawienia zmiennych środowiska
+bądź pliki konfiguracyjne z~innej (poprzedniej) instalacji.
+Szczegółową analizę, gdzie pliki są szukane i~znajdowane,
+umożliwia diagnostyka opisana w~części \ref{sec:debugging} na
+str.~\pageref{sec:debugging}.
+
+\item Podgląd wyniku składu:
+\begin{alltt}
+ > \Ucom{xdvi sample2e.dvi} # Unix
+ > \Ucom{dviout sample2e.dvi} # Windows
+\end{alltt}
+Polecenie \cmdname{xdvi} wymaga uruchomionego środowiska graficznego
+X~Window. Dla MS Windows analogicznym poleceniem jest \cmdname{dviout}.
+ %%!
+ %%! You should see a new window with a nice document explaining some of the
+ %%! basics of \LaTeX{}. (Well worth reading, by the way if you're new to the
+ %%! system.) You do have to be running under X for \cmdname{xdvi} to work; if
+ %%! you're not, or your \envname{DISPLAY} environment variable is set
+ %%! incorrectly, you'll get an error \samp{Can't open display}.
+
+\item Przetwarzanie wyniku składu do \PS{} w~celu wyświetlenia lub wydruku:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{dvips sample2e.dvi -o sample2e.ps}
+\end{alltt}
+
+\item Tworzenie dokumentu bezpośrednio w~formacie \acro{PDF}:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{pdflatex sample2e.tex}
+\end{alltt}
+
+\item Podgląd dokumentu \acro{PDF}:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{gv sample2e.pdf}
+\textrm{lub:}
+> \Ucom{xpdf sample2e.pdf}
+\end{alltt}
+Programy \cmdname{gv} i~\cmdname{xpdf} są zwykle dostarczane
+w~ramach systemu operacyjnego, wobec tego nie zamieszczono ich
+na \TL. Przed samodzielną instalacją warto odwiedzić strony,
+odpowiednio: \url{http://www.gnu.org/software/gv}
+i~\url{http://www.foolabs.com/xpdf}. W~sieci dostępny jest także
+bezpłatny program Adobe Reader (\url{http://www.adobe.com}).
+Użytkownikom Windows można zarekomendować program
+Sumatra PDF (\url{http://blog.kowalczyk.info/software/sumatrapdf}.
+W~systemie Windows domyślnie instalowany jest dla \TL{} program
+\cmdname{psv}
+(PS\_View), pozwalający przeglądać pliki \cmdname{.ps} i~\cmdname{.pdf}.
+Program ten można też zainstalować samodzielnie w~systemach Linux
+ %(w~katalogu \dirname{support/} znajdziemy plik \filename{psview-5.09t.zip}).
+ (\url{http://psview.sourceforge.net/download.html}).
+
+\item Inne przydatne pliki testowe:
+
+\begin{ttdescription}
+\item [small2e.tex] przykład prostszy niż \filename{sample2e};
+\item [testpage.tex] test położenia wydruku na kartce papieru, przydatny
+ do sprawdzenia, czy nasza drukarka nie wprowadza przesunięć;
+\item [nfssfont.tex] służy do wydruku tablic fontowych;
+\item [testfont.tex] jak wyżej, z~tym że zamiast \LaTeX-a trzeba użyć plain
+ \TeX{};
+\item [story.tex] najbardziej kanoniczny przykład dla plain \TeX{};
+ na zakończenie przetwarzania uruchomionego poleceniem \samp{tex story},
+ po ukazaniu się \code{*}, należy wpisać \samp{\bs bye}.
+\end{ttdescription}
+
+\item Jeśli zainstalowano pakiet \filename{xetex}, możemy przetestować
+ użycie fontów systemowych:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{xetex opentype-info.tex}
+This is XeTeX, Version 3.1415926\dots
+...
+Output written on opentype-info.pdf (1 page).
+Transcript written on opentype-info.log.
+\end{alltt}
+Gdy otrzymamy komunikat błędu:
+,,Invalid fontname `Latin Modern Roman/ICU'\dots'', oznacza to, że
+należy zmienić konfigurację, jak to opisano
+w~części~\ref{sec:font-conf-sys}.
+
+\end{enumerate}
+
+\subsection{Programy pomocnicze dla Windows}
+
+Początkującym użytkownikom polecamy stronę
+\url{http://tug.org/begin.html} oraz podręcznik
+Petera Flynna \textsl{Formatting Information}, dostępny pod adresem
+\url{http://www.ctan.org/tex-archive/documentation/beginlatex}.
+
+Aby instalacja była kompletna, \TL{} wymaga kilku pomocniczych
+programów, które nie są dostarczane z~systemem Windows.
+Wiele skryptów napisano w~języku Perl, ponadto wiele narzędzi wymaga
+programu Ghostscript (interpretera języka PostScript) do
+rasteryzacji bądź konwersji plików. Przydatne są także w~wielu wypadkach
+różne programy do obróbki grafiki. Ponadto posiadanie edytora
+zorientowanego na środowisko \TeX{} znacznie ułatwi pracę.
+
+Wszystkie te programy dla Windows można dosyć łatwo znaleźć w~sieci,
+ponieważ jednak jest ich spory wybór, postanowiliśmy te najbardziej istotne
+umieścić w~dystrybucji \TL:
+\begin{description}
+\item[Perl i Ghostscript] -- obydwa te programy są niezbędne do
+poprawnego działania \TL, dołączyliśmy zatem \cmdname{Ghostscript} 8.62
+i~minimalną dystrybucję \cmdname{Perl} 5.8, wystarczającą do
+uruchomienia wszystkich zawartych w~\TL{} skryptów perlowych;
+oba programy zostały ,,ukryte'', to znaczy tylko programy \TL, które
+z~nich korzystają, ,,wiedzą'' gdzie je znaleźć; tym samym nie powinny
+kolidować z~ewentualnie zainstalowanymi w~systemie programami Perl
+i~Ghostscript;
+\item[narzędzia uruchamiane z~linii poleceń] -- zestaw kilku przydatnych
+ programów
+ (\texttt{gzip}, \texttt{unzip}, \texttt{jpeg2ps} i~\texttt{tiff2png})
+ a~także kilka narzędzi z~zestawu \cmdname{xpdf}, uruchamianych z~linii
+ poleceń (sam \cmdname{xpdf} nie jest dostępny dla Windows,
+ można jednak pobrać z~internetu opartą na nim przeglądarkę \acro{PDF}:
+ \url{http://blog.kowalczyk.info/software/sumatrapdf});
+\item[fc-list, fc-cache] -- narzędzia z~biblioteki fontconfig; program
+\prog{fc-cache} rejestruje dla \XeTeX-a fonty systemowe lub dostarczane
+ w~dystrybucji \TL{} fonty OpenType; \prog{fc-list} wyświetla zarejestrowane
+ fonty, podając ich pełne nazwy (deklarujemy je w~rozszerzonym w~\XeTeX-u
+ poleceniu \cs{font});
+\item[PS\_View] -- program do podglądu plików postscriptowych (a~także
+ plików \acro{PDF}), patrz rys.~\ref{fig:psview}.
+\end{description}
+ %\begin{description}
+ %\item[katalog \texttt{support,}] wspomniany już w~części~\ref{sec:tld},
+ %zawiera różne programy, które mogą być użyteczne w~środowisku \TeX-owym
+ %(np. edytory/środowiska dla \TeX-a); programy te \emph{nie są} uwzględniane
+ %podczas instalacji samego \TL, należy je więc zainstalować samodzielnie.
+ %\end{description}
+
+\begin{figure}[h]
+\begin{center}
+\tlpng{psview}{.6\linewidth}
+\caption{PS\_View: umożliwia bardzo duże powiększenia!}\label{fig:psview}
+\end{center}
+\end{figure}
+
+Poniżej zamieszczono listę miejsc, z~których można pobrać programy
+pomocnicze:
+
+\begin{description}
+\item[Ghostscript] \url{http://www.cs.wisc.edu/~ghost/}
+\item[Perl] \url{http://www.perl.org} (uzupełniające, przydatne
+ pakiety należy pobrać z~zasobów CPAN \url{http://cpan.org})
+\item[ImageMagick] -- bogaty zestaw narzędzi do wsadowego przetwarzania
+ plików graficznych (\url{http://www.imagemagick.com})
+\item[NetPBM] -- do przetwarzania i~konwersji plików graficznych możemy
+ użyć alternatywnego dla \textsf{ImageMagick} programu NetPBM
+ (\url{http://netpbm.sourceforge.net/})
+\item[Edytory dla systemu \TeX{}] -- spory wybór programów, uwzględniających
+ indywidualne preferencje użytkownika (poniżej wymieniono jedynie
+ te działające w~systemach Windows)
+ \begin{itemize*}
+ \item \cmdname{GNU Emacs} -- w~wersji zintegrowanej z~\textsf{AucTeX}
+ dla Windows dostępny jest w~archiwach \CTAN;
+ strona domowa: \url{http://www.gnu.org/software/auctex}.
+% http://www.gnu.org/software/emacs/windows/ntemacs.html})
+% \item \cmdname{XEmacs} -- bardziej przyjazna wersja dla Windows
+% (\url{http://www.xemacs.org/})
+ \item \cmdname{LEd} -- polski edytor, dostępny
+ z~\url{http://mirror.ctan.org/support/LEd}.
+ \item \cmdname{SciTE} -- edytor dostępny
+ z \url{http://www.scintilla.org/SciTE.html}
+ \item \cmdname{Texmaker} -- edytor dostępny z
+ \url{http://www.xm1math.net/texmaker}.
+ \item \cmdname{TexMakerX} jest rozszerzeniem \cmdname{Texmaker}
+ (\url{http://texmakerx.sourceforge.net}).
+ \item TeXnicCenter -- kolejny, dosyć bogaty w~funkcje edytor
+ (\url{http://www.toolscenter.org/products/texniccenter/})
+ \item \cmdname{TeXworks} -- nowy edytor, dostępny z
+ \url{http://tug.org/texworks} i instalowany w Windows oraz
+ \MacOSX\ jako część \TL.
+ \item \cmdname{Vim} -- rozbudowany i~bardzo funkcjonalny edytor,
+ wywodzący się z~klasycznego dla systemów Unix edytora \cmdname{vi}
+ %, dostępny na \TL{} w~katalogu \dirname{support/vim}
+ (\url{http://www.vim.org})
+ \item \cmdname{WinShell} -- prosty edytor/shell
+ (\url{http://www.winshell.de})
+ \item \cmdname{WinEdt} -- bogaty w~funkcje edytor dla \TeX-a, dostępny jako
+ \emph{shareware} (\url{http://www.winedt.com})
+ \end{itemize*}
+\end{description}
+
+Obszerniejszą listę programów można znaleźć na stronie
+\url{http://tug.org/interest.html}.
+
+\section{Instalacje zaawansowane}
+
+W poprzednich częściach opisano proces typowej instalacji. Teraz
+omówimy te bardziej wyspecjalizowane.
+
+\htmlanchor{tlsharedinstall}
+\subsection{Instalacje dla wielu użytkowników (lub wieloplatformowe)}
+\label{sec:sharedinstall}
+
+\TL{} zaprojektowano tak, by w~sieci komputerowej mogło z~niego korzystać
+wielu użytkowników, nawet w~różnych systemach operacyjnych.
+Dzięki standardowej strukturze katalogów nie ma potrzeby konfiguracji
+i~określania konkretnych ścieżek: położenie plików wymaganych przez programy
+\TL{} jest zdefiniowane jako względne wobec samych programów. Można to
+zobaczyć w~pliku \filename{$TEXMFMAIN/web2c/texmf.cnf}, który zawiera np.
+takie wiersze:
+\begin{sverbatim}
+TEXMFMAIN = $SELFAUTOPARENT/texmf
+...
+TEXMFLOCAL = $SELFAUTOPARENT/../texmf-local
+\end{sverbatim}
+W konsekwencji oznacza to, że dla różnych systemów operacyjnych bądź
+użytkowników wystarczy dodać do ich ścieżek przeszukiwania tylko ścieżkę
+do programów \TL{}.
+
+Możliwa jest zatem np. instalacja lokalna \TL{}, po czym przeniesienie
+całej struktury w~inne miejsce w~sieci.
+
+Użytkownicy Windows mogą pobrać z internetu skrypt \filename{w32client}
+(patrz: \url{http://tug.org/texlive/w32client.html}), który
+pozwala dostosować istniejącą instalację \TL{} dla potrzeb sieci
+(włącznie z~utworzeniem skrótów w~menu systemowym). Plik .zip dostępny na
+wymienionej stronie zawiera ponadto skrypt \filename{w32unclient},
+służący do odinstalowania.
+
+%W części~\ref{sec:kpathsea} dowiemy się więcej o~konfigurowaniu \TL{}
+%i~zasadach przeszukiwania ścieżek.
+
+%%! 2 sekcje tłumaczył Kocio (Andrzej Borzyszkowski), przeredagował StaW
+\htmlanchor{tlportable}
+\subsection{Przenośna instalacja na pen drivie USB}
+\label{sec:portable-tl}
+
+Aby wykonać przenośną instalację na pen drivie należy uruchomić program
+instalacyjny z~opcją \optname{-portable} (lub polecenie \code{V} w trybie
+tekstowym bądź odpowiednia opcja w trybie \GUI). Instalacja taka nie ingeruje
+w sam system operacyjny. Można ją wykonać bezpośrednio na pen drivie, lub na
+dysku twardym, skąd kopiujemy ją na urządzenie przenośne.
+
+Do uruchomienia programów \TL\ w takiej instalacji wystarczy w sesji
+terminala dodać, jak zazwyczaj, odpowiedni katalog do zmiennej \code{PATH}. W
+Windows należy dwukrotnie kliknąć \filename{tl-tray-menu} w głównym katalogu
+instalacji, aby wybrać jedno z podstawowych zadań, pokazanych na poniższym
+rysunku:
+
+\medskip
+\tlpng{tray-menu}{4cm}
+\smallskip
+
+\noindent Wybór ,,More\ldots'' pokaże komunikat z informacją jak można
+dostosować menu do własnych potrzeb.
+
+\htmlanchor{tlisoinstall}
+\subsection{Instalacje z pliku obrazu \ISO\ (lub \DVD)}
+\label{sec:isoinstall}
+
+Jeśli nie zamierzamy często aktualizować bądź modyfikować w inny sposób
+naszej instalacji, a~także gdy zamierzamy uruchamiać \TL\ na wielu systemach,
+warto utworzyć plik obrazu \ISO\ takiej instalacji, choćby z poniższych
+powodów:
+
+\begin{itemize}
+\item kopiowanie obrazu \ISO\ między komputerami jest znacznie szybsze
+ niż kopiowanie zwykłej instalacji;
+\item jeśli używamy kilku systemów operacyjnych na tym samym komputerze
+ i chcemy korzystać z~tej samej instalacji \TL, obraz \ISO instalacji
+ jest pozbawiony ograniczeń różnych systemów plików
+ (\acro{FAT32}, \acro{NTFS}, \acro{HFS+});
+\item systemy uruchamiane w trybie wirtualnym mogą po prostu zamontować
+ plik obrazu \ISO.
+\end{itemize}
+
+Obraz \ISO\ można oczywiście wypalić na płytce \DVD.
+
+Systemy \GNU/Linux/Unix (w tym \MacOSX) pozwalają na montowanie pliku obrazu
+\ISO. Prócz tego taka instalacja w niczym się nie różni od typowej, wykonanej
+na dysku (patrz: \ref{sec:env}).
+
+Podczas wykonywania instalacji do \ISO\ warto pominąć specyfikowanie katalogu
+dla roku wydania, ponadto warto umieścić katalog \filename{texmf-local} na
+tym samym poziomie co inne drzewa (\filename{texmf}, \filename{texmf-dist},
+itd.). Zmianę katalogów umożliwia opcja \verb+TEXDIR+ programu instalacyjnego.
+
+Dla natywnego (nie wirtualnego) systemu Windows można wypalić obraz \ISO\ na
+płytce \DVD, ale warto też rozważyć instalację któregoś z~dostępnych w sieci
+programów umożliwiających montowanie takiego obrazu. Np. dla Windows XP
+Microsoft oferuje program \filename{winxpvirtualcdcontrolpanel}.
+
+Poza tym w Windows można dołączyć opisany wyżej skrypt \filename{w32client}
+(patrz: \ref{sec:sharedinstall} oraz
+\url{http://tug.org/texlive/w32client.html}), który wykonuje swe zadania,
+podobnie jak w wypadku instalacji sieciowej.
+
+W systemie \MacOSX{} programy TeXShop i \TeX{}works będą mogły wykorzystać
+instalację na \acro{DVD}, gdy zadeklarujemy dowiązanie symboliczne
+\filename{/usr/texbin} do odpowiedniego katalogu, np.:
+\begin{verbatim}
+sudo ln -s /Volumes/MyTeXLive/bin/universal-darwin /usr/texbin
+\end{verbatim}
+
+Uwaga historyczna: \TL{} 2010 był pierwszą edycją, która (z różnych przyczyn)
+nie była faktycznie \textit{live}. Niemniej jednak poprzednie edycje zawsze
+wymagały akrobatycznych ,,sztuczek'' do uruchamiania programów bezpośrednio
+z \DVD\ lub obrazu \ISO (np. deklarowania dodatkowej zmiennej środowiska).
+Obraz \ISO, tworzony obecnie, tego nie wymaga.
+
+\htmlanchor{tlmgr}
+\section{\cmdname{tlmgr}: zarządzanie instalacją}
+\label{sec:tlmgr}
+
+\TL{} zawiera program o~nazwie \prog{tlmgr}, służący do dalszego
+zarządzania \TL{} po pierwotnej instalacji. Programy \prog{updmap},
+\prog{fmtutil} oraz \prog{texconfig} są nadal dostępne i~będą utrzymywane
+w~przyszłości, jednakże obecnie polecanym interfejsem jest \prog{tlmgr}. Jego
+możliwości obejmują:
+
+\begin{itemize*}
+\item instalowanie, aktualizację, tworzenie kopii zapasowych, odtwarzanie
+ oraz usuwanie pojedynczych pakietów (opcjonalnie~-- z~uwzględnieniem
+ zależności pomiędzy pakietami);
+\item wyszukiwanie i pokazanie zawartości pakietów;
+\item wyszczególnianie oraz dodawanie architektur (platform systemowych);
+\item zmianę opcji instalacji, takich jak rozmiar papieru czy zmiana
+ położenia źródła instalacji (patrz część~\ref{sec:location}).
+\end{itemize*}
+
+\begin{figure}[tb]
+\tlpng{tlmgr-gui}{\linewidth}
+\caption{\prog{tlmgr} w~trybie graficznym: główne okno, po akcji
+,,Wczytaj'' (\textit{Load}).}
+\label{fig:tlmgr-gui}
+\end{figure}
+
+\begin{figure}[tb]
+\hbox to \hsize{%
+ \vtop{\hsize=.59\linewidth
+ \null % make figures align at the top
+ \tlpng{tlmgr-general-options}{\hsize}
+ \caption{\texttt{tlmgr} w trybie \GUI: Opcje ogólne}
+ \label{fig:tlmgr-general-options}
+ }
+ \hfil
+ \vtop{\hsize=.39\linewidth
+ \null
+ \tlpng{tlmgr-paper-options}{\hsize}
+ \caption{\texttt{tlmgr} w trybie \GUI: Opcje dotyczące formatu papieru}
+ \label{fig:tlmgr-paper-options}
+ }
+}
+\end{figure}
+
+ %\begin{figure}[tb]
+ %\tlpng{tlmgr-config}{.8\linewidth}
+ %\caption{\texttt{tlmgr} w~trybie graficznym: zakładka
+ %konfiguracji}\label{fig:tlmgr-config}
+ %\end{figure}
+
+\subsection{\cmdname{tlmgr} -- tryb graficzny (GUI)}
+\prog{tlmgr} może być uruchomiony w~trybie graficznym
+(rys.~\ref{fig:tlmgr-gui}) za pomocą polecenia:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{tlmgr -gui}
+\end{alltt}
+ zaś w~systemie Windows poprzez wybór menu: \texttt{Start},
+\texttt{Programy}, \texttt{TeX Live 2012}, \texttt{TeX Live Manager}.
+Po kliknięciu przycisku ,,Wczytaj'' wyświetla listę dostępnych oraz
+listę zainstalowanych pakietów.
+ %(te ostatnie poprzedzone są znacznikiem
+ %,,(i)''). Zakładamy oczywiście, że źródła instalacji są poprawne i~są
+ %dostępne.
+
+Rysunki~\ref{fig:tlmgr-general-options} i~\ref{fig:tlmgr-paper-options}
+pokazują zakładki doczące opcji.
+
+\subsection{Przykładowe wywołania \cmdname{tlmgr} z~linii poleceń}
+
+Po zainstalowaniu \TL{} można dokonać aktualizacji wszystkich pakietów:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{tlmgr update -all}
+\end{alltt}
+Symulację aktualizacji umożliwia:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{tlmgr update -all -dry-run}
+\end{alltt}
+bądź tylko wyliczenie, jakie pakiety będą aktualizowane:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{tlmgr update -list}
+\end{alltt}
+
+Poniższy przykład dodaje kolekcję zawierającą m.in. nowy ,,silnik'' \XeTeX,
+ %z~innego niż domyślne położenia źródła
+ z~lokalnego repozytorium instalacji:
+
+\begin{alltt}
+> \Ucom{tlmgr -repository /local/mirror/tlnet install collection-xetex}
+\end{alltt}
+co pokazują komunikaty (tu w skrócie):
+\begin{fverbatim}
+install: collection-xetex
+install: arabxetex
+...
+install: xetex
+install: xetexconfig
+install: xetex.i386-linux
+running post install action for xetex
+install: xetex-def
+...
+running mktexlsr
+mktexlsr: Updating /usr/local/texlive/2012/texmf/ls-R...
+...
+running fmtutil-sys --missing
+...
+Transcript written on xelatex.log.
+fmtutil: /usr/local/texlive/2012/texmf-var/web2c/xetex/xelatex.fmt installed.
+\end{fverbatim}
+
+Jak widać, \prog{tlmgr} instaluje wszystkie pakiety zależne, a także
+przeprowadza wymagane czynności poinstalacyjne, jak aktualizacja bazy
+danych, budowa plików formatów itp. (w przykładzie wygenerowaliśmy
+nowy format dla \XeTeX).
+
+Aby wyświetlić informację o~pakiecie (kolekcji bądź schemacie), należy
+uruchomić np.:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{tlmgr show collection-latexextra}
+\end{alltt}
+co pokaże:
+\begin{fverbatim}
+package: collection-latexextra
+category: Collection
+shortdesc: LaTeX supplementary packages
+longdesc: A large collection of add-on packages for LaTeX.
+installed: Yes
+revision: 14675
+\end{fverbatim}
+
+\noindent
+\textbf{Uwaga:} pełna dokumentacja programu \cmdname{tlmgr} dostępna
+jest pod adresem:
+\url{http://tug.org/texlive/tlmgr.html} lub po uruchomieniu:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{tlmgr -help}
+\end{alltt}
+
+\section{Uwagi dotyczące Windows}
+\label{sec:windows}
+
+%\TL\ posiada tylko jeden program instalacyjny, działający zarówno w~Unix,
+%jak i~w~Windows. Stworzenie takiego programu było możliwe dopiero
+%po zaniechaniu wsparcia dla starszych wersji Windows. Obecnie
+%\TL\ można instalować tylko w~Windows 2000 i~nowszych.
+
+\subsection{Cechy specyficzne w~systemie Windows}
+\label{sec:winfeatures}
+
+W systemie Windows program instalacyjny wykonuje kilka dodatkowych czynności:
+\begin{description}
+\item[Menu i skróty.] W~menu systemowym instalowane jest podmenu ,,\TL'',
+ które zawiera kilka pozycji dla programów działających w~trybie graficznym
+ (\prog{tlmgr}, \prog{texdoctk}, PS\_View -- przeglądarka plików
+ postscriptowych) oraz dokumentacji.
+ %Dla PS\_View tworzony jest także
+ %skrót (ikona) na pulpicie, umożliwiający ,,przeciąganie\dywiz upuszczanie''
+ %na ikonie plików postscriptowych.
+\item[Skojarzenia typów plików.] Jeśli wybrano tę opcję,
+ \prog{TeXworks}, \prog{Dviout} oraz \prog{PS\_view} otwierają domyślne
+ dla tych programów typy plików (lub, przy kliknięciu prawym klawiszem
+ myszy na danym pliku, proponują ,,Otwórz'' i wybór programu).
+\item[Konwerter bitmap do EPS.] Dla różnych formatów graficznych plików
+ bitmapowych kliknięcie prawym klawiszem myszy wyświetla w~menu ,,Otwórz''
+ \cmdname{bitmap2eps}. Bitmap2eps jest prostym skryptem, który pozwala
+ na wybór programu \cmdname{sam2p} bądź \cmdname{bmeps}.
+\item[Automatyczne ustawienie zmiennych środowiska.]
+ Po instalacji nie są wymagane żadne ,,ręczne'' zmiany ustawień.
+\item[Odinstalowanie.] Program instalacyjny rejestruje instalację
+w~menu ,,Dodaj/Usuń programy'' w~Panelu sterowania; odinstalowanie
+odbywa się zatem w~standardowy dla Windows sposób.
+\end{description}
+
+%\subsection{Program Dviout}
+%
+%Obecne wydanie \TL{} nie oferuje niestety preinstalowanego programu do
+%podglądu plików \acro{DVI} dla Windows, można jednak samodzielnie
+%zainstalować doskonały \prog{dviout}, autorstwa Toshio Oshimy. Znajdziemy go
+%w~katalogu \path{support/dviout/}, zawierającym również krótki plik
+%\filename{README} omawiający, jak zaistalować i~skonfigurować \prog{dviout}
+%dla \TL. Przed instalacją zalecamy przeczytać informacje tam zawarte.
+%
+%Pierwsze uruchomienie \verb+dviout+ zazwyczaj automatycznie generuje wymagane
+%fonty ekranowe. Po kilku sesjach komunikaty dotyczące generowania fontów
+%staną się rzadsze. Więcej informacji można znaleźć w~bardzo dobrym
+%poradniku \emph{on-line} tego programu.
+
+\subsection{User Profile to inaczej Home (katalog domowy)}
+\label{sec:winhome}
+
+Odpowiednikiem uniksowego katalogu domowego użytkownika (|$HOME|) jest
+w~Windows katalog określany zmienną \verb|%USERPROFILE%|. W~Windows XP jest
+to zazwyczaj katalog \verb|C:\Documents and Settings\|
+\verb|<nazwa_użytkownika>|,
+zaś w~Windows Vista i~Windows~7 katalog
+\verb|C:\Users\<nazwa_użytkownika>|. W~pliku konfiguracyjnym
+\filename{texmf.cnf} i~bibliotekach \KPS{} znak \verb|~| jest poprawnie
+rozwijany do odpowiedniej zmiennej zarówno w~Windows, jak i~w~Unix/Linux.
+
+\subsection{Rejestr Windows}
+\label{sec:registry}
+
+W systemie Windows prawie wszystkie dane konfiguracyjne przechowywane są
+w~tzw. rejestrze. Zawiera on hierachicznie zorganizowane klucze, w~ramach
+kilku kluczy głównych. Najbardziej istotne dla programów instalacyjnych
+są klucze \path{HKEY_CURRENT_USER} oraz \path{HKEY_LOCAL_MACHINE}
+(w~skrócie \path{HKCU} i~\path{HKLM}). Część \path{HKCU} dotyczy katalogów
+domowych użytkowników (patrz~\ref{sec:winhome}), zaś \path{HKLM} -- podkatalogów
+systemowych (w~katalogu Windows).
+
+Informacje o~ustawieniach systemu można czasem uzyskać ze zmiennych
+środowiska, ale po inne informacje, np. położenie tzw. skrótów, trzeba
+odwołać się do rejestru. Także zapis zmiennych środowiska na stałe wymaga
+dostępu do rejestru.
+
+\subsection{Uprawnienia w Windows}
+\label{sec:winpermissions}
+
+%%! UWAGA SW: cała ta część jest mocno niejasna w oryginale. Tłumaczyłem
+%%! ją mając na uwadze ogólny sens, w niektórych miejscach doprecyzowując
+%%! sformułowania. Ale i tak jest, wg mnie, do bani :-)
+
+W nowszych wersjach Windows istnieje wyraźne rozróżnienie między
+użytkownikami ,,zwykłymi'' i~administratorami, mającymi
+pełną swobodę dostępu do całości systemu.
+ %%! ???
+ %In practice, though, you could better describe
+ %these classes of users as unprivileged users and normal users: being an
+ %administrator is the rule, not the exception.
+ Dołożono wielu starań, aby umożliwić instalację \TL{} także osobom bez
+ uprawnień administratora.
+
+Jeśli osoba instalująca jest administratorem, to udostępniona jest opcja
+instalacji dla wszystkich użytkowników. Użycie jej oznacza, że tworzone są
+skróty, a także ustawiane są zmienne środowiska dla całego systemu.
+W~przeciwnym wypadku skróty i~menu są tworzone jedynie dla konkretnego
+użytkownika, także definiowane zmienne środowiska dotyczą zwykłych
+użytkowników.
+ %Mając uprawnienia admistratora możemy zainstalować \TL{} tylko
+ %dla użytkowników; należy wtedy uruchomić \prog{install-tl} z~parametrem
+ %\optname{-non-admin}.
+
+Bez względu na status użytkownika proponowanym, domyślnym katalogiem głównym
+instalacji, jest katalog w~ramach \verb|%SystemDrive%|. Program instalacyjny
+zawsze sprawdza, czy ten katalog jest dostępny do zapisu dla aktualnego
+użytkownika.
+
+Problem może się pojawić wtedy, gdy użytkownik instalujący \TL{} nie jest
+administratorem, a~programy \TeX-owe są już w~ścieżce przeszukiwania.
+Wynikowa ścieżka zawiera wtedy ścieżkę systemową, do której dodano ścieżkę do
+programów użytkownika. W~konsekwencji nie będą znajdowane nowo instalowane
+programy. Aby rozwiązać ten problem, program instalacyjny tworzy skrót do
+okna z~wierszem poleceń, w~którym ścieżka do nowych programów \TL{} ma
+priorytet. W~ten sposób, po uruchomieniu tego skrótu, będzie można korzystać
+z~\TL. Dotyczy to także programu \TeX{}works, o ile go zainstalowaliśmy.
+
+Windows Vista i Windows~7 stwarzają dodatkowe utrudnienia: nawet jeśli
+jesteśmy zalogowani jako administrator, musimy dodatkowo żądać uprawnień do
+uruchomienia programów jako administrator! W rzeczywistości nie ma sensu
+logowanie jako administrator, zamiast tego wystarczy kliknąć prawym klawiszem
+myszy na programie (lub skrócie), co pozwala wybrać opcję ,,Uruchom jako
+administrator''.
+
+\subsection{Zwiększanie maksymalnej ilości dostępnej pamięci
+w~Windows i~Cygwin}
+\label{sec:cygwin-maxmem}
+
+Użytkownicy systemów Windows i~Cygwin mogą w~przypadku uruchamiania
+niektórych programów dostarczonych w~\TL{} spotkać się z~niewystarczającą
+ilością dostępnej pamięci. Na przykład \prog{asy} wyczerpie dostępną pamięć
+w~przypadku próby zadeklarowania macierzy składającej się z~25~milionów liczb
+rzeczywistych, a~Lua\TeX\ przy przetwarzaniu dokumentu zawierającego wiele
+dużych czcionek.
+ % XXX "dużych" jest brzydkie, ale nie mam lepszego pomysłu :/
+
+W~Cygwin można ten problem rozwiązać w~sposób podany za poradą zawartą
+w~Podręczniku Użytkownika Cygwin
+(\url{http://www.cygwin.com/cygwin-ug-net/setup-maxmem.html}).
+
+W~Windows należy utworzyć plik, np. \code{moremem.reg}, o~zawartości:
+\begin{sverbatim}
+Windows Registry Editor Version 5.00
+
+[HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Cygwin]
+"heap_chunk_in_mb"=dword:ffffff00
+\end{sverbatim}
+
+\noindent a~następnie wykonać (jako użytkownik z~prawami administratora)
+polecenie: \code{regedit /s moremem.reg}. Zamiast ustawień globalnych dla
+systemu, można też zmienić wielkość dostępnej pamięci jedynie dla bieżącego
+użytkownika, używając \code{HKEY\_CURRENT\_USER}.
+
+\section{W razie problemów}
+\label{troubleshooting}
+
+\subsection{Co zrobić gdy \texttt{latex} nie może znaleźć potrzebnych
+plików?}
+
+\begin{itemize}
+ \item Podstawowym narzędziem do diagnozowania problemów jest program
+ \cmdname{kpsewhich}. Wyprowadza on informacje diagnostyczne na wyjście
+stderr, przy czym konsole (okienka wierszy poleceń) starszych systemów
+Windows nie potrafią przekierować stderr do pliku. Umożliwia to dopiero
+system Windows NT i~późniejsze, ale rozwiązanie przedstawione poniżej działa
+dla każdej konsoli (okienka wierszy poleceń). Otóż dla celów diagnostycznych
+można tymczasowo zdefiniować zmienną środowiska (w~oknie poleceń):
+\begin{verbatim}
+SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=err.log
+\end{verbatim}
+Można również zadać zakres diagnostyki:
+\begin{verbatim}
+SET KPATHSEA_DEBUG=-1
+\end{verbatim}
+
+Podobnie, aby przekierować wyjście stderr na stdout:
+\begin{verbatim}
+SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=con:
+\end{verbatim}
+W ten sposób można skierować zarówno stderr, jak i stdout do tego samego pliku.
+\item Przy założeniu, że instalację wykonano w \path|c:/TeX|, należy
+ sprawdzić (porównać) następujące wartości:\\
+ {\small
+ \begin{tabular}{ll}
+ \path|kpsewhich -expand-path $SELFAUTOPARENT| & \path|c:/TeX| \\
+ \path|kpsewhich -expand-path $TEXMF| & \path|c:/TeX/texmf....| \\
+ \path|kpsewhich -expand-var $TEXINPUTS| & \path|.;c:/TeX/texmf/tex//|
+ \end{tabular}
+}
+
+Jeśli w otoczeniu systemowym są zdefiniowane zmienne związane z~\TeX-em,
+należy je usunąć, mają bowiem pierwszeństwo przed tymi,
+które określono w~pliku \filename{texmf.cnf}.
+\item Następnie należy sprawdzić (porównać) wartości:\\
+{\small
+ \begin{tabular}{ll}
+ \texttt{kpsewhich cmr10.tfm} & \path|c:/TeX/texmf-dist/fonts/tfm/public/cm/cmr10.tfm|\\
+ \texttt{kpsewhich latex.fmt}& \path|c:/TeX/texmf-var/web2c/pdftex/latex.fmt|
+ \end{tabular}
+}
+
+Jeśli podczas sprawdzania nie znaleziono odstępstw, to \TeX{} i~programy
+towarzyszące powinny działać. Jeśli tak nie jest, to należy poeksperymentować
+z opcją \path|-debug=n| programu \path|kpsewhich| i~zweryfikować wszystkie
+uzyskane wartości. Po zidentyfikowaniu problemu warto go zgłosić.
+\end{itemize}
+
+%--------------------------
+% don't use \Webc so the \uppercase in the headline works.
+\section{Instrukcja obsługi systemu Web2C}
+
+\Webc{} to zestaw programów związanych z~\TeX-em, tj. sam \TeX{}, \MF{},
+\MP, \BibTeX{} itd. Stanowią one rdzeń dystrybucji \TL.
+
+Oryginalna implementacja wykonana została przez Tomasa Rokickiego, który
+w~roku 1987 stworzył pierwszy system \TeX{}-to-C, adaptując pliki wymiany
+(\emph{change files}) pod Unix-em (pierwotnie były one dziełem Howarda
+Trickey'a oraz Pavela Curtisa). W~czasie, gdy Tim Morgan zajmował się
+systemem, jego nazwa została zmieniona na Web-to-C\@. W~1990 roku prace nad
+projektem przejął Karl Berry wraz z~dziesiątkami współpracowników, a~w~roku
+1997 pałeczkę przejął Olaf Weber.
+
+\Webc{} działa na platformach systemowych, takich jak Unix (w~tym \MacOSX),
+Windows 9x/\acro{NT/2K/XP} i~innych.
+System wykorzystuje oryginalne źródła \TeX-owe autorstwa Donalda Knutha
+oraz inne programy napisane w~\web{} i~tłumaczy je na kod źródłowy~C.
+Ponadto system udostępnia spory zestaw makr i~funkcji stworzonych dla
+zwiększenia funkcjonalności oryginalnych zasobów oprogramowania
+związanego z~\TeX-em. Podstawowymi składnikami systemu są:
+
+\begin{cmddescription}
+\item[bibtex] tworzenie spisów bibliograficznych;
+\item[dvicopy] modyfikowanie pliku \dvi;
+\item[dvitomp] konwersja \dvi{} do MPX (rysunki \MP{}-owe);
+\item[dvitype] konwersja \dvi{} na plik tekstowy (ASCII);
+\item[gftodvi] zamiana fontu GF na plik \dvi;
+\item[gftopk] zamiana fontu w~formacie GF na font spakowany (PK);
+\item[gftype] zamiana fontu GF na plik tekstowy (ASCII);
+\item[mf] generowanie fontów bitmapowych w formacie GF;
+\item[mft] skład plików źródłowych \MF{}-a;
+\item[mpost] tworzenie rysunków oraz diagramów technicznych;
+\item[patgen] tworzenie wzorców przenoszenia wyrazów;
+\item[pktogf] zamiana fontów w formacie PK na fonty GF;
+\item[pktype] zamiana fontu PK na plik tekstowy (ASCII);
+\item[pltotf] konwersja tekstowej listy właściwości do TFM;
+\item[pooltype] wyświetlanie \web-owych plików pool;
+\item[tangle] konwersja \web{} do języka Pascal;
+\item[tex] skład tekstu;
+\item[tftopl] konwersja TFM do tekstowej listy właściwości (PL);
+\item[vftovp] konwersja fontów wirtualnych do wirtualnej listy
+ właściwości (VPL);
+\item[vptovf] konwersja wirtualnej listy właściwości do fontów wirtualnych;
+\item[weave] konwersja \web{} do \TeX-a.
+\end{cmddescription}
+
+\noindent
+Dokładny opis funkcji oraz składni tych programów zawarty jest
+w~dokumentacji poszczególnych pakietów samego \Webc{}.
+Do optymalnego korzystania z~instalacji \Webc{}
+przyda się znajomość kilku zasad rządzących całą rodziną programów.
+
+Wszystkie programy obsługują standardowe opcje \acro{GNU}:
+\begin{description}
+\item[\texttt{-{}-help\ \ \ }] podaje podstawowe zasady użytkowania;
+\item[\texttt{-{}-verbose}] podaje dokładny raport z~działania programu;
+\item[\texttt{-{}-version}] podaje informację o~wersji, po czym kończy
+ działanie programu.
+\end{description}
+
+Do lokalizowania plików programy oparte na \Webc{} używają biblioteki do
+przeszukiwania ścieżek zwanej \KPS{}.
+Dla optymalizacji przeszukiwania \TeX-owego drzewa podkatalogów biblioteka ta
+używa kombinacji zmiennych środowiskowych oraz kilku plików konfiguracyjnych.
+\Webc{} potrafi obsługiwać jednocześnie więcej niż jedno drzewo
+podkatalogów, co jest użyteczne w~wypadku, gdy chce się przechowywać
+standardową dystrybucję \TeX-a jak i~lokalne rozszerzenia w~dwóch różnych
+drzewach katalogów.
+Aby przyspieszyć poszukiwanie plików, katalog główny każdego drzewa ma swój
+plik \file{ls-R}, zawierający pozycje określające nazwę i~względną ścieżkę
+dla wszystkich plików zawartych w~tym katalogu.
+
+\subsection{Przeszukiwanie ścieżek przez Kpathsea}
+\label{sec:kpathsea}
+
+Opiszemy najpierw ogólny mechanizm przeszukiwania ścieżek przez bibliotekę
+\KPS{}.
+
+Tym, co nazywamy \emph{ścieżką przeszukiwania}, jest rozdzielona dwukropkami
+lub średnikami lista \emph{elementów ścieżki}, które zasadniczo są nazwami
+podkatalogów. Ścieżka przeszukiwania może pochodzić z~(kombinacji) wielu
+źródeł. Przykładowo, aby odnaleźć plik \samp{my-file} w~ścieżce
+\samp{.:/dir}, \KPS{} sprawdza istnienie danego elementu ścieżki
+w~następującej kolejności: najpierw \file{./my-file}, potem
+\file{/dir/my-file}, zwracając pierwszy odnaleziony (lub możliwie wszystkie).
+
+Aby optymalnie zaadaptować się do konwencji wszystkich systemów operacyjnych,
+na systemach nieunixowych \KPS{} może używać
+jako separatorów nazw ścieżek znaków innych
+niż dwukropek (\samp{:}) oraz ,,ciach'' (\samp{/}).
+
+W~celu sprawdzenia konkretnego elementu \var{p} ścieżki, \KPS{} najpierw
+sprawdza, czy zbudowana wcześniej baza danych (patrz ,,Baza nazw plików'' na
+str.~\pageref{Filename-database}) odnosi sie do \var{p}, tj.
+czy baza danych znajduje się w~podkatalogu z~prefiksem~\var{p}.
+Jeżeli tak, to specyfikacja ścieżki jest porównywana z~zawartością bazy.
+
+Jeśli baza danych nie istnieje bądź nie odnosi się do danego elementu
+ścieżki albo też nie zawiera elementów zgodnych, to przeszukiwany jest system
+plików (jeżeli nie zostało to zabronione przez specyfikację rozpoczynającą
+się od~\samp{!!}\ oraz jeżeli poszukiwany plik musi istnieć).
+\KPS{} konstruuje listę podkatalogów, które korespondują z~danym elementem
+ścieżki, a~następnie sprawdza w~każdym z~nich, czy nie ma tam poszukiwanego
+pliku.
+
+Warunek mówiący, że ,,plik musi istnieć'' dotyczy np. plików \samp{.vf}
+i~plików dołączanych \TeX-owym poleceniem \cs{openin}.
+Takiego pliku może nie być (np. \file{cmr10.vf}), błędne byłoby zatem
+poszukiwanie go na dysku.
+Jeśli więc zapomnisz o~aktualizacji \file{ls-R} po instalacji nowego
+pliku \samp{.vf}, to nie zostanie on odnaleziony.
+Każdy element ścieżki sprawdzany jest w~następującej kolejności: najpierw
+w~bazie danych, potem na dysku.
+Jeżeli plik się znajdzie, to przeszukiwanie zostanie zatrzymane i~zwrócony
+zostanie wynik.
+
+Ponieważ najprostszym i~najbardziej powszechnym elementem ścieżki jest
+nazwa katalogu, \KPS{} korzysta z~dodatkowych możliwości w~przeszukiwaniu
+ścieżek:
+wielowarstwowych wartości domyślnych, zmiennych środowiskowych, wartości
+pliku konfiguracyjnego, lokalnych
+podkatalogów użytkownika oraz rekursywnego przeszukiwania podkatalogów.
+Można więc powiedzieć, że \KPS{} \emph{rozwija} element ścieżki, tzn.
+transformuje wszystkie specyfikacje do podstawowej nazwy lub nazw katalogów.
+Jest to opisane w~kolejnych akapitach, w~kolejności w~jakiej to zachodzi.
+
+Trzeba zauważyć, że jeżeli nazwa poszukiwanego pliku jest
+absolutna lub jawnie względna, tj. zaczyna się od \samp{/} lub \samp{./}
+lub \samp{../}, to \KPS{} ogranicza się do sprawdzenia, czy ten plik istnieje.
+
+\ifSingleColumn
+\else
+\begin{figure*}
+\verbatiminput{examples/ex5.tex}
+\setlength{\abovecaptionskip}{0pt}
+ \caption{Przykład pliku konfiguracyjnego}
+ \label{fig:config-sample}
+\end{figure*}
+\fi
+
+\subsubsection{Źródła ścieżek}
+\label{Path-sources}
+
+Nazwa przeszukiwanej ścieżki może pochodzić z~wielu źródeł.
+Oto kolejność, w~jakiej \KPS{} ich używa:
+
+\begin{enumerate}
+\item
+ Zmienna środowiskowa ustawiana przez użytkownika, np.
+ \envname{TEXINPUTS}.
+ Zmienne środowiskowe z~dołączoną kropką i~nazwą programu zastępują inne,
+ np. jeżeli \samp{latex} jest nazwą uruchomionego programu, wtedy zamiast
+ \envname{TEXINPUTS} wykorzystana zostanie zmienna \envname{TEXINPUTS.latex}.
+\item
+ Plik konfiguracyjny konkretnego programu, np. linia ,,\texttt{S /a:/b}''
+ w~pliku \file{config.ps} programu \cmdname{dvips}.
+\item Plik konfiguracyjny \KPS{} \file{texmf.cnf}, zawierający taką linię,
+ jak \samp{TEXINPUTS=/c:/d} (patrz poniżej).
+\item Wartości domyślne dla uruchamianych programów.
+\end{enumerate}
+\noindent Każdą z~tych wartości dla danej ścieżki przeszukiwania można
+zobaczyć, używając opcji diagnostyki błędów (patrz ,,Diagnostyka błędów'' na
+str.~\pageref{sec:debugging}).
+
+\subsubsection{Pliki konfiguracyjne}
+
+\tolerance=3500
+ \KPS{} szuka ścieżek przeszukiwania i~innych definicji w~\emph{plikach
+konfiguracyjnych} o~nazwach \file{texmf.cnf}.
+Ścieżka przeszukiwania używana do znajdowania tych plików określana jest
+przez zmienną \envname{TEXMFCNF},
+ %(domyślnie taki plik znajduje się
+ %w~podkatalogu \file{texmf/web2c}).
+ ale nie zalecamy jawnego ustawiania tej, jak i~innych zmiennych w~systemie.
+Zamiast tego typowa instalacja \TL{} tworzy plik \file{.../2012/texmf.cnf},
+który w~wyjątkowych wypadkach możemy modyfikować. Głównym plikiem
+konfiguracyjnym jest \file{.../2012/texmf/web2c/texmf.cnf}, ale
+nie powinien być on modyfikowany, gdyż
+ %wprowadzone ewentualne
+ zmiany będą utracone podczas aktualizacji.
+
+Czytane będą \emph{wszystkie} pliki \file{texmf.cnf} w~ścieżce
+przeszukiwania, a~definicje we wcześniejszych plikach zastąpią te
+w~późniejszych. Tak więc w~ścieżce \verb|.:$TEXMF| wartości pochodzące
+z~\file{./texmf.cnf} zastąpią te z~\verb|$TEXMF/texmf.cnf|.
+
+%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
+
+Dociekliwy czytelnik może być zainteresowany sposobem, w~jaki programy
+znajdują plik \file{texmf.cnf}, skoro nie ma konieczności deklarowania
+specyficznej zmiennej środowiskowej systemu. Otóż położenie domyślne jest
+wkompilowane w~programy jako względne do ich położenia (określanego, jak
+wiemy, w~ścieżce specyfikowanej przez \texttt{\$PATH}):
+\path{../../texmf/web2c/} bądź \path{../texmf/web2c/}. Jeśli jawnie
+deklarujemy zmienną \envname{TEXMFCNF}, wymagane jest podanie bezwzględnej
+ścieżki.
+
+Czytając zamieszczony poniżej opis formatu pliku \file{texmf.cnf},
+warto przeglądać jego zawartość. Położenie \emph{aktywnego} pliku
+znajdziemy za pomocą polecenia \texttt{kpsewhich texmf.cnf}.
+
+\begin{itemize}
+\item
+ Komentarze zaczynają się od ,,\texttt{\%}'', a~kończą na końcu wiersza.
+\item
+ Puste wiersze nie są brane pod uwagę.
+\item
+ Znak ,,\bs{}'' na końcu wiersza działa jako znak kontynuacji, tzn.
+ oznacza, że kolejny wiersz jest kontynuacją bieżącego.
+ Spacja na początku kolejnego wiersza nie jest ignorowana.
+\item
+ Pozostałe wiersze mają postać:
+\begin{alltt}
+ \emph{zmienna}[.\emph{program}] [=] \emph{wartość}
+\end{alltt}%
+ gdzie \samp{=} i~otaczające spacje są opcjonalne.
+\item
+ ,,\texttt{\var{zmienna}}'' zawierać może dowolne znaki poza spacją,
+ \samp{=}, lub \samp{.} (kropką), najbezpieczniej jednak używać znaków
+ z~zakresu \samp{A-Za-z\_}.
+\item
+ Napis ,,\texttt{.\var{program}}'' ma zastosowanie w~wypadku, gdy
+ uruchamiany program nosi nazwę \texttt{\var{program}} lub
+ \texttt{\var{program}.exe}. Pozwala to różnym odmianom \TeX-a stosować
+ różne ścieżki przeszukiwania.
+\item ,,\texttt{\var{wartość}}'' zawierać może dowolne znaki poza
+ ,,\texttt{\%}'' i \samp{@}.
+ Nie można używać konstrukcji ,,\texttt{\$\var{zmienna}.\var{program}}''
+ po prawej stronie. Zamiast tego trzeba zastosować zmienną pomocniczą.
+ Jeżeli systemem operacyjnym jest Unix,
+ to średnik \samp{;}\ użyty w~,,\texttt{\var{wartość}}'' zamieniany jest na
+ \samp{:}; umożliwia to istnienie
+ wspólnego pliku \file{texmf.cnf} dla systemów Unix oraz Windows.
+\item
+ Wszystkie definicje czytane są zanim cokolwiek zostanie rozwinięte, tak
+ więc do zmiennych można się odwoływać przed ich zdefiniowaniem.
+\end{itemize}
+Oto fragment pliku konfiguracyjnego ilustrujący większość opisanych powyżej
+reguł notacji:
+\ifSingleColumn
+\verbatiminput{examples/ex5.tex}
+\else
+jest pokazany na rys.~\ref{fig:config-sample}.
+\fi
+
+\subsubsection{Rozwijanie ścieżek}
+\label{Path-expansion}
+
+\KPS{} rozpoznaje w~ścieżkach przeszukiwania pewne specjalne znaki oraz
+konstrukcje, podobne do tych, które są dostępne w~powłokach systemów
+typu Unix.
+Jako ogólny przykład: złożona ścieżka
+\verb+~$USER/{foo,bar}//baz+ rozwija się do wszystkich podkatalogów pod
+katalogami \file{foo} i~\file{bar} w~katalogu głównym \texttt{\$USER},
+które zawierają katalog lub plik \file{baz}.
+Rozwinięcia te opisane są w~poniższych podrozdziałach.
+
+\subsubsection{Rozwijanie domyślne}
+\label{Default-expansion}
+
+\tolerance=2500
+Jeżeli ścieżka przeszukiwania największego uprzywilejowania (patrz ,,Źródła
+ścieżek'' na str.~\pageref{Path-sources}) zawiera
+\emph{dodatkowy dwukropek} (np. na początku, na końcu lub podwójny), to \KPS{}
+wstawia w~tym miejscu następną zdefiniowaną w~hierarchii uprzywilejowania
+ścieżkę przeszukiwania.
+Jeżeli ta wstawiona ścieżka ma dodatkowy dwukropek, to dzieje się dalej to samo.
+Przykładowo, jeżeli ustawić zmienną środowiskową
+\tolerance=1500
+
+\begin{alltt}
+> \Ucom{setenv TEXINPUTS /home/karl:}
+\end{alltt}
+oraz wartość \code{TEXINPUTS} pobraną z~\file{texmf.cnf}
+
+\begin{alltt}
+ .:\$TEXMF//tex
+\end{alltt}
+to końcową wartością użytą w~przeszukiwaniu będzie:
+
+\begin{alltt}
+ /home/karl:.:\$TEXMF//tex
+\end{alltt}
+
+Ponieważ nieużytecznym byłoby wstawiać wartość domyślną w~więcej niż jednym
+miejscu, \KPS{} zmienia tylko jeden dodatkowy \samp{:}\ i~pozostawia
+inne bez zmian. \KPS{} najpierw szuka dwukropków na początku linii, potem na końcu,
+a~następnie podwójnych.
+
+\subsubsection{Rozwijanie nawiasów}
+\label{sec:brace-expansion}
+
+Użyteczna jest możliwość rozwijania nawiasów, co oznacza, że np.
+\verb+v{a,b}w+ rozwija się do \verb+vaw:vbw+.
+Nawiasy można też zagnieżdżać.
+Funkcji tej można użyć do zaimplementowania różnych hierarchii \TeX-owych
+przez przypisanie listy nawiasów do \code{\$TEXMF}. Przykładowo,
+w~pliku \file{texmf.cnf} można znaleźć następującą (uproszczoną tu)
+definicję:
+\begin{verbatim}
+ TEXMF = {$TEXMFHOME,$TEXMFLOCAL,!!$TEXMFVAR,!!$TEXMFMAIN}
+\end{verbatim}
+Używając jej, można następnie napisać coś w~rodzaju:
+\begin{verbatim}
+ TEXINPUTS = .;$TEXMF/tex//
+\end{verbatim}
+co oznacza, że po szukaniu w~katalogu bieżącym będą przeszukane kolejno
+\code{\$TEXMFHOME/tex}, \code{\$TEXMFLOCAL/tex}, \code{\$TEXMFVAR/tex}
+i~\code{\$TEXMFMAIN/tex} (wszystkie wraz z~katalogami niższego poziomu;
+dwie ostatnie ścieżki \emph{wyłącznie} na podstawie zawartości
+pliku \file{ls-R}).
+Jest to wygodny sposób na uruchamianie dwóch równoległych struktur \TeX-owych,
+jednej ,,zamrożonej'' (np. na \CD), a~drugiej ciągle uaktualnianej nowo
+pojawiającymi się wersjami.
+Używając zmiennej \code{\$TEXMF} we wszystkich definicjach daje pewność,
+że najpierw przeszukiwane jest drzewo uaktualnione.
+
+\subsubsection{Rozwijanie podkatalogów}
+\label{Subdirectory-expansion}
+
+Dwa lub więcej kolejnych ,,ciachów'' (,,/'') w~elemencie ścieżki,
+występujących po nazwie katalogu~\var{d}, zastępowanych jest przez wszystkie
+podkatalogi~\var{d}, najpierw podkatalogi znajdujące się bezpośrednio
+pod~\var{d}, potem te pod powyższymi i~tak dalej. Na każdym etapie
+kolejność, w~jakiej przeszukiwane są katalogi, jest \emph{nieokreślona}.
+
+Jeśli wyszczególni się człony nazwy pliku po \samp{//}, to uwzględnione zostaną
+tylko te podkatalogi, które zawierają powyższe człony.
+Na przykład \samp{/a//b} rozwija się do katalogów \file{/a/1/b},
+\file{/a/2/b}, \file{/a/1/1/b} itd., ale nie do \file{/a/b/c} czy \file{/a/1}.
+
+Możliwe jest wielokrotne użycie \samp{//} w~ścieżce, jednakże \samp{//}
+występujące na początku ścieżki nie jest brane pod uwagę.
+
+\subsubsection{Lista znaków specjalnych i~ich znaczeń -- podsumowanie}
+
+Poniższa lista podsumowuje znaczenie znaków specjalnych w~plikach
+konfiguracyjnych.
+
+\newcommand{\CODE}[1]{\makebox[2.2em][l]{\code{#1}}}
+\begin{description}
+\item[\CODE{:}] znak rozdzielający w~specyfikacji ścieżki; umieszczony na
+ początku lub na końcu ścieżki zastępuje domyślne rozwinięcie ścieżki;
+\item[\CODE{;}] znak rozdzielający dla systemów nieuniksowych
+ (działa tak jak ,,\code{:}'');
+\item[\CODE{\$}] rozwijanie zmiennej;
+\item[\CODE{\string~}] oznacza katalog główny użytkownika;
+\item[\CODE{\char`\{\dots\char`\}}] rozwijanie nawiasów, np.
+ \verb+a{1,2}b+ zmieni się w~\verb+a1b:a2b+;
+\item[\CODE{//}] rozwijanie podkatalogów (może wystąpić gdziekolwiek
+ w~ścieżce, poza jej początkiem);
+\item[\CODE{\%}] początek komentarza, obejmującego wszystkie znaki do końca
+ linii;
+\item[\CODE{\bs}] znak kontynuacji (pozwala na przełamanie wiersza
+ z~wyrażeniem);
+\item[\CODE{!!}] przeszukiwanie \emph{tylko} bazy danych,
+ a~\emph{nie} dysku.
+\end{description}
+
+
+\subsection{Bazy nazw plików}
+\label{Filename-database}
+
+Podczas przeszukiwania \KPS{} stara się zminimalizować dostęp do dysku.
+Niemniej, w~przypadku instalacji ze zbyt dużą liczbą katalogów
+przeglądanie każdego dopuszczalnego katalogu w~poszukiwaniu pliku może
+zabierać sporo czasu (ma to miejsce zwłaszcza, jeżeli przeszukać trzeba setki
+katalogów z~fontami).
+Dlatego też \KPS{} może używać zewnętrznego pliku z~,,bazą danych''
+o~nazwie \file{ls-R}, który zawiera przypisania plików do katalogów.
+Unika się w~ten sposób czasochłonnego przeszukiwania dysku.
+
+Drugi plik z~bazą danych -- \file{aliases} -- pozwala na nadawanie
+dodatkowych nazw plikom zawartym w~\file{ls-R}.
+Może to być pomocne do adaptacji do DOS-owej konwencji ,,8.3'' nazewnictwa
+plików w~plikach źródłowych.
+
+\subsubsection{Baza nazw plików}
+\label{ls-R}
+
+Jak wspomniano, plik zawierający główną bazę nazw
+plików musi nosić nazwę \file{ls-R}.
+W~katalogu podstawowym każdej hierarchii \TeX-owej (domyślnie \code{\$TEXMF}),
+którą chcemy włączyć w~mechanizm przeszukiwania, umieszczać można po jednym
+pliku \file{ls-R}; w~większości przypadków istnieje tylko jedna hierarchia.
+\KPS{} szuka pliku \file{ls-R} w~ścieżce \code{TEXMFDBS}.
+
+Najlepszym sposobem stworzenia i~utrzymywania pliku \file{ls-R} jest
+uruchomienie skryptu \code{mktexlsr}, będącego składnikiem dystrybucji.
+Jest on wywoływany przez różne skrypty typu \samp{mktex...}.
+W~zasadzie skrypt ten jedynie wykonuje polecenie
+\begin{alltt}
+cd \var{/your/texmf/root} && ls -LAR ./ >ls-R
+\end{alltt}
+zakładając, że polecenie \code{ls} danego systemu utworzy właściwy format
+strumienia wyjściowego (\acro{GNU} \code{ls} działa prawidłowo).
+Aby mieć pewność, że baza danych jest zawsze aktualna, wygodnie jest
+ przebudowywać ją regularnie za pomocą demona \code{cron}.
+ %tak że wraz ze zmianami
+ %w~instalowanych plikach -- np. po instalacji lub uaktualnianiu pakietu
+ %\LaTeX{} -- plik \file{ls-R} jest uaktualniany automatycznie.
+
+Jeśli pliku nie ma w~bazie danych, \KPS{} domyślnie przechodzi do
+przeszukiwania dysku. Jeżeli jednak dany element ścieżki zaczyna sie od
+\samp{!!}, to w~poszukiwaniu tego elementu sprawdzona zostanie \emph{jedynie}
+baza danych, a~nigdy dysk.
+
+\subsubsection{kpsewhich -- program do przeszukiwania ścieżek}
+\label{Invoking-kpsewhich}
+
+Przeszukiwanie ścieżek przez program \texttt{kpsewhich} jest niezależne od
+jakiejkolwiek aplikacji.
+Może on być przydatny jako rodzaj programu \code{find}, za pomocą którego
+lokalizować można pliki w~hierarchiach \TeX-owych (jest on używany
+intensywnie w~skryptach \samp{mktex...} tej dystrybucji).
+
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich \var{opcje}\dots{} \var{nazwa-pliku}\dots{}}
+\end{alltt}
+Parametry wyszczególnione w~,,\texttt{\var{opcje}}'' mogą zaczynać się zarówno od
+\samp{-}, jak i~od \samp{-{}-}, a~dozwolony jest każdy jednoznaczny skrót.
+
+\KPS{} traktuje każdy argument niebędący parametrem jako nazwę pliku
+i~zwraca pierwszą odnalezioną nazwę.
+Nie ma parametru nakazującego zwracanie wszystkich nazw plików o~określonej
+nazwie (w~tym celu można wykorzystać Unix-owy program \samp{find}).
+
+Oto ważniejsze parametry.
+
+\begin{ttdescription}
+\item[\texttt{-{}-dpi=\var{num}}]\mbox{}\\*
+ Ustaw rozdzielczość na ,,\texttt{\var{num}}''; ma to tylko wpływ na
+ przeszukiwanie fontów \samp{gf} i~\samp{pk}. Dla zgodności
+ z~\cmdname{dvips} parametr
+ \samp{-D} działa identycznie. Domyślną wartością jest 600.
+\item[\texttt{-{}-format=\var{nazwa}}]\mbox{}\\
+ Ustawienie formatu (typu pliku) przeszukiwania na ,,\texttt{\var{nazwa}}''.
+ Domyślnie format odgadywany jest z~nazwy pliku.
+ Dla formatów, które nie mają przydzielonego jednoznacznego rozszerzenia,
+ takich jak niektóre pliki \MP{}-owe czy pliki konfiguracyjne
+ \cmdname{dvips}-a, należy wyszczególnić nazwę, których listę wyświetli
+ uruchomienie \texttt{kpsewhich -{}-help}.
+
+\item[\texttt{-{}-mode=\var{napis}}]\mbox{}\\*
+ Ustaw nazwę trybu na ,,\texttt{\var{napis}}''; dotyczy to jedynie szukania
+ fontów \samp{gf} oraz \samp{pk}.
+ Brakuje wartości domyślnej -- odnaleziony zostanie dowolny
+ wyszczególniony tryb.
+\item[\texttt{-{}-must-exist}]\mbox{}\\
+ Zrób wszystko co możliwe, aby odnaleźć pliki, włączając w~to przede wszystkim
+ przeszukanie dysku.
+ Domyślnie, w~celu zwiększeniu efektywności działania, sprawdzana jest
+ tylko baza \file{ls-R}.
+\item[\texttt{-{}-path=\var{napis}}]\mbox{}\\
+ Szukaj w~ścieżce ,,\texttt{\var{napis}}'' (rozdzielonej, jak
+ zwykle, dwukropkami), zamiast zgadywać ścieżkę przeszukiwania z~nazwy
+ pliku.
+ \samp{//} i~wszystkie zwykłe rozszerzenia są możliwe.
+ Parametry \samp{-{}-path} oraz \samp{-{}-format} wzajemnie się wykluczają.
+\item[\texttt{-{}-progname=\var{nazwa}}]\mbox{}\\
+ Ustaw nazwę programu na ,,\texttt{\var{nazwa}}''.
+ Może to mieć wpływ na ścieżkę przeszukiwania poprzez
+ ,,\texttt{.\var{program}}'' w~plikach konfiguracyjnych.
+ Ustawieniem domyślnym jest \samp{kpsewhich}.
+\item[\texttt{-{}-show-path=\var{nazwa}}]\mbox{}\\
+ Pokazuje ścieżkę używaną do poszukiwania plików typu
+ ,,\texttt{\var{nazwa}}''.
+ Użyć można zarówno rozszerzenia (\samp{.pk}, \samp{.vf}, etc.), jak
+ i~nazwy pliku, tak jak w~wypadku parametru \samp{-{}-format}.
+\item[\texttt{-{}-debug=\var{num}}]\mbox{}\\
+ ustawia parametry wykrywania błędów na ,,\texttt{\var{num}}''.
+\end{ttdescription}
+
+%Zmienne środowiskowe domyślnie ustawiane są w~pliku konfiguracyjnym
+%\file{texmf.cnf}. W~wypadku gdy chce się unieważnić wartości zmiennych
+%wyszczególnione w~tym pliku, można narzucić ich ustawienie w~środowisku,
+%w~którym uruchamiane są programy.
+
+\subsubsection{Przykłady użycia}
+\label{SExamplesofuse}
+
+Przyjrzyjmy sie teraz, jak działa \KPS{}.
+
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich article.cls}
+/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/article.cls
+\end{alltt}
+Szukamy tu pliku \file{article.cls}.
+Ponieważ rozszerzenie \samp{.cls} jest jednoznaczne, nie musimy zaznaczać, że
+poszukujemy pliku typu ,,tex'' (katalogi plików źródłowych \TeX-a).
+Znajdujemy go w~podkatalogu \file{tex/latex/base}, pod katalogiem nadrzędnym
+\samp{texmf-dist}.
+Podobnie wszystkie poniższe pliki odnajdywane są bez\-pro\-ble\-mo\-wo
+dzięki swoim jednoznacznym rozszerzeniom:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich array.sty}
+/usr/local/texmf-dist/tex/latex/tools/array.sty
+> \Ucom{kpsewhich latin1.def}
+/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/latin1.def
+> \Ucom{kpsewhich size10.clo}
+/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/size10.clo
+> \Ucom{kpsewhich small2e.tex}
+/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/small2e.tex
+> \Ucom{kpsewhich tugboat.bib}
+/usr/local/texmf-dist/bibtex/bib/beebe/tugboat.bib
+\end{alltt}
+
+\noindent (ostatni plik to \BibTeX-owa baza bibliograficzna dla artykułów
+\textsl{TUGBoat}).
+
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich cmr10.pk}
+\end{alltt}
+Pliki czcionek bitmapowych typu \file{.pk} używane są przez sterowniki,
+ % ??? dvips to chyba nie przeglądarka ---
+ % w oryg. było display programs like dvips...
+ takie jak \cmdname{dvips} czy \cmdname{xdvi}.
+W~tym wypadku wynik przeszukiwania okaże się pusty, ponieważ
+w~systemie brak gotowych wygenerowanych czcionek \samp{.pk} Computer Modern
+(wynika to z~faktu używania w~\TL{} fontów PostScript-owych Type1).
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich wsuipa10.pk}
+\ifSingleColumn /usr/local/texmf-var/fonts/pk/ljfour/public/wsuipa/wsuipa10.600pk
+\else /usr/local/texmf-var/fonts/pk/ljfour/public/
+..... wsuipa/wsuipa10.600pk
+\fi\end{alltt}
+Dla tych fontów (alfabetu fonetycznego) musieliśmy wygenerować pliki
+\samp{.pk}, a~ponieważ domyślnym \MF{}-owym trybem naszej instalacji jest
+\texttt{ljfour} z~podstawową rozdzielczością 600dpi, zwracany jest taki
+właśnie wynik.
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich -dpi=300 wsuipa10.pk}
+\end{alltt}
+W~tym wypadku, kiedy zaznaczamy, że interesuje nas rozdzielczość
+300dpi (\texttt{-dpi=300}), to widzimy, że w~naszej instalacji taka
+czcionka nie jest dostępna.
+Program taki jak \cmdname{dvips} czy \cmdname{xdvi} zatrzymałby się, aby
+utworzyć pliki \texttt{.pk} w~wymaganej rozdzielczości (używając skryptu
+\cmdname{mktexpk}).
+
+Przeanalizujmy teraz pliki nagłówkowe i~konfiguracyjne
+programu \cmdname{dvips}.
+Najpierw szukamy pliku PostScript-owego prologu \file{tex.pro},
+wykorzystywanego dla potrzeb \TeX-a. Drugi przykład pokazuje
+poszukiwanie pliku konfiguracyjnego \file{config.ps}, zaś trzeci --
+szukanie pliku mapy czcionek PostScriptowych \file{psfonts.map}
+(począwszy od obecnej edycji, pliki \file{.map} i~\file{.enc}
+mają własne reguły przeszukiwania ścieżek i~zmienione położenie w~ramach
+drzew \dirname{texmf}).
+Ponieważ rozszerzenie \samp{.ps} nie jest jednoznaczne, musimy
+wyraźnie zaznaczyć, jaki typ jest wymagany dla pliku
+\texttt{config.ps} (,,\texttt{dvips config}'').
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich tex.pro}
+/usr/local/texmf/dvips/base/tex.pro
+> \Ucom{kpsewhich --format="dvips config" config.ps}
+/usr/local/texmf-var/dvips/config/config.ps
+> \Ucom{kpsewhich psfonts.map}
+/usr/local/texmf-var/fonts/map/dvips/updmap/psfonts.map
+\end{alltt}
+
+Następnie przyjrzyjmy się bliżej plikom pomocniczym fontów Times z~kolekcji
+URW. W~standardzie nazewnictwa fontów mają one prefiks \samp{utm}.
+Pierwszy plik, którego szukamy, to plik konfiguracyjny, zawierający nazwę
+pliku z~przemapowaniem fontów:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich --format="dvips config" config.utm}
+ /usr/local/texmf-dist/dvips/psnfss/config.utm
+\end{alltt}
+W~pliku tym znajduje się wiersz:
+\begin{alltt}
+ p +utm.map
+\end{alltt}
+wskazujący na plik \file{utm.map}, który chcemy zlokalizować w~następnej
+kolejności:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich utm.map}
+ /usr/local/texmf-dist/fonts/map/dvips/times/utm.map
+\end{alltt}
+Plik z~przemapowaniem definiuje nazwy czcionek PostScriptowych Type1
+w~zestawie fontów URW, zaś jego zawartość wygląda następująco
+(pokazane są tylko fragmenty wierszy):
+\begin{alltt}
+utmb8r NimbusRomNo9L-Medi ... <utmb8a.pfb
+utmbi8r NimbusRomNo9L-MediItal... <utmbi8a.pfb
+utmr8r NimbusRomNo9L-Regu ... <utmr8a.pfb
+utmri8r NimbusRomNo9L-ReguItal... <utmri8a.pfb
+utmbo8r NimbusRomNo9L-Medi ... <utmb8a.pfb
+utmro8r NimbusRomNo9L-Regu ... <utmr8a.pfb
+\end{alltt}
+Używając przeszukiwania plików z~fontami Type1, znajdźmy font
+Times Roman \file{utmr8a.pfb} w~drzewie katalogów \file{texmf}:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{kpsewhich utmr8a.pfb}
+\ifSingleColumn /usr/local/texmf-dist/fonts/type1/urw/times/utmr8a.pfb
+\else /usr/local/texmf-dist/fonts/type1/
+... urw/utm/utmr8a.pfb
+\fi\end{alltt}
+
+Powyższe przykłady pokazują, jak łatwo można znajdować lokalizację danego
+pliku. Jest to ważne zwłaszcza wówczas, gdy istnieje podejrzenie, że gdzieś
+zawieruszyła się błędna wersja jakiegoś pliku; \cmdname{kpsewhich} pokaże tylko
+pierwszy napotkany plik.
+
+\subsubsection{Diagnostyka błędów}
+\label{sec:debugging}
+
+Czasami niezbędne są informacje o~tym, jak program sobie radzi
+z~odniesieniami do plików. Aby dało się je uzyskać w~wygodny sposób,
+\KPS{} oferuje różne poziomy diagnostyki błędów:
+\begin{itemize}
+\item[\texttt{\ 1}] wywołania \texttt{stat} (testy pliku). Podczas
+ uruchamiania z~uaktualnioną bazą danych \file{ls-R} nie powinno to
+ przeważnie dawać żadnego wyniku.
+\item[\texttt{\ 2}] Zapis odwołań do tablic asocjacyjnych (\emph{hash
+ tables}), takich jak baza \file{ls-R}, pliki przemapowań, pliki konfiguracyjne.
+\item[\texttt{\ 4}] Operacje otwarcia i~zamknięcia pliku.
+\item[\texttt{\ 8}] Ogólne informacje o~ścieżkach dla typów
+ plików szukanych przez \KPS; użyteczne do znalezienia ścieżki
+ zdefiniowanej dla danego pliku.
+\item[\texttt{16}] Lista katalogów dla każdego z~elementów ścieżki
+ (odnosi się tylko do poszukiwań na dysku).
+\item[\texttt{32}] Poszukiwania plików.
+\end{itemize}
+Wartość \texttt{-1} ustawia wszystkie powyższe opcje -- w~praktyce,
+poszukując przyczyny błędów, prawdopodobnie będziesz zawsze używać
+tych poziomów.
+
+Podobnie w~przypadku programu \cmdname{dvips}, ustawiając kombinację
+przełączników wykrywania błędów, można dokładnie śledzić, skąd pochodzą pliki.
+W~sytuacji gdy plik nie zostanie odnaleziony, widać, w~których katalogach
+program szukał danego pliku, dzięki czemu można się zorientować, w~czym
+problem.
+
+Ogólnie mówiąc, ponieważ programy odwołują się wewnętrznie do
+biblioteki \KPS{}, opcje wykrywania błędów można wybrać przy użyciu
+zmiennej środowiskowej \envname{KPATHSEA\_DEBUG}, ustawiając ją
+na opisaną powyżej wartość (kombinację wartości).
+
+\noindent
+\textbf{Uwaga dla użytkowników Windows:} w~systemie tym niełatwo
+przekierować komunikaty programu do pliku. Do celów diagnostycznych
+można chwilowo ustawić zmienne (w~oknie CMD):
+\begin{verbatim}
+SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=err.log
+SET KPATHSEA_DEBUG=-1
+\end{verbatim}
+
+Rozważmy na przykład mały \LaTeX-owy plik źródłowy \file{hello-world.tex},
+który zawiera:
+\begin{verbatim}
+ \documentclass{article}
+ \begin{document}
+ Hello World!
+ \end{document}
+\end{verbatim}
+Ten mały plik korzysta jedynie z~fontu \file{cmr10}. Przyjrzyjmy się, jak
+\cmdname{dvips} przygotowuje plik PostScript-owy (chcemy użyć wersji Type1
+fontu Computer Modern, stąd opcja \texttt{-Pcms}).
+\begin{alltt}
+> \Ucom{dvips -d4100 hello-world -Pcms -o}
+\end{alltt}
+Mamy tu do czynienia jednocześnie z~czwartą klasą wykrywania błędów
+programu \cmdname{dvips} (ścieżki fontowe) oraz z~rozwijaniem elementu
+ścieżki przez \KPS{} (patrz: \emph{Dvips Reference Manual},
+\OnCD{texmf/doc/dvips/dvips.pdf}).
+Komunikaty z~uruchomienia programu (nieco zmodyfikowane) znajdują się
+na~rys.~\ref{fig:dvipsdbga}.
+\begin{figure*}[tp]
+\centering
+\input{examples/ex6a.tex}
+\caption{Szukanie pliku konfiguracyjnego}\label{fig:dvipsdbga}
+
+\bigskip
+
+\input{examples/ex6b.tex}
+\caption{Szukanie pliku prologu}\label{fig:dvipsdbgb}
+
+\bigskip
+
+\input{examples/ex6c.tex}
+\caption{Szukanie pliku fontu}\label{fig:dvipsdbgc}
+\end{figure*}
+ Program \cmdname{dvips} zaczyna pracę od zlokalizowania potrzebnych mu plików.
+Najpierw znajduje plik \file{texmf.cnf}, który zawiera ścieżki
+przeszukiwania dla innych plików. Potem znajduje bazę danych \file{ls-R}
+(w~celu optymalizacji szukania plików), następnie plik \file{aliases},
+który umożliwia deklarowanie różnych nazw (np. krótkie \acro{DOS}-owe ,,8.3''
+i~bardziej naturalne dłuższe wersje) dla tych samych plików.
+Następnie \cmdname{dvips} znajduje podstawowy plik konfiguracyjny
+\file{config.ps}, zanim poszuka pliku z~ustawieniami użytkownika
+\file{.dvipsrc} (który w~tym wypadku \emph{nie} zostaje odnaleziony).
+W~końcu \cmdname{dvips} lokalizuje plik konfiguracyjny \file{config.cms}
+dla fontów PostScript-owych Computer Modern (jest to inicjowane przez
+dodanie parametru \texttt{-Pcms} przy uruchamianiu programu).
+Plik ten zawiera listę plików z~,,mapami'', które definiują relacje
+pomiędzy \TeX-owymi, PostScript-owymi i~systemowymi nazwami fontów.
+\begin{alltt}
+> \Ucom{more /usr/local/texmf/dvips/config/config.cms}
+p +ams.map
+p +cms.map
+p +cmbkm.map
+p +amsbkm.map
+\end{alltt}
+W~ten sposób \cmdname{dvips} wyszukuje wszystkie te pliki oraz główny plik
+z~przemapowaniem
+\file{psfonts.map}, który ładowany jest domyślnie (zawiera on deklaracje
+często używanych fontów postscriptowych; więcej szczegółów na temat
+postscriptowych plików przemapowań fontów można znaleźć w~ostatniej części
+rozdziału \ref{SExamplesofuse}).
+
+W~tym miejscu \cmdname{dvips} zgłasza się użytkownikowi:
+\begin{alltt}\ifSingleColumn
+This is dvips 5.92b Copyright 2002 Radical Eye Software (www.radicaleye.com)
+\else\small{}This is dvips 5.86 Copyright 1999 Radical Eye...
+\fi\end{alltt}% decided to accept slight overrun in tub case
+\ifSingleColumn
+\ldots potem szuka pliku prologu \file{texc.pro}:
+\begin{alltt}\small
+kdebug:start search(file=texc.pro, must\_exist=0, find\_all=0,
+ path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//:
+ ~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf/fonts/type1//).
+kdebug:search(texc.pro) => /usr/local/texmf/dvips/base/texc.pro
+\end{alltt}
+\else
+potem szuka pliku prologu \file{texc.pro}.
+ %(patrz rys.~\ref{fig:dvipsdbgb}).
+
+\fi
+Po znalezieniu szukanego pliku \cmdname{dvips} podaje datę i~czas
+oraz informuje o~generowaniu pliku \file{hello-world.ps}.
+Ponieważ potrzebuje pliku z~fontem \file{cmr10}, a~jest on
+zadeklarowany jako dostępny, wyświetla komunikat:
+\begin{alltt}\small
+TeX output 1998.02.26:1204' -> hello-world.ps
+Defining font () cmr10 at 10.0pt
+Font cmr10 <CMR10> is resident.
+\end{alltt}
+Teraz trwa poszukiwanie pliku \file{cmr10.tfm}, który zostaje znaleziony,
+po czym \cmdname{dvips} powołuje się na kilka innych plików startowych
+(nie pokazanych). W~końcu przykładowy font Type1 \file{cmr10.pfb}
+zostaje zlokalizowany i~dołączony do pliku wynikowego (patrz ostatnia linia):
+\begin{alltt}\small
+kdebug:start search(file=cmr10.tfm, must\_exist=1, find\_all=0,
+ path=.:~/tex/fonts/tfm//:!!/usr/local/texmf/fonts/tfm//:
+ /var/tex/fonts/tfm//).
+kdebug:search(cmr10.tfm) => /usr/local/texmf/fonts/tfm/public/cm/cmr10.tfm
+kdebug:start search(file=texps.pro, must\_exist=0, find\_all=0,
+ ...
+<texps.pro>
+kdebug:start search(file=cmr10.pfb, must\_exist=0, find\_all=0,
+ path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//:
+ ~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf/fonts/type1//).
+kdebug:search(cmr10.pfb) => /usr/local/texmf/fonts/type1/public/cm/cmr10.pfb
+<cmr10.pfb>[1]
+\end{alltt}
+
+\subsection{Parametry kontrolujące działanie programów}
+Inną użyteczną cechą \Webc{} jest możliwość ustalania wielu parametrów
+określających wielkość pamięci za pomocą pliku \texttt{texmf.cnf}.
+ %Załącznik~\ref{app:texmf.cnf} zaczynający się na
+ %stronie~\pageref{app:texmf.cnf} zawiera listing pliku \texttt{texmf.cnf}.
+ Ustawienia wszystkich parametrów znajdują się w~części trzeciej pliku.
+Najważniejszymi zmiennymi są:
+\begin{description}
+\item[\code{main\_memory}] Całkowita wielkość pamięci dostępnej dla
+ \TeX-a, \MF{}-a i~\MP{}-a. Dla każdego nowego ustawienia tej zmiennej
+ należy wykonać nowy format.
+ %Przykładowo, możesz wygenerować ,,ogromną'' wersję formatu \TeX{} i~nazwać
+ %taki plik \texttt{hugetex.fmt}.
+ %Dzięki standardowemu sposobowi nazywania programów przez
+ %\KPS{}, określona wartość zmiennej \verb|main_memory| będzie
+ %przeczytana z~pliku \texttt{texmf.cnf} (por. wartość standardową
+ %oraz wartość ,,ogromną'', wykorzystywaną przez program \texttt{hugetex},
+ %itd.).
+ %
+\item[\code{extra\_mem\_bot}] Dodatkowa wielkość pamięci przeznaczonej
+ na ,,duże'' struktury danych \TeX-a, takie jak: pudełka, kleje itd.;
+ przydatna zwłaszcza w~wypadku korzystania z~pakietu \PiCTeX{}.
+ %
+\item[\code{font\_mem\_size}] Wielkość pamięci przeznaczonej przez
+ \TeX-a na informacje o~fontach. Jest to mniej więcej ogólna
+ wielkość wczytywanych przez \TeX-a plików TFM.
+ %
+\item[\code{hash\_extra}] Dodatkowa wielkość pamięci przeznaczonej
+ na tablicę zawierającą nazwy instrukcji. Tablica główna
+ może zmieścić w~przybliżeniu 10000 nazw; wielkość ta może się okazać
+ zbyt mała, np. w~wypadku obszernej książki zawierającej liczne
+ odsyłacze. Domyślna wartość \texttt{hash\_extra} to \texttt{50000}.
+\end{description}
+ %
+Oczywiście powyższa możliwość nie zastąpi prawdziwej, dynamicznej
+alokacji pamięci. Jest to jednak niezwykle trudne
+do zaimplementowania w~obecnej wersji \TeX-a i~dlatego
+powyższe parametry stanowią praktyczny kompromis, pozwalając
+na pewną elastyczność.
+
+Należy tu jednak nadmienić, iż nie wszystkie programy korzystają
+z tych zmiennych. Np. Lua\TeX\ posiada nowoczesną,
+w~pełni dynamiczną alokację pamięci, a zatem powyższe zmienne są
+w tym przypadku po prostu ignorowane.
+
+%%====
+%\begin{comment} %% nie wiem czemu rezygnować z tej części (SW)
+\section{Budowa systemu na nowej platformie uniksowej}\label{sec:build}
+Jeżeli mamy do czynienia z~platformą, dla której nie są dostarczone binaria,
+trzeba będzie skompilować \TeX-a oraz towarzyszące mu programy.
+Nie jest to takie trudne, jak się wydaje.
+Wszystko czego potrzebujemy, znajduje się na \DVD{} w~katalogu
+\texttt{source}.
+
+Najpierw należy zainstalować główne drzewo plików \TeX-owych z~\TL{} \DVD{}
+(najlepiej wykonać instalację podstawową, bez wybierania
+binariów systemowych).
+
+\subsection{Warunki wstępne}
+Do skompilowania całego \TeX-a i~jego programów pomocniczych potrzeba
+około 100 megabajtów wolnego miejsca na dysku.
+Potrzebny jest także kompilator \acro{ANSI}~C, oprogramowanie \cmdname{make},
+skaner leksykalny oraz generator parserów.
+Programy użytkowe \acro{GNU} (\cmdname{gcc}, \acro{GNU}
+\cmdname{make}, \cmdname{m4}, \cmdname{flex}, \cmdname{bison})
+są najlepiej przetestowanymi na różnych platformach.
+Poprawnie powinny pracować \cmdname{gcc}-2.7.*, \cmdname{flex}-2.4.7
+i~\acro{GNU}\,\cmdname{make}-3.72.1 lub nowszy.
+Można też korzystać z~innych kompilatorów C i~programów
+\cmdname{make}, wymaga to jednak dobrego zrozumienia zasad tworzenia
+programów uniksowych, aby poradzić sobie z~ewentualnymi problemami.
+ %W~wyniku wykonania polecenia \texttt{uname} powinniśmy
+ %otrzymać jakąś rozsądną wartość.
+
+\subsection{Konfiguracja}
+Należy rozpakować źródła ze skompresowanego pliku \texttt{tar}
+z~katalogu \dirname{source} na twardy dysk, a~potem przejść do katalogu,
+do którego zostały one skopiowane.
+Teraz trzeba się zdecydować, gdzie będzie główny katalog instalacji,
+np.\ \path|/usr/TeX| lub \path|/usr/local/TeX|.
+Naturalnie, należy użyć tej samej lokalizacji, która została użyta
+podczas instalacji głównego drzewa \TeX-owego.
+
+Uruchomić \textsf{configure} z~linii poleceń:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{./configure --prefix=/usr/local/TeX}
+\end{alltt}
+
+Katalog ,,prefix'' to ten, w~którym zainstalowane zostało główne drzewo
+\TeX-owe. Zostanie użyty następujący układ katalogów
+ (\verb|$TEXDIR| oznacza wybrany powyżej katalog):
+
+\noindent
+\begin{tabular}{>{\ttfamily}ll@{}}
+ \dirname{$TEXDIR/man} & strony manuala uniksowego,\\
+ \dirname{$TEXDIR/share/texmf} & główne drzewo \TeX-owe,
+ zawierające makra itp.,\\
+ \dirname{$TEXDIR/info} & podręczniki w formacie \acro{GNU}
+ info,\\
+ \dirname{$TEXDIR/bin/$PLATFORM} & binaria\\
+\end{tabular}
+%$
+
+Można uniknąć stosowania ,,\dirname{share/}'' przed katalogiem
+\dirname{texmf}, ponieważ \dirname{$TEXDIR/share/texmf}
+i~\dirname{$TEXDIR/texmf} są wykrywane automatycznie przez skrypt \cmdname{configure}.
+W~razie wybrania innego katalogu, trzeba ten katalog wyszczególnić
+parametrem \verb|--datadir| skryptu \cmdname{configure}.
+
+Jeżeli nie chcemy używać katalogu \dirname{$PLATFORM}
+(a~więc umieścić binaria bezpośrednio w~\dirname{$TEXDIR/bin}), to
+w~wywołaniu skryptu \cmdname{configure} należy użyć parametru
+\verb|--disable-multiplatform|.
+
+Więcej dostępnych parametrów (np. pomijanie pakietów opcjonalnych, takich
+jak \OMEGA) można zobaczyć, uruchamiając
+\texttt{./configure -{}-help}.
+
+\subsection{Uruchamianie \textsf{make}}
+Po upewnieniu się, że nie jest ustawiona zmienna powłoki \texttt{noclobber},
+należy napisać:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{make world}
+\end{alltt}
+i~\ldots zaparzyć sobie kawę.
+
+Może się też przydać zapisanie całego procesu
+kompilacji w~pliku \texttt{.log}:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{sh -c "make world >world.log 2>\&1" \&}
+\end{alltt}
+Zanim stwierdzimy, że wszystko jest w~porządku, warto sprawdzić, czy w~pliku
+\texttt{.log} nie ma komunikatów błędów (kiedy polecenie zwraca kod błędu,
+\acro{GNU} \cmdname{make} zawsze używa sekwencji \samp{***}),
+i~czy utworzone zostały wszystkie binaria:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{cd \var{TEXDIR}/bin/\var{archname}}
+> \Ucom{ls | wc}
+\end{alltt}
+Oczekiwanym rezultatem jest ponad 200. Polecenie \texttt{make world} jest
+równoważne z~\texttt{make all install strip}.
+Jeśli do uruchamiania \texttt{make install} potrzebne są specjalne
+uprawnienia, można uruchomić dwie oddzielne sesje \cmdname{make}:
+\begin{alltt}
+> \Ucom{make all}
+> \Ucom{su}
+> \Ucom{make install strip}
+\end{alltt}
+
+\subsection{Końcowe kroki konfiguracyjne}
+Należy uaktualnić zmienną \envname{PATH} o~nazwę katalogu zawierającego
+właśnie zainstalowane binaria (np.\
+\dirname{/usr/local/TeX/bin/mips-sgi-irix6.3}); podobnie postąpić trzeba
+z~\envname{MANPATH} i~\envname{INFOPATH} i~dołączyć do nich
+odpowiednie nazwy podkatalogów, tj.\
+\dirname{$TEXDIR/man} oraz \dirname{$TEXDIR/info}.
+Patrz część~\ref{sec:postinstall} (str.~\pageref{sec:postinstall}).
+
+Jeśli zechcesz udostępnić skompilowane przez siebie programy, skontaktuj
+się z~nami (\url{tex-live@tug.org}); chętnie umieścimy je na stronie \TL.
+%\end{comment}
+
+%--------------------------
+\htmlanchor{ack}
+\section{Podziękowania}
+
+\TL{} jest wspólnym dziełem prawie wszystkich grup \TeX-owych.
+Niniejsza edycja \TL{} została opracowana pod kierownictwem Karla Berry'ego,
+przy głównym współudziale:
+
+\begin{itemize*}
+\item grup \TeX-owych: międzynarodowej, niemieckiej, holenderskiej i~polskiej
+ (odpowiednio: \acro{TUG}, \acro{DANTE} e.V., \acro{NTG}, i~\acro{GUST}),
+ które wspólnie zapewniają potrzebną infrastrukturę techniczną
+ i~organizacyjną. Dołącz do swojej grupy \TeX-owej!;
+\item zespołu \acro{CTAN} (w~szczególności Robina Fairbairnsa, Jima
+ Hef{}ferona i~Rainera Sch\"opfa), który dystrybuuje obrazy płyt \TL{}
+ i~udostępnia wspólną infrastrukturę służącą aktualizacji pakietów, od której
+ zależy \TL{};
+\item Nelsona Beebe, za umożliwienie dostępu do wielu platform ekipie \TL\
+ i pomoc w testowaniu;
+\item Johna Bowmana, który dostosował swój zaawansowany program Asymptote
+ do współpracy z TL;
+\item Petera Breitenlohnera i~zespołu \eTeX, którzy stworzyli stabilną
+ podstawę przyszłych wersji \TeX-a (Peter dodatkowo służy nieustanną pomocą
+ w~wykorzystaniu narzędzi autotools w~\TL);
+\item Jin-Hwan Cho i całego zespołu DVIPDFM$x$ za ten znakomity sterownik
+ i nieustanną pomoc w~rozwiązywaniu problemów z konfiguracją;
+\item Thomasa Essera, autora wspaniałego \teTeX-a, bez którego
+ \TL{} z~całą pewnością by nie powstał i~którego stała
+ pomoc umożliwiła doskonalenie tej dystrybucji;
+\item Michaela Goossensa, który był współautorem pierwotnej dokumentacji;
+\item Eitana Gurari, autora programu \TeX4ht{} (wykorzystanego do
+ tworzenia niniejszej dokumentacji w~wersji \HTML), który niezmordowanie
+ pracował nad jego ulepszaniem i~błyskawicznie dostarczał poprawki;
+ Eitan zmarł w czerwcu 2009~r. i dedykujemy tę dokumentację Jego pamięci;
+\item Hansa Hagena, który dostosowywał \ConTeXt\ do potrzeb \TL;
+\item \Thanh{}a, Martina Schr\"odera i~zespołu pdf\TeX-a, którzy ciągle
+ ulepszali możliwości \TeX-a;
+\item Hartmuta Henkela, mającego istotny udział w~rozwoju pdf\TeX-a,
+ Lua\TeX-a i~innych programów;
+\item Taco Hoekwatera, który wznowił rozwój MetaPosta i~pracował nad
+ Lua\TeX-em, jak też pomógł w~integracji \ConTeXt\ w~\TL oraz
+ ulepszył bibliotekę Kpathsea, dodając jej wielowątkowość;
+\item Pawła Jackowskiego, który wykonał instalator dla Windows \cmdname{tlpm}
+ i~Tomka Łuczaka, twórcy \cmdname{tlpmgui} (programy te były wykorzystane
+ w~poprzednich edycjach);
+\item Akira Kakuto, który dostarczył programy dla Windows, pochodzące
+ z~dystrybucji \acro{W32TEX}
+ (\url{http://w32tex.org}),
+ stale dostosowywane i~aktualizowane dla potrzeb \TL;
+\item Jonathana Kew, który zainicjował nową ścieżkę
+ rozwojową -- Xe\TeX{}, i~który włożył sporo wysiłku w~zintegrowanie
+ tego programu z~\TL, jak również zapoczątkował prace nad instalatorem dla
+ Mac\TeX{} oraz edytorem \TeX{}works;
+\item Dicka Kocha, który pielęgnuje Mac\TeX-a (\url{http://tug.org/mactex})
+ w~ścisłym połączeniu z~\TL i~bardzo sympatycznie współpracuje;
+\item Reinharda Kotuchy, mającego istotny udział w~stworzeniu nowej infrastruktury
+ i~programu instalacyjnego dla \TL{} 2009, uparcie dążącego do ujednolicenia
+ działania \TL{} w~Windows i~Unix, który również opracował skrypt
+ \texttt{getnonfreefonts} i~wykonał wiele innych prac;
+\item Siep Kroonenberg, która również wzięła udział w~stworzeniu nowej
+ infrastruktury i~programu instalacyjnego dla \TL{} 2009 (szczególnie dla
+ Windows) oraz włożyła sporo pracy w aktualizację tej dokumentacji;
+\item Petra Ol\shac{}\aac{}ka, który koordynował i~sprawdzał
+ przygotowanie pakietów czeskich i~słowackich;
+\item Toshio Oshimy, który opracował przeglądarkę \cmdname{dviout} dla Windows;
+\item Manuela P\'egouri\'e-Gonnarda, który pomógł w~aktualizacji pakietów
+ i~pracował nad \cmdname{texdoc};
+\item Fabrice'a Popineau, który pierwszy stworzył wersje oprogramowania
+ dla Windows;
+\item Norberta Preininga, głównego architekta infrastruktury i~programu
+ instalacyjnego \TL{} 2009, który przyczynił się również do aktualizacji
+ pakietów, a także koordynował (wraz z~Frankiem K\"usterem) debianową
+ wersję \TL{} i~przedstawił wiele sugestii ulepszeń;
+\item Sebastiana Rahtza, który stworzył \TL{} i~kierował projektem przez
+ wiele lat;
+\item Phila Taylora, który skonfigurował BitTorrent
+ (do pobierania plików z sieci) na potrzeby \TL{};
+\item Tomka Trzeciaka, który pracowicie rozwiązywał rozliczne problemy
+ związane z Windows;
+\item Vladimira Volovicha, który wydatnie pomógł w~rozwiązywaniu problemów
+ przenośności, szczególnie zaś umożliwił dołączenia \cmdname{xindy};
+\item Staszka Wawrykiewicza, głównego testującego \TL{} w~różnych systemach,
+ który ponadto koordynował przygotowanie wszystkich polskich dodatków (fontów,
+ programów instalacyjnych i~wielu innych);
+\item Olafa Webera, który cierpliwie pielęgnował Web2C, od którego wszystko zależy;
+\item Gerbena Wierda, który przygotował oryginalne oprogramowanie i~wsparcie
+ dla \MacOSX{};
+\item Grahama Williamsa, którego prace nad katalogiem pakietów bardzo
+ pomogły w~przygotowaniu dystrybucji.
+\end{itemize*}
+
+Binaria dla różnych platform skompilowali:
+Ettore Aldrovandi (\pkgname{i386-solaris}, \pkgname{x86\_64-solaris}),
+Alan Braslau (\pkgname{amd64-kfreebsd}, \pkgname{i386-kfreebsd}),
+Peter Breitenlohner (\pkgname{x86\_64-linux}),
+Karl Berry (\pkgname{i386-linux}),
+Ken Brown (\pkgname{i386-cygwin}),
+Akira Kakuto (\pkgname{win32}),
+Dick Koch (\pkgname{universal-darwin}, \pkgname{x86\_64-darwin}),
+Nikola Le\v{c}i\'c (\pkgname{amd64-freebsd}, \pkgname{i386-freebsd}),
+Mojca Miklavec (\pkgname{mipsel-linux}),
+Norbert Preining (\pkgname{alpha-linux}),
+ %Jukka Salmi (\pkgname{i386-netbsd}),
+ Thomas Schmitz (\pkgname{powerpc-linux}),
+Boris Veytsman (\pkgname{armel-linux}),
+Vladimir Volovich (\pkgname{powerpc-aix}, \pkgname{sparc-solaris}),
+Olaf Weber (\pkgname{mips-irix}).
+Informacje na temat procesu budowy \TL{} można znaleźć na stronie:
+\url{http://tug.org/texlive/build.html}.
+
+Aktualizacje i~tłumaczenia dokumentacji wykonali:
+Siep Kroonenberg i~Karl Berry (angielski),
+Manuel P\'egouri\'e-Gonnard (francuski),
+Uwe Ziegenhagen (niemiecki),
+Jjgod Jiang, Jinsong Zhao, Yue Wang i~Helin Gai (chiński),
+Marco Pallante (włoski),
+Nikola Le\v{c}i\'c (serbski),
+Petr Sojka i~Jan Busa (czeski\slash słowacki),
+Boris Veytsman (rosyjski),
+Staszek Wawrykiewicz (polski).
+Na stronie \url{http://tug.org/texlive/doc.html} będą umieszczane ewentualne
+aktualizacje tej dokumentacji.
+
+Oczywiście, najważniejsze podziękowania należą się Donaldowi Knuthowi
+za stworzenie systemu \TeX{} i~ofiarowanie go nam wszystkim.
+
+%%%
+\section{Historia}
+\label{sec:history}
+
+\subsection{Poprzednie wersje}
+
+Dystrybucja \TL{} jest wspólnym przedsięwzięciem
+grup Użytkowników Systemu \TeX{} z Niemiec, Holandii, Wielkiej
+Brytanii, Francji, Czech, Słowacji, Polski, Indii i~Rosji oraz grupy
+międzynarodowej TUG (\emph{\TeX{} Users Group}).
+Dyskusje nad projektem rozpoczęły się pod koniec 1993 roku, kiedy holenderska
+Grupa Użytkowników \TeX-a rozpoczęła prace nad swoim
+4All\TeX{} \CD{} dla użytkowników \acro{MS-DOS}. W~tym też
+czasie pojawiły się nadzieje na opracowanie jednego \CD{} dla
+wszystkich systemów.
+Projekt ten był wprawdzie zbyt ambitny, zrodził jednak nie tylko bardzo
+popularny i~uwieńczony dużym powodzeniem projekt 4All\TeX{} \CD{},
+lecz również spowodował powstanie Grupy Roboczej TUG ds. Standardu Katalogów
+\TeX-owych (\emph{\TeX{} Directory Structure}), określającego, w~jaki
+sposób tworzyć zgodne i~łatwe do zarządzania zestawy pakietów \TeX-owych.
+Końcowy raport \TDS{} został opublikowany w~grudniowym numerze
+\textsl{TUGboat}-a, i~jasnym się stało, że
+jednym z~oczekiwanych wyników wprowadzenia tego standardu mogłaby
+być modelowa struktura na płytce \CD.
+Wydana wówczas płytka \CD{} była bezpośrednim rezultatem rozważań i~zaleceń
+Grupy Roboczej ds. \TDS.
+Jasne także było, że sukces 4All\TeX{} \CD{} pokazał, że
+użytkownicy Unixa także wiele by zyskali, mogąc korzystać
+z~podobnie łatwego w~instalacji/pielęgnacji i~użytkowaniu systemu.
+Było to jednym z~celów projektu \TL.
+
+Projekt przygotowania płytki \CD, opartej na standardzie \TDS i~zorientowanej
+na systemy uniksowe, rozpoczął się jesienią 1995 roku. Szybko
+zdecydowaliśmy się na wykorzystanie \teTeX-a autorstwa Thomasa Essera, ponieważ
+działał na wielu platformach i~został zaprojektowany z~myślą
+o~przenośności pomiędzy różnymi systemami plików. Thomas zgodził się pomóc
+i~prace rozpoczęły się na dobre na początku 1996 roku. Pierwsze wydanie
+ukazało się w~maju 1996 roku. Na początku 1997 roku Karl Berry udostępnił
+nową, istotnie zmienioną wersję swojego pakietu \Webc, zawierającą prawie
+wszystkie funkcje wprowadzone do \teTeX-a przez Thomasa Essera. W~związku
+z~tym zdecydowaliśmy się oprzeć drugie wydanie \CD{} na standardowej
+bibliotece \Webc, z~dodaniem skryptu \texttt{texconfig} z~pakietu \teTeX.
+Trzecie wydanie \CD{} było oparte na \Webc{} wersji 7.2, przygotowanej przez
+Olafa Webera. W~tym samym czasie została przygotowana nowa wersja \teTeX-a
+i~\TL{} udostępniał prawie wszystkie jego nowe funkcje.
+Czwarta edycja była przygotowana podobnie,
+z~użyciem nowej wersji te\TeX-a i~nowej wersji \Webc{} (7.3).
+Wtedy to też zapoczątkowano kompletną dystrybucję dla Windows.
+
+Edycja piąta (marzec 2000) zawierała wiele poprawek i~uzupełnień;
+zaktualizowano setki pakietów. Szczegółową zawartość pakietów
+zapisano w~plikach XML.
+Główną zmianą w~\TeX\ Live~5 było usunięcie programów, które nie miały
+statusu {\it public domain}. Zawartość całej płytki powinna odpowiadać ustaleniom
+Debian Free Software Guidelines (\url{http://www.debian.org/intro/free}).
+Dołożyliśmy wszelkich starań, aby sprawdzić warunki licencyjne pakietów.
+ %nadal jednak bardzo prosimy o~zgłaszanie zauważonych pomyłek.
+
+Szósta edycja (lipiec 2001) zawierała aktualizacje całego materiału. Główną
+zmianą było wprowadzenie nowej koncepcji programów instalacyjnych -- użytkownik
+miał odtąd możliwość dokładniejszego wyboru potrzebnych zestawów i~pakietów.
+Zestawy dotyczące obsługi poszczególnych języków zostały całkowicie
+zreorganizowane, dzięki czemu wybór jednego z~nich nie tylko instalował
+potrzebne makra i~fonty, ale też przygotowywał odpowiedni plik
+\texttt{language.dat}.
+
+\TL~7 (rok 2002) zawierał po raz pierwszy oprogramowanie dla \MacOSX{}
+i -- jak zwykle -- aktualizację wszelkich programów i~pakietów.
+Ważnym zadaniem, które wykonano, było ujednolicenie plików źródłowych
+programów z~dystrybucją te\TeX. W~programach instalacyjnych wprowadzono
+możliwość wyboru bardziej ogólnych, predefiniowanych zestawów pakietów
+(m.in. dla użytkowników francuskojęzycznych oraz polskich). Nowością
+było także wprowadzenie procedury aktualizacji map fontowych dla Dvips
+i~PDFTeX podczas instalacji oraz doinstalowywania pakietów fontowych.
+
+W~2003~r., wraz z~napływem aktualizacji i~dodatkowych nowych pakietów,
+okazało się, że \TL{} nie mieści się na pojedynczym \CD.
+Zmuszeni byliśmy podzielić \TL{} na trzy dystrybucje, które wydano
+na \DVD{} i~dwóch płytkach \CD. Ponadto:
+
+\begin{itemize*}
+\item na życzenie ,,\LaTeX{} team'' zmieniono standardowe użycie
+ programów \cmdname{latex} i~\cmdname{pdflatex}~-- by korzystały
+ one z~\eTeX{} (patrz str.~\pageref{text:etex});
+\item załączono nowe fonty obwiedniowe Latin Modern, które zastępują
+ m.in. fonty EC (zawierając komplet znaków europejskich), szczególnie
+ do tworzenia poprawnych plików PDF;
+\item usunięto binaria dla platformy Alpha \acro{OSF} (poprzednio
+ usunięto także binaria dla \acro{HPUX}), niestety nie udało się znaleźć
+ osób chętnych do wykonania kompilacji;
+\item zmieniono instalację w~systemach Windows, wprowadzając po raz pierwszy
+ zintegrowane środowisko pracy, oparte na edytorze XEmacs;
+\item potrzebne programy pomocnicze dla Windows (Perl, Ghost\-script,
+ Image\-Magick, Ispell) instalowano w~strukturze katalogów
+ instalacji \TL;
+\item mapy fontowe, z~których korzystają programy \cmdname{dvips},
+ \cmdname{dvipdfm} oraz \cmdname{pdftex}, generowano odtąd w~katalogu
+ \dirname{texmf/fonts/map};
+\item \TeX{}, \MF{} oraz \MP{} domyślnie pozwalały wypisywać komunikaty
+ na ekranie i~w~pliku .log, a~także w~operacjach \verb|\write| w~ich
+ reprezentacji 8-bitowej, zamiast tradycyjnej notacji \verb|^^|;
+ w~\TL{}~7 eksperymentalnie wprowadzono zależność przekodowania
+ wyjścia programów od systemowej strony kodowej, potem ten pomysł
+ zarzucono;
+\item znacznie zmieniono niniejszą dokumentację;
+\item wreszcie, ponieważ numery wersji kolejnych edycji mogły wprowadzać
+ w~błąd, postanowiono identyfikować edycje \TL{} zgodnie z~rokiem
+ wydania.
+\end{itemize*}
+
+\subsection{Wydanie 2004}
+
+Jak w~każdej kolejnej wersji, w~2004 roku uaktualniono wiele pakietów
+i~programów. Poniżej wymieniamy najbardziej istotne zmiany.
+
+\begin{itemize}
+\item Gdy mieliśmy już lokalnie zainstalowane fonty, które korzystały
+z~własnych plików \filename{.map} i/lub \filename{.enc}, \emph{należało}
+przenieść te pliki w~nowe miejsce w~strukturze \filename{texmf/}.
+
+Pliki \filename{.map} (map fontowych) są odtąd wyszukiwane w~podkatalogach
+\dirname{fonts/map} (w~każdym drzewie \filename{texmf}), zgodnie ze ścieżką
+określoną przez zmienną \envname{TEXFONTMAPS}. Analogicznie, pliki
+\filename{.enc} (przekodowań fontów) są odtąd wyszukiwane w~podkatalogach
+\dirname{fonts/enc}, zgodnie ze ścieżką określoną przez zmienną
+\envname{ENCFONTS}. O~niewłaściwie umieszczonych plikach tego typu
+zostaniemy ostrzeżeni podczas uruchomienia programu \cmdname{updmap}.
+Zmiany te wprowadzono w~celu uporządkowania struktury katalogów: wszystkie
+pliki dotyczące fontów znajdują się odtąd w~ramach jednego podkatalogu
+\dirname{fonts/}.
+
+Metody radzenia sobie z~sytuacjami związanymi z~przejściem na nowy układ
+katalogów omawiał artykuł \url{http://tug.org/texlive/mapenc.html}.
+
+\item Do \TK\ \DVD{} dodano nową dystrybucję dla Windows o~nazwie
+pro\TeX{}t (opartą na \MIKTEX-u). Była ona dostępna także na odrębnym \CD.
+Choć pro\TeX{}t nie bazuje na implementacji Web2C, stosuje układ katalogów
+zgodny z~\TDS (patrz część~\ref{sec:struct-tl} na
+str.~\pageref{sec:struct-tl}).
+
+\item W ramach \TL{} dotychczasowe pojedyncze drzewo katalogów
+\dirname{texmf} zostało rozdzielone na trzy mniejsze: \dirname{texmf},
+\dirname{texmf-dist} i~\dirname{texmf-doc} (patrz
+część~\ref{sec:tld}, str.~\pageref{sec:tld}) oraz pliki \filename{README}
+w~każdym z~tych katalogów).
+
+\item Wszystkie pliki makr wczytywane przez \TeX-a zostały
+umieszczone wyłącznie w~podkalogu \dirname{tex} w~ramach
+\dirname{texmf*}. Tym samym usunięto zbędne katalogi
+\dirname{etex}, \dirname{pdftex}, \dirname{pdfetex} itp. i~uproszczono
+metody wyszukiwania plików. Patrz
+\CDref{texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html\#Extensions}
+{\texttt{texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html\#Extensions}}.
+
+\item Pomocnicze skrypty wykonywalne, niezależne od platformy
+i~zwykle uruchamiane w~sposób automatyczny, były odtąd
+umieszczone w~nowym podkatalogu \dirname{scripts} w~ramach \dirname{texmf*}.
+Znajdowane są poleceniem \verb|kpsewhich -format=texmfscripts|.
+Programy korzystające z tych skryptów mogły wymagać modyfikacji.
+Patrz \CDref{texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html\#Scripts}
+{\texttt{texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html\#Scripts}}.
+
+\item Prawie wszystkie formaty traktują od tego wydania większość znaków jako
+jawnie ,,wyświetlalne'' (\emph{printable}), nie zaś, jak było dotychczas,
+konwertowane na \TeX-ową notację \verb|^^|. Było to możliwe dzięki domyślnemu
+wczytywaniu tablicy przekodowań \filename{cp227.tcx}. Dokładniej, znaki
+o~kodach 32--256, HT, VT oraz FF zostały potraktowane dosłownie podczas
+wyświetlania komunikatów. Wyjątkiem jest plain \TeX{} (tylko znaki z~zakresu
+32--127 są nie zmieniane), \ConTeXt{} (znaki z zakresu 0--255) oraz formaty
+bazujące na Omedze. Podobna domyślna właściwość występowała w~\TL\,2003, ale
+w~tej edycji została zaimplementowana w~bardziej elegancki sposób
+i~z~większymi możliwościami indywidualnego dostosowania (patrz
+\CDref{texmf/doc/web2c/web2c.html\#TCX-files} {\texttt{texmf/doc/web2c/web2c.
+tml\#TCX-files}}. (Warto wspomnieć, że wczytując Unicode, \TeX{} może
+w~komunikatach błędów pokazywać niekompletne sekwencje znaków, ponieważ
+został zaprojektowany ,,bajtowo''.)
+ %%! hmmm, cały akapit by o strumieniach we-wy?
+
+\item Program \textsf{pdfetex} został domyślną ,,maszyną'' dla
+większości formatów (nie dotyczy to samego Plain \textsf{tex}).
+Domyślnie, gdy uruchamiamy polecenie \textsf{latex}, \textsf{mex}
+itp., generowane są pliki \acro{DVI}. Możliwe jest jednak wykorzystanie
+w~\LaTeX, \ConTeXt{} itp. m.in. właściwości mikrotypograficznych
+zaimplementowanych w~\textsf{pdftex}, a~także rozszerzonych cech \eTeX-a
+(\OnCD{texmf-dist/doc/etex/base/}).
+
+Oznacza to także, co warto podkreślić, że \emph{zalecane} jest odtąd użycie
+pakietu \pkgname{ifpdf} (który działa zarówno z~plain, jak i~\LaTeX)
+lub analogicznych makr. Zwykłe sprawdzanie czy zdefiniowano \cs{pdfoutput}
+bądź kilka innych poleceń pierwotnych może nie wystarczyć do rozstrzygnięcia
+czy nie jest generowany plik \acro{PDF}. W~2004 roku podjęliśmy
+wysiłek by zachować, najlepiej jak to możliwe, kompatybilność
+z~dotychczasowymi przyzwyczajeniami użytkowników. Brano wówczas pod uwagę,
+że \cs{pdfoutput} może być zdefiniowany nawet wtedy,
+gdy generowany jest plik \acro{DVI}.
+
+\item pdf\TeX\ (\url{http://pdftex.org}) zyskał wówczas wiele nowych
+cech:
+
+ \begin{itemize*}
+ \item \cs{pdfmapfile} i~\cs{pdfmapline} pozwalają określić
+ z~poziomu dokumentu użyte mapy fontowe, a~także pojedyncze
+ dodatkowe wpisy w~tych mapach.
+
+ \item mikrotypograficzne operacje z~fontami są łatwiejsze w użyciu;\\
+ \url{http://www.ntg.nl/pipermail/ntg-pdftex/2004-May/000504.html}
+
+ \item wszystkie parametry pracy pdf\TeX-a, dotychczas określane
+ w~specjalnym pliku konfiguracyjnym \filename{pdftex.cfg}, muszą być
+ odtąd ustawiane poleceniami wbudowanymi, jak w~pliku
+ \filename{pdftexconfig.tex}; plik \filename{pdftex.cfg}
+ nie jest już w~ogóle wykorzystywany. Po zmianie \filename{pdftexconfig.tex}
+ należało na nowo wygenerować pliki formatów (wciąż jednak użytkownik miał
+ pełną swobodę określania parametrów w~redagowanym dokumencie);
+
+ \item więcej informacji zawarto w~podręczniku pdf\TeX-a:
+ \OnCD{texmf-dist/doc/pdftex/manual/pdftex-a.pdf}.
+
+ \end{itemize*}
+
+\item Polecenie \cs{input} w~programach \cmdname{tex},
+ \cmdname{mf} oraz \cmdname{mpost} akceptowało odtąd nazwy
+ plików ograniczone podwójnymi apostrofami, zawierające spacje i~inne
+ znaki, np.:
+\begin{verbatim}
+\input "nazwa_pliku ze spacjami" % plain
+\input{"nazwa_pliku ze spacjami"} % latex
+\end{verbatim}
+Więcej informacji zawarto w~podręczniku Web2C: \OnCD{texmf/doc/web2c}.
+
+\item \texttt{-output-directory} -- nowa opcja programów \cmdname{tex},
+ \cmdname{mf} oraz \cmdname{mpost} -- pozwalała na zapisanie wyniku pracy
+ w~wyspecyfikowanym katalogu (np. można uruchomić program \texttt{tex}
+ z~plikiem znajdującym się na dysku tylko do odczytu, zaś wynik zapisać
+ na dysku pozwalającym na~to);
+
+\item Rozszerzenie enc\TeX\ zostało szczęśliwie włączone do Web2C.
+ Aby uaktywnić to rozszerzenie, należało podczas generowania formatu
+ użyć opcji \optname{-enc}. Ogólnie mówiąc, enc\TeX\ obsługuje
+ przekodowanie wejścia i~wyjścia, włączając także Unicode (\acro{UTF}-8)
+ (patrz \OnCD{texmf-dist/doc/generic/enctex/} oraz
+ \url{http://www.olsak.net/enctex.html}).
+
+\item Udostępniono nowy program Aleph, który łączył cechy \eTeX\ i~\OMEGA.
+ Skromna dokumentacja jest dostępna na \OnCD{texmf-dist/doc/aleph/base}
+ oraz \url{http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?label=aleph}.
+ Format oparty na \LaTeX-u dla programu Aleph nazwano \textsf{lamed}.
+
+\item Dystrybucja \LaTeX-a została po raz pierwszy zaopatrzona w~nową
+ licencję \acro{LPPL}, odtąd w~pełni zgodną i~aprobowaną przez zalecenia
+ określone w~licencji Debiana. O~nowościach i~uaktualnieniach można się
+ dowiedzieć przeglądając pliki \filename{ltnews}
+ w~\OnCD{texmf-dist/doc/latex/base}.
+
+\item Dołączono także program \cmdname{dvipng} konwertujący pliki \acro{DVI}
+do formatu graficznego \acro{PNG} (\OnCD{texmf/doc/man/man1/dvipng.1}).
+
+\item W~porozumieniu i~z~pomocą autora, Claudio Beccariego, ograniczono
+ pakiet \pkgname{cbgreek} do zestawu fontów rozsądnego rozmiaru. Usunięto
+ sporadycznie używane fonty konturowe i~służące do prezentacji. Pełen
+ zestaw jest oczywiście nadal dostępny z~serwerów \acro{CTAN}
+(\url{http://mirror.ctan.org/tex-archive/fonts/greek/cb}).
+
+\item Usunięto program \cmdname{oxdvi}; jego funkcje przejął
+ \cmdname{xdvi}.
+
+\item Programy z~przedrostkiem \cmdname{ini} oraz \cmdname{vir}
+ (np. \cmdname{initex}), które zwykle były dowiązaniami do programów
+ \cmdname{tex}, \cmdname{mf} i~\cmdname{mpost}, nie były od tej pory dostępne
+ -- w~zupełności wystarcza użycie w~wierszu poleceń opcji \optname{-ini}.
+
+\item Dystrybucja nie zawierała binariów dla platformy \textsf{i386-openbsd}
+ (głównie z~powodu braku chętnych do wykonania kompilacji).
+
+\item W~systemie \textsf{sparc-solaris} należało ustawić zmienną systemową
+ \envname{LD\_LIBRARY\_PATH}, aby uruchomić programy \pkgname{t1utils}.
+ Binaria były kompilowane w~C++, ale w~tym systemie brakowało standardowego
+ położenia bibliotek uruchomieniowych. Wiedziano o~tym już wcześniej,
+ nie było to jednak dotychczas udokumentowane. Z~kolei dla systemu
+ \textsf{mips-irix} wymagana była obecność bibliotek \acro{MIPS}pro 7.4.
+
+\end{itemize}
+
+\subsection{Wydanie 2005}
+
+Kolejna edycja przyniosła, jak zwykle, mnóstwo aktualizacji pakietów
+i~programów. Struktura dystrybucji ustabilizowała się, niemniej
+pojawiło się nieco zmian w~konfiguracji:
+
+\begin{itemize}
+
+\item Wprowadzono nowe skrypty \cmdname{texconfig-sys}, \cmdname{updmap-sys}
+ i~\cmdname{fmtutil-sys}, których zadaniem jest modyfikowanie plików
+ konfiguracyjnych w~głównych drzewach katalogów systemu. Dotychczasowe
+ skrypty \cmdname{texconfig}, \cmdname{updmap} i~\cmdname{fmtutil}
+ modyfikują odtąd pliki użytkownika w~katalogu \dirname{$HOME/.texlive2005}.
+ %(Patrz część~\ref{sec:texconfig}, str.~\pageref{sec:texconfig}).
+
+\item Dodano nowe zmienne środowiskowe \envname{TEXMFCONFIG}
+ i~\envname{TEXMFSYSCONFIG}, które wskazują położenie drzew katalogów
+ z~plikami konfiguracyjnymi, odpowiednio: użytkownika i~systemu. Tak więc
+ mogło okazać się koniecznym przeniesienie własnych wersji
+ \filename{fmtutil.cnf} i~\filename{updmap.cfg} w~odpowiednie miejsca.
+ Inną możliwością było przedefiniowanie \envname{TEXMFCONFIG} lub
+ \envname{TEXMFSYSCONFIG} w~pliku \file{texmf.cnf}. W~każdym z~przypadków
+ położenie tych plików i~przypisania
+ \envname{TEXMFCONFIG} i~\envname{TEXMFSYSCONFIG} muszą być zgodne.
+ (Patrz część~\ref{sec:texmftrees}, str.~\pageref{sec:texmftrees}.)
+
+\item W~wydaniu z~poprzedniego roku podczas tworzenia wynikowego pliku
+ DVI \verb|\pdfoutput| i~podobne polecenia pozostawały niezdefiniowane, mimo
+ że używany był program \cmdname{pdfetex}. Zgodnie z~obietnicą,
+ w~2005 roku zarzucono to rozwiązanie (jego celem było zapewnienie
+ kompatybilności). Z~tego powodu użytkownik był zmuszony zmienić te dokumenty,
+ które używały \verb|\ifx\pdfoutput\undefined| do sprawdzania, czy plik
+ wynikowy ma być w~formacie PDF. Zamiast tego należało zastosować pakiet
+ \pkgname{ifpdf.sty}, który działa zarówno z~plain \TeX-em jak i~\LaTeX-em,
+ albo zapożyczyć zastosowane w~nim rozwiązania.
+
+\item W~wydaniu z~2004 roku zmieniono większość formatów tak, by
+ na wyjściu 8-bitowe znaki były reprezentowane przez same siebie (por.
+ poprzednia część). Nowy plik TCX o~nazwie \filename{empty.tcx} pozwalał
+ w~łatwy sposób uzyskać w~razie potrzeby oryginalną notację (\verb|^^|),
+ np.:
+
+\begin{verbatim}
+latex --translate-file=empty.tcx twojplik.tex
+\end{verbatim}
+
+\item Dołączono nowy program \cmdname{dvipdfmx}, służący do konwersji DVI
+ do PDF. Program jest aktywnie pielęgnowaną wersją programu
+ \cmdname{dvipdfm}, który wciąż jest dostępny, ale nie jest już jednak
+ polecany.
+
+\item Nowe programy \cmdname{pdfopen} i~\cmdname{pdfclose} pozwalały na
+ przeładowanie plików PDF w~Adobe Acrobat Reader, bez konieczności ponownego
+ uruchamiania programu. (Inne przeglądarki formatu PDF, jak \cmdname{xpdf},
+ \cmdname{gv} i~\cmdname{gsview}, nigdy na tę przypadłość nie cierpiały.)
+
+\item Dla spójności, zmienne \envname{HOMETEXMF} i~\envname{VARTEXMF} zostały
+ przemianowane odpowiednio na \envname{TEXMFHOME} i~\envname{TEXMFSYSVAR}.
+ Zachowano zmienną \envname{TEXMFVAR}, przeznaczoną domyślnie dla
+ użytkownika. Patrz też punkt pierwszy, powyżej.
+
+\end{itemize}
+
+\subsection{Wydanie 2006--2007}
+
+Największą nowością edycji lat 2006 i~2007 był Xe\TeX{},
+w~postaci programów \texttt{xetex} i~\texttt{xelatex}; patrz
+\OnCD{texmf-dist/doc/xetex/XeTeX-reference.pdf} lub
+\url{http://scripts.sil.org/xetex}.
+
+W istotny sposób został zaktualizowany MetaPost, zaplanowano także jego
+dalszy rozwój (\url{http://tug.org/metapost/articles}); to samo dotyczy
+pdf\TeX-a (\url{http://tug.org/applications/pdftex}).
+
+Pliki formatów (pdf)TeX-a (\filename{.fmt}) oraz analogiczne dla MetaPosta
+i~Meta\-Fonta są od tej edycji zapisywane w~podkatalogach
+\dirname{texmf/web2c}, choć sam ten katalog jest nadal przeszukiwany.
+Podkatalogi te mają nazwę zgodną z~zastosowanym podczas generowania
+,,silnikiem'', np. \filename{tex}, \filename{pdftex} lub \filename{xetex}.
+Zmiana ta nie powinna być zauważalna w~typowym użyciu.
+
+Program \texttt{tex} (plain) od tej edycji już nie analizował pierwszego
+wiersza rozpoczynającego się znakami \texttt{\%\&}, aby ustalić jaki ma
+wczytać format. Pozostał zatem czysty, Knuthowy \TeX. \LaTeX\ i~wszystkie
+pozostałe formaty nadal analizują pierwszy wiersz z~\texttt{\%\&}.
+
+Oczywiście, jak zwykle, w~okresie od poprzedniego wydania opracowano setki
+innych aktualizacji pakietów i programów. Kolejne aktualizacje można znaleźć
+tradycyjnie na \acro{CTAN} (\url{http://mirror.ctan.org}).
+
+Drzewo źródłowe \TL{} jest odtąd przechowywane w~Subversion. Przeglądanie
+umożliwia standardowy interfejs www, a~jego adres zamieszczono na stronie
+\url{http://tug.org.pl/texlive}.
+Mimo iż nie widać efektów tej zmiany w końcowej dystrybucji, mamy nadzieję,
+że w~nadchodzących latach będzie to stabilne repozytorium oprogramowania
+dla rozwoju \TL{}.
+
+W~maju 2006~r. Thomas Esser ogłosił, że zaprzestaje aktualizowania
+dystrybucji te\TeX{} (\url{http://tug.org/tetex}). Spowodowało to znaczny
+wzrost zainteresowanie \TL, szczególnie wśród dystrybutorów
+\acro{GNU}/Linuksa. (W~\TL{} zdefiniowano w przybliżeniu równoważny, nowy
+schemat instalacyjny pod nazwą \texttt{tetex}.) Mamy nadzieję, że
+w~przyszłości doprowadzi to do takich ulepszeń w~otoczeniu \TeX-owym, na
+których skorzystają wszyscy.
+
+\subsection{Wydanie 2008}
+
+W 2008 roku cała infrastruktura \TL{} została przeprojektowana
+i~przeprogramowana. Informacja dotycząca instalacji jest przechowywana
+obecnie w~zwykłym pliku tekstowym \filename{tlpkg/texlive.tlpdb}.
+
+Po zainstalowaniu \TL{} wreszcie jest możliwa jego aktualizacja z~internetu,
+podobnie jak od paru lat umożliwia to dystrybucja MiK\TeX. Zamierzamy
+regularnie aktualizować pakiety, w~miarę jak będą się pojawiać na serwerach
+\CTAN.
+
+W~tym wydaniu pojawił się nowy ,,silnik'', Lua\TeX\
+(\url{http://luatex.org}). Prócz nowych, elastycznych możliwości
+dotyczących składu, udostępnia on doskonały język skryptowy do
+zastosowania zarówno w~dokumentach \TeX-owych, jak i~poza nimi.
+
+Obsługa dla Windows i~platform opartych na Unix została obecnie znacznie
+bardziej zunifikowana. W~szczególności większość skryptów w~Perlu i~Lua
+dostępna jest teraz także dla Windows (zastosowano ,,wewnętrzny'' Perl,
+dostarczany wraz z~\TL).
+
+Pojawił się nowy skrypt \cmdname{tlmgr} (patrz część~\ref{sec:tlmgr}), który
+staje się głównym narzędziem do zarządzania \TL{} po jego instalacji.
+Umożliwia on aktualizację pakietów wraz z~niezbędnymi wtedy czynnościami,
+jak regenerowanie formatów, aktualizacja map fontowych itp.
+
+Wraz z pojawieniem się \cmdname{tlmgr} niektóre funkcje \cmdname{texconfig}
+zostały zablokowane (edycja plików konfiguracyjnych formatów i~wzorców
+przenoszenia).
+
+Program \cmdname{xindy} do tworzenia skorowidzów
+(\url{http://xindy.sourceforge.net/}) jest obecnie dostępny dla większości
+platform.
+
+Narzędzie \cmdname{kpsewhich} może obecnie raportować wszystkie wyniki
+przeszukiwania danego pliku (parametr \optname{--all}), jak również
+ograniczyć wyszukiwanie do jednego katalogu (parametr \optname{--subdir}).
+
+Program \cmdname{dvipdfmx} posiada obecnie funkcję \cmdname{extractbb}
+uzyskania informacji o~prostokącie ograniczającym (\textit{bounding box});
+jest to jedna z~ostatnich cech przejętych od dawniej używanego programu
+\cmdname{dvipdfm} (który jest nadal dostępny).
+
+Usunięto aliasy fontów \filename{Times-Roman}, \filename{Helvetica}, itd.
+Różne pakiety korzystały z~nich w~nieoczekiwany sposób (np. spodziewając
+się, że fonty te będą miały różne kodowanie). Nie ma obecnie dobrego sposobu
+na rozwiązanie tych sprzeczności.
+
+Usunięto format \pkgname{platex}, by uniknąć konfliktu nazwy z~używanym od
+wielu lat japońskim pakietem \pkgname{platex}; pakiet \pkgname{polski} (czyli
+dawny \pkgname{platex}) jest obecnie wystarczającym sposobem na polonizację
+dla \LaTeX-a.
+
+Usunięto pliki \filename{.pool}, które są obecnie wkompilowane w~programy,
+co ułatwia ich aktualizację.
+
+Do tego wydania włączono także ostatnie zmiany dokonane przez
+Donalda Knutha (tzw. \textit{\TeX\ tuneup of 2008}); patrz:
+\url{http://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92knut.pdf}.
+
+\subsection{Wydanie 2009}
+
+W wydaniu 2009 najbardziej widoczną zmianą jest to, że
+pdf\AllTeX\ \emph{automatycznie} dokonuje konwersji pliku EPS do PDF,
+poprzez uruchomienie programu \code{epstopdf} (dotyczy to sytuacji,
+gdy użyto pliku konfiguracyjnego \code{graphics.cfg} \LaTeX-a i gdy
+plikiem wynikowym składu ma być PDF). Domyślne ustawienia zapobiegają
+nadpisaniu wszelkich utworzonych wcześniej przez użytkownika plików PDF,
+ale można także wyłączyć uruchamianie \code{epstopdf}, wstawiając
+|\newcommand{\DoNotLoadEpstopdf}{}| (lub |\def...|) przed deklaracją
+\cs{documentclass}. Szczegóły można znaleźć w dokumentacji pakietu epstopdf
+(\url{http://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg}).
+
+Ważną zmianą jest także uruchamianie podczas kompilacji niektórych
+zewnętrznych programów via \cs{write18}. Dotyczy to np.
+\code{epstopdf}, \code{makeindex} czy \code{bibtex}. Dokładna lista
+takich programów zawarta jest w pliku \code{texmf.cnf}.
+Dla instalacji, które mogą wymagać zakazu uruchamiania takich programów
+,,w~tle'' przewidziano odpowiednią opcję w programie instalacyjnym (patrz
+część~~\ref{sec:options}). Po instalacji można zablokować uruchamianie
+w~pliku \code{texmf.cnf}.
+
+Od wydania 2009 domyślnym formatem wyjściowym dla Lua\AllTeX\ staje się PDF
+(wykorzystuje on m.in. obsługę przez Lua\-\TeX-a fontów OpenType). Aby uzyskać
+plik DVI należy użyć nowych poleceń: \code{dviluatex} lub \code{dvilualatex}.
+Strona domowa projektu Lua\TeX: \url{http://luatex.org}.
+
+Usunięto oryginalny silnik Omega i format Lambda (w uzgodnieniu z autorami).
+Pozostał zaktualizowany Aleph i format Lamed, oraz pliki pomocnicze Omega.
+
+Załączono nowe wydanie fontów AMS \TypeI, m.in. fonty
+Computer Modern. Zawierają one poprawki dokonane w plikach metafontowych
+przez D.~Knutha w ciągu ostatnich lat, a także poprawki hintingu.
+Hermann Zapf przeprojektował także fonty Euler (patrz
+\url{http://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92hagen-euler.pdf}).
+Co ważne, dla wszystkich fontów nie zmieniono plików metrycznych (TFM).
+Strona domowa fontów: \url{http://www.ams.org/tex/amsfonts.html}.
+
+Dla Windows i Mac\TeX{} dołączono nowe środowisko\dywiz edytor \TeX{}works.
+Dla innych platform patrz: \url{http://tug.org/texworks}.
+Inspirowany przez edytor TeXShop dla \MacOSX, \TeX{}works jest
+wieloplatformowym, łatwym w użyciu środowiskiem pracy.
+
+Dla niektórych platform załączono nowy program graficzny Asymptote
+(\url{http://asymptote.sourceforge.net}). Korzysta on z tekstowej notacji
+zbliżonej do MetaPosta, ale rozszerzonej do obsługi 3D itp.
+
+Program \code{dvipdfm} został zastąpiony przez \code{dvipdfmx}, który
+działa w specjalnym trybie kompatybilnym, gdy użyć do wywołania
+dawną nazwę. \code{dvipdfmx} wspiera \acro{CJK} i zawiera wiele poprawek
+od ostatniej dystrybucji \code{dvipdfm}. Strona domowa:
+\url{http://project.ktug.or.kr/dvipdfmx}.
+
+Dodano zestawy programów dla \pkgname{cygwin} i \pkgname{i386-netbsd},
+podczas gdy usunięto programy dla innych platform BSD. Zapewniono nas,
+że użytkownicy OpenBSD i FreeBSD będą mogli pobierać pakiety \TeX-owe
+wraz z aktualizacją obu systemów. Ponadto natknęliśmy się na spore trudności
+przy kompilacji programów, które mogłyby działać w różnych wersjach tych
+systemów.
+
+Inne zmiany: do kompresji pakietów użyto programu \pkgname{xz},
+stanowiącego stabilny zamiennik \pkgname{lzma}
+(\url{http://tukaani.org/xz/}); znak |$| jest obecnie dozwolony w nazwach
+plików, o ile nie poprzedza on nazwy znanej zmiennej; biblioteka Kpathsea
+jest obecnie wielowątkowa (co wykorzystano w~programie MetaPost); do budowy
+wszystkich programów wykorzystano teraz Automake.
+
+\subsection{Wydanie 2010}
+\label{sec:2010news} % keep with 2010
+
+Od wydania 2010 generowane są pliki PDF w~wersji 1.5, oferującej lepszą
+kompresję. Dotyczy to wszystkich mechanizmów używanych do generowania PDF,
+w~tym \code{dvipdfmx}. Powrót do wersji 1.4 jest możliwy poprzez użycie
+pakietu \pkgname{pdf14} lub komendy |\pdfminorversion=4|.
+
+Obecnie pdf\AllTeX\ \emph{automatycznie} konwertuje plik EPS
+(\textit{Encapsulated PostScript}) do formatu PDF, wykorzystując pakiet
+\pkgname{epstopdf}, o~ile załadowano \LaTeX-owy plik konfiguracyjny
+\code{graphics.cfg} i~wybrano format wyjściowy PDF. Domyślne ustawienia mają
+na celu wykluczenie przypadkowego nadpisania istniejących już, wygenerowanych
+innym sposobem plików PDF, ale można również zabronić uruchamiania
+\code{epstopdf} wpisując przed poleceniem \cs{documentclass} polecenie
+|\newcommand{\DoNotLoadEpstopdf}{}| (lub |\def...|). Program \code{epstopdf} nie jest
+również używany w~przypadku dołączenia pakietu \pkgname{pst-pdf}. Więcej
+szczegółów znajduje się w dokumentacji pakietu epstopdf
+(\url{http://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg}).
+
+Domyślnie włączono również wykonywanie kilku programów zewnętrznych dla \TeX-a
+poprzez mechanizm \cs{write18}. Dotyczy to: \code{repstopdf},
+\code{makeindex}, \code{kpsewhich}, \code{bibtex} i~\code{bibtex8} (lista
+jest zdefiniowana w~\code{texmf.cnf}). W~środowiskach, w~których wykonywanie
+zewnętrznych programów jest niepożądane, należy tę opcję zaznaczyć podczas
+instalacji (patrz: część~\ref{sec:options}) lub wyłączyć już po niej poprzez
+uruchomienie: |tlmgr conf texmf shell_escape 0|.
+
+Kolejna zmiana dotyczyła programów \BibTeX\ i~Makeindex, które (podobnie
+zresztą jak sam \TeX) domyślnie nie zapisują swoich plików wynikowych do
+dowolnie zdefiniowanego katalogu. Umożliwia to w~ograniczonym zakresie
+zadziałanie polecenia \cs{write18}. Aby to zmienić, należy ustawić zmienną
+\envname{TEXMFOUTPUT} lub zmodyfikować |openout_any|.
+
+Podobnie jak pdf\TeX, obecnie również \XeTeX\ obsługuje wyrównywanie (tzw.
+kernowanie) na krawędzi wiersza, ale możliwość poszerzania pisma
+(\textit{font expansion}) nadal nie jest dostępna.
+
+Program tlmgr podczas aktualizacji zachowuje obecnie domyślnie kopię
+poprzedniej wersji pakietu (\code{tlmgr option autobackup 1}), zatem
+aktualizacja może zostać łatwo cofnięta poprzez \code{tlmgr restore}.
+W~przypadku ograniczonej ilości miejsca na dysku, opcja ta może zostać
+wyłączona przez \code{tlmgr option autobackup 0}.
+
+Dołączono nowe programy: p\TeX\ i~narzędzia do składu w~języku japońskim,
+\BibTeX{}U dla obsługi Unicode w~\BibTeX-u, chktex
+(\url{http://baruch.ev-en.org/proj/chktex}) -- program do sprawdzania
+dokumentów \AllTeX, dvisvgm -- konwerter DVI do SVG
+(\url{http://dvisvgm.sourceforge.net}) oraz binaria dla nowych platform
+sprzętowych: \code{amd64-freebsd}, \code{amd64-kfreebsd},
+\code{i386-freebsd}, \code{i386-kfreebsd}, \code{x86\_64-darwin},
+\code{x86\_64-solaris}.
+
+W~dokumentacji zmian poprzedniego wydanie (\TL{} 2009) nie zdążono uwzględnić
+usunięcia wielu programów uruchomieniowych dla \TeX4ht
+(\url{http://tug.org/tex4ht}) oraz zastąpienia ich jednym programem
+\code{mk4ht}.
+
+Wreszcie, z~powodu niewystarczającej ilości miejsca na płycie \TK\ \DVD,
+zrezygnowano z~możliwości uruchamiania \TL{} w~trybie ,,live''. Jednocześnie
+znacznie przyspieszyło to sam proces instalacji \TL{} z~płytki \DVD.
+
+\subsection{Wydanie 2011}
+
+Edycja 2011 zawierała stosunkowo niewiele zmian w porównaniu do poprzednich
+wydań.
+
+Programy dla \MacOSX\ (\code{universal-darwin} i \code{x86\_64-darwin})
+działają od tego momentu tylko dla wersji Leopard i późniejszych. Wersje
+Panther i Tiger nie będą obsługiwane.
+
+Dla większości platform dołączono program \code{biber}, służący do
+przetwarzania danych bibliograficznych. Rozwój tego programu jest ściśle
+związany z pakietem \code{biblatex}, który w zupełnie nowy sposób
+obsługuje bibliografie w~La\TeX-u .
+
+Program MetaPost (\code{mpost}) ani nie tworzy, ani już więcej nie
+wykorzystuje pliku formatu \code{.mem}. Wymagane pliki (np. \code{plain.mp})
+są po prostu wczytywane przy każdym uruchomieniu. Zmiana (choć niezauważalna
+dla przeciętnego użytkownika) związana jest z nowym, innym podejściem:
+MetaPost jest obecnie traktowany jako biblioteka programów.
+
+Zaprogramowany w Perl program \code{updmap} (uprzednio stosowany tylko w
+Windows) został dostosowany do wszystkich platform. Również te zmiany
+są niezauważalne dl użytkownika, choć znacznie przyspieszyły działanie
+programu.
+
+\htmlanchor{news}
+\subsection{Obecna edycja}
+\label{sec:tlcurrent}
+
+Program \code{tlmgr} pozwala na aktualizacje z~kilku repozytoriów w~sieci.
+Szczegóły zawarto w~pomocy (\code{tlmgr help}), w~części dotyczącej wielu
+repozytoriów.
+
+Dla parametru \cs{XeTeXdashbreakstate} (\code{xetex} i~\code{xelatex})
+ustawiono domyślnie wartość~1. Pozwala to na łamanie wierszy po myślnikach
+i~separatorach zakresu liczb, co było zawsze typowe dla kompilacji
+programami \TeX, \LaTeX, Lua\TeX, itp.
+Chcąc zachować dotychczasowe dokładne miejsca łamania,
+pliki kompilowane programem \XeTeX\ wymagają zatem użycia polecenia
+\cs{XeTeXdashbreakstate=0}.
+
+Wynikowe pliki \code{pdftex} oraz \code{dvips} mogą obecnie przekroczyć
+wielkość 2GB.
+
+Dotychczas program \code{dvips} korzystał ze zbyt wielu różnych wersji
+standardowych 35~fontów postscriptowych. Nie były one domyślnie włączane
+do pliku wynikowego, bo zakładano, że urządzenia drukujące bądź programy
+(np. GhostScript) mają dostęp do odpowiednich fontów.
+Od tej edycji fonty ze standardowego zestawu, dostarczone w~dystrybucji \TL,
+domyślnie są włączane do tworzonego przez \code{dvips} pliku.
+
+W zastrzeżonym trybie pracy \cs{write18} (ustawianym domyślnie) dopuszczono
+uruchamianie programu \code{mpost}.
+
+Plik konfiguracyjny \code{texmf.cnf} znajdywany jest obecnie także
+w~drzewie katalogów \filename{../texmf-local}, np.
+\filename{/usr/local/texlive/texmf-local/web2c/texmf.cnf}.
+
+Skrypt \code{updmap} wczytuje \code{updmap.cfg} z~kolejnych drzew \TeX-owych,
+zamiast jeden plik globalny. Zmiana nie powinna być zauważalna, chyba że
+zmienimy ręcznie \code{updmap.cfg}. Uruchomienie \code{updmap --help}
+pokaże szczegóły.
+
+Dodano binaria dla \pkgname{armel-linux} and \pkgname{mipsel-linux}.
+Usunięto z~głównej dystrybucji binaria dla \pkgname{sparc-linux}
+i~\pkgname{i386-netbsd}, ale są one nadal dostępne (wraz z~binariami dla
+kilku innych platform) na stronie:
+\url{http://tug.org/texlive/custom-bin.html}.
+
+\medskip \noindent
+ %%!Końcowa uwaga, dotycząca przeszłości:
+ Wszystkie wydania \TL{}, wraz z~dodatkowymi materiałami (np. okładkami
+płytek), są dostępne na stronie:
+\url{ftp://tug.org/historic/systems/texlive}.
+
+\subsection{\enspace Przyszłe wersje}
+
+\emph{Niniejsza dystrybucja nie jest doskonała!} Planujemy kontynuować
+wydawanie nowych wersji i~chcielibyśmy, żeby zawierały one jeszcze więcej
+pomocnej dokumentacji, więcej programów użytkowych, lepsze programy
+instalacyjne oraz stale ulepszany i~poprawiany katalog makr
+i~fontów. Zadanie to jest wykonywane przez ciężko pracujących ochotników,
+poświęcających na to mnóstwo swojego wolnego czasu. Wiele jeszcze zostało do
+zrobienia. Jeżeli możesz pomóc, nie zastanawiaj się i~przyłącz się do nas.
+Patrz: \url{http://tug.org/texlive/contribute.html}.
+
+Prosimy o~przesyłanie poprawek, sugestii i~uzupełnień oraz deklaracji
+pomocy w~opracowywaniu kolejnych edycji pod adres:
+%\begin{quote}
+\email{tex-live@tug.org}.
+%\url{http://tug.org/texlive}
+%\end{quote}
+
+%Uaktualnienia, ogłoszenia i~wskazówki będą dostępne na stronie
+%\url{http://tug.org/texlive.html}.
+
+\end{document}
+