diff options
| author | Karl Berry <karl@freefriends.org> | 2021-03-23 16:22:20 +0000 |
|---|---|---|
| committer | Karl Berry <karl@freefriends.org> | 2021-03-23 16:22:20 +0000 |
| commit | 369dfe25cff4c44fbff6dd62124f270ef71b0041 (patch) | |
| tree | db1ea7b688d1ef766d7c247cd313a6d6295c5e1d /Master/texmf-dist/doc/mex | |
| parent | c803130254175994445269ba3850489d0af71e9d (diff) | |
mexinfo public domain clarification, utf-8, from CTAN:mex105a.zip
git-svn-id: svn://tug.org/texlive/trunk@58651 c570f23f-e606-0410-a88d-b1316a301751
Diffstat (limited to 'Master/texmf-dist/doc/mex')
| -rw-r--r-- | Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.eng | 227 | ||||
| -rw-r--r-- | Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.pol | 1252 |
2 files changed, 730 insertions, 749 deletions
diff --git a/Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.eng b/Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.eng index 8d6d511b533..802deee13e4 100644 --- a/Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.eng +++ b/Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.eng @@ -1,7 +1,11 @@ ---------------------------------------------------------------------------- +--------------------------------------------------------------------------------- MEXINFO.ENG: a brief description of the MeX 1.05 package, 18 December 1993 -small changes in documentations: 8 November 1997 ---------------------------------------------------------------------------- + +Small changes in documentations: 8 November 1997 + +Changes to the Rules and Contacts sections, UTF-8 encoded characters used where +possible/appropriate: March 30th 2020 +--------------------------------------------------------------------------------- What is MeX? ============ @@ -11,16 +15,16 @@ TeX is a typesetting system and METAFONT is a program for typeface design, both developed by professor Donald E. Knuth. Most users of TeX use it with PLAIN TeX and LaTeX macro packages. -(Macro packages are also called ``formats''.) +(Macro packages are also called “formats”.) MeX is an adaptation of PLAIN TeX and LaTeX (v.209) formats to the Polish language and to the Polish printing customs. MeX consists of: - -- a set of fonts containing Polish diacritical characters and + – a set of fonts containing Polish diacritical characters and extra quotation marks (a complete set of METAFONT sources); - -- hyphenation rules for the Polish language; - -- TeX macro files, called MeX and LaMeX, providing necessary + – hyphenation rules for the Polish language; + – TeX macro files, called MeX and LaMeX, providing necessary tools for typesetting in Polish (the files are included in the source form). @@ -34,35 +38,22 @@ Authors ======= Fonts: - Bogus\l{}aw Jackowski (BJ) & Marek Ry\'cko (MR). + Bogusław Jackowski (BJ) & Marek Ryćko (MR). consultant: Roman Tomaszewski Formats MeX & LaMeX (Polish versions of the PLAIN and LaTeX209 macro files): MR & BJ. Polish hyphenation patterns: - Hanna Ko\l{}odziejska (HK), + Hanna Kołodziejska (HK), BJ & MR. - (See ``The history of MeX'' below.) + (See “The history of MeX” below.) Rules ===== The MeX package belongs to the public domain. -The MeX package may only be distributed in unchanged and complete form -including the files MEXINFO.ENG and MEXINFO.POL. -All the files constituting the MeX package are listed in the chapters -``Files'' and ``PL Fonts'' below. - -Anyone who distributes the MeX package must obey one of the following -rules: - 1. there is no charge for distribution -or 2. the payment for the distribution of one diskette - is not greater than the price of this diskette; - in this case the distributor must make clear - that this is a handling fee, not a license fee or purchase fee. - This package is distributed with no warranty of any sort. The authors accept no responsibility for the consequences of using this software. @@ -74,15 +65,14 @@ Contacts ======== The authors can be reached via the Polish TeX Users Group -(Polska Grupa U\.zytkownik\'ow Systemu TeX ``GUST''). +(Polska Grupa Użytkowników Systemu TeX – GUST). The current address is: -Polska Grupa U\.zytkownik\'ow Systemu TeX ,,GUST'' -Instytut Matematyki Uniwersytetu Gda\'nskiego -ul. Wita Stwosza 57 -80-952 Gda\'nsk -POLAND +Polska Grupa Użytkowników Systemu TeX – GUST +Pl. Rapackiego 1 +87-100 Toruń +Poland http://www.gust.org.pl Any comments regarding the MeX package are welcome. @@ -103,12 +93,12 @@ by HK in 1987, adapted to the LeX format and extensively modified by BJ & MR. The following modifications to the LeX package and hyphenation rules were done while BJ, HK & MR were employed in MacroSoft Ltd: - -- the hyphenation rules were further improved and adapted to the TeX 3.x - requirements by HK in July--August 1991, + – the hyphenation rules were further improved and adapted to the TeX 3.x + requirements by HK in July–August 1991, - -- transformation from LeX, version 1.75, to MeX, version 1.01, macro files + – transformation from LeX, version 1.75, to MeX, version 1.01, macro files and from P1 to PL, version 1.01 fonts were done by BJ & MR - during the period October 1991--February 1992. + during the period October 1991–February 1992. The authors are grateful to MacroSoft Ltd for providing the opportunity to carry out this work. @@ -117,36 +107,41 @@ Major changes after the 1.01 release of MeX =========================================== Version 1.03, 18 December 1992: - -- incorrect behaviour of \notin and related macros eliminated - (sorry for this error -- BJ & MR); - -- added macros \emulateplain and \emulateLaTeX for emulating + – incorrect behaviour of \notin and related macros eliminated + (sorry for this error – BJ & MR); + – added macros \emulateplain and \emulateLaTeX for emulating formats plain and LaTeX209 within MeX and LaMeX formats, respectively; - -- discretization of some Polish characters improved; - -- the order of inputting files in METAFONT programs changed + – discretization of some Polish characters improved; + – the order of inputting files in METAFONT programs changed so that the format file CM.BAS is no longer needed; - -- a few negligible changes introduced, mainly in comments. + – a few negligible changes introduced, mainly in comments. Version 1.05, 18 December 1993: - -- next bug (sorry again -- BJ & MR) eliminated: + – next bug (sorry again – BJ & MR) eliminated: category codes of several characters corrected; - -- MFJ files placed along with other emTeX files; + – MFJ files placed along with other emTeX files; GPLMODES.MFJ adjusted to new versions of Eberhard Mates's drivers; other METAFONT files remained intact; - -- the MeX distribution files are no longer packed; + – the MeX distribution files are no longer packed; the LHa program is no longer included. +Version 1.05a, 30 March 2020: + – Cleared up licensing info in several files of this package: it should + now be absolutely clear the this package is under Knuth license. + – Encoding of comments/texts of many files changed to UTF-8. + PL fonts ======== The PL fonts were primarly designed for use with the MeX and LaMeX formats -(Polish versions of the PLAIN and LaTeX209 macro files). Nowadays PL fonts +(Polish versions of the PLAIN and LaTeX209 macro files). Nowadays PL fonts can also be used with `PLaTeX' package (CTAN:/language/polish/platex-1.0.zip) -that provides tools to typeset documents in Polish using LaTeX2e. +that provides tools to typeset documents in Polish using LaTeX2e. 1. The Polish diacritical letters and quotation marks ----------------------------------------------------- There are nine diacritical letters in the Polish language (altogether - with majuscules---eighteen): + with majuscules—eighteen): a with ogonek c with acute accent @@ -159,31 +154,31 @@ that provides tools to typeset documents in Polish using LaTeX2e. z with dot accent Moreover, the Polish opening quotation mark is like the English - closing one, but shifted to a baseline (like two commas, `,,'); + closing one, but shifted to a baseline (like two commas, `„'); additionally, in case of nested quotations, French quotation marks - (`<<' and `>>') are used in Polish. + (`«' and `»') are used in Polish. 2. The PL layout ---------------- The Polish fonts (PL) are extension of Computer Modern - fonts (CM), i.e., characters 0--127 are identical in PL and CM, + fonts (CM), i.e., characters 0–127 are identical in PL and CM, while the Polish characters and Polish and French quotation marks are placed in higher ASCII positions, namely: - A with ogonek -- 129 a with ogonek -- 161 - C with acute accent -- 130 c with acute accent -- 162 - E with ogonek -- 134 e with ogonek -- 166 - L with cross -- 138 l with cross -- 170 - N with acute accent -- 139 n with acute accent -- 171 - O with acute accent -- 211 o with acute accent -- 243 - S with acute accent -- 145 s with acute accent -- 177 - Z with acute accent -- 153 z with acute accent -- 185 - Z with dot accent -- 155 z with dot accent -- 187 + A with ogonek – 129 a with ogonek – 161 + C with acute accent – 130 c with acute accent – 162 + E with ogonek – 134 e with ogonek – 166 + L with cross – 138 l with cross – 170 + N with acute accent – 139 n with acute accent – 171 + O with acute accent – 211 o with acute accent – 243 + S with acute accent – 145 s with acute accent – 177 + Z with acute accent – 153 z with acute accent – 185 + Z with dot accent – 155 z with dot accent – 187 - << (French opening quotes) -- 174 - >> (French opening quotes) -- 175 - ,, (Polish opening quotes) -- 255 + « (French opening quotes) – 174 + » (French opening quotes) – 175 + „ (Polish opening quotes) – 255 Note that the Polish diacritical letters have the codes of the Extended CM layout (Cork encoding). @@ -205,7 +200,7 @@ that provides tools to typeset documents in Polish using LaTeX2e. c) The quotation marks are accessible via ligatures (,, << >>). The Polish diacritical letters can be accessed either directly or - using an active prefix character (slash)---see the description of + using an active prefix character (slash)—see the description of the format MeX. No ligatures are used to form the Polish diacritical characters. There are good reasons for doing so. @@ -239,8 +234,8 @@ that provides tools to typeset documents in Polish using LaTeX2e. h) PLMI, PLMIB and PLTEX fonts are renamed (for uniformness) CMMI, CMMIB and CMTEX fonts. The latter one reflects the layout of the keyboard - of the computer used by D. E. Knuth (D. E. Knuth, ``Computer Modern - Typefaces,'' p. 568); it is unlikely that Polish characters were + of the computer used by D. E. Knuth (D. E. Knuth, “Computer Modern + Typefaces,” p. 568); it is unlikely that Polish characters were present there. i) The design of the Polish diacritical characters in fonts PLR, PLBX, @@ -253,9 +248,9 @@ that provides tools to typeset documents in Polish using LaTeX2e. Mr. Roman Tomaszewski died in December 1993. - j) D. E. Knuth encourages users to generate their own fonts: ``Many + j) D. E. Knuth encourages users to generate their own fonts: “Many more variations (bold and/or slanted and/or sans-serif) could be - tried.'' he says (``Computer Modern Typefaces'', p. 30). The authors + tried.” he says (“Computer Modern Typefaces”, p. 30). The authors of the PL fonts share rather the Roman Tomaszewski's opinion, that one should be very, very careful in following this advice. @@ -280,8 +275,8 @@ that provides tools to typeset documents in Polish using LaTeX2e. closing quotes; the French quotation marks are designed from scratch. e) The geometry of an ogonek is very simple: its outer and inner edges - are single B\`ezier segments. The algorithm of computing the control - points for the B\`ezier curves, however, is admittedly sophisticated. + are single Bézier segments. The algorithm of computing the control + points for the Bézier curves, however, is admittedly sophisticated. This is due to the fact that a wide spectrum of different ogonek shapes is in fact to be programmed: one shape is needed for caps, another for `a' with ogonek, yet another for `e' with ogonek, as they all have @@ -291,7 +286,7 @@ that provides tools to typeset documents in Polish using LaTeX2e. the basic font unit |u| may change during one session of font generation (monospace and caps-small-caps) and that a few different pens may be used to draw a single letter you'll understand why - so many |if| ... |else:| ... |fi| commands are used in the ogonek + so many |if| … |else:| … |fi| commands are used in the ogonek program. f) Implicit kerns are mostly the same for the Polish diacritical letters @@ -311,11 +306,11 @@ that provides tools to typeset documents in Polish using LaTeX2e. b) Driver files: - POLAN.MF -- corresponding to ROMAN.MF - POLKAP.MF -- corresponding to CSC.MF - POLKUR.MF -- corresponding to TEXTIT.MF - POLMAT.MF -- corresponding to MATHSY.MF - POLTYT.MF -- corresponding to TITLE.MF + POLAN.MF – corresponding to ROMAN.MF + POLKAP.MF – corresponding to CSC.MF + POLKUR.MF – corresponding to TEXTIT.MF + POLMAT.MF – corresponding to MATHSY.MF + POLTYT.MF – corresponding to TITLE.MF c) Parametric files: @@ -414,20 +409,20 @@ Polish diacritical letters Usually, users access the Polish diacritical characters directly (using a one-character notation). In some applications, however, -a universal, ``device-independent'' notation may be convenient. In such +a universal, “device-independent” notation may be convenient. In such a situation one may switch on the prefix notation (command \prefixing). This command makes a slash active, and the Polish diacritical characters are represented as follows: - /a -- a with ogonek /A -- A with ogonek - /c -- c with acute accent /C -- C with acute accent - /e -- e with ogonek /E -- E with ogonek - /l -- l with cross /L -- L with cross - /n -- n with acute accent /N -- N with acute accent - /o -- o with acute accent /O -- O with acute accent - /s -- s with acute accent /S -- S with acute accent - /x -- z with acute accent /X -- Z with acute accent - /z -- z with dot accent /Z -- Z with dot accent + /a – a with ogonek /A – A with ogonek + /c – c with acute accent /C – C with acute accent + /e – e with ogonek /E – E with ogonek + /l – l with cross /L – L with cross + /n – n with acute accent /N – N with acute accent + /o – o with acute accent /O – O with acute accent + /s – s with acute accent /S – S with acute accent + /x – z with acute accent /X – Z with acute accent + /z – z with dot accent /Z – Z with dot accent Slash itself is represented by // or by the command \normalslash. @@ -440,8 +435,7 @@ Quotation marks --------------- Polish opening quote and French quotes are available as ligatures - ,, << and >> -respectively. + ,, << and >> respectively. Hyphenation ----------- @@ -477,7 +471,7 @@ indices) only in text fonts. There are no Polish characters in math italic, since such characters are never used as single-character names of variables. Special Polish less-or-equal and greater-or-equal signs (see section 3.g in -the chapter ``PL fonts'') are rendered by the macros \xleq (or \xle) and +the chapter “PL fonts”) are rendered by the macros \xleq (or \xle) and \xgeq (or \xge), respecticvely. Polish names for `tan', `cot', `tanh', `coth' are `tg', `ctg', `tgh', and @@ -527,47 +521,47 @@ The MeX package consists of the following kinds of files: Below is the complete annotated list of all the files forming the MeX package. Please note that only the complete unchanged set of files, including the documentation files, may be distributed -(see chapter ``Rules''). +(see chapter “Rules”). 1. The documentation files - MEXINFO.ENG -- the file you are reading now - MEXINFO.POL -- a similar (but more detailed) text in Polish + MEXINFO.ENG – the file you are reading now + MEXINFO.POL – a similar (but more detailed) text in Polish 2. The TeX files Macro files: ------------ - MEX.TEX -- Polish version of the PLAIN.TEX macro file - LAMEX.TEX -- Polish version of the LPLAIN.TEX macro file - MEX1.TEX -- an auxiliary file input by MeX and LaMeX - MEX2.TEX -- another auxiliary file input by MeX and LaMeX - MEXCONF.TEX -- a configuration file for MeX and LaMeX - PLHYPH.TEX -- Polish hyphenation patterns + MEX.TEX – Polish version of the PLAIN.TEX macro file + LAMEX.TEX – Polish version of the LPLAIN.TEX macro file + MEX1.TEX – an auxiliary file input by MeX and LaMeX + MEX2.TEX – another auxiliary file input by MeX and LaMeX + MEXCONF.TEX – a configuration file for MeX and LaMeX + PLHYPH.TEX – Polish hyphenation patterns Input filter files for emTeX (the TeX implementation by E. Mattes): ------------------------------------------------------------------- - MAZ2PL.PCT -- conversion table from the Mazovia to PL encoding - ISO2PL.PCT -- conversion table from the ISO 8859-2 (ISOLatin2) to PL encoding - LAT2PL.PCT -- conversion table from the IBM Latin2 (CP852) to PL encoding - WIN2PL.PCT -- conversion table from the Windows CP1250 to PL encoding - MAZ2PL.TCP, ISO2PL.TCP, LAT2PL.TCP WIN2PL.TCP -- + MAZ2PL.PCT – conversion table from the Mazovia to PL encoding + ISO2PL.PCT – conversion table from the ISO 8859-2 (ISOLatin2) to PL encoding + LAT2PL.PCT – conversion table from the IBM Latin2 (CP852) to PL encoding + WIN2PL.PCT – conversion table from the Windows CP1250 to PL encoding + MAZ2PL.TCP, ISO2PL.TCP, LAT2PL.TCP WIN2PL.TCP – ditto, the version for INITEX - MK-TCP.BAT -- batch file for translating from PCT to TCP + MK-TCP.BAT – batch file for translating from PCT to TCP The DOS system batch files for generating the MEX.FMT and LAMEX.FMT files: -------------------------------------------------------------------------- - GM-MEX.BAT -- generate MEX.FMT (with built-in Mazovia filter) - GM-LAMEX.BAT -- generate LAMEX.FMT (with built-in Mazovia filter) - GI-MEX.BAT -- generate MEX.FMT (with built-in ISO 8859-2 filter) - GI-LAMEX.BAT -- generate LAMEX.FMT (with built-in ISO 8859-2 filter) - GL-MEX.BAT -- generate MEX.FMT (with built-in IBM Latin 2 filter) - GL-LAMEX.BAT -- generate LAMEX.FMT (with built-in IBM Latin 2 filter) - GW-MEX.BAT -- generate MEX.FMT (with built-in CP1250 filter) - GW-LAMEX.BAT -- generate LAMEX.FMT (with built-in CP1250 filter) + GM-MEX.BAT – generate MEX.FMT (with built-in Mazovia filter) + GM-LAMEX.BAT – generate LAMEX.FMT (with built-in Mazovia filter) + GI-MEX.BAT – generate MEX.FMT (with built-in ISO 8859-2 filter) + GI-LAMEX.BAT – generate LAMEX.FMT (with built-in ISO 8859-2 filter) + GL-MEX.BAT – generate MEX.FMT (with built-in IBM Latin 2 filter) + GL-LAMEX.BAT – generate LAMEX.FMT (with built-in IBM Latin 2 filter) + GW-MEX.BAT – generate MEX.FMT (with built-in CP1250 filter) + GW-LAMEX.BAT – generate LAMEX.FMT (with built-in CP1250 filter) Additional style files for LaMeX @@ -589,16 +583,15 @@ Listing all of them is impossible. Nevertheless, we would like to express particularly warm thanks to the following persons: Andrzej Blikle - W\l{}odzimierz Bzyl - Jacek Leszczy\l{}owski - Marian \L{}akomy - W\l{}odzimierz J. Martin + Włodzimierz Bzyl + Jacek Leszczyłowski + Marian Łakomy + Włodzimierz J. Martin Frank Mittelbach - Gra\.zyna Nowak + Grażyna Nowak Andrzej Odyniec Piotr Pianowski Tomasz Przechlewski - Stanis\l{}aw Szczyci\'nski + Stanisław Szczyciński Roman Tomaszewski - Stanis\l{}aw Wawrykiewicz - + Stanisław Wawrykiewicz diff --git a/Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.pol b/Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.pol index 0e132aba19a..8364c0c7385 100644 --- a/Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.pol +++ b/Master/texmf-dist/doc/mex/base/mexinfo.pol @@ -1,718 +1,707 @@ -%% Plik w notacji prefiksowej (/a/c/e/l/n/o/s/x/z /A/C/E/L/N/O/S/X/Z, //) -%% konwersja na dowolny ,,standard'' polskich liter patrz programy w: -%% ftp://ftp.gust.org.pl/pub/TeX/tools/PL-konwertery/ ---------------------------------------------------------------------------- -MEXINFO.POL: plik informacyjny opisuj/acy pakiet MeX 1.05, 18 grudnia 1993 r. -niewielkie zmiany w dokumentacjach: 8 listopada 1997 r. +MEXINFO.POL: plik informacyjny opisujący pakiet MeX 1.05, 18 grudnia 1993 r. + +Niewielkie zmiany w dokumentacjach: 8 listopada 1997 r. + +Zmiany w sekcjach Zasady rozpowszechniania i Jak kontaktować się z autorami +oraz przekodowanie pliku do UTF-8: 30 marca 2020 r. ---------------------------------------------------------------------------- Co to jest MeX? =============== -MeX jest pakietem plik/ow do TeX-a i METAFONT-a. -TeX jest systemem sk/ladu drukarskiego, a METAFONT jest systemem -do generowania font/ow; oba zosta/ly stworzone przez prof. Donalda E. Knutha. +MeX jest pakietem plików do TeX-a i METAFONT-a. +TeX jest systemem składu drukarskiego, a METAFONT jest systemem +do generowania fontów; oba zostały stworzone przez prof. Donalda E. Knutha. -Wi/ekszo/s/c u/zytkownik/ow TeX-a wykorzystuje go wraz ze standardowym -oprogramowaniem: z pakietami makr o nazwach PLAIN oraz LaTeX. (Pakiety -makr s/a te/z nazywane ,,formatami''.) MeX jest adaptacj/a format/ow PLAIN -i LaTeX (v.209) do sk/ladu w j/ezyku polskim z uwzgl/ednieniem polskich -zwyczaj/ow drukarskich. +Większość użytkowników TeX-a wykorzystuje go wraz ze standardowym +oprogramowaniem: z pakietami makr o nazwach PLAIN oraz LaTeX. (Pakiety +makr są też nazywane „formatami”.) MeX jest adaptacją formatów PLAIN +i LaTeX (v.209) do składu w języku polskim z uwzględnieniem polskich +zwyczajów drukarskich. -Pakiet MeX sk/lada si/e z: +Pakiet MeX składa się z: - -- font/ow (w postaci /xr/od/lowych plik/ow METAFONT-owych) - zawieraj/acych polskie znaki diakrytyczne i dodatkowe u/zywane - w j/ezyku polskim znaki cudzys/low/ow - -- regu/l dzielenia wyraz/ow w j/ezyku polskim - -- plik/ow makr TeX-owych (w wersji /xr/od/lowej), zwanych MeX i LaMeX, - umo/zliwiaj/acych sk/lad tekst/ow w j/ezyku polskim. + – fontów (w postaci źródłowych plików METAFONT-owych) + zawierających polskie znaki diakrytyczne i dodatkowe używane + w języku polskim znaki cudzysłowów + – reguł dzielenia wyrazów w języku polskim + – plików makr TeX-owych (w wersji źródłowej), zwanych MeX i LaMeX, + umożliwiających skład tekstów w języku polskim. Autorzy ======= Fonty: - Bogus/law Jackowski (BJ) i Marek Ry/cko (MR), + Bogusław Jackowski (BJ) i Marek Ryćko (MR), konsultacja: Roman Tomaszewski -Formaty MeX i LaMeX (polska wersja pakiet/ow makr PLAIN i LaTeX209): +Formaty MeX i LaMeX (polska wersja pakietów makr PLAIN i LaTeX209): MR & BJ. -Polskie wzorce dzielenia wyraz/ow: - Hanna Ko/lodziejska (HK), +Polskie wzorce dzielenia wyrazów: + Hanna Kołodziejska (HK), BJ & MR. - (Patrz ,,Historia powstania pakietu MeX'') + (Patrz „Historia powstania pakietu MeX”) Zasady rozpowszechniania ======================== -MeX jest dobrem wsp/olnym (ang. ,,public domain''). - -Pakiet MeX mo/ze by/c rozpowszechniany wy/l/acznie w niezmienionej postaci -i w komplecie zawieraj/acym wszystkie sk/ladaj/ace si/e na/n pliki (patrz -rozdzia/ly ,,Pliki'' oraz ,,Fonty PL''). W szczeg/olno/sci musz/a -znajdowa/c si/e w nim niezmienione pliki MEXINFO.ENG i MEXINFO.POL. +MeX jest dobrem wspólnym (ang. „public domain”). -Rozpowszechnianie pakietu MeX jest dozwolone, a nawet wskazane. -Musi by/c jednak zachowany jeden z nast/epuj/acych warunk/ow: - 1. albo rozpowszechnianie jest bezp/latne - 2. albo rozpowszechnianie jest p/latne i w/owczas: - a) mo/zna pobra/c jedynie op/lat/e manipulacyjn/a na pokrycie koszt/ow - dystrybucji jasno stwierdzaj/ac, /ze nie jest to op/lata za produkt - ani za licencj/e do jego u/zywania, - b) op/lata manipulacyjna za udost/epnienie jednej dyskietki - nie mo/ze przekroczy/c ceny tej dyskietki. +Pakiet MeX nie podlega gwarancji żadnego rodzaju. Autorzy nie ponoszą +odpowiedzialności za konsekwencje jego używania. -Pakiet MeX nie podlega gwarancji /zadnego rodzaju. Autorzy nie ponosz/a -odpowiedzialno/sci za konsekwencje jego u/zywania. +Ponadto użytkownik musi stosować się do określonych przez +D. E. Knutha reguł dotyczących wykorzystania TeX-a, METAFONT-a +i związanego z nimi oprogramowania. -Ponadto u/zytkownik musi stosowa/c si/e do okre/slonych przez -D. E. Knutha regu/l dotycz/acych wykorzystania TeX-a, METAFONT-a -i zwi/azanego z nimi oprogramowania. - -Jak kontaktowa/c si/e z autorami +Jak kontaktować się z autorami ============================== -Korespondencj/e do autor/ow mo/zna kierowa/c poprzez -Polsk/a Grup/e U/zytkownik/ow Systemu TeX ,,GUST''. +Korespondencję do autorów można kierować poprzez +Polską Grupę Użytkowników Systemu TeX – GUST. -Bie/z/acy adres GUST-u: +Bieżący adres GUST-u: -Polska Grupa U\.zytkownik\'ow Systemu TeX ,,GUST'' -Instytut Matematyki Uniwersytetu Gda\'nskiego -ul. Wita Stwosza 57 -80-952 Gda\'nsk +Polska Grupa Użytkowników Systemu TeX – GUST +Pl. Rapackiego 1 +80-952 Gdańsk POLAND http://www.gust.org.pl -Wszelkie uwagi dotycz/ace pakietu MeX s/a mile widziane. +Wszelkie uwagi dotyczące pakietu MeX są mile widziane. Historia powstania pakietu MeX ============================== -Pakiet MeX powsta/l w firmie ,,MacroSoft'' Sp. z o. o. w Warszawie. +Pakiet MeX powstał w firmie „MacroSoft” Sp. z o. o. w Warszawie. -Powsta/l na bazie poprzedniej polskiej adaptacji TeX-a, nosz/acej nazw/e -LeX. Sk/lada/ly si/e na ni/a pliki makr oraz rodzina font/ow P1. BJ & MR, -autorzy LeX-a, pracowali nad t/a wersj/a od listopada 1987 do grudnia 1989. -MeX jest udoskonalon/a wersj/a LeX-a, wykorzystuj/ac/a nowe mo/zliwo/sci +Powstał na bazie poprzedniej polskiej adaptacji TeX-a, noszącej nazwę +LeX. Składały się na nią pliki makr oraz rodzina fontów P1. BJ & MR, +autorzy LeX-a, pracowali nad tą wersją od listopada 1987 do grudnia 1989. +MeX jest udoskonaloną wersją LeX-a, wykorzystującą nowe możliwości TeX-a 3.x. -Zestaw wzorc/ow, zawieraj/acy regu/ly dzielenia polskich wyraz/ow -wykorzystany w formacie LeX zosta/l zaprojektowany i utworzony +Zestaw wzorców, zawierający reguły dzielenia polskich wyrazów +wykorzystany w formacie LeX został zaprojektowany i utworzony przez HK w 1987, a przystosowany do formatu LeX, przetestowany -i uzupe/lniony -- przez BJ & MR w latach 1987--1989. +i uzupełniony – przez BJ & MR w latach 1987–1989. -W firmie ,,MacroSoft'' Sp. z o. o. zosta/ly wykonane nast/epuj/ace prace: +W firmie „MacroSoft” Sp. z o. o. zostały wykonane następujące prace: - -- udoskonalenie regu/l dzielenia wyraz/ow i dostosowanie ich do nowych - mo/zliwo/sci TeX-a 3.x -- HK, lipiec--sierpie/n 1991 + – udoskonalenie reguł dzielenia wyrazów i dostosowanie ich do nowych + możliwości TeX-a 3.x – HK, lipiec–sierpień 1991 - -- przej/scie od formatu LeX, wersja 1.75, do formatu MeX, wersja 1.01, - oraz od font/ow P1 do font/ow PL, wersja 1.01 -- BJ & MR, - pa/xdziernik 1991--luty 1992. + – przejście od formatu LeX, wersja 1.75, do formatu MeX, wersja 1.01, + oraz od fontów P1 do fontów PL, wersja 1.01 – BJ & MR, + październik 1991–luty 1992. -Autorzy dzi/ekuj/a firmie ,,MacroSoft'' za zapewnienie warunk/ow -umo/zliwiaj/acych wykonanie tych prac. +Autorzy dziękują firmie „MacroSoft” za zapewnienie warunków +umożliwiających wykonanie tych prac. -Wa/zniejsze zmiany od czasu powstania pakietu MeX 1.01 +Ważniejsze zmiany od czasu powstania pakietu MeX 1.01 ===================================================== Wersja 1.03, 18 grudnia 1992 r.: - -- wyeliminowano przykry b/l/ad z nieprawid/lowym zachowaniem makra - \notin i makr pokrewnych (przepraszamy -- BJ & MR); - -- dodano makra \emulateplain i \emulateLaTeX s/lu/z/ace do emulacji - format/ow plain i LaTeX209 odpowiednio wewn/atrz format/ow MeX + – wyeliminowano przykry błąd z nieprawidłowym zachowaniem makra + \notin i makr pokrewnych (przepraszamy – BJ & MR); + – dodano makra \emulateplain i \emulateLaTeX służące do emulacji + formatów plain i LaTeX209 odpowiednio wewnątrz formatów MeX i LaMeX; - -- poprawiono dyskretyzacj/e niekt/orych polskich znak/ow; - -- zmieniono kolejno/s/c czytania plik/ow w programach METAFONT-owych, - tak aby nie by/lo konieczne tworzenie formatu CM.BAS; - -- dokonano kilku innych, kosmetycznych zmian, g/l/ownie w komentarzach. + – poprawiono dyskretyzację niektórych polskich znaków; + – zmieniono kolejność czytania plików w programach METAFONT-owych, + tak aby nie było konieczne tworzenie formatu CM.BAS; + – dokonano kilku innych, kosmetycznych zmian, głównie w komentarzach. Wersja 1.05, 18 grudnia 1993 r.: - -- wyeliminowano b/l/ad (przepraszamy -- BJ & MR), wskutek kt/orego - niekt/ore znaki mia/ly przypisan/a nieprawid/low/a kategori/e, - mianowicie zbyt wiele znak/ow mia/lo kategori/e ,,litera'' - (\catcode=11); powodowa/lo to m. in., /ze w akcentowanym s/lowie - ,,r\^^Dole'' sygnalizowany by/l b/l/ad ,,nieznany symbol kontrolny - \^^Dole'', podczas gdy wszystko by/loby dobrze, gdyby znak ^^D - nie mia/l kategorii ,,litera''; obecnie (na pocz/atku pracy MeX-a - lub LaMeX-a) znaki o kodach 0--127 maj/a kategorie dok/ladnie takie - same, jak w odpowiednich formatach angielskich, natomiast w/sr/od - znak/ow o kodach powy/zej 127 obowi/azuje nast/epuj/aca zasada: - znaki o kodach odpowiadaj/acych pozycjom polskich znak/ow - diakrytycznych w uk/ladzie PL maj/a kategori/e ,,litera'', - pozosta/le znaki maj/a kategori/e ,,inny'' (\catcode=12); - -- pliki MFJ, jako zwi/azane z instalacj/a em-TeX-ow/a, zosta/ly + – wyeliminowano błąd (przepraszamy – BJ & MR), wskutek którego + niektóre znaki miały przypisaną nieprawidłową kategorię, + mianowicie zbyt wiele znaków miało kategorię „litera” + (\catcode=11); powodowało to m. in., że w akcentowanym słowie + „r\^^Dole” sygnalizowany był błąd „nieznany symbol kontrolny + \^^Dole”, podczas gdy wszystko byłoby dobrze, gdyby znak ^^D + nie miał kategorii „litera”; obecnie (na początku pracy MeX-a + lub LaMeX-a) znaki o kodach 0–127 mają kategorie dokładnie takie + same, jak w odpowiednich formatach angielskich, natomiast wśród + znaków o kodach powyżej 127 obowiązuje następująca zasada: + znaki o kodach odpowiadających pozycjom polskich znaków + diakrytycznych w układzie PL mają kategorię „litera”, + pozostałe znaki mają kategorię „inny” (\catcode=12); + – pliki MFJ, jako związane z instalacją em-TeX-ową, zostały umieszczone razem z plikami instalacyjnymi dla em-TeX-a - (plik GPLMODES.MFJ zosta/l dostosowany do nowych wersji sterownik/ow + (plik GPLMODES.MFJ został dostosowany do nowych wersji sterowników Eberharda Matesa); - pozosta/le pliki METAFONT-owe nie uleg/ly /zadnym zmianom - i zachowa/ly dotychczasowy numer wersji (1.03); - -- zrezygnowano z pakowania plik/ow do cel/ow dystrybucyjnych; - w zwi/azku z tym nie ma potrzeby do/l/aczania programu LHa + pozostałe pliki METAFONT-owe nie uległy żadnym zmianom + i zachowały dotychczasowy numer wersji (1.03); + – zrezygnowano z pakowania plików do celów dystrybucyjnych; + w związku z tym nie ma potrzeby dołączania programu LHa do zestawu dystrybucyjnego MeX-a. +Wersja 1.05a, 30 marca 2020 r.: + – Wyczyszczono informacje licencyjne w pakiecie: nie powinno być + wątpliwości że pakiet jest udostępniany pod licencją Knutha. + – W wielu plikach kodowanie tekstów/komentarzy zamieniono na UTF-8 -Instalacja format/ow MeX i LaMeX +Instalacja formatów MeX i LaMeX ================================ -Do rozpocz/ecia pracy z polsk/a wersj/a format/ow PLAIN oraz LaTeX (v.209) -niezb/edne jest utworzenie za pomoc/a wersji inicjalizacyjnej programu TeX -(INITEX) plik/ow MEX.FMT i LAMEX.FMT i umieszczenie ich w odpowiednim -miejscu zale/znym od u/zytego systemu operacyjnego i od implementacji TeX-a. -W plikach FMT zapami/etane s/a w skondensowanej postaci makra oraz regu/ly -przenoszenia wyraz/ow. +Do rozpoczęcia pracy z polską wersją formatów PLAIN oraz LaTeX (v.209) +niezbędne jest utworzenie za pomocą wersji inicjalizacyjnej programu TeX +(INITEX) plików MEX.FMT i LAMEX.FMT i umieszczenie ich w odpowiednim +miejscu zależnym od użytego systemu operacyjnego i od implementacji TeX-a. +W plikach FMT zapamiętane są w skondensowanej postaci makra oraz reguły +przenoszenia wyrazów. -Przed utworzeniem plik/ow MEX.FMT i LAMEX.FMT u/zytkownik powinien -przygotowa/c w miejscu dost/epnym dla TeX-a, np. w bie/z/acym katalogu, -zestaw plik/ow /xr/od/lowych: +Przed utworzeniem plików MEX.FMT i LAMEX.FMT użytkownik powinien +przygotować w miejscu dostępnym dla TeX-a, np. w bieżącym katalogu, +zestaw plików źródłowych: MEX.TEX, LAMEX.TEX, MEX1.TEX, MEX2.TEX, MEXCONF.TEX, PLHYPH.TEX -oraz /xr/od/lowe wersje oryginalnych format/ow angielskoj/ezycznych +oraz źródłowe wersje oryginalnych formatów angielskojęzycznych przystosowanych do TeX-a 3.x, tj.: PLAIN.TEX, LATEX.TEX, LPLAIN.TEX, LFONTS.TEX, HYPHEN.TEX. -(Pliki PLAIN.TEX i LFONTS.TEX zawieraj/a mi/edzy innymi list/e font/ow -wykorzystywanych przez angielskoj/ezyczne wersje format/ow PLAIN i LaTeX -(v.209). W typowych wersjach plik/ow PLAIN.TEX i LFONTS.TEX wi/ekszo/s/c -font/ow ma nazwy rozpoczynaj/acych si/e od ,,cm''. W czasie generacji -plik/ow MEX.FMT i LAMEX.FMT przedrostek ,,cm'' zamieniany jest -automatyczne na ,,pl'' -- nie myli/c z ,,p1'' -- i do plik/ow FMT s/a -wbudowywane informacje o fontach PL. Plik/ow z fontami CM mo/ze w tym -czasie w og/ole nie by/c w pami/eci.) +(Pliki PLAIN.TEX i LFONTS.TEX zawierają między innymi listę fontów +wykorzystywanych przez angielskojęzyczne wersje formatów PLAIN i LaTeX +(v.209). W typowych wersjach plików PLAIN.TEX i LFONTS.TEX większość +fontów ma nazwy rozpoczynających się od „cm”. W czasie generacji +plików MEX.FMT i LAMEX.FMT przedrostek „cm” zamieniany jest +automatyczne na „pl” – nie mylić z „p1” – i do plików FMT są +wbudowywane informacje o fontach PL. Plików z fontami CM może w tym +czasie w ogóle nie być w pamięci.) -Spos/ob generowania plik/ow FMT zale/zy od systemu operacyjnego i od +Sposób generowania plików FMT zależy od systemu operacyjnego i od implementacji TeX-a. -Wi/ekszo/s/c najnowszych implementacji TeX-a, w tym emTeX (autorstwa -Eberharda Mattesa), ma mo/zliwo/s/c automatycznej zamiany kod/ow znak/ow -czytanych z pliku na kody wewn/etrzne TeX-a. Pozwala to na wykorzystanie -pe/lni mo/zliwo/sci TeX-a przy jednoczesnym uniezale/znieniu si/e od sposobu +Większość najnowszych implementacji TeX-a, w tym emTeX (autorstwa +Eberharda Mattesa), ma możliwość automatycznej zamiany kodów znaków +czytanych z pliku na kody wewnętrzne TeX-a. Pozwala to na wykorzystanie +pełni możliwości TeX-a przy jednoczesnym uniezależnieniu się od sposobu kodowania polskich liter w danej instalacji komputera. -W pakiecie MeX znajduj/a si/e pliki wsadowe (ang. batch files) s/lu/z/ace do -generowania plik/ow FMT pod kontrol/a systemu operacyjnego MS-DOS przy -u/zyciu emTeX-a (np. TEX386.EXE). Pliki te wykorzystuj/a tabele konwersji -zapisane w postaci /xr/od/lowej w plikach MAZ2PL.PCT, ISO2PL.PCT, LAT2PL.PCT -i WIN2PL.PCT a w postaci przygotowanej do pracy z INITEX-em w plikach -MAZ2PL.TCP, ISO2PL.TCP, LAT2PL.TCP i WIN2PL.TCP. (Pliki TCP powstaj/a -z plik/ow PCT po wykonaniu komendy MK-TCP.BAT.) +W pakiecie MeX znajdują się pliki wsadowe (ang. batch files) służące do +generowania plików FMT pod kontrolą systemu operacyjnego MS-DOS przy +użyciu emTeX-a (np. TEX386.EXE). Pliki te wykorzystują tabele konwersji +zapisane w postaci źródłowej w plikach MAZ2PL.PCT, ISO2PL.PCT, LAT2PL.PCT +i WIN2PL.PCT a w postaci przygotowanej do pracy z INITEX-em w plikach +MAZ2PL.TCP, ISO2PL.TCP, LAT2PL.TCP i WIN2PL.TCP. (Pliki TCP powstają +z plików PCT po wykonaniu komendy MK-TCP.BAT.) -Je/sli u/zytkownik wykorzystuje kodowanie polskich liter w systemie Mazovia, -powinien utworzy/c pliki FMT za pomoc/a GM-MEX.BAT (generowanie MEX.FMT) +Jeśli użytkownik wykorzystuje kodowanie polskich liter w systemie Mazovia, +powinien utworzyć pliki FMT za pomocą GM-MEX.BAT (generowanie MEX.FMT) oraz GM-LAMEX.BAT (generowanie LAMEX.FMT) i odpowiednio: -kodowanie w ISO8859-2 (ISO LAtin2) -- GI-MEX.BAT oraz GI-LAMEX.BAT. -kodowanie w Latin 2 (CP852) -- GL-MEX.BAT oraz GL-LAMEX.BAT. -kodowanie w Windows (CP1250) -- GW-MEX.BAT oraz GW-LAMEX.BAT. +kodowanie w ISO8859-2 (ISO LAtin2) – GI-MEX.BAT oraz GI-LAMEX.BAT. +kodowanie w Latin 2 (CP852) – GL-MEX.BAT oraz GL-LAMEX.BAT. +kodowanie w Windows (CP1250) – GW-MEX.BAT oraz GW-LAMEX.BAT. -Utworzone w ten spos/ob pliki FMT nale/zy przenie/s/c do odpowiednich +Utworzone w ten sposób pliki FMT należy przenieść do odpowiednich kartotek. -Konfigurowanie format/ow +Konfigurowanie formatów ----------------------- -W momencie rozpocz/ecia pracy ze standardow/a konfiguracj/a format/ow MeX -i LaMeX obowi/azuj/a nast/epuj/ace zasady opisane w pliku MEXCONF.TEX: - - 1. bie/z/acym j/ezykiem jest j/ezyk polski, - 2. stosowanym uk/ladem polskich znak/ow diakrytycznych w fontach - jest uk/lad PL (nie myli/c ze sposobem kodowania znak/ow - w plikach wej/sciowych), - 3. obowi/azuj/acym sposobem notacji polskich znak/ow w plikach wej/sciowych - jest notacja jednoznakowa (bezprefiksowa) -- zwykle jest to - Mazovia lub Latin 2, zale/znie od stosowanej tabeli konwersji - znak/ow wej/sciowych, - 4. obowi/azuj/acym sposobem spacjowania po znakach przestankowych jest - \frenchspacing, tzn. wielko/s/c odst/ep/ow mi/edzywyrazowych nie zale/zy - od tego jaki znak poprzedza odst/ep. - -U/zytkownik mo/ze zmieni/c te zasady modyfikuj/ac plik MEXCONF.TEX +W momencie rozpoczęcia pracy ze standardową konfiguracją formatów MeX +i LaMeX obowiązują następujące zasady opisane w pliku MEXCONF.TEX: + + 1. bieżącym językiem jest język polski, + 2. stosowanym układem polskich znaków diakrytycznych w fontach + jest układ PL (nie mylić ze sposobem kodowania znaków + w plikach wejściowych), + 3. obowiązującym sposobem notacji polskich znaków w plikach wejściowych + jest notacja jednoznakowa (bezprefiksowa) – zwykle jest to + Mazovia lub Latin 2, zależnie od stosowanej tabeli konwersji + znaków wejściowych, + 4. obowiązującym sposobem spacjowania po znakach przestankowych jest + \frenchspacing, tzn. wielkość odstępów międzywyrazowych nie zależy + od tego jaki znak poprzedza odstęp. + +Użytkownik może zmienić te zasady modyfikując plik MEXCONF.TEX (p. informacje zawarte w tym pliku). -Podr/ecznik U/zytkownika pakietu MeX +Podręcznik Użytkownika pakietu MeX ================================== Polskie znaki diakrytyczne -------------------------- -W standardowej konfiguracji format/ow MeX i LaMeX polskie znaki diakrytyczne -zapisywane s/a jako zwyk/le znaki o kodach zale/znych od standardu +W standardowej konfiguracji formatów MeX i LaMeX polskie znaki diakrytyczne +zapisywane są jako zwykłe znaki o kodach zależnych od standardu stosowanego na danym komputerze (zwykle Mazovia lub Latin 2). Pozwala to na -bardzo wygodne sk/ladanie tekst/ow z u/zyciem TeX-a: polskie litery widoczne -s/a na ekranie w trakcie przygotowywania tekstu, ponadto mo/zliwe jest -definiowanie polskich komend TeX-owych, jak np. \/swiat/lo, \/slad, -\/z/o/l/c, itp. - -Niezale/znie od standardu kodowania polskich znak/ow mo/zliwe jest -w formatach MeX i LaMeX w/l/aczenie za pomoc/a komendy \prefixing tzw. -notacji prefiksowej. (Notacj/e bezprefiksow/a, obowi/azuj/aca na pocz/atku -przetwarzania ka/zdego dokumentu, przywraca komenda \nonprefixing.) - -W notacji prefiksowej specyficznie polska litera, taka jak ,,/a'', ,,/s'' -czy ,,/l'' zapisywana jest w pliku danych dla MeX-a za pomoc/a dw/och -znak/ow, z kt/orych pierwszy to znak ,,//'' (,,ciach'', ang. slash). Litery - /a /c /e /l /n /o /s /x /z /A /C /E /L /N /O /S /X /Z -zapisywane s/a odpowiednio jako: - //a //c //e //l //n //o //s //x //z //A //C //E //L //N //O //S //X //Z - -Poniewa/z znak // zosta/l w notacji prefiksowej wykorzystany do oznaczania -polskich liter, konieczna jest dodatkowa konwencja notacyjna pozwalaj/aca -uzyska/c w druku symbol ,,ciach''. W MeX-u przyj/eto naturaln/a zasad/e -reprezentowania znaku ,,ciach'' poprzez //// (2 znaki ,,ciach''). Mo/zna -r/ownie/z u/zywa/c komendy \normalslash. - -Nale/zy zwr/oci/c uwag/e, /ze oznaczenie //z, kt/ore mog/loby reprezentowa/c -albo ,,/z'' albo ,,/x'', zdecydowano przypisa/c literze ,,/z'' jako znacznie -cz/e/sciej u/zywanej (w bie/z/acym zdaniu u/zyta zosta/la pi/e/c razy, nie -licz/ac cytat/ow). Litera ,,/x'' jest zapisywana w postaci //x, poniewa/z -klawisz ,,X'' zwykle s/asiaduje z klawiszem ,,Z'' i jest rzadko u/zywany -w j/ezyku polskim. +bardzo wygodne składanie tekstów z użyciem TeX-a: polskie litery widoczne +są na ekranie w trakcie przygotowywania tekstu, ponadto możliwe jest +definiowanie polskich komend TeX-owych, jak np. \światło, \ślad, +\żółć, itp. + +Niezależnie od standardu kodowania polskich znaków możliwe jest +w formatach MeX i LaMeX włączenie za pomocą komendy \prefixing tzw. +notacji prefiksowej. (Notację bezprefiksową, obowiązująca na początku +przetwarzania każdego dokumentu, przywraca komenda \nonprefixing.) + +W notacji prefiksowej specyficznie polska litera, taka jak „ą”, „ś” +czy „ł” zapisywana jest w pliku danych dla MeX-a za pomocą dwóch +znaków, z których pierwszy to znak „/” („ciach”, ang. slash). Litery + ą ć ę ł ń ó ś ź ż Ą Ć Ę Ł Ń Ó Ś Ź Ż +zapisywane są odpowiednio jako: + /a /c /e /l /n /o /s /x /z /A /C /E /L /N /O /S /X /Z + +Ponieważ znak / został w notacji prefiksowej wykorzystany do oznaczania +polskich liter, konieczna jest dodatkowa konwencja notacyjna pozwalająca +uzyskać w druku symbol „ciach”. W MeX-u przyjęto naturalną zasadę +reprezentowania znaku „ciach” poprzez // (2 znaki „ciach”). Można +również używać komendy \normalslash. + +Należy zwrócić uwagę, że oznaczenie /z, które mogłoby reprezentować +albo „ż” albo „ź”, zdecydowano przypisać literze „ż” jako znacznie +częściej używanej (w bieżącym zdaniu użyta została pięć razy, nie +licząc cytatów). Litera „ź” jest zapisywana w postaci /x, ponieważ +klawisz „X” zwykle sąsiaduje z klawiszem „Z” i jest rzadko używany +w języku polskim. UWAGI: -1. Podczas obowi/azywania notacji prefiksowej znak ,,//'' jest znakiem - aktywnym (kategoria 13). /Swiadomie zrezygnowano ze stosowanego niekiedy - sposobu uzyskiwania znak/ow diakrytycznych poprzez ligatury. +1. Podczas obowiązywania notacji prefiksowej znak „/” jest znakiem + aktywnym (kategoria 13). Świadomie zrezygnowano ze stosowanego niekiedy + sposobu uzyskiwania znaków diakrytycznych poprzez ligatury. -2. Nale/zy pami/eta/c, /ze w czasie pisania do pliku za pomoc/a komendy - \write makra s/a rozwijane. Dotyczy to w szczeg/olno/sci makra ,,//'' - i trzeba na to zwraca/c uwag/e przy pisaniu do plik/ow, kt/ore maj/a - by/c potem czytane przez TeX-a. Format LaMeX automatycznie przejmuje - kontrol/e nad odpowiednim pisaniem i czytaniem standardowych plik/ow - pomocniczych (np. pliku ze spisem tre/sci). +2. Należy pamiętać, że w czasie pisania do pliku za pomocą komendy + \write makra są rozwijane. Dotyczy to w szczególności makra „/” + i trzeba na to zwracać uwagę przy pisaniu do plików, które mają + być potem czytane przez TeX-a. Format LaMeX automatycznie przejmuje + kontrolę nad odpowiednim pisaniem i czytaniem standardowych plików + pomocniczych (np. pliku ze spisem treści). -Cudzys/lowy +Cudzysłowy ---------- -``Anglosaski'' spos/ob pisania cudzys/low/ow jest niezgodny z polskimi -zwyczajami. Polski cudzys/l/ow otwieraj/acy znajduje si/e na wysoko/sci -linii bazowej pisma i ma kszta/lt zbli/zony do dw/och przecink/ow. - -Formaty MeX i LaMeX oraz fonty PL zosta/ly tak skonstruowane, /ze polski -cudzys/l/ow otwieraj/acy zapisuje si/e w pliku danych wej/sciowych jako dwa -przecinki, a cudzys/l/ow zamykaj/acy (podobnie jak w j/ezyku angielskim) jako -dwa apostrofy. To s/a w/la/snie ,,polskie'' cudzys/lowy. - -Niekiedy w j/ezyku polskim u/zywany jest te/z drugi rodzaj cudzys/low/ow, -tzw. cudzys/lowy <<francuskie>>. Lewy francuski cudzys/l/ow oznaczany -jest dwoma znakami mniejszo/sci, a prawy dwoma znakami wi/ekszo/sci. - -Przy zamianie znak/ow ,, '' << i >> na odpowiednie cudzys/lowy wykorzystywany -jest TeX-owy mechanizm ligatur. Informacje o ligaturach wbudowane s/a do -font/ow PL. W zestawie font/ow PL fonty stosowane do sk/ladu formu/l -matematycznych oraz fonty nieproporcjonalne (np. w/l/aczane komend/a \tt) nie -zawieraj/a jednak mechanizmu tworzenia ligatur zwi/azanych z cudzys/lowami. -Cudzys/lowy mo/zna wtedy pisa/c poprzez u/zycie komend \plqq, \prqq, \flqq -oraz \frqq (\plqq i \prqq oznaczaj/a odpowiednio lewe i prawe polskie -cudzys/lowy, \flqq i \frqq oznaczaj/a odpowiednio lewe i prawe francuskie -cudzys/lowy). - -Dzielenie wyraz/ow +“Anglosaski” sposób pisania cudzysłowów jest niezgodny z polskimi +zwyczajami. Polski cudzysłów otwierający znajduje się na wysokości +linii bazowej pisma i ma kształt zbliżony do dwóch przecinków. + +Formaty MeX i LaMeX oraz fonty PL zostały tak skonstruowane, że polski +cudzysłów otwierający zapisuje się w pliku danych wejściowych jako dwa +przecinki, a cudzysłów zamykający (podobnie jak w języku angielskim) jako +dwa apostrofy. To są właśnie „polskie” cudzysłowy. + +Niekiedy w języku polskim używany jest też drugi rodzaj cudzysłowów, +tzw. cudzysłowy «francuskie». Lewy francuski cudzysłów oznaczany +jest dwoma znakami mniejszości, a prawy dwoma znakami większości. + +Przy zamianie znaków ,, '' << i >> na odpowiednie cudzysłowy wykorzystywany +jest TeX-owy mechanizm ligatur. Informacje o ligaturach wbudowane są do +fontów PL. W zestawie fontów PL fonty stosowane do składu formuł +matematycznych oraz fonty nieproporcjonalne (np. włączane komendą \tt) nie +zawierają jednak mechanizmu tworzenia ligatur związanych z cudzysłowami. +Cudzysłowy można wtedy pisać poprzez użycie komend \plqq, \prqq, \flqq +oraz \frqq (\plqq i \prqq oznaczają odpowiednio lewe i prawe polskie +cudzysłowy, \flqq i \frqq oznaczają odpowiednio lewe i prawe francuskie +cudzysłowy). + +Dzielenie wyrazów ----------------- -Z punktu widzenia TeX-a zasady dzielenia wyraz/ow zale/z/a zar/owno od -j/ezyka, jak te/z od uk/ladu liter w bie/z/acym foncie. W zwi/azku z tym dla -TeX-a istnieje kilka ,,j/ezyk/ow polskich''. W konsekwencji je/sli -u/zytkownik prze/l/acza si/e na font o innym uk/ladzie (innych kodach) -polskich znak/ow diakrytycznych, to towarzyszy/c temu powinno prze/l/aczenie -TeX-a na inne regu/ly przenoszenia wyraz/ow. - -Pakiet MeX przygotowany jest do pracy z fontami w uk/ladzie PL jako -podstawowymi oraz dodatkowo z fontami zawieraj/acymi polskie litery -w po/lo/zeniach zgodnych z kodem Mazovia, Latin 2 oraz P1. - -Podczas tworzenia plik/ow MEX.FMT i LAMEX.FMT standardowo wbudowywane s/a -regu/ly przenoszenia wyraz/ow: - a) w j/ezyku angielskim, - b) w j/ezyku polskim dla u/zytkownik/ow stosuj/acych fonty w uk/ladzie PL. - -U/zytkownik, zale/znie od wielko/sci dost/epnej pami/eci, mo/ze wbudowa/c do -formatu regu/ly przenoszenia dla innych uk/lad/ow polskich font/ow. Wystarczy -w tym celu dokona/c prostej modyfikacji pliku konfiguracyjnego MEXCONF.TEX. -Odpowiednie makra formatu MeX lub LaMeX automatycznie przeczytaj/a -odpowiedni/a liczb/e razy ten sam plik zawieraj/acy polskie regu/ly -przenoszenia (PLHYPH.TEX), za ka/zdym razem interpretuj/ac go w inny spos/ob. - -Zale/znie od informacji wpisanych w pliku MEXCONF.TEX podczas generowania -plik/ow FMT, w czasie p/o/xniejszego sk/ladania tekst/ow, przy zmianie -uk/ladu fontu z polskimi znakami diakrytycznymi MeX (lub LaMeX) b/edzie -w/l/acza/l b/ad/x ZAKAZ przenoszenia wyraz/ow (je/sli odpowiednie wzorce nie -zosta/ly wbudowane) b/ad/x regu/ly przenoszenia odpowiednie dla tego uk/ladu. - -Polskie regu/ly ortograficzne zalecaj/a by wyrazy /l/aczone, takie jak np. -,,d/zentelmen-w/lamywacz'', przenosi/c w nast/epuj/acy spos/ob: - d/zentelmen- - -w/lamywacz. -Dozwolony jest oczywi/scie podzia/l wewn/atrz pierwszego b/ad/x drugiego -cz/lonu wyrazu, np. - d/zen- - telmen-w/lamywacz. - -W j/ezyku angielskim nie powtarza si/e /l/acznika na pocz/atku drugiego -wiersza. Z tego powodu w polskiej wersji zosta/la wprowadzona komenda \=, -kt/ora u/zyta w miejsce /l/acznika (d/zentelmen\=w/lamywacz) zapewnia -dzielenie s/l/ow z/lo/zonych zgodne z wy/zej opisan/a zasad/a. +Z punktu widzenia TeX-a zasady dzielenia wyrazów zależą zarówno od +języka, jak też od układu liter w bieżącym foncie. W związku z tym dla +TeX-a istnieje kilka „języków polskich”. W konsekwencji jeśli +użytkownik przełącza się na font o innym układzie (innych kodach) +polskich znaków diakrytycznych, to towarzyszyć temu powinno przełączenie +TeX-a na inne reguły przenoszenia wyrazów. + +Pakiet MeX przygotowany jest do pracy z fontami w układzie PL jako +podstawowymi oraz dodatkowo z fontami zawierającymi polskie litery +w położeniach zgodnych z kodem Mazovia, Latin 2 oraz P1. + +Podczas tworzenia plików MEX.FMT i LAMEX.FMT standardowo wbudowywane są +reguły przenoszenia wyrazów: + a) w języku angielskim, + b) w języku polskim dla użytkowników stosujących fonty w układzie PL. + +Użytkownik, zależnie od wielkości dostępnej pamięci, może wbudować do +formatu reguły przenoszenia dla innych układów polskich fontów. Wystarczy +w tym celu dokonać prostej modyfikacji pliku konfiguracyjnego MEXCONF.TEX. +Odpowiednie makra formatu MeX lub LaMeX automatycznie przeczytają +odpowiednią liczbę razy ten sam plik zawierający polskie reguły +przenoszenia (PLHYPH.TEX), za każdym razem interpretując go w inny sposób. + +Zależnie od informacji wpisanych w pliku MEXCONF.TEX podczas generowania +plików FMT, w czasie późniejszego składania tekstów, przy zmianie +układu fontu z polskimi znakami diakrytycznymi MeX (lub LaMeX) będzie +włączał bądź ZAKAZ przenoszenia wyrazów (jeśli odpowiednie wzorce nie +zostały wbudowane) bądź reguły przenoszenia odpowiednie dla tego układu. + +Polskie reguły ortograficzne zalecają by wyrazy łączone, takie jak np. +„dżentelmen-włamywacz”, przenosić w następujący sposób: + dżentelmen- + -włamywacz. +Dozwolony jest oczywiście podział wewnątrz pierwszego bądź drugiego +członu wyrazu, np. + dżen- + telmen-włamywacz. + +W języku angielskim nie powtarza się łącznika na początku drugiego +wiersza. Z tego powodu w polskiej wersji została wprowadzona komenda \=, +która użyta w miejsce łącznika (dżentelmen\=włamywacz) zapewnia +dzielenie słów złożonych zgodne z wyżej opisaną zasadą. UWAGA: -Poniewa/z w formatach PLAIN i LaTeX komenda \= oznacza akcent ,,macron'', -w formatach MeX i LaMeX wprowadzona zosta/la w to miejsce komenda \macron. +Ponieważ w formatach PLAIN i LaTeX komenda \= oznacza akcent „macron”, +w formatach MeX i LaMeX wprowadzona została w to miejsce komenda \macron. -Uk/lady polskich font/ow +Układy polskich fontów ---------------------- -Standardowym uk/ladem polskiego fontu jest uk/lad PL (p. rozdzia/l -,,Fonty PL''). Dopuszczalne jest jednak stosowanie font/ow o innych -ni/z PL uk/ladach polskich znak/ow, a nawet mieszanie r/o/znych uk/lad/ow -w obr/ebie jednego dokumentu. Mo/zliwe jest to dzi/eki komendzie \layout. +Standardowym układem polskiego fontu jest układ PL (p. rozdział +„Fonty PL”). Dopuszczalne jest jednak stosowanie fontów o innych +niż PL układach polskich znaków, a nawet mieszanie różnych układów +w obrębie jednego dokumentu. Możliwe jest to dzięki komendzie \layout. -Nast/epuj/ace wywo/lania komendy \layout: +Następujące wywołania komendy \layout: \layout{pl} \layout{mazovia} \layout{latintwo} \layout{pone} -s/lu/z/a do przestawienia systemu MeX lub LaMeX do pracy z fontami -w uk/ladach odpowiednio: - PL -- standardowy uk/lad PL - Mazovia -- polskie znaki (w foncie!) w pozycjach takich jak w kodzie - Mazovia, cudzys/l/ow otwieraj/acy -- kod 255 - Latin 2 -- polskie znaki (w foncie!) w pozycjach takich jak w kodzie - Latin 2, cudzys/l/ow otwieraj/acy -- kod 255 - P1 -- uk/lad font/ow P1 (u/zywany dawniej z formatem LeX) +służą do przestawienia systemu MeX lub LaMeX do pracy z fontami +w układach odpowiednio: + PL – standardowy układ PL + Mazovia – polskie znaki (w foncie!) w pozycjach takich jak w kodzie + Mazovia, cudzysłów otwierający – kod 255 + Latin 2 – polskie znaki (w foncie!) w pozycjach takich jak w kodzie + Latin 2, cudzysłów otwierający – kod 255 + P1 – układ fontów P1 (używany dawniej z formatem LeX) Wykonanie komendy \layout polega na: - -- w przypadku w/l/aczania uk/ladu PL, kt/ory jest standardowym, - wyr/o/znionym uk/ladem: - * przypisanie polskim znakom diakrytycznym kategorii ,,litera'', - w przypadku w/l/aczania uk/ladu innego ni/z PL: - * przypisanie polskim znakom diakrytycznym kategorii ,,aktywny'' - i zdefiniowanie ich jako makr rozwijaj/acych si/e do odpowiednich + – w przypadku włączania układu PL, który jest standardowym, + wyróżnionym układem: + * przypisanie polskim znakom diakrytycznym kategorii „litera”, + w przypadku włączania układu innego niż PL: + * przypisanie polskim znakom diakrytycznym kategorii „aktywny” + i zdefiniowanie ich jako makr rozwijających się do odpowiednich liter, - -- odpowiednia zmiana tablicy \sfcode, - -- utworzenie tablic \uccode i \lccode zgodnych z uk/ladem fontu, - -- przypisanie pozycjom polskich znak/ow w foncie odpowiednich kod/ow + – odpowiednia zmiana tablicy \sfcode, + – utworzenie tablic \uccode i \lccode zgodnych z układem fontu, + – przypisanie pozycjom polskich znaków w foncie odpowiednich kodów matematycznych, - -- w/l/aczenie regu/l przenoszenia wyraz/ow w j/ezyku polskim - zgodnych z uk/ladem fontu, je/sli takie regu/ly zosta/ly przeczytane - podczas tworzenia pliku FMT -- patrz rozdzia/ly ,,Instalacja format/ow - MeX i LaMeX'' oraz ,,Dzielenie wyraz/ow''; je/sli nie ma odpowiednich - regu/l, w/l/aczany jest zakaz dzielenia wyraz/ow, - -- nadanie odpowiedniego znaczenia symbolowi \polish; od tego momentu - komenda \language\english mo/ze s/lu/zy/c do w/l/aczania angielskich - regu/l dzielenia wyraz/ow, a komenda \language\polish do w/l/aczania - dzielenia wyraz/ow w j/ezyku polskim wzgl/edem bie/z/acego uk/ladu + – włączenie reguł przenoszenia wyrazów w języku polskim + zgodnych z układem fontu, jeśli takie reguły zostały przeczytane + podczas tworzenia pliku FMT – patrz rozdziały „Instalacja formatów + MeX i LaMeX” oraz „Dzielenie wyrazów”; jeśli nie ma odpowiednich + reguł, włączany jest zakaz dzielenia wyrazów, + – nadanie odpowiedniego znaczenia symbolowi \polish; od tego momentu + komenda \language\english może służyć do włączania angielskich + reguł dzielenia wyrazów, a komenda \language\polish do włączania + dzielenia wyrazów w języku polskim względem bieżącego układu fontu, - -- przypisanie nowego znaczenia notacji prefiksowej, gdyby by/la u/zywana - (dzi/eki temu zawsze //a //c //e itp. odwo/luj/a si/e do pozycji - znak/ow w bie/z/acym uk/ladzie fontu), odpowiednio zmieniaj/a si/e - te/z znaczenia komend \plqq\prqq \flqq\frqq. + – przypisanie nowego znaczenia notacji prefiksowej, gdyby była używana + (dzięki temu zawsze /a /c /e itp. odwołują się do pozycji + znaków w bieżącym układzie fontu), odpowiednio zmieniają się + też znaczenia komend \plqq\prqq \flqq\frqq. -Nale/zy zwr/oci/c uwag/e, /ze komenda \layout przygotowuje tylko system MeX -lub LaMeX do pracy z fontami w odpowiednim uk/ladzie, nie w/l/acza jednak +Należy zwrócić uwagę, że komenda \layout przygotowuje tylko system MeX +lub LaMeX do pracy z fontami w odpowiednim układzie, nie włącza jednak samego fontu. -Zaleca si/e stosowanie makra \layout lokalnie (wewn/atrz nawias/ow -grupowych), ze wzgl/edy na brak komendy odwo/luj/acej zmiany spowodowane -jego u/zyciem. +Zaleca się stosowanie makra \layout lokalnie (wewnątrz nawiasów +grupowych), ze względy na brak komendy odwołującej zmiany spowodowane +jego użyciem. -(Niezale/znie od obowi/azuj/acego uk/ladu fontu i zmieniaj/acego si/e wraz -z tym uk/ladem znaczenia symbolu \polish, symbole \pllanguage, -\mazovialanguage, \latintwolanguage, \ponelanguage oznaczaj/a numery -j/ezyk/ow w sensie TeX-a, czyli numery odpowiednich regu/l dzielenia -wyraz/ow. Mo/zna wi/ec w razie potrzeby pisa/c \language\mazovialanguage itp. -Dla jednolito/sci przyj/eto, /ze symbol \englishlanguage oznacza to samo co +(Niezależnie od obowiązującego układu fontu i zmieniającego się wraz +z tym układem znaczenia symbolu \polish, symbole \pllanguage, +\mazovialanguage, \latintwolanguage, \ponelanguage oznaczają numery +języków w sensie TeX-a, czyli numery odpowiednich reguł dzielenia +wyrazów. Można więc w razie potrzeby pisać \language\mazovialanguage itp. +Dla jednolitości przyjęto, że symbol \englishlanguage oznacza to samo co \english.) -Sk/ladanie formu/l matematycznych +Składanie formuł matematycznych ------------------------------- -W formu/lach matematycznych jest bardzo niewiele element/ow -zale/znych od j/ezyka. R/ownanie $2x^2+3x-1=0$ wygl/ada tak samo w tek/scie -napisanym w j/ezyku polskim, jak i w tek/scie angielskim. Zwykle stosuje -si/e w matematyce jednoliterowe oznaczenia obiekt/ow matematycznych -i polskie znaki diakrytyczne nie s/a u/zywane do tego celu. - -Pewne sytuacje wymagaj/a stosowania w matematyce nazw wieloliterowych. -Zar/owno w TeX-u, jak i w jego polskiej wersji nale/zy w takim przypadku -okre/sla/c jawnie nazw/e kroju pisma, kt/ore ma by/c u/zyte, na przyk/lad: - $$\it obj/eto/s/c=wysoko/s/c \times szeroko/s/c \times g/l/eboko/s/c$$ -Komenda \it jest poleceniem wykonywania sk/ladu kursyw/a tekstow/a (a nie -matematyczn/a). - -Polskie litery mog/a by/c u/zywane w formu/lach matematycznych w indeksach -g/ornych i dolnych, np.: - $$x_{\rm /srednie} = {{x_{\rm ma/le} + x_{\rm du/ze}} \over 2}$$ - -Je/sli w danym momencie obowi/azuje notacja prefiksowa, dotyczy ona r/ownie/z -formu/l matematycznych. - -Stosowane w Polsce znaki mniejsze-r/owne i wi/eksze-r/owne r/o/zni/a si/e od -znak/ow w fontach CM zaprojektowanych przez D. E. Knutha (p. rozdzia/l -,,Fonty PL''). Fonty PL (/sci/slej PLSY) zawieraj/a odpowiednie znaki, -a uzyska/c je mo/zna za pomoc/a komend odpowiednio \xleq lub \xle oraz +W formułach matematycznych jest bardzo niewiele elementów +zależnych od języka. Równanie $2x^2+3x-1=0$ wygląda tak samo w tekście +napisanym w języku polskim, jak i w tekście angielskim. Zwykle stosuje +się w matematyce jednoliterowe oznaczenia obiektów matematycznych +i polskie znaki diakrytyczne nie są używane do tego celu. + +Pewne sytuacje wymagają stosowania w matematyce nazw wieloliterowych. +Zarówno w TeX-u, jak i w jego polskiej wersji należy w takim przypadku +określać jawnie nazwę kroju pisma, które ma być użyte, na przykład: + $$\it objętość=wysokość \times szerokość \times głębokość$$ +Komenda \it jest poleceniem wykonywania składu kursywą tekstową (a nie +matematyczną). + +Polskie litery mogą być używane w formułach matematycznych w indeksach +górnych i dolnych, np.: + $$x_{\rm średnie} = {{x_{\rm małe} + x_{\rm duże}} \over 2}$$ + +Jeśli w danym momencie obowiązuje notacja prefiksowa, dotyczy ona również +formuł matematycznych. + +Stosowane w Polsce znaki mniejsze-równe i większe-równe różnią się od +znaków w fontach CM zaprojektowanych przez D. E. Knutha (p. rozdział +„Fonty PL”). Fonty PL (ściślej PLSY) zawierają odpowiednie znaki, +a uzyskać je można za pomocą komend odpowiednio \xleq lub \xle oraz \xgeq lub \xge. -W Polsce u/zywa si/e nazw ,,tg'', ,,ctg'', ,,tgh'' i ,,ctgh'' zamiast -,,tan'', ,,cot'', ,,tanh'' i ,,coth''. Formaty MeX i LaMeX zawieraj/a -komendy \tg, \ctg, \tgh, oraz \ctgh do sk/ladania nazw tych funkcji -w formu/lach matematycznych. Dodatkowo wprowadzona zosta/la komenda -\arc, kt/ora w po/l/aczeniu z takimi komendami jak \sin, \cos, itp. -(\arc\sin, \arc\cos) umieszcza w sk/ladzie napis ,,arc sin'', -,,arc cos'' z odpowiednio ma/lym odst/epem mi/edzy s/lowem ,,arc'' -i nazw/a funkcji. - -Polskie ,,style'' do formatu LaMeX ----------------------------------- - -W LaTeX209 styl dokumentu okre/slany jest komend/a \documentstyle. -Parametrem tej komendy jest nazwa pliku zawieraj/acego opis tego stylu: -article, report, book, letter itd. Oryginalnych wersji tych plik/ow nie -mo/zna zastosowa/c do sk/ladu w j/ezyku polskim ze wzgl/edu na wstawiane -automatycznie angielskie s/lowa takie jak ,,Chapter'', ,,Figure'', -,,Table of Contents'' itp. - -Cz/e/sci/a pakietu MeX s/a specjalne wersje tych plik/ow, przystosowane do -sk/ladu tekst/ow w j/ezyku polskim lub angielskim. S/a to: iarticle, ibook, -iletter, imakeidx, iopenbib, iproc, ireport, ititlepa. U/zycie jednego -z tych styl/ow powoduje umieszczanie w sk/ladzie odpowiednich polskich -s/l/ow takich jak ,,Rozdzia/l'', ,,Rysunek'', ,,Spis tre/sci'' itp. oraz -sk/ladanie daty (automatycznie lub za pomoc/a komendy \today) po polsku. - -Style iarticle, ireport itp. mog/a by/c u/zywane r/ownie/z do sk/ladania -tekst/ow w j/ezyku angielskim. Wymaga to u/zycia na pocz/atku dokumentu +W Polsce używa się nazw „tg”, „ctg”, „tgh” i „ctgh” zamiast +„tan”, „cot”, „tanh” i „coth”. Formaty MeX i LaMeX zawierają +komendy \tg, \ctg, \tgh, oraz \ctgh do składania nazw tych funkcji +w formułach matematycznych. Dodatkowo wprowadzona została komenda +\arc, która w połączeniu z takimi komendami jak \sin, \cos, itp. +(\arc\sin, \arc\cos) umieszcza w składzie napis „arc sin”, +„arc cos” z odpowiednio małym odstępem między słowem „arc” +i nazwą funkcji. + +Polskie „style” do formatu LaMeX +-------------------------------- + +W LaTeX209 styl dokumentu określany jest komendą \documentstyle. +Parametrem tej komendy jest nazwa pliku zawierającego opis tego stylu: +article, report, book, letter itd. Oryginalnych wersji tych plików nie +można zastosować do składu w języku polskim ze względu na wstawiane +automatycznie angielskie słowa takie jak „Chapter”, „Figure”, +„Table of Contents” itp. + +Częścią pakietu MeX są specjalne wersje tych plików, przystosowane do +składu tekstów w języku polskim lub angielskim. Są to: iarticle, ibook, +iletter, imakeidx, iopenbib, iproc, ireport, ititlepa. Użycie jednego +z tych stylów powoduje umieszczanie w składzie odpowiednich polskich +słów takich jak „Rozdział”, „Rysunek”, „Spis treści” itp. oraz +składanie daty (automatycznie lub za pomocą komendy \today) po polsku. + +Style iarticle, ireport itp. mogą być używane również do składania +tekstów w języku angielskim. Wymaga to użycia na początku dokumentu komend: \captionsenglish \dateenglish -Polskie nazewnictwo przywracaj/a komendy +Polskie nazewnictwo przywracają komendy \captionspolish \datepolish. -(Implementacja styl/ow iarticle, ireport itp. zosta/la oparta na pomys/lach +(Implementacja stylów iarticle, ireport itp. została oparta na pomysłach H. Partla i J. Schroda, wykorzystanych w niemieckiej wersji LaTeX-a.) -Komendy s/lu/z/ace do sk/ladania nazw format/ow MeX i LaMeX ------------------------------------------------------------ +Komendy służące do składania nazw formatów MeX i LaMeX +------------------------------------------------------ -W formatach MeX i LaMeX komenda \MeX s/lu/zy do z/lo/zenia nazwy ,,MeX'' -z u/zyciem liter z bie/z/acego fontu. +W formatach MeX i LaMeX komenda \MeX służy do złożenia nazwy „MeX” +z użyciem liter z bieżącego fontu. -W formacie LaMeX komenda \LaMeX s/lu/zy do z/lo/zenia nazwy ,,LaMeX'' -krojem pisma \rm odpowiedniej wielko/sci. +W formacie LaMeX komenda \LaMeX służy do złożenia nazwy „LaMeX” +krojem pisma \rm odpowiedniej wielkości. -Fonty PL (polskie rozszerzenie font/ow CM) +Fonty PL (polskie rozszerzenie fontów CM) ========================================= - 0. Fonty PL przeznaczone s/a do sk/ladania polskich lub polsko-angielskich - tekst/ow przy u/zyciu format/ow MeX i LaMeX. Obecnie mog/a te/z by/c do - sk/ladu przy u/zyciu pakietu PLaTeX polonizuj/acego LaTeX2e (autorstwa - Mariusza Olko i Marcina Woli/nskiego): - ftp:////ftp.gust.org.pl//pub//TeX//language//polish//platex-1.0.zip - lub ftp:////ftp.dante.de//tex-archive//language//polish//platex-1.0.zip - - Autorzy starali si/e zachowa/c ,,ducha CM-/ow'' przy projektowaniu - polskich znak/ow diakrytycznych. Np. przekre/slenie ma/lej litery - ,,/l'' zosta/lo nieco tylko powi/ekszone w stosunku do przekre/slenia - font/ow rodziny CM (METAFONT-owy program ,,Cross for Polish l and L'' - w pliku ACCENT.MF) umieszczanego w sk/ladzie komendami TeX-owymi - \l oraz \L, chocia/z w niekt/orych fontach autorzy ch/etnie - widzieliby przekre/slenie znacznie wyra/xniejsze. Podobnie podci/ecia - wstawiane automatycznie pomi/edzy znakami (implicit kerns) by/ly - dodawane raczej ostro/znie. Np. zdaniem autor/ow podci/ecie mi/edzy - polskim otwieraj/acym cudzys/lowem (,,) a liter/a ,,W'' b/ad/x ,,T'' - mog/loby by/c znacznie wi/eksze, gdyby nie to, /ze w fontach CM nie - ma /zadnego podci/ecia mi/edzy liter/a ,,A'' a cudzys/lowem - zamykaj/acym (''). - - Fonty PL, podobnie jak macierzyste fonty CM, projektowane by/ly - pod k/atem zastosowa/n profesjonalnych, tzn. urz/adze/n o wi/ekszych - rozdzielczo/sciach. Tym niemniej sporo wysi/lku w/lo/zono w prawid/low/a - dyskretyzacj/e przy ma/lych rozdzielczo/sciach (dla potrzeb wydruk/ow - testowych na drukarkach mozaikowych 9- i 24-ig/lowych). Gdyby mimo - to u/zytkownik mia/l inne zdanie ni/z METAFONT na temat dyskretyzacji, - w pakiecie emTeX autorstwa Eberharda Mattesa znajduje si/e program - o nazwie PKEDIT pozwalaj/acy r/ecznie korygowa/c wygenerowane za pomoc/a + 0. Fonty PL przeznaczone są do składania polskich lub polsko-angielskich + tekstów przy użyciu formatów MeX i LaMeX. Obecnie mogą też być do + składu przy użyciu pakietu PLaTeX polonizującego LaTeX2e (autorstwa + Mariusza Olko i Marcina Wolińskiego): + ftp://ftp.gust.org.pl/pub/TeX/łanguage/polish/platex-1.0.zip + lub ftp://ftp.dante.de/tex-archive/łanguage/polish/platex-1.0.zip + + Autorzy starali się zachować „ducha CM-ów” przy projektowaniu + polskich znaków diakrytycznych. Np. przekreślenie małej litery + „ł” zostało nieco tylko powiększone w stosunku do przekreślenia + fontów rodziny CM (METAFONT-owy program „Cross for Polish l and L” + w pliku ACCENT.MF) umieszczanego w składzie komendami TeX-owymi + \l oraz \L, chociaż w niektórych fontach autorzy chętnie + widzieliby przekreślenie znacznie wyraźniejsze. Podobnie podcięcia + wstawiane automatycznie pomiędzy znakami (implicit kerns) były + dodawane raczej ostrożnie. Np. zdaniem autorów podcięcie między + polskim otwierającym cudzysłowem („) a literą „W” bądź „T” + mogłoby być znacznie większe, gdyby nie to, że w fontach CM nie + ma żadnego podcięcia między literą „A” a cudzysłowem + zamykającym (”). + + Fonty PL, podobnie jak macierzyste fonty CM, projektowane były + pod kątem zastosowań profesjonalnych, tzn. urządzeń o większych + rozdzielczościach. Tym niemniej sporo wysiłku włożono w prawidłową + dyskretyzację przy małych rozdzielczościach (dla potrzeb wydruków + testowych na drukarkach mozaikowych 9- i 24-igłowych). Gdyby mimo + to użytkownik miał inne zdanie niż METAFONT na temat dyskretyzacji, + w pakiecie emTeX autorstwa Eberharda Mattesa znajduje się program + o nazwie PKEDIT pozwalający ręcznie korygować wygenerowane za pomocą METAFONT-a mapy bitowe. - 1. Fonty PL stanowi/a rozszerzenie standardowego zestawu rodziny - Computer Modern (CM) o polskie znaki diakrytyczne i bazuj/a na tych - samych plikach parametrycznych co fonty rodziny CM. Zmiany parametr/ow - odbiegaj/ace zbyt daleko od standardu zaproponowanego przez D. E. Knutha - mog/a spowodowa/c nieoczekiwane efekty (do b/l/edu w trakcie oblicze/n - w/l/acznie). Przyk/ladowo, za/lo/zone zosta/lo, /ze kursywa i grotesk - wykluczaj/a si/e. - - Uk/lad font/ow PL charakteryzuje si/e tym, /ze znaki o kodach < 128 - s/a identyczne ze znakami rodziny CM, natomiast polskim znakom - diakrytycznym przypisane zosta/ly kody > 127 (innych cech TeX-a 3.x - nie wykorzystuje si/e). Polskie znaki diakrytyczne maj/a kody zgodne - z uk/ladem ECM (Extended Computer Modern, Cork encoding), natomiast - cudzys/lowy maj/a kody niestandardowe (w ECM cudzys/lowy maj/a + 1. Fonty PL stanowią rozszerzenie standardowego zestawu rodziny + Computer Modern (CM) o polskie znaki diakrytyczne i bazują na tych + samych plikach parametrycznych co fonty rodziny CM. Zmiany parametrów + odbiegające zbyt daleko od standardu zaproponowanego przez D. E. Knutha + mogą spowodować nieoczekiwane efekty (do błędu w trakcie obliczeń + włącznie). Przykładowo, założone zostało, że kursywa i grotesk + wykluczają się. + + Układ fontów PL charakteryzuje się tym, że znaki o kodach < 128 + są identyczne ze znakami rodziny CM, natomiast polskim znakom + diakrytycznym przypisane zostały kody > 127 (innych cech TeX-a 3.x + nie wykorzystuje się). Polskie znaki diakrytyczne mają kody zgodne + z układem ECM (Extended Computer Modern, Cork encoding), natomiast + cudzysłowy mają kody niestandardowe (w ECM cudzysłowy mają kody < 127): - /A -- 129 /a -- 161 - /C -- 130 /c -- 162 - /E -- 134 /e -- 166 - /L -- 138 /l -- 170 - /N -- 139 /n -- 171 - /O -- 211 /o -- 243 - /S -- 145 /s -- 177 - /X -- 153 /x -- 185 - /Z -- 155 /z -- 187 + Ą – 129 ą – 161 + Ć – 130 ć – 162 + Ę – 134 ę – 166 + Ł – 138 ł – 170 + Ń – 139 ń – 171 + Ó – 211 ó – 243 + Ś – 145 ś – 177 + Ź – 153 ź – 185 + Ż – 155 ż – 187 - << (francuski cudzys/l/ow otwieraj/acy) -- 174 - >> (francuski cudzys/l/ow zamykaj/acy) -- 175 - ,, (polski cudzys/l/ow otwieraj/acy) -- 255 + « (francuski cudzysłów otwierający) – 174 + » (francuski cudzysłów zamykający) – 175 + „ (polski cudzysłów otwierający) – 255 Uwagi: - * Fonty matematyczne PLMI, PLMIB oraz PLEX nie zawieraj/a polskich - znak/ow diakrytycznych i nie r/o/zni/a si/e od odpowiednich font/ow CM; - przedrostki CM zosta/ly zmienione na PL jedynie dla zachowania - jednorodno/sci. - * Podobnie font PLTEX10 to po prostu font CMTEX10 ze zmienion/a dla - jednolito/sci nazw/a; font CMTEX10 odzwierciedla uk/lad klawiatury - na komputerze u/zywanym przez profesora Knutha (D. E. Knuth, - ,,Computer Modern Typefaces'', str. 568), tym samym nie powinien - raczej zawiera/c polskich znak/ow diakrytycznych. - * Fonty PLSY zosta/ly poszerzone (w stosunku do CMSY) o znaki - ,,wi/eksze-r/owne'' i ,,mniejsze-r/owne'' odpowiadaj/ace - polskim zwyczajom drukarskim (dolna kreska sko/sna zamiast - poziomej); na konieczno/s/c takiego rozszerzenia zwr/oci/l - uwag/e p. W/lodzimierz J. Martin; majusku/ly kaligraficzne tych - font/ow (opisane w pliku CALU.MF) nie zosta/ly uzupe/lnione + * Fonty matematyczne PLMI, PLMIB oraz PLEX nie zawierają polskich + znaków diakrytycznych i nie różnią się od odpowiednich fontów CM; + przedrostki CM zostały zmienione na PL jedynie dla zachowania + jednorodności. + * Podobnie font PLTEX10 to po prostu font CMTEX10 ze zmienioną dla + jednolitości nazwą; font CMTEX10 odzwierciedla układ klawiatury + na komputerze używanym przez profesora Knutha (D. E. Knuth, + „Computer Modern Typefaces”, str. 568), tym samym nie powinien + raczej zawierać polskich znaków diakrytycznych. + * Fonty PLSY zostały poszerzone (w stosunku do CMSY) o znaki + „większe-równe” i „mniejsze-równe” odpowiadające + polskim zwyczajom drukarskim (dolna kreska skośna zamiast + poziomej); na konieczność takiego rozszerzenia zwrócił + uwagę p. Włodzimierz J. Martin; majuskuły kaligraficzne tych + fontów (opisane w pliku CALU.MF) nie zostały uzupełnione o polskie znaki diakrytyczne. - 2. Jedynymi znakami ,,polskimi'' dost/epnymi poprzez ligatury s/a - cudzys/lowy (,, << >>). Polskie znaki diakrytyczne s/a dost/epne - albo bezpo/srednio, albo za pomoc/a komendy realizowanej przez - ,,aktywny ciach'' (//a //c //e //l //n //o //s //x //z //A //C - //E //L //N //O //S //X //Z) zaprogramowanej w formatach MeX i LaMeX - (p. opis u/zywania format/ow MeX i LaMeX). Istniej/a zasadnicze powody, - dla kt/orych autorzy nie wykorzystali do tego celu ligatur. - - 3. Ze wzgl/edu na ograniczenie liczby r/o/znych wysoko/sci znak/ow w foncie - do 15 niezerowych, zrezygnowano z kusz/acego wype/lniania ,,g/ornej - po/l/owki'' fontu. Ponadto w programach METAFONT-owych podj/ete zosta/ly - zabiegi maj/ace na celu minimalizacj/e liczby r/o/znych wysoko/sci. - Niestety, mimo to w niekt/orych przypadkach liczba r/o/znych niezerowych - wysoko/sci przekracza 15. W takiej sytuacji METAFONT automatycznie - zmienia niekt/ore spo/sr/od wysoko/sci. Oznacza to, /ze w pewnych - (bardzo z/lo/sliwych i -- miejmy nadziej/e -- niezwykle rzadkich) - przypadkach mo/ze si/e zdarzy/c, /ze tekst czysto angielski z/lo/zony - fontami PL zostanie inaczej prze/lamany na strony ni/z tekst z/lo/zony + 2. Jedynymi znakami „polskimi” dostępnymi poprzez ligatury są + cudzysłowy (,, << >>). Polskie znaki diakrytyczne są dostępne + albo bezpośrednio, albo za pomocą komendy realizowanej przez + „aktywny ciach” (/a /c /e /l /n /o /s /x /z /A /C + /E /L /N /O /S /X /Z) zaprogramowanej w formatach MeX i LaMeX + (p. opis używania formatów MeX i LaMeX). Istnieją zasadnicze powody, + dla których autorzy nie wykorzystali do tego celu ligatur. + + 3. Ze względu na ograniczenie liczby różnych wysokości znaków w foncie + do 15 niezerowych, zrezygnowano z kuszącego wypełniania „górnej + połówki” fontu. Ponadto w programach METAFONT-owych podjęte zostały + zabiegi mające na celu minimalizację liczby różnych wysokości. + Niestety, mimo to w niektórych przypadkach liczba różnych niezerowych + wysokości przekracza 15. W takiej sytuacji METAFONT automatycznie + zmienia niektóre spośród wysokości. Oznacza to, że w pewnych + (bardzo złośliwych i – miejmy nadzieję – niezwykle rzadkich) + przypadkach może się zdarzyć, że tekst czysto angielski złożony + fontami PL zostanie inaczej przełamany na strony niż tekst złożony fontami CM. - 4. Starano si/e unika/c wprowadzania dodatkowych parametr/ow, co jednak - nie zawsze by/lo mo/zliwe. Szczeg/o/ly dotycz/ace mo/zliwo/sci zmiany - zachowania domy/slnego opisane s/a w pliku PL_DOD.MF. Przyk/lady u/zycia - opcjonalnych parametr/ow zmieniaj/acych zachowanie domy/slne znale/x/c - mo/zna w plikach /xr/od/lowych font/ow PLB10, PLBX5, PLBX6, PLBX7, - PLBX8, PLCSC10, PLDUNH10, PLFI10, PLFF10, PLITT10, PLR5, PLR6, PLR7, - PLR8, PLR9, PLR12, PLR17, PLSL8, PLSL9, PLSL12, PLSSQ8, PLSSQI8, + 4. Starano się unikać wprowadzania dodatkowych parametrów, co jednak + nie zawsze było możliwe. Szczegóły dotyczące możliwości zmiany + zachowania domyślnego opisane są w pliku PL_DOD.MF. Przykłady użycia + opcjonalnych parametrów zmieniających zachowanie domyślne znaleźć + można w plikach źródłowych fontów PLB10, PLBX5, PLBX6, PLBX7, + PLBX8, PLCSC10, PLDUNH10, PLFI10, PLFF10, PLITT10, PLR5, PLR6, PLR7, + PLR8, PLR9, PLR12, PLR17, PLSL8, PLSL9, PLSL12, PLSSQ8, PLSSQI8, PLTCSC10, PLTI7, PLTI8, PLTI12 oraz PLVTT10. - 5. Programy opisuj/ace polskie znaki diakrytyczne zosta/ly oparte na - odpowiednich programach rodziny CM. Opisy polskich znak/ow - diakrytycznych stanowi/a niezale/zne programy, co jest zgodne - z og/oln/a filozofi/a program/ow rodziny CM (mo/zna by np. - zapami/etywa/c mapy bitowe liter ,,A'', ,,C'', ,,a'', ,,c'', ..., - itd., i te mapy bitowe modyfikowa/c; z takiego podej/scia i mu + 5. Programy opisujące polskie znaki diakrytyczne zostały oparte na + odpowiednich programach rodziny CM. Opisy polskich znaków + diakrytycznych stanowią niezależne programy, co jest zgodne + z ogólną filozofią programów rodziny CM (można by np. + zapamiętywać mapy bitowe liter „A”, „C”, „a”, „c”, …, + itd., i te mapy bitowe modyfikować; z takiego podejścia i mu podobnych zrezygnowano). - Nieco trickowe rozwi/azanie zastosowano w celu unikni/ecia duplikowania - plik/ow parametrycznych (PLB10, PLBX10, ..., itd.). Wykorzystano tu - METAFONT-ow/a zmienn/a ,,jobname'' do czytania odpowiednich plik/ow - parametrycznych rodziny CM. Pliki te powinny znajdowa/c si/e w kartotece - przeszukiwanej przez METAFONT-a w trakcie realizacji komendy ,,input''. - - 6. Program dla polskiego cudzys/lowu otwieraj/acego zaczerpni/ety zosta/l - z program/ow rodziny CM. Natomiast kszta/lt cudzys/low/ow francuskich - zosta/l zaprojektowany i zaprogramowany ,,od zera''. - - 7. Pierwsz/a i najwa/zniejsz/a faz/a pracy nad fontami PL by/lo - zaprojektowanie i zaprogramowanie kszta/lt/ow polskich znak/ow - diakrytycznych w sze/sciu podstawowych krojach: PLR, PLSS, PLBX, PLSSBX, - PLTT oraz PLTI (stopnie pisma od 5 do 17 punkt/ow). - - Tym etapem pracy opiekowa/l si/e troskliwie p. Roman Tomaszewski, - wybitny polski typograf, cz/lonek zarz/adu Mi/edzynarodowego - Stowarzyszenia Typograficznego ATypI i zarazem przewodnicz/acy Polskiego - Oddzia/lu ATypI. Autorzy s/a mu g/l/eboko wdzi/eczni za /zyczliwe - wspieranie sw/a wiedz/a i do/swiadczeniem prac projektowych nad + Nieco trickowe rozwiązanie zastosowano w celu uniknięcia duplikowania + plików parametrycznych (PLB10, PLBX10, …, itd.). Wykorzystano tu + METAFONT-ową zmienną „jobname” do czytania odpowiednich plików + parametrycznych rodziny CM. Pliki te powinny znajdować się w kartotece + przeszukiwanej przez METAFONT-a w trakcie realizacji komendy „input”. + + 6. Program dla polskiego cudzysłowu otwierającego zaczerpnięty został + z programów rodziny CM. Natomiast kształt cudzysłowów francuskich + został zaprojektowany i zaprogramowany „od zera”. + + 7. Pierwszą i najważniejszą fazą pracy nad fontami PL było + zaprojektowanie i zaprogramowanie kształtów polskich znaków + diakrytycznych w sześciu podstawowych krojach: PLR, PLSS, PLBX, PLSSBX, + PLTT oraz PLTI (stopnie pisma od 5 do 17 punktów). + + Tym etapem pracy opiekował się troskliwie p. Roman Tomaszewski, + wybitny polski typograf, członek zarządu Międzynarodowego + Stowarzyszenia Typograficznego ATypI i zarazem przewodniczący Polskiego + Oddziału ATypI. Autorzy są mu głęboko wdzięczni za życzliwe + wspieranie swą wiedzą i doświadczeniem prac projektowych nad fontami PL. - Pan Roman Tomaszewski zmar/l w grudniu 1992 roku. - - 8. Akcenty nad minusku/lami ,,/c'' ,,/n'' ,,/o'' ,,/s'' ,,/x'' s/a takie - same jak wstawiany TeX-ow/a komend/a \' akcent ,,acute'', tyle /ze - w niekt/orych przypadkach s/a nieco przesuni/ete w poziomie. Natomiast - akcenty nad majusku/lami ,,/C'' ,,/N'' ,,/O'' ,,/S'' ,,/X'' s/a - wprawdzie konstruowane w oparciu o akcent ,,acute'', ale s/a nieco - ,,sp/laszczone'' (w przypadku odmian szeryfowych jest to zwyk/ly obr/ot, - natomiast w przypadku odmian bezszeryfowych -- obr/ot po/l/aczony - z pewn/a modyfikacj/a, ze wzgl/edu na konieczno/s/c zachowania poziomego - po/lo/zenia g/ornej i dolnej kraw/edzi akcentu oraz optycznej grubo/sci - kreski akcentowej). Wyj/atkowo w karykaturalnie smuk/lym foncie PLDUNH10 - akcent nad minusku/lami i majusku/lami jest pochylony tak samo. - - Powy/zsze zabiegi s/a zgodne z regu/lami sztuki typograficznej, - powoduj/a natomiast, /ze akcenty k/ladzione za pomoc/a TeX-owej komendy - \accent mog/a si/e istotnie r/o/zni/c od akcentowanych majusku/l + Pan Roman Tomaszewski zmarł w grudniu 1992 roku. + + 8. Akcenty nad minuskułami „ć” „ń” „ó” „ś” „ź” są takie + same jak wstawiany TeX-ową komendą \' akcent „acute”, tyle że + w niektórych przypadkach są nieco przesunięte w poziomie. Natomiast + akcenty nad majuskułami „Ć” „Ń” „Ó” „Ś” „Ź” są + wprawdzie konstruowane w oparciu o akcent „acute”, ale są nieco + „spłaszczone” (w przypadku odmian szeryfowych jest to zwykły obrót, + natomiast w przypadku odmian bezszeryfowych – obrót połączony + z pewną modyfikacją, ze względu na konieczność zachowania poziomego + położenia górnej i dolnej krawędzi akcentu oraz optycznej grubości + kreski akcentowej). Wyjątkowo w karykaturalnie smukłym foncie PLDUNH10 + akcent nad minuskułami i majuskułami jest pochylony tak samo. + + Powyższe zabiegi są zgodne z regułami sztuki typograficznej, + powodują natomiast, że akcenty kładzione za pomocą TeX-owej komendy + \accent mogą się istotnie różnić od akcentowanych majuskuł w fontach PL. - 9. Akcent nad literami ,,/z'' oraz ,,/Z'' jest taki sam jak kropka nad - liter/a ,,i'', czyli inny ni/z akcent wstawiany przez TeX-a (za pomoc/a - komendy \.). W literze ,,/z'' jest tak/ze umieszczony na tej samej - wysoko/sci co kropka nad ,,i'' (oczywi/scie nie w foncie kapitalikowym). - Dzi/eki temu w s/lowach takich jak ,,gwi/zd/ze'' czy ,,ni/zej'' kropka - zachowuje t/e sam/a wysoko/s/c. Niestety, w niekt/orych fontach rodziny - CM kropka nad ,,i'' jest stanowczo za ma/la (np. CMTT), co powoduje, - /ze warto/s/c optyczna kropki nad ,,/z'' oraz ,,/Z'' jest te/z czasami - zbyt ma/la. Z powi/ekszenia kropki zrezygnowano, uznaj/ac jej wielko/s/c - za cech/e font/ow CM. - - 10. Przekre/slenie litery ,,/L'' jest znacznie wi/eksze od przekre/slenia - litery ,,/l'', a przekre/slenie litery ,,/l'' jest z kolei wi/eksze od - przekre/slenia w fontach rodziny CM (p. punkt 0 powy/zej). - - 11. ,,Ogonki'' pod literami ,,/A'' ,,/E'' ,,/a'' ,,/e'' budowane s/a za - pomoc/a stosunkowo skomplikowanego algorytmu, ale geometria - ogonka jest bardzo prosta: zewn/etrzna i wewn/etrzna kraw/ed/x to - pojedyncze segmenty krzywych B\`eziera. Ogonki takie -- jak - pokazuje do/swiadczenie -- s/a najzgrabniejsze. - - Opcjonalne parametry dodatkowe wp/lywaj/ace na kszta/lt ogonk/ow - opisane s/a w pliku PL_DOD.MF. - - 12. Polskie znaki diakrytyczne nie s/a przeznaczone do u/zywania jako - znaki matematyczne, dlatego w programach opisuj/acych te znaki - pomini/eta zosta/la komenda ,,math_adjust''. - - 13. Podci/ecia wstawiane automatycznie mi/edzy znakami (implicit kerns) - s/a w zasadzie takie same dla polskich znak/ow diakrytycznych jak dla - odpowiednich liter alfabetu /laci/nskiego, z pewnymi wszak/ze wyj/atkami - (p. pliki POLAN.MF, POLKUR.MF oraz POLKAP.MF); podobnie rzecz si/e ma - z korekt/a italikow/a wstawian/a za polskimi znakami diakrytycznymi. - - 14. Dla tych, kt/orzy chcieliby wydrukowa/c /xr/od/la METAFONT-owe w postaci - sformatowanej za pomoc/a programu MFT, do/l/aczony jest odpowiedni - format o nazwie PL.MFT. Format ten jest przygotowany do sk/ladania - z u/zyciem font/ow rodziny CM; je/sli u/zytkownik zamieni/l ju/z - wszystkie CM-y na fonty PL, musi odpowiednio zmieni/c nazwy font/ow - w plikach PL.MFT oraz MFTMAC.TEX (plik MFTMAC.TEX znale/x/c mo/zna - np. w pakiecie emTeX E. Mattesa lub + 9. Akcent nad literami „ż” oraz „Ż” jest taki sam jak kropka nad + literą „i”, czyli inny niż akcent wstawiany przez TeX-a (za pomocą + komendy \.). W literze „ż” jest także umieszczony na tej samej + wysokości co kropka nad „i” (oczywiście nie w foncie kapitalikowym). + Dzięki temu w słowach takich jak „gwiżdże” czy „niżej” kropka + zachowuje tę samą wysokość. Niestety, w niektórych fontach rodziny + CM kropka nad „i” jest stanowczo za mała (np. CMTT), co powoduje, + że wartość optyczna kropki nad „ż” oraz „Ż” jest też czasami + zbyt mała. Z powiększenia kropki zrezygnowano, uznając jej wielkość + za cechę fontów CM. + + 10. Przekreślenie litery „Ł” jest znacznie większe od przekreślenia + litery „ł”, a przekreślenie litery „ł” jest z kolei większe od + przekreślenia w fontach rodziny CM (p. punkt 0 powyżej). + + 11. „Ogonki” pod literami „Ą” „Ę” „ą” „ę” budowane są za + pomocą stosunkowo skomplikowanego algorytmu, ale geometria + ogonka jest bardzo prosta: zewnętrzna i wewnętrzna krawędź to + pojedyncze segmenty krzywych Béziera. Ogonki takie – jak + pokazuje doświadczenie – są najzgrabniejsze. + + Opcjonalne parametry dodatkowe wpływające na kształt ogonków + opisane są w pliku PL_DOD.MF. + + 12. Polskie znaki diakrytyczne nie są przeznaczone do używania jako + znaki matematyczne, dlatego w programach opisujących te znaki + pominięta została komenda „math_adjust”. + + 13. Podcięcia wstawiane automatycznie między znakami (implicit kerns) + są w zasadzie takie same dla polskich znaków diakrytycznych jak dla + odpowiednich liter alfabetu łacińskiego, z pewnymi wszakże wyjątkami + (p. pliki POLAN.MF, POLKUR.MF oraz POLKAP.MF); podobnie rzecz się ma + z korektą italikową wstawianą za polskimi znakami diakrytycznymi. + + 14. Dla tych, którzy chcieliby wydrukować źródła METAFONT-owe w postaci + sformatowanej za pomocą programu MFT, dołączony jest odpowiedni + format o nazwie PL.MFT. Format ten jest przygotowany do składania + z użyciem fontów rodziny CM; jeśli użytkownik zamienił już + wszystkie CM-y na fonty PL, musi odpowiednio zmienić nazwy fontów + w plikach PL.MFT oraz MFTMAC.TEX (plik MFTMAC.TEX znaleźć można + np. w pakiecie emTeX E. Mattesa lub ftp://ftp.gust.org.pl/pub/TeX/macros/generic/plain/base/mftmac.tex). - 15. /Xr/od/la METAFONT-owe obejmuj/a nast/epuj/ace pliki (zak/lada si/e, - /ze u/zytkownik posiada komplet plik/ow /xr/od/lowych rodziny CM): + 15. Źródła METAFONT-owe obejmują następujące pliki (zakłada się, + że użytkownik posiada komplet plików źródłowych rodziny CM): - a) pliki zawieraj/ace opisy polskich znak/ow diakrytycznych: + a) pliki zawierające opisy polskich znaków diakrytycznych: PL_CUD.MF PL_DOD.MF PL_MLK.MF PL_DL.MF PL_ML.MF PL_SYM.MF - b) pliki steruj/ace: + b) pliki sterujące: - POLAN.MF -- odpowiednik pliku ROMAN.MF - POLKAP.MF -- odpowiednik pliku CSC.MF - POLKUR.MF -- odpowiednik pliku TEXTIT.MF - POLMAT.MF -- odpowiednik pliku MATHSY.MF - POLTYT.MF -- odpowiednik pliku TITLE.MF + POLAN.MF – odpowiednik pliku ROMAN.MF + POLKAP.MF – odpowiednik pliku CSC.MF + POLKUR.MF – odpowiednik pliku TEXTIT.MF + POLMAT.MF – odpowiednik pliku MATHSY.MF + POLTYT.MF – odpowiednik pliku TITLE.MF c) pliki parametryczne rodziny PL: @@ -740,136 +729,135 @@ Fonty PL (polskie rozszerzenie font/ow CM) d) dodatkowe pliki parametryczne: - * CMSSBI10.MF (odwo/luj/a si/e do/n pliki PLSSBI10, PLSSBI36 + * CMSSBI10.MF (odwołują się doń pliki PLSSBI10, PLSSBI36 i PLSSBI48) - * CMBX11.MF, CMR11.MF, CMSL11.MF, CMTI11.MF (te pliki s/lu/zy/ly - do generowania u/zywanych poprzednio 11-punktowych font/ow P1) + * CMBX11.MF, CMR11.MF, CMSL11.MF, CMTI11.MF (te pliki służyły + do generowania używanych poprzednio 11-punktowych fontów P1) - * DLR10 -- przyk/ladowy plik s/lu/z/acy do generowania fontu - PLR10 at 10dd (w jednostkach przyj/etych w polskim drukarstwie) + * DLR10 – przykładowy plik służący do generowania fontu + PLR10 at 10dd (w jednostkach przyjętych w polskim drukarstwie) e) plik pomocniczy wczytywany podczas przetwarzania przez METAFONT-a - plik/ow parametrycznych PL: + plików parametrycznych PL: FIK_MIK.MF - f) plik zawieraj/acy opis trybu generowania font/ow dla - fotona/swietlarek Linotronic 100 i Linotronic 300; tre/s/c - tego pliku nale/zy wkopiowa/c do pliku LOCAL.MF przed generowaniem - format/ow bazowych (PLAIN.BAS i CM.BAS) za pomoc/a inicjalizacyjnej + f) plik zawierający opis trybu generowania fontów dla + fotonaświetlarek Linotronic 100 i Linotronic 300; treść + tego pliku należy wkopiować do pliku LOCAL.MF przed generowaniem + formatów bazowych (PLAIN.BAS i CM.BAS) za pomocą inicjalizacyjnej wersji METAFONT-a (INIMF): LINOMODE.MF - 16. Generowanie font/ow PL + 16. Generowanie fontów PL - Konkretnym implementacjom METAFONT-a towarzyszy na og/o/l oprogramowanie - u/latwiaj/ace generowanie font/ow. Do pakietu MeX do/l/aczone zosta/ly - pliki z danymi dla programu MFJOB, obs/luguj/acego generowanie font/ow - z u/zyciem emMETAFONT-a (szczeg/o/ly mo/zna znale/x/c w dokumentacji - pakietu E. Mattesa emTeX). S/a to: + Konkretnym implementacjom METAFONT-a towarzyszy na ogół oprogramowanie + ułatwiające generowanie fontów. Do pakietu MeX dołączone zostały + pliki z danymi dla programu MFJOB, obsługującego generowanie fontów + z użyciem emMETAFONT-a (szczegóły można znaleźć w dokumentacji + pakietu E. Mattesa emTeX). Są to: - G180PL.MFJ dane do generowania font/ow PL dla drukarek 24-ig/lowych + G180PL.MFJ dane do generowania fontów PL dla drukarek 24-igłowych - G240PL.MFJ dane do generowania font/ow PL dla drukarek 9-ig/lowych + G240PL.MFJ dane do generowania fontów PL dla drukarek 9-igłowych - G300PL.MFJ dane do generowania font/ow PL dla drukarek laserowych + G300PL.MFJ dane do generowania fontów PL dla drukarek laserowych - GPLMODES.MFJ plik wczytywany przy przetwarzaniu plik/ow G180PL.MFJ, + GPLMODES.MFJ plik wczytywany przy przetwarzaniu plików G180PL.MFJ, G240PL.MFJ i G300PL.MFJ przez program MFJOB.EXE Pliki ===== -Pakiet MeX sk/lada si/e z nast/epuj/acych grup plik/ow: +Pakiet MeX składa się z następujących grup plików: - 1. Pliki dokumentacyjne//informacyjne + 1. Pliki dokumentacyjne/informacyjne 2. Pliki TeX-owe 3. Pliki METAFONT-a -Poni/zej przedstawiamy list/e wszystkich plik/ow sk/ladaj/acych si/e na -pakiet MeX-a. Podkre/slamy raz jeszcze, /ze pakiet MeX mo/ze by/c -rozpowszechniany tylko tak, jak zosta/l przygotowany -- musi by/c kompletny -i niezmieniony. Dotyczy to r/ownie/z plik/ow dokumentacyjnych//informacyjnych. -(patrz ,,Zasady rozpowszechniania''). +Poniżej przedstawiamy listę wszystkich plików składających się na +pakiet MeX-a. Podkreślamy raz jeszcze, że pakiet MeX może być +rozpowszechniany tylko tak, jak został przygotowany – musi być kompletny +i niezmieniony. Dotyczy to również plików dokumentacyjnych/informacyjnych. +(patrz „Zasady rozpowszechniania”). - 1. Pliki dokumentacyjne//informacyjne + 1. Pliki dokumentacyjne/informacyjne - MEXINFO.POL -- plik, kt/ory jest w/la/snie czytamy - MEXINFO.ENG -- analogiczny tekst w j/ezyku angielskim + MEXINFO.POL – plik, który jest właśnie czytamy + MEXINFO.ENG – analogiczny tekst w języku angielskim 2. Pliki TeX-owe Pliki makr: - ---------- + ----------- - MEX.TEX -- polska wersja pakietu makr PLAIN.TEX - LAMEX.TEX -- polska wersja pakietu makr LPLAIN.TEX - MEX1.TEX -- pomocniczy plik wej/sciowy MeX-a i LaMeX-a - MEX2.TEX -- pomocniczy plik wej/sciowy MeX-a i LaMeX-a - MEXCONF.TEX -- plik konfiguracyjny MeX-a i LaMeX-a - PLHYPH.TEX -- polskie regu/ly dzielenia wyraz/ow + MEX.TEX – polska wersja pakietu makr PLAIN.TEX + LAMEX.TEX – polska wersja pakietu makr LPLAIN.TEX + MEX1.TEX – pomocniczy plik wejściowy MeX-a i LaMeX-a + MEX2.TEX – pomocniczy plik wejściowy MeX-a i LaMeX-a + MEXCONF.TEX – plik konfiguracyjny MeX-a i LaMeX-a + PLHYPH.TEX – polskie reguły dzielenia wyrazów - Wej/sciowe pliki filtruj/ace do emTeX-a (do implementacji TeX-a + Wejściowe pliki filtrujące do emTeX-a (do implementacji TeX-a ------------------------------------------------------------- wykonanej przez E. Mattesa): - ---------------------------- + ------------------------------ - MAZ2PL.PCT -- tabela konwersji kod/ow Mazovii na kody PL - LAT2PL.PCT -- tabela konwersji kod/ow Latin 2 na kody PL - ISO2PL.PCT -- tabela konwersji kod/ow ISO8859-2 na kody PL - WIN2PL.PCT -- tabela konwersji kod/ow CP1250 na kody PL - MAZ2PL.TCP, ISO2PL.TCP, LAT2PL.TCP, WIN2PL.TCP -- j.w., posta/c + MAZ2PL.PCT – tabela konwersji kodów Mazovii na kody PL + LAT2PL.PCT – tabela konwersji kodów Latin 2 na kody PL + ISO2PL.PCT – tabela konwersji kodów ISO8859-2 na kody PL + WIN2PL.PCT – tabela konwersji kodów CP1250 na kody PL + MAZ2PL.TCP, ISO2PL.TCP, LAT2PL.TCP, WIN2PL.TCP – j.w., postać przygotowana do pracy z INITEX-em - MK-TCP.BAT -- plik wsadowy do tworzenia tablic konwersji - w postaci plik/ow TCP + MK-TCP.BAT – plik wsadowy do tworzenia tablic konwersji + w postaci plików TCP - Pliki wsadowe systemu DOS (ang. batch file) do generowania plik/ow + Pliki wsadowe systemu DOS (ang. batch file) do generowania plików ----------------------------------------------------------------- MEX.FMT i LAMEX.FMT: - --------------------- + ---------------------- - GM-MEX.BAT -- generuje MEX.FMT (+ Mazovia) - GI-MEX.BAT -- generuje MEX.FMT (+ ISO8859-2) - GL-MEX.BAT -- generuje MEX.FMT (+ CP852) - GW-MEX.BAT -- generuje MEX.FMT (+ CP1250) - GM-LAMEX.BAT -- generuje LAMEX.FMT (+ Mazovia) - GI-LAMEX.BAT -- generuje LAMEX.FMT (+ ISO8859-2) - GL-LAMEX.BAT -- generuje LAMEX.FMT (+ CP852) - GW-LAMEX.BAT -- generuje LAMEX.FMT (+ CP1250) + GM-MEX.BAT – generuje MEX.FMT (+ Mazovia) + GI-MEX.BAT – generuje MEX.FMT (+ ISO8859-2) + GL-MEX.BAT – generuje MEX.FMT (+ CP852) + GW-MEX.BAT – generuje MEX.FMT (+ CP1250) + GM-LAMEX.BAT – generuje LAMEX.FMT (+ Mazovia) + GI-LAMEX.BAT – generuje LAMEX.FMT (+ ISO8859-2) + GL-LAMEX.BAT – generuje LAMEX.FMT (+ CP852) + GW-LAMEX.BAT – generuje LAMEX.FMT (+ CP1250) Dodatkowe pliki do LaMeX-a (style): - ---------------------------------- + ––––––––––––––––– IARTICLE.STY IMAKEIDX.STY IREPORT.STY IBOOK.STY IOPENBIB.STY ITITLEPA.STY ILETTER.STY - 3. Pliki METAFONT-owe opisane zosta/ly w cz/e/sci po/swi/econej fontom PL. + 3. Pliki METAFONT-owe opisane zostały w części poświęconej fontom PL. -Podzi/ekowania +Podziękowania ============= -Bardzo wiele os/ob przyczyni/lo si/e do szcz/e/sliwego zako/nczenia prac nad -d/lugo trwaj/acym projektem adaptacji TeX-a do j/ezyka polskiego. Wymienienie -tu wszystkich, kt/orzy nam pomogli, jest po prostu niemo/zliwe. Tym niemniej -czujemy si/e zobowi/azani szczeg/olnie serdecznie podzi/ekowa/c -nast/epuj/acym osobom: +Bardzo wiele osób przyczyniło się do szczęśliwego zakończenia prac nad +długo trwającym projektem adaptacji TeX-a do języka polskiego. Wymienienie +tu wszystkich, którzy nam pomogli, jest po prostu niemożliwe. Tym niemniej +czujemy się zobowiązani szczególnie serdecznie podziękować +następującym osobom: Andrzej Blikle - W/lodzimierz Bzyl - Jacek Leszczy/lowski - Marian /Lakomy - W/lodzimierz J. Martin + Włodzimierz Bzyl + Jacek Leszczyłowski + Marian Łakomy + Włodzimierz J. Martin Frank Mittelbach - Gra/zyna Nowak + Grażyna Nowak Andrzej Odyniec Piotr Pianowski Tomasz Przechlewski - Stanis/law Szczyci/nski + Stanisław Szczyciński Roman Tomaszewski - Stanis/law Wawrykiewicz. - + Stanisław Wawrykiewicz. |