1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1016
1017
1018
1019
1020
1021
1022
1023
1024
1025
1026
1027
1028
1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
1036
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1043
1044
1045
1046
1047
1048
1049
1050
1051
1052
1053
1054
1055
1056
1057
1058
1059
1060
1061
1062
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
1099
1100
1101
1102
1103
1104
1105
1106
1107
1108
1109
1110
1111
1112
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
1123
1124
1125
1126
1127
1128
1129
1130
1131
1132
1133
1134
1135
1136
1137
1138
1139
1140
1141
1142
1143
1144
1145
1146
1147
1148
1149
1150
1151
1152
1153
1154
1155
1156
1157
1158
1159
1160
1161
1162
1163
1164
1165
1166
1167
1168
1169
1170
1171
1172
1173
1174
1175
1176
1177
1178
1179
1180
1181
1182
1183
1184
1185
1186
1187
1188
1189
1190
1191
1192
1193
1194
1195
1196
1197
1198
1199
1200
1201
1202
1203
1204
1205
1206
1207
1208
1209
1210
1211
1212
1213
1214
1215
1216
1217
1218
1219
1220
1221
1222
1223
1224
1225
1226
1227
1228
1229
1230
1231
1232
1233
1234
1235
1236
1237
1238
1239
1240
1241
1242
1243
1244
1245
1246
1247
1248
1249
1250
1251
1252
1253
1254
1255
1256
1257
1258
1259
1260
1261
1262
1263
1264
1265
1266
1267
1268
1269
1270
1271
1272
1273
1274
1275
1276
1277
1278
1279
1280
1281
1282
1283
1284
1285
1286
1287
1288
1289
1290
1291
1292
1293
1294
1295
1296
1297
1298
1299
1300
1301
1302
1303
1304
1305
1306
1307
1308
1309
1310
1311
1312
1313
1314
1315
1316
1317
1318
1319
1320
1321
1322
1323
1324
1325
1326
1327
1328
1329
1330
1331
1332
1333
1334
1335
1336
1337
1338
1339
1340
1341
1342
1343
1344
1345
1346
1347
1348
1349
1350
1351
1352
1353
1354
1355
1356
1357
1358
1359
1360
1361
1362
1363
1364
1365
1366
1367
1368
1369
1370
1371
1372
1373
1374
1375
1376
1377
1378
1379
1380
1381
1382
1383
1384
1385
1386
1387
1388
1389
1390
1391
1392
1393
1394
1395
1396
1397
1398
1399
1400
1401
1402
1403
1404
1405
1406
1407
1408
1409
1410
1411
1412
1413
1414
1415
1416
1417
1418
1419
1420
1421
1422
1423
1424
1425
1426
1427
1428
1429
1430
1431
1432
1433
1434
1435
1436
1437
1438
1439
1440
1441
1442
1443
1444
1445
1446
1447
1448
1449
1450
1451
1452
1453
1454
1455
1456
1457
1458
1459
1460
1461
1462
1463
1464
1465
1466
1467
1468
1469
1470
1471
1472
1473
1474
1475
1476
1477
1478
1479
1480
1481
1482
1483
1484
1485
1486
1487
1488
1489
1490
1491
1492
1493
1494
1495
1496
1497
1498
1499
1500
1501
1502
1503
1504
1505
1506
1507
1508
1509
1510
1511
1512
1513
1514
1515
1516
1517
1518
1519
1520
1521
1522
1523
1524
1525
1526
1527
1528
1529
1530
1531
1532
1533
1534
1535
1536
1537
1538
1539
1540
1541
1542
1543
1544
1545
1546
1547
1548
1549
1550
1551
1552
1553
1554
1555
1556
1557
1558
1559
1560
1561
1562
1563
1564
1565
1566
1567
1568
1569
1570
1571
1572
1573
1574
1575
1576
1577
1578
1579
1580
1581
1582
1583
1584
1585
1586
1587
1588
1589
1590
1591
1592
1593
1594
1595
1596
1597
1598
1599
1600
1601
1602
1603
1604
1605
1606
1607
1608
1609
1610
1611
1612
1613
1614
1615
1616
1617
1618
1619
1620
1621
1622
1623
1624
1625
1626
1627
1628
1629
1630
1631
1632
1633
1634
1635
1636
1637
1638
1639
1640
1641
1642
1643
1644
1645
1646
1647
1648
1649
1650
1651
1652
1653
1654
1655
1656
1657
1658
1659
1660
1661
1662
1663
1664
1665
1666
1667
1668
1669
1670
1671
1672
1673
1674
1675
1676
1677
1678
1679
1680
1681
1682
1683
1684
1685
1686
1687
1688
1689
1690
1691
1692
1693
1694
1695
1696
1697
1698
1699
1700
1701
1702
1703
1704
1705
1706
1707
1708
1709
1710
1711
1712
1713
1714
1715
1716
1717
1718
1719
1720
1721
1722
1723
1724
1725
1726
1727
1728
1729
1730
1731
1732
1733
1734
1735
1736
1737
1738
1739
1740
1741
1742
1743
1744
1745
1746
1747
1748
1749
1750
1751
1752
1753
1754
1755
1756
1757
1758
1759
1760
1761
1762
1763
1764
1765
1766
1767
1768
1769
1770
1771
1772
1773
1774
1775
1776
1777
1778
1779
1780
1781
1782
1783
1784
1785
1786
1787
1788
1789
1790
1791
1792
1793
1794
1795
1796
1797
1798
1799
1800
1801
1802
1803
1804
1805
1806
1807
1808
1809
1810
1811
1812
1813
1814
1815
1816
1817
1818
1819
1820
1821
1822
1823
1824
1825
1826
1827
1828
1829
1830
1831
1832
1833
1834
1835
1836
1837
1838
1839
1840
1841
1842
1843
1844
1845
1846
1847
1848
1849
1850
1851
1852
1853
1854
1855
1856
1857
1858
1859
1860
1861
1862
1863
1864
1865
1866
1867
1868
1869
1870
1871
1872
1873
1874
1875
1876
1877
1878
1879
1880
1881
1882
1883
1884
1885
1886
1887
1888
1889
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
1906
1907
1908
1909
1910
1911
1912
1913
1914
1915
1916
1917
1918
1919
1920
1921
1922
1923
1924
1925
1926
1927
1928
1929
1930
1931
1932
1933
1934
1935
1936
1937
1938
1939
1940
1941
1942
1943
1944
1945
1946
1947
1948
1949
1950
1951
1952
1953
1954
1955
1956
1957
1958
1959
1960
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2031
2032
2033
2034
2035
2036
2037
2038
2039
2040
2041
2042
2043
2044
2045
2046
2047
2048
2049
2050
2051
2052
2053
2054
2055
2056
2057
2058
2059
2060
2061
2062
2063
2064
2065
2066
2067
2068
2069
2070
2071
2072
2073
2074
2075
2076
2077
2078
2079
2080
2081
2082
2083
2084
2085
2086
2087
2088
2089
2090
2091
2092
2093
2094
2095
2096
2097
2098
2099
2100
2101
2102
2103
2104
2105
2106
2107
2108
2109
2110
2111
2112
2113
2114
2115
2116
2117
2118
2119
2120
2121
2122
2123
2124
2125
2126
2127
2128
2129
2130
2131
2132
2133
2134
2135
2136
2137
2138
2139
2140
2141
2142
2143
2144
2145
2146
2147
2148
2149
2150
2151
2152
2153
2154
2155
2156
2157
2158
2159
2160
2161
2162
2163
2164
2165
2166
2167
2168
2169
2170
2171
2172
2173
2174
2175
2176
2177
2178
2179
2180
2181
2182
2183
2184
2185
2186
2187
2188
2189
2190
2191
2192
2193
2194
2195
2196
2197
2198
2199
2200
2201
2202
2203
2204
2205
2206
2207
2208
2209
2210
2211
2212
2213
2214
2215
2216
2217
2218
2219
2220
2221
2222
2223
2224
2225
2226
2227
2228
2229
2230
2231
2232
2233
2234
2235
2236
2237
2238
2239
2240
2241
2242
2243
2244
2245
2246
2247
2248
2249
2250
2251
2252
2253
2254
2255
2256
2257
2258
2259
2260
2261
2262
2263
2264
2265
2266
2267
2268
2269
2270
2271
2272
2273
2274
2275
2276
2277
2278
2279
2280
2281
2282
2283
2284
2285
2286
2287
2288
2289
2290
2291
2292
2293
2294
2295
2296
2297
2298
2299
2300
2301
2302
2303
2304
2305
2306
2307
2308
2309
2310
2311
2312
2313
2314
2315
2316
2317
2318
2319
2320
2321
2322
2323
2324
2325
2326
2327
2328
2329
2330
2331
2332
2333
2334
2335
2336
2337
2338
2339
2340
2341
2342
2343
2344
2345
2346
2347
2348
2349
2350
2351
2352
2353
2354
2355
2356
2357
2358
2359
2360
2361
2362
2363
2364
2365
2366
2367
2368
2369
2370
2371
2372
2373
2374
2375
2376
2377
2378
2379
2380
2381
2382
2383
2384
2385
2386
2387
2388
2389
2390
2391
2392
2393
2394
2395
2396
2397
2398
2399
2400
2401
2402
2403
2404
2405
2406
2407
2408
2409
2410
2411
2412
2413
2414
2415
2416
2417
2418
2419
2420
2421
2422
2423
2424
2425
2426
2427
2428
2429
2430
2431
2432
2433
2434
2435
2436
2437
2438
2439
2440
2441
2442
2443
2444
2445
2446
2447
2448
2449
2450
2451
2452
2453
2454
2455
2456
2457
2458
2459
2460
2461
2462
2463
2464
2465
2466
2467
2468
2469
2470
2471
2472
2473
2474
2475
2476
2477
2478
2479
2480
2481
2482
2483
2484
2485
2486
2487
2488
2489
2490
2491
2492
2493
2494
2495
2496
2497
2498
2499
2500
2501
2502
2503
2504
2505
2506
2507
2508
2509
2510
2511
2512
2513
2514
2515
2516
2517
2518
2519
2520
2521
2522
2523
2524
2525
2526
2527
2528
2529
2530
2531
2532
2533
2534
2535
2536
2537
2538
2539
2540
2541
2542
2543
2544
2545
2546
2547
2548
2549
2550
2551
2552
2553
2554
2555
2556
2557
2558
2559
2560
2561
2562
2563
2564
2565
2566
2567
2568
2569
2570
2571
2572
2573
2574
2575
2576
2577
2578
2579
2580
2581
2582
2583
2584
2585
2586
2587
2588
2589
2590
2591
2592
2593
2594
2595
2596
2597
2598
2599
2600
2601
2602
2603
2604
2605
2606
2607
2608
2609
2610
2611
2612
2613
2614
2615
2616
2617
2618
2619
2620
2621
2622
2623
2624
2625
2626
2627
2628
2629
2630
2631
2632
2633
2634
2635
2636
2637
2638
2639
2640
2641
2642
2643
2644
2645
2646
2647
2648
2649
2650
2651
2652
2653
2654
2655
2656
2657
2658
2659
2660
2661
2662
2663
2664
2665
2666
2667
2668
2669
2670
2671
2672
2673
2674
2675
2676
2677
2678
2679
2680
2681
2682
2683
2684
2685
2686
2687
2688
2689
2690
2691
2692
2693
2694
2695
2696
2697
2698
2699
2700
2701
2702
2703
2704
2705
2706
2707
2708
2709
2710
2711
2712
2713
2714
2715
2716
2717
2718
2719
2720
2721
2722
2723
2724
2725
2726
2727
2728
2729
2730
2731
2732
2733
2734
2735
2736
2737
2738
2739
2740
2741
2742
2743
2744
2745
2746
2747
2748
2749
2750
2751
2752
2753
2754
2755
2756
2757
2758
2759
2760
2761
2762
2763
2764
2765
2766
2767
2768
2769
2770
2771
2772
2773
2774
2775
2776
2777
2778
2779
2780
2781
2782
2783
2784
2785
2786
2787
2788
2789
2790
2791
2792
2793
2794
2795
2796
2797
2798
2799
2800
2801
2802
2803
2804
2805
2806
2807
2808
2809
2810
2811
2812
2813
2814
2815
2816
2817
2818
2819
2820
2821
2822
2823
2824
2825
2826
2827
2828
2829
2830
2831
2832
2833
2834
2835
2836
2837
2838
2839
2840
2841
2842
2843
2844
2845
2846
2847
2848
2849
2850
2851
2852
2853
2854
2855
2856
2857
2858
2859
2860
2861
2862
2863
2864
2865
2866
2867
2868
2869
2870
2871
2872
2873
2874
2875
2876
2877
2878
2879
2880
2881
2882
2883
2884
2885
2886
2887
2888
2889
2890
2891
2892
2893
2894
2895
2896
2897
2898
2899
2900
2901
2902
2903
2904
2905
2906
2907
2908
2909
2910
2911
2912
2913
2914
2915
2916
2917
2918
2919
2920
2921
2922
2923
2924
2925
2926
2927
2928
2929
2930
2931
2932
2933
2934
2935
2936
2937
2938
2939
2940
2941
2942
2943
2944
2945
2946
2947
2948
2949
2950
2951
2952
2953
2954
2955
2956
2957
2958
2959
2960
2961
2962
2963
2964
2965
2966
2967
2968
2969
2970
2971
2972
2973
2974
2975
2976
2977
2978
2979
2980
2981
2982
2983
2984
2985
2986
2987
2988
2989
2990
2991
2992
2993
2994
2995
2996
2997
2998
2999
3000
3001
3002
3003
3004
3005
3006
3007
3008
3009
3010
3011
3012
3013
3014
3015
3016
3017
3018
3019
3020
3021
3022
3023
3024
3025
3026
3027
3028
3029
3030
3031
3032
3033
3034
3035
3036
3037
3038
3039
3040
3041
3042
3043
3044
3045
3046
3047
3048
3049
3050
3051
3052
3053
3054
3055
3056
3057
3058
3059
3060
3061
3062
3063
3064
3065
3066
3067
3068
3069
3070
3071
3072
3073
3074
3075
3076
3077
3078
3079
3080
3081
3082
3083
3084
3085
3086
3087
3088
3089
3090
3091
3092
3093
3094
3095
3096
3097
3098
3099
3100
3101
3102
3103
3104
3105
3106
3107
3108
3109
3110
3111
3112
3113
3114
3115
3116
3117
3118
3119
3120
3121
3122
3123
3124
3125
3126
3127
3128
3129
3130
3131
3132
3133
3134
3135
3136
3137
3138
3139
3140
3141
3142
3143
3144
3145
3146
3147
3148
3149
3150
3151
3152
3153
3154
3155
3156
3157
3158
3159
3160
3161
3162
3163
3164
3165
3166
3167
3168
3169
3170
3171
3172
3173
3174
3175
3176
3177
3178
3179
3180
3181
3182
3183
3184
3185
3186
3187
3188
3189
3190
3191
3192
3193
3194
3195
3196
3197
3198
3199
3200
3201
3202
3203
3204
3205
3206
3207
3208
3209
3210
3211
3212
3213
3214
3215
3216
3217
3218
3219
3220
3221
3222
3223
3224
3225
3226
3227
3228
3229
3230
3231
3232
3233
3234
3235
3236
3237
3238
3239
3240
3241
3242
3243
3244
3245
3246
3247
3248
3249
3250
3251
3252
3253
3254
3255
3256
3257
3258
3259
3260
3261
3262
3263
3264
3265
3266
3267
3268
3269
3270
3271
3272
3273
3274
3275
3276
3277
3278
3279
3280
3281
3282
3283
3284
3285
3286
3287
3288
3289
3290
3291
3292
3293
3294
3295
3296
3297
3298
3299
3300
3301
3302
3303
3304
3305
3306
3307
3308
3309
3310
3311
3312
3313
3314
3315
3316
3317
3318
3319
3320
3321
3322
3323
3324
3325
3326
3327
3328
3329
3330
3331
3332
3333
3334
3335
3336
3337
3338
3339
3340
3341
3342
3343
3344
3345
3346
3347
3348
3349
3350
3351
3352
3353
3354
3355
3356
3357
3358
3359
3360
3361
3362
3363
3364
3365
3366
3367
3368
3369
3370
3371
3372
3373
3374
3375
3376
3377
3378
3379
3380
3381
3382
3383
3384
3385
3386
3387
3388
3389
3390
3391
3392
3393
3394
3395
3396
3397
3398
3399
3400
3401
3402
3403
3404
3405
3406
3407
3408
3409
3410
3411
3412
3413
3414
3415
3416
3417
3418
3419
3420
3421
3422
3423
3424
3425
3426
3427
3428
3429
3430
3431
3432
3433
3434
3435
3436
3437
3438
3439
3440
3441
3442
3443
3444
3445
3446
3447
3448
3449
3450
|
% iso8859-2
% $Id: texlive-pl.tex, v. 39 2009/10/20
% TeX Live documentation.
% Originally written by Sebastian Rahtz and Michel Goossens,
% now maintained by Karl Berry and others.
% Polish translation and additions by Staszek Wawrykiewicz et al.
% Public domain.
% ----
% UWAGA dla recenzent�w/t�umaczy: %%! to moje komentarze (StaW)
\documentclass{article}
\let\tldocenglish=0 % for live4ht.cfg
\let\textsl\textit
\usepackage{tex-livep}
\usepackage{polski} %% for PL
\usepackage[latin2]{inputenc} %% for PL
\exhyphenpenalty=10000 %% for PL
\def\Dash{---}
\widowpenalty=10000
\clubpenalty=10000
%% redefined MF logo! %% for PL
%\def\MF{\textlogo{META}\-\textlogo{FONT}} %% for PL
%\def\MP{\textlogo{META}\-\textlogo{POST}} %% *** TP ***
\def\shac{\char178} % for PL + qtmr (HTML)
\def\aac{\char225} % for PL + qtmr (HTML)
\def\iac{\char237} % for PL + qtmr (HTML)
\renewcommand{\samp}[1]{,,\texttt{#1}''} %% for PL
%% Polish style for sections
\makeatletter
\renewcommand{\@seccntformat}[1]{%
\csname the#1\endcsname.\hspace{.5em}} %%
\def\numberline#1{\hb@xt@\@tempdima{#1.\hfill}}
\makeatother
\hyphenation{tex-basic la-tex pdf-tex}
%% -----
\begin{document}
\title{{\huge \textit{Przewodnik po \protect\TL}\\[1ex]}
{\LARGE \textsf\TL{} 2009}
}
\author{Redakcja: Karl Berry \\[3mm]
\url{http://tug.org/texlive/}
}
\date{Pa�dziernik 2009}
\maketitle
\begin{multicols}{2}
\tableofcontents
%\listoftables
\end{multicols}
%--------------------------
\section{Wst�p}\label{sec:intro}
\subsection{\TeX\ Live i \TeX\ Collection}
Niniejsza dokumentacja opisuje oprogramowanie \TL{} --
dystrybucj� \TeX-a wraz z~programami pomocniczymi, dost�pn� dla
system�w \acro{GNU}/Linux, r�nych wersji Unix (w~tym \MacOSX{})
oraz Windows.
\TL{} mo�na �ci�gn�� z~sieci b�d� otrzyma� na p�ytce \DVD \TK{}, dostarczanej
swoim cz�onkom przez Grupy U�ytkownik�w Systemu \TeX{}.
Cz�� \ref{sec:tl-coll-dists} omawia pokr�tce zawarto�� tej p�ytki.
Zar�wno \TL{}, jak i \TK{} powsta�y dzi�ki zbiorowemu wysi�kowi Grup.
W~tym dokumencie om�wimy g��wnie sam� dystrybucj� \TL.
\TL{} zawiera skompilowane programy: \TeX{}, \LaTeXe{}, \mbox{\MF}, \MP,
\BibTeX{} i~wiele innych oraz bogaty zestaw pakiet�w makr o~wielorakim
zastosowaniu, a tak�e fonty i~dokumentacje. Wszystko to umo�liwia sk�ad
publikacji w~wielu j�zykach.
Pakiety zawarte w~\TL{} s� regularnie aktualizowane z serwer�w \acro{CTAN}
(\textit{Comprehensive TeX Archive Network}, kt�re gromadz� wszelkie
zasoby dotycz�ce systemu \TeX): \url{http://www.ctan.org}.
Lista najwa�niejszych zmian dokonanych w~tej edycji \TL{}
znajduje si� w~cz�ci~\ref{sec:tlcurrent}, na str.~\pageref{sec:tlcurrent}.
%w~cz�ci~\ref{sec:history}, na str.~\pageref{sec:history}.
Nie opisujemy tu, czym jest system \TeX{}, a~jedynie kwesti� instalacji
i~konfiguracji oprogramowania \TL.
Pocz�tkuj�cy u�ytkownicy mog� si� zapozna� z~podstawowymi poj�ciami
np. w~artykule {\it Przewodnik po systemie \TeX\/}:
\OnCD{texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/cototex.html}.
\subsection{Obs�ugiwane systemy operacyjne}
\label{sec:os_support}
\TL{} zawiera oprogramowanie dla wielu platform linuksowych i uniksowych,
w~tym \MacOSX, a tak�e Cygwin. Za��czone pliki �r�d�owe pozwalaj� te�
na instalacj� na platformach innych system�w operacyjnych.
Spo�r�d system�w Windows obs�ugiwane s� tylko wersje 2000 i nowsze.
Zaniechano wsparcia dla Windows~9x, ME oraz NT, kt�rych obs�uga by�a bardzo
pracoch�onna (w~por�wnaniu z~Linux/Unix). Wprawdzie brak jest
oprogramowania na wersje 64-bitowe, ale aplikacje 32-bitowe powinny na nich
dzia�a�.
W cz�ci \ref{sec:tl-coll-dists} om�wiono alternatywne dystrybucje,
przeznaczone dla Windows oraz \MacOSX.
\subsection{Podstawy instalacji \protect\TL{}}
\label{sec:basic}
\TL{} mo�na zainstalowa� z~p�ytki \DVD{} lub internetu. Program instalacyjny
jest niewielki i~pozwala pobra� z sieci wszystkie potrzebne pakiety.
Jest to wygodne, gdy potrzebujemy jedynie cz�ci oprogramowania \TL.
Posiadaj�c p�ytk� \DVD{}, mo�emy nie tylko zaistalowa� \TL{} na twardym dysku,
ale i~uruchomi� programy bezpo�rednio z~niej (a~nawet z~obrazu
\DVD{}, je�li nasz system pozwala na jego zamontowanie).
Szczeg�owy opis instalacji \TL{} znajduje si� w dalszych rozdzia�ach
tego dokumentu, tu podamy jedynie skr�cony przepis:
\begin{itemize*}
\item program instalacyjny \filename{install-tl} mo�e dzia�a� w~kilku
trybach: tzw. ,,wizard'' (parametr \code{-gui=wizard}) -- domy�lnym dla
Windows; tekstowym (\code{-gui=text}, domy�lnym dla Unix/Linux)
i~graficznym trybie ,,expert'' (parametr \code{-gui=perltk}).
Dla wygody u�ytkownik�w Windows uruchomienie
\filename{install-tl-advanced.bat} prze�acza instalator w tryb ,,expert''.
%tryb mo�na wymusi� podaj�c parametr \code{-gui}
%b�d� \code{-no-gui};
\item jednym z~instalowanych program�w jest \prog{tlmgr} (mened�er \TL{}),
kt�ry r�wnie� mo�na uruchomi� w~trybie tekstowym b�d� graficznym; pozwala
on doinstalowa� lub usun�� pakiety, aktualizowa� je z~sieci, a tak�e
wykona� r�ne czynno�ci konfiguracyjne.
\end{itemize*}
\subsection{Dost�pna pomoc}
\label{sec:help}
Spo�eczno�� \TeX-owa jest bardzo aktywna i~pomocna, st�d te� wi�kszo��
powa�nych zapyta� nie pozostaje bez odpowiedzi. Przed zadaniem
pytania warto je uprzednio dobrze przemy�le� i~sformu�owa�, poniewa�
respondenci to wolontariusze, w�r�d kt�rych znale�� si� mog� mniej lub
bardziej do�wiadczeni u�ytkownicy.
(Je�li preferujemy komercyjne wsparcie techniczne, mo�emy zamiast
\TL{} zakupi� system u~jednego z~dostawc�w, kt�rych list� mo�na znale��
na \url{http://tug.org/interest.html#vendors}.)
Oto lista �r�de� pomocy, w~kolejno�ci przez nas rekomendowanej:
\begin{description}
\item [\TeX{} \acro{FAQ}] \TeX-owy \acro{FAQ} jest obszernym zbiorem
odpowiedzi na wszelkie pytania, od najprostszych do najbardziej
zaawansowanych. Jest on za��czony na \TL{} w~katalogu
\OnCD{texmf-dist/doc/generic/FAQ-en/html/index.html},
a~tak�e dost�pny w~sieci: \url{http://www.tex.ac.uk/faq}. Proponujemy
zajrze� najpierw tam. Uruchomiono te� serwis \acro{FAQ}
w~j�zyku polskim: \url{http://faq.gust.org.pl}.
\item [\TeX{} Catalogue] Je�li poszukujemy konkretnego pakietu, fontu,
programu itp., to polecamy \TeX{} Catalogue. Jest to obszerne zestawienie
wszelkich pakiet�w dotycz�cych \TeX-a. Patrz:
%\OnCD{texmf-dist/doc/english/catalogue} lub
\url{http://www.ctan.org/help/Catalogue/}.
\item [\TeX{} Web Resources] Strona \url{http://tug.org/interest.html}
zawiera wiele odsy�aczy, w~szczeg�lno�ci do ksi��ek, podr�cznik�w
i~artyku��w po�wi�conych wszelkim aspektom pracy z~systemem \TeX.
\item [archiwa pomocy] Dwa g��wne fora pomocy to grupa
Usenet \url{news:comp.text.tex} oraz lista dyskusyjna
\email{texhax@tug.org}. Warto przeszuka� archiwa list dyskusyjnych,
zawieraj�ce mn�stwo pyta� i odpowiedzi zbieranych przez wiele lat:
\url{http://groups.google.com/group/comp.text.tex/topics} oraz
\url{http://tug.org/mail-archives/texhax}. Nie zaszkodzi
skorzystanie z~wyszukiwarki, np. \url{http://www.google.com}.
\item [wysy�anie pyta�] Je�li nadal nie znajdujemy rozwi�zania problemu,
to mo�emy wys�a� pytanie do \dirname{comp.text.tex}, korzystaj�c z~Google,
czytnika wiadomo�ci b�d� pisz�c list na adres \email{texhax@tug.org}.
Przedtem jednak \emph{nale�y} si� zapozna� z~poradami dotycz�cymi sposobu
zadawania pyta�, zawartymi w~\acro{FAQ}:
\url{http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?label=askquestion}.
Polscy u�ytkownicy maj� do dyspozycji list� dyskusyjn� GUST (polskiej Grupy
U�ytkownik�w Systemu \TeX); informacje o niej
znajdziemy na stronie \url{http://www.gust.org.pl}.
\item [wsparcie ze strony spo�eczno�ci \TL{}] Gdy chcemy zg�osi� b��d
b�d� sugestie i~komentarze dotycz�ce dystrybucji \TL{}, instalacji
lub dokumentacji, mamy do dyspozycji list� dyskusyjn�
\email{tex-live@tug.org}. Je�li kwestia dotyczy konkretnego programu
(pakietu makr itp.) z~\TL{}, to lepiej jednak skierowa� pytanie do osoby
opiekuj�cej si� danym programem lub na specjalistyczn� list� dyskusyjn�.
\end{description}
Druga strona medalu to pomaganie tym, kt�rzy maj� problemy. Zar�wno
\dirname{comp.text.tex}, jak i~\code{texhax} (oraz lista dyskusyjna GUST)
s� otwarte dla ka�dego,
tak wi�c zapraszamy do w��czenia si�, czytania wiadomo�ci i~pomagania
innym w~miar� w�asnych mo�liwo�ci. Witamy w�r�d u�ytkownik�w
systemu \TeX!
%--------------------------
\section{Struktura \protect\TeX\protect\ Live}\label{sec:struct-tl}
Om�wimy tutaj struktur� i~zawarto�� dystrybucji \TL{}, a~tak�e \TK{} --
p�ytki \DVD, w~sk�ad kt�rej wchodzi \TL.
\subsection{The \protect\TeX\protect\ Collection: \TL, pro\TeX{}t, Mac\TeX}
\label{sec:tl-coll-dists}
The \TK{} \DVD{} zawiera:
\begin{description}
\item [\TL] kompletny system na \acro{DVD}, z mo�liwo�ci� uruchamiania
bezpo�rednio z~p�yty b�d� instalacji na twardym dysku; strona domowa
projektu: \url{http://tug.org/texlive/}.
\item [Mac\TeX] dla systemu \MacOSX; posiada on w�asny program instalacyjny
i~dodatkowe programy dla tego systemu; strona domowa projektu:
\url{http://tug.org/mactex/};
\item [pro\TeX{}t] dystrybucja dla Windows, oparta na dystrybucji \MIKTEX{},
rozszerzonej o~dodatkowe narz�dzia; ca�kowicie niezale�na od \TL;
\ProTeXt\ posiada w�asny, �atwy w~obs�udze program instalacyjny;
%i~r�wnie� mo�e by� uruchamiany bezpo�rednio z~p�ytki.
strona domowa projektu: \url{http://tug.org/protext};
\item [CTAN] zrzut zawarto�ci archiw�w \CTAN{};
(\url{http://www.ctan.org}).
\item [\texttt{texmf-extra}] katalog z wybranymi pakietami dodatkowymi.
\end{description}
\CTAN, \pkgname{protext}, i~\texttt{texmf-extra} nie spe�niaj� przyj�tych dla
\TL{} wymog�w dotycz�cych swobody kopiowania, wobec tego nale�y ten fakt
uwzgl�dni� przy redystrybucji b�d� modyfikacji zawarto�ci wymienionych
katalog�w.
\subsection{G��wne katalogi \TL}
\label{sec:tld}
Poni�ej wymieniono wa�niejsze podkatalogi g��wnego katalogu dystrybucji \TL.
Na p�ytce \TK{} \DVD{} ca�a dystrybucja \TL{} zosta�a
umieszczona w katalogu \dirname{texlive}, nie za� w~katalogu g��wnym
(poni�ej traktujemy go jako katalog g��wny we wszystkich odniesieniach
do \TL).
\begin{ttdescription}
\item[bin] skompilowane programy \TeX-owe, zorganizowane w~podkatalogach
wed�ug platform systemowych;
\item[readme-*.html] kr�tkie om�wienie z~u�ytecznymi odno�nikami
w kilku j�zykach, w formacie \HTML{} i zwyk�ym tekstowym;
\item[source] �r�d�a wszystkich program�w, w��cznie z~g��wnymi dystrybucjami
\Webc{} \TeX-a i~\MF{}-a;
%\item[support] r�ne programy pomocnicze zwi�zane z~\TeX-em, kt�re \emph{nie}
% s� domy�lnie instalowane;
% dla u�ytkownik�w system�w Windows do��czono ponadto szereg program�w
% (edytory, ,,shelle TeX-owe''), kt�rych zwykle brak w~typowej instalacji
% Windows (programy te mog� by� szczeg�lnie przydatne dla pocz�tkuj�cych);
\item[texmf] drzewo katalog�w plik�w pomocniczych i~dokumentacji dla
\emph{program�w} (patrz: \texttt{TEXMFMAIN} w~nast�pnej cz�ci);
\item[texmf-dist] g��wne drzewo katalog�w format�w i~pakiet�w (zawiera makra,
fonty i~dokumentacje; patrz: \texttt{TEXMDIST} w~nast�pnej cz�ci);
%\item[texmf-doc] drzewo samodzielnych dokumentacji (m.in. podr�czniki itp.),
% niezwi�zane z~konkretnymi pakietami, zorganizowane wed�ug j�zyk�w.
\item[tlpkg] skrypty, programy i~inne dane potrzebne do instalacji;
katalog zawiera tak�e ,,prywatne'' dla \TL{} kopie system�w Perl i~Ghostscript
dla Windows (nie koliduj� one z~posiadanymi przez u�ytkownika podobnymi
programami i~dzia�aj� tylko w~ramach instalacji); poza tym do��czono
szybki i~wygodny program do podgl�du plik�w postscriptowych (a~tak�e PDF)
-- PS\_View dla Windows.
\end{ttdescription}
Pr�cz podkatalog�w wymienionych powy�ej, katalog g��wny zawiera skrypty
instalacyjne oraz pliki \filename{README}, w~formacie tekstowym lub HTML,
w~kilku j�zykach (r�wnie� polskim).
%Katalog \dirname{texmf-doc} zawiera, jak wspomniano wy�ej, dokumentacje
%og�lne, np. podr�czniki (tak�e po polsku).
Do znalezienia dokumentacji przydatne mog� by� dowi�zania zawarte w pliku
\OnCD{doc.html}, kt�ry znajdziemy w~g��wnym katalogu. Dokumentacje program�w
(man, info, tak�e w~formacie PDF) znajduj� si� w~katalogu
\dirname{texmf/doc}, za� dokumentacje pakiet�w makr, font�w i~format�w
w~katalogu \dirname{texmf-dist/doc}. W~odszukaniu konkretnej dokumentacji
w~dowolnym z~wymienionych katalog�w mog� pom�c programy \cmdname{texdoc} lub
\cmdname{texdoctk}.
Niniejsza dokumentacja w~kilku j�zykach znajduje si� w katalogu
\dirname{texmf/doc/texlive}:
\begin{itemize*}
\item{uproszczony chi�ski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-zh-cn}
\item{czeski/s�owacki:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-cz}
\item{angielski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-en}
\item{francuski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-fr}
\item{niemiecki:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-de}
\item{polski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-pl}
\item{rosyjski:} \OnCD{texmf/doc/texlive/texlive-ru}
\end{itemize*}
\subsection{Predefiniowane drzewa katalog�w texmf}
\label{sec:texmftrees}
W tej cz�ci wymieniono wszystkie u�ywane przez system, predefiniowane
zmienne specyfikuj�ce drzewa katalog�w texmf, om�wiono te� ich przeznaczenie.
Uruchomiaj�c polecenie \texttt{tlmgr conf}, zobaczymy warto�ci tych
zmiennych, dzi�ki czemu �atwo ustalimy, kt�re katalogi w~naszej instalacji s�
przypisane do konkretnych zmiennych.
\begin{ttdescription}
\item [TEXMFMAIN] Drzewo katalog�w zawieraj�ce podstawowe dla
dystrybucji elementy systemu, jak skrypty
%(np. \verb+web2c/mktexdir+),
i~inne pliki pomocnicze oraz dokumentacj� program�w (nie zawiera zatem
pakiet�w makr ani format�w).
\item [TEXMFDIST] Drzewo katalog�w zawieraj�ce pakiety makr, font�w itp.,
%tak jak s� one oryginalnie dystrybuowane;
drzewo to mo�e by� wsp�dzielone z~dowoln� dystybucj�.
\item [TEXMFLOCAL] Drzewo katalog�w, kt�re administratorzy mog� wykorzysta�
do przechowywania lokalnych makr, font�w itp., dost�pnych dla wszystkich
u�ytkownik�w serwera.
\item [TEXMFHOME] Drzewo katalog�w dla prywatnych makr, font�w itp.
u�ytkownika. Rozwini�cie tej zmiennej zale�y domy�lnie od warto�ci przypisanej
zmiennej systemowej \verb+$HOME+ (w~Windows \verb+%USERPROFILE%+).
\item [TEXMFCONFIG] Drzewo katalog�w wykorzystywane przez narz�dzia
\verb+texconfig+, \verb+updmap+ oraz \verb+fmtutil+ do przechowywania
danych konfiguracyjnych (domy�lnie w~ramach \envname{TEXMFHOME}).
\item [TEXMFSYSCONFIG] Drzewo katalog�w wykorzystywane przez narz�dzia
\verb+texconfig-sys+, \verb+updmap-sys+ oraz \verb+fmtutil-sys+
do przechowywania danych konfiguracyjnych dla ca�ej instalacji.
\item [TEXMFVAR] Drzewo katalog�w wykorzystywane przez \verb+texconfig+,
\verb+updmap+ i~\verb+fmtutil+ do przechowywania wygenerowanych plik�w
format�w i~map fontowych (domy�lnie w~ramach \envname{TEXMFHOME}).
\item [TEXMFSYSVAR] Drzewo katalog�w wykorzystywane przez
\verb+texconfig-sys+, \verb+updmap-sys+, \verb+fmtutil-sys+, a~tak�e
przez program \verb+tlmgr+ do przechowywania wygenerowanych plik�w
format�w i~map fontowych dla ca�ej instalacji.
\end{ttdescription}
%Wi�cej informacji na temat \texttt{texconfig} znajdziemy
%w~cz�ci~\ref{sec:texconfig}, na str.~\pageref{sec:texconfig}.
\noindent
Domy�lny uk�ad katalog�w:
\begin{description}
\item[og�lnosystemowy katalog instalacji] mo�e zawiera� kilka wyda� \TL{}:
\begin{ttdescription}
\item[2008] poprzednie wydanie,
\item[2009] wydanie aktualne:
\begin{ttdescription}
\item [bin] ~
\begin{ttdescription}
\item [i386-linux] programy dla \GNU/Linux
\item [...]
\item [universal-darwin] programy dla \MacOSX
\item [win32] programy dla Windows
\end{ttdescription}
\item [texmf\ \ \ \ ] okre�lany zmienn� \envname{TEXMFMAIN}
\item [texmf-dist\ \ ] \envname{TEXMFDIST}
\item [texmf-var\ \ ] \envname{TEXMFSYSVAR}
\item [texmf-config] \envname{TEXMFSYSCONFIG}
\end{ttdescription}
\item [texmf-local] \envname{TEXMFLOCAL}, katalog zachowywany
od wydania do wydania,
\end{ttdescription}
\item[katalog domowy u�ytkownika] (\texttt{\$HOME} lub
\texttt{\%USERPROFILE\%})
\begin{ttdescription}
\item[.texlive2008] prywatne pliki konfiguracyjne
poprzedniego wydania:
\item[.texlive2009] prywatne pliki konfiguracyjne
dla bie��cego wydania:
\begin{ttdescription}
\item [texmf-var\ \ ] \envname{TEXMFVAR}
\item [texmf-config] \envname{TEXMFCONFIG}
\end{ttdescription}
\item[texmf] \envname{TEXMFHOME} prywatne makra, fonty itp.
\end{ttdescription}
\end{description}
\subsection{Rozszerzenia \protect\TeX-a}
\label{sec:tex-extensions}
Oryginalny \TeX{}, stworzony przez prof. Knutha, zosta� zamro�ony, ale
jest i~b�dzie w~przysz�o�ci dost�pny w~dystrybucji. \TL{} zawiera ponadto
kilka wersji rozszerzonych standardowego \TeX-a:
\begin{description}
\item [\eTeX] wersja \label{text:etex} programu \TeX{}, w~kt�rej dodano
po�yteczny zestaw nowych polece� wbudowanych
(dotycz�cych g��wnie rozwijania makr, leksem�w znakowych, interpretacji
znacznik�w itp.) oraz rozszerzenie \TeXXeT{} dla sk�adu
od prawej do lewej. W~trybie domy�lnym \eTeX{} jest w~100\% zgodny ze
standardowym programem \TeX. Wi�cej szczeg��w mo�na znale��
w~\OnCD{texmf-dist/doc/etex/base/etex_man.pdf}.
\item [pdf\TeX] program zawieraj�cy silnik \eTeX{} i dalsze
rozszerzenia, kt�ry umo�liwia tworzenie plik�w zar�wno w~formacie PDF, jak
i~\dvi{}. Jest on domy�lnym programem dla wi�kszo�ci format�w (pr�cz plain
\TeX), nie ma wi�c obecnie rozr�nienia na ,,maszyny'' \textsf{pdftex} i
\textsf{pdfetex}, jak to mia�o miejsce w~poprzednich wersjach program�w
i~w~poprzednich dystrybucjach \TL. Podr�czniki znajdziemy w~katalogu
\OnCD{texmf-dist/doc/pdftex/manual/pdftex-a.pdf}, za� przyk�ad wykorzystania
w~pliku \OnCD{texmf-dist/doc/pdftex/manual/samplepdf/samplepdf.tex}.
\item [Lua\TeX] docelowo sukcesor pdf\TeX-a, z~kt�rym ma by� zgodny
wstecz (aczkolwiek nieca�kowicie).
Powinien tak�e zast�pi� Aleph (patrz ni�ej), cho� nie zak�ada si�
tu technicznej kompatybilno�ci. Za��czony
interpreter Lua (patrz strona domowa \url{http://www.lua.org/})
pozwala na eleganckie rozwi�zanie wielu trudnych problem�w \TeX-a.
Program \filename{texlua} ma funkcjonalno�� samodzielnego
interpretera Lua, co sprawia, �e jest u�ywany w~\TL{} do wielu zada�.
Patrz \url{http://www.luatex.org/} i~na \DVD{}
\OnCD{texmf-dist/doc/luatex/luatexref-t.pdf}.
\item [Xe\TeX] umo�liwia kodowanie tekst�w w~Unicode oraz korzystanie
z~font�w OpenType (tak�e tych dost�pnych w~systemie operacyjnym),
przy czym stosuje biblioteki obce, patrz
%\OnCD{texmf-dist/doc/xetex/XeTeX-reference.pdf} lub
\url{http://tug.org/xetex}.
\item [\OMEGA{} (Omega)] program, kt�ry pracuje wewn�trznie ze znakami
kodowanymi 16-bitowo (Unicode), pozwalaj�c sk�ada� jednocze�nie
wi�kszo�� tekst�w spotykanych na �wiecie. Wspomaga dynamicznie
�adowane tzw. ,,procesy t�umaczenia \OMEGA'' (\acro{OTP}), co pozwala
u�ytkownikowi definiowa� z�o�one transformacje, wykonywane na dowolnych
strumieniach wej�ciowych.
%Wi�cej szczeg��w znale�� mo�na na \DVD:
%\OnCD{texmf-dist/doc/omega/base/doc-1.8.tex} (dokumentacja niezbyt aktualna;
Sam program od dawna nie jest aktualizowany, a wi�c zosta� usuni�ty z~\TL.
Pozostawiono jego dzia�aj�cy klon:
\item [Aleph] ��czy rozszerzenia \OMEGA\ i~\eTeX; powsta� jako niezale�ny
projekt z~potrzeby stabilnej ,,u�ywalno�ci'' programu Omega, w~sytuacji,
gdy ten pozostawa� wci�� w~fazie eksperymentalnej. Minimalna dokumentacja:
\OnCD{texmf-dist/doc/aleph/base}.
\end{description}
\subsection{Inne wa�niejsze programy \protect\TL}
Poni�ej zestawiono inne najcz�ciej u�ywane programy dost�pne
w~dystrybucji \TL{}:
\begin{cmddescription}
\item[bibtex] tworzenie spis�w bibliograficznych;
\item[makeindex, xindy] tworzenie posortowanych skorowidz�w;
\item[dvips] konwersja \dvi{} do \PS{};
\item[xdvi] przegl�darka plik�w \dvi{} dla X~Window;
\item[dvilj] sterownik dla drukarek HP LaserJet;
%\item [dv2dt, dt2dv] konwerter \dvi{} do/z tekstu ASCII;
\item [dviconcat, dviselect] programy do manipulacji stronami w~plikach
\dvi{};
\item [dvipdfmx] konwersja \dvi{} do PDF, metoda alternatywna w~stosunku
do wspomnianego wy�ej programu pdf\TeX{} (pakiety
\pkgname{ps4pdf} i~\pkgname{pdftricks} dostarczaj� kolejnych mo�liwo�ci);
\item [psselect, psnup, \ldots] narz�dzia do manipulacji na plikach
postscriptowych;
%\item [lacheck] kontrola syntaktyki plik�w \LaTeX-owych;
\item [texexec, texmfstart] programy uruchamiaj�ce dla Con\TeX{}t;
\item [tex4ht] postprocesor dla \TeX-a konwersji do HTML i XML.
\end{cmddescription}
%%! zostawiam t� cz��, cho� wylecia�a z wersji oryginalnej!!! 27.08.2003
%%! zmiany: 24.09.2009
\subsection[Pakiety i ich zestawy]{Pakiety i ich zestawy}
\label{packages}
Zawarto�� drzew \texttt{texmf} na \TL{} zosta�a do cel�w instalacji
zorganizowana w~szereg ,,zestaw�w'' (\emph{collections}),
z~kt�rych ka�dy posiada zbi�r ,,pakiet�w'' (\emph{packages}; jest ich obecnie
ponad 2500). Normalna instalacja pozwala u�ytkownikowi skopiowa�
z~\DVD{} na twardy dysk jeden lub wi�cej zestaw�w, mo�na te�
zainstalowa� jedynie pojedynczy pakiet.
Zestawy pozwalaj� lepiej dobra� instalowane sk�adniki, a~tak�e okre�li�,
jakie j�zyki b�d� obs�ugiwane po instalacji. Najwa�niejszy zestaw, wymagany
dla wi�kszo�ci zastosowa�, to ,,Essential programs and files''. Zestawy
,,Basic LaTeX packages'' i~,,Recommended fonts'' s� rekomendowane dla
wi�kszo�ci u�ytkownik�w. Pozosta�e zestawy s� opcjonalne.
Oto dost�pne zestawy i~kr�tki opis ich zawarto�ci:
\begin{description}
\item[Essential programs and files] podstawowe programy, pakiety makr
i~font�w systemu \TeX{}, pliki konfiguracyjne dla podstawowych sterownik�w;
\item[Extra BibTeX styles] dodatkowa, obszerna biblioteka styl�w Bib\TeX-owych
i~bazy danych bibliograficznych (podstawowe style znajduj� si� w~zestawie
,,Esential\dots'');
%\item[chemistry] pakiety makr do sk�adu wzor�w chemicznych;
\item[Context format] pakiet makr do Con\TeX{}t -- ,,dialektu'' \TeX-a
autorstwa Hansa Hagena;
%\item[documentation] dodatkowe, u�yteczne dokumentacje;
%\item[etex] pliki pomocnicze dla programu e-\TeX;
\item[TeX auxiliary programs] r�ne programy pomocnicze; zestaw
zawiera m.in.
programy i~makra dla systemu texinfo, programy do manipulacji na plikach
DVI itp.;
\item[TeX and Outline font utilities] programy do konwersji plik�w
fontowych oraz testowania
i~instalacji font�w (zestaw do tworzenia font�w wirtualnych, manipulacji
plikami .gf i~.pk, programy \texttt{mft}, \texttt{fontinst} itp.);
\item[Recommended fonts] obszerna biblioteka cz�ciej u�ywanych font�w
w~postaci �r�d�owej (.mf) b�d� font�w obwiedniowych oraz pliki z~definicjami
i~stylami \LaTeX-a dla tych font�w;
\item[Extra fonts] biblioteka r�nych rzadziej u�ywanych font�w;
\item[Extra formats] pliki pomocnicze do generowania dodatkowych
,,format�w'' (tj. obszerne zestawy makr s�u��ce do wst�pnego przetworzenia
i~utworzenia pliku \texttt{.fmt});
\item[Games typesetting] pakiety do prezentacji zapisu r�nych gier (szachy,
bryd� itp.);
\item[Extra generic packages] obszerna biblioteka makr, trudnych do
sklasyfikowania, dzia�aj�cych z~r�nymi formatami (Plain, \LaTeX{} itp.);
\item[HTML/SGML/XML support] pakiety konwersji \LaTeX-a do XML/HTML oraz
do sk�adu dokument�w XML/SGML;
\item[lang\dots] wsparcie poszczeg�lnych j�zyk�w; zestawy zawieraj�
wzorce przenoszenia wyraz�w i~makra obs�ugi danych j�zyk�w, czasem te�
specyficzne fonty itp., przyk�adowo:
%\item[langarmenian] arme�ski;
%\item[langcjk] pakiety CJK (obs�uga chi�skiego, japo�skiego i~korea�skiego);
%\item[langcroatian] chorwacki;
%\item[langcyrillic] fonty i makra do sk�adu cyrylic�;
%\item[langczechslovak] fonty i pakiety makr dla czeskiego i~s�owackiego;
%\item[langdanish] du�ski;
%\item[langdutch] holenderski;
%\item[langfinnish] fi�ski;
%\item[langfrench] francuski;
%\item[langgerman] niemiecki;
%\item[langgreek] grecki;
%\item[langhungarian] w�gierski;
%\item[langindic] wsparcie dla j�zyk�w indyjskich;
%\item[langitalian] w�oski;
%\item[langlatin] �acina;
%\item[langmanju] j�zyk Manju;
%\item[langmongolian] mongolski;
%\item[langnorwegian] norweski;
%\item[langother] wzorce przenoszenia wyraz�w dla innych j�zyk�w;
\item[langpolish] zawiera polskie pakiety: makra do tworzenia formatu MeX,
pakiety \texttt{polski}, \texttt{mwcls}, fonty i~makra dodatkowe,
przydatne dla polskich u�ytkownik�w, dokumentacje w~j�zyku polskim;
%\item[langportuguese] portugalski;
%\item[langspanish] hiszpa�ski;
%\item[langswedish] szwedzki;
%\item[langtibetan] fonty i~wsparcie do sk�adu tybeta�skiego;
%\item[langukenglish] angielski (brytyjski);
%\item[langvietnamese] wietnamski;
%\item[music] makra do sk�adu nutowego;
%\item[omega] rozszerzenie \TeX{}a autorstwa Johna Plaice'a i~Yannisa Haralambousa, dzia�aj�ce ze znakami kodowanymi 16-bitowo;
%\item[pdftex] pliki pomocnicze dla pdf\TeX{}-a, wersji programu \TeX{}
% tworz�cej pliki w~formacie PDF;
%\item[pictures] pakiety do tworzenia diagram�w i~innych obiekt�w graficznych;
%\item[plainextra] dodatkowe biblioteki makr dla Plain \TeX;
%\item[psutils] narz�dzia do manipulacji plikami \PS-owymi;
%\item[publishers] pakiety makr pochodz�ce od r�nych wydawnictw;
%\item[t1utils] narz�dzia do obs�ugi font�w w~formacie Type~1;
%\item[texbooks] przyk�ady i~inne materia�y autorstwa D.E.~Knutha;
%\item[ttfutils] narz�dzia do konwersji font�w True Type.
\end{description}
%--------------------------
%%! koniec pozostawionej sekcji 24.09.2009
Plik \texttt{tlpdb/texlive.tlpdb} (wykorzystywany podczas instalacji)
zawiera spis wszystkich plik�w w~ka�dym pakiecie.
\subsection{Fonty w \protect\TL}
\label{sec:tl-fonts}
\TL{} zawiera wiele wysokiej jako�ci font�w skalowanych. Patrz
\url{http://tug.org/fonts} oraz
\OnCD{texmf-dist/doc/fonts/free-math-fonts-survey}.
%====
\section{Instalacja}
\label{sec:install}
\subsection{Start instalacji}
\label{sec:inst-start}
Instalacj� \TL{} uruchamiamy z~p�ytki \TK{} \DVD{} (b�d� po pobraniu z~sieci
pakietu instalacyjnego i rozpakowaniu) skryptem \filename{install-tl} (Unix)
(\filename{install-tl.bat} lub \filename{install-tl-advanced.bat} dla
Windows).
\begin{description}
\item [Instalator z sieci:] z~archiwum \CTAN, z~katalogu
\dirname{systems/texlive/tlnet}
(\url{http://mirror.ctan.org/systems/texlive/tlnet} automatycznie
przekierowuje do najbli�szej kopii \CTAN) nale�y pobra� plik
\filename{install-tl.zip} (dla Unix i Windows) lub znacznie mniejszy
\filename{install-unx.tar.gz} (tylko dla Unix). Po rozpakowaniu,
w~katalogu \dirname{install-tl/} znajdziemy skrypty instalacyjne
\filename{install-tl} i~\filename{install-tl.bat}
oraz \filename{install-tl-advanced.bat}.
\item [\TeX{} Collection \DVD:] po zamontowaniu p�ytki nale�y
zmieni� katalog bie��cy na \dirname{texlive} (w~Windows program
instalacyjny powinien uruchomi� si� automatycznie). \DVD{} otrzymamy
w ramach cz�onkostwa w~dowolnej Grupie U�ytkownik�w Systemu \TeX{}
(kontakt w Polsce \url{http://www.gust.org.pl}).
\end{description}
Dalsze kroki om�wiono dok�adniej w~nast�pnych cz�ciach.
\subsubsection{Unix}
\noindent
Poni�ej \texttt{>} oznacza prompt systemu; to, co wpisuje u�ytkownik,
zaznaczono \Ucom{\texttt{pogrubieniem}}. W~systemach zgodnych z~Unix
nale�y wykona� w~oknie terminala:
\begin{alltt}
> \Ucom{cd /path/to/installer}
> \Ucom{perl install-tl}
\end{alltt}
(mo�na tak�e uruchomi� \Ucom{perl /path/to/installer/install-tl} lub
\Ucom{./install-tl}; w dalszej cz�ci nie b�dziemy powtarza� wszelkich
mo�liwych kombinacji). Zalecane jest powi�kszenie okna terminala, aby
zobaczy� pe�n� zawarto�� ekranu programu instalacyjnego
(rys.~\ref{fig:text-main}).
Do uruchomienia w~trybie graficznym (\GUI; rys.~\ref{fig:gui-main})
wymagany jest obecny w~systemie modu� \dirname{Perl/TK}:
\begin{alltt}
> \Ucom{perl install-tl -gui}
\end{alltt}
Kompletny wykaz dost�pnych opcji otrzymamy, uruchamiaj�c:
\begin{alltt}
> \Ucom{perl install-tl -help}
\end{alltt}
\textbf{Uwaga dotycz�ca uprawnie� w Unix:} program instalacyjny
b�dzie respektowa� aktualn� warto�� \code{umask}.
Je�li wi�c chcemy, aby instalacja by�a dost�pna dla innych, to musimy
ustawi� warto�� np. \code{umask 002}. Wi�cej informacji na temat
\code{umask} znajdziemy w~podr�cznikach systemu operacyjnego.
\begin{figure}[tb]
\begin{boxedverbatim}
Installing TeX Live 2009 from: ...
Platform: i386-linux => 'Intel x86 with GNU/Linux'
Distribution: live (uncompressed)
...
Detected platform: Intel x86 with GNU/Linux
<B> binary systems: 1 out of 14
<S> Installation scheme (scheme-full)
83 collections out of 84, disk space required: 1882 MB
Customizing installation scheme:
<C> standard collections
<L> language collections
<D> directories:
TEXDIR (the main TeX directory):
/usr/local/texlive/2009
TEXMFLOCAL (directory for site-wide local files):
/usr/local/texlive/texmf-local
TEXMFSYSVAR (directory for variable and automatically generated data):
/usr/local/texlive/2009/texmf-var
TEXMFSYSCONFIG (directory for local config):
/usr/local/texlive/2009/texmf-config
TEXMFHOME (directory for user-specific files):
~/texmf
<O> options:
[ ] use letter size instead of A4 by default
[X] create all format files
[X] install macro/font doc tree
[X] install macro/font source tree
[ ] create symlinks to standard directories
<V> set up for running from DVD
Other actions:
<I> start installation to hard disk
<H> help
<Q> quit
\end{boxedverbatim}
\caption{G��wny ekran instalatora w~trybie tekstowym
(\GNU/Linux)}\label{fig:text-main}
\end{figure}
\begin{figure}[tb]
\tlpng{install-lnx-main}{\linewidth}
\caption{Ekran zaawansowanego programu instalacyjnego \GUI{}
(\GNU/Linux)}\label{fig:gui-main}
\end{figure}
\textbf{Uwagi specjalne dotycz�ce Cygwin:} W~odr�nieniu od innych system�w
operacyjnych, w systemie Cygwin nie s� domy�lnie instalowane niekt�re
programy wymagane dla instalatora \TL. Dodatkowe informacje --
patrz cz�� ~\ref{sec:cygwin}.
\subsubsection{MacOSX}
Jak wspomniano w cz�ci \ref{sec:tl-coll-dists}, dla \MacOSX{}
przygotowano odr�bn� dystrybucj� Mac\TeX\ (\url{http://tug.org/mactex}).
W~tym wypadku nale�y u�y� dedykowanego programu instalacyjnego, gdy�
zmienia on w~specyficzny spos�b ustawienia systemu, w~szczeg�lno�ci pozwala
na �atwe prze��czanie mi�dzy r�nymi dystrybucjami \TeX-a dla
\MacOSX: Mac\TeX, gw\TeX, Fink, MacPorts,\ldots
Mac\TeX\ jest oparty na \TL{} i g��wne drzewa katalog�w s� dok�adnie takie
same, dodano jedynie katalogi ze specyficznymi dla systemu
\MacOSX\ dokumentacjami i~aplikacjami.
\subsubsection{Windows}
Gdy u�ywamy instalatora pobranego z~sieci (b�d� program ten nie uruchamia si�
automatycznie po w�o�eniu \DVD{} do nap�du), nale�y uruchomi�
\filename{install-tl.bat} (np. podw�jnym klikni�ciem myszy).
Mo�na to uczyni� tak�e z~linii polece� -- gdy katalog zawieraj�cy ten plik
jest bie��cym, wystarczy uruchomi�:
\begin{alltt}
> \Ucom{install-tl}
\end{alltt}
b�d�, dla bardziej wymagaj�cej instalacji, pozwalaj�cej na wyb�r schemat�w,
kolekcji itp.:
\begin{alltt}
> \Ucom{install-tl-advanced}
\end{alltt}
W linii polece� mo�na te� poda� �cie�k� do programu, np.:
\begin{alltt}
> \Ucom{D:\bs{}texlive\bs{}install-tl}
\end{alltt}
dla \TK\ \DVD, zak�adaj�c, �e \dirname{D:} jest nap�dem \DVD
(rys.~\ref{fig:wizard} pokazuje domy�lny dla Windows ekran programu
instalacyjnego).
Instalacja w~trybie tekstowym wymaga podania:
\begin{alltt}
> \Ucom{install-tl -no-gui}
\end{alltt}
Wszystkie dost�pne opcje wy�wietlimy, uruchamiaj�c:
\begin{alltt}
> \Ucom{install-tl -help}
\end{alltt}
\begin{figure}[tb]
\tlpng{wizard-w32}{\linewidth}
\caption{Ekran programu instalacyjnego ,,Wizard'' (Windows)}\label{fig:wizard}
\end{figure}
\htmlanchor{cygwin}
\subsubsection{Cygwin}
\label{sec:cygwin}
Program instaluj�cy \TL{} obs�uguje jedynie Cygwin 1.7.
% Add a note about Angelo's workaround for 1.5 if he gets it ready for
% public use.
Przed instalacj� w tym systemie zaleca si� uruchomi� program
\filename{setup.exe} i zainstalowa� pakiety \filename{perl} oraz
\filename{wget} (o ile nie zainstalowano ich uprzednio).
Ponadto zalecana jest instalacja:
\begin{itemize*}
\item \filename{fontconfig} [wymagany dla \XeTeX]
\item \filename{ghostscript} [wymagany dla wielu marz�dzi]
\item \filename{libXaw7} [wymagany dla xdvi]
\item \filename{ncurses} [udost�pnia ,,czyste'' polecenia stosowane przez
program instalacyjny]
\end{itemize*}
\subsubsection{Instalator w trybie tekstowym}
Rysunek \ref{fig:text-main} przedstawia g��wny ekran programu
\filename{install-tl} w (domy�lnym) trybie tekstowym w~systemie Unix.
W tym trybie nie u�ywamy ani klawiszy kursora, ani myszy,
lecz wy��cznie klawiszy cyfr i~liter (uwaga: du�e i ma�e litery s�
rozr�niane!). Wybran� opcj� zatwierdzamy klawiszem Enter.
Instalator w~trybie tekstowym jest na tyle prosty, by dzia�a� na
mo�liwie wielu platformach, nawet wyposa�onych w~ubogie biblioteki Perla.
%(dla Windows za��czono taki w�a�nie podzbi�r dystrybucji Perla).
\subsubsection{Zaawansowany program instalacyjny w trybie graficznym}
Rysunek \ref{fig:gui-main} pokazuje program instalacyjny w~trybie
graficznym, w wersji rozszerzonej. W systemie Windows znajdziemy
tu dodatkowe przyciski dla opcji nieistotnych w systemach Unix/Linux.
Tryb ten uruchamiamy poleceniem:
\begin{alltt}
> \Ucom{install-tl -gui=perltk}
\end{alltt}
\subsubsection{Uproszczony program instalacyjny}
W systemie Windows domy�lnie uruchamiany jest uproszczony program
instaluj�cy wszystkie pakiety \TL{}, kt�ry wymaga od u�ytkownika odpowiedzi
jedynie na kilka pyta� (katalog docelowy itp.). Tryb ten, zwany
\textit{wizard} (,,czarodziej'' lub ,,mag''), uruchamiany jest
dos�ownie poleceniem:
\begin{alltt}
> \Ucom{install-tl -gui=wizard}
\end{alltt}
\subsection{Podczas instalacji}
\label{sec:runinstall}
Program instalacyjny jest z~za�o�enia na tyle prosty, �e szczeg�owe
wyja�nienia wydaj� si� zb�dne. Podamy jednak kilka uwag dotycz�cych r�nych
opcji i~dost�pnych podmenu.
\subsubsection{Menu: binary systems (tylko Unix)}
\label{sec:binary}
\begin{figure}[tbh]
\begin{boxedverbatim}
Available sets of binaries: (Dost�pne zestawy program�w dla:)
===============================================================================
a [ ] alpha-linux DEC Alpha with GNU/Linux
b [ ] i386-cygwin Intel x86 with Cygwin
c [X] i386-linux Intel x86 with GNU/Linux
d [ ] i386-netbsd Intel x86 with NetBSD
e [ ] i386-solaris Intel x86 with Sun Solaris
f [ ] mips-irix SGI IRIX
g [ ] powerpc-aix PowerPC with AIX
h [ ] powerpc-linux PowerPC with GNU/Linux
i [ ] sparc-linux Sparc with GNU/Linux
j [ ] sparc-solaris Sparc with Solaris
k [ ] universal-darwin universal binaries for MacOSX/Darwin
l [ ] win32 Windows
m [ ] x86_64-linux x86_64 with GNU/Linux
\end{boxedverbatim}
\caption{Wyb�r platformy (systemu operacyjnego)}\label{fig:bin-text}
\end{figure}
Rysunek \ref{fig:bin-text} pokazuje (w~trybie tekstowym) wyb�r platformy
(systemu operacyjnego).
Domy�lnie instalowane s� tylko programy dla bie��cej platformy,
ale menu to pozwala wybra� tak�e zestaw dla innych platform. Mo�e by� to
przydatne do instalacji na serwerze i~wsp�dzielenia zasob�w w~sieci
dla r�nych system�w operacyjnych b�d� dla instalacji
%\textit{dual-boot}
dla kilku system�w na tej samej maszynie.
\subsubsection{Wyb�r tego, co ma by� zainstalowane}
\label{sec:components}
\begin{figure}[tbh]
\begin{boxedverbatim}
Select a scheme: (Wyb�r schematu do instalacji:)
===============================================================================
a [ ] TeX Live basic scheme (plain and LaTeX)
b [ ] ConTeXt scheme
c [X] full scheme (everything)
d [ ] GUST TeX Live scheme
e [ ] GUTenberg TeX Live scheme
f [ ] medium scheme (plain, latex, recommended packages, some languages)
g [ ] minimal scheme (plain only)
h [ ] Omega scheme
i [ ] teTeX scheme (more than medium, but nowhere near full)
j [ ] XML scheme
k [ ] custom selection of collections
\end{boxedverbatim}
\caption{Menu: wyb�r schemat�w}\label{fig:scheme-text}
\end{figure}
Rysunek \ref{fig:scheme-text} pokazuje menu ,,Wyb�r schemat�w''. Schematy to
obszerne zestawy pakiet�w, przeznaczone do wst�pnego wyboru instalowanych
komponent�w. Mamy tu schematy do instalacji: podstawowej (\optname{basic}),
typowej (\optname{medium}) i~pe�nej (\optname{full}; jest ona
domy�lna), pozosta�e przygotowano z~my�l� o~wybranych grupach
u�ytkownik�w (np.~GUST i~GUTenberg przygotowa�y schematy dla swoich
cz�onk�w) lub zastosowaniach (np.~XML lub Omega).
\begin{figure}[tbh]
\begin{center}
\tlpng{stdcoll}{.7\linewidth}
\caption{Menu Collections (Kolekcje)}\label{fig:collections-gui}
\end{center}
\end{figure}
Wst�pnie wybrane schematy mo�na modyfikowa�. W sk�ad ,schemat�w'' wchodz�
tzw. ,,kolekcje'', kt�re mo�na wybra� w~kolejnych menu o~nazwach: ,,Kolekcje
standardowe'' i~,,Kolekcje j�zykowe'' (rysunek \ref{fig:collections-gui}).
Kolekcje stanowi� ni�szy poziom ni� schematy, a~same sk�adaj� si� z
,,pakiet�w''. Dopiero pakiety zawieraj� w�a�ciwe pliki makr, font�w itp.
Je�li chcemy doda� lub usun�� pakiet, to po instalacji w�a�ciwej u�yjemy
programu \prog{tlmgr} (patrz cz��~\ref{sec:tlmgr}).
\subsubsection{Katalogi}
\label{sec:directories}
Domy�lny uk�ad katalog�w opisano w cz�ci~\ref{sec:texmftrees} na
str.~\pageref{sec:texmftrees}. Po�o�enie domy�lne ca�ej instalacji
(\dirname{TEXDIR}) r�ni si� w~Windows (|%SystemDrive%\texlive\2009|)
i~w~Unix (\dirname{/usr/local/texlive/2009}).
G��wnym powodem, dla kt�rego zmieniamy domy�lne po�o�enie \dirname{TEXDIR},
mo�e by� brak uprawnie�. Aby zainstalowa� \TL{}, nie musimy by�
administratorem systemu, musimy jednak posiada� uprawnienia do zapisu
w~docelowym katalogu. Rozs�dn� alternatyw� mo�e by� wtedy instalacja
w~katalogu domowym, szczeg�lnie wtedy, gdy b�dziemy jedynym u�ytkownikiem.
Stosujemy tu zapis ,,|~|'' do zaznaczenia takiego wyboru, np.
|~/texlive/2009|. Zalecamy u�ycie katalogu z~nazw� odzwierciedlaj�c�
rok wydania, co pozwoli na zainstalowanie obok siebie r�nych wyda� \TL{}.
%%! przegadane, na razie olewam (SW)
%(You may wish to make a
%version-independent name such as \dirname{/usr/local/texlive-cur} via a
%symbolic link, which you can then update after testing the new release.)
Zmiana \dirname{TEXDIR} w programie instalacyjnym zmieni tak�e �cie�ki
katalog�w okre�lone przez zmienne \dirname{TEXMFLOCAL}, \dirname{TEXMFSYSVAR}
i~\dirname{TEXMFSYSCONFIG}.
\dirname{TEXMFHOME} jest zalecanym po�o�eniem dla prywatnych makr i~font�w
u�ytkownika. Domy�lnym katalogiem jest |~/texmf|. W odr�nieniu od
\dirname{TEXDIR}, znak |~| jest zachowywany w generowanych plikach
konfiguracyjnych, poniewa� w~wygodny spos�b odnosi si� do katalogu domowego
podczas ka�dego uruchamiania program�w. Znak ten rozwijany jest do zmiennej
\dirname{$HOME} w~Unix i~\verb|%USERPROFILE%| w~Windows.
\subsubsection{Opcje}
\label{sec:options}
\begin{figure}[tbh]
\begin{boxedverbatim}
<P> use letter size instead of A4 by default: [ ]
<F> create all format files: [X]
<D> install font/macro doc tree: [X]
<S> install font/macro source tree: [X]
<L> create symlinks in standard directories: [ ]
binaries to:
manpages to:
info to:
\end{boxedverbatim}
\caption{Menu: Options (Opcje) w Unix}\label{fig:options-text}
\end{figure}
% <E> execution of restricted list of programs: [X]
Rysunek \ref{fig:options-text} pokazuje menu (w~trybie tekstowym)
z~dodatkowymi opcjami. Warto tu je wymieni�:
\begin{description}
\item[use letter size instead of A4 by default] (u�yj domy�lnego formatu
papieru letter zamiast A4): pozwala okre�li� domy�lny format papieru
dla wielu program�w. Oczywi�cie format papieru mo�na (nawet: nale�y)
specyfikowa� dla ka�dego dokumentu w miar� potrzeby.
\item[create format files] (generuj pliki format�w):
chocia� zb�dne formaty zajmuj� miejsce na dysku, to zaleca si�
pozostawi� t� opcj� w��czon�; je�li tego nie zrobimy, formaty b�d�
generowane automatycznie (w~razie potrzeby) w~prywatnych katalogach
\dirname{TEXMFVAR} u�ytkownik�w, nie b�d� jednak od�wie�ane, gdy w~instalacji
zostan� zaktualizowane np. same programy b�d� wzorce przenoszenia; wskutek
tego pliki format�w mog� utraci� zgodno�� ze �rodowiskiem, w~kt�rym s�
u�ywane.
\begin{comment}
\item[execution of restricted list of programs] (zezwalaj na uruchomienie
niekt�rych program�w): w~\TL\ 2009 wykonanie niekt�rych przydatnych
program�w pomocniczych, uruchamianych jako podprocesy (w~,,tle''), zosta�o
zastrze�one dla ich niewielkiej listy, zamieszczonej w~pliku
\filename{texmf.cnf}. Szczeg�y znajdziesz w~cz�ci ,,Wydanie
obecne'' (\ref{sec:2009news}).
\end{comment}
\item[install font/macro \ldots\ tree] (instaluj pliki �r�d�owe i/lub
dokumentacji dla font�w b�d� makr): wprawdzie wy��czenie tych opcji
pozwala zaoszcz�dzi� miejsce na dysku, ale nie jest zalecane.
\item[create symlinks in standard directories] (utw�rz dowi�zania
w~standardowych katalogach, dotyczy tylko Unix): opcja ta pozwala
unikn�� ustawiania zmiennych �rodowiska po instalacji (\envname{PATH},
\envname{MANPATH} i~\envname{INFOPATH}), ale jej u�ycie nie jest zalecane,
bo mo�e powodowa� kolizje z ju� zainstalowanym w~systemie �rodowiskiem
\TeX; mo�e by� ona przydatna jedynie wtedy, gdy w~standardowych katalogach
(np. \dirname{/usr/local/bin}) nie ma jakichkolwiek program�w \TeX-owych.
Wymaga ona ponadto uprawnie� do zapisu w docelowych katalogach.
\end{description}
Po wszystkich potrzebnych ustawieniach mo�na rozpocz�� instalacj�
(klawisz ,,I''). Po instalacji zaleca si� zajrze� do cz�ci
\ref{sec:postinstall}, bo by� mo�e potrzebne oka�� si� jeszcze
dodatkowe kroki.
\htmlanchor{runfromdvd}
\subsubsection{Uruchamianie bezpo�rednio z DVD{} (tylko w trybie tekstowym)}
\label{sec:fromdvd}
Aby uruchomi� programy bezpo�rednio z~p�ytki \DVD{}, nale�y wybra�
opcj� ,,|V|'', co zmienia menu na przedstawione na
rys.~\ref{fig:main-fromdvd}.
\begin{figure}[tbh]
\begin{boxedverbatim}
======================> TeX Live installation procedure <=====================
...
<D> directories:
TEXDIRW (Writable root):
!! default location: /usr/local/texlive/2009
!! is not writable, please select a different one!
TEXMFLOCAL (directory for site-wide local files):
/usr/local/texlive/texmf-local
TEXMFSYSVAR (directory for variable and automatically generated data):
/usr/local/texlive/2009/texmf-var
TEXMFSYSCONFIG (directory for local config):
/usr/local/texlive/2009/texmf-config
TEXMFHOME (directory for user-specific files):
~/texmf
<O> options:
[ ] use letter size instead of A4 by default
[X] create all format files
<V> set up for installing to hard disk
Other actions:
<I> start installation for running from DVD
<H> help
<Q> quit
\end{boxedverbatim}
\caption{Menu g��wne dla uruchamiania z~\optname{DVD}}%
\label{fig:main-fromdvd}
\end{figure}
Zwr��my uwag� na nast�puj�ce zmiany w menu: znikn�y wszystkie opcje dotycz�ce
wyboru pakiet�w, sekcja dotycz�ca katalog�w pokazuje teraz \dirname{TEXDIRW}
-- katalog posiadaj�cy prawa do zapisu. Pozwoli to uruchamia� dowolny program
bezpo�rednio z~p�ytki; na dysku twardym znajd� si� (w odpowiednich
katalogach) jedynie niezb�dne pliki konfiguracyjne.
Poniewa� struktura katalog�w r�ni si� nieco od domy�lnej, niezb�dne b�d�
pewne czynno�ci konfiguracyjne, om�wione w~cz�ci~\ref{sec:postinstall}.
Instalator \GUI nie posiada opcji ,,V'', dlatego
u�ytkownicy Windows mog� uruchomi� program jedynie
z~linii polece�, jak opisano to w~cz�ci~\ref{sec:cmdline}.
W~rozdziale \ref{sec:portable-tl} opisano jeszcze inny, przeno�ny spos�b
uruchamiania \TL, kt�ry nie wymaga zmian w~konfiguracji systemu
(a~nawet nie pozwala na nie).
\subsection{Parametry instalacji z linii polece�}
\label{sec:cmdline}
Uruchom
\begin{alltt}
> \Ucom{install-tl -help}
\end{alltt}
aby wy�wietli� wszystkie dost�pne parametry.
% Either |-| or |--| can be used to introduce option names.
Oto najcz�ciej u�ywane:
\begin{ttdescription}
\item[-gui] u�yj (je�li to mo�liwe) programu w~wersji graficznej (\GUI);
wymagane jest posiadanie modu�u Perl/Tk
(\url{http://tug.org/texlive/distro.html#perltk});
gdy jest on niedost�pny, program instalacyjny uruchomiony zostanie
w trybie tekstowym;
\item[-no-gui] wymusza tryb tekstowy, np. w~Windows potrzebny jest on
dla przygotowania do uruchamiania bezpo�rednio z~\DVD;
\item[-lang {\sl LL}] pozwala wybra� j�zyk komunikat�w,
\textsl{LL} oznacza tu dwuliterowy kod j�zyka; aktualnie dost�pne s�:
angielski (\texttt{en}, domy�lny), niemiecki (\texttt{de}), francuski
(\texttt{fr}), holenderski (\texttt{nl}), polski (\texttt{pl}),
s�owe�ski (\texttt{sl}) i~wietnamski (\texttt{vi}); program samoczynnie
wykrywa j�zyk systemu, ale je�li jest to niemo�liwe, komunikaty i menu b�d�
wy�wietlane w j�zyku angielskim;
\item[-profile {\sl profile}] program instalacyjny zapisuje plik
\filename{texlive.profile} w~katalogu \dirname{tlpkg} naszej instalacji,
co pozwala wykorzysta� go dla powielenia w trybie wsadowym wszystkich
wybor�w i~ustawie� w~kolejnych instalacjach;
\item [-repository {\sl url-lub-�cie�ka}] pozwala okre�li� inne ni�
domy�lne �r�d�o instalacji (patrz poni�ej).
\end{ttdescription}
\subsubsection{Parametr \optname{-repository}}
\label{sec:location}
Domy�lnym repozytorium pakiet�w dla \TL{} jest kopia (\textit{mirror}) CTAN,
znajdywana automatycznie via \url{http://mirror.ctan.org}.
Parametrowi \optname{-repository} mo�na przypisa� adres w sieci
(rozpoczynaj�cy si� od \texttt{ftp:}, \texttt{http:} lub \texttt{file:/}),
lub pe�n� �cie�k� do kopii pakiet�w na dysku (np. pobranej za pomoc�
programu \filename{wget}). Je�li podany argument wskazuje na lokalny dysk
(�cie�k� b�d� adres \texttt{file:/}), to automatycznie zostanie dostosowany
typ instalacji (z plik�w skompresowanych b�d� nie): gdy dost�pny b�dzie
katalog \dirname{archive}, zawieraj�cy pliki \filename{.tar.xz}, wybrana
zostanie instalacja z~tych�e plik�w, nawet je�li dost�pne b�d� r�wnolegle
katalogi z~plikami nieskompresowanymi.
%%! %% Chyba niezbyt istotne (SW)
%%! (When giving an \texttt{http:}\ or \texttt{ftp:}\
%%! location, trailing `\texttt{/}' characters and/or a trailing
%%! `\texttt{/tlpkg}' component are ignored.)
%%!
%%! For example, you could choose a particular \CTAN\ mirror with something
%%! like: \url{http://ctan.example.org/tex-archive/systems/texlive/tlnet/},
%%! substituting a real hostname and its particular top-level
%%! \CTAN\ path for |ctan.example.org|. The list of \CTAN\ mirrors is
%%! maintained at \url{http://ctan.org/mirrors}.
\subsection{Czynno�ci poinstalacyjne}
\label{sec:postinstall}
Cz�� ta nie dotyczy systemu Windows, dla kt�rego program instalacyjny
przeprowadza ca�� konfiguracj�, w��cznie z~ustawieniami menu systemowego
i~tworzeniem ikon na pulpicie. Poni�sze uwagi mog� by� przydatne dla
u�ytkownik�w innych system�w.
\subsubsection{Gdy zastosujemy dowi�zania symboliczne}
U�ycie opisanej w~cz�ci~\ref{sec:options} opcji tworzenia dowi�za�
symbolicznych w~standardowych katalogach nie wymaga zmian w zmiennych
�rodowiska systemowego.
\subsubsection{Zmienne �rodowiska dla Unix}
\label{sec:env}
Po instalacji nale�y do zmiennej \envname{PATH} doda� �cie�k� do
program�w \TL. Ka�da z~obs�ugiwanych platform ma w�asny podkatalog
w~ramach \dirname{TEXDIR/bin}. List� platform i odpowiadaj�cych im katalog�w
przedstawiono na rys.~\ref{fig:bin-text}.
R�wnie� korzystanie z~systemowych przegl�darek dokumentacji \prog{man}
i~\prog{info} staje si� mo�liwe dopiero
po dodaniu odpowiednich katalog�w do ich �cie�ek przeszukiwania.
Strony \prog{man} mog� by� tak�e znajdywane automatycznie po dodaniu
�cie�ki ich po�o�enia do \envname{PATH}.
Dla pow�oki zgodnej z~Bourne shell (\cmdname{sh}, \cmdname{bash},
\cmdname{ksh}) mo�emy dopisa� do pliku \filename{$HOME/.profile}:
\begin{sverbatim}
PATH=/usr/local/texlive/2009/bin/i386-linux:$PATH; export PATH
MANPATH=/usr/local/texlive/2009/texmf/doc/man:$MANPATH; export MANPATH
INFOPATH=/usr/local/texlive/2009/texmf/doc/info:$INFOPATH; export INFOPATH
\end{sverbatim}
W~wypadku csh lub tcsh nale�y zmodyfikowa� plik \filename{$HOME/.cshrc}, np:
\begin{sverbatim}
setenv PATH /usr/local/texlive/2009/bin/i386-linux:$PATH
setenv MANPATH /usr/local/texlive/2009/texmf/doc/man:$MANPATH
setenv INFOPATH /usr/local/texlive/2009/texmf/doc/info:$INFOPATH
\end{sverbatim}
%%! ??? (SW) % nadal nie przet�umaczone!!!
%%! If you already have settings somewhere in your ``dot''
%%! files, naturally the \TL\ directories should simply be merged in as
%%! appropriate.
%%! ??? (SW)
%%! \subsubsection{Environment variables: global configuration}
%%! \label{sec:envglobal}
%%!
%%! If you want to make these changes globally, or for a user newly added to
%%! the system, then you are on your own; there is just too much variation
%%! between systems in how and where these things are configured.
%%!
%%! Our two hints are: 1)~you may want to check for a file
%%! \filename{/etc/manpath.config} and, if present, add lines such as
%%!
%%! \begin{sverbatim}
%%! MANPATH_MAP /usr/local/texlive/2009/bin/i386-linux \
%%! /usr/local/texlive/2009/texmf/doc/man
%%! \end{sverbatim}
%%!
%%! And 2)~check for a file \filename{/etc/environment} which may define the
%%! search path and other default environment variables.
%%!
%%! We also create a symbolic link named \code{man} in each (Unix) binary
%%! directory. Some \code{man} programs, such as the standard \MacOSX\
%%! \code{man}, will automatically find that, obviating the need for any man
%%! page setup.
\subsubsection{Konfiguracja font�w dla \XeTeX}
\label{sec:font-conf-xetex}
Gdy w systemie uniksowym zainstalowano pakiet \filename{xetex}, nale�y
skonfigurowa� system tak, aby \XeTeX\ m�g� znale�� fonty dostarczone
w~\TL. Aby to u�atwi�, podczas instalacji pakietu tworzony jest
plik konfiguracyjny font�w:
\filename{TEXMFSYSVAR/fonts/conf/texlive-fontconfig.conf}.
Aby udost�pni� fonty \TL{} dla innych aplikacji systemu
(zak�adaj�c, �e mamy odpowiednie uprawnienia) nale�y wykona�
nast�puj�ce czynno�ci:
\begin{enumerate*}
\item skopiowa� \filename{texlive-fontconfig.conf} do
\dirname{/etc/fonts/conf.d/09-texlive.conf};
\item uruchomi� \Ucom{fc-cache -fsv}.
\end{enumerate*}
Je�li nie mamy odpowiednich uprawnie� i chcemy jedynie korzysta�
z font�w dostarczonych w~\TL podczas uruchamiania \XeTeX{}:
\begin{enumerate*}
\item skopiowa� plik \filename{texlive-fontconfig.conf} do
\filename{~/.fonts.conf}, gdzie \filename{~} oznacza nasz katalog domowy.
\item uruchomi� \Ucom{fc-cache -fv}.
\end{enumerate*}
\subsubsection{Gdy uruchamiamy programy z~DVD}
Programy \TL{} wyszukuj� potrzebne dane w~r�nych drzewach katalog�w,
korzystaj�c z~pliku \filename{texmf.cnf}. Plik ten znajdowany jest w ca�ej
serii po�o�e� wzgl�dem po�o�enia samych program�w, ale zasada ta nie dzia�a,
gdy uruchamiamy programy bezpo�rednio z~\DVD. Wynika to z faktu, �e niekt�re
pliki s� zapisywane na twardym dysku (\DVD{} jest medium tylko do odczytu)
i~trac� tym samym predefiniowane wzgl�dne po�o�enie. Wymagane jest zatem
zdefiniowanie w~�rodowisku zmiennej \envname{TEXMFCNF}, kt�ra wska�e
po�o�enie \filename{texmf.cnf}. Nadal jest potrzebna modyfikacja zmiennej
\envname{PATH}, jak opisano wy�ej.
Na zako�czenie instalacji program powinien pokaza� komunikat informuj�cy,
jak� warto�� nale�y przypisa� zmiennej \envname{TEXMFCNF}. Gdyby�my
to przeoczyli -- warto�ci� t� jest \dirname{$TEXMFSYSVAR/web2c}, czyli dla
domy�lnych ustawie� (\dirname{/usr/local/texlive/2009/texmf-var/web2c})
potrzebujemy deklaracji:
\begin{sverbatim}
TEXMFCNF=/usr/local/texlive/2009/texmf-var/web2c; export TEXMFCNF
\end{sverbatim}
lub, dla [t]csh:
\begin{sverbatim}
setenv TEXMFCNF /usr/local/texlive/2009/texmf-var/web2c
\end{sverbatim}
Opcja ta jest najbardziej przydatna, gdy chcemy uruchamia� programy \TL{}
we w�asnym systemie, ale brak nam wystarczaj�cego miejsca na dysku.
W pe�ni przeno�ny spos�b korzystania z~\TL{}, np. z pendrive USB,
opsano w cz�ci~~\ref{sec:portable-tl}.
\subsubsection{\ConTeXt{} Mark IV}
Tak zwany ,,stary'' \ConTeXt{} dzia�a jak dotychczas. Nowy \ConTeXt{}
,,Mark~IV'' wymaga r�cznego dostrojenia -- patrz:
\url{http://wiki.contextgarden.net/Running_Mark_IV}.
\subsubsection{Integracja lokalnych i prywatnych pakiet�w makr}
\label{sec:local-personal-macros}
Jak ju� wspomniano w~cz�ci~\ref{sec:texmftrees}, katalog \dirname{TEXMFLOCAL}
(domy�lnie \dirname{/usr/local/texlive/texmf-local} lub
\verb|%SystemDrive%\texlive\texmf-local|) przeznaczony jest na lokalne
(np. w~danej sieci komputerowej) fonty oraz pakiety makr. Z~kolei
\dirname{TEXMFHOME} (domy�lnie \dirname{$HOME/texmf} lub
\verb|%USERPROFILE%\texmf|) jest przeznaczony na prywatne makra i~fonty
u�ytkownika. W zamierzeniu oba te katalogi powinny by� zachowywane przy
instalacji nowszych wersji \TL{}, a~ich zawarto�� ma by� automatycznie
dost�pna w~kolejnych wydaniach. Zalecamy zatem, by nie
przedefiniowywa� \dirname{TEXMFLOCAL}, co pozwoli unikn�� r�cznego
konfigurowania w~przysz�o�ci.
W~obu drzewach katalog�w pliki powinny by� umieszczane w~odpowiednich
podkatalogach, zgodnie z~zaleceniami TDS (patrz: \url{http://tug.org/tds},
tak�e plik \filename{texmf/web2c/texmf.cnf}). Przyk�adowo pliki klas lub
makr \LaTeX-a powinny by� umieszczane w~katalogu
\dirname{TEXMFLOCAL/tex/latex/} lub \dirname{TEXMFHOME/tex/latex/}
(lub ich podkatalogach).
\dirname{TEXMFLOCAL} po zmianie zawarto�ci wymaga od�wie�enia bazy danych --
poleceniem \cmdname{mktexlsr} lub poprzez u�ycie przycisku ,,Od�wie� bazy
danych'' w~graficznym trybie programu \prog{tlmgr}.
\subsubsection{Integracja font�w z innych �r�de�}
Jest to, niestety,
%mocno zagmatwany temat,
bardzo skomplikowane zagadnienie, wymagaj�ce sporej wiedzy
u�ytkownika. Warto najpierw si� dowiedzie�, jakie fonty mamy dost�pne
bezp�atnie (patrz cz��~\ref{sec:tl-fonts}).
Alternatyw� jest tu u�ycie programu \XeTeX{} (patrz
cz�c~\ref{sec:tex-extensions}), kt�ry korzysta z font�w systemowych
bez potrzeby instalowania ich dla program�w \TeX-owych.
Procedury instalacji i integracji font�w
% for our best effort at %% ??
opisano wielkim staraniem np.
w:~\url{http://tug.org/fonts/fontinstall.html}.
\subsection{Testowanie instalacji}
\label{sec:test-install}
Po zainstalowaniu \TL{} warto sprawdzi�, czy programy dzia�aj�
poprawnie. Opiszemy tu podstawowe procedury testuj�ce funkcjonowanie
systemu w~systemach Unix. W~\MacOSX{} i~Windows najcz�ciej u�yjemy
�rodowiska graficznego (\GUI), regu�y jednak b�d� podobne.
\begin{enumerate}
\item Sprawdzamy najpierw, czy uruchamia si� program \cmdname{tex}:
\begin{alltt}
> \Ucom{tex -{}-version}
TeX 3.1415926 (TeX Live 2009)
kpathsea version 5.0.0
Copyright 2009 D.E. Knuth.
...
\end{alltt}
Je�li uruchomienie ko�czy si� komunikatem \emph{command not found}
(\emph{Nie znaleziono pelecenia}), oznacza to, �e niepoprawnie
zadeklarowano zmienn� \envname{PATH} (patrz deklaracje zmiennych
�rodowiska na str.~\pageref{sec:env}).
\item Nast�pnie przetwarzamy prosty plik \LaTeX-owy:
\begin{alltt}
> \Ucom{latex sample2e.tex}
This is pdfeTeXk, Version 3.1415926-1.40.10 (TeX Live 2009)
.....
Output written on sample2e.dvi (3 pages, 7484 bytes).
Transcript written on sample2e.log.
\end{alltt}
Gdy program nie znajduje \filename{sample2e.tex} (b�d� innych wymaganych
plik�w), mo�e to oznacza�, �e nadal dzia�aj� ustawienia zmiennych �rodowiska
b�d� pliki konfiguracyjne z~innej (poprzedniej) instalacji.
Szczeg�ow� analiz�, gdzie pliki s� szukane i~znajdowane,
umo�liwia diagnostyka opisana w~cz�ci \ref{sec:debugging} na
str.~\pageref{sec:debugging}.
\item Podgl�d wyniku sk�adu:
\begin{alltt}
> \Ucom{xdvi sample2e.dvi} # Unix
> \Ucom{dviout sample2e.dvi} # Windows
\end{alltt}
Polecenie \cmdname{xdvi} wymaga uruchomionego �rodowiska graficznego
X~Window. Dla MS Windows analogicznym poleceniem jest \cmdname{dviout}.
%%!
%%! You should see a new window with a nice document explaining some of the
%%! basics of \LaTeX{}. (Well worth reading, by the way if you're new to the
%%! system.) You do have to be running under X for \cmdname{xdvi} to work; if
%%! you're not, or your \envname{DISPLAY} environment variable is set
%%! incorrectly, you'll get an error \samp{Can't open display}.
\item Przetwarzanie wyniku sk�adu do \PS{} w~celu wy�wietlenia lub wydruku:
\begin{alltt}
> \Ucom{dvips sample2e.dvi -o sample2e.ps}
\end{alltt}
\item Tworzenie dokumentu bezpo�rednio w~formacie \acro{PDF}:
\begin{alltt}
> \Ucom{pdflatex sample2e.tex}
\end{alltt}
\item Podgl�d dokumentu \acro{PDF}:
\begin{alltt}
> \Ucom{gv sample2e.pdf}
\textrm{lub:}
> \Ucom{xpdf sample2e.pdf}
\end{alltt}
Programy \cmdname{gv} i~\cmdname{xpdf} s� zwykle dostarczane
w~ramach systemu operacyjnego, wobec tego nie zamieszczono ich
na \TL. Przed samodzieln� instalacj� warto odwiedzi� strony,
odpowiednio: \url{http://www.gnu.org/software/gv}
i~\url{http://www.foolabs.com/xpdf}. W~sieci dost�pny jest tak�e
bezp�atny program Adobe Reader (\url{http://www.adobe.com}).
U�ytkownikom Windows mo�na zarekomendowa� program
Sumatra PDF (\url{http://blog.kowalczyk.info/software/sumatrapdf}.
W~systemie Windows domy�lnie instalowany jest dla \TL{} program
\cmdname{psv}
(PS\_View), pozwalaj�cy przegl�da� pliki \cmdname{.ps} i~\cmdname{.pdf}.
Program ten mo�na te� zainstalowa� samodzielnie w~systemach Linux
%(w~katalogu \dirname{support/} znajdziemy plik \filename{psview-5.09t.zip}).
(\url{http://psview.sourceforge.net/download.html}).
\item Inne przydatne pliki testowe:
\begin{ttdescription}
\item [small2e.tex] przyk�ad prostszy ni� \filename{sample2e};
\item [testpage.tex] test po�o�enia wydruku na kartce papieru, przydatny
do sprawdzenia, czy nasza drukarka nie wprowadza przesuni��;
\item [nfssfont.tex] s�u�y do wydruku tablic fontowych;
\item [testfont.tex] jak wy�ej, z~tym �e zamiast \LaTeX-a trzeba u�y� plain
\TeX{};
\item [story.tex] najbardziej kanoniczny przyk�ad dla plain \TeX{};
na zako�czenie przetwarzania uruchomionego poleceniem \samp{tex story},
po ukazaniu si� \code{*}, nale�y wpisa� \samp{\bs bye}.
\end{ttdescription}
\item Je�li zaistalowano pakiet \filename{xetex}, mo�emy przetestowa�
u�ycie font�w systemowych:
\begin{alltt}
> \Ucom{xetex opentype-info.tex}
This is XeTeX, Version 3.1415926\dots
...
Output written on opentype-info.pdf (1 page).
Transcript written on opentype-info.log.
\end{alltt}
Gdy otrzymamy komunikat b��du:
,,Invalid fontname `Latin Modern Roman/ICU'\dots'', oznacza to, �e
nale�y zmieni� konfiguracj�, jak to opisano
w~cz�ci~\ref{sec:font-conf-xetex}.
\end{enumerate}
\subsection{Programy pomocnicze dla Windows}
Pocz�tkuj�cym u�ytkownikom polecamy stron�
\url{http://tug.org/begin.html} oraz podr�cznik
Petera Flynna \textsl{Formatting Information}, dost�pny pod adresem
\url{http://www.ctan.org/tex-archive/documentation/beginlatex}.
Aby instalacja by�a kompletna, \TL{} wymaga kilku pomocniczych
program�w, kt�re nie s� dostarczane z~systemem Windows.
Wiele skrypt�w napisano w~j�zyku Perl, ponadto wiele narz�dzi wymaga
programu Ghostscript (interpretera j�zyka PostScript) do
rasteryzacji b�d� konwersji plik�w. Przydatne s� tak�e w~wielu wypadkach
r�ne programy do obr�bki grafiki. Ponadto posiadanie edytora
zorientowanego na �rodowisko \TeX{} znacznie u�atwi prac�.
Wszystkie te programy dla Windows mo�na dosy� �atwo znale�� w~sieci,
poniewa� jednak jest ich spory wyb�r, postanowili�my te najbardziej istotne
umie�ci� w~dystrybucji \TL:
\begin{description}
\item[Perl i Ghostscript.] Oba te programy s� niezb�dne do
poprawnego dzia�ania \TL, do��czyli�my zatem \cmdname{Ghostscript} 8.62
i~minimaln� dystrybucj� \cmdname{Perl} 5.8, wystarczaj�c� do
uruchomienia wszystkich, zawartych w~\TL{} skrypt�w perlowych;
oba programy zosta�y ,,ukryte'', to znaczy tylko programy \TL, kt�re
z~nich korzystaj�, ,,wiedz�'' gdzie je znale��; tym samym nie powinny
kolidowa� z~ewentualnie zainstalowanymi w~systemie programami Perl
i~Ghostscript;
\item[narz�dzia uruchamiane z~linii polece�] -- zestaw kilku przydatnych
program�w
%(\texttt{bzip2}, %% NIE MA!! (SW)
(\texttt{gzip}, \texttt{unzip}, \texttt{jpeg2ps} i~\texttt{tiff2png})
a~tak�e kilka narz�dzi z~zestawu \cmdname{xpdf}, uruchamianych z~linii
polece� (sam \cmdname{xpdf} nie jest dost�pny dla Windows,
mo�na jednak pobra� z~internetu opart� na nim przegl�dark� \acro{PDF}:
\url{http://blog.kowalczyk.info/software/sumatrapdf});
\item[\texttt{fc-cache}] -- program rejestruj�cy dla \XeTeX-a fonty
systemowe lub dostarczane w~dystrybucji \TL{} fonty OpenType;
\item[PS\_View] -- nowy program podgl�du plik�w postscriptowych (a~tak�e
plik�w \acro{PDF}), patrz rys.~\ref{fig:psview}.
\end{description}
%\begin{description}
%\item[katalog \texttt{support,}] wspomniany ju� w~cz�ci~\ref{sec:tld},
%zawiera r�ne programy, kt�re mog� by� u�yteczne w~�rodowisku \TeX-owym
%(np. edytory/�rodowiska dla \TeX-a); programy te \emph{nie s�} uwzgl�dniane
%podczas instalacji samego \TL, nale�y je wi�c zainstalowa� samodzielnie.
%\end{description}
\begin{figure}[h]
\begin{center}
\tlpng{psview}{.6\linewidth}
\caption{PS\_View: umo�liwia bardzo du�e powi�kszenia!}\label{fig:psview}
\end{center}
\end{figure}
Poni�ej zamieszczono list� miejsc, z~kt�rych mo�na pobra� programy
pomocnicze:
\begin{description}
\item[Ghostscript] \url{http://www.cs.wisc.edu/~ghost/}
\item[Perl] \url{http://www.perl.org} (uzupe�niaj�ce, przydatne
pakiety nale�y pobra� z~zasob�w CPAN \url{http://cpan.org})
\item[ImageMagick] -- bogaty zestaw narz�dzi do wsadowego przetwarzania
plik�w graficznych (\url{http://www.imagemagick.com})
\item[NetPBM] -- do przetwarzania i~konwersji plik�w graficznych mo�emy
u�y� alternatywnego dla \textsf{ImageMagick} programu NetPBM
(\url{http://netpbm.sourceforge.net/})
\item[Edytory dla systemu \TeX{}] -- spory wyb�r program�w, uwzgl�dniaj�cy
indywidualne preferencje u�ytkownika:
\begin{itemize*}
\item \cmdname{GNU Emacs} -- w~wersji zintegrowanej z~\textsf{AucTeX}
dla Windows dost�pny jest w~\TL{} w~katalogu \path{tlpkg/support/}
(\url{http://www.gnu.org/software/auctex}).
% http://www.gnu.org/software/emacs/windows/ntemacs.html})
% \item \cmdname{XEmacs} -- bardziej przyjazna wersja dla Windows
% (\url{http://www.xemacs.org/})
\item \cmdname{LEd} -- polski edytor, dost�pny
z~\url{http://www.ctan.org/support/LEd}
\item \cmdname{SciTE} -- edytor dost�pny
z \url{http://www.scintilla.org/SciTE.html}
\item \cmdname{Texmaker} -- edytor dost�pny z
\url{http://www.xm1math.net/texmaker/}.
\item TeXnicCenter -- kolejny, dosy� bogaty w~funkcje edytor
(\url{http://www.toolscenter.org/products/texniccenter/})
\item \cmdname{TeXworks} -- nowy edytor, dost�pny z
\url{http://tug.org/texworks} i instalowany w Windows oraz
\MacOSX\ jako cz�� \TL.
\item \cmdname{Vim} -- rozbudowany i~bardzo funkcjonalny edytor,
wywodz�cy si� z~klasycznego dla system�w Unix edytora \cmdname{vi}
%, dost�pny na \TL{} w~katalogu \dirname{support/vim}
(\url{http://www.vim.org})
\item \cmdname{WinShell} -- prosty edytor/shell
(\url{http://www.winshell.de})
\item \cmdname{WinEdt} -- bogaty w~funkcje edytor dla \TeX-a, dost�pny jako
\emph{shareware} (\url{http://www.winedt.com})
\end{itemize*}
\end{description}
Obszerniejsz� list� program�w mo�na znale�� na stronie:
\url{http://tug.org/interest.html}.
\section{Instalacje sieciowe}
\label{sec:netinstall}
\TL{} zaprojektowano tak, by mog�o z~niego korzysta� wielu
u�ytkownik�w, nawet w~r�nych systemach operacyjnych w~sieci komputerowej.
Dzi�ki standardowej strukturze katalog�w nie ma potrzeby konfiguracji
i~okre�lania konkretnych �cie�ek: po�o�enie plik�w wymaganych przez programy
\TL{} jest zdefiniowane jako wzgl�dne wobec samych program�w. Mo�na to
zobaczy� w~pliku \filename{$TEXMFMAIN/web2c/texmf.cnf}, kt�ry zawiera np.
takie wiersze:
\begin{sverbatim}
TEXMFMAIN = $SELFAUTOPARENT/texmf
...
TEXMFLOCAL = $SELFAUTOPARENT/../texmf-local
\end{sverbatim}
W konsekwencji oznacza to, �e dla r�nych system�w operacyjnych b�d�
u�ytkownik�w wystarczy doda� do ich �cie�ek przeszukiwania tylko �cie�k�
do program�w \TL{}.
Mo�liwa jest zatem np. instalacja lokalna \TL{}, po czym przeniesienie
ca�ej struktury w~inne miejsce w~sieci.
U�ytkownicy Windows mog� pobra� z internetu skrypt \filename{w32client}
(patrz: \url{http://tug.org/texlive/w32client.html}), kt�ry
pozwala dostosowa� istniej�c� instalacj� \TL{} dla potrzeb sieci
(w��cznie z~utworzeniem skr�t�w w~menu systemowym).
W cz�ci~\ref{sec:kpathsea} dowiemy si� wi�cej o~konfigurowaniu \TL{}
i~zasadach przeszukiwania �cie�ek.
%%! 2 sekcje t�umaczy� Kocio (Andrzej Borzyszkowski), przeredagowa� StaW
\section{Maksymalnie przeno�ny \protect\TL{} na DVD i~USB}
\label{sec:portable-tl}
Opcja ,,uruchom z~\DVD{}'', opisana w~rozdziale~\ref{sec:fromdvd}, jest
przydatna, je�li pracujemy na swoim w�asnym komputerze. Gdy go�cimy na
cudzym, to prawdopodobnie woleliby�my wybra� inn� mo�liwo��, bez zb�dnych
skutk�w ubocznych.
W~g��wnym katalogu \TL{} \DVD (w~podkatalogu \dirname{texlive} \TK{} \DVD)
znajdziemy skrypt uniksowy \filename{tl-portable} oraz widowsowy
\filename{tl-portable.bat}, kt�re uruchamiaj� terminal z~ustawieniami
odpowiednimi do bezpo�redniego dost�pu do \TL{} na \DVD.
Gdy skrypt ten jest wykonywany po raz pierwszy, generowane s� pewne pliki
w~podkatalogu \dirname{~/.tlportable2009}, co trwa kilka chwil.
W~kolejnych wywo�aniach skrypt rozpoczyna dzia�anie niemal natychmiast.
Reszta systemu nie jest �wiadoma istnienia \TL. Je�li chcemy, by nasz edytor
m�g� wsp�pracowa� z~\TL, to musimy uruchomi� go z~innej,
r�wnoleg�ej sesji \filename{tl-portable}.
Mo�na r�wnie� u�y� \filename{tl-portable} do wywo�ania \TL{} z~pendrive'a
\acro(USB). W~tym wypadku nale�y skopiowa� wszystkie pliki najwy�szego
poziomu oraz zawarto�� (co najmniej) katalog�w \dirname{bin},
\dirname{texmf}, \dirname{texmf-dist} i~\dirname{tlpkg} na pendrive. Zajmie
to troch� czasu! Je�li kopiujemy na pendrive \acro{USB} sformatowany
z~systemem plik�w \acro{FAT}32, to nale�y si� upewni�, �e dowi�zania
symboliczne s� zast�powane plikami (polecenie \code{cp -L}). U�ywany te�
b�dzie katalog \dirname{texmf-local} na pendrive.
Nast�pnie wywo�ajmy \filename{tl-portable} z~katalogu g��wnego pendrive'a.
W~tym wypadku skrypt zauwa�y, �e pendrive mo�na zapisywa� i~u�yje go do
zapisania wygenerowanych plik�w. Zawarto�� t� mo�na z~powrotem zapisa� na
\DVD{} (np. do przekazania innym u�ytkownikom).
\section{\cmdname{tlmgr}: zarz�dzanie instalacj�}
\label{sec:tlmgr}
\TL{} zawiera program o~nazwie \prog{tlmgr}, s�u��cy do dalszego
zarz�dzania \TL{} po pierwotnej instalacji. Programy \prog{updmap},
\prog{fmtutil} oraz \prog{texconfig} s� nadal dost�pne i~b�d� utrzymywane
w~przysz�o�ci, jednak�e obecnie polecanym interfejsem jest \prog{tlmgr}. Jego
mo�liwo�ci obejmuj�:
\begin{itemize*}
\item instalowanie, aktualizacj�, tworzenie kopii zapasowych, odtwarzanie
oraz usuwanie pojedynczych pakiet�w (opcjonalnie~-- z~uwzgl�dnieniem
zale�no�ci pomi�dzy pakietami);
\item wyszukiwanie i pokazanie zawarto�ci schemat�w, kolekcji i~pakiet�w;
\item wyszczeg�lnianie oraz dodawanie architektur (platform systemowych);
\item zmian� opcji instalacji, takich jak rozmiar papieru czy zmiana
po�o�enia �r�d�a instalacji (patrz cz��~\ref{sec:location}).
\end{itemize*}
\textit{Ostrze�enie:} \prog{tlmgr} nie zosta� zaprojektowany ani
przetestowany z~instalacjami, kt�re s� wywo�ywane bezpo�rednio z~\DVD.
\begin{figure}[tb]
\tlpng{tlmgr-gui}{\linewidth}
\caption{\prog{tlmgr} w~trybie graficznym. Lista pokiet�w\slash
kolekcji\slash schemat�w poka�e si� dopiero po naci�ni�ciu przycisku
,,Wczytaj'' (Load).}\label{fig:tlmgr-gui}
\end{figure}
\begin{figure}[tb]
\tlpng{tlmgr-config}{.8\linewidth}
\caption{\texttt{tlmgr} w~trybie graficznym: zak�adka
konfiguracji}\label{fig:tlmgr-config}
\end{figure}
\subsection{\cmdname{tlmgr} -- tryb graficzny (GUI)}
\prog{tlmgr} mo�e by� uruchomiony w~trybie graficznym za pomoc� polecenia
\begin{alltt}
> \Ucom{tlmgr -gui}
\end{alltt}
za� w~systemie Windows poprzez wyb�r menu: \texttt{Start} \verb+->+
\texttt{Programy} \verb+->+ \texttt{TeX Live 2009} \verb+->+ \texttt{TeX Live
Manager}. Po klikni�ciu przycisku ,,Wczytaj'' wy�wietla list� dost�pnych
oraz list� zainstalowanych pakiet�w (te ostatnie poprzedzone s� ,,(i)'').
Zak�adamy oczywi�cie, �e �r�d�a instalacji s� poprawne i~s� dost�pne.
Rysunek~\ref{fig:tlmgr-config} przedstawia zak�adk� konfiguracji.
\subsection{Przyk�adowe wywo�ania \cmdname{tlmgr} z~linii polece�}
Po zainstalowaniu \TL{} mo�na dokona� aktualizacji wszystkich pakiet�w:
\begin{alltt}
> \Ucom{tlmgr update -all}
\end{alltt}
Symulacj� aktualizacji umo�liwia:
\begin{alltt}
> \Ucom{tlmgr update -all -dry-run}
\end{alltt}
b�d� tylko wyliczenie, jakie pakiety b�d� aktualizowane:
\begin{alltt}
> \Ucom{tlmgr update -list}
\end{alltt}
Poni�szy przyk�ad dodaje kolekcj�, wraz z nowym ,,silnikiem'' Xe\TeX,
%z~innego ni� domy�lne po�o�enia �r�d�a
z~lokalnego repozytorium instalacji:
\begin{alltt}
> \Ucom{tlmgr -repository /local/mirror/tlnet install collection-xetex}
\end{alltt}
co pokazuj� komunikaty (tu w skr�cie):
\begin{fverbatim}
install: collection-xetex
install: arabxetex
...
install: xetex
install: xetexconfig
install: xetex.i386-linux
running post install action for xetex
install: xetex-def
...
running mktexlsr
mktexlsr: Updating /usr/local/texlive/2009/texmf/ls-R...
...
running fmtutil-sys --missing
...
Transcript written on xelatex.log.
fmtutil: /usr/local/texlive/2009/texmf-var/web2c/xetex/xelatex.fmt installed.
\end{fverbatim}
Jak wida�, \prog{tlmgr} instaluje wszystkie pakiety zale�ne, a tak�e
przeprowadza wymagane czynno�ci poinstalacyjne, jak aktualizacja bazy
danych, budowa plik�w format�w itp. (w przyk�adzie wygenerowali�my
nowy format dla \XeTeX).
Aby wy�wietli� informacj� o~pakiecie (kolekcji b�d� schemacie), nale�y
uruchomi� np.:
\begin{alltt}
> \Ucom{tlmgr show collection-latexextra}
\end{alltt}
co poka�e:
\begin{fverbatim}
package: collection-latexextra
category: Collection
shortdesc: LaTeX supplementary packages
longdesc: A large collection of add-on packages for LaTeX.
installed: Yes
revision: 14675
\end{fverbatim}
\noindent
\textbf{Uwaga:} pe�na dokumentacja programu \cmdname{tlmgr} dost�pna
jest pod adresem:
\url{http://tug.org/texlive/tlmgr.html} lub po uruchomieniu:
\begin{alltt}
> \Ucom{tlmgr -help}
\end{alltt}
\section{Uwagi dotycz�ce Windows}
\label{sec:windows}
\TL\ posiada tylko jeden program instalacyjny, dzia�aj�cy zar�wno w~Unix,
jak i~w~Windows. Stworzenie takiego programu by�o mo�liwe dopiero
po zaniechaniu wsparcia dla starszych wersji Windows. Obecnie
\TL\ mo�na instalowa� tylko w~Windows 2000 i~nowszych.
\subsection{Cechy specyficzne w~systemie Windows}
\label{sec:winfeatures}
W systemie Windows program instalacyjny wykonuje kilka dodatkowych czynno�ci:
\begin{description}
\item[Menu i skr�ty.] W~menu systemowym instalowane jest podmenu ,,\TL'',
kt�re zawiera kilka pozycji dla program�w dzia�aj�cych w~trybie graficznym
(\prog{tlmgr}, \prog{texdoctk}, PS\_View -- przegl�darka plik�w
postscriptowych) oraz dokumentacji. Dla PS\_View tworzony jest tak�e
skr�t (ikona) na pulpicie, umo�liwiaj�cy ,,przeci�ganie\dywiz upuszczanie''
na ikonie plik�w postscriptowych.
\item[Automatyczne ustawienie zmiennych �rodowiska.]
Po instalacji nie s� wymagane �adne ,,r�czne'' zmiany ustawie�.
\item[Odinstalowanie.] Program instalacyjny rejestruje instalacj�
w~menu ,,Dodaj/Usu� programy'' w~Panelu sterowania; odinstalowanie
odbywa si� zatem w~standardowy dla Windows spos�b.
\end{description}
%\subsection{Program Dviout}
%
%Obecne wydanie \TL{} nie oferuje niestety preinstalowanego programu do
%podgl�du plik�w \acro{DVI} dla Windows, mo�na jednak samodzielnie
%zainstalowa� doskona�y \prog{dviout}, autorstwa Toshio Oshimy. Znajdziemy go
%w~katalogu \path{support/dviout/}, zawieraj�cym r�wnie� kr�tki plik
%\filename{README} omawiaj�cy, jak zaistalowa� i~skonfigurowa� \prog{dviout}
%dla \TL. Przed instalacj� zalecamy przeczyta� informacje tam zawarte.
%
%Pierwsze uruchomienie \verb+dviout+ zazwyczaj automatycznie generuje wymagane
%fonty ekranowe. Po kilku sesjach komunikaty dotycz�ce generowania font�w
%stan� si� rzadsze. Wi�cej informacji mo�na znale�� w~bardzo dobrym
%poradniku \emph{on-line} tego programu.
\subsection{User Profile to inaczej Home (katalog domowy)}
\label{sec:winhome}
Odpowiednikiem uniksowego katalogu domowego u�ytkownika (HOME) jest
w~Windows katalog okre�lany zmienn� \verb|%USERPROFILE%|. W~Windows
2000 i~XP jest to zazwyczaj katalog
\verb|C:\Documents and Settings\<nazwa_u�ytkownika>|, za� w~systemie Windows
Vista katalog \verb|C:\Users\<nazwa_u�ytkownika>|. W~pliku konfiguracyjnym
\filename{texmf.cnf} i~bibliotekach \KPS{} znak \verb|~|
jest poprawnie rozwijany do odpowiedniej zmiennej zar�wno w~Windows, jak
i~w~Unix/Linux.
\subsection{Rejestr Windows}
\label{sec:registry}
W systemie Windows prawie wszystkie dane konfiguracyjne przechowywane s�
w~tzw. rejestrze. Zawiera on hierachicznie zorganizowane klucze, w~ramach
kilku kluczy g��wnych. Najbardziej istotne dla program�w instalacyjnych
s� klucze \path{HKEY_CURRENT_USER} oraz \path{HKEY_LOCAL_MACHINE}
(w~skr�cie \path{HKCU} i \path{HKLM}). Cz�� \path{HKCU} dotyczy katalog�w
domowych u�ytkownik�w (patrz~\ref{sec:winhome}), za� \path{HKLM} -- podkatalog�w
systemowych (w~katalogu Windows).
Informacje o~ustawieniach systemu mo�na czasem uzyska� ze zmiennych
�rodowiska, ale po inne informacje, np. po�o�enie tzw. skr�t�w, trzeba
odwo�a� si� do rejestru. Tak�e zapis zmiennych �rodowiska na sta�e wymaga
dost�pu do rejestru.
\subsection{Uprawnienia w Windows}
\label{sec:winpermissions}
%%! UWAGA SW: ca�a ta cz�� jest mocno niejasna w oryginale. T�umaczy�em
%%! j� maj�c na uwadze og�lny sens, w niekt�rych miejscach doprecyzowuj�c
%%! sformu�owania. Ale i tak jest, wg mnie, do bani :-)
W nowszych wersjach Windows istnieje wyra�ne rozr�nienie mi�dzy
zwyk�ymi u�ytkownikami i~administratorami, przy czym tylko ci ostatni maj�
pe�n� swobod� dost�pu do ca�o�ci systemu.
%%! ???
%In practice, though, you could better describe
%these classes of users as unprivileged users and normal users: being an
%administrator is the rule, not the exception.
Do�o�ono wielu stara�, aby umo�liwi� instalacj� \TL{} tak�e osobom bez
uprawnie� administratora.
Je�li osoba instaluj�ca jest administratorem, to udost�pniona jest opcja
instalacji dla wszystkich u�ytkownik�w. U�ycie jej oznacza, �e tworzone s�
skr�ty, a tak�e ustawiane s� zmienne �rodowiska dla ca�ego systemu.
W~przeciwnym wypadku skr�ty i~menu s� tworzone jedynie dla konkretnego
u�ytkownika, tak�e definiowane zmienne �rodowiska dotycz� zwyk�ych
u�ytkownik�w.
%Maj�c uprawnienia admistratora mo�emy zainstalowa� \TL{} tylko
%dla u�ytkownik�w; nale�y wtedy uruchomi� \prog{install-tl} z~parametrem
%\optname{-non-admin}.
Bez wzgl�du na status u�ytkownika proponowanym, domy�lnym katalogiem g��wnym
instalacji jest katalog w~ramach \verb|%SystemDrive%|. Program instalacyjny
zawsze sprawdza, czy ten katalog jest dost�pny do zapisu dla aktualnego
u�ytkownika.
Problem mo�e si� pojawi� wtedy, gdy u�ytkownik instaluj�cy \TL{} nie jest
administratorem, a~programy \TeX-owe s� ju� w~�cie�ce przeszukiwania.
Wynikowa �cie�ka zawiera wtedy �cie�k� systemow�, do kt�rej dodano �cie�k� do
program�w u�ytkownika. W~konsekwencji nie b�d� znajdowane nowo instalowane
programy. Aby obej�� ten problem, program instalacyjny tworzy skr�t do
okna z~wierszem polece�, w~kt�rym �cie�ka do nowych program�w \TL{} ma
priorytet. W~ten spos�b, po uruchomieniu tego skr�tu, b�dzie mo�na korzysta�
z~\TL. Dotyczy to tak�e programu \TeX{}works, o ile go zainstalowali�my.
Windows Vista stwarza dodatkowe utrudnienia: nawet je�li jeste�my zalogowani
jako administrator, musimy dodatkowo ��da� uprawnie� do uruchomienia
program�w jako administrator! W rzeczywisto�ci nie ma sensu logowanie
jako administrator, zamiast tego wystarczy klikn�� prawym klawiszem myszy
na programie (lub skr�cie), co pozwala wybra� opcj� ,,Uruchom jako
administrator''.
\subsection{W razie problem�w}
\label{troubleshooting}
\subsubsection{Co zrobi� gdy \texttt{latex} nie mo�e znale�� potrzebnych
plik�w?}
\begin{itemize}
\item Podstawowym narz�dziem do diagnozowania problem�w jest program
\cmdname{kpsewhich}. Wyprowadza on informacje diagnostyczne na wyj�cie
stderr, przy czym konsole (okienka wierszy polece�) starszych system�w
Windows nie potrafi� przekierowa� stderr do pliku. Umo�liwia to dopiero
system Windows NT i~p�niejsze, ale rozwi�zanie przedstawione poni�ej dzia�a
dla ka�dej konsoli (okienka wierszy polece�). Ot� dla cel�w diagnostycznych
mo�na tymczasowo zdefiniowa� zmienn� �rodowiska (w~oknie polece�):
\begin{verbatim}
SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=err.log
\end{verbatim}
Mo�na r�wnie� zada� zakres diagnostyki:
\begin{verbatim}
SET KPATHSEA_DEBUG=-1
\end{verbatim}
Podobnie, aby przekierowa� wyj�cie stderr na stdout:
\begin{verbatim}
SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=con:
\end{verbatim}
W ten spos�b mo�na skierowa� zar�wno stderr, jak i stdout do tego samego pliku.
\item Przy za�o�eniu, �e instalacj� wykonano w \path|c:/TeX|, nale�y
sprawdzi� (por�wna�) nast�puj�ce warto�ci:\\
{\small
\begin{tabular}{ll}
\path|kpsewhich -expand-path $SELFAUTOPARENT| & \path|c:/TeX| \\
\path|kpsewhich -expand-path $TEXMF| & \path|c:/TeX/texmf....| \\
\path|kpsewhich -expand-var $TEXINPUTS| & \path|.;c:/TeX/texmf/tex//|
\end{tabular}
}
Je�li w otoczeniu systemowym s� zdefiniowane zmienne zwi�zane z~\TeX-em,
nale�y je usun��, maj� bowiem pierwsze�stwo przed tymi,
kt�re okre�lono w~pliku \filename{texmf.cnf}.
\item Nast�pnie nale�y sprawdzi� (por�wna�) warto�ci:\\
{\small
\begin{tabular}{ll}
\texttt{kpsewhich cmr10.tfm} & \path|c:/TeX/texmf-dist/fonts/tfm/public/cm/cmr10.tfm|\\
\texttt{kpsewhich latex.fmt}& \path|c:/TeX/texmf-var/web2c/pdftex/latex.fmt|
\end{tabular}
}
Je�li podczas sprawdzania nie znaleziono odst�pstw, to \TeX{} i~programy
towarzysz�ce powinny dzia�a�. Je�li tak nie jest, to nale�y poeksperymentowa�
z opcj� \path|-debug=n| programu \path|kpsewhich| i~zweryfikowa� wszystkie
uzyskane warto�ci. Po zidentyfikowaniu problemu warto go zg�osi�.
\end{itemize}
%--------------------------
% don't use \Webc so the \uppercase in the headline works.
\section{Instrukcja obs�ugi systemu Web2C}
\Webc{} to zestaw program�w zwi�zanych z~\TeX-em, tj. sam \TeX{}, \MF{},
\MP, \BibTeX{} itd. Stanowi� one rdze� dystrybucji \TL.
Oryginalna implementacja wykonana zosta�a przez Tomasa Rokickiego, kt�ry
w~roku 1987 stworzy� pierwszy system \TeX{}-to-C, adaptuj�c pliki wymiany
(\emph{change files}) pod Unix-em (pierwotnie by�y one dzie�em Howarda
Trickey'a oraz Pavela Curtisa). W~czasie, gdy Tim Morgan zajmowa� si�
systemem, jego nazwa zosta�a zmieniona na Web-to-C\@. W~1990 roku prace nad
projektem przej�� Karl Berry wraz z~dziesi�tkami wsp�pracownik�w, a~w~roku
1997 pa�eczk� przej�� Olaf Weber.
\Webc{} dzia�a na platformach systemowych, takich jak Unix (w~tym \MacOSX),
Windows 9x/\acro{NT/2K/XP} i~innych.
System wykorzystuje oryginalne �r�d�a \TeX-owe autorstwa Donalda Knutha
oraz inne programy napisane w~\web{} i~t�umaczy je na kod �r�d�owy~C.
Ponadto system udost�pnia spory zestaw makr i~funkcji stworzonych dla
zwi�kszenia funkcjonalno�ci oryginalnych zasob�w oprogramowania
zwi�zanego z~\TeX-em. Podstawowymi sk�adnikami systemu s�:
\begin{cmddescription}
\item[bibtex] tworzenie spis�w bibliograficznych;
\item[dvicopy] modyfikowanie pliku \dvi;
\item[dvitomp] konwersja \dvi{} do MPX (rysunki \MP{}-owe);
\item[dvitype] konwersja \dvi{} na plik tekstowy (ASCII);
\item[gftodvi] zamiana fontu GF na plik \dvi;
\item[gftopk] zamiana fontu w~formacie GF na font spakowany (PK);
\item[gftype] zamiana fontu GF na plik tekstowy (ASCII);
\item[mf] generowanie font�w bitmapowych w formacie GF;
\item[mft] sk�ad plik�w �r�d�owych \MF{}-a;
\item[mpost] tworzenie rysunk�w oraz diagram�w technicznych;
\item[patgen] tworzenie wzorc�w przenoszenia wyraz�w;
\item[pktogf] zamiana font�w w formacie PK na fonty GF;
\item[pktype] zamiana fontu PK na plik tekstowy (ASCII);
\item[pltotf] konwersja tekstowej listy w�a�ciwo�ci do TFM;
\item[pooltype] wy�wietlanie \web-owych plik�w pool;
\item[tangle] konwersja \web{} do j�zyka Pascal;
\item[tex] sk�ad tekstu;
\item[tftopl] konwersja TFM do tekstowej listy w�a�ciwo�ci (PL);
\item[vftovp] konwersja font�w wirtualnych do wirtualnej listy
w�a�ciwo�ci (VPL);
\item[vptovf] konwersja wirtualnej listy w�a�ciwo�ci do font�w wirtualnych;
\item[weave] konwersja \web{} do \TeX-a.
\end{cmddescription}
\noindent
Dok�adny opis funkcji oraz sk�adni tych program�w zawarty jest
w~dokumentacji poszczeg�lnych pakiet�w samego \Webc{}.
Do optymalnego korzystania z~instalacji \Webc{}
przyda si� znajomo�� kilku zasad rz�dz�cych ca�� rodzin� program�w.
Wszystkie programy obs�uguj� standardowe opcje \acro{GNU}:
\begin{description}
\item[\texttt{-{}-help\ \ \ }] podaje podstawowe zasady u�ytkowania;
\item[\texttt{-{}-verbose}] podaje dok�adny raport z~dzia�ania programu;
\item[\texttt{-{}-version}] podaje informacj� o~wersji, po czym ko�czy
dzia�anie programu.
\end{description}
Do lokalizowania plik�w programy oparte na \Webc{} u�ywaj� biblioteki do
przeszukiwania �cie�ek zwanej \KPS{}.
Dla optymalizacji przeszukiwania \TeX-owego drzewa podkatalog�w biblioteka ta
u�ywa kombinacji zmiennych �rodowiskowych oraz kilku plik�w konfiguracyjnych.
\Webc{} potrafi obs�ugiwa� jednocze�nie wi�cej ni� jedno drzewo
podkatalog�w, co jest u�yteczne w~wypadku, gdy chce si� przechowywa�
standardow� dystrybucj� \TeX-a jak i~lokalne rozszerzenia w~dw�ch r�nych
drzewach katalog�w.
Aby przyspieszy� poszukiwanie plik�w, katalog g��wny ka�dego drzewa ma sw�j
plik \file{ls-R}, zawieraj�cy pozycje okre�laj�ce nazw� i~wzgl�dn� �cie�k�
dla wszystkich plik�w zawartych w~tym katalogu.
\subsection{Przeszukiwanie �cie�ek przez Kpathsea}
\label{sec:kpathsea}
Opiszemy najpierw og�lny mechanizm przeszukiwania �cie�ek przez bibliotek�
\KPS{}.
Tym, co nazywamy \emph{�cie�k� przeszukiwania}, jest rozdzielona dwukropkami
lub �rednikami lista \emph{element�w �cie�ki}, kt�re zasadniczo s� nazwami
podkatalog�w. �cie�ka przeszukiwania mo�e pochodzi� z~(kombinacji) wielu
�r�de�. Przyk�adowo, aby odnale�� plik \samp{my-file} w~�cie�ce
\samp{.:/dir}, \KPS{} sprawdza istnienie danego elementu �cie�ki
w~nast�puj�cej kolejno�ci: najpierw \file{./my-file}, potem
\file{/dir/my-file}, zwracaj�c pierwszy odnaleziony (lub mo�liwie wszystkie).
Aby optymalnie zaadaptowa� si� do konwencji wszystkich system�w operacyjnych,
na systemach nieunixowych \KPS{} mo�e u�ywa�
jako separator�w nazw �cie�ek znak�w innych
ni� dwukropek (\samp{:}) oraz ,,ciach'' (\samp{/}).
W~celu sprawdzenia konkretnego elementu \var{p} �cie�ki, \KPS{} najpierw
sprawdza, czy zbudowana wcze�niej baza danych (patrz ,,Baza nazw plik�w'' na
stronie~\pageref{Filename-database}) odnosi sie do \var{p}, tj.
czy baza danych znajduje si� w~podkatalogu z~prefiksem~\var{p}.
Je�eli tak, to specyfikacja �cie�ki jest por�wnywana z~zawarto�ci� bazy.
Je�li baza danych nie istnieje b�d� nie odnosi si� do danego elementu
�cie�ki albo te� nie zawiera element�w zgodnych, to przeszukiwany jest system
plik�w (je�eli nie zosta�o to zabronione przez specyfikacj� rozpoczynaj�c�
si� od~\samp{!!}\ oraz je�eli poszukiwany plik musi istnie�).
\KPS{} konstruuje list� podkatalog�w, kt�re koresponduj� z~danym elementem
�cie�ki, a~nast�pnie sprawdza w~ka�dym z~nich, czy nie ma tam poszukiwanego
pliku.
Warunek m�wi�cy, �e ,,plik musi istnie�'' dotyczy np. plik�w \samp{.vf}
i~plik�w do��czanych \TeX-owym poleceniem \cs{openin}.
Takiego pliku mo�e nie by� (np. \file{cmr10.vf}), b��dne by�oby zatem
poszukiwanie go na dysku.
Je�li wi�c zapomnisz o~aktualizacji \file{ls-R} po instalacji nowego
pliku \samp{.vf}, to nie zostanie on odnaleziony.
Ka�dy element �cie�ki sprawdzany jest w~nast�puj�cej kolejno�ci: najpierw
w~bazie danych, potem na dysku.
Je�eli plik si� znajdzie, to przeszukiwanie zostanie zatrzymane i~zwr�cony
zostanie wynik.
Poniewa� najprostszym i~najbardziej powszechnym elementem �cie�ki jest
nazwa katalogu, \KPS{} korzysta z~dodatkowych mo�liwo�ci w~przeszukiwaniu
�cie�ek:
wielowarstwowych warto�ci domy�lnych, zmiennych �rodowiskowych, warto�ci
pliku konfiguracyjnego, lokalnych
podkatalog�w u�ytkownika oraz rekursywnego przeszukiwania podkatalog�w.
Mo�na wi�c powiedzie�, �e \KPS{} \emph{rozwija} element �cie�ki, tzn.
transformuje wszystkie specyfikacje do podstawowej nazwy lub nazw katalog�w.
Jest to opisane w~kolejnych akapitach, w~kolejno�ci w~jakiej to zachodzi.
Trzeba zauwa�y�, �e je�eli nazwa poszukiwanego pliku jest
absolutna lub jawnie wzgl�dna, tj. zaczyna si� od \samp{/} lub \samp{./}
lub \samp{../}, to \KPS{} ogranicza si� do sprawdzenia, czy ten plik istnieje.
\ifSingleColumn
\else
\begin{figure*}
\verbatiminput{examples/ex5.tex}
\setlength{\abovecaptionskip}{0pt}
\caption{Przyk�ad pliku konfiguracyjnego}
\label{fig:config-sample}
\end{figure*}
\fi
\subsubsection{�r�d�a �cie�ek}
\label{Path-sources}
Nazwa przeszukiwanej �cie�ki mo�e pochodzi� z~wielu �r�de�.
Oto kolejno��, w~jakiej \KPS{} ich u�ywa:
\begin{enumerate}
\item
Zmienna �rodowiskowa ustawiana przez u�ytkownika, np.
\envname{TEXINPUTS}.
Zmienne �rodowiskowe z~do��czon� kropk� i~nazw� programu zast�puj� inne,
np. je�eli \samp{latex} jest nazw� uruchomionego programu, wtedy zamiast
\envname{TEXINPUTS} wykorzystana zostanie zmienna \envname{TEXINPUTS.latex}.
\item
Plik konfiguracyjny konkretnego programu, np. linia ,,\texttt{S /a:/b}''
w~pliku \file{config.ps} programu \cmdname{dvips}.
\item Plik konfiguracyjny \KPS{} \file{texmf.cnf}, zawieraj�cy tak� lini�,
jak \samp{TEXINPUTS=/c:/d} (patrz poni�ej).
\item Warto�ci domy�lne dla uruchamianych program�w.
\end{enumerate}
\noindent Ka�d� z~tych warto�ci dla danej �cie�ki przeszukiwania mo�na
zobaczy�, u�ywaj�c opcji diagnostyki b��d�w (patrz ,,Diagnostyka b��d�w'' na
stronie~\pageref{sec:debugging}).
\subsubsection{Pliki konfiguracyjne}
\tolerance=3500
\KPS{} szuka �cie�ek przeszukiwania i~innych definicji w~\emph{plikach
konfiguracyjnych} o~nazwach \file{texmf.cnf}.
�cie�ka przeszukiwania u�ywana do znajdowania tych plik�w okre�lana jest
przez zmienn� \envname{TEXMFCNF} (domy�lnie taki plik znajduje si� w~podkatalogu
\file{texmf/web2c}).
Czytane b�d� \emph{wszystkie} pliki \file{texmf.cnf} w~�cie�ce
przeszukiwania,
a~definicje we wcze�niejszych plikach zast�pi� te w~p�niejszych.
Tak wi�c w~�cie�ce \verb|.:$TEXMF| warto�ci pochodz�ce z~\file{./texmf.cnf}
zast�pi� te z~\verb|$TEXMF/texmf.cnf|.
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
Dociekliwy czytelnik mo�e by� zainteresowany sposobem, w~jaki programy
znajduj� plik \file{texmf.cnf}, skoro nie ma konieczno�ci deklarowania
specyficznej zmiennej �rodowiskowej systemu. Ot� po�o�enie domy�lne jest
wkompilowane w~programy jako wzgl�dne do ich po�o�enia (okre�lanego, jak
wiemy, w~�cie�ce specyfikowanej przez \texttt{\$PATH}):
\path{../../texmf/web2c/} b�d� \path{../texmf/web2c/}. Je�li jawnie
deklarujemy zmienn� \envname{TEXMFCNF}, wymagane jest podanie bezwzgl�dnej
�cie�ki.
Czytaj�c zamieszczony poni�ej opis formatu pliku \file{texmf.cnf},
warto przegl�da� jego zawarto��. Po�o�enie \emph{aktywnego} pliku
znajdziemy za pomoc� polecenia \texttt{kpsewhich texmf.cnf}.
\begin{itemize}
\item
Komentarze zaczynaj� si� od ,,\texttt{\%}'', a~ko�cz� na ko�cu wiersza.
\item
Puste wiersze nie s� brane pod uwag�.
\item
Znak ,,\bs{}'' na ko�cu wiersza dzia�a jako znak kontynuacji, tzn.
oznacza, �e kolejny wiersz jest kontynuacj� bie��cego.
Spacja na pocz�tku kolejnego wiersza nie jest ignorowana.
\item
Pozosta�e wiersze maj� posta�:
\begin{alltt}
\emph{zmienna}[.\emph{program}] [=] \emph{warto��}
\end{alltt}%
gdzie \samp{=} i~otaczaj�ce spacje s� opcjonalne.
\item
,,\texttt{\var{zmienna}}'' zawiera� mo�e dowolne znaki poza spacj�,
\samp{=}, lub \samp{.} (kropk�), najbezpieczniej jednak u�ywa� znak�w
z~zakresu \samp{A-Za-z\_}.
\item
Napis ,,\texttt{.\var{program}}'' ma zastosowanie w~wypadku, gdy
uruchamiany program nosi nazw� \texttt{\var{program}} lub
\texttt{\var{program}.exe}. Pozwala to r�nym odmianom \TeX-a stosowa�
r�ne �cie�ki przeszukiwania.
\item ,,\texttt{\var{warto��}}'' zawiera� mo�e dowolne znaki poza
,,\texttt{\%}'' i \samp{@}.
Nie mo�na u�ywa� konstrukcji ,,\texttt{\$\var{zmienna}.\var{program}}''
po prawej stronie. Zamiast tego trzeba zastosowa� zmienn� pomocnicz�.
Je�eli systemem operacyjnym jest Unix,
to �rednik \samp{;}\ u�yty w~,,\texttt{\var{warto��}}'' zamieniany jest na
\samp{:}; umo�liwia to istnienie
wsp�lnego pliku \file{texmf.cnf} dla system�w Unix oraz Windows.
\item
Wszystkie definicje czytane s� zanim cokolwiek zostanie rozwini�te, tak
wi�c do zmiennych mo�na si� odwo�ywa� przed ich zdefiniowaniem.
\end{itemize}
Oto fragment pliku konfiguracyjnego ilustruj�cy wi�kszo�� opisanych powy�ej
regu� notacji:
\ifSingleColumn
\verbatiminput{examples/ex5.tex}
\else
jest pokazany na rys.~\ref{fig:config-sample}.
\fi
\subsubsection{Rozwijanie �cie�ek}
\label{Path-expansion}
\KPS{} rozpoznaje w~�cie�kach przeszukiwania pewne specjalne znaki oraz
konstrukcje, podobne do tych, kt�re s� dost�pne w~pow�okach system�w
typu Unix.
Jako og�lny przyk�ad: z�o�ona �cie�ka
\verb+~$USER/{foo,bar}//baz+ rozwija si� do wszystkich podkatalog�w pod
katalogami \file{foo} i~\file{bar} w~katalogu g��wnym \texttt{\$USER},
kt�re zawieraj� katalog lub plik \file{baz}.
Rozwini�cia te opisane s� w~poni�szych podrozdzia�ach.
\subsubsection{Rozwijanie domy�lne}
\label{Default-expansion}
\tolerance=2500
Je�eli �cie�ka przeszukiwania najwi�kszego uprzywilejowania (patrz ,,�r�d�a
�cie�ek'' na stronie~\pageref{Path-sources}) zawiera
\emph{dodatkowy dwukropek} (np. na pocz�tku, na ko�cu lub podw�jny), to \KPS{}
wstawia w~tym miejscu nast�pn� zdefiniowan� w~hierarchii uprzywilejowania
�cie�k� przeszukiwania.
Je�eli ta wstawiona �cie�ka ma dodatkowy dwukropek, to dzieje si� dalej to samo.
Przyk�adowo, je�eli ustawi� zmienn� �rodowiskow�
\tolerance=1500
\begin{alltt}
> \Ucom{setenv TEXINPUTS /home/karl:}
\end{alltt}
oraz warto�� \code{TEXINPUTS} pobran� z~\file{texmf.cnf}
\begin{alltt}
.:\$TEXMF//tex
\end{alltt}
to ko�cow� warto�ci� u�yt� w~przeszukiwaniu b�dzie:
\begin{alltt}
/home/karl:.:\$TEXMF//tex
\end{alltt}
Poniewa� nieu�ytecznym by�oby wstawia� warto�� domy�ln� w~wi�cej ni� jednym
miejscu, \KPS{} zmienia tylko jeden dodatkowy \samp{:}\ i~pozostawia
inne bez zmian. \KPS{} najpierw szuka dwukropk�w na pocz�tku linii, potem na ko�cu,
a~nast�pnie podw�jnych.
\subsubsection{Rozwijanie nawias�w}
U�yteczna jest mo�liwo�� rozwijania nawias�w, co oznacza, �e np.
\verb+v{a,b}w+ rozwija si� do \verb+vaw:vbw+.
Nawiasy mo�na te� zagnie�d�a�.
Funkcji tej mo�na u�y� do zaimplementowania r�nych hierarchii \TeX-owych
przez przypisanie listy nawias�w do \code{\$TEXMF}. Przyk�adowo,
w~pliku \file{texmf.cnf} mo�na znale�� nast�puj�c� definicj�:
\begin{verbatim}
TEXMF = {$TEXMFHOME,$TEXMFLOCAL,!!$TEXMFVAR,!!$TEXMFMAIN}
\end{verbatim}
U�ywaj�c jej, mo�na nast�pnie napisa� co� w~rodzaju:
\begin{verbatim}
TEXINPUTS = .;$TEXMF/tex//
\end{verbatim}
co oznacza, �e po szukaniu w~katalogu bie��cym b�d� przeszukane kolejno
\code{\$TEXMFHOME/tex}, \code{\$TEXMFLOCAL/tex}, \code{\$TEXMFVAR/tex}
i~\code{\$TEXMFMAIN/tex} (wszystkie wraz z~katalogami ni�szego poziomu;
dwie ostatnie �cie�ki \emph{wy��cznie} na podstawie zawarto�ci
pliku \file{ls-R}).
Jest to wygodny spos�b na uruchamianie dw�ch r�wnoleg�ych struktur \TeX-owych,
jednej ,,zamro�onej'' (np. na \CD), a~drugiej ci�gle uaktualnianej nowo
pojawiaj�cymi si� wersjami.
U�ywaj�c zmiennej \code{\$TEXMF} we wszystkich definicjach daje pewno��,
�e najpierw przeszukiwane jest drzewo uaktualnione.
\subsubsection{Rozwijanie podkatalog�w}
\label{Subdirectory-expansion}
Dwa lub wi�cej kolejnych ,,ciach�w'' (,,/'') w~elemencie �cie�ki,
wyst�puj�cych po nazwie katalogu~\var{d}, zast�powanych jest przez wszystkie
podkatalogi~\var{d}, najpierw podkatalogi znajduj�ce si� bezpo�rednio
pod~\var{d}, potem te pod powy�szymi i~tak dalej. Na ka�dym etapie
kolejno��, w~jakiej przeszukiwane s� katalogi, jest \emph{nieokre�lona}.
Je�li wyszczeg�lni si� cz�ony nazwy pliku po \samp{//}, to uwzgl�dnione zostan�
tylko te podkatalogi, kt�re zawieraj� powy�sze cz�ony.
Na przyk�ad \samp{/a//b} rozwija si� do katalog�w \file{/a/1/b},
\file{/a/2/b}, \file{/a/1/1/b} itd., ale nie do \file{/a/b/c} czy \file{/a/1}.
Mo�liwe jest wielokrotne u�ycie \samp{//} w~�cie�ce, jednak�e \samp{//}
wyst�puj�ce na pocz�tku �cie�ki nie jest brane pod uwag�.
\subsubsection{Lista znak�w specjalnych i~ich znacze� -- podsumowanie}
Poni�sza lista podsumowuje znaczenie znak�w specjalnych w~plikach
konfiguracyjnych.
\newcommand{\CODE}[1]{\makebox[2.2em][l]{\code{#1}}}
\begin{description}
\item[\CODE{:}] znak rozdzielaj�cy w~specyfikacji �cie�ki; umieszczony na
pocz�tku lub na ko�cu �cie�ki zast�puje domy�lne rozwini�cie �cie�ki;
\item[\CODE{;}] znak rozdzielaj�cy dla system�w nieuniksowych
(dzia�a tak jak ,,\code{:}'');
\item[\CODE{\$}] rozwijanie zmiennej;
\item[\CODE{\string~}] oznacza katalog g��wny u�ytkownika;
\item[\CODE{\char`\{\dots\char`\}}] rozwijanie nawias�w, np.
\verb+a{1,2}b+ zmieni si� w~\verb+a1b:a2b+;
\item[\CODE{//}] rozwijanie podkatalog�w (mo�e wyst�pi� gdziekolwiek
w~�cie�ce, poza jej pocz�tkiem);
\item[\CODE{\%}] pocz�tek komentarza, obejmuj�cego wszystkie znaki do ko�ca
linii;
\item[\CODE{\bs}] znak kontynuacji (pozwala na prze�amanie wiersza
z~wyra�eniem);
\item[\CODE{!!}] przeszukiwanie \emph{tylko} bazy danych,
a~\emph{nie} dysku.
\end{description}
\subsection{Bazy nazw plik�w}
\label{Filename-database}
Podczas przeszukiwania \KPS{} stara si� zminimalizowa� dost�p do dysku.
Niemniej, w~przypadku instalacji ze zbyt du�� liczb� katalog�w
przegl�danie ka�dego dopuszczalnego katalogu w~poszukiwaniu pliku mo�e
zabiera� sporo czasu (ma to miejsce zw�aszcza, je�eli przeszuka� trzeba setki
katalog�w z~fontami).
Dlatego te� \KPS{} mo�e u�ywa� zewn�trznego pliku z~,,baz� danych''
o~nazwie \file{ls-R}, kt�ry zawiera przypisania plik�w do katalog�w.
Unika si� w~ten spos�b czasoch�onnego przeszukiwania dysku.
Drugi plik z~baz� danych -- \file{aliases} -- pozwala na nadawanie
dodatkowych nazw plikom zawartym w~\file{ls-R}.
Mo�e to by� pomocne do adaptacji do DOS-owej konwencji ,,8.3'' nazewnictwa
plik�w w~plikach �r�d�owych.
\subsubsection{Baza nazw plik�w}
\label{ls-R}
Jak wspomniano, plik zawieraj�cy g��wn� baz� nazw
plik�w musi nosi� nazw� \file{ls-R}.
W~katalogu podstawowym ka�dej hierarchii \TeX-owej (domy�lnie \code{\$TEXMF}),
kt�r� chcemy w��czy� w~mechanizm przeszukiwania, umieszcza� mo�na po jednym
pliku \file{ls-R}; w~wi�kszo�ci przypadk�w istnieje tylko jedna hierarchia.
\KPS{} szuka pliku \file{ls-R} w~�cie�ce \code{TEXMFDBS}.
Najlepszym sposobem stworzenia i~utrzymywania pliku \file{ls-R} jest
uruchomienie skryptu \code{mktexlsr}, b�d�cego sk�adnikiem dystrybucji.
Jest on wywo�ywany przez r�ne skrypty typu \samp{mktex...}.
W~zasadzie skrypt ten jedynie wykonuje polecenie
\begin{alltt}
cd \var{/your/texmf/root} && ls -LAR ./ >ls-R
\end{alltt}
zak�adaj�c, �e polecenie \code{ls} danego systemu utworzy w�a�ciwy format
strumienia wyj�ciowego (\acro{GNU} \code{ls} dzia�a prawid�owo).
Aby mie� pewno��, �e baza danych jest zawsze aktualna, wygodnie jest
przebudowywa� j� regularnie za pomoc� demona \code{cron}.
%tak �e wraz ze zmianami
%w~instalowanych plikach -- np. po instalacji lub uaktualnianiu pakietu
%\LaTeX{} -- plik \file{ls-R} jest uaktualniany automatycznie.
Je�li pliku nie ma w~bazie danych, \KPS{} domy�lnie przechodzi do
przeszukiwania dysku. Je�eli jednak dany element �cie�ki zaczyna sie od
\samp{!!}, to w~poszukiwaniu tego elementu sprawdzona zostanie \emph{jedynie}
baza danych, a~nigdy dysk.
\subsubsection{kpsewhich -- program do przeszukiwania �cie�ek}
\label{Invoking-kpsewhich}
Przeszukiwanie �cie�ek przez program \texttt{kpsewhich} jest niezale�ne od
jakiejkolwiek aplikacji.
Mo�e on by� przydatny jako rodzaj programu \code{find}, za pomoc� kt�rego
lokalizowa� mo�na pliki w~hierarchiach \TeX-owych (jest on u�ywany
intensywnie w~skryptach \samp{mktex...} tej dystrybucji).
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich \var{opcje}\dots{} \var{nazwa-pliku}\dots{}}
\end{alltt}
Parametry wyszczeg�lnione w~,,\texttt{\var{opcje}}'' mog� zaczyna� si� zar�wno od
\samp{-}, jak i~od \samp{-{}-}, a~dozwolony jest ka�dy jednoznaczny skr�t.
\KPS{} traktuje ka�dy argument nieb�d�cy parametrem jako nazw� pliku
i~zwraca pierwsz� odnalezion� nazw�.
Nie ma parametru nakazuj�cego zwracanie wszystkich nazw plik�w o~okre�lonej
nazwie (w~tym celu mo�na wykorzysta� Unix-owy program \samp{find}).
Oto wa�niejsze parametry.
\begin{ttdescription}
\item[\texttt{-{}-dpi=\var{num}}]\mbox{}\\*
Ustaw rozdzielczo�� na ,,\texttt{\var{num}}''; ma to tylko wp�yw na
przeszukiwanie font�w \samp{gf} i~\samp{pk}. Dla zgodno�ci
z~\cmdname{dvips} parametr
\samp{-D} dzia�a identycznie. Domy�ln� warto�ci� jest 600.
\item[\texttt{-{}-format=\var{nazwa}}]\mbox{}\\
Ustawienie formatu (typu pliku) przeszukiwania na ,,\texttt{\var{nazwa}}''.
Domy�lnie format odgadywany jest z~nazwy pliku.
Dla format�w, kt�re nie maj� przydzielonego jednoznacznego rozszerzenia,
takich jak niekt�re pliki \MP{}-owe czy pliki konfiguracyjne
\cmdname{dvips}-a, nale�y wyszczeg�lni� nazw�, kt�rych list� wy�wietli
uruchomienie \texttt{kpsewhich -{}-help}.
\item[\texttt{-{}-mode=\var{napis}}]\mbox{}\\*
Ustaw nazw� trybu na ,,\texttt{\var{napis}}''; dotyczy to jedynie szukania
font�w \samp{gf} oraz \samp{pk}.
Brakuje warto�ci domy�lnej -- odnaleziony zostanie dowolny
wyszczeg�lniony tryb.
\item[\texttt{-{}-must-exist}]\mbox{}\\
Zr�b wszystko co mo�liwe, aby odnale�� pliki, w��czaj�c w~to przede wszystkim
przeszukanie dysku.
Domy�lnie, w~celu zwi�kszeniu efektywno�ci dzia�ania, sprawdzana jest
tylko baza \file{ls-R}.
\item[\texttt{-{}-path=\var{napis}}]\mbox{}\\
Szukaj w~�cie�ce ,,\texttt{\var{napis}}'' (rozdzielonej, jak
zwykle, dwukropkami), zamiast zgadywa� �cie�k� przeszukiwania z~nazwy
pliku.
\samp{//} i~wszystkie zwyk�e rozszerzenia s� mo�liwe.
Parametry \samp{-{}-path} oraz \samp{-{}-format} wzajemnie si� wykluczaj�.
\item[\texttt{-{}-progname=\var{nazwa}}]\mbox{}\\
Ustaw nazw� programu na ,,\texttt{\var{nazwa}}''.
Mo�e to mie� wp�yw na �cie�k� przeszukiwania poprzez
,,\texttt{.\var{program}}'' w~plikach konfiguracyjnych.
Ustawieniem domy�lnym jest \samp{kpsewhich}.
\item[\texttt{-{}-show-path=\var{nazwa}}]\mbox{}\\
Pokazuje �cie�k� u�ywan� do poszukiwania plik�w typu
,,\texttt{\var{nazwa}}''.
U�y� mo�na zar�wno rozszerzenia (\samp{.pk}, \samp{.vf}, etc.), jak
i~nazwy pliku, tak jak w~wypadku parametru \samp{-{}-format}.
\item[\texttt{-{}-debug=\var{num}}]\mbox{}\\
ustawia parametry wykrywania b��d�w na ,,\texttt{\var{num}}''.
\end{ttdescription}
%Zmienne �rodowiskowe domy�lnie ustawiane s� w~pliku konfiguracyjnym
%\file{texmf.cnf}. W~wypadku gdy chce si� uniewa�ni� warto�ci zmiennych
%wyszczeg�lnione w~tym pliku, mo�na narzuci� ich ustawienie w~�rodowisku,
%w~kt�rym uruchamiane s� programy.
\subsubsection{Przyk�ady u�ycia}
\label{SExamplesofuse}
Przyjrzyjmy sie teraz, jak dzia�a \KPS{}.
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich article.cls}
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/article.cls
\end{alltt}
Szukamy tu pliku \file{article.cls}.
Poniewa� rozszerzenie \samp{.cls} jest jednoznaczne, nie musimy zaznacza�, �e
poszukujemy pliku typu ,,tex'' (katalogi plik�w �r�d�owych \TeX-a).
Znajdujemy go w~podkatalogu \file{tex/latex/base}, pod katalogiem nadrz�dnym
\samp{texmf-dist}.
Podobnie wszystkie poni�sze pliki odnajdowane s� bez\-pro\-ble\-mo\-wo
dzi�ki swoim jednoznacznym rozszerzeniom:
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich array.sty}
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/tools/array.sty
> \Ucom{kpsewhich latin1.def}
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/latin1.def
> \Ucom{kpsewhich size10.clo}
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/size10.clo
> \Ucom{kpsewhich small2e.tex}
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/small2e.tex
> \Ucom{kpsewhich tugboat.bib}
/usr/local/texmf-dist/bibtex/bib/beebe/tugboat.bib
\end{alltt}
\noindent (ostatni plik to \BibTeX-owa baza bibliograficzna dla artyku��w
\textsl{TUGBoat}).
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich cmr10.pk}
\end{alltt}
Pliki czcionek bitmapowych typu \file{.pk} u�ywane s� przez sterowniki,
takie jak \cmdname{dvips} % ??? dvips to chyba nie przegl�darka ---
czy \cmdname{xdvi}. % w oryg. by�o display programs like dvips...
W~tym wypadku wynik przeszukiwania oka�e si� pusty, poniewa�
w~systemie brak gotowych wygenerowanych czcionek \samp{.pk} Computer Modern
(wynika to z~faktu u�ywania w~\TL{} font�w PostScript-owych Type1).
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich wsuipa10.pk}
\ifSingleColumn /usr/local/texmf-var/fonts/pk/ljfour/public/wsuipa/wsuipa10.600pk
\else /usr/local/texmf-var/fonts/pk/ljfour/public/
..... wsuipa/wsuipa10.600pk
\fi\end{alltt}
Dla tych font�w (alfabetu fonetycznego) musieli�my wygenerowa� pliki
\samp{.pk}, a~poniewa� domy�lnym \MF{}-owym trybem naszej instalacji jest
\texttt{ljfour} z~podstawow� rozdzielczo�ci� 600dpi, zwracany jest taki
w�a�nie wynik.
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich -dpi=300 wsuipa10.pk}
\end{alltt}
W~tym wypadku, kiedy zaznaczamy, �e interesuje nas rozdzielczo��
300dpi (\texttt{-dpi=300}), to widzimy, �e w~naszej instalacji taka
czcionka nie jest dost�pna.
Program taki jak \cmdname{dvips} czy \cmdname{xdvi} zatrzyma�by si�, aby
utworzy� pliki \texttt{.pk} w~wymaganej rozdzielczo�ci (u�ywaj�c skryptu
\cmdname{mktexpk}).
Przeanalizujmy teraz pliki nag��wkowe i~konfiguracyjne
programu \cmdname{dvips}.
Najpierw szukamy pliku PostScript-owego prologu \file{tex.pro},
wykorzystywanego dla potrzeb \TeX-a. Drugi przyk�ad pokazuje
poszukiwanie pliku konfiguracyjnego \file{config.ps}, za� trzeci --
szukanie pliku mapy czcionek PostScriptowych \file{psfonts.map}
(pocz�wszy od obecnej edycji, pliki \file{.map} i~\file{.enc}
maj� w�asne regu�y przeszukiwania �cie�ek i~zmienione po�o�enie w~ramach
drzew \dirname{texmf}).
Poniewa� rozszerzenie \samp{.ps} nie jest jednoznaczne, musimy
wyra�nie zaznaczy�, jaki typ jest wymagany dla pliku
\texttt{config.ps} (,,\texttt{dvips config}'').
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich tex.pro}
/usr/local/texmf/dvips/base/tex.pro
> \Ucom{kpsewhich --format="dvips config" config.ps}
/usr/local/texmf-var/dvips/config/config.ps
> \Ucom{kpsewhich psfonts.map}
/usr/local/texmf-var/fonts/map/dvips/updmap/psfonts.map
\end{alltt}
Nast�pnie przyjrzyjmy si� bli�ej plikom pomocniczym font�w Times z~kolekcji
URW. W~standardzie nazewnictwa font�w maj� one prefiks \samp{utm}.
Pierwszy plik, kt�rego szukamy, to plik konfiguracyjny, zawieraj�cy nazw�
pliku z~przemapowaniem font�w:
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich --format="dvips config" config.utm}
/usr/local/texmf-dist/dvips/psnfss/config.utm
\end{alltt}
W~pliku tym znajduje si� wiersz:
\begin{alltt}
p +utm.map
\end{alltt}
wskazuj�cy na plik \file{utm.map}, kt�ry chcemy zlokalizowa� w~nast�pnej
kolejno�ci:
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich utm.map}
/usr/local/texmf-dist/fonts/map/dvips/times/utm.map
\end{alltt}
Plik z~przemapowaniem definiuje nazwy czcionek PostScriptowych Type~1
w~zestawie font�w URW, za� jego zawarto�� wygl�da nast�puj�co
(pokazane s� tylko fragmenty wierszy):
\begin{alltt}
utmb8r NimbusRomNo9L-Medi ... <utmb8a.pfb
utmbi8r NimbusRomNo9L-MediItal... <utmbi8a.pfb
utmr8r NimbusRomNo9L-Regu ... <utmr8a.pfb
utmri8r NimbusRomNo9L-ReguItal... <utmri8a.pfb
utmbo8r NimbusRomNo9L-Medi ... <utmb8a.pfb
utmro8r NimbusRomNo9L-Regu ... <utmr8a.pfb
\end{alltt}
U�ywaj�c przeszukiwania plik�w z~fontami Type1, znajd�my font
Times Roman \file{utmr8a.pfb} w~drzewie katalog�w \file{texmf}:
\begin{alltt}
> \Ucom{kpsewhich utmr8a.pfb}
\ifSingleColumn /usr/local/texmf-dist/fonts/type1/urw/times/utmr8a.pfb
\else /usr/local/texmf-dist/fonts/type1/
... urw/utm/utmr8a.pfb
\fi\end{alltt}
Powy�sze przyk�ady pokazuj�, jak �atwo mo�na znajdowa� lokalizacj� danego
pliku. Jest to wa�ne zw�aszcza w�wczas, gdy istnieje podejrzenie, �e gdzie�
zawieruszy�a si� b��dna wersja jakiego� pliku; \cmdname{kpsewhich} poka�e tylko
pierwszy napotkany plik.
\subsubsection{Diagnostyka b��d�w}
\label{sec:debugging}
Czasami niezb�dne s� informacje o~tym, jak program sobie radzi
z~odniesieniami do plik�w. Aby da�o si� je uzyska� w~wygodny spos�b,
\KPS{} oferuje r�ne poziomy diagnostyki b��d�w:
\begin{itemize}
\item[\texttt{\ 1}] wywo�ania \texttt{stat} (testy pliku). Podczas
uruchamiania z~uaktualnion� baz� danych \file{ls-R} nie powinno to
przewa�nie dawa� �adnego wyniku.
\item[\texttt{\ 2}] Zapis odwo�a� do tablic asocjacyjnych (\emph{hash
tables}), takich jak baza \file{ls-R}, pliki przemapowa�, pliki konfiguracyjne.
\item[\texttt{\ 4}] Operacje otwarcia i~zamkni�cia pliku.
\item[\texttt{\ 8}] Og�lne informacje o~�cie�kach dla typ�w
plik�w szukanych przez \KPS; u�yteczne dla znalezienia �cie�ki
zdefiniowanej dla danego pliku.
\item[\texttt{16}] Lista katalog�w dla ka�dego z~element�w �cie�ki
(odnosi si� tylko do poszukiwa� na dysku).
\item[\texttt{32}] Poszukiwania plik�w.
\end{itemize}
Warto�� \texttt{-1} ustawia wszystkie powy�sze opcje -- w~praktyce,
poszukuj�c przyczyny b��d�w, prawdopodobnie b�dziesz zawsze u�ywa�
tych poziom�w.
Podobnie w~przypadku programu \cmdname{dvips}, ustawiaj�c kombinacj�
prze��cznik�w wykrywania b��d�w, mo�na dok�adnie �ledzi�, sk�d pochodz� pliki.
W~sytuacji gdy plik nie zostanie odnaleziony, wida�, w~kt�rych katalogach
program szuka� danego pliku, dzi�ki czemu mo�na si� zorientowa�, w~czym
problem.
Og�lnie m�wi�c, poniewa� programy odwo�uj� si� wewn�trznie do
biblioteki \KPS{}, opcje wykrywania b��d�w mo�na wybra� przy u�yciu
zmiennej �rodowiskowej \envname{KPATHSEA\_DEBUG}, ustawiaj�c j�
na opisan� powy�ej warto�� (kombinacj� warto�ci).
\noindent
\textbf{Uwaga dla u�ytkownik�w Windows:} w~systemie tym nie�atwo
przekierowa� komunikaty programu do pliku. Do cel�w diagnostycznych
mo�na chwilowo ustawi� zmienne (w~oknie CMD):
\begin{verbatim}
SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=err.log
SET KPATHSEA_DEBUG=-1
\end{verbatim}
Rozwa�my na przyk�ad ma�y \LaTeX-owy plik �r�d�owy \file{hello-world.tex},
kt�ry zawiera:
\begin{verbatim}
\documentclass{article}
\begin{document}
Hello World!
\end{document}
\end{verbatim}
Ten ma�y plik korzysta jedynie z~fontu \file{cmr10}. Przyjrzyjmy si�, jak
\cmdname{dvips} przygotowuje plik PostScript-owy (chcemy u�y� wersji Type1
fontu Computer Modern, st�d opcja \texttt{-Pcms}).
\begin{alltt}
> \Ucom{dvips -d4100 hello-world -Pcms -o}
\end{alltt}
Mamy tu do czynienia jednocze�nie z~czwart� klas� wykrywania b��d�w
programu \cmdname{dvips} (�cie�ki fontowe) oraz z~rozwijaniem elementu
�cie�ki przez \KPS{} (patrz: \emph{Dvips Reference Manual},
\OnCD{texmf/doc/dvips/dvips.pdf}).
%Komunikaty z~uruchomienia programu (lekko zmodyfikowane) znajduj� si�
%na~rys.~\ref{fig:dvipsdbga}.
%\begin{figure*}[tp]
%\centering
%\input{examples/ex6a.tex}
%\caption{Szukanie pliku konfiguracyjnego}\label{fig:dvipsdbga}
%
%\bigskip
%
%\input{examples/ex6b.tex}
%\caption{Szukanie pliku prologu}\label{fig:dvipsdbgb}
%
%\bigskip
%
%\input{examples/ex6c.tex}
%\caption{Szukanie pliku fontu}\label{fig:dvipsdbgc}
%\end{figure*}
Program \cmdname{dvips} zaczyna prac� od zlokalizowania potrzebnych mu plik�w.
Najpierw znajduje plik \file{texmf.cnf}, kt�ry zawiera �cie�ki
przeszukiwania dla innych plik�w. Potem znajduje baz� danych \file{ls-R}
(w~celu optymalizacji szukania plik�w), nast�pnie plik \file{aliases},
kt�ry umo�liwia deklarowanie r�nych nazw (np. kr�tkie \acro{DOS}-owe ,,8.3''
i~bardziej naturalne d�u�sze wersje) dla tych samych plik�w.
Nast�pnie \cmdname{dvips} znajduje podstawowy plik konfiguracyjny
\file{config.ps}, zanim poszuka pliku z~ustawieniami u�ytkownika
\file{.dvipsrc} (kt�ry w~tym wypadku \emph{nie} zostaje odnaleziony).
W~ko�cu \cmdname{dvips} lokalizuje plik konfiguracyjny \file{config.cms}
dla font�w PostScript-owych Computer Modern (jest to inicjowane przez
dodanie parametru \texttt{-Pcms} przy uruchamianiu programu).
Plik ten zawiera list� plik�w z~,,mapami'', kt�re definiuj� relacje
pomi�dzy \TeX-owymi, PostScript-owymi i~systemowymi nazwami font�w.
\begin{alltt}
> \Ucom{more /usr/local/texmf/dvips/config/config.cms}
p +bsr.map
p +bakomaextra.map
\end{alltt}
W~ten spos�b \cmdname{dvips} wyszukuje wszystkie te pliki oraz g��wny plik
z~przemapowaniem
\file{psfonts.map}, kt�ry �adowany jest domy�lnie (zawiera on deklaracje
cz�sto u�ywanych font�w postscriptowych; wi�cej szczeg��w na temat
postscriptowych plik�w przemapowa� font�w mo�na znale�� w~ostatniej cz�ci
rozdzia�u \ref{SExamplesofuse}).
W~tym miejscu \cmdname{dvips} zg�asza si� u�ytkownikowi:
\begin{alltt}\ifSingleColumn
This is dvips 5.86 Copyright 1999 Radical Eye Software (www.radicaleye.com)
\else\small{}This is dvips 5.86 Copyright 1999 Radical Eye...
\fi\end{alltt}% decided to accept slight overrun in tub case
\ifSingleColumn
\ldots potem szuka pliku prologu \file{texc.pro}:
\begin{alltt}\small
kdebug:start search(file=texc.pro, must\_exist=0, find\_all=0,
path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//:
~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf/fonts/type1//).
kdebug:search(texc.pro) => /usr/local/texmf/dvips/base/texc.pro
\end{alltt}
\else
potem szuka pliku prologu \file{texc.pro}.
%(patrz rys.~\ref{fig:dvipsdbgb}).
\fi
Po znalezieniu szukanego pliku \cmdname{dvips} podaje dat� i~czas
oraz informuje o~generowaniu pliku \file{hello-world.ps}.
Poniewa� potrzebuje pliku z~fontem \file{cmr10}, a~jest on
zadeklarowany jako dost�pny, wy�wietla komunikat:
\begin{alltt}\small
TeX output 1998.02.26:1204' -> hello-world.ps
Defining font () cmr10 at 10.0pt
Font cmr10 <CMR10> is resident.
\end{alltt}
Teraz trwa poszukiwanie pliku \file{cmr10.tfm}, kt�ry zostaje znaleziony,
po czym \cmdname{dvips} powo�uje si� na kilka innych plik�w startowych
(nie pokazanych). W~ko�cu przyk�adowy font Type1 \file{cmr10.pfb}
zostaje zlokalizowany i~do��czony do pliku wynikowego (patrz ostatnia linia):
\begin{alltt}\small
kdebug:start search(file=cmr10.tfm, must\_exist=1, find\_all=0,
path=.:~/tex/fonts/tfm//:!!/usr/local/texmf/fonts/tfm//:
/var/tex/fonts/tfm//).
kdebug:search(cmr10.tfm) => /usr/local/texmf/fonts/tfm/public/cm/cmr10.tfm
kdebug:start search(file=texps.pro, must\_exist=0, find\_all=0,
...
<texps.pro>
kdebug:start search(file=cmr10.pfb, must\_exist=0, find\_all=0,
path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//:
~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf/fonts/type1//).
kdebug:search(cmr10.pfb) => /usr/local/texmf/fonts/type1/public/cm/cmr10.pfb
<cmr10.pfb>[1]
\end{alltt}
\subsection{Parametry kontroluj�ce dzia�anie program�w}
Inn� u�yteczn� cech� \Webc{} jest mo�liwo�� ustalania wielu parametr�w
okre�laj�cych wielko�� pami�ci za pomoc� pliku \texttt{texmf.cnf}.
%Za��cznik~\ref{app:texmf.cnf} zaczynaj�cy si� na
%stronie~\pageref{app:texmf.cnf} zawiera listing pliku \texttt{texmf.cnf}.
Ustawienia wszystkich parametr�w znajduj� si� w~cz�ci trzeciej pliku.
Najwa�niejszymi zmiennymi s�:
\begin{description}
\item[\code{main\_memory}] Ca�kowita wielko�� pami�ci dost�pnej dla
\TeX-a, \MF{}-a i~\MP{}-a. Dla ka�dego nowego ustawienia tej zmiennej
nale�y wykona� nowy format.
%Przyk�adowo, mo�esz wygenerowa� ,,ogromn�'' wersj� formatu \TeX{} i~nazwa�
%taki plik \texttt{hugetex.fmt}.
%Dzi�ki standardowemu sposobowi nazywania program�w przez
%\KPS{}, okre�lona warto�� zmiennej \verb|main_memory| b�dzie
%przeczytana z~pliku \texttt{texmf.cnf} (por. warto�� standardow�
%oraz warto�� ,,ogromn�'', wykorzystywan� przez program \texttt{hugetex},
%itd.).
%
\item[\code{extra\_mem\_bot}] Dodatkowa wielko�� pami�ci przeznaczonej
na ,,du�e'' struktury danych \TeX-a, takie jak: pude�ka, kleje itd.;
przydatna zw�aszcza w~wypadku korzystania z~pakietu \PiCTeX{}.
%
\item[\code{font\_mem\_size}] Wielko�� pami�ci przeznaczonej przez
\TeX-a na informacje o~fontach. Jest to mniej wi�cej og�lna
wielko�� wczytywanych przez \TeX-a plik�w TFM.
%
\item[\code{hash\_extra}] Dodatkowa wielko�� pami�ci przeznaczonej
na tablic� zawieraj�c� nazwy instrukcji. Tablica g��wna
mo�e zmie�ci� w~przybli�eniu 10000 nazw; wielko�� ta mo�e si� okaza�
zbyt ma�a, np. w~wypadku obszernej ksi��ki zawieraj�cej liczne
odsy�acze. Domy�lna warto�� \texttt{hash\_extra} to \texttt{50000}.
\end{description}
%
Oczywi�cie powy�sza mo�liwo�� nie zast�pi prawdziwej, dynamicznej
alokacji pami�ci. Jest to jednak niezwykle trudne
do zaimplementowania w~obecnej wersji \TeX-a i~dlatego
powy�sze parametry stanowi� praktyczny kompromis, pozwalaj�c
na pewn� elastyczno��.
Nale�y tu jednak nadmieni�, i� nie wszystkie programy korzystaj�
z tych zmiennych. Np. Lua\TeX\ posiada nowoczesn�,
w~pe�ni dynamiczn� alokacj� pami�ci, a zatem powy�sze zmienne s�
w tym przypadku po prostu ignorowane.
%%====
%\begin{comment} %% nie wiem czemu rezygnowa� z tej cz�ci (SW)
\section{Budowa systemu na nowej platformie uniksowej}\label{sec:build}
Je�eli mamy do czynienia z~platform�, dla kt�rej nie s� dostarczone binaria,
trzeba b�dzie skompilowa� \TeX-a oraz towarzysz�ce mu programy.
Nie jest to takie trudne, jak si� wydaje.
Wszystko czego potrzebujemy, znajduje si� na \DVD{} w~katalogu
\texttt{source}.
Najpierw nale�y zainstalowa� g��wne drzewo plik�w \TeX-owych z~\CD{}
\TL{} (najlepiej wykona� instalacj� podstawow�, bez wybierania
binari�w systemowych).
\subsection{Warunki wst�pne}
Do skompilowania ca�ego \TeX-a i~jego program�w pomocniczych potrzeba
oko�o 100 megabajt�w wolnego miejsca na dysku.
Potrzebny jest tak�e kompilator \acro{ANSI}~C, oprogramowanie \cmdname{make},
skaner leksykalny oraz generator parser�w.
Programy u�ytkowe \acro{GNU} (\cmdname{gcc}, \acro{GNU}
\cmdname{make}, \cmdname{m4}, \cmdname{flex}, \cmdname{bison})
s� najlepiej przetestowanymi na r�nych platformach.
Poprawnie powinny pracowa� \cmdname{gcc}-2.7.*, \cmdname{flex}-2.4.7
i~\acro{GNU}\,\cmdname{make}-3.72.1 lub nowszy.
Mo�na te� korzysta� z~innych kompilator�w C i~program�w
\cmdname{make}, wymaga to jednak dobrego zrozumienia zasad tworzenia
program�w uniksowych, aby poradzi� sobie z~ewentualnymi problemami.
%W~wyniku wykonania polecenia \texttt{uname} powinni�my
%otrzyma� jak�� rozs�dn� warto��.
\subsection{Konfiguracja}
Nale�y rozpakowa� �r�d�a ze skompresowanego pliku \texttt{tar}
z~katalogu \dirname{source} na twardy dysk, a~potem przej�� do katalogu,
do kt�rego zosta�y one skopiowane.
Teraz trzeba si� zdecydowa�, gdzie b�dzie g��wny katalog instalacji,
np.\ \path|/usr/TeX| lub \path|/usr/local/TeX|.
Naturalnie, nale�y u�y� tej samej lokalizacji, kt�ra zosta�a u�yta
podczas instalacji g��wnego drzewa \TeX-owego.
Uruchomi� \textsf{configure} z~linii polece�:
\begin{alltt}
> \Ucom{./configure --prefix=/usr/local/TeX}
\end{alltt}
Katalog ,,prefix'' to ten, w~kt�rym zainstalowane zosta�o g��wne drzewo
\TeX-owe. Zostanie u�yty nast�puj�cy uk�ad katalog�w
(\verb|$TEXDIR| oznacza wybrany powy�ej katalog):
\noindent
\begin{tabular}{>{\ttfamily}ll@{}}
\dirname{$TEXDIR/man} & strony manuala uniksowego,\\
\dirname{$TEXDIR/share/texmf} & g��wne drzewo \TeX-owe,
zawieraj�ce makra itp.,\\
\dirname{$TEXDIR/info} & podr�czniki w formacie \acro{GNU}
info,\\
\dirname{$TEXDIR/bin/$PLATFORM} & binaria\\
\end{tabular}
%$
Mo�na unikn�� stosowania ,,\dirname{share/}'' przed katalogiem
\dirname{texmf}, poniewa� \dirname{$TEXDIR/share/texmf}
i~\dirname{$TEXDIR/texmf} s� wykrywane automatycznie przez skrypt \cmdname{configure}.
W~razie wybrania innego katalogu, trzeba ten katalog wyszczeg�lni�
parametrem \verb|--datadir| skryptu \cmdname{configure}.
Je�eli nie chcemy u�ywa� katalogu \dirname{$PLATFORM}
(a~wi�c umie�ci� binaria bezpo�rednio w~\dirname{$TEXDIR/bin}), to
w~wywo�aniu skryptu \cmdname{configure} nale�y u�y� parametru
\verb|--disable-multiplatform|.
Wi�cej dost�pnych parametr�w (np. pomijanie pakiet�w opcjonalnych, takich
jak \OMEGA) mo�na zobaczy�, uruchamiaj�c
\texttt{./configure -{}-help}.
\subsection{Uruchamianie \textsf{make}}
Po upewnieniu si�, �e nie jest ustawiona zmienna pow�oki \texttt{noclobber},
nale�y napisa�:
\begin{alltt}
> \Ucom{make world}
\end{alltt}
i~\ldots zaparzy� sobie kaw�.
Mo�e si� te� przyda� zapisanie ca�ego procesu
kompilacji w~pliku \texttt{.log}:
\begin{alltt}
> \Ucom{sh -c "make world >world.log 2>\&1" \&}
\end{alltt}
Zanim stwierdzimy, �e wszystko jest w~porz�dku, warto sprawdzi�, czy w~pliku
\texttt{.log} nie ma komunikat�w b��d�w (kiedy polecenie zwraca kod b��du,
\acro{GNU} \cmdname{make} zawsze u�ywa sekwencji \samp{***}),
i~czy utworzone zosta�y wszystkie binaria:
\begin{alltt}
> \Ucom{cd \var{TEXDIR}/bin/\var{archname}}
> \Ucom{ls | wc}
\end{alltt}
Oczekiwanym rezultatem jest ponad 200. Polecenie \texttt{make world} jest
r�wnowa�ne z~\texttt{make all install strip}.
Je�li do uruchamiania \texttt{make install} potrzebne s� specjalne
uprawnienia, mo�na uruchomi� dwie oddzielne sesje \cmdname{make}:
\begin{alltt}
> \Ucom{make all}
> \Ucom{su}
> \Ucom{make install strip}
\end{alltt}
\subsection{Ko�cowe kroki konfiguracyjne}
Nale�y uaktualni� zmienn� \envname{PATH} o~nazw� katalogu zawieraj�cego
w�a�nie zainstalowane binaria (np.\
\dirname{/usr/local/TeX/bin/mips-sgi-irix6.3}); podobnie post�pi� trzeba
z~\envname{MANPATH} i~\envname{INFOPATH} i~do��czy� do nich
odpowiednie nazwy podkatalog�w, tj.\
\dirname{$TEXDIR/man} oraz \dirname{$TEXDIR/info}.
Patrz cz��~\ref{sec:postinstall} (str.~\pageref{sec:postinstall}).
Je�li zechcesz udost�pni� skompilowane przez siebie programy, skontaktuj
si� z~nami (\url{tex-live@tug.org}); ch�tnie umie�cimy je na stronie \TL.
%\end{comment}
%--------------------------
\htmlanchor{ack}
\section{Podzi�kowania}
\TL{} jest wsp�lnym dzie�em prawie wszystkich grup \TeX-owych.
Niniejsza edycja \TL{} zosta�a opracowana pod kierownictwem Karla Berry'ego,
przy g��wnym wsp�udziale:
\begin{itemize*}
\item grup \TeX-owych: mi�dzynarodowej, niemieckiej, holenderskiej i~polskiej
(odpowiednio: \acro{TUG}, \acro{DANTE} e.V., \acro{NTG}, i~\acro{GUST}),
kt�re wsp�lnie zapewniaj� potrzebn� infrastruktur� techniczn�
i~organizacyjn�. Do��cz do swojej grupy \TeX-owej!;
\item zespo�u \acro{CTAN} (w~szczeg�lno�ci Robina Fairbairnsa, Jima
Hef{}ferona i~Rainera Sch\"opfa), kt�ry dystrybuuje obrazy p�yt \TL{}
i~udost�pnia wsp�ln� infrastruktur� s�u��c� aktualizacji pakiet�w, od kt�rej
zale�y \TL{};
\item Nelsona Beebe, za umo�liwienie dost�pu do wielu platform ekipie \TL\
i pomoc w testowaniu;
\item Johna Bowmana, kt�ry dostosowa� sw�j zaawansowany program Asymptote
do wsp�pracy z TL;
\item Petera Breitenlohnera i~zespo�u \eTeX, kt�rzy stworzyli stabiln�
podstaw� przysz�ych wersji \TeX-a (Peter dodatkowo s�u�y nieustann� pomoc�
w~wykorzystaniu narz�dzi autotools w~\TL);
\item Jin-Hwan Cho i ca�ego zespo�u DVIPDFM$x$ za ten wspania�y sterownik
i nieustann� pomoc w rozwi�zywaniu problem�w z konfiguracj�;
\item Thomasa Essera, autora wspania�ego \teTeX-a, bez kt�rego
\TL{} z~ca�� pewno�ci� by nie powsta� i~kt�rego sta�a
pomoc umo�liwi�a doskonalenie tej dystrybucji;
\item Michaela Goossensa, kt�ry by� wsp�autorem pierwotnej dokumentacji;
\item Eitana Gurari, autora programu \TeX4ht{} (wykorzystanego do
tworzenia niniejszej dokumentacji w~wersji \HTML), kt�ry niezmordowanie
pracowa� nad jego ulepszaniem i~b�yskawicznie dostarcza� poprawki;
Eitan zmar� w czerwcu 2009~r. i dedykujemy t� dokumentacj� Jego pami�ci;
\item Hansa Hagena, kt�ry dostosowywa� \ConTeXt\ do potrzeb \TL;
\item \Thanh{}a, Martina Schr\"odera i~zespo�u pdf\TeX-a, kt�rzy ci�gle
ulepszali mo�liwo�ci \TeX-a;
\item Hartmuta Henkela, maj�cego istotny udzia� w~rozwoju pdf\TeX-a,
Lua\TeX-a i~innych program�w;
\item Taco Hoekwatera, kt�ry wznowi� rozw�j MetaPosta i~pracowa� nad
Lua\TeX-em, jak te� pom�g� w~integracji \ConTeXt\ w~\TL oraz
ulepszy� bibliotek� Kpathsea, dodaj�c jej wielow�tkowo��;
\item Paw�a Jackowskiego, kt�ry wykona� instalator dla Windows \cmdname{tlpm}
i~Tomka �uczaka, tw�rcy \cmdname{tlpmgui} (programy te by�y wykorzystane
w~poprzednich edycjach);
\item Akira Kakuto, kt�ry dostarczy� programy dla Windows, pochodz�ce
z~dystrybucji \acro{W32TEX}
(\url{http://w32tex.org}),
stale dostosowywane i~aktualizowane dla potrzeb \TL;
\item Jonathana Kew, kt�ry zainicjowa� now� �cie�k�
rozwojow� -- Xe\TeX{}, i~kt�ry w�o�y� sporo wysi�ku w~zintegrowanie
tego programu z~\TL, jak r�wnie� zapocz�tkowa� prace nad instalatorem dla
Mac\TeX{} oraz edytorem \TeX{}works;
\item Dicka Kocha, kt�ry piel�gnuje Mac\TeX-a (\url{http://tug.org/mactex})
w~�cis�ym po��czeniu z~\TL i~bardzo sympatycznie wsp�pracuje;
\item Reinharda Kotuchy, maj�cego istotny udzia� w~stworzeniu nowej infrastruktury
i~programu instalacyjnego dla \TL{} 2009, uparcie d���cego do ujednolicenia
dzia�ania \TL{} w~Windows i~Unix, kt�ry r�wnie� opracowa� skrypt
\texttt{getnonfreefonts} i~wykona� wiele innych prac;
\item Siep Kroonenberg, kt�ra r�wnie� wzi�a udzia� w~stworzeniu nowej
infrastruktury i~programu instalacyjnego dla \TL{} 2009 (szczeg�lnie dla
Windows) oraz w�o�y�a sporo pracy w aktualizacj� tej dokumentacji;
\item Petra Ol\shac{}\aac{}ka, kt�ry koordynowa� i~sprawdza�
przygotowanie pakiet�w czeskich i~s�owackich;
\item Toshio Oshimy, kt�ry opracowa� przegl�dark� \cmdname{dviout} dla Windows;
\item Manuela P\'egouri\'e-Gonnarda, kt�ry pom�g� w~aktualizacji pakiet�w
i~pracowa� nad \cmdname{texdoc};
\item Fabrice'a Popineau, kt�ry pierwszy stworzy� wersje oprogramowania
dla Windows;
\item Norberta Preininga, g��wnego architekta infrastruktury i~programu
instalacyjnego \TL{} 2009, kt�ry przyczyni� si� r�wnie� do aktualizacji
pakiet�w, a tak�e koordynowa� (wraz z~Frankiem K\"usterem) debianow�
wersj� \TL{} i~przedstawi� wiele sugestii ulepsze�;
\item Sebastiana Rahtza, kt�ry stworzy� \TL{} i~kierowa� projektem przez
wiele lat;
\item Phila Taylora, kt�ry skonfigurowa� BitTorrent
(do pobierania plik�w z sieci) na potrzeby \TL{};
\item Tomka Trzeciaka, kt�ry pracowicie rozwi�zywa� rozliczne problemy
zwi�zane z Windows;
\item Vladimira Volovicha, kt�ry wydatnie pom�g� w~rozwi�zywaniu problem�w
przeno�no�ci, szczeg�lnie za� umo�liwi� do��czenia \cmdname{xindy};
\item Staszka Wawrykiewicza, g��wnego testuj�cego \TL{} w~r�nych systemach,
kt�ry ponadto koordynowa� przygotowanie wszystkich polskich dodatk�w (font�w,
program�w instalacyjnych i~wielu innych);
\item Olafa Webera, kt�ry cierpliwie piel�gnowa� Web2C, od kt�rego wszystko zale�y;
\item Gerbena Wierda, kt�ry przygotowa� oryginalne oprogramowanie i~wsparcie
dla \MacOSX{};
\item Grahama Williamsa, kt�rego prace nad katalogiem pakiet�w bardzo
pomog�y w~przygotowaniu dystrybucji.
\end{itemize*}
Binaria dla r�nych platform skompilowali:
Peter Breitenlohner (\pkgname{x86\_64-linux}),
%Tim Arnold (\pkgname{hppa-hpux}),
%Randy Au (\pkgname{amd64-freebsd}),
%Edd Barrett (\pkgname{i386-openbsd}),
Karl Berry (\pkgname{i386-linux}),
Ken Brown (\pkgname{i386-cygwin}),
Akira Kakuto (\pkgname{win32}),
Dick Koch (\pkgname{universal-darwin}),
%Manfred Lotz (\pkgname{i386-freebsd}),
Norbert Preining (\pkgname{alpha-linux}),
%Arthur Reutenauer (\pkgname{sparc-linux}),
Jukka Salmi (\pkgname{i386-netbsd}),
Thomas Schmitz (\pkgname{powerpc-linux}),
Apostolos Syropoulos (\pkgname{i386-solaris}),
Vladimir Volovich (\pkgname{powerpc-aix}, \pkgname{sparc-solaris}),
Olaf Weber (\pkgname{mips-irix}).
Informacje na temat procesu budowy \TL{} mo�na znale�� na stonie:
\url{http://tug.org/texlive/build.html}.
Aktualizacje i~t�umaczenia dokumentacji wykonali:
Siep Kroonenberg i~Karl Berry (angielski),
Manuel P\'egouri\'e-Gonnard (francuski),
Klaus H\"oppner (niemiecki),
Jjgod Jiang, Jinsong Zhao, Yue Wang, \& Helin Gai (chi�ski),
Petr Sojka i~Jan Busa (czeski\slash s�owacki),
Boris Veytsman (rosyjski),
Staszek Wawrykiewicz (polski).
Na stronie \url{http://tug.org/texlive/doc.html} b�d� umieszczane ewentualne
aktualizacje tej dokumentacji.
Oczywi�cie, najwa�niejsze podzi�kowania nale�� si� Donaldowi Knuthowi
za stworzenie systemu \TeX{} i~ofiarowanie go nam wszystkim.
%%%
\section{Historia}
\label{sec:history}
\subsection{Poprzednie wersje}
Dystrybucja \TL{} jest wsp�lnym przedsi�wzi�ciem
grup U�ytkownik�w Systemu \TeX{} z Niemiec, Holandii, Wielkiej
Brytanii, Francji, Czech, S�owacji, Polski, Indii i~Rosji oraz grupy
mi�dzynarodowej TUG (\emph{\TeX{} Users Group}).
Dyskusje nad projektem rozpocz�y si� pod koniec 1993 roku, kiedy holenderska
Grupa U�ytkownik�w \TeX-a rozpocz�a prace nad swoim
4All\TeX{} \CD{} dla u�ytkownik�w \acro{MS-DOS}. W~tym te�
czasie pojawi�y si� nadzieje na opracowanie jednego \CD{} dla
wszystkich system�w.
Projekt ten by� wprawdzie zbyt ambitny, zrodzi� jednak nie tylko bardzo
popularny i~uwie�czony du�ym powodzeniem projekt 4All\TeX{} \CD{},
lecz r�wnie� spowodowa� powstanie Grupy Roboczej TUG ds. Standardu Katalog�w
\TeX-owych (\emph{\TeX{} Directory Structure}), okre�laj�cego, w~jaki
spos�b tworzy� zgodne i~�atwe do zarz�dzania zestawy pakiet�w \TeX-owych.
Ko�cowy raport \TDS{} zosta� opublikowany w~grudniowym numerze
\textsl{TUGboat}-a, i~jasnym si� sta�o, �e
jednym z~oczekiwanych wynik�w wprowadzenia tego standardu mog�aby
by� modelowa struktura na p�ytce \CD.
Wydana w�wczas p�ytka \CD{} by�a bezpo�rednim rezultatem rozwa�a� i~zalece�
Grupy Roboczej ds. \TDS.
Jasne tak�e by�o, �e sukces 4All\TeX{} \CD{} pokaza�, �e
u�ytkownicy Unixa tak�e wiele by zyskali, mog�c korzysta�
z~podobnie �atwego w~instalacji/piel�gnacji i~u�ytkowaniu systemu.
By�o to jednym z~cel�w projektu \TL.
Projekt przygotowania p�ytki \CD, opartej na standardzie \TDS i~zorientowanej
na systemy uniksowe, rozpocz�� si� jesieni� 1995 roku. Szybko
zdecydowali�my si� na wykorzystanie \teTeX-a autorstwa Thomasa Essera, poniewa�
dzia�a� na wielu platformach i~zosta� zaprojektowany z~my�l�
o~przeno�no�ci pomi�dzy r�nymi systemami plik�w. Thomas zgodzi� si� pom�c
i~prace rozpocz�y si� na dobre na pocz�tku 1996 roku. Pierwsze wydanie
ukaza�o si� w~maju 1996 roku. Na pocz�tku 1997 roku Karl Berry udost�pni�
now�, istotnie zmienion� wersj� swojego pakietu \Webc, zawieraj�c� prawie
wszystkie funkcje wprowadzone do \teTeX-a przez Thomasa Essera. W~zwi�zku
z~tym zdecydowali�my si� oprze� drugie wydanie \CD{} na standardowej
bibliotece \Webc, z~dodaniem skryptu \texttt{texconfig} z~pakietu \teTeX.
Trzecie wydanie \CD{} by�o oparte na \Webc{} wersji 7.2, przygotowanej przez
Olafa Webera. W~tym samym czasie zosta�a przygotowana nowa wersja \teTeX-a
i~\TL{} udost�pnia� prawie wszystkie jego nowe funkcje.
Czwarta edycja by�a przygotowana podobnie,
z~u�yciem nowej wersji te\TeX-a i~nowej wersji \Webc{} (7.3).
Wtedy to te� zapocz�tkowano kompletn� dystrybucj� dla Windows.
Edycja pi�ta (marzec 2000) zawiera�a wiele poprawek i~uzupe�nie�;
zaktualizowano setki pakiet�w. Szczeg�ow� zawarto�� pakiet�w
zapisano w~plikach XML.
G��wn� zmian� w~\TeX\ Live~5 by�o usuni�cie program�w, kt�re nie mia�y
statusu {\it public domain}. Zawarto�� ca�ej p�ytki powinna odpowiada� ustaleniom
Debian Free Software Guidelines (\url{http://www.debian.org/intro/free}).
Do�o�yli�my wszelkich stara�, aby sprawdzi� warunki licencyjne pakiet�w,
nadal jednak bardzo prosimy o~zg�aszanie zauwa�onych pomy�ek.
Sz�sta edycja (lipiec 2001) zawiera�a aktualizacje ca�ego materia�u. G��wn�
zmian� by�o wprowadzenie nowej koncepcji program�w instalacyjnych -- u�ytkownik
mia� odt�d mo�liwo�� dok�adniejszego wyboru potrzebnych zestaw�w i~pakiet�w.
Zestawy dotycz�ce obs�ugi poszczeg�lnych j�zyk�w zosta�y ca�kowicie
zreorganizowane, dzi�ki czemu wyb�r jednego z~nich nie tylko instalowa�
potrzebne makra i~fonty, ale te� przygotowywa� odpowiedni plik
\texttt{language.dat}.
\TL~7 (rok 2002) zawiera� po raz pierwszy oprogramowanie dla \MacOSX{}
i -- jak zwykle -- aktualizacj� wszelkich program�w i~pakiet�w.
Wa�nym zadaniem, kt�re wykonano, by�o ujednolicenie plik�w �r�d�owych
program�w z~dystrybucj� te\TeX. W~programach instalacyjnych wprowadzono
mo�liwo�� wyboru bardziej og�lnych, predefiniowanych zestaw�w pakiet�w
(m.in. dla u�ytkownik�w francuskoj�zycznych oraz polskich). Nowo�ci�
by�o tak�e wprowadzenie procedury aktualizacji map fontowych dla Dvips
i~PDFTeX podczas instalacji oraz doinstalowywania pakiet�w fontowych.
W~2003~r., wraz z~nap�ywem aktualizacji i~dodatkowych nowych pakiet�w,
okaza�o si�, �e \TL{} nie mie�ci si� na pojedynczym \CD.
Zmuszeni byli�my podzieli� \TL{} na trzy dystrybucje, kt�re wydano
na \DVD{} i~dw�ch p�ytkach \CD. Ponadto:
\begin{itemize*}
\item na �yczenie ,,\LaTeX{} team'' zmieniono standardowe u�ycie
program�w \cmdname{latex} i~\cmdname{pdflatex}~-- by korzysta�y
one z~\eTeX{} (patrz str.~\pageref{text:etex});
\item za��czono nowe fonty obwiedniowe Latin Modern, kt�re zast�puj�
m.in. fonty EC (zawieraj�c komplet znak�w europejskich), szczeg�lnie
do tworzenia poprawnych plik�w PDF;
\item usuni�to binaria dla platformy Alpha \acro{OSF} (poprzednio
usuni�to tak�e binaria dla \acro{HPUX}), niestety nie uda�o si� znale��
os�b ch�tnych do wykonania kompilacji;
\item zmieniono instalacj� w~systemach Windows, wprowadzaj�c po raz pierwszy
zintegrowane �rodowisko pracy, oparte na edytorze XEmacs;
\item potrzebne programy pomocnicze dla Windows (Perl, Ghost\-script,
Image\-Magick, Ispell) instalowano w~strukturze katalog�w
instalacji \TL;
\item mapy fontowe, z~kt�rych korzystaj� programy \cmdname{dvips},
\cmdname{dvipdfm} oraz \cmdname{pdftex}, generowano odt�d w~katalogu
\dirname{texmf/fonts/map};
\item \TeX{}, \MF{} oraz \MP{} domy�lnie pozwala�y wypisywa� komunikaty
na ekranie i~w~pliku .log, a~tak�e w~operacjach \verb|\write| w~ich
reprezentacji 8-bitowej, zamiast tradycyjnej notacji \verb|^^|;
w~\TL{}~7 eksperymentalnie wprowadzono zale�no�� przekodowania
wyj�cia program�w od systemowej strony kodowej, potem ten pomys�
zarzucono;
\item znacznie zmieniono niniejsz� dokumentacj�;
\item wreszcie, poniewa� numery wersji kolejnych edycji mog�y wprowadza�
w~b��d, postanowiono identyfikowa� edycje \TL{} zgodnie z~rokiem
wydania.
\end{itemize*}
\subsection{Wydanie 2004}
Jak w~ka�dej kolejnej wersji, w~2004 roku uaktualniono wiele pakiet�w
i~program�w. Poni�ej wymieniamy najbardziej istotne zmiany.
\begin{itemize}
\item Gdy mieli�my ju� lokalnie zainstalowane fonty, kt�re korzysta�y
z~w�asnych plik�w \filename{.map} i/lub \filename{.enc}, \emph{nale�a�o}
przenie�� te pliki w~nowe miejsce w~strukturze \filename{texmf/}.
Pliki \filename{.map} (map fontowych) s� odt�d wyszukiwane w~podkatalogach
\dirname{fonts/map} (w~ka�dym drzewie \filename{texmf}), zgodnie ze �cie�k�
okre�lon� przez zmienn� \envname{TEXFONTMAPS}. Analogicznie, pliki
\filename{.enc} (przekodowa� font�w) s� odt�d wyszukiwane w~podkatalogach
\dirname{fonts/enc}, zgodnie ze �cie�k� okre�lon� przez zmienn�
\envname{ENCFONTS}. O~niew�a�ciwie umieszczonych plikach tego typu
zostaniemy ostrze�eni podczas uruchomienia programu \cmdname{updmap}.
Zmiany te wprowadzono w~celu uporz�dkowania struktury katalog�w: wszystkie
pliki dotycz�ce font�w znajduj� si� odt�d w~ramach jednego podkatalogu
\dirname{fonts/}.
Metody radzenia sobie z~sytuacjami zwi�zanymi z~przej�ciem na nowy uk�ad
katalog�w omawia� artyku� \url{http://tug.org/texlive/mapenc.html}.
\item Do \TK\ \DVD{} dodano now� dystrybucj� dla Windows o~nazwie
pro\TeX{}t (opart� na \MIKTEX-u). By�a ona dost�pna tak�e na odr�bnym \CD.
Cho� pro\TeX{}t nie bazuje na implementacji Web2C, stosuje uk�ad katalog�w
zgodny z~\TDS (patrz cz��~\ref{sec:struct-tl} na
str.~\pageref{sec:struct-tl}).
\item W ramach \TL{} dotychczasowe pojedyncze drzewo katalog�w
\dirname{texmf} zosta�o rozdzielone na trzy mniejsze: \dirname{texmf},
\dirname{texmf-dist} i~\dirname{texmf-doc} (patrz
cz��~\ref{sec:tld}, str.~\pageref{sec:tld}) oraz pliki \filename{README}
w~ka�dym z~tych katalog�w).
\item Wszystkie pliki makr wczytywane przez \TeX-a zosta�y
umieszczone wy��cznie w~podkalogu \dirname{tex} w~ramach
\dirname{texmf*}. Tym samym usuni�to zb�dne katalogi
\dirname{etex}, \dirname{pdftex}, \dirname{pdfetex} itp. i~uproszczono
metody wyszukiwania plik�w. Patrz
\CDref{texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html\#Extensions}
{\texttt{texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html\#Extensions}}.
\item Pomocnicze skrypty wykonywalne, niezale�ne od platformy
i~zwykle uruchamiane w~spos�b automatyczny, by�y odt�d
umieszczone w~nowym podkatalogu \dirname{scripts} w~ramach \dirname{texmf*}.
Znajdowane s� poleceniem \verb|kpsewhich -format=texmfscripts|.
Programy korzystaj�ce z tych skrypt�w mog�y wymaga� modyfikacji.
Patrz \CDref{texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html\#Scripts}
{\texttt{texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html\#Scripts}}.
\item Prawie wszystkie formaty traktuj� od tego wydania wi�kszo�� znak�w jako
jawnie ,,wy�wietlalne'' (\emph{printable}), nie za�, jak by�o dotychczas,
konwertowane na \TeX-ow� notacj� \verb|^^|. By�o to mo�liwe dzi�ki domy�lnemu
wczytywaniu tablicy przekodowa� \filename{cp227.tcx}. Dok�adniej, znaki
o~kodach 32--256, HT, VT oraz FF zosta�y potraktowane dos�ownie podczas
wy�wietlania komunikat�w. Wyj�tkiem jest plain \TeX{} (tylko znaki z~zakresu
32--127 s� nie zmieniane), \ConTeXt{} (znaki z zakresu 0--255) oraz formaty
bazuj�ce na Omedze. Podobna domy�lna w�a�ciwo�� wyst�powa�a w~\TL\,2003, ale
w~tej edycji zosta�a zaimplementowana w~bardziej elegancki spos�b
i~z~wi�kszymi mo�liwo�ciami indywidualnego dostosowania (patrz
\CDref{texmf/doc/web2c/web2c.html\#TCX-files} {\texttt{texmf/doc/web2c/web2c.
tml\#TCX-files}}. (Warto wspomnie�, �e wczytuj�c Unicode, \TeX{} mo�e
w~komunikatach b��d�w pokazywa� niekompletne sekwencje znak�w, poniewa�
zosta� zaprojektowany ,,bajtowo''.)
%%! hmmm, ca�y akapit by o strumieniach we-wy?
\item Program \textsf{pdfetex} zosta� domy�ln� ,,maszyn�'' dla
wi�kszo�ci format�w (nie dotyczy to samego Plain \textsf{tex}).
Domy�lnie, gdy uruchamiamy polecenie \textsf{latex}, \textsf{mex}
itp., generowane s� pliki \acro{DVI}. Mo�liwe jest jednak wykorzystanie
w~\LaTeX, \ConTeXt{} itp. m.in. w�a�ciwo�ci mikrotypograficznych
zaimplementowanych w~\textsf{pdftex}, a~tak�e rozszerzonych cech \eTeX-a
(\OnCD{texmf-dist/doc/etex/base/}).
Oznacza to tak�e, co warto podkre�li�, �e \emph{zalecane} jest odt�d u�ycie
pakietu \pkgname{ifpdf} (kt�ry dzia�a zar�wno z~plain, jak i~\LaTeX)
lub analogicznych makr. Zwyk�e sprawdzanie czy zdefiniowano \cs{pdfoutput}
b�d� kilka innych polece� pierwotnych mo�e nie wystarczy� do rozstrzygni�cia
czy nie jest generowany plik \acro{PDF}. W~2004 roku podj�li�my
wysi�ek by zachowa�, najlepiej jak to mo�liwe, kompatybilno��
z~dotychczasowymi przyzwyczajeniami u�ytkownik�w. Brano w�wczas pod uwag�,
�e \cs{pdfoutput} mo�e by� zdefiniowany nawet wtedy,
gdy generowany jest plik \acro{DVI}.
\item pdf\TeX\ (\url{http://pdftex.org}) zyska� w�wczas wiele nowych
cech:
\begin{itemize*}
\item \cs{pdfmapfile} i~\cs{pdfmapline} pozwalaj� okre�li�
z~poziomu dokumentu u�yte mapy fontowe, a~tak�e pojedyncze
dodatkowe wpisy w~tych mapach.
\item mikrotypograficzne operacje z~fontami s� �atwiejsze w u�yciu;\\
\url{http://www.ntg.nl/pipermail/ntg-pdftex/2004-May/000504.html}
\item wszystkie parametry pracy pdf\TeX-a, dotychczas okre�lane
w~specjalnym pliku konfiguracyjnym \filename{pdftex.cfg}, musz� by�
odt�d ustawiane poleceniami wbudowanymi, jak w~pliku
\filename{pdftexconfig.tex}; plik \filename{pdftex.cfg}
nie jest ju� w~og�le wykorzystywany. Po zmianie \filename{pdftexconfig.tex}
nale�a�o na nowo wygenerowa� pliki format�w (wci�� jednak u�ytkownik mia�
pe�n� swobod� okre�lania parametr�w w~redagowanym dokumencie);
\item wi�cej informacji zawarto w~podr�czniku pdf\TeX-a:
\OnCD{texmf-dist/doc/pdftex/manual/pdftex-a.pdf}.
\end{itemize*}
\item Polecenie \cs{input} w~programach \cmdname{tex},
\cmdname{mf} oraz \cmdname{mpost} akceptowa�o odt�d nazwy
plik�w ograniczone podw�jnymi apostrofami, zawieraj�ce spacje i~inne
znaki, np.:
\begin{verbatim}
\input "nazwa_pliku ze spacjami" % plain
\input{"nazwa_pliku ze spacjami"} % latex
\end{verbatim}
Wi�cej informacji zawarto w~podr�czniku Web2C: \OnCD{texmf/doc/web2c}.
\item \texttt{-output-directory} -- nowa opcja program�w \cmdname{tex},
\cmdname{mf} oraz \cmdname{mpost} -- pozwala�a na zapisanie wyniku pracy
w~wyspecyfikowanym katalogu (np. mo�na uruchomi� program \texttt{tex}
z~plikiem znajduj�cym si� na dysku tylko do odczytu, za� wynik zapisa�
na dysku pozwalaj�cym na~to);
\item Rozszerzenie enc\TeX\ zosta�o szcz�liwie w��czone do Web2C.
Aby uaktywni� to rozszerzenie, nale�a�o podczas generowania formatu
u�y� opcji \optname{-enc}. Og�lnie m�wi�c, enc\TeX\ obs�uguje
przekodowanie wej�cia i~wyj�cia, w��czaj�c tak�e Unicode (\acro{UTF}-8)
(patrz \OnCD{texmf-dist/doc/generic/enctex/} oraz
\url{http://www.olsak.net/enctex.html}).
\item Udost�pniono nowy program Aleph, kt�ry ��czy� cechy \eTeX\ i~\OMEGA.
Skromna dokumentacja jest dost�pna na \OnCD{texmf-dist/doc/aleph/base}
oraz \url{http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?label=aleph}.
Format oparty na \LaTeX-u dla programu Aleph nazwano \textsf{lamed}.
\item Dystrybucja \LaTeX-a zosta�a po raz pierwszy zaopatrzona w~now�
licencj� \acro{LPPL}, odt�d w~pe�ni zgodn� i~aprobowan� przez zalecenia
okre�lone w~licencji Debiana. O~nowo�ciach i~uaktualnieniach mo�na si�
dowiedzie� przegl�daj�c pliki \filename{ltnews}
w~\OnCD{texmf-dist/doc/latex/base}.
\item Do��czono tak�e program \cmdname{dvipng} konwertuj�cy pliki \acro{DVI}
do formatu graficznego \acro{PNG} (\OnCD{texmf/doc/man/man1/dvipng.1}).
\item W~porozumieniu i~z~pomoc� autora, Claudio Beccariego, ograniczono
pakiet \pkgname{cbgreek} do zestawu font�w rozs�dnego rozmiaru. Usuni�to
sporadycznie u�ywane fonty konturowe i~s�u��ce do prezentacji. Pe�en
zestaw by� oczywi�cie nadal dost�pny z~serwer�w \acro{CTAN}
(\url{http://www.ctan.org/tex-archive/fonts/greek/cb}).
\item Usuni�to program \cmdname{oxdvi}; jego funkcje przej��
\cmdname{xdvi}.
\item Programy z~przedrostkiem \cmdname{ini} oraz \cmdname{vir}
(np. \cmdname{initex}), kt�re zwykle by�y dowi�zaniami do program�w
\cmdname{tex}, \cmdname{mf} i~\cmdname{mpost}, nie by�y od tej pory dost�pne
-- w~zupe�no�ci wystarcza u�ycie w~wierszu polece� opcji \optname{-ini}.
\item Dystrybucja nie zawiera�a binari�w dla platformy \textsf{i386-openbsd}
(g��wnie z~powodu braku ch�tnych do wykonania kompilacji).
\item W~systemie \textsf{sparc-solaris} nale�a�o ustawi� zmienn� systemow�
\envname{LD\_LIBRARY\_PATH}, aby uruchomi� programy \pkgname{t1utils}.
Binaria by�y kompilowane w~C++, ale w~tym systemie brakowa�o standardowego
po�o�enia bibliotek uruchomieniowych. Wiedziano o~tym ju� wcze�niej,
nie by�o to jednak dotychczas udokumentowane. Z~kolei dla systemu
\textsf{mips-irix} wymagana by�a obecno�� bibliotek \acro{MIPS}pro 7.4.
\end{itemize}
\subsection{Wydanie 2005}
Kolejna edycja przynios�a, jak zwykle, mn�stwo aktualizacji pakiet�w
i~program�w. Struktura dystrybucji ustabilizowa�a si�, niemniej
pojawi�o si� nieco zmian w~konfiguracji:
\begin{itemize}
\item Wprowadzono nowe skrypty \cmdname{texconfig-sys}, \cmdname{updmap-sys}
i~\cmdname{fmtutil-sys}, kt�rych zadaniem jest modyfikowanie plik�w
konfiguracyjnych w~g��wnych drzewach katalog�w systemu. Dotychczasowe
skrypty \cmdname{texconfig}, \cmdname{updmap} i~\cmdname{fmtutil}
modyfikuj� odt�d pliki u�ytkownika w~katalogu \dirname{$HOME/.texlive2005}.
%(Patrz cz��~\ref{sec:texconfig}, str.~\pageref{sec:texconfig}).
\item Dodano nowe zmienne �rodowiskowe \envname{TEXMFCONFIG}
i~\envname{TEXMFSYSCONFIG}, kt�re wskazuj� po�o�enie drzew katalog�w
z~plikami konfiguracyjnymi, odpowiednio: u�ytkownika i~systemu. Tak wi�c
mog�o okaza� si� koniecznym przeniesienie w�asnych wersji
\filename{fmtutil.cnf} i~\filename{updmap.cfg} w~odpowiednie miejsca.
Inn� mo�liwo�ci� by�o przedefiniowanie \envname{TEXMFCONFIG} lub
\envname{TEXMFSYSCONFIG} w~pliku \file{texmf.cnf}. W~ka�dym z~przypadk�w
po�o�enie tych plik�w i~przypisania
\envname{TEXMFCONFIG} i~\envname{TEXMFSYSCONFIG} musz� by� zgodne.
(Patrz cz��~\ref{sec:texmftrees}, str.~\pageref{sec:texmftrees}.)
\item W~wydaniu z~poprzedniego roku podczas tworzenia wynikowego pliku
DVI \verb|\pdfoutput| i~podobne polecenia pozostawa�y niezdefiniowane, mimo
�e u�ywany by� program \cmdname{pdfetex}. Zgodnie z~obietnic�,
w~2005 roku zarzucono to rozwi�zanie (jego celem by�o zapewnienie
kompatybilno�ci). Z~tego powodu u�ytkownik by� zmuszony zmieni� te dokumenty,
kt�re u�ywa�y \verb|\ifx\pdfoutput\undefined| do sprawdzania, czy plik
wynikowy ma by� w~formacie PDF. Zamiast tego nale�a�o zastosowa� pakiet
\pkgname{ifpdf.sty}, kt�ry dzia�a zar�wno z~plain \TeX-em jak i~\LaTeX-em,
albo zapo�yczy� zastosowane w~nim rozwi�zania.
\item W~wydaniu z~2004 roku zmieniono wi�kszo�� format�w tak, by
na wyj�ciu 8-bitowe znaki by�y reprezentowane przez same siebie (por.
poprzednia cz��). Nowy plik TCX o~nazwie \filename{empty.tcx} pozwala�
w~�atwy spos�b uzyska� w~razie potrzeby oryginaln� notacj� (\verb|^^|),
np.:
\begin{verbatim}
latex --translate-file=empty.tcx twojplik.tex
\end{verbatim}
\item Do��czono nowy program \cmdname{dvipdfmx}, s�u��cy do konwersji DVI
do PDF. Program jest aktywnie piel�gnowan� wersj� programu
\cmdname{dvipdfm}, kt�ry wci�� jest dost�pny, ale nie jest ju� jednak
polecany.
\item Nowe programy \cmdname{pdfopen} i~\cmdname{pdfclose} pozwala�y na
prze�adowanie plik�w PDF w~Adobe Acrobat Reader, bez konieczno�ci ponownego
uruchamiania programu. (Inne przegl�darki formatu PDF, jak \cmdname{xpdf},
\cmdname{gv} i~\cmdname{gsview}, nigdy na t� przypad�o�� nie cierpia�y.)
\item Dla sp�jno�ci, zmienne \envname{HOMETEXMF} i~\envname{VARTEXMF} zosta�y
przemianowane odpowiednio na \envname{TEXMFHOME} i~\envname{TEXMFSYSVAR}.
Zachowano zmienn� \envname{TEXMFVAR}, przeznaczon� domy�lnie dla
u�ytkownika. Patrz te� punkt pierwszy, powy�ej.
\end{itemize}
\subsection{Wydanie 2006--2007}
Najwi�ksz� nowo�ci� edycji lat 2006 i~2007 by� Xe\TeX{},
w~postaci program�w \texttt{xetex} i~\texttt{xelatex}; patrz
\OnCD{texmf-dist/doc/xetex/XeTeX-reference.pdf} lub
\url{http://scripts.sil.org/xetex}.
W istotny spos�b zosta� zaktualizowany MetaPost, zaplanowano tak�e jego
dalszy rozw�j (\url{http://tug.org/metapost/articles}); to samo dotyczy
pdf\TeX-a (\url{http://tug.org/applications/pdftex}).
Pliki format�w (pdf)TeX-a (\filename{.fmt}) oraz analogiczne dla MetaPosta
i~Meta\-Fonta s� od tej edycji zapisywane w~podkatalogach
\dirname{texmf/web2c}, cho� sam ten katalog jest nadal przeszukiwany.
Podkatalogi te maj� nazw� zgodn� z~zastosowanym podczas generowania
,,silnikiem'', np. \filename{tex}, \filename{pdftex} lub \filename{xetex}.
Zmiana ta nie powinna by� zauwa�alna w~typowym u�yciu.
Program \texttt{tex} (plain) od tej edycji ju� nie analizowa� pierwszego
wiersza rozpoczynaj�cego si� znakami \texttt{\%\&}, aby ustali� jaki ma
wczyta� format. Pozosta� zatem czysty, Knuthowy \TeX. \LaTeX\ i~wszystkie
pozosta�e formaty nadal analizuj� pierwszy wiersz z~\texttt{\%\&}.
Oczywi�cie, jak zwykle, w~okresie od poprzedniego wydania opracowano setki
innych aktualizacji pakiet�w i program�w. Kolejne aktualizacje mo�na znale��
tradycyjnie na \acro{CTAN} (\url{http://www.ctan.org}).
Drzewo �r�d�owe \TL{} jest odt�d przechowywane w~Subversion. Przegl�danie
umo�liwia standardowy interfejs www, a~jego adres zamieszczono na stronie
\url{http://tug.org.pl/texlive}.
Mimo i� nie wida� efekt�w tej zmiany w ko�cowej dystrybucji, mamy nadziej�,
�e w~nadchodz�cych latach b�dzie to stabilne repozytorium oprogramowania
dla rozwoju \TL{}.
W~maju 2006~r. Thomas Esser og�osi�, �e zaprzestaje aktualizowania
dystrybucji te\TeX{} (\url{http://tug.org/tetex}). Spowodowa�o to znaczny
wzrost zainteresowanie \TL, szczeg�lnie w�r�d dystrybutor�w
\acro{GNU}/Linuksa. (W~\TL{} zdefiniowano w przybli�eniu r�wnowa�ny, nowy
schemat instalacyjny pod nazw� \texttt{tetex}.) Mamy nadziej�, �e
w~przysz�o�ci doprowadzi to do takich ulepsze� w~otoczeniu \TeX-owym, na
kt�rych skorzystaj� wszyscy.
\subsection{Wydanie 2008}
W 2008 roku ca�a infrastruktura \TL{} zosta�a przeprojektowana
i~przeprogramowana. Informacja dotycz�ca instalacji jest przechowywana
obecnie w~zwyk�ym pliku tekstowym \filename{tlpkg/texlive.tlpdb}.
Po zainstalowaniu \TL{} wreszcie jest mo�liwa jego aktualizacja z~internetu,
podobnie jak od paru lat umo�liwia to dystrybucja MiK\TeX. Zamierzamy
regularnie aktualizowa� pakiety, w~miar� jak b�d� si� pojawia� na serwerach
\CTAN.
W~tym wydaniu pojawi� si� nowy ,,silnik'', Lua\TeX\
(\url{http://luatex.org}). Pr�cz nowych, elastycznych mo�liwo�ci
dotycz�cych sk�adu, udost�pnia on doskona�y j�zyk skryptowy do
zastosowania zar�wno w~dokumentach \TeX-owych, jak i~poza nimi.
Obs�uga dla Windows i~platform opartych na Unix zosta�a obecnie znacznie
bardziej zunifikowana. W~szczeg�lno�ci wi�kszo�� skrypt�w w~Perlu i~Lua
dost�pna jest teraz tak�e dla Windows (zastosowano ,,wewn�trzny'' Perl,
dostarczany wraz z~\TL).
Pojawi� si� nowy skrypt \cmdname{tlmgr} (patrz cz��~\ref{sec:tlmgr}), kt�ry
staje si� g��wnym narz�dziem do zarz�dzania \TL{} po jego instalacji.
Umo�liwia on aktualizacj� pakiet�w wraz z~niezb�dnymi wtedy czynno�ciami,
jak regenerowanie format�w, aktualizacja map fontowych itp.
Wraz z pojawieniem si� \cmdname{tlmgr} niekt�re funkcje \cmdname{texconfig}
zosta�y zablokowane (edycja plik�w konfiguracyjnych format�w i~wzorc�w
przenoszenia).
Program \cmdname{xindy} do tworzenia skorowidz�w
(\url{http://xindy.sourceforge.net/}) jest obecnie dost�pny dla wi�kszo�ci
platform.
Narz�dzie \cmdname{kpsewhich} mo�e obecnie raportowa� wszystkie wyniki
przeszukiwania danego pliku (parametr \optname{--all}), jak r�wnie�
ograniczy� wyszukiwanie do jednego katalogu (parametr \optname{--subdir}).
Program \cmdname{dvipdfmx} posiada obecnie funkcj� \cmdname{extractbb}
uzyskania informacji o~prostok�cie ograniczaj�cym (\textit{bounding box});
jest to jedna z~ostatnich cech przej�tych od dawniej u�ywanego programu
\cmdname{dvipdfm} (kt�ry jest nadal dost�pny).
Usuni�to aliasy font�w \filename{Times-Roman}, \filename{Helvetica}, itd.
R�ne pakiety korzysta�y z~nich w~nieoczekiwany spos�b (np. spodziewaj�c
si�, �e fonty te b�d� mia�y r�ne kodowanie). Nie ma obecnie dobrego sposobu
na rozwi�zanie tych sprzeczno�ci.
Usuni�to format \pkgname{platex}, by unikn�� konfliktu nazwy z~u�ywanym od
wielu lat japo�skim pakietem \pkgname{platex}; pakiet \pkgname{polski} (czyli
dawny \pkgname{platex}) jest obecnie wystarczaj�cym sposobem na polonizacj�
dla \LaTeX-a.
Usuni�to pliki \filename{.pool}, kt�re s� obecnie wkompilowane w~programy,
co u�atwia ich aktualizacj�.
Do tego wydania w��czono tak�e ostatnie zmiany dokonane przez
Donalda Knutha (tzw. \textit{\TeX\ tuneup of 2008}); patrz:
\url{http://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92knut.pdf}.
\htmlanchor{news}
\subsection{Wydanie obecne}
\label{sec:tlcurrent}
\label{sec:2009news} % keep with 2009
\begin{comment}
W obecnym wydaniu najbardziej widoczn� zmian� jest to, �e
pdf\AllTeX\ \emph{automatycznie} dokonuje konwersji pliku EPS do PDF,
poprzez uruchomienie programu \code{epstopdf} (dotyczy to sytuacji,
gdy u�yto pliku konfiguracyjnego \code{graphics.cfg} \LaTeX-a i gdy
plikiem wynikowym sk�adu ma by� PDF). Domy�lne ustawienia zapobiegaj�
nadpisaniu wszelkich utworzonych wcze�niej przez u�ytkownika plik�w PDF,
ale mo�na tak�e wy��czy� uruchamianie \code{epstopdf}, wstawiaj�c
|\newcommand{\DoNotLoadEpstopdf}{}| (lub |\def...|) przed deklaracj�
\cs{documentclass}. Szczeg�y mo�na znale�� w dokumentacji pakietu epstopdf
(\url{http://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg}).
Wa�n� zmian� jest tak�e uruchamianie podczas kompilacji niekt�rych
zewn�trznych program�w via \cs{write18}. Dotyczy to np.
\code{epstopdf}, \code{makeindex} czy \code{bibtex}. Dok�adna lista
takich program�w zawarta jest w pliku \code{texmf.cnf}.
Dla instalacji, kt�re mog� wymaga� zakazu uruchamiania takich program�w
,,w~tle'' przewidziano odpowiedni� opcj� w programie instalacyjnym (patrz
cz��~~\ref{sec:options}). Po instalacji mo�na zablokowa� uruchamianie
w~pliku \code{texmf.cnf}.
\end{comment}
Od wydania 2009 domy�lnym formatem wyj�ciowym dla Lua\AllTeX\ staje
si� PDF
(wykorzystuje on m.in. obs�ug� przez Lua\-\TeX-a font�w OpenType). Aby uzyska�
plik DVI nale�y u�y� nowych polece�: \code{dviluatex} lub \code{dvilualatex}.
Strona domowa projektu Lua\TeX: \url{http://luatex.org}.
Usuni�to oryginalny silnik Omega i format Lambda (w uzgodnieniu z autorami).
Pozosta� zaktualizowany Aleph i format Lamed, oraz pliki pomocnicze Omega.
Za��czono nowe wydanie font�w AMS \TypeI, m.in. fonty
Computer Modern. Zawieraj� one poprawki dokonane w plikach metafontowych
przez D.~Knutha w ci�gu ostatnich lat, a tak�e poprawki hintingu.
Hermann Zapf przeprojektowa� tak�e fonty Euler (patrz
\url{http://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92hagen-euler.pdf}).
Co wa�ne, dla wszystkich font�w nie zmieniono plik�w metrycznych (TFM).
Strona domowa font�w: \url{http://www.ams.org/tex/amsfonts.html}.
Dla Windows i Mac\TeX{} do��czono nowe �rodowisko\dywiz edytor \TeX{}works.
Dla innych platform patrz: \url{http://tug.org/texworks}.
Inspirowany przez edytor TeXShop dla \MacOSX, \TeX{}works jest
wieloplatformowym, �atwym w u�yciu �rodowiskiem pracy.
Dla niekt�rych platform za��czono nowy program graficzny Asymptote
(\url{http://asymptote.sourceforge.net}). Korzysta on z tekstowej notacji
zbli�onej do MetaPosta, ale rozszerzonej do obs�ugi 3D itp.
Program \code{dvipdfm} zosta� zast�piony przez \code{dvipdfmx}, kt�ry
dzia�a w specjalnym trybie kompatybilnym, gdy u�y� do wywo�ania
dawn� nazw�. \code{dvipdfmx} wspiera \acro{CJK} i zawiera wiele poprawek
od ostatniej dystrybucji \code{dvipdfm}. Strona domowa:
\url{http://project.ktug.or.kr/dvipdfmx}.
Dodano zestawy program�w dla \pkgname{cygwin} i \pkgname{i386-netbsd},
podczas gdy usuni�to programy dla innych platform BSD. Zapewniono nas,
�e u�ytkownicy OpenBSD i FreeBSD b�d� mogli pobiera� pakiety \TeX-owe
wraz z aktualizacj� obu system�w. Ponadto natkn�li�my si� na spore trudno�ci
przy kompilacji program�w, kt�re mog�yby dzia�a� w r�nych wersjach tych
system�w.
Inne zmiany: do kompresji pakiet�w u�yto obecnie programu \pkgname{xz},
stanowi�cego stabilny zamiennik \pkgname{lzma}
(\url{http://tukaani.org/xz/}); znak |$| jest obecnie dozwolony w nazwach
plik�w, o ile nie poprzedza on nazwy znanej zmiennej; biblioteka Kpathsea
jest obecnie wielow�tkowa (co wykorzystano w~programie MetaPost); do budowy
wszystkich program�wykorzystano teraz Automake.
\medskip \noindent
%%!Ko�cowa uwaga, dotycz�ca przesz�o�ci:
Wszystkie wydania \TL{}, wraz z~dodatkowymi materia�ami (np. ok�adkami
p�ytek), s� dost�pne na stronie:
\url{ftp://tug.org/historic/systems/texlive}.
\subsection{Przysz�e wersje}
\emph{Niniejsza dystrybucja nie jest doskona�a!} Planujemy kontynuowa�
wydawanie nowych wersji i~chcieliby�my, �eby zawiera�y one jeszcze wi�cej
pomocnej dokumentacji, wi�cej program�w u�ytkowych, lepsze programy
instalacyjne oraz stale ulepszany i~poprawiany katalog makr
i~font�w. Zadanie to jest wykonywane przez ci�ko pracuj�cych ochotnik�w,
po�wi�caj�cych na to mn�stwo swojego wolnego czasu. Wiele jeszcze zosta�o do
zrobienia. Je�eli mo�esz pom�c, nie zastanawiaj si� i~przy��cz si� do nas.
Patrz: \url{http://tug.org/texlive/contribute.html}.
Prosimy o~przesy�anie poprawek, sugestii i~uzupe�nie� oraz deklaracji
pomocy w~opracowywaniu kolejnych edycji pod adres:
%\begin{quote}
\email{tex-live@tug.org}.
%\url{http://tug.org/texlive}
%\end{quote}
%Uaktualnienia, og�oszenia i~wskaz�wki b�d� dost�pne na stronie
%\url{http://tug.org/texlive.html}.
\end{document}
|