1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
|
<HTML>
<HEAD>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>MeX, pdfMeX</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<!-- January 2003. Staszek Wawrykiewicz (StaW@gust.org.pl).
teTeX 2.0 revision. Public domain. -->
<center>
<h2>MeX i pdfMeX</h2>
</center>
MeX jest adaptacj± formatu Plain TeX do sk³adu w jêzyku polskim
z uwzglêdnieniem polskich zwyczajów drukarskich.<br>
Autorzy: Bogus³aw Jackowski i Marek Ryæko.<br>
Dokumentacja poni¿sza omawia pokrótce tworzenie formatu <code>mex.fmt</code>
(lub <code>pdfmex.fmt</code>, dla programu pdfTeX -- wersji TeX-a tworz±cej
od razu pliki PDF)
i jego u¿ycie w instalacji zgodnej z <code>Web2c</code>
(dystrybucje teTeX, fpTeX, TeX Live) a tak¿e MiKTeX.
Szczegó³owe informacje nt. pakietu MeX zawarto w pliku
<code>mexinfo.pol</code>.
<p>
W dystrybucji do³±czono ponadto prosty plik przyk³adowy
<code>doc/polish/mex/tstmex.tex</code>, s³u¿±cy do przetestowania poprawnego
dzia³ania formatu MeX. Pocz±tkuj±cym u¿ytkownikom zaleca siê
zapoznanie z zawarto¶ci± tego pliku.
Plik ten dostêpny jest tak¿e na serwerze
<a href="ftp://ftp.gust.org.pl/pub/TeX/GUST/contrib/zaczynam/">GUST</a>.
<hr>
<h3>I. Przygotowanie formatu MeX/pdfMeX (polskiej implementacji formatu Plain)</h3>
Format w systemie TeX to wstêpnie prekompilowany (aby przyspieszyæ jego
analizê przez program <code>tex/pdftex</code>) zestaw makrodefinicji oraz regu³
przenoszenia wyrazów dla wybranego zestawu jêzyków. Plik formatu z regu³y
posiada rozszerzenie <code>.fmt</code>.<p>
Przygotowanie formatu MeX (lub pdfMeX dla programu pdfTeX, tworz±cego
pliki PDF) polega w skrócie na uruchomieniu:
<pre>
tex --ini mex.ini
</pre>
(dla pdfTeX: <code>pdftex --ini pdfmex.ini</code>). Podczas przetwarzania
wczytywane s± pliki makr formatu MeX, a tak¿e
<code>plain.tex</code> oraz wzorce przenoszenia wyrazów dla jêzyka polskiego
i angloamerykañskiego.
<p>
Poniewa¿ wygenerowany plik powinien znale¼æ siê w odpowiednim
miejscu struktury katalogów, a tak¿e powinien zostaæ ,,zarejestrowany''
w instalacji, wspó³czesne dystrybucje u³atwiaj± proces generowania.
<ul>
<li>W dystrybucjach
opartych na Web2c (fpTeX, teTeX, TeX Live) formaty generowane s± przy pomocy
programu <code>fmtutil</code> (<code>fmtutil --help</code> wy¶wietla dostêpne
opcje) za¶ deklaracje formatów znajduj± siê w pliku
<code>texmf/web2c/fmtutil.cnf</code> (gdy posiadamy drzewo katalogów
zawieraj±ce lokalne pliki konfiguracyjne instalacji systemu TeX, program
<code>fmtutil</code> korzysta z lokalnej kopii <code>fmtutil.cnf</code>;
dok³adne po³o¿enie pliku wy¶wietli uruchomienie polecenia:
<code>kpsewhich fmtutil.cnf</code>).<br>
W systemach Unix/Linux ca³y proces generowania formatu dostêpny jest
z menu <code>Formats</code> programu <code>texconfig</code>, które
pozwala modyfikowaæ plik <code>fmtutil.cnf</code>,
co polega na usuniêciu znaku #
przed deklacj± wybranego formatu b±d¼ zablokowaniu takim znakiem
formatów niepo¿±danych. Po zapisaniu pliku i zakoñczeniu edycji,
format zostanie automatyczne wygenerowany.<br>
W systemach Windows
nale¿y samodzielnie zmodyfikowaæ plik <code>fmtutil.cnf</code>, po czym
uruchomiæ polecenie <code>fmtutil --byfmt=mex</code>
(lub <code>fmtutil --byfmt=pdfmex</code>).
<li>
W MiKTeX (od wersji 2.0)
nale¿y uruchomiæ w menu <code>MiKTeX Options</code> podmenu
<code>TeX Formats</code>, zaznaczyæ format
<code>MeX</code> (<code>pdfMeX</code>) i utworzyæ (przyciskiem
<code>Build</code>) potrzebny plik formatu.
</ul>
<p>
W obu omawianych przypadkach tworzony jest plik formatu
<code>mex.fmt</code> (lub <code>pdfmex.fmt</code>), który jest
umieszczany w katalogu w³a¶ciwym dla tego rodzaju
plików, oraz tworzony jest program <code>mex</code> lub <code>pdfmex</code>
(uruchamia on program <code>tex</code>
z formatem <code>mex</code> b±d¼ program <code>pdftex</code>
z formatem <code>pdfmex</code>).</p>
<hr>
<h3>II. U¿ycie</h3>
Aktualne implementacje, oparte na Web2c, a tak¿e MiKTeX pozwalaj±
na prawid³owe przekodowanie znaków diakrytycznych w pliku TeX-owym
na wewnêtrzn± reprezentacjê, stosowan± przez programy.
W Polsce, niestety,
stosowane s± ró¿ne ,,standardy'' kodowania diakrytyków w tworzonych przez
u¿ytkownika plikach, zale¿nie od systemu operacyjnego. Dla potrzeb systemu
TeX u¿ywamy zewnêtrznych, tekstowych plików TCX, pozwalaj±cych ,,obs³u¿yæ''
ró¿ne spotykane ,,standardy''. Dziêki temu przekodowanie dzia³a te¿
w drug± stronê, kiedy TeX wy¶wietla komunikaty i zapisuje pliki
<code>.log</code>, a tak¿e pliki ze spisem tre¶ci, skorowidzem itp.<p>
Uruchomienie polecenia:<br>
<code>mex --translate-file=TCXFILE myfile.tex</code><br>
oznacza uruchomienia TeX-a z formatem <code>mex.fmt</code>
i z odpowiedni± tablic± przekodowañ (ich lista znajduje siê
poni¿ej). Polecenie <code>mex</code> tworzone jest zwykle jako dowi±zanie
do programu <code>tex</code> w katalogu zawieraj±cym binaria.<p>
Przekodowanie (plik TCX) mo¿e byæ deklarowane bezpo¶rednio w pliku
TeX-owym. Pocz±wszy od wersji Web2c 7.4, wymaga to podania
w wierszu poleceñ opcji <code>--parse</code> lub w³±czenia jej na
sta³e, co wymaga zmiany w g³ównym pliku
konfiguracyjnym <code>texmf.cnf</code>:<br>
<code>parse_first_line = t</code><br>
(t -- od `true', zamiast domy¶lnego przypisania f -- od `false').
<p>
Przyk³adowo, je¶li <b>pierwszy</b> wiersz pliku zawiera
komentarz strukturalny postaci<br>
<code>%&mex --translate-file=il2-pl</code><br>
to plik mo¿e byæ przetworzony za pomoc± polecenia <code>tex plik.tex</code>;
zostanie wtedy wczytany format <code>mex.fmt</code> oraz tablica
<code>il2-pl.tcx</code>
przekodowania z uk³adu iso8859-2 do uk³adu fontów PL (wewnêtrznego
dla programu TeX).<p>
W dystrybucjach dostarczono szereg plikow TCX. Mo¿na je znale¼æ
w katalogu <code>texmf/web2c/</code>:
<p>
<table border>
<tr>
<td> amiga-pl.tcx </td> <td> AmigaPL do PL </td>
</tr>
<tr>
<td>il2-pl.tcx</td> <td> iso8859-2 (latin2) do PL </td>
</tr>
<tr>
<td>cp1250pl.tcx</td> <td> Windows cp1250 do PL </td>
</tr>
<tr>
<td>cp852-pl.tcx</td> <td> IBM cp852 do PL </td>
</tr>
<tr>
<td>macce-pl.tcx</td> <td> Apple MacCE do PL </td>
</tr>
<tr>
<td>maz-pl.tcx</td> <td> Mazovia do PL </td>
</tr>
</table>
<hr>
<h3> III. Polskie fonty PostScriptowe</h3>
Aktualne dystrybucje zawieraj± fonty serii PL
(spolonizowane standardowe dla TeX-a fonty CM) w wersji
Type 1 (postscriptowe).
Mo¿na je tak¿e znale¼æ w najbli¿szym wê¼le CTAN lub jego kopii,
np.:<br>
<code>ftp://sunsite.icm.edu.pl/CTAN/fonts/psfonts/polish/plpsfont/</code>.<br>
Pliki <code>.pfb</code> powinny znale¼æ siê w podkatalogu
<code>texmf/fonts/type1/public/pl/</code> naszej instalacji, za¶ pliki
map fontowych (<code>.map</code>) oraz wektory kodowañ
(<code>.enc</code>) -- w katalogu <code>texmf/dvips/pl/</code>
<p>
W dystrybucjach opartych na Web2c zautomatyzowano, poprzez u¿ycie programu
<code>updmap</code>, proces tworzenia map fontowych dla programów
<code>dvips</code>, <code>pdftex</code>
i <code>dvipdfm</code>. Poni¿ej omówiono wiêc jedynie czego ten proces
dotyczy.
<p>
Sterownik <code>dvips</code> (zamieniaj±cy wynik pracy TeX-a, plik DVI,
do formatu PostScript) wymaga aby deklaracje map fontowych
(dla fontów PL konkretnie zawarto¶æ <code>texmf/dvips/pl/pl.map</code>)
by³y do³±czone do pliku <code>texmf/dvips/config/psfonts.map</code>.
Mapy fontowe mo¿na alternatywnie do³±czyæ w pliku
<code>texmf/dvips/config/config.ps</code> (lub jego lokalnej kopii),
dopisuj±c wiersz:<br>
<code>p +pl.map</code><br>
po deklaracji g³ównej mapy fontowej: <code>p psfonts.map</code>. <p>
Aby fonty Type 1 by³y u¿yte przez program <code>pdfTeX</code>,
nale¿y sprawdziæ jakie mapy fontowe s± deklarowane w pliku
<code>texmf/dvips/config/pdftex.map</code> -- powinien on tak¿e
zawieraæ deklaracje map fontowych dla fontów PL.<p>
W dystrybucjach wszystkie aktualnie dostêpne polskie fonty
Type1 s± gotowe do u¿ycia zarówno przez program <code>dvips</code>,
jak i <code>pdftex</code>.<p>
Bardziej szczegó³owe omówienie instalacji fontów Type1 zawarte
jest w artykule <a href="http://www.gust.org.pl/fonty/fonthint.html">Instalowanie
fontów Type1/True Type</a>. <p>
<hr>
<i>Staszek Wawrykiewicz</i> (StaW@gust.org.pl), 13.01.2003.
</BODY>
</HTML>
|
