tex
i pdftex
(wersji TeX-a tworzącej od razu
pliki PDF) ze wsparciem dla języka polskiego i ich użycie
w środowisku opartym na web2c
(dystrybucje
TeX Live/teTeX/fpTeX) lub MiKTeX.
Poniżej pokazano prosty przykład tworzenia pliku z użyciem
pakietu PLaTeX. Pakiet ten dostarcza narzędzi potrzebnych do składu
dokumentów w języku polskim LaTeXem 2e.
Autorzy pakietu: Mariusz Olko i Marcin Woliński.
Więcej informacji na temat samego pakietu -- patrz plik
czytaj.txt
dystrybucji PLaTeX.
Ponadto w dystrybucjach
dołączono przykładowy plik doc/latex/platex/tstlatex.tex
.
służący do przetestowania poprawnego
działania formatu LaTeX/PLaTeX. Początkującym użytkownikom zaleca się
zapoznanie z zawartością tego pliku.
Plik ten dostępny jest także na serwerze
GUST.
Techniczne szczegóły dotyczące użycia pakietu polski.sty
(główny element pakietu platex) dostępne są po dwukrotnym uruchomieniu:
platex polski.dtx
platex polski.dtx
i wyświetleniu wynikowego polski.dvi
.
tex/pdftex
) zestaw makrodefinicji oraz reguł
przenoszenia wyrazów dla wybranego zestawu języków.
Plik formatu z reguły posiada rozszerzenie .fmt
.
Tworzenie formatu to, w skrócie, uruchomienie programu
tex/pdftex
z opcją --ini
i wczytanie odpowiedniego pliku
inicjującego (dla LateX jest to plik latex.ltx
).
W LaTeX 2e zestaw reguł przenoszenia wyrazów jest zwyczajowo
deklarowany w pliku o nazwie language.dat
.
Plik ten znajduje się zwykle w podkatalogu
tex/generic/config/language.dat
lokalnej konfiguracji systemu
TeX bądź w identycznym podkatalogu katalogu głównego instalacji. Modyfikacja
language.dat
polega na usunięciu w tym pliku znaku komentarza
`%' w wierszupolish plhyph.tex
texconfig
,
uaktywnić reguły dzielenia wyrazów dla języka polskiego (menu
Hyphenation
uruchamia edycję pliku
language.dat
; po zapisaniu zmian w pliku
i zakończeniu edycji, zostanie automatyczne wygenerowany format
latex.fmt
zawierający
wybrane wzorce dzielenia oraz mechanizm Babel przełączania języków;
texconfig
tworzy ponadto dowiązanie (lub program)
latex
.fmtutil --byfmt latex
tex --ini --progname=latex latex.ini
MiKTeX Options
, zaznaczyć w podmenu
Languages: polish
reguły przenoszenia wyrazów, po czym
w menu TeX Formats
wygenerować (przyciskiem
Build
) nowy format latex.fmt
, zawierający
polskie wzorce.pdflatex.fmt
dla programu pdftex
tworzony jest analogicznie.
platex
(lub pdfplatex
dla pdfTeX). Formaty te korzystają z ,,prywatnej''
kopii pliku language.dat
z zadeklarowanymi od razu
polskimi i angloamerykanskimi wzorcami przenoszenia wyrazów.
Procedura opisana
w poprzednim punkcie pozwala na wygenerowanie takich formatów
za pomocą programu texconfig
: menu
Formats
uruchamia edycję pliku fmtutil.cnf
, należy tu
odblokować wiersz dotyczący formatu platex
lub
pdfplatex
(usunąć znak # przed deklaracją interesującego nas
formatu) i , po zapisaniu pliku, powrócić do menu nadrzędnego;
,,w tle'' zostanie wykonany program fmtutil
;
utworzone zostanie ponadto dowiązanie
platex
(pdfplatex
).texconfig
(fpTeX dla
Windows) procedura generowania formatu platex
(lub
pdfplatex
) da się przedstawić następująco:texmf/web2c/fmtutil.cnf
(edytujemy
kopię tego pliku
znajdującą sią w lokalnym drzewie katalogów TeX-owych użytkownika
lub w drzewie przeznaczonym na lokalne konfiguracje; położenie
właściwego pliku pokaże uruchomienie polecenia
kpsewhich fmtutil.cnf
);
platex
lub pdfplatex
(usunąć znak #);
fmtutil --byfmt platex --dolinks
(lub
fmtutil --byfmt pdfplatex --dolinks
).
MiKTeX Options
, w podmenu
TeX Formats
zaznaczyć format
PLaTeX
(lub pdfPLaTeX
) i utworzyć
(przyciskiem Build
) potrzebne formaty.
W omawianych wyżej przypadkach tworzony jest plik formatu
platex.fmt
(lub pdfplatex.fmt
), który jest
umieszczany w katalogu właściwym dla tego rodzaju
plików, oraz tworzony jest program platex
lub
pdfplatex
(uruchamia on program tex
lub
pdftex
z odpowiednim formatem).
amiga-pl.tcx | AmigaPL do PL |
il2-pl.tcx | iso8859-2 (latin2) do PL |
cp1250pl.tcx | Windows cp1250 do PL |
cp852-pl.tcx | IBM cp852 do PL |
macce-pl.tcx | Apple MacCE do PL |
maz-pl.tcx | Mazovia do PL |
A oto przykład pliku LaTeX-owego:
%& --translate-file=cp1250pl \documentclass[a4paper]{article} \usepackage{polski} \begin{document} Polskie literki piszemy w standardzie Windows cp1250: ..... \end{document}Jak widać, nasz plik ma krótką preambułę -- pakiet
polski
korzysta domyślnie z zainstalowanych fontów PL (odpowiada mu układ
OT4, więc zbędna jest deklaracja \usepackage[OT4]{fontenc}
).
Jeśli korzystamy
z fontów EC nasza preambuła powinna zawierać dodatkowy wiersz:\usepackage[T1]{fontenc}
ftp://sunsite.icm.edu.pl/CTAN/fonts/psfonts/polish/plpsfont/
..pfb
powinny znaleźć się w podkatalogu
texmf/fonts/type1/public/pl/
naszej instalacji, zaś pliki
map fontowych (.map
) oraz wektory kodowań
(.enc
) -- w katalogu texmf/dvips/pl/
W dystrybucjach opartych na Web2c zautomatyzowano, poprzez użycie programu
updmap
, proces tworzenia map fontowych dla programów
dvips
, pdftex
i dvipdfm
. Poniżej omówiono więc jedynie czego ten proces
dotyczy.
Sterownik dvips
(zamieniający wynik pracy TeX-a, plik DVI,
do formatu PostScript) wymaga aby deklaracje map fontowych
(dla fontów PL konkretnie zawartość texmf/dvips/pl/pl.map
)
były dołączone do pliku texmf/dvips/config/psfonts.map
.
Mapy fontowe można alternatywnie dołączyć w pliku
texmf/dvips/config/config.ps
(lub jego lokalnej kopii),
dopisując wiersz:
p +pl.map
po deklaracji głównej mapy fontowej: p psfonts.map
.
Aby fonty Type 1 były użyte przez program pdfTeX
,
należy sprawdzić jakie mapy fontowe są deklarowane w pliku
texmf/dvips/config/pdftex.map
-- powinien on także
zawierać deklaracje map fontowych dla fontów PL.
W dystrybucjach wszystkie aktualnie dostępne polskie fonty
Type1 są gotowe do użycia zarówno przez program dvips
,
jak i pdftex
.
Bardziej szczegółowe omówienie instalacji fontów Type1 zawarte jest w artykule Instalowanie fontów Type1/True Type.