\appendix \chapter{\LaTeX{} суулгах} \begin{intro} Кнут \TeX{}-ийн эх кодыг, нээлттэй эх буюу ч°л°°т программ хангамж х°гжих°°с °мн°, ч°л°°тэй °°рчилж ашиглаж болохуйц з°вш°°р°лтэйг°°р гаргасан б°г°°д гагцхіі °°рчилс°н код нь \TeX{}-д тавигдах зохих шаардлагуудыг хангасан байх јстой ажээ. Энэхіі зарчимд тулгуурлан, \TeX{} систем, Sun компанийн х°гжіілсэн бараг біх ійлдлийн системіідэд ч°л°°тэй тархах болсон байна. Энэ білэгт Linux, Mac OS X, Windows ійлдлийн системіідэд \TeX{} ашиглахын тулд ямар ямар программуудыг суулгасан байх јстой талаар мэдэж авах болно. \end{intro} \section{Суулгах программууд} Компьютерын аль ч ійлдлийн системд LaTeX-г ашиглахын тулд дараах індсэн 3 т°рлийн программыг суулгасан байх хэрэгтэй: \begin{enumerate} \item \LaTeX{} файлыг бэлтгэхэд зориулагдсан текст засварлагч. \item \LaTeX{} файлыг PDF юм уу DVI баримт болгон боловсруулахад зориулагдсан \TeX{}/\LaTeX{} программ. \item Баримтыг хэвлэх буюу ізэхэд зориулагдсан PDF/DVI уншигч программ. \item Баримтад хавсарган оруулах PostScript файл ба зурагтай ажиллах программ. \end{enumerate} “йлдлийн систем болгонд дээрх шаардлагыг хангах т°р°л бірийн программууд байдаг б°г°°д эдгээрийн заримаас дурдъя. \section{\TeX{}-ийг Mac OS X-д} \subsection{Текст засварлагч} LaTeX-ийн хувьд індсэн засварлагч нь \wi{TextMate}! Энэ нь текст засварлагчдад байх біхий л боломжоор хангагдсан т°дийгій PDFView уншигч гэх мэт зійлсийг °°рт°° нэгтгэсэн байдгаараа LaTeX-ийг сайтар дэмждэг. Тііний туршиж ізэх хувилбарыг \url{http://macromates.com/} хаягаас татаж авч болох б°г°°д бірэн хувилбарыг нь 39 еврогоор худалдан авч болох ажээ. Хэрэв іінтэй ижил т°рлийн Mac-д зориулсан нээлттэй эх байвал бидэнд мэдэгдээрэй. \subsection{\TeX{} тархац} Хэрэв та Macports юм уу Fink багцын удирдлагыг OS X дээр Unix-н программ суулгахад ашигладаг бол багцын эдгээр удирдлагуудыг LaTeX суулгахдаа м°н ашиглах хэрэгтэй. LaTeX суулгахдаа Macport хэрэглэгчид \framebox{\texttt{port install tetex}}, Fink хэрэглэгчид \framebox{\texttt{fink install tetex}} тушаалуудыг ашиглана. Хэрэв дээрхийн алийг ч ашигладаггій бол OS X-д зориулж бэлтгэсэн \wi{MacTeX} хэмээх LaTeX тархцыг татаж авах хэрэгтэй. \wi{MacTeX} нь LaTeX-ийг бірэн эхээр нь суулгахад зориулагдсан нэмэлт олон тооны хэрэгслийг °°рт°° агуулсан байдаг. MaxTeX-ийг \url{http://www.tug.org/mactex/} хаягаас татаж авна. \subsection{\wi{PDFView} ашиглах} LaTeX дээр іісгэсэн PDF файлыг PDFView ашиглаж унших б°г°°д уг программыг ачаалах товчлуур LaTeX засварлагчдад байдаг. PDFView нь нээлттэй эх б°г°°д тіінийг \url{http://pdfview.sourceforge.net/} хаягаас татаж авч болно. PDFView-г татаж аваад суулга, тэгээд тіінийг ачаалж тохиргоонд нь \emph{automatically reload documents} гэсэн сонголт идэвхтэй байгаа эсэхийг болон PDFSync нь TextMate-д дэмжигдсэн эсэхийг тус тус шалга. \section{\TeX{}-ийг Windows-д} \subsection{\TeX{}-г олж авах} Эхлээд \wi{MiKTeX} тархцыг \url{http://www.miktex.org/} хаягаас татаж авах хэрэгтэй. Энд \LaTeX{} баримтыг боловсруулахад шаардлагатай індсэн біх программ болон файл агуулагдсан байгаа. MiKTeX-ийн давуу тал нь баримтыг боловсруулах явцад ямар нэг \LaTeX{} багц байхгій байвал тіінийг интернетээс татаж аваад суулгадагт оршино. \subsection{\LaTeX{} засварлагч} \LaTeX{} бол текст біхий баримтад зориулагдсан программчлалын хэл юм. \wi{TeXnicCenter} нь Windows ійлдлийн системд MiKTeX системтэй сайтар зохицон ажиллаж \LaTeX{} баримтыг °нд°р т°вшинд бэлтгэх °рг°н боломжоор хангагдсан нээлттэй эх юм. Тіінийг \url{http://www.toolscenter.org} хаягаас татан авч болно. М°н LEd т°слийн боловсруулж байгаа нээлттэй эх біхий текст засварлагч программыг (\url{http://www.latexeditor.org}) ашиглаж болно. \subsection{Зурагтай ажиллах} \LaTeX{}-д °нд°р нягтралтай зураг оруулахдаа Postscript (eps) буюу PDF форматын зургуудыг ашиглах хэрэгтэй б°г°°д ііний тулд \wi{GhostScript} ба \wi{GhostView} программуудыг \url{http://www.cs.wisc.edu/~ghost/} хаягаас татаж авах хэрэгтэй. Хэрэв bitmap зураг (гэрэл зураг болон сканердсан материал) оруулах бол photoshop программтай эн зэрэгцэх нээлттэй эх біхий \wi{Gimp} программыг \url{http://gimp-win.sourceforge.net/} хаягаас татаж авч ашиглаж болно. \section{\TeX{}-ийг Linux-д} Linux ійлдлийн системд \LaTeX{} суусан байх магадлал °нд°р буюу ядахдаа іінийг системийн суулгацыг ашиглан суулгах боломжтой юм. Багцын удирдлагыг (package manager) ашиглаад дараах багцуудыг суулгана: \begin{itemize} \item texlive -- \TeX{}/\LaTeX{} індсэн суулгац. \item emacs (auctex-тэй) -- \LaTeX{}-ийг дэмжих AucTeX багцыг агуулсан Linux ійлдлийн системд ажиллах засварлагч. \item ghostscript -- PostScript дірслэгч программ. \item xpdf ба acrobat -- PDF дірслэгч программ. \item imagemagick -- bitmap зургийн х°рвіілэгч нээлттэй эх. \item gimp -- photoshop т°рлийн программ. \item inkscape -- illustrator/corel draw т°рлийн нээлттэй эх. \end{itemize}