diff options
Diffstat (limited to 'info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1coto.html')
| -rw-r--r-- | info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1coto.html | 414 |
1 files changed, 414 insertions, 0 deletions
diff --git a/info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1coto.html b/info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1coto.html new file mode 100644 index 0000000000..8a51b5c06b --- /dev/null +++ b/info/tex-virtual-academy-pl/podstawy/2-1coto.html @@ -0,0 +1,414 @@ +<html> +<head> +<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2"> +<meta http-equiv="Content-language" content="pl"> +<meta name="Author" content="Włodzimierz Macewicz"> +<meta name="Keywords" content="tex, Wirtualna Akademia"> +</head> +<body> + +<a name="coto"> +<h2>2. Co<b> </b>to jest T<sub><font size=5>E</font></sub>X -- informacje ogólne</h2> + +T<sub><font size=4>E</font></sub>X, to taki mało znany system, używany przez około milion +osób<b> </b>na całym<b> </b>świecie. Służy -- mówiąc bardzo skrótowo -- +do<b> </b>wykonywania profesjonalnego składu drukarskiego. +<p> +Autorem<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a jest jeden z najwybitniejszych matematyków i +informatyków<b> </b>na <b> </b>świecie -- profesor Donald Knuth z Uniwersytetu +Stanforda<b> </b>w Stanach Zjednoczonych. +<p> +Nazwę<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X wymawia się <i> tech</i>, ponieważ są to trzy +duże<b> </b>greckie litery Tau, Epsilon, Chi. Polska wersja T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a +nazywa<b> </b>się M<sub><font size=4>E</font></sub>X (wym. <i> mech</i>). Litera E jest +opuszczona<b> </b>w dół i dosunięta do pozostałych, żeby zademonstrować +możliwości<b> </b>sytemu. + + +<h3>2.1. Cechy<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a</h3> + +Jest<b> </b>to system w znacznym stopniu godny zaufania, co najmniej ze +względu<b> </b>na opisane poniżej jego cechy. + +<h4>2.1.1. Stabilność</h4> + +Jest<b> </b>to system stosunkowo ,,stary''. Prace nad nim zostały rozpoczęte +w roku<b> </b>1977, a więc jeszcze przed rozpoczęciem ery komputerów osobistych, +a ukończone<b> </b>w 1982 roku. W (prawie) niezmienionej postaci używany jest od +kilkunastu +lat. +<p> +Oznacza<b> </b>to bardzo dużą stabilność tego programu. +Jest<b> </b>to bardzo ważna cecha, gdyż jest to program trudny do opanowania. +Jego<b> </b>stabilność wpływa na bezpieczeństwo użytkownika. Po dość długim +czasie<b> </b>inwestowania w swoją umiejętność obsługi T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a, +użytkownik<b> </b>ma gwarancję, że to, +czego<b> </b>się nauczył pozostanie aktualne nawet po wielu latach. Można zatem +z dużą<b> </b>ufnością uczyć się go. Ponadto wszelkie dokumenty (teksty) złożone +za<b> </b>jego pomocą będą mogły być przetwarzane i poprawiane tym samym +systemem<b> </b>mimo upływu czasu. Nie ma obawy co do zmiany ,,sposobu kodowania'' +dokumentów,<b> </b>która uniemożliwiałaby dalszą obróbkę ,,starych'' tekstów. +<p> +Dobrze<b> </b>jest -- wybierając program tak skomplikowany, jak system +składu<b> </b>-- zwracać uwagę na to, czy zdołamy nauczyć się wszystkich +jego<b> </b>możliwości, zanim -- w kolejnej wersji -- ulegną one zmianie. + +<h4>2.1.2. Poprawność<b> </b>(bezbłędność)</h4> + +T<sub><font size=4>E</font></sub>X jest programem w bardzo znacznym stopniu bezbłędnym. +Oznacza<b> </b>to, że działa całkowicie zgodnie z dokumentacją. +Autor<b> </b>systemu T<sub><font size=4>E</font></sub>X wyznaczył nawet nagrodę pieniężną dla każdego, +kto<b> </b>wykryje jakikolwiek błąd w działaniu programu. Wartość tej +nagrody<b> </b>wynosi obecnie ponad 300$. Można mieć pewność, że +po<b> </b>kilkunastu latach stosowania programu przez liczne grono użytkowników, +znalezienie<b> </b>jakichkolwiek błędów jest bardzo mało prawdopodobne. +<p> +Jakże<b> </b>często zdarza się użytkownikom komputerów, że program +wysyła<b> </b>im niezrozumiałe komunikaty (np. sygnały błędów), zalecając +np. zgłoszenie<b> </b>się do wytwórcy z prośbą o wyjaśnienie. Niewielka +to<b> </b>pociecha, jeśli wytwórca jest za oceanem. + +<h4>2.1.3. Dokumentacja</h4> + +Autor<b> </b>napisał na temat T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a i systemów pokrewnych serię pięciu +książek<b> </b>[1--5], stanowiących kompletną dokumentację tych systemów. +Wszystkie<b> </b>funkcje tych systemów zostały tam szczegółowo opisane. +Dokumentacja<b> </b>nie ma żadnych luk. + +<h4>2.1.4. Złożoność</h4> + +T<sub><font size=4>E</font></sub>X jest systemem skomplikowanym. Powoduje to, że jest -- +przynajmniej<b> </b>początkowo -- trudny w obsłudze. Często +uważane<b> </b>jest to za jego wadę. Jest to jednak absolutnie +niezbędna<b> </b>cena jaką trzeba zapłacić za możliwości, które +oferuje.<b> </b>W istocie to nie T<sub><font size=4>E</font></sub>X jest skomplikowany, lecz +zadanie,<b> </b>które on realizuje jest takie. Jeśli chcemy +całkowicie<b> </b>panować nad wynikami uzyskiwanymi za jego +pomocą,<b> </b>i osiągać efekty profesjonalne i precyzyjne, musimy +nauczyć<b> </b>się obsługi rozmaitych ,,regulatorów'' i ,,pokręteł'' +zawartych<b> </b>w T<sub><font size=4>E</font></sub>X-u, aby móc przekazać mu nasze +intencje. +<p> +Oczywiście,<b> </b>jeśli nie zależy nam na bardzo eleganckich, profesjonalnych +wynikach,<b> </b>to nie musimy używać tak skomplikowanego programu jak T<sub><font size=4>E</font></sub>X. +Jest<b> </b>wiele prostszych programów, służących do podobnych celów. +Należy<b> </b>jednak zdawać sobie sprawę, że używając prostszego programu +prędzej<b> </b>czy później natkniemy się na zadanie, któremu ten program +nie<b> </b>będzie mógł sprostać. W przypadku stosowania T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a takie niebezpieczeństwo +nam<b> </b>nie grozi (patrz też <a href="#rozsz"> -- Rozszerzalność</a>). +<p> +Różnice<b> </b>pomiędzy T<sub><font size=4>E</font></sub>X-em, a innymi systemami w zakresie złożoności +i zarazem<b> </b>w zakresie szybkości uczenia się i szybkości osiągania +efektów<b> </b>można przedstawić stosując następujące porównanie. +<p> +Czym<b> </b>się różni rower od samolotu? Obsługi tego pierwszego można się nauczyć +bardzo<b> </b>szybko: kierownica do kierowania, pedały do przyspieszania +i hamulce<b> </b>do hamowania. Prawie nic więcej. W samolocie są tysiące urządzeń, +których<b> </b>obsługi trzeba się nauczyć. Nie oznacza to jednak, że samolot +jest<b> </b>gorszy, albo że ma przestarzały ,,interfejs''. Po prostu latanie +z dużą<b> </b>szybkością i na duże odległości wymaga bardziej skomplikowanej obsługi. +<p> +Co<b> </b>więcej -- pewne proste zadania, które leżą w zasięgu możliwości +obu<b> </b>tych urządzeń, mogą być wykonane szybciej i sprawniej rowerem. +Jeśli<b> </b>trzeba przejechać kilkaset metrów, to rowerzysta pokona +ten<b> </b>dystans jeszcze zanim pilot samolotu zdąży uruchomić silniki. +Jednak<b> </b>już pokonanie odległości kilkuset kilometrów zajmie rowerzyście +znacznie<b> </b>więcej czasu, niż pilotowi samolotu, nie mówiąc już o wysiłku. +Przebycie<b> </b>oceanu rowerem jest raczej niemożliwe. +Te<b> </b>porównania nie oznaczają oczywiście, że rower jest lepszy, +albo<b> </b>że samolot jest lepszy. Jest jednak jasne, że ktoś, kto jest +pewny,<b> </b>że nigdy nie będzie jeździł na większe odległości nie powinien +wybierać<b> </b>samolotu. +<p> +Oczywiste<b> </b>jest ponadto, że na<b> </b>świecie jest znacznie więcej rowerzystów, +niż<b> </b>pilotów samolotów. To znowu nie oznacza, że rower jest lepszy od samolotu, +ani<b> </b>nie oznacza, że takie pojazdy jak samoloty są w zaniku i wkrótce +przestaną<b> </b>istnieć. + + +<a name=rozsz> +<h4>2.1.5. Rozszerzalność</h4> + +T<sub><font size=4>E</font></sub>X ma wbudowany język programowania (inaczej mówiąc <i> jest</i> językiem +programowania).<b> </b>Za pomocą tego języka można definiować rozszerzenia +tego<b> </b>systemu, tworząc specjalizowane systemy składu. + + +<h4>2.1.6. Cena</h4> + +T<sub><font size=4>E</font></sub>X nic nie kosztuje. Ściślej mówiąc jest to program typu <i> public +domain</i><b> </b>(dobro wspólne). Autor T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a wyraził zgodę na bezpłatne +rozpowszechnianie<b> </b>i używanie tego programu. +<p> +Nie<b> </b>wszystkie programy <i> public domain</i> na<b> </b>świecie mają jednak +taki<b> </b>sam status. Na ogół ich autorzy decydują o tym, co w ich przypadku +oznacza<b> </b>określenie <i> public domain</i>. +<p> +W przypadku<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a, w ramach szerokiej zgody autora na +używanie<b> </b>jego dzieła, możliwe jest nawet utworzenie +własnej<b> </b>implementacji z powszechnie dostępnej<b> </b>źródłowej +wersji<b> </b>programu i sprzedawanie jej już jako programu +komercyjnego<b> </b>-- odpłatnego. Przykładem takiej implementacji +jest<b> </b>wspaniale opracowany program ,,Textures'' firmy Blue +Sky<b> </b>Research, który jest implementacją T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a na komputery +Macintosh.<b> </b>Jest to produkt komercyjny, którego używanie +wymaga<b> </b>licencji. Użytkownicy Macintosha mogą też wybrać -- +jeśli<b> </b>wolą -- bezpłatną implementację T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a, program +OzT<sub><font size=4>E</font></sub>X. +<p> +Polska<b> </b>wersja systemu T<sub><font size=4>E</font></sub>X, zawierająca standardowy zestaw fontów +z polskimi<b> </b>znakami diakrytycznymi, polskie reguły przenoszenia +(dzielenia)<b> </b>wyrazów oraz komplet makr (makrodefinicji) napisanych +w języku<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X nazywa się M<sub><font size=4>E</font></sub>X i ma również status <i> public +domain</i>.<b> </b>Jest ona dostępna -- podobnie jak T<sub><font size=4>E</font></sub>X -- w wersji<b> </b>źródłowej. +<p> +<!--%<b> </b>Programiści mogą też dowolne fragmenty T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a wbudowywać do swoich progamów.--> + +Coś<b> </b>jednak zawsze kosztuje. Najwięcej chyba (czasu albo pieniędzy) +kosztuje<b> </b>nauczenie się obsługi T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a. Z pewnością można +uczyć<b> </b>się go latami i jeszcze być daleko od stwierdzenia +,,wiem<b> </b>wszystko''. Kosztują też pewne programy związane z +T<sub><font size=4>E</font></sub>X-em, np. niektóre sterowniki urządzeń zewnętrznych. +Również<b> </b>większość fontów, nie należących do podstawowego +kompletu<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a można nabyć jedynie odpłatnie. + + +<h4>2.1.7. Przenośność</h4> + +Kod<b> </b>źródłowy programu T<sub><font size=4>E</font></sub>X jest powszechnie dostępny i zawiera +dobrze<b> </b>opracowaną dokumentację wewnętrzną. Został on napisany +w specjalnie<b> </b>opracowanej wersji języka Pascal, w tzw. języku WEB. +Autor<b> </b>systemu zadbał bardzo starannie o to, żeby cechy programu +związane<b> </b>ściśle z określonym typem komputera lub systemem operacyjnym, +m. in.<b> </b>takie jak sposoby zapisywania i czytania plików, +były<b> </b>starannie wydzielone w tekście programu i łatwe do wymiany. +Z dużą<b> </b>pieczołowitością opracował też rozmaite działania wewnętrzne +programu,<b> </b>tak żeby dla tych samych danych program dawał dokładnie +takie<b> </b>same wyniki, niezależnie od typu komputera, rodzaju procesora użytego +do<b> </b>obliczeń itp. +<p> +Dzięki<b> </b>tym cechom powstały implementacje T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a na dziesiątki różnych +typów<b> </b>komputerów, pod różnymi systemami operacyjnymi. Praktycznie każdy +typ<b> </b>komputera, poczynając od 16-bitowych ma swoją wersję systemu T<sub><font size=4>E</font></sub>X. + +<!--%<b> </b>jakie komputery?--> + + +<h4>2.1.8. Logiczność<b> </b>w przeciwieństwie do graficzności</h4> + +,,Logiczność'',<b> </b>to możliwość opisywania w T<sub><font size=4>E</font></sub>X-u +logicznej<b> </b>struktury składanego tekstu, co bardzo ułatwia +dokonywanie<b> </b>wszelkich zmian w tekście, już po jego złożeniu. +<p> +Jest<b> </b>to prawdopodobnie jedna z najważniejszych cech T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a, +stanowiących<b> </b>o jego sile i możliwościach + + +<h3>2.2. Kim<b> </b>są użytkownicy T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a?</h3> + +Użytkownicy<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a, to w znacznej części pracownicy naukowi i studenci +wyższych<b> </b>uczelni i innych instytucji naukowych, choć nie brakuje też +wydawców,<b> </b>a także np. wytwórców pieczątek czy wizytówek, agencji +reklamowych<b> </b>itp. + + +<h3>2.3. T<sub><font size=4>E</font></sub>X-owcy,<b> </b>łączcie się</h3> + +Ze<b> </b>względu na to, że T<sub><font size=4>E</font></sub>X ma stosunkowo niewielu użytkowników, +<!--%i nie<b> </b>zawsze jest łatwo znaleźć w okolicy innego użytkownika,--> +T<sub><font size=4>E</font></sub>X-owcy zawiązują stowarzyszenia, zwane grupami, w celu łatwiejszej +wymiany<b> </b>informacji, współpracy, łatwiejszego rozpowszechniania +oprogramowania itp. +<p> +Istnieje<b> </b>międzynarodowe stowarzyszenie użytkowników T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a: +T<sub><font size=4>E</font></sub>X Users Group z siedzibą w Stanach Zjednoczonych. W Europie prawie w +każdym<b> </b>kraju zawiązały się narodowe grupy użytkowników. +<p> +W Polsce<b> </b>w 1992 r. powstała Polska Grupa Użytkowników Sytemu T<sub><font size=4>E</font></sub>X, +w skrócie<b> </b>GUST. Grupa wydaje własny biuletyn informacyjny, organizuje +doroczne<b> </b>konferencje użytkowników oraz współorganizuje szkolenia +obsługi<b> </b>systemu. Dzięki Grupie istnieje też dostępna elektronicznie +(dla<b> </b>użytkowników sieci komputerowych) lista dyskusyjna oraz archiwum +oprogramowania<b> </b>związanego z T<sub><font size=4>E</font></sub>X-em. + + +<h3>2.4. Do<b> </b>czego służy T<sub><font size=4>E</font></sub>X?</h3> + +T<sub><font size=4>E</font></sub>X pozwala komputerowo robić to, co dawniej robili zecerzy. +<p> +Praca<b> </b>zecera w drukarni polegała na tym, że z gotowych +czcionek,<b> </b>zawierających poszczególne znaki, odlewanych z +ołowiu<b> </b>lub innego metalu, układał on kolejne linijki +tekstu,<b> </b>a następnie -- układając takie linijki jedna nad +drugą<b> </b>-- montował z nich kolumny tekstu, które następnie, +spięte<b> </b>odpowiednią ramą, były umieszczane w maszynie +drukarskiej<b> </b>i służyły do drukowania stron. +<p> +Obecnie<b> </b>takie prace wykonuje się komputerowo. Końcowy efekt +pracy<b> </b>komputera w tym zakresie zależy od oczekiwanego +stopnia<b> </b>profesjonalizmu lub jakości. W prostszym przypadku +wynikiem<b> </b>mogą być strony tekstu wydrukowane bezpośrednio na +papierze<b> </b>za pomocą podłączonej do komputera drukarki +(laserowej,<b> </b>mozaikowej lub atramentowej). W zastosowaniach +profesjonalnych,<b> </b>kiedy wynik składu ma być zastosowany w +druku,<b> </b>tworzy się przezroczystą folię z nieprzezroczystym +tekstem,<b> </b>naświetloną w urządzeniu zwanym fotonaświetlarką. +Promień<b> </b>lasera naświetla na błonie fotograficznej małe +punkciki<b> </b>w miejscach, które mają być nieprzezroczyste. +Następnie<b> </b>taka błona po wywołaniu służy do wykonania matryc +drukarskich<b> </b>do tzw. druku offsetowego. + + +<h3>2.5. Czy<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-em można...?</h3> + +Często<b> </b>użytkownicy różnych programów służących do podobnych +celów<b> </b>zadają sobie nawzajem pytania w rodzaju: ,,Czy twoim systemem +można...?''.<b> </b>Podobne pytania mogłyby paść w odniesieniu do systemu +T<sub><font size=4>E</font></sub>X. Wymienienie wszystkiego, co można zrobić T<sub><font size=4>E</font></sub>X-em nie tylko +nie<b> </b>jest łatwe, ale jest niemożliwe. Możemy jednak przyjrzeć się +kilku<b> </b>przykładom. +<p> +T<sub><font size=4>E</font></sub>X jest uniwersalnym systemem pozwalającym na wykorzystanie +go<b> </b>do wszelkich prac związanych z nadawaniem formy tekstom. +Można<b> </b>nim składać wszystko począwszy od listów i ulotek, +poprzez<b> </b>wszelkiego rodzaju książki i czasopisma (w tym naukowe +i nutowe),<b> </b>a skończywszy na wielkich dziełach, jak encyklopedie. +<p> +Typowe<b> </b>systemy mają na ogół listę dobrze przygotowanych,<b> </b>ściśle określonych +czynności,<b> </b>które potrafią zrealizować. Nic poza tą listą nie może +być<b> </b>wykonane. W przypadku T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a trudność +może<b> </b>polegać jedynie na tym, że <i> jeszcze</i> nie umiemy czegoś +za<b> </b>jego pomocą zrobić. +<p> +Z racji<b> </b>swojego sposobu działania T<sub><font size=4>E</font></sub>X nigdy nie pracuje samotnie. +W swoim<b> </b>cyklu przetwarzania współpracuje +z różnymi<b> </b>programami pomocniczymi, między innymi z edytorem i ze +sterownikami<b> </b>urządzeń zewnętrznych. Od wyboru tych programów +i sposobu<b> </b>organizacji jego cyklu przetwarzania +zależą<b> </b>często jego możliwości. Pisząc poniżej, że T<sub><font size=4>E</font></sub>X może to-i-to, +mamy<b> </b>na myśli, że można tak skonfigurować T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a i połączyć go z +innymi<b> </b>programami, że jest to możliwe. + +W szczególności<b> </b>bardzo dużą moc daje T<sub><font size=4>E</font></sub>X-owi połączenie z systemem +PostScript. + +<!--%<b> </b>tu przydałyby się przykłady...--> + + +<h4>2.5.1. Matematyka<b> </b>i inne nauki</h4> + +T<sub><font size=4>E</font></sub>X nie ma równego sobie systemu w zakresie składu +prac<b> </b>i książek naukowych, w szczególności matematycznych i fizycznych. +Większość<b> </b>matematyków używa T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a do pisania swoich prac. T<sub><font size=4>E</font></sub>X +jest<b> </b>standardem Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego (AMS), +największej<b> </b>organizacji matematyków na<b> </b>świecie. + + +<h4>2.5.2. Ilustracje</h4> + +T<sub><font size=4>E</font></sub>X pozwala na włączanie do tekstu dowolnych ilustracji (w tym zdjęć, +również<b> </b>barwnych). + + +<h4>2.5.3. Nuty</h4> + +Istnieje<b> </b>co najmniej kilka rozszerzeń T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a pozwalających na skład nut. +Co<b> </b>najmniej jednym z nich można składać nawet najbardziej skomplikowane +partytury<b> </b>i -- co bardzo ważne -- łączyć skład nut z wszystkimi innymi +elementami,<b> </b>na które pozwala T<sub><font size=4>E</font></sub>X. W tym samym dokumencie, a nawet na tej +samej<b> </b>stronie mogą znaleźć się nuty, teksty, formuły matematyczne, zdjęcia itp. + + +<h4>2.5.4. Kolory</h4> + +Przy<b> </b>odpowiednim połączeniu systemu T<sub><font size=4>E</font></sub>X z wyjściowymi urządzeniami +barwnymi<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X może składać w kolorze. Teksty, tło, ilustracje itp. +mogą<b> </b>być wielobarwne. + + +<h4>2.5.5. Różne<b> </b>kroje pisma</h4> + +Niektórzy<b> </b>użytkownicy systemu T<sub><font size=4>E</font></sub>X błędnie sądzą, że +ten<b> </b>program wyposażony jest w skończony, ograniczony i zamknięty +komplet<b> </b>krojów pisma i że nie można w nim użyć innych krojów. +<p> +Autor<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a wyposażył go w rodzinę krojów pisma o nazwie +Computer<b> </b>Modern. Kroje te, opracowane częściowo na wzór +rodziny<b> </b>krojów Modern, zostały zaprojektowane przez Donalda Knutha +we<b> </b>współpracy z jednym z najwybitniejszych współczesnych typografów +Hermanem<b> </b>Zapfem. Rodzina krojów Computer Modern zawiera dużą liczbę znaków +przeznaczonych<b> </b>do składania formuł matematycznych i dlatego dobrze nadaje +się<b> </b>do wykonywania składu prac naukowych. +<p> +Program<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X nie jest jednak w żaden sposób związany z rodziną +Computer<b> </b>Modern. Można w nim wykorzystywać praktycznie wszystkie kroje +pisma<b> </b>opracowane na<b> </b>świecie. Każda większa firma zajmująca się produkcją +i sprzedażą<b> </b>komputerowych nośników krojów pisma ma w swojej ofercie +na<b> </b>ogół około dwa do czterech tysięcy krojów. Wszystkie one mogą być +używane<b> </b>w T<sub><font size=4>E</font></sub>X-u. Jak zawsze w przypadku T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a problemem nie jest +,,czy<b> </b>można?'', tylko ,,czy już umiem to zrobić?''. +<p> +Każdy<b> </b>krój pisma i każda odmiana może być dowolnie skalowana. +Nie<b> </b>ma (praktycznie) żadnych ograniczeń na wielkość pisma. +Skład<b> </b>można wykonywać zarówno pismem wielkości ułamka punktu drukarskiego +(co<b> </b>może mieć zastosowanie do tzw. mikrodruku, stosowanego np. do +zabezpieczania<b> </b>banknotów), jak też pismem wielkości kilkudziesięciu centymetrów +czy<b> </b>nawet kilku metrów. + +<!--%Niniejsza<b> </b>broszurka złożona jest w większości krojem pisma +%Galliard,<b> </b>z wykorzystaniem odmiany prostej, kursywy i odmiany półgrubej.--> + + +<h3>2.6. Konfiguracja</h3> + +T<sub><font size=4>E</font></sub>X jest programem zajmującym w pamięci dyskowej -- zależnie od +wersji<b> </b>-- około 200--250 kilobajtów. +Do<b> </b>pracy potrzebne mu są dodatkowo pliki zawierające podstawowe, +tzw.<b> </b>metryczne informacje o fontach. +<p> +Każdy<b> </b>font (font, to zestaw znaków określonego kroju i wielkości) +używany<b> </b>przez system T<sub><font size=4>E</font></sub>X, reprezentowany jest w pamięci dyskowej +komputera<b> </b>co najmniej dwoma różnymi plikami. +<p> +Pierwszy<b> </b>z tych plików +to<b> </b>tak zwany plik <tt>TFM</tt> (<i> T<sub><font size=4>E</font></sub>X font metrics</i>). Zawiera +on<b> </b>jedynie informacje o wymiarach znaków, w szczególności szerokość, +wysokość<b> </b>i głębokość każdego znaku. Nie zawiera informacji +o kształcie<b> </b>znaku. Zapis w pliku <tt>TFM</tt> wykorzystywany jest przez +program<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X podczas składania tekstu. +Cały<b> </b>komplet plików <tt>TFM</tt> obejmujący podstawowy zestaw fontów +T<sub><font size=4>E</font></sub>X-a (w jego polskiej wersji), +w tym<b> </b>wszystkie fonty specjalne służące do składania wzorów +matematycznych, +zajmuje<b> </b>poniżej 180 kilobajtów. +<p> +Drugi<b> </b>plik informacyjny o foncie zawiera informacje o kształcie +każdego<b> </b>znaku. Zapis zawarty w tym pliku przeznaczony jest nie dla +programu<b> </b>T<sub><font size=4>E</font></sub>X, ale dla jednego ze sterowników (<i> drajwerów</i>) +współpracujących<b> </b>z T<sub><font size=4>E</font></sub>X-em. Zapis ten służy przeniesieniu obrazu +każdego<b> </b>znaku na określone urządzenie zewnętrzne, takie jak ekran +komputera,<b> </b>drukarka laserowa, atramentowa lub igłowa albo fotonaświetlarka. +<p> +W związku<b> </b>z różnorodnością możliwych urządzeń zewnętrznych, ich jakości, +rozdzielczości<b> </b>i sposobów komunikowania się z nimi programów, różne też +mogą<b> </b>być zapisy fontów przeznaczonych do przeniesienia na te urządzenia. +Dlatego<b> </b>też nie ma jednego określonego standardu zapisywania fontów +T<sub><font size=4>E</font></sub>X-owych przeznaczonych dla urządzeń zewnętrznych. Zwyczajowo jednak +fonty<b> </b>w postaci map bitowych zapisywane są w tzw. formacie <tt>PK</tt>. +Należy<b> </b>jednak pamiętać, że są to fonty przeznaczone dla określonej +rozdzielczości<b> </b>urządzenia zewnętrznego i dla określonego rodzaju +sterownika. +<p> +Zależnie<b> </b>od ilości i rodzaju używanych urządzeń zewnętrznych +oraz<b> </b>zależnie od ilości różnych krojów i możliwych wielkości znaków, +które<b> </b>chcemy mieć stale dostępne, zapis fontów na dysku może zajmować +mniej<b> </b>lub więcej miejsca. Wydaje się, że minimalna konfiguracja, umożliwiająca +już<b> </b>pracę z prostymi tekstami, zajmuje poniżej 1 megabajta. +Możliwości<b> </b>instalowania fontów są praktycznie nieograniczone +można<b> </b>używać nawet kilku tysięcy krojów pisma. Ich zapis na dysku może zajmować +dziesiątki<b> </b>i setki megabajtów. Ilość miejsca zajmowanego przez +fonty<b> </b>jest jednak niezależna od systemu T<sub><font size=4>E</font></sub>X i wynosiłaby +tyle<b> </b>samo przy jakimkolwiek innym systemie składu. + +</body> +</html> |